Κεφάλαιο 3 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 1. Εκτέλεση κρατικού προϋπολογισμού έτους 2006 Οι βασικές προτεραιότητες της οικονομικής πολιτικής και για το έτος 2006 ήταν η συνέχιση της δημοσιονομικής εξυγίανσης, η δημιουργία του κατάλληλου πλαισίου παρεμβάσεων για τη διατήρηση της αναπτυξιακής δυναμικής της ελληνικής οικονομίας, η ενίσχυση της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής. Η ελληνική οικονομία την τελευταία τριετία γίνεται πιο ανταγωνιστική και αναπτύσσεται με υψηλούς ρυθμούς, με τα δημοσιονομικά ελλείμματα να έχουν περιορισθεί σημαντικά, ενώ, παράλληλα, ενισχύεται ο κοινωνικός ρόλος του κράτους. Με τον προϋπολογισμό του 2006, επιδιώχθηκε η εδραίωση της δημοσιονομικής εξυγίανσης, και πιο συγκεκριμένα: η μείωση του ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ, η αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους και η συγκράτησης των καταναλωτικών δαπανών. Οι στόχοι αυτοί εκτιμάται ότι θα επιτευχθούν, καθώς τα βασικά μεγέθη του κρατικού προϋπολογισμού δεν θα αποκλίνουν από τις προβλέψεις που είχαν γίνει αρχικά. Ειδικότερα, το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης θα διαμορφωθεί στο 4,4% του ΑΕΠ, μειωμένο κατά 1,8% και 3,2% σε σχέση με τα έτη 2005 και 2004 αντίστοιχα, ενώ σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης το έλλειμμα θα διαμορφωθεί στο ύψος των προβλέψεων του προϋπολογισμού (2,6% του ΑΕΠ), μειωμένο κατά 2,6% και 5,2% από τα έτη 2005 και 2004 αντίστοιχα. 1.1 Τακτικός προϋπολογισμός Έσοδα Τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού (πίνακας 3.4), προ μείωσης επιστροφών, για το οικονομικό έτος 2006 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 48.600 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση 8,6% σε σχέση με τα αντίστοιχα έσοδα του 2005. Σημαντική θετική επίδραση στα έσοδα του 2006 αναμένεται να έχουν οι νέες φορολογικές ρυθμίσεις: η αναπροσαρμογή των συντελεστών του ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) στα πετρελαιοειδή προϊόντα, λόγω προσαρμογής του εθνικού δικαίου στην Οδηγία 2003/96/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Έ- νωσης, η αύξηση των συντελεστών προκαταβολής φόρου εισοδήματος των ανωνύμων εταιρειών, των ε- ταιρειών περιορισμένης ευθύνης και λοιπών νομικών προσώπων σε 65% από 55%. Ειδικά για τις τραπεζικές επιχειρήσεις ο συντελεστής αυξήθηκε σε 80% από 60%, η αναπροσαρμογή του κατώτατου επιπέδου του ΕΦΚ στα τσιγάρα και η αύξηση του τέλους κινητής τηλεφωνίας. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 61
Τακτικός Προϋπολογισμός (ΤΠ) Πίνακας 3.1 Κρατικός προϋπολογισμός 2004 2005 2006 2007 Μεταβολή % Εκτιμήσεις Πραγμ/σεις Πραγμ/σεις Προϋπ/σμός Προβλέψεις 05/04 06/05 07/06 πραγμ/σεων (α) (β) (γ) (δ) (ε) (β)/(α) (δ)/(β) (ε)/(δ) 1. Καθαρά έσοδα ΤΠ (α+β-γ) 39.257 42.206 46.550 46.400 49.170 7,5 9,9 6,0 α. Τακτικά έσοδα 42.055 44.760 47.650 47.830 51.370 6,4 6,9 7,4 β. Μη τακτικά έσοδα 1.100 770 γ. Επιστροφές φόρων 2.798 2.554 2.200 2.200 2.200-8,7-13,9 0,0 2. Δαπάνες ΤΠ (α+β) 45.490 48.686 50.190 50.413 53.360 7,0 3,5 5,8 α. Τόκοι 9.464 9.774 9.600 9.530 9.750 3,3-2,5 2,3 β. Πρωτογενείς δαπάνες 36.025 38.566 40.590 40.883 43.610 7,1 6,0 6,7 γ. Μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες (1) 345 3. Έλλειμμα ΤΠ (1-2) -6.233-6.479-3.640-4.013-4.190 3,9-38,1 4,4 Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων (ΠΔΕ) 4. Έσοδα (α+β) 2.894 2.686 3.490 3.550 3.890-7,2 32,2 9,6 α. Εισροές ΕΕ 2.811 2.623 3.400 3.400 3.750-6,7 29,6 10,3 β. Ίδια έσοδα 83 63 90 150 140-24,1 138,1-6,7 5. Δαπάνες 9.522 (2) 7.524 (2) 8.400 8.100 8.750-21,0 7,7 8,0 6. Έλλειμμα ΠΔΕ (4-5) -6.628-4.838-4.910-4.550-4.860-27,0-6,0 6,8 7. Έλλειμμα Κεντρικής Κυβέρνησης (3+6) -12.861-11.318-8.550-8.563-9.050-12,0-24,3 5,7 (% του ΑΕΠ) -7,6-6,2-4,4-4,4-4,3 ΑΕΠ (τρέχουσες τιμές-προ αναθεώρησης) 168.417 181.088 193.427 194.902 208.740 7,5 7,6 7,1 (1) Αφορά τακτοποίηση παλαιότερης οφειλής του Ελληνικού Δημοσίου προς την ΑΤΕ. (2) Στα ανωτέρω ποσά περιλαμβάνονται και κονδύλια ύψους 141 εκατ. ευρώ του 2004 και 17 εκατ. ευρώ του 2005 τα οποία ενώ έχουν εκταμιευθεί δεν είχαν εκδοθεί τα σχετικά συμψηφιστικά εντάλματα. Πίνακας 3.2 Ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης 2004 2005 2006 2007 Πραγμ/σεις Πραγμ/σεις Προϋπ/σμός Εκτιμήσεις Προβλέψεις α. Έλλειμμα κεντρικής κυβέρνησης -12.861-11.318-8.550-8.563-9.050 β. Αποτελέσματα ΟΤΑ, ΟΚΑ και λοιπών ΝΠΔΔ 3.765 2.423 4.990 4.138 4.383 γ. Χρηματοδότηση στην κοινωνική ασφάλιση -1.916-425 -400-423 -415 δ. Εξοπλιστικά προγράμματα -1.792-1.394-1.500-1.500-1.700 ε. Εθνικολογιστικές προσαρμογές -306 1.219 450 1.194 1.680 ζ. Ισοζύγιο γενικής κυβέρνησης (α+β+γ+δ+ε) -13.110-9.495-5.010-5.154-5.102 % του ΑΕΠ -7,8-5,2-2,6-2,6-2,4 ΑΕΠ (τρέχουσες τιμές-προ αναθεώρησης) 168.417 181.088 193.427 194.902 208.740 Σημείωση: Τυχόν διαφορές ποσών και ποσοστών στους πίνακες οφείλονται σε στρογγυλοποιήσεις. 62 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007
Πίνακας 3.3 Έσοδα τακτικού προϋπολογισμού (συγκεντρωτικά) 2004 2005 2006 2007 Μεταβολή % Πραγμ/σεις Πραγμ/σεις Εκτιμήσεις Προϋπ/σμός πραγμ/σεων Προβλέψεις 2005/04 2006/05 2007/06 Τακτικά έσοδα 42.055 44.760 47.650 47.830 51.370 6,4 6,9 7,4 Επιστροφές εσόδων 2.798 2.554 2.200 2.200 2.200-8,7-13,9 0,0 Καθαρά τακτικά έσοδα 39.257 42.206 45.450 45.630 49.170 7,5 8,1 7,8 Μη τακτικά έσοδα 1.100 770 Γενικό σύνολο καθαρών εσόδων 39.257 42.206 46.550 46.400 49.170 7,5 9,9 6,0 Πίνακας 3.4 Έσοδα τακτικού προϋπολογισμού (αναλυτικά) 2004 2005 2006 2007 Μεταβολή % Εκτιμήσεις Πραγμ/σεις Πραγμ/σεις Προϋπ/σμός Προβλέψεις 2005/04 2006/05 2007/06 πραγμ/σεων Α. Τακτικά έσοδα (Ι+ ΙΙ + ΙΙΙ + IV) 42.055 44.760 47.650 47.830 51.370 6,4 6,9 7,4 Ι. Άμεσοι φόροι 16.484 18.371 19.065 18.560 19.450 11,4 1,0 4,8 Φόροι εισοδήματος 13.307 14.165 14.760 14.790 15.380 6,4 4,4 4,0 Φυσικών προσώπων 7.785 8.292 8.860 9.100 9.720 6,5 9,7 6,8 Νομικών προσώπων 4.724 4.730 4.900 4.500 4.620 0,1-4,9 2,7 Ειδικών κατηγοριών 798 1.143 1.000 1.190 1.040 43,2 4,1-12,6 Φόροι στην περιουσία 422 548 550 490 510 29,9-10,6 4,1 Άμεσοι φόροι ΠΟΕ 1.569 2.410 2.410 1.910 2.080 53,6-20,7 8,9 Λοιποί άμεσοι φόροι 1.186 1.248 1.345 1.370 1.480 5,2 9,8 8,0 ΙΙ. Έμμεσοι φόροι 23.000 23.722 25.540 26.260 28.580 3,1 10,7 8,8 Φόροι συναλλαγών 15.255 15.817 16.828 17.675 19.375 3,7 11,7 9,6 ΦΠΑ 13.741 14.131 15.148 15.855 17.435 2,8 12,2 10,0 πετρελαιοειδών 1.141 1.480 1.600 1.760 1.950 29,7 18,9 10,8 καπνού 550 574 593 645 705 4,4 12,4 9,3 λοιπών 12.050 12.077 12.955 13.450 14.780 0,2 11,4 9,9 Λοιποί φόροι συναλλαγών 1.514 1.686 1.680 1.820 1.940 11,4 7,9 6,6 (μεταβίβαση κεφαλαίων) (798) (905) (918) (1.015) (1.103) (13,4) (12,2) (8,7) (χαρτόσημο) (624) (681) (650) (685) (655) (9,1) (0,6) (-4,4) Φόροι κατανάλωσης 7.051 7.077 7.797 7.535 8.210 0,4 6,5 9,0 Φόρος ασφαλίστρων 269 270 300 300 330 0,4 11,1 10,0 Τέλος ταξινόμησης οχημάτων 908 891 886 918 965-1,9 3,0 5,1 ΕΦΚ καυσίμων 2.461 2.478 2.848 2.620 2.954 0,7 5,7 12,7 Λοιποί ΕΦΚ (καπνού κ.λπ.) 2.524 2.564 2.778 2.785 3.010 1,6 8,6 8,1 Τέλη κυκλοφορίας οχημάτων 694 705 802 774 815 1,6 9,8 5,3 Λοιποί φόροι κατανάλωσης 195 169 183 138 136-13,3-18,3-1,4 Έμμεσοι φόροι ΠΟΕ 290 400 455 440 445 37,9 10,0 1,1 Λοιποί έμμεσοι 404 428 460 610 550 5,9 42,5-9,8 (για ΕΕ) (269) (264) (267) (274) (281) (-1,9) (3,8) (2,6) Σύνολο φορολογικών εσόδων (Ι+ΙΙ) 39.484 42.093 44.605 44.820 48.030 6,6 6,5 7,2 ΙΙΙ. Απολήψεις από ΕΕ 164 109 190 305 396-33,5 179,8 29,8 ΙV. Λοιπά μη φορολογικά έσοδα 2.407 2.558 2.855 2.705 2.944 6,3 5,7 8,8 Σύνολο μη φορολογικών εσόδων (III+IV) 2.571 2.667 3.045 3.010 3.340 3,7 12,9 11,0 B. Μη τακτικά έσοδα 1.100 770 Γενικό σύνολο εσόδων (Α + Β) 42.055 44.760 48.750 48.600 51.370 6,4 8,6 5,7 Επιστροφές εσόδων 2.798 2.554 2.200 2.200 2.200-8,7-13,9 0,0 Γενικό σύνολο καθαρών εσόδων 39.257 42.206 46.550 46.400 49.170 7,5 9,9 6,0 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 63
Πίνακας 3.5 Εξέλιξη και σύνθεση των εσόδων του ΤΠ 1997-2006 Έτος Άμεσοι φόροι Έμμεσοι φόροι Σύνολο φορολογικών εσόδων Έσοδα από ΕΕ Λοιπά μη φορολογικά έσοδα Σύνολο μη φορολογικών εσόδων Σύνολο εσόδων ΤΠ 1997 8.121 14.186 22.307 131 2.412 2.543 24.850 1998 10.540 15.402 25.942 100 1.833 1.933 27.875 1999 11.866 17.179 29.045 136 1.906 2.042 31.087 2000 13.682 18.620 32.302 134 1.820 1.954 34.256 2001 13.585 19.498 33.083 113 3.377 3.490 36.573 2002 14.813 20.989 35.802 230 3.016 3.246 39.048 2003 15.397 21.484 36.881 188 2.812 3.000 39.881 2004 16.484 23.000 39.484 164 2.407 2.571 42.055 2005 18.371 23.722 42.093 109 2.558 2.667 44.760 2006* 18.560 26.260 44.820 305 3.475 1 3.780 48.600 Συμμετοχή στο σύνολο ανά κατηγορία (%) 1997 32,7 57,1 89,8 0,5 9,7 10,2 100,0 1998 37,8 55,3 93,1 0,4 6,6 6,9 100,0 1999 38,2 55,3 93,4 0,4 6,1 6,6 100,0 2000 39,9 54,4 94,3 0,4 5,3 5,7 100,0 2001 37,1 53,3 90,5 0,3 9,2 9,5 100,0 2002 37,9 53,8 91,7 0,6 7,7 8,3 100,0 2003 38,6 53,9 92,5 0,5 7,1 7,5 100,0 2004 39,2 54,7 93,9 0,4 5,7 6,1 100,0 2005 41,0 53,0 94,0 0,2 5,7 6,0 100,0 2006* 38,2 54,0 92,2 0,6 7,2 7,8 100,0 Ως ποσοστό του ΑΕΠ (%) 1997 8,4 14,6 22,9 0,1 2,5 2,6 25,6 1998 10,0 14,6 24,5 0,1 1,7 1,8 26,4 1999 10,5 15,2 25,8 0,1 1,7 1,8 27,6 2000 11,2 15,3 26,5 0,1 1,5 1,6 28,1 2001 10,3 14,8 25,1 0,1 2,6 2,6 27,8 2002 10,3 14,6 25,0 0,2 2,1 2,3 27,2 2003 9,9 13,8 23,7 0,1 1,8 1,9 25,6 2004 9,8 13,7 23,4 0,1 1,4 1,5 25,0 2005 10,1 13,1 23,2 0,1 1,4 1,5 24,7 2006* 9,5 13,5 23,0 0,2 1,8 1,9 24,9 * Εκτίμηση 1 Περιλαμβάνονται μη τακτικά έσοδα ύψους 770 εκατ. ευρώ. 64 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007
Πίνακας 3.6 Σύνθεση φορολογικών εσόδων κατά κατηγορία * Εκτίμηση Έτος Άμεσοι φόροι (%) Έμμεσοι φόροι (%) Λόγος έμμεσων/άμεσων φόρων 1997 36,4 63,6 1,75 1998 40,6 59,4 1,46 1999 40,9 59,1 1,45 2000 42,4 57,6 1,36 2001 41,1 58,9 1,44 2002 41,4 58,6 1,42 2003 41,7 58,3 1,40 2004 41,7 58,3 1,40 2005 43,6 56,4 1,29 2006* 41,4 58,6 1,41 Διάγραμμα 3.1 Λόγος έμμεσων/άμεσων φόρων 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006* * Εκτίμηση Ιδιαίτερα σημαντική ενίσχυση των εσόδων αναμένεται και από: τους αυξημένους φορολογικούς και τελωνειακούς ελέγχους της Υπηρεσίας Ειδικών Ελέγχων, που έχει τεθεί πλέον σε πλήρη και αποδοτική λειτουργία και τη λειτουργία ειδικών γραφείων στις ΔΟΥ για την ταχύτερη είσπραξη των ληξιπροθέσμων οφειλών προς το Δημόσιο. Άμεσοι φόροι Από την άμεση φορολογία υπολογίζεται ότι θα εισπραχθούν 18.560 εκατ. ευρώ εμφανίζοντας μικρή αύξηση (1,0%) συγκριτικά με τα έσοδα του 2005, κυρίως λόγω: ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 65
Πίνακας 3.7 Σχέση ρυθμού αύξησης ΑΕΠ, φορολογικών εσόδων και ΦΠΑ για την περίοδο 1997-2006 Έ τ ο ς Αύξηση ονομαστικού ΑΕΠ (%) Μεταβολή φορολογικών εσόδων (%) Τάση μεταβολής (ελαστικότητα) φορολογικών εσόδων Μεταβολή εσόδων ΦΠΑ (%) Τάση μεταβολής (ελαστικότητα) ΦΠΑ (Ι) (ΙΙ) (ΙΙ)/(Ι) (ΙΙΙ) (ΙΙΙ)/(Ι) 1997 10,7 14,9 1,39 13,7 1,28 1998 8,8 16,3 1,86 11,2 1,28 1999 6,5 12,0 1,83 9,7 1,48 2000 8,0 11,2 1,40 14,9 1,86 2001 8,3 2,4 0,29 6,6 0,79 2002 8,9 8,2 0,92 11,7 1,31 2003 8,4 3,0 0,36 2,9 0,34 2004 8,3 7,1 0,85 11,4 1,38 2005 7,5 6,6 0,88 2,8 0,38 2006* 7,6 6,5 0,85 12,2 1,60 * Εκτίμηση Διάγραμμα 3.2 Τάση μεταβολής (ελαστικότητα) φορολογικών εσόδων Διάγραμμα 3.3 Τάση μεταβολής (ελαστικότητα) ΦΠΑ 2 2 1,5 1,5 1 1 0,5 0,5 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006* 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006* των μειωμένων εσόδων από τους άμεσους φόρους παρελθόντων οικονομικών ετών (ΠΟΕ) εξαιτίας της φυσιολογικά φθίνουσας απόδοσης των φορολογικών ρυθμίσεων του ν. 3259/04 για την περαίωση των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων και της μείωσης των εσόδων από τη φορολογία των νομικών προσώπων. Έμμεσοι φόροι Τα συνολικά έσοδα από την έμμεση φορολογία εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 26.260 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 10,7% συγκριτικά με τα αντίστοιχα έσοδα του 2005 κυρίως από: την σημαντική αύξηση των εσόδων από το ΦΠΑ που προέρχεται από την πλήρη απόδοση του μέτρου της αναπροσαρμογής των συντελεστών του και την απόδοση των φορολογικών ελέγχων, την αναπροσαρμογή του ΕΦΚ στα πετρελαιοειδή προϊόντα και στα τσιγάρα και την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων. 66 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007
Μη φορολογικά έσοδα Τα έσοδα από μη φορολογικές πηγές, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 3.010 εκατ. ευρώ, εμφανίζοντας αύξηση 12,9% κυρίως λόγω των αυξημένων απολήψεων από την ΕΕ. Μη τακτικά έσοδα Τα μη τακτικά έσοδα θα ανέλθουν σε 770 εκατ. ευρώ έναντι προϋπολογισθέντων 1.100 εκατ. ευρώ, λόγω μη προώθησης του μέτρου της εκχώρησης δικαιωμάτων του Δημοσίου, όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί. Επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων Το ύψος των επιστροφών αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων εκτιμάται στα 2.200 εκατ. ευρώ. Δαπάνες Οι συνολικές δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού θα παρουσιάσουν απόκλιση 223 εκατ. ευρώ, σε σχέση με τις προβλέψεις, κυρίως λόγω της αύξησης των επιχορηγήσεων σε ΑΕΙ και ΤΕΙ, της υπέρβασης του κόστους των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών και κάποιων μη επαναλαμβανόμενων δαπανών. Ειδικότερα, οι πρωτογενείς δαπάνες εκτιμάται ότι θα παρουσιάσουν υπέρβαση ύψους 293 εκατ. ευρώ, ενώ αντίθετα οι δαπάνες για τόκους θα είναι μειωμένες κατά 70 εκατ. ευρώ. Πάντως, οι συνολικές δαπάνες και το 2006 σε σχέση με το 2005 θα περιορισθούν περαιτέρω ως ποσοστό του ΑΕΠ και θα διαμορφωθούν στο 25,9%, από 26,9% το 2005. Ανάλυση δαπανών κατά κατηγορίες Αποδοχές και συντάξεις Οι δαπάνες για μισθούς του προσωπικού της κεντρικής διοίκησης και των νοσηλευτικών ιδρυμάτων παρουσίασαν, σε σχέση με το 2005, αύξηση 6,3%. Ωστόσο εκτιμάται ότι θα υπολειφθούν των προβλέψεων του προϋπολογισμού κατά 180 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της επιβράδυνσης του ρυθμού ολοκλήρωσης των εγκεκριμένων προσλήψεων και του αυξημένου αριθμού υπαλλήλων που συνταξιοδοτήθηκαν. Στις δαπάνες για αποδοχές περιλαμβάνεται η εισοδηματική πολιτική του 2006, οι αυξημένες δαπάνες λόγω των νέων προσλήψεων του 2005 (που αφορούσε κυρίως σε προσωπικό νοσοκομείων, εκπαιδευτικούς, προσωπικό σωμάτων ασφαλείας), οι δαπάνες για το ειδικό επίδομα που χορηγήθηκε από 1/9/2005 στο προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, και οι δαπάνες που προέκυψαν από τη μονιμοποίηση των συμβασιούχων. Οι δαπάνες συντάξεων εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν κατά 77 εκατ. ευρώ υψηλότερα των προβλέψεων, κυρίως ως αποτέλεσμα της επιτάχυνσης του αριθμού των νέων συνταξιούχων (πολιτικών και στρατιωτικών), που παρατηρήθηκε το 2005 και συνεχίσθηκε και το 2006. Ασφάλιση, περίθαλψη Οι δαπάνες για την περίθαλψη υπαλλήλων του Δημοσίου, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 1.041 εκατ. ευρώ, από 941 εκατ. ευρώ που είχαν προβλεφθεί. Η αύξηση των δαπανών για περίθαλψη οφείλεται κυρίως στην αναπροσαρμογή της αποζημίωσης των ιατρών και στη βελτίωση των παροχών στους ασφαλισμένους. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 67
Πίνακας 3.8 Δαπάνες τακτικού προϋπολογισμού κατά κατηγορίες Κατηγορία δαπάνης 2004 2005 2006 2007 Μεταβολή % Πραγμ/σεις Πραγμ/σεις Προϋπ/σμός Εκτιμήσεις πραγμ/σεων Προβλέψεις 2005/04 2006/05 2007/06 Α. ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ (1+2+3) 17.496 18.347 19.648 19.555 20.799 4,9 6,6 6,4 1. Κεντρικής διοίκησης 14.750 15.493 16.587 16.554 17.637 5,0 6,9 6,5 Μισθοί 10.337 10.931 11.783 11.643 12.415 5,7 6,5 6,6 Συντάξεις 4.065 4.211 4.415 4.492 4.812 3,6 6,7 7,1 Λοιπές παροχές 349 347 388 415 410-0,5 19,8-1,3 ΜΕΔ* 5 3 2. Νοσοκομείων, ιδρυμάτων πρόνοιας, νπδδ 2.746 2.854 3.031 3.001 3.152 3,9 5,1 5,0 Μισθοί προσωπικού νοσηλευτικών ιδρυμάτων 2.090 2.164 2.310 2.270 2.399 3,5 4,9 5,7 Εφημερίες ιατρών ΕΣΥ 288 299 318 318 326 3,8 6,3 2,5 Λοιπές παροχές προσωπικού νοσηλ. ιδρυμάτων 132 130 147 147 150-1,9 13,4 2,0 Ιδρυμάτων πρόνοιας 10 11 11 11 12 6,9 2,6 3,9 Κλήρου και νπδδ 225 248 245 255 265 10,1 2,8 4,1 ΜΕΔ 3 3. Νέες προσλήψεις 30 10 Β. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ (4+5) 7.236 8.415 8.530 8.662 9.786 16,3 2,9 13,0 4. Δαπάνες περίθαλψης 929 978 941 1.041 1.052 5,2 6,4 1,1 5. Επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων 6.306 7.437 7.588 7.621 8.734 17,9 2,5 14,6 ΟΓΑ 2.400 2.977 3.100 3.050 3.650 24,0 2,4 19,7 ΙΚΑ 1.450 1.600 1.700 1.700 1.800 10,3 6,3 5,9 ΝΑΤ 695 807 810 830 880 16,1 2,9 6,0 ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ ΤΑΕ ΤΣΑ) 103 123 124 164 177 19,5 33,3 7,9 ΕΚΑΣ (πλην συνταξιούχων Δημοσίου) 727 749 783 800 990 3,0 6,8 23,8 Κοινωνική χρηματοδότηση λοιπών φορέων 247 365 400 440 470 47,8 20,5 6,8 Λοιπά ασφαλιστικά ταμεία 14 26 32 32 32 78,5 24,9-0,6 Επιδόματα πολυτέκνων 450 460 495 475 495 2,2 3,3 4,2 Δαπάνες ΛΑΦΚΑ 144 130 240 84,6 ΑΝΥ** 220 330 Γ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ (6+7+8+9) 7.883 7.931 8.387 8.551 8.732 0,6 7,8 2,1 6. Επιχορηγήσεις φορέων 2.415 2.684 2.825 2.897 2.954 11,2 7,9 2,0 Συγκοινωνιακοί φορείς 203 213 220 220 224 4,9 3,3 1,8 Επιδόματα πρόνοιας 453 507 585 555 593 12,0 9,5 6,9 Λοιπές επιχορηγήσεις 1.751 1.927 2.020 2.058 2.137 10,0 6,8 3,8 ΜΕΔ* 8 37 64 7. Καταναλωτικές δαπάνες 2.291 2.351 2.349 2.522 2.463 2,6 7,3-2,3 Μετακινήσεις 324 344 326 344 349 5,9 0,1 1,3 Λειτουργικές 877 916 944 960 996 4,5 4,8 3,8 Προμήθειες 732 740 805 808 832 1,1 9,3 3,0 Διάφορες άλλες δαπάνες 355 330 274 373 286-7,1 13,3-23,4 ΜΕΔ* 3 22 36 8. Αντικριζόμενες δαπάνες 2.585 2.858 2.941 2.917 3.081 10,6 2,1 5,6 Αποδόσεις στην ΕΕ 2.030 2.224 2.260 2.227 2.337 9,5 0,1 4,9 Επιδοτήσεις γεωργίας 554 634 681 690 744 14,4 8,8 7,9 9. Υπό κατανομή 593 37 272 215 234 Νέα προγράμματα 6 37 172 105 204 Δαπάνες ολυμπιακής προετοιμασίας 390 Δαπάνες εκλογών 197 60 110 Έκτακτες δαπάνες 40 30 Δ. ΑΠΟΔΙΔΟΜΕΝΟΙ ΠΟΡΟΙ 3.410 3.873 4.026 4.114 4.293 13,6 6,2 4,3 Ι. ΣΥΝΟΛΟ ΠΡΩΤΟΓΕΝΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΠ (Α+Β+Γ+Δ) 36.025 38.566 40.590 40.883 43.610 7,1 6,0 6,7 ΜΕΔ* (1) 345 ΙΙ. ΤΟΚΟΙ 9.464 9.774 9.600 9.530 9.750 3,3-2,5 2,3 ΙΙΙ. ΣΥΝΟΛΟ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΠ (πλην χρεολυσίων) (Ι+ΙΙ) 45.490 48.684 50.190 50.413 53.360 7,0 3,6 5,8 Χρεολύσια 20.356 21.752 18.136 16.950 24.247 6,9-22,1 43,1 Εξοπλιστικά προγράμματα Υπ. Εθνικής Άμυνας 826 (2) 1.394 1.500 1.500 1.700 68,8 7,6 13,3 (1) Αφορά τακτοποίηση παλαιότερης οφειλής του Ελληνικού Δημοσίου προς την ΑΤΕ. (2) Δεν περιλαμβάνεται ποσό ύψους 966 εκατ. ευρώ, για το οποίο δεν είχαν εκδοθεί τα σχετικά συμψηφιστικά εντάλματα. * ΜΕΔ: Μη Επαναλαμβανόμενες Δαπάνες ** ΑΝΥ: Ανάληψη Νέων Υποχρεώσεων Δεν περιλαμβάνονται: Α Δαπάνες που αντικρίζονται με ισόποσα έσοδα 1.348 1.945 2.910 2.929 1.020 Β Δαπάνες για βραχυπρόθεσμους τίτλους δημοσίου και ειδικές εκδόσεις ομολόγων Γ Εξόφληση υποχρεώσεων παρελθόντων ετών νοσοκομείων 10.175 6.569 400 7.614 415 Σύνολο 11.523 11.099 3.310 10.543 1.435 2.585 68 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007
Οι δαπάνες για επιχορήγηση των ασφαλιστικών ταμείων θα υπερβούν τις προβλέψεις κατά 33 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της αυξημένης επιχορήγησης του ΟΑΕΕ και της τριμερούς χρηματοδότησης της κοινωνικής ασφάλισης. Τέλος, οι πληρωμές για την α δόση της επιστροφής των κρατήσεων υπέρ του ΛΑΦΚΑ στους συνταξιούχους έφθασαν στα 130 εκατ. ευρώ. Λειτουργικές και λοιπές δαπάνες Οι λειτουργικές και λοιπές δαπάνες εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν υψηλότερα των προβλέψεων κατά 164 εκατ. ευρώ. Κύριες αιτίες των επιπλέον δαπανών είναι: η αύξηση των επιχορηγήσεων σε ΑΕΙ και ΤΕΙ, η χρηματοδότηση από ειδικά έσοδα (ΤΕΑΑ, έσοδα λογαριασμού πετρελαιοειδών, κοινοτικό σήμα κ.λπ.), οι δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές και οι μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες για επιχορηγήσεις που αφορούν κυρίως τους φορείς ψυχικής υγείας, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), τον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης και την εξόφληση των υποχρεώσεων από μεταφορές μαθητών. Αποδιδόμενοι πόροι Οι αποδιδόμενοι πόροι θα διαμορφωθούν στα 4.114 εκατ. ευρώ έναντι 4.026 εκατ. ευρώ που είχαν εγγραφεί ως πρόβλεψη, δηλαδή επιπλέον 88 εκατ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος της υπέρβασης αφορά αποδόσεις πόρων στους ΟΤΑ α βαθμού από έσοδα που προέρχονται από παράβολα αλλοδαπών και πρόστιμα του ΚΟΚ. Σε σχέση με το 2005, οι αποδιδόμενοι πόροι εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 6,2%. Τόκοι Οι πληρωμές τόκων θα διαμορφωθούν στα 9.530 εκατ. ευρώ και θα υπολειφθούν των αρχικών προβλέψεων κατά 70 εκατ. ευρώ. Σε σχέση με το 2005, οι δαπάνες αυτές θα παρουσιάσουν μείωση κατά 2,5%, ενώ ως ποσοστό του ΑΕΠ θα μειωθούν κατά μισή μονάδα και θα διαμορφωθούν στο 4,9% από 5,4% που ήταν το 2005. 1.2 Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) Στο πλαίσιο υλοποίησης του ΠΔΕ 2006 εκτελούνται με ταχείς ρυθμούς τα έργα που χρηματοδοτούνται από το Γ ΚΠΣ, καθώς και τα έργα που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους. Οι συνολικές απορροφήσεις του ΠΔΕ 2006 εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 8.100 εκατ. ευρώ, από τα οποία 5.500 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για έργα συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ και τα υπόλοιπα 2.600 εκατ. ευρώ για έργα που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους. Σε σχέση με το προηγούμενο έτος, το 2006 σημαντική αύξηση παρουσιάζουν οι δαπάνες για τους τομείς: δημόσια διοίκηση (125,4%), οικισμός-περιβάλλον (55,7%), ύδρευση-αποχέτευση (88,5%), περιφερειακά προγράμματα (30,9%), κατάρτιση (57,5%), υγεία-πρόνοια (22,4%), ειδικά έργα (26,0%), πολιτισμός (27,7%) και νομαρχιακά έργα (23,4%). ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 69
Προγράμματα ΠΔΕ χρηματοδοτούμενα αμιγώς από εθνικούς πόρους Το σκέλος του ΠΔΕ που χρηματοδοτείται αποκλειστικά από εθνικούς πόρους περιλαμβάνει πολύ σημαντικές κατηγορίες έργων, όπως: επενδυτικές δραστηριότητες των ΟΤΑ α βαθμού σε όλη τη χώρα, ενισχύσεις των ιδιωτικών επενδύσεων στο πλαίσιο υλοποίησης των επενδυτικών νόμων, δαπάνες για την αποκατάσταση ζημιών σε έργα υποδομής, καθώς επίσης και τη χορήγηση ενισχύσεων σε πληγέντες από σεισμούς και άλλες φυσικές καταστροφές. Πέραν της χρηματοδότησης των παραπάνω τομέων, το ΠΔΕ συμβάλλει αποφασιστικά στο πλαίσιο της ασκούμενης κοινωνικής πολιτικής και στην υποβοήθηση κοινωνικών ομάδων με ιδιαίτερα προβλήματα διαθέτοντας σημαντικά κονδύλια από καθαρά εθνικούς πόρους για την κοινωνική πρόνοια, τη λαϊκή κατοικία, την ενίσχυση του ΟΑΕΔ για την καταπολέμηση της ανεργίας, την κρατική αρωγή στους σεισμόπληκτους και την αρωγή για την αποκατάσταση των παλιννοστούντων από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Συνολικά για τα έργα αυτά προβλέπεται να δαπανηθούν 1.253 εκατ. ευρώ εντός του 2006. Στον πίνακα 3.9 παρατίθενται οι δαπάνες των έργων αυτών κατά τα έτη 2005 και 2006. Πίνακας 3.9 Προγράμματα που χρηματοδοτούνται αμιγώς από εθνικούς πόρους του ΠΔΕ Πρόγραμμα 2005 Πραγματοποιήσεις 2006 Εκτιμήσεις ΣΑΤΑ 750 750 ΘΗΣΕΑΣ 45 130 Ενισχύσεις αναπτυξιακών νόμων 162 233 Αποκατάσταση ζημιών από σεισμούς 29 23 Κοινωνική πρόνοια 10 16 Επιχορήγηση ΟΑΕΔ για καταπολέμηση ανεργίας 50 50 Δωρεάν κρατική αρωγή για αποκατάσταση παλιννοστούντων ομογενών 30 40 Βελτίωση υποδομής χώρων διαμονής αθίγγανων και προσωρινής διαμονής λαθρομεταναστών 8 11 Σύνολο 1.084 1.253 Λοιπά 1.485 1.347 Γενικό σύνολο 2.569 2.600 70 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007
2. Κρατικός προϋπολογισμός έτους 2007 Η ορθότητα των επιλογών οικονομικής πολιτικής, με στόχο τη διασφάλιση της αναπτυξιακής δυναμικής και της κοινωνικής συνοχής με το μεγαλύτερο δυνατό όφελος για τον πολίτη, επιβεβαιώνεται από τη συνεχή βελτίωση των δημοσιονομικών δεικτών. Η οικονομική ανάπτυξη διατηρείται ισχυρή τα τελευταία δύο χρόνια, ξεπερνώντας το μέσο όρο της ευρωζώνης κατά σημαντικό ποσοστό. Το έλλειμμα θα περιορισθεί το 2006 αισθητά κάτω του 3% και θα μειωθεί ακόμη περισσότερο το 2007. Μεσοπρόθεσμο στόχο αποτελεί η κατάρτιση ισοσκελισμένων ή ελαφρά πλεονασματικών προϋπολογισμών μέχρι το 2012 το αργότερο. Βασική επιδίωξη για την περαιτέρω ενίσχυση της ανάπτυξης και την προοδευτική μείωση του ελλείμματος αποτελεί η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και η ανάταξη της οικονομίας. Προς την κατεύθυνση αυτή προωθήθηκε μια σειρά διαρθρωτικών μέτρων. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν: διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στις αγορές προϊόντων και απλοποίηση γραφειοκρατικών διαδικασιών, μεταρρυθμίσεις στη φορολογία των επιχειρήσεων και εφαρμογή ενός νέου βελτιωμένου επενδυτικού πλαισίου, βελτίωση στο σύστημα των δημόσιων προμηθειών, θεσμικό πλαίσιο για τις Συμπράξεις Δημοσίου-Ιδιωτικού Τομέα, στοχευμένες αποκρατικοποιήσεις, μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος των τραπεζών, εξορθολογισμό της λειτουργίας των ΔΕΚΟ και διευθέτηση του χρόνου εργασίας και μείωση του κόστους των υπερωριών. Περαιτέρω, προωθείται η μεταρρύθμιση της φορολογίας φυσικών προσώπων, προκειμένου να απλοποιηθεί το σύστημα και να μειωθεί η φορολογική επιβάρυνση, ιδιαίτερα των μεσαίων εισοδημάτων. Επίσης, έχει ξεκινήσει ένας ευρύς διάλογος μεταξύ των κοινωνικών εταίρων για την αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος. Με τον προϋπολογισμό του 2007, ενισχύεται η αναπτυξιακή δυναμική, εμπεδώνεται το κλίμα δημοσιονομικής πειθαρχίας και σταθερότητας στην οικονομία, αυξάνεται η εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας, ενδυναμώνεται η κοινωνική συνοχή και περιορίζεται ο κίνδυνος του κοινωνικού αποκλεισμού. 2.1 Βασικά μεγέθη προϋπολογισμού 2007 Στον προϋπολογισμό του έτους 2007 (πίνακας 3.10) προβλέπεται αύξηση των συνολικών καθαρών εσόδων κατά 3.110 εκατ. ευρώ (2.770 από έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού και 340 εκατ. ευρώ του ΠΔΕ). Ως ποσοστό η αύξηση θα είναι 6,2%, έναντι των αντίστοιχων εσόδων του έτους 2006. Σύμφωνα με την πρόβλεψη αυτή τα έσοδα διαμορφώνονται στο 25,4% του ΑΕΠ από 25,6% και 24,8% των ετών 2006 και 2005 αντίστοιχα. Οι συνολικές (πλην χρεολυσίων) δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού ως ποσοστό του ΑΕΠ περιορίζονται σημαντικά το 2007, έναντι των ετών 2006 και 2005 (μειώνονται στο 29,8% από 30,0% και 31,0% αντίστοιχα), παρά τα σημαντικά αυξημένα κονδύλια που προβλέπονται στο ΠΔΕ για την ενίσχυση των επενδύσεων και του ρυθμού ανάπτυξης της χώρας. Στο πλαίσιο του περιορισμού των μη παραγωγικών και χαμηλής προτεραιότητας δαπανών, επιτυγχάνεται μείωση από τις δαπάνες για τόκους και από τις πρωτογενείς δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 71
Πίνακας 3.10 Μεγέθη κρατικού προϋπολογισμού Τακτικός προϋπολογισμός Εκτέλεση 2004 Εκτέλεση 2005 Πρόβλεψη 2006 Εκτίμηση 2006 Πρόβλεψη 2007 2006 Εξέλιξη Μεταβολές % 2005/04 2006/05 2007/06 (1) (2) (3) (4) (5) (4:3) (2:1) (4:2) (5:4) Έσοδα 42.055 44.760 48.750 48.600 51.370-0,3 6,4 8,6 5,7 Φορολογικά έσοδα 39.484 42.093 44.605 44.820 48.030 0,5 6,6 6,5 7,2 Μη φορολογικά και ΕΕ 2.571 2667 3.045 3.010 3.340-1,1 3,7 12,8 11,0 Μη τακτικά έσοδα 1.100 770 Επιστροφές φόρων (-) 2.798 2.554 2.200 2.200 2.200-0,0-8,7-13,9 0,0 Καθαρά έσοδα 39.257 42.206 46.550 46.400 49.170-0,3 7,5 9,9 6,0 Πρωτογενείς δαπάνες 36.025 38.912 40.590 40.883 43.610 0,7 8,0 5,1 6,7 Αποδοχές και συντάξεις 17.496 18.347 19.648 19.555 20.799-0,5 4,9 6,6 6,4 Μισθοί 12.427 13.095 14.093 13.913 14.814-1,3 5,4 6,3 6,5 Ασφάλιση, περίθαλψη 7.236 8.415 8.530 8.662 9.786 1,6 16,3 2,9 13,0 Λειτουργικές και άλλες δαπάνες 7.883 7.931 8.387 8.551 8.732 2,0 0,6 7,8 2,1 Αποδιδόμενοι πόροι (ΚΑΠ κ.λπ.) 3.410 3.873 4.026 4.114 4.293 2,2 13,6 6,2 4,3 Μη επαναλαμβανόμενες δαπάνες 345 Πρωτογενές πλεόνασμα ΤΠ 3.231 3.295 5.960 5.517 5.560-7,4 2,0 67,5 0,8 Τόκοι 9.464 9.774 9.600 9.530 9.750-0,7 3,3-2,5 2,3 Σύνολο δαπανών ΤΠ 45.490 48.686 50.190 50.413 53.360 0,4 7,0 3,5 5,8 Έλλειμμα ΤΠ -6.233-6.479-3.640-4.013-4.190 10,2 4,0-38,1 4,4 Χρεολύσια 20.356 21.752 18.136 16.950 24.247-6,5 6,9-22,1 43,1 Εξοπλιστικά προγράμματα ΥΕΘΑ 826 1.394 1.500 1.500 1.700 0,0 68,8 7,6 13,3 Πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων Έσοδα 2.894 2.686 3.490 3.550 3.890 1,7-7,2 32,2 9,6 Δαπάνες 9.522 7.524 8.400 8.100 8.750-3,6-21,0 7,7 8,0 Έλλειμμα ΠΔΕ -6.628-4.838-4.910-4.550-4.860-7,3-27,0-6,0 6,8 Γενικός κρατικός προϋπολογισμός Έσοδα 42.151 44.892 50.040 49.950 53.060-0,2 6,5 11,3 6,2 Δαπάνες 55.011 56.210 58.590 58.513 62.110-0,1 2,2 4,1 6,1 Έλλειμμα κεντρικής κυβέρνησης -12.861-11.318-8.550-8.563-9.050 0,1-12,0-24,3 5,7 ΑΕΠ (τρέχουσες τιμές-προ αναθεώρησης) 168.417 181.088 193.427 194.902 208.740 0,8 7,5 7,6 7,1 Πηγή: Υπ. Οικονομίας και Οικονομικών 72 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007
Πίνακας 3.11 Μεγέθη κρατικού προϋπολογισμού (% του ΑΕΠ) Τακτικός προϋπολογισμός Εκτέλεση 2004 Εκτέλεση 2005 Προϋπ/σμός 2006 Εκτίμηση 2006 Πρόβλεψη 2007 (1) (2) (3) (4) (5) Έσοδα 25,0 24,7 25,2 24,9 24,6 Φορολογικά έσοδα 23,4 23,2 23,1 23,0 23,0 Μη φορολογικά και ΕΕ 1,5 1,5 1,6 1,5 1,6 Μη τακτικά έσοδα 0,4 Επιστροφές φόρων(-) 1,7 1,4 1,1 1,1 1,1 Καθαρά έσοδα 23,3 23,3 24,1 23,8 23,6 Πρωτογενείς δαπάνες 21,4 21,5 21,0 21,0 20,9 Αποδοχές και συντάξεις 10,4 10,1 10,2 10,0 10,0 Μισθοί 7,4 7,2 7,3 7,1 7,1 Ασφάλιση, περίθαλψη 4,3 4,6 4,4 4,4 4,7 Λειτουργικές και άλλες δαπάνες 4,7 4,4 4,3 4,4 4,2 Αποδιδόμενοι πόροι (ΚΑΠ κ.λπ.) 2,0 2,1 2,1 2,1 2,1 Πρωτογενές πλεόνασμα ΤΠ 1,9 1,8 3,1 2,8 2,7 Τόκοι 5,6 5,4 5,0 4,9 4,7 Σύνολο δαπανών ΤΠ 27,0 26,9 25,9 25,9 25,6 Έλλειμμα ΤΠ -3,7-3,6-1,9-2,1-2,0 Χρεολύσια 12,1 12,0 9,4 8,7 11,6 Εξοπλιστικά προγράμματα ΥΕΘΑ 0,5 0,8 0,8 0,8 0,8 Πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων Έσοδα 1,7 1,5 1,8 1,8 1,9 Δαπάνες 5,7 4,2 4,3 4,2 4,2 Έλλειμμα ΠΔΕ -3,9-2,7-2,5-2,3-2,3 Γενικός κρατικός προϋπολογισμός Έσοδα 25,0 24,8 25,9 25,6 25,4 Δαπάνες 32,7 31,0 30,3 30,0 29,8 Έλλειμμα κεντρικής κυβέρνησης -7,6-6,2-4,4-4,4-4,3 ΑΕΠ (τρέχουσες τιμές προ αναθεώρησης) 168.417 181.088 193.427 194.902 208.740 Πηγή: Υπ. Οικονομίας και Οικονομικών ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 73
Το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης το 2007 μειώνεται στο 4,3% του ΑΕΠ, από 4,4% και 6,2% το 2006 και 2005 αντίστοιχα, ενώ σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης περιορίζεται στο 2,4% του ΑΕΠ από 2,6% και 5,2% για τα ίδια έτη. Επισημαίνεται ότι το έλλειμμα της κεντρικής κυβέρνησης το 2007 σε σύγκριση με το 2004 μειώνεται κατά 3,3 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Αυτό οφείλεται κυρίως στον περιορισμό των δαπανών κατά 2,9 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ και την αύξηση των εσόδων κατά 0,4 ποσ. μονάδες του ΑΕΠ. Πίνακας 3.12 Χρηματοδοτικές ανάγκες κεντρικής κυβέρνησης 2007 Χρηματοδοτικές ανάγκες Καθαρό έλλειμμα 9.050 Εξοπλιστικά προγράμματα ΥΕΘΑ 1.700 Χρηματοδότηση στην κοινωνική ασφάλιση 415 Χρεολύσια 24.247 Σύνολο 35.412 Χρηματοδότηση Δανεισμός εκτός ζώνης ευρώ 1.900 Δανεισμός σε ευρώ 33.512 Σύνολο 35.412 Πηγή: Υπ. Οικονομίας και Οικονομικών 2.2 Τακτικός προϋπολογισμός Έσοδα Με τη φορολογική πολιτική της Κυβέρνησης κατά την επόμενη τριετία επιδιώκεται: η φορολογική ελάφρυνση των φυσικών προσώπων, ιδιαίτερα αυτών με μεσαία εισοδήματα, με τη σταδιακή μείωση από το έτος 2007 των φορολογικών συντελεστών, την αύξηση του αφορολόγητου ποσού και τη διεύρυνση του εισοδηματικού κλιμακίου του κεντρικού φορολογικού συντελεστή, η περαιτέρω βελτίωση του υφιστάμενου φορολογικού περιβάλλοντος των νομικών προσώπων με την ολοκλήρωση της μείωσης του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος στα κέρδη των επιχειρήσεων χρήσης έτους 2007, για τόνωση της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητάς τους και για ενίσχυση της εξωστρέφειας της οικονομίας, η πάταξη της φοροδιαφυγής, της διαφθοράς, της παραοικονομίας και του λαθρεμπορίου με την α- ντικειμενικοποίηση των φορολογικών ελέγχων, την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της νέας τεχνολογίας και τη χρήση νέων μεθόδων και διαδικασιών από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές. Οι προβλέψεις του προϋπολογισμού εσόδων για το οικονομικό έτος 2007 βασίζονται στην εκτιμώμενη ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ (7,1%) και την ελαστικότητα των φορολογικών εσόδων, καθώς και σε επιμέρους παράγοντες που επηρεάζουν τις διάφορες κατηγορίες εσόδων. Τα συνολικά έσοδα, προ μείωσης επιστροφών, για το οικονομικό έτος 2007 (πίνακας 3.4) προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 51.370 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 5,7% έναντι του 2006. Στην αύ- 74 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007
ξηση αυτή συμβάλλει σημαντικά η πλήρης απόδοση των φορολογικών μέτρων και ρυθμίσεων του 2006 που αφορούν κυρίως στην αναπροσαρμογή του ΕΦΚ των πετρελαιοειδών και καπνικών προϊόντων, στην επιβολή ΦΠΑ κατά τη μεταβίβαση νέων οικοδομών και στην περαιτέρω αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων. Ιδιαίτερα θετική επίδραση θα έχουν οι αυξημένοι φορολογικοί και τελωνειακοί έλεγχοι που διενεργούνται από την Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων με εντατικό ρυθμό, προκειμένου να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή, καθώς και η πλήρης δραστηριοποίηση και απόδοση των γραφείων είσπραξης ληξιπροθέσμων οφειλών των ΔΟΥ. Άμεσοι φόροι Τα έσοδα από την άμεση φορολογία προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 19.450 εκατ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση κατά 4,8% σε σχέση με το 2006. Ο ρυθμός αύξησης των εσόδων από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων είναι συγκρατημένος το 2007, έναντι του 2006, λόγω της μείωσης του παρακρατούμενου φόρου στο εισόδημα μισθωτών και συνταξιούχων που προκαλείται από τη μείωση των φορολογικών συντελεστών και την αύξηση του αφορολόγητου ποσού. Τα έσοδα από άμεσους φόρους ΠΟΕ εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 2.080 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω της απόδοσης των εντατικών φορολογικών και τελωνειακών ελέγχων, αλλά και της επιτάχυνσης του ρυθμού είσπραξης των ληξιπροθέσμων οφειλών. Έμμεσοι φόροι Τα έσοδα από την έμμεση φορολογία προβλέπεται να ανέλθουν στα 28.580 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 8,8% σε σχέση με τα αντίστοιχα έσοδα του 2006. Διάγραμμα 3.4 Ποσοστιαία σύνθεση εσόδων ΤΠ 2007 Μη φορολογικά έσοδα 6,5% Άμεσοι φόροι 37,9% Έμμεσοι φόροι 55,6% ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 75
Σημαντική αύξηση κατά 10,0%, αναμένεται να παρουσιάσουν τα έσοδα από το ΦΠΑ και να ανέλθουν σε 17.435 εκατ. ευρώ κυρίως λόγω της αποτελεσματικής λειτουργίας του ελεγκτικού μηχανισμού και της μείωσης της φοροδιαφυγής. Επίσης, τα έσοδα από τον ΕΦΚ καυσίμων αναμένεται να ανέλθουν σε 2.954 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 12,7% συγκριτικά με το 2006. Η αύξηση αυτή θα προέλθει από την περαιτέρω α- ναπροσαρμογή των συντελεστών του ΕΦΚ στα πετρελαιοειδή προϊόντα λόγω εναρμόνισης με την κοινοτική νομοθεσία, καθώς και από τον περιορισμό του λαθρεμπορίου καυσίμων. Μη φορολογικά έσοδα Τα μη φορολογικά έσοδα προβλέπεται να ανέλθουν σε 3.340 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω των αυξημένων απολήψεων από την ΕΕ. Επιστροφές αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων Για το έτος 2007 το ύψος των επιστροφών αχρεωστήτως εισπραχθέντων εσόδων προβλέπεται να φθάσει στα 2.200 εκατ. ευρώ, διατηρούμενο στα ίδια επίπεδα με το 2006. Δαπάνες Οι πιστώσεις (πλην χρεολυσίων) του τακτικού προϋπολογισμού το 2007 προβλέπεται να περιορισθούν στο 25,6% του ΑΕΠ από 25,9% και 26,9% των ετών 2006 και 2005 αντίστοιχα, παρά τα σημαντικά αυξημένα κονδύλια που προβλέπονται για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Ενδεικτικά επισημαίνεται ότι οι αυξημένες δαπάνες για τη βελτίωση του εισοδήματος των οικονομικά ασθενέστερων φθάνουν στα 1.200 εκατ. ευρώ περίπου (ποσό που αντιστοιχεί στο 0,6% του ΑΕΠ) και αφορά αύξηση των συντάξεων του ΟΓΑ, αύξηση του ΕΚΑΣ, βελτίωση των συντάξεων των στρατιωτικών, επιστροφή κρατήσεων υπέρ ΛΑΦΚΑ κ.λπ. Σημαντική επίσης είναι η μείωση των δαπανών για τόκους, οι οποίοι από 5,6% του ΑΕΠ το 2004, περιορίζονται στο 4,7% το 2007. Ανάλυση δαπανών κατά κατηγορία Στον πίνακα 3.8 εμφανίζονται οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού κατά κατηγορία. Από την ανάλυση των πρωτογενών δαπανών γίνεται εμφανές ότι ενισχύονται σημαντικά οι δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα, αφού οι δαπάνες περίθαλψης και ασφάλισης προβλέπεται να αυξηθούν σημαντικά, ενώ αντίθετα ο ρυθμός αύξησης των λειτουργικών και άλλων καταναλωτικών δαπανών προβλέπεται να κυμανθεί κάτω από το μέσο όρο αύξησης του πληθωρισμού. Αποδοχές και συντάξεις Οι δαπάνες αποδοχών και συντάξεων αποτελούν περίπου το 48% των πρωτογενών δαπανών. Το 2007 οι δαπάνες αυτές προβλέπεται να αυξηθούν κατά 6,4%. Η αύξηση αυτή οφείλεται: στην εισοδηματική πολιτική, στη μισθολογική εξέλιξη του προσωπικού, στην αύξηση του ειδικού επιδόματος που χορηγείται στους αστυνομικούς, λιμενικούς και στρατιωτικούς, στη χορήγηση του ειδικού επιδόματος στους εκπαιδευτικούς, 76 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007
στις δαπάνες νέων προσλήψεων κυρίως ιατρικού, νοσηλευτικού, εκπαιδευτικού προσωπικού και επαγγελματιών οπλιτών, στη μονιμοποίηση του προσωπικού βάσει του π.δ. 164/04 και στην αύξηση των συντάξεων, λόγω της εισοδηματικής πολιτικής, της σταδιακής ενσωμάτωσης του ποσού των 140,8 ευρώ στο συντάξιμο μισθό, της αναπροσαρμογής των κατώτατων ορίων συντάξεων αναπήρων και θυμάτων πολέμου, καθώς και στην επέκταση των μισθολογικών προαγωγών και στους συνταξιούχους στρατιωτικούς, αστυνομικούς κ.λπ. Πίνακας 3.13 Αριθμός συνταξιούχων του Δημοσίου (στοιχεία Οκτωβρίου) Κατηγορία 2002 2003 2004 2005 2006 Πολιτικοί 163.868 165.382 166.127 170.090 175.951 Στρατιωτικοί 92.586 93.894 94.464 95.647 98.276 Σχετιζόμενοι με πολέμους 34.421 32.751 31.130 29.501 27.791 ΟΣΕ 9.615 9.254 8.842 8.497 8.078 Δημοτικοί-κοινοτικοί 25.004 25.328 25.549 25.833 26.363 Εθνική αντίσταση-ογα 36.139 34.432 32.538 30.934 28.666 ΤΑΚΕ 4.962 4.990 5.005 5.016 5.086 Σύνολο 366.595 366.031 363.655 365.518 370.211 Ασφάλιση, περίθαλψη Οι δαπάνες ασφάλισης και περίθαλψης υπερβαίνουν το 22% του συνόλου των πρωτογενών δαπανών. Τα κονδύλια της κατηγορίας αυτής χρηματοδοτούν δαπάνες κοινωνικού χαρακτήρα και καλύπτουν έξοδα περίθαλψης των ασφαλισμένων του Δημοσίου, επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων και επιδόματα πολυτέκνων που είναι σημαντικά αυξημένες (13,0%). Ειδικά, η αύξηση των επιχορηγήσεων στα ασφαλιστικά ταμεία ανέρχεται στο 14,6% σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο. Η σημαντική ενίσχυση προορίζεται κυρίως για: την αύξηση των αγροτικών συντάξεων, την αύξηση του ΕΚΑΣ, τη χρηματοδότηση του ΙΚΑ, την κάλυψη των αναγκών των ασφαλιστικών ταμείων, την κρατική συμμετοχή στην τριμερή χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης και την επιστροφή στους συνταξιούχους της β και γ δόσης της εισφοράς υπέρ ΛΑΦΚΑ. Λειτουργικές και λοιπές δαπάνες Οι πιστώσεις για λειτουργικές και λοιπές δαπάνες είναι αυξημένες κατά 2,1% σε σχέση με το 2006. Το συνολικό ύψος των δαπανών αυτών ανέρχεται στα 8.732 εκατ. ευρώ και αντιπροσωπεύει το 20% του συνόλου των πρωτογενών δαπανών. ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007 77
Πίνακας 3.14 Έσοδα και δαπάνες ΤΠ για συντάξεις Δημοσίου 2004 2005 2006 2007 Προϋπ/σμός Εκτιμήσεις Προβλέψεις Δαπάνες Συντάξεις 4.065 4.210 4.415 4.492 4.812 Πολιτικών υπαλλήλων 2.001 2.089 2.183 2.203 2.361 Δικαστικών λειτουργών 70 72 76 74 79 Στρατιωτικών, οργάνων ΕΛ-ΑΣ κ.λπ. 1.384 1.444 1.514 1.600 1.714 Θυμάτων πολέμου και αγωνιστών εθνικής αντίστασης 213 203 214 194 208 Δημοτικών και κοινοτικών υπαλλήλων 171 176 185 185 198 Πρωθυπουργού και βουλευτών 29 31 33 32 34 Κληρικών κ.λπ. 52 53 56 56 60 Υπαλλήλων ΟΣΕ 99 96 101 95 102 Προσωπικές 3 3 3 3 3 Χορηγίες δημάρχων και προέδρων κοινοτήτων 42 43 49 49 52 Λοιπές 1 0 1 1 1 Λειτουργικές δαπάνες 7 7 7 7 7 Γενικό σύνολο δαπανών (Ι) 4.072 4.217 4.422 4.499 4.819 Έσοδα Εισφορές 5% στα τακτικά έσοδα των κοινοτήτων υπέρ συντάξεων κοινοτικών 7 7 5 7 7 υπαλλήλων και 8% στις καταβαλλόμενες αποδοχές των κοινοτικών υπαλλήλων που βαρύνουν τις κοινότητες 10% στα έξοδα παράστασης των εν ενεργεία δημάρχων και προέδρων 3 3 3 4 5 κοινοτήτων Συνταξιοδότησης από το Δημόσιο (6.67%, άρθ. 22 ν. 2084/92) 615 649 693 693 750 Αναγνώρισης προϋπηρεσίας και συμπληρωματικής 7% για αναγνώριση 7 9 6 13 15 προϋπηρεσίας στον ιδιωτικό τομέα Συνταξιούχων 35 1 0 0 0 Λοιπές 15 17 18 18 19 Α. Σύνολο εισφορών εργαζομένων και συνταξιούχων 682 686 725 735 796 Β. Τεκμαρτή συνεισφορά του Δημοσίου κατ εφαρμογή των διατάξεων του άρθ.22 ν.2084/92 (23,33%) 2.151 2.270 2.424 2.424 2.623 Γενικό σύνολο εσόδων (ΙΙ) 2.833 2.956 3.149 3.159 3.420 Γ. Έλλειμμα (Ι-ΙΙ) 1.239 1.261 1.273 1.340 1.399 Συμμετοχή στις δαπάνες για συντάξεις Δημοσίου Συμμετοχή εργαζομένων (Α) 682 686 725 735 796 % 16,7% 16,3% 16,4% 16,3% 16,5% Συμμετοχή Δημοσίου (Β+Γ) 3.390 3.531 3.697 3.764 4.023 % 83,3% 83,7% 83,6% 83,7% 83,5% Πίνακας 3.15 Ανάλυση λοιπών παροχών της κεντρικής διοίκησης Είδος δαπάνης Υπερωρίες, υπερωριακή αποζημίωση εκπαιδευτικών, εξαιρέσιμα 2005 2006 2007 Μεταβολή % Εκτιμήσεις Πραγμ/σεις Προβλέψεις 2006/05 2007/06 πραγμ/σεων 107 113 117 5,9 3,1 Ειδική αποζημίωση πλέον πενθημέρου 144 152 153 5,2 1,0 Συμβούλια και επιτροπές 45 51 47 12,5-7,7 Αμοιβές ωρομισθίων εκπαιδευτικών 32 78 71 147,5-9,8 Διάφορες άλλες παροχές 19 21 22 9,6 4,8 Σύνολο 347 415 410 19,8-1,3 78 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2007