Καηεσζσληήρηες οδεγίες καθροζθοπηθώλ έιεγτωλ γηα ηε δηαπίζηωζε ή κή ηωλ επηβιαβώλ οργαληζκώλ Scirrhia pini (Mycosphaerella pini) θαη Scirrhia acicola (Mycosphaerella dearnessii) 1. Επηβιαβείς οργαληζκοί: α) Mycosphaerella pini E. Rostrup (ζσλ.: Scirrhia pini Funk & A. K. Parker) [Αγελέο ζηάδην: Dothistroma septosporum (G. Doroguine) Morelet] β) Mycosphaerella dearnessii Barr [ζσλ.: Scirrhia acicola (Dearness) Siggers] [Αγελέο ζηάδην: Lecanosticta acicola (Thümen) H. Sydow] 3. Γεληθές πιεροθορίες γηα ηα παζογόλα: χκθσλα κε ηελ πιένλ πξφζθαηε θαη έγθπξε δηεζλή νλνκαηνινγία νη κχθεηεο απηνί αλαθέξνληαη σο Mycosphaerella pini θαη Mycosphaerella dearnessii, ελψ ζηε επξσπατθή θαη ηελ ειιεληθή λνκνζεζία αλαθέξνληαη αληίζηνηρα κε ηα νλφκαηα Scirrhia pini θαη Scirrhia acicola. Σα παζνγφλα απηά πξνζβάιινπλ ηηο βειφλεο θσλνθφξσλ δέλδξσλ θαη θπξίσο εηδψλ πεχθεο, πξνθαιψληαο βεινλφπησζε θαη ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο αθφκα θαη λεθξψζεηο δέλδξσλ. Παξάιιεια φκσο, ππάξρνπλ θαη άιινη κχθεηεο νη νπνίνη πξνζβάιινπλ ηηο βειφλεο θσλνθφξσλ εηδψλ δεκηνπξγψληαο παξφκνηα ζπκπηψκαηα, πνπ δχζθνια κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ επί ηε βάζεη ησλ καθξνζθνπηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ. Καηά ζπλέπεηα, είλαη απαξαίηεηε ε εξγαζηεξηαθή εμέηαζε δεηγκάησλ βεινλψλ γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ηνπ παζνγφλνπ πνπ πξνθαιεί ηελ πξνζβνιή. Σν είδνο Mycosphaerella pini έρεη δηαρσξηζηεί ηα ηειεπηαία ρξφληα ζε δχν δηαθνξεηηθά αλακνξθηθά είδε: Dothistroma septosporum θαη Dothistroma pini, επί ηε βάζεη κνξηαθψλ ηερληθψλ (αιιεινπρία βάζεσλ ζην DNA). Ο Dothistroma septosporum έρεη θαηαγξαθεί ζε πνιιέο απφ ηηο ρψξεο ηεο Επξψπεο θαζψο θαη άιιεο πεξηνρέο ηνπ πιαλήηε, ελψ ν Dothistroma pini έρεη βξεζεί κφλν ζηε Βφξεηα Ακεξηθή θαη πξφζθαηα ζηε Ρσζία θαη ζηελ Οπθξαλία. ηελ Ειιάδα, ν Mycosphaerella pini έρεη θαηαγξαθεί απφ ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980 λα πξνζβάιιεη ηηο βειφλεο ηξαρείαο πεχθεο (Pinus brutia) ζηελ πεξηνρή Λαγθαδά Θεζζαινλίθεο, σζηφζν, δελ έρεη δηεπθξηληζηεί αθφκα ζε πνην απφ ηα δχν είδε αλήθεη. Ο κχθεηαο Mycosphaerella dearnessii είλαη επξχηαηα γλσζηφο ζηε Βφξεηα Ακεξηθή, αιιά έρεη αλαθεξζεί θαη ζε αξθεηέο ρψξεο ηεο Επξψπεο λα πξνζβάιιεη είδε πεχθεο ζε αζηηθά άιζε θαη ζε δαζηθέο εθηάζεηο. Σα παζνγφλα Mycosphaerella pini (Scirrhia pini) θαη Mycosphaerella dearnessii (Scirrhia acicola) πεξηιακβάλνληαη ζηηο ιίζηεο ησλ επηβιαβψλ νξγαληζκψλ ζηελ Ε.Ε. θαη ζα πξέπεη λα γίλεηαη έιεγρνο γηα ηελ παξνπζία ηνπο ζε είδε πεχθεο (Pinus spp.), πνπ δηαθηλνχληαη γηα ηελ έθδνζε θπηνυγεηνλνκηθψλ δηαβαηεξίσλ. 4. Φσηά, θσηηθά προϊόληα θαη άιια αληηθείκελα ποσ ειέγτοληαη: Ο Mycosphaerella pini πξνζβάιιεη θπξίσο είδε πεχθεο, έρνπλ φκσο αλαθεξζεί θαη πξνζβνιέο ζηηο βειφλεο δέλδξσλ Pseudotsuga menziesii, Larix decidua θαη Picea abies, φηαλ απηά βξίζθνληαλ θνληά ζε πεχθα κε έληνλε πξνζβνιή. Ο Mycosphaerella dearnessii έρεη βξεζεί κφλν ζε είδε πεχθεο.
2 Πρέπεη λα ειέγτοληαη φια ηα είδε πεχθεο (Pinus spp.) πνπ απαληψληαη ή εηζάγνληαη ζηελ Ειιάδα, αιιά θαη Pseudotsuga menziesii, Larix decidua, Picea spp. θαη είδε εξπζξειάηεο (Picea spp.) ζε θπηψξηα. 5. Τόποη δηελέργεηας ηωλ καθροζθοπηθώλ ειέγτωλ: Η δηελέξγεηα επηζθνπήζεσλ αθνξά φια ηα θπηψξηα πνπ παξάγνπλ ή δηαθηλνχλ θπηά πξνο θχηεπζε ησλ αλσηέξσ εηδψλ. Παξάιιεια, ζα πξέπεη λα δηελεξγνχληαη καθξνζθνπηθνί έιεγρνη θαη ζε κεγάια δέλδξα πεχθεο πνπ ππάξρνπλ κέζα ή γχξσ απφ ηα θπηψξηα πνπ παξάγνπλ ή δηαθηλνχλ απηά ηα είδε θπηψλ. 6. Φρόλος δηελέργεηας ηωλ καθροζθοπηθώλ ειέγτωλ: Σα θπηά κπνξεί λα εκθαλίδνπλ ζπκπηψκαηα θαζ φιε ηε βιαζηηθή πεξίνδν, σζηφζν ε θαιχηεξε πεξίνδνο γηα ηε ιήςε δεηγκάησλ είλαη πξνο ην ηέινο ηνπ θαινθαηξηνχ θαη θπξίσο ην θζηλφπσξν, ρσξίο λα απνθιείνληαη άιιεο επνρέο, εθφζνλ ππάξρνπλ ζπκπηψκαηα ζηηο βειφλεο. 7. Δηαδηθαζία καθροζθοπηθώλ ειέγτωλ: Γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ καθξνζθνπηθψλ ειέγρσλ είλαη απαξαίηεηε ε γλψζε ησλ ζπκπησκάησλ πνπ πξνθαινχλ ηα παζνγφλα. Σα ζπκπηψκαηα ζηηο βειφλεο είλαη νξαηά κε γπκλφ κάηη, σζηφζν, έλαο κεγεζπληηθφο θαθφο ζα κπνξνχζε λα βνεζήζεη ζηελ θαιχηεξε παξαηήξεζε. Πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο θαη θσηνγξαθηθφ πιηθφ κπνξνχλ λα αλαδεηεζνχλ ζην δηαδίθηπν ζηηο αθφινπζεο δηεπζχλζεηο http://www.forestresearch.gov.uk/pdf/fcrn002.pdf/$file/fcrn002.pdf http://www3.interscience.wiley.com/cgi-bin/fulltext/121510026/pdfstart 7.1 Σσκπηώκαηα ηηο βειφλεο εκθαλίδνληαη κηθξέο λεθξσηηθέο θειίδεο, πνπ παίξλνπλ ηε κνξθή δσλψλ, ρξψκαηνο θηηξηλνθαζηαλνχ έσο θαζηαλέξπζξνπ θαη ζηε ζπλέρεηα θαζηαλνχ (Εηθ. 4, 5). Σν ηκήκα κεηαμχ ησλ λεθξσηηθψλ δσλψλ κπνξεί λα έρεη αξρηθά πξάζηλν ρξψκα, σζηφζν, ζηε ζπλέρεηα λεθξψλεηαη φιν ην αθξαίν ηκήκα ηεο βειφλαο, ελψ ε βάζε ησλ βεινλψλ παξακέλεη γηα κεγάια δηαζηήκαηα πξάζηλε (Εηθ. 2, 3). ην ηειηθφ ζηάδην νη βειφλεο παίξλνπλ θαζηαλφ ρξψκα ζε φιν ην κήθνο ηνπο θαη απνξξίπηνληαη ζην έδαθνο. Η πξφσξε απφξξηςε ησλ βεινλψλ ζηα πξνζβεβιεκέλα δέλδξα είλαη ε θχξηα δεκηά πνπ πξνθαινχλ ηα παζνγφλα. Η πξνζβνιή είλαη ζπλήζσο πεξηζζφηεξν έληνλε ζε λεαξά δέλδξα ζε θπηείεο πεχθεο θαη εληνπίδεηαη θπξίσο ζην θαηψηεξν ηκήκα ηεο θφκεο (Εηθ. 1) κέρξη ηα 2 m απφ ην έδαθνο, ελψ ηα κεγάια δέλδξα εκθαλίδνπλ κηθξφηεξε πξνζβνιή θαη νη πξνζβνιέο ζην αλψηεξν ηκήκα ηεο θφκεο (πάλσ απφ ηα 6 m) είλαη ζε κηθξφηεξν βαζκφ. ηηο πξνζβεβιεκέλεο βειφλεο δεκηνπξγνχληαη νη αγελείο θαξπνθνξίεο ησλ κπθήησλ, ηα αθέξβνπια. Σα αθέξβνπια είλαη κηθξνχ κεγέζνπο, καχξα θαη αλαπηχζζνληαη κέζα απφ ηε επηδεξκίδα ησλ βεινλψλ (Εηθ. 6, 7, 8). Απηέο νη θαξπνθνξίεο πεξηέρνπλ ηα αγελή ζπφξηα (θνλίδηα), ηα νπνία αλαδχνληαη ζε κία βιελψδε νπζία.
3 Εηθόλες κε ζσκπηώκαηα προζβοιής από είδε Mycosphaerella (Scirrhia) 1 2 3 4 Εηθόλες: 1 Πξνζβνιή Mycosphaerella pini ζε θπηεία καχξεο πεχθεο (Pinus nigra), πνπ εληνπίδεηαη ζην θαηψηεξν ηκήκα ηεο θφκεο. 2 πκπηψκαηα Mycosphaerella dearnessii ζε βειφλεο Pinus mugo θαη 3,4 ζε βειφλεο Pinus nigra.
4 5 6 7 8 Εηθόλες: 5 πκπηψκαηα θαη 6 θαξπνθνξίεο Mycosphaerella dearnessii ζε βειφλεο Pinus mugo. 7, 8 Καξπνθνξίεο Mycosphaerella pini ζε βειφλεο Pinus nigra.
5 8. Επηδεκηοιογία: Η δηάδνζε ησλ παζνγφλσλ εμαξηάηαη απφ ηηο θιηκαηηθέο ζπλζήθεο θάζε πεξηνρήο. Σα θνλίδηα ηνπ Mycosphaerella pini ζηε Μεγάιε Βξεηαλία δηαζπείξνληαη θπξίσο ηελ άλνημε θαη ην θαινθαίξη. ηελ πξψελ Γηνπγθνζιαβία, γηα ηνλ ίδην κχθεηα αλαθέξεηαη φηη νη πεξηζζφηεξεο πξνζβνιέο ιακβάλνπλ ρψξα ην Μάην θαη ηνλ Ινχλην, ελψ κπνξνχλ λα ζπλερηζηνχλ κέρξη ηνλ Οθηψβξην. Επίζεο ζηηο θεληξηθέο ΗΠΑ, σο πεξίνδνο δηάδνζεο ησλ ζπνξίσλ αλαθέξεηαη ην ρξνληθφ δηάζηεκα απφ ην Μάην κέρξη ηνλ Οθηψβξην. ηελ Ειιάδα είλαη πηζαλφλ νη κνιχλζεηο λα μεθηλνχλ λσξίηεξα ηελ άλνημε, απηφ φκσο εμαξηάηαη απφ ηηο θιηκαηηθέο ζπλζήθεο ηεο θάζε πεξηνρήο. Η παξνπζία λεξνχ ζεσξείηαη απαξαίηεηε γηα ηε δηαζπνξά ησλ θνληδίσλ θαη ηε δηάδνζε ησλ κπθήησλ. Σα θνλίδηα δηαδίδνληαη θαηά ηε δηάξθεηα πγξψλ θαη δξνζεξψλ θιηκαηηθψλ ζπλζεθψλ, κε ηνλ άλεκν ζε ζηαγφλεο βξνρήο ή αθφκα θαη κε λέθε νκίριεο. Ωζηφζν, ε δηάδνζε ζε καθξηλέο απνζηάζεηο γίλεηαη θπξίσο κε ηε κεηαθνξά πξνζβεβιεκέλσλ θπηαξίσλ. Οη βέιηηζηεο ζεξκνθξαζίεο γηα ηε βιάζηεζε ησλ θνληδίσλ θαη ηελ πξνζβνιή ησλ βεινλψλ είλαη 20-24 ν C. Σα ζπκπηψκαηα είλαη νξαηά ην θαινθαίξη, αιιά νη θαξπνθνξίεο ησλ κπθήησλ ζηηο βειφλεο ζρεκαηίδνληαη ζην ηέινο ηνπ θαινθαηξηνχ θαη θπξίσο ην θζηλφπσξν, θαη θαηά ζπλέπεηα είλαη ε θαηαιιειφηεξε επνρή γηα ηε ιήςε δεηγκάησλ. Εθηφο απφ ηηο αγελείο θαξπνθνξίεο νη κχθεηεο δεκηνπξγνχλ θαη αζθνχο κε αζθνζπφξηα ζε ςεπδνζήθηα πνπ είλαη ην εγγελέο ζηάδην. Ωζηφζν, απηέο νη εγγελείο θαξπνθνξίεο δελ είλαη πνιχ ζπρλέο θαη δελ είλαη αθξηβψο γλσζηφ ζε πνην βαζκφ ζπκβάιινπλ ζηε δηάδνζε ηνπ παζνγφλνπ. Γλωζηοποίεζε ζηε Φσηοϋγεηολοκηθή Υπερεζία Κάζε θσηωρηούτος, έκπορος, ηδηοθηήηες θιπ πρέπεη λα γλωζηοποηεί ζηελ αρκόδηα Φσηοϋγεηολοκηθή Υπερεζία ηες περηοτής ηοσ, οποηαδήποηε αζσλήζηζηε εκθάληζε ζσκπηωκάηωλ ή θάζε αλωκαιία ποσ παροσζηάδεηαη ζηα θσηά