ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ, ΗΘΙΚΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ Πίνακας Περιεχομένων: Εισαγωγή Στόχοι Αναφορές Βασικές δεσμεύσεις και αρχές Προώθηση και ανάπτυξη συστημάτων διαχείρισης Ελεύθερη επιλογή εργασίας και όχι εργασία υπό πίεση Όχι απανθρωπιά και όχι σκληρή αντιμετώπιση Όχι παιδική εργασία, συμμόρφωση με τους κανόνες εργασίας των νέων εργαζομένων Όχι διακρίσεις Ελευθερία στην συνεργασία και προστασία του δικαιώματος συλλογικής διαπραγμάτευσης. Συνθήκες εργασίας σύννομες με τους κανόνες ασφαλείας και υγιεινής. Δίκαιες αμοιβές και κοινωνικά οφέλη Λογικό ωράριο εργασίας Όχι στην μη σταθερή εργασία όχι στην συγκεκαλυμμένη υπεργολαβία Προστασία στο περιβάλλον Επιχειρησιακή ηθική :όχι διαφθορά ή πλαστογράφηση Παράρτημα: Σημαντικές αναφορές 1
Εισαγωγή: Η MAPED, μία διεθνής εταιρεία παραγωγής και σχεδίασης σχολικών προϊόντων, προϊόντων γραφής και ειδών γραφείου, δίνει σημαντική σημασία στην βιώσιμη ανάπτυξη. Η βασικές αξίες της εταιρείας είναι ο σεβασμός, η ακεραιότητα, η δημιουργικότητα, η προσαρμοστικότητα και η αστική ευθύνη και είναι εμφανείς σε πολλά μακράς διαρκείας περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά έργα. Ως κορυφαίος διεθνής παίκτης, η MAPED γνωρίζει τις υποχρεώσεις της, το καθήκον της να νοιάζεται. H MAPED λοιπόν έχει υιοθετήσει μία δομημένη, προληπτική προσέγγιση με ηθική, περιβαλλοντική και κοινωνική ευθύνη, που γίνεται επίσημη με αυτόν τον Κώδικα Δεοντολογίας. Στόχοι: Ο βασικός στόχος αυτού του Κώδικα Δεοντολογίας είναι να προάγει τις καλές πρακτικές επιχειρηματικότητας βασισμένες στην συνεργασία. Η MAPED υποστηρίζει την συνεχή ανάπτυξη και βελτίωση εντός του επαγγελματικού στίβου. Ζητώντας στους συνεργάτες της να συμμορφώνονται με τις αρχές αυτού του Κώδικα Δεοντολογίας και να τους εφαρμόζουν μέσα στις δικές τους επιχειρήσεις, η MAPED έχει σκοπό να προωθήσει τις συνθήκες εργασίας που σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, την κοινωνική ανάπτυξη και το περιβάλλον σε όλη την διεθνή αλυσίδα και στην αλυσίδα διανομής. Αυτός ο Κώδικας Δεοντολογίας έχει ελάχιστες απαιτήσεις. Δεν θα πρέπει να μεταφράζεται ως ανώτατο όριο ούτε να χρησιμοποιείται εναντίον των υπαλλήλων, ειδικά με στόχο τον περιορισμό της ελευθερίας στην συνεργασία ή του δικαιώματός της ελεύθερης συλλογικής διαπραγμάτευσης. Αναφορές: Αυτός ο Κώδικας Δεοντολογίας στηρίζεται στις βασικές αρχές που ορίζονται σε μερικά πρωτότυπα κείμενα (βλέπε παράρτημα): Παγκόσμια Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, τις βασικές συμβάσεις και συστάσεις του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας, τις αρχές των επιχειρησιακών και ανθρώπινων δικαιωμάτων, τον Οργανισμό της Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, τις αρχές των Ηνωμένων Εθνών. Επιπλέον,η MAPED είναι σύννομη με τις απαιτήσεις των διεθνών και ευρωπαϊκών standards: - ISO 14001 για περιβαλλοντική διαχείριση. Η πιστοποίηση δόθηκε στην MAPED 19/05/2010 - OHSAS 18001 για συνθήκες υγείας και ασφάλειας. Η πιστοποίηση δόθηκε στην MAPED 28/05/2013 - SA 8000 για συνθήκες εργασίας. - REACH για την διαχείριση των χημικών που περιέχονται στα προϊόντα. 2
Βασικές δεσμεύσεις και αρχές : Η MAPED είναι σύμφωνη με τις ακόλουθες βασικές αρχές και ζητά από τους συνεργάτες της να κάνουν το ίδιο: 1. Προώθηση και ανάπτυξη επιχειρησιακών συστημάτων: Για να είναι σύμφωνοι με τον Κώδικα Δεοντολογίας της MAPED, οι συνεργάτες θα πρέπει να εισάγουν και να αναπτύξουν κατάλληλα επιχειρησιακά συστήματα, επισημοποιημένα με γραπτές διαδικασίες και εκπαίδευση. Ένα μέλος της επιχειρησιακής ομάδας θα πρέπει να έχει την ευθύνη για τα κοινωνικά, ηθικά και περιβαλλοντικά θέματα. 2. Ελεύθερη επιλογή εργασία και όχι εργασία υπό πίεση: Η MAPED απορρίπτει κάθε μορφή μοντέρνας σκλαβιάς. Κάθε υπάλληλος έχει το δικαίωμα ελεύθερης επιλογής στην εργασία χωρίς να υπάρχει η απειλή των κυρώσεων, των προστίμων ή οποιαδήποτε άλλη απειλή από τον εργοδότη. Οι υπάλληλοι πρέπει να είναι ελεύθεροι να αφήνουν το χώρο εργασίας τους στο τέλος κάθε βάρδιας χωρίς την απειλή της μη ολοκλήρωσης της εργασίας τους. Απαγορεύεται η εργασία υπό καθεστώς αιχμαλωσίας. Οι ίδιες συνθήκες εργασίας θα πρέπει να εφαρμόζονται σε όλους τους εργαζομένους είτε ντόπιους είτε μετανάστες. 3. Όχι απανθρωπιά και όχι σκληρή αντιμετώπιση: Κανένας εργαζόμενος δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με εξευτελιστικό ή ρατσιστικό τρόπο, να αντιμετωπίζει βίαιη συμπεριφορά ή απειλές ή κάθε είδους ψυχολογικής και σεξουαλικής παρενόχλησης. 4. : Όχι παιδική εργασία, συμμόρφωση με τους κανόνες εργασίας των νέων εργαζομένων Η MAPED απαγορεύει την άμεση ή έμμεση απασχόληση παιδιών κάτω των 15 ετών ή κάτω της ηλικίας της υποχρεωτικής εκπαίδευσης της χώρας, αν αυτή η ηλικία είναι άνω των 15 ετών, εκτός από κάποιες περιπτώσεις που είναι εξουσιοδοτημένες από τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας. Μία αποτελεσματική διαδικασία θα πρέπει να δημιουργηθεί σε κάθε εταιρεία, η οποία θα ελέγχει την ηλικία των αιτούντων για θέση εργασίας την στιγμή της πρόσληψης. Αν η εταιρεία ήδη απασχολεί παιδιά, πρέπει να δημιουργηθεί ένα υποστηρικτικό πρόγραμμα για να οργανώνει την αποχώρηση από τον χώρο εργασίας υπό τις καλύτερες δυνατές συνθήκες, επιδιώκοντας να βρει την καλύτερη δυνατή λύση για το παιδί και την οικογένειά του, για παράδειγμα συνεισφέροντας στην εκπαίδευση του παιδιού ή προσπαθώντας να το αντικαταστήσει με έναν ενήλικα μέσα από την ίδια οικογένεια. Οι νέοι εργαζόμενοι (ανάμεσα στην νόμιμη ηλικία απασχόλησης μέχρι την ηλικία των 18ετών) δεν πρέπει να απασχολούνται σε εργασία που κινδυνεύει η υγεία, η ασφάλεια, το ήθος ή φυσική ή πνευματική ανάπτυξή τους. Οι ώρες εργασίας τους θα πρέπει να είναι συμβατές με την σχολική παρουσία τους ή την συμμετοχή τους σε μαθησιακά προγράμματα. 3
5. Όχι διακρίσεις : Η διάκριση με βάση την φυλή, την θρησκεία, την εθνικότητα, την προέλευση, την ηλικία, το γένος, την αναπηρία, την σεξουαλική επιλογή, την συμμετοχή σε εμπορικά σωματεία ή πολιτικές οργανώσεις απαγορεύεται όταν προσλαμβάνεται ή αποφασίζεται η αμοιβή, η πρόσβαση στην εκπαίδευση ή η προαγωγή ή η απόλυση κάποιου. Κάθε είδους παρενόχληση ψυχολογική ή φυσικής βίας σε σχέση με όλα τα παραπάνω απαγορεύεται. 6. Ελευθερία στην συνεργασία και προστασία του δικαιώματος συλλογικής διαπραγμάτευσης: Η MAPED σέβεται και προωθεί το διεθνές αναγνωρισμένο δικαίωμα της ελεύθερης συνεργασίας και της συλλογικής διαπραγμάτευσης, μέσα στην εταιρεία και σε όλη την αλυσίδα. Όλοι οι εργάτες έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν σε όποιο σωματείο επιθυμούν, να δημιουργούν δικό τους σωματείο και να συμμετέχουν ελεύθερα και ανεξάρτητα στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και χωρίς να υποφέρουν από διάκριση ή εκφοβισμό. Αν η εθνική νομοθεσία απαγορεύει αυτές τις βασικές ελευθερίες, ο εργαζόμενος θα πρέπει να προωθεί τον κοινωνικό διάλογο και την αντιπροσώπευση των εργαζομένων με άλλους τρόπους, για παράδειγμα δημιουργώντας επιτροπές ή ενώσεις, εκλεγμένες ελεύθερα από τους υπαλλήλους. 7. Συνθήκες εργασίας σύννομες με τους κανόνες ασφαλείας και υγιεινής: Οι συνθήκες υγείας και ασφάλειας πρέπει να εφαρμόζονται με σκοπό το εγγυημένο ασφαλές και υγιές περιβάλλον για τους εργαζόμενους με ιδιαίτερη προσοχή στους πιο αδύναμους όπως είναι οι νέοι εργαζόμενοι, οι έγκυες γυναίκες και οι άνθρωποι με ειδικές δεξιότητες. Η συμμόρφωση με τους διεθνείς κανόνες απασχόλησης υγείας και ασφάλειας ή των διεθνών προδιαγραφών αν δεν υπάρχουν κανόνες είναι το ελάχιστο. Οι κίνδυνοι υγείας και ασφάλειας στους οποίους εκτίθενται οι εργαζόμενοι λόγω της εργασίας τους, η βιομηχανική δραστηριότητα ή η διάρκεια της εργασίας θα πρέπει να συνυπολογιστούν. Αποτελεσματικές διαδικασίες θα πρέπει να εφαρμοσθούν ώστε να αποφεύγονται εργατικά ατυχήματα, τραυματισμοί ή ασθένειες : η επίγνωση των εργαζομένων θα πρέπει να αναπτυχθεί μέσω της εκπαίδευσης και ασκήσεων που έχουν σχέση με την χρήση του προσωπικού προστατευτικού εξοπλισμού. Οι σταθμοί εργασίας θα πρέπει να είναι οργανωμένοι σύμφωνα με τις αρχές της εργονομίας και την ασφάλεια των κτιρίων. Οι μηχανές και ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός θα πρέπει να επιθεωρούνται συστηματικά. Ο εξοπλισμός πυρασφάλειας θα πρέπει να είναι ανάλογος με τις ανάγκες του εργοστασίου. Ασκήσεις εκκένωσης και πυρασφάλειας θα πρέπει να οργανώνονται τακτικά κλπ. Θα πρέπει να υπάρχει διορισμένος διευθυντής Υγείας και Ασφάλειας από την διεύθυνση και μία επιτροπή Υγείας και Ασφάλειας θα πρέπει να συγκαλείται τακτικά για να αντιμετωπίζει τέτοιου είδους θέματα. 4
Ο εργοδότης θα πρέπει να εγγυάται ιατρική βοήθεια και την πρόσβαση σε επείγουσα φροντίδα καθώς επίσης και στην πρόσβαση στο πόσιμο νερό, σε καθαρές περιοχές για διατροφή κατά τα διαλλείματα. Κάθε περιοχή που χρησιμοποιείται από τους εργαζόμενους θα πρέπει να είναι σύννομη με τις απαιτήσεις που αφορούν στο χώρο, τον αερισμό, την θερμοκρασία, τον φωτισμό και τον θόρυβο. Ο εργοδότης εγγυάται την ασφαλή αποχώρηση του εργαζομένου από τον χώρο εργασίας σε περίπτωση άμεσου κινδύνου για την ζωή του. 8. Δίκαιες αμοιβές και κοινωνικά οφέλη: Η MAPED και οι συνεργάτες της αναγνωρίζουν ότι οι υπάλληλοι τους θα πρέπει να λαμβάνουν μία δίκαιη αμοιβή που τους επιτρέπει μία αξιοπρεπή ζωή, εξασφαλίζοντας την υγεία και την καλή κατάσταση της οικογένειας τους. Οι αμοιβές θα πρέπει να καλύπτουν έξοδα διατροφής, ένδυσης, διαμονής, εκπαίδευσης, ιατρικής φροντίδας και όλες τις απαραίτητες κοινωνικές υπηρεσίες. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος η MAPED προσκαλεί τους συνεργάτες της να συμβουλεύουν τους αντιπροσώπους των υπαλλήλων τους για κάθε πιθανή λύση. Σε κάθε περίπτωση, όλοι οι υπάλληλοι, συμπεριλαμβανομένων και των εργατών θα πρέπει να αμείβονται τουλάχιστον τον ελάχιστο νόμιμο μισθό (διεθνή ή τοπικό) για την νόμιμη διάρκεια εργασίας ή σύμφωνα με τα βιομηχανικά εγκεκριμένα πρότυπα από συνέδρια αν αυτά είναι πιο ευνοϊκά για τον εργαζόμενο. Κάθε εργαζόμενος θα πρέπει να λαμβάνει όλες τις νόμιμες κοινωνικές απολαβές (ετήσια άδεια, ειδική άδεια, άδεια μητρότητας, υψηλόβαθμου στελέχους αμοιβές, υποχρεωτική κοινωνική μέριμνα κλπ.) Οι μισθοί θα πρέπει να πληρώνονται τακτικά και εντός των προθεσμιών. Θα πρέπει να δίνεται στους υπαλλήλους αναλυτική απόδειξη μισθοδοσίας. Καμία μείωση δεν είναι επιτρεπτή εκτός και αν επιβάλλεται από τον νόμο ή από κάποια συμφωνία διαπραγμάτευσης. Ο υπολογισμός και η πληρωμή των υπερωριών θα πρέπει να είναι σύννομες με την νομοθεσία. 9. Λογικό ωράριο εργασίας : Το ωράριο εργασίας πρέπει να είναι σύννομο με τους εθνικούς κανόνες και να μην ξεπερνάει τις 48 ώρες την εβδομάδα (εκτός των υπερωριών). Οι υπερωρίες θα πρέπει να είναι κατά περίπτωση και αποδεκτές με την θέληση του εργαζομένου. Οι υπερωρίες δεν πρέπει να ξεπερνούν τις 12 ώρες την εβδομάδα. Όλοι οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν διαλείμματα στην διάρκεια της ημέρας και μία ημέρα ρεπό μετά από 6 συνεχείς ημέρες εργασίας, εκτός και αν υπάρχει ειδική συλλογική συμφωνία ή ειδική έγκριση από τους υπευθύνους. 10. Όχι στην μη σταθερή εργασία όχι στην συγκεκαλυμμένη υπεργολαβία Η απασχόληση θα πρέπει να παρέχεται σύμφωνα με μία επίσημη εργασιακή σχέση, βασισμένη στους εθνικούς νόμους και τις πρακτικές, και να 5
περιγράφεται σε αναλυτική σύμβαση εργασίας με όλα τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις και τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων : επίπεδο, ωράριο, μισθός, όροι και προϋποθέσεις πληρωμής κ.λ.π. Ο εργοδότης πρέπει να ευνοεί την κανονική εργασιακή σχέση και να σέβεται το πνεύμα των εθνικών εργασιακών νόμων και να αποφεύγει την εποχική εκμετάλλευση ή την μαθητεία. Η συγκεκαλυμμένη υπεργολαβία απαγορεύεται σύμφωνα με αυτόν τον Κώδικα Δεοντολογίας. Οποιαδήποτε μερική ή ολική μεταφορά της παραγωγής των προϊόντων, χωρίς την σύμφωνη γνώμη της MAPED, δεν επιτρέπεται. Αυτή η έγκριση θα πρέπει να δίδεται κατά περίπτωση. Οι όροι αυτής της υπεργολαβίας θα πρέπει να γίνονται επίσημα από την διαχείριση και με γραπτές διαδικασίες. 11. Προστασία του περιβάλλοντος : Η ισχυρή δέσμευση της MAPED να μειώσει τις συνέπειες της δραστηριότητας της πάνω στο περιβάλλον αντικατοπτρίζεται στο πιστοποιητικό ISO 14001 στα σημεία παραγωγής και στον οικολογικό σχεδιασμό των προϊόντων της. Η MAPED απαιτεί από τους προμηθευτές της να υιοθετήσουν μία προληπτική οικολογική στρατηγική. Οι προμηθευτές πρέπει να συμμορφώνονται με τους εθνικούς νόμους και κανόνες για την προστασία του περιβάλλοντος. Μία έρευνα των συνεπειών θα πρέπει να διενεργείται και να διαχειρίζεται ανάλογα. 12. Επιχειρησιακή ηθική :όχι διαφθορά ή πλαστογράφηση Η MAPED και οι συνεργάτες της αναλαμβάνουν την υποχρέωση να εξασφαλίσουν την αυστηρή τήρηση των νόμων της κάθε χώρας και τις νόμιμες προϋποθέσεις και πρότυπα της τοπικής βιομηχανίας. Αναλαμβάνουν το «επιχειρείν» σύμφωνα με ηθικές αρχές, απορρίπτοντας κάθε συμμετοχή σε ενέργειες διαφθοράς, δωροδοκίας ή κάθε άλλου είδους πρακτικές εξαπάτησης. Η παραποίηση πατέντας, μοντέλου, σχεδίων, μάρκας και κάθε είδους παραβίαση περιουσίας απαγορεύεται αυστηρά. 6
Παράρτημα: Αναφορές Universal Declaration of Human Rights, (UN, 1948) The International Labour Organization's (ILO) fundamental Conventions o C087 Freedom of Association and Protection of the Right to Organise Convention, 1948 o C098 Right to Organise and Collective Bargaining Convention, 1949 o C029 Forced Labour Convention, 1930 o C105 Abolition of Forced Labour Convention, 1957 o C138 Minimum Age Convention, 1973 o C182 Worst Forms of Child Labour Convention, 1999 o C100 Equal Remuneration Convention, 1951 o C111 Discrimination (Employment and Occupation) Convention, 1958 Other ILO conventions: o C155 Occupational Safety and Health, 1981 o C097 Migration for Employment Convention, 1949 o C095 Protection of Wages Convention, 1949 Guiding Principles for Business and Human Rights, (UN, 2011) Global Compact (UN, 2000) OECD Guidelines for multinational enterprises (OECD, 2011) 7