Κυβερνήσεις, Χρηματαγορές και Μακροοικονομία Εισαγωγή στους εθνικούς λογαριασμούς Με έμφαση στους εξωτερικούς λογαριασμούς μίας χώρας
Οδοδείκτης Μέρος Α Βασικές Έννοιες Μέρος Β Αναλύσεις Βραχυχρονίων Διακυμάνσεων Μέρος Γ Νομισματική Πολιτική και Χρηματαγορές Μέρος Δ Βραχυχρόνιες Διακυμάνσεις και Διεθνείς Χρηματαγορές Μέρος Ε Μακροχρόνια Ανάπτυξη Κεφάλαιο 2 2
Οδοδείκτης Μέρος Α Βασικές Έννοιες Κεφ. 1. Το χάος των χρηματοοικονομικών εξελίξεων Κεφ. 2. Εισαγωγή στους εθνικούς λογαριασμούς Κεφ. 3. Δείκτες τιμών και πληθωρισμός Κεφ. 4. Πληθωρισμός και επιτόκια Κεφ. 5. Πληθωρισμός, υπερπληθωρισμός, αντιπληθωρισμός Κεφ. 6. Οικονομικοί κύκλοι Κεφάλαιο 2 3
Περιεχόμενα Εισαγωγή Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας Ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών Η ταυτότητα αποταμιεύσεων επενδύσεων Κεφάλαιο 2 4
2.1 Εισαγωγή Κεφάλαιο 2 5
Η σημασία των αριθμών To achieve the objectives set by the Treaty on European Union, and more specifically Economic and Monetary Union, we need highquality statistical instruments which provide the Community institutions, governments and economic and social operators with a set of harmonized and reliable statistics on which to base their decisions. European System of Accounts ESA 1995 (Εισαγωγική πρόταση) Κεφάλαιο 2 1. Εισαγωγή 6
Η σημασία των αριθμών Χρηματοοικονομικές αναλύσεις Λογική Συνήθως επισημαίνει πολλά πιθανά σενάρια Καθένα εκ των οποίων συνεπάγεται διαφορετικές αποφάσεις των οικονομικών παραγόντων Αριθμοί / Πραγματικά στοιχεία Δίνουν μία αίσθηση για το πιθανότερο σενάριο Καθώς και για το πιθανό μέγεθος των εξελίξεων Βοηθούν να τίθενται στο σωστό πλαίσιο οι τρέχουσες εξελίξεις Αποφεύγοντας τον πανικό ή την υπέρμετρη ευφορία Συμβάλλουν στη λήψη καλυτέρων αποφάσεων. Κεφάλαιο 2 1. Εισαγωγή 7
Η σημασία των αριθμών Μερικές εύλογες ερωτήσεις Τι σημαίνει ρυθμός αυξήσεως 2%, 3% ή 5% του ακαθαρίστου εγχωρίου προϊόντος; Είναι καλός, ικανοποιητικός, ανεπαρκής; Τί σημαίνει για τους μισθούς και την απασχόληση; Γιατί όλη αυτή η αγωνία για το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών; Ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις του; Πόσο είναι το έλλειμμα του προϋπολογισμού; Γιατί πρέπει να πληρώνουμε περισσότερους φόρους για να μειωθεί; Κεφάλαιο 2 1. Εισαγωγή 8
2.2 Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν Τρεις μέθοδοι μετρήσεως Η μέθοδος των δαπανών Χρήση των πραγματικών στοιχείων Κεφάλαιο 2 9
Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (GDP) & ακαθάριστο εθνικό προϊόν (GNP) GDP Παραγόμενη αξία Παραγωγικοί συντελεστές στη χώρα Ανεξαρτήτως εθνικότητας Συγκεκριμένη περίοδο GNP Παραγόμενη αξία Εθνικοί παραγωγικοί συντελεστές Ανεξαρτήτως τόπου δραστηριοποιήσεως Συγκεκριμένη περίοδο. Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 10
Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (GDP) & ακαθάριστο εθνικό προϊόν (GNP) Τρεις μέθοδοι μετρήσεως Προστιθεμένης αξίας Εισοδημάτων Δαπανών Λογική Η πλέον χρησιμοποιούμενη Δαπάνες: χρηματοδοτούνται από τα εισοδήματα Εισοδήματα: προϊόν των παραγωγικών δραστηριοτήτων Έχουν προστιθέμενη αξία. Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 11
Τρεις μέθοδοι μετρήσεως Ισοδυναμία Σχήμα 2.1. Μέτρηση του ΑΕΠ Ροές Αγαθών & Υπηρεσιών μεταξύ Νοικοκυριών και Επιχειρήσεων Δαπάνες Εισόδημα Νοικοκυριά Επιχειρήσεις Εργασία Αγαθά & Υπηρεσίες Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 12
Προστιθέμενη Αξία = Αξία Εκροών Τρεις μέθοδοι μετρήσεως Ισοδυναμία Αξία Εισροών Μέθοδος προστιθεμένης αξίας Σχήμα 2.3. Ισοδυναμία των Τριών Μεθόδων Μετρήσεως του ΑΕΠ Μία Απλή Οικονομία Μία Βιομηχανία με Τρία Στάδια Παραγωγής Σύνορα της χώρας Εγχώριο εργατικό δυναμικό, εγκαταστάσεις & πρώτες ύλες Εγχώριο εργατικό δυναμικό και εγκαταστάσεις Εισαγόμενα εξαρτήματα & πρώτες ύλες αξίας 500 Εργοστάσιο Αυτοκινήτων Αυτοκίνητα αξίας 6.000 Έκθεση Αυτοκινήτων Αυτοκίνητα & υπηρεσίες αξίας 10.000 Νοικοκυριά: 6.000 Επιχειρήσεις: 2.000 Κυβέρνηση: 1.800 Προστιθέμενη Αξία Προστιθέμενη Αξία Υπόλοιπος Κόσμος: 200 = 6.000-500 = 10.000-6.000 = 5.500 = 4.000 = μισθοί: 2.500 + ενοίκιο: 700 Συνολική Προστιθέμενη Αξία + τόκοι: 200 = 5.500 Κεφάλαιο + 4.000 2 = 9.500 2. Ακαθάριστο + κέρδη: εγχώριο 600. προϊόν 13
ΑΕΠ = Άθροισμα της Προστιθέμενης Αξίας σε κάθε στάδιο της Παραγωγής = Άθροισμα των Εισοδημάτων σε κάθε στάδιο της Παραγωγής Τρεις μέθοδοι μετρήσεως = Συνολικό Παραγόμενο Εισόδημα στην Οικονομία Ισοδυναμία Μέθοδος εισοδημάτων Σχήμα 2.3. Ισοδυναμία των Τριών Μεθόδων Μετρήσεως του ΑΕΠ Μία Απλή Οικονομία Μία Βιομηχανία με Τρία Στάδια Παραγωγής Σύνορα της χώρας Εγχώριο εργατικό δυναμικό, εγκαταστάσεις & πρώτες ύλες Εγχώριο εργατικό δυναμικό και εγκαταστάσεις Εισαγόμενα εξαρτήματα & πρώτες ύλες αξίας 500 Εργοστάσιο Αυτοκινήτων Αυτοκίνητα αξίας 6.000 Έκθεση Αυτοκινήτων Αυτοκίνητα & υπηρεσίες αξίας 10.000 Νοικοκυριά: 6.000 Επιχειρήσεις: 2.000 Κυβέρνηση: 1.800 Προστιθέμενη Αξία Προστιθέμενη Αξία Υπόλοιπος Κόσμος: 200 = 6.000-500 = 10.000-6.000 = 5.500 = 4.000 = μισθοί: 2.500 + ενοίκιο: 700 Συνολική Προστιθέμενη Αξία + τόκοι: 200 = 5.500 Κεφάλαιο + 4.000 2 = 9.500 2. Ακαθάριστο + κέρδη: εγχώριο 600. προϊόν 14
Ένθετο 2.1. ΑΕΠ και ευτυχία ΑΕΠ Δεν λαμβάνει υπ όψιν πολλούς παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την ποιότητα ζωής Ποιότητα του περιβάλλοντος Εργασιακή ασφάλεια και δίχτυ κοινωνικής προστασίας Υγεία και προσδόκιμο ζωής Κοινωνικές ανισότητες, Συνυπολογίζει δραστηριότητες οι οποίες μάλλον δεν συμβάλλουν στην ευημερία Παραγωγή όπλων Δαπάνες για καταπολέμηση της αυξανομένης εγκληματικότητας, Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 15
Ένθετο 2.1. ΑΕΠ και ευτυχία ΑΕΠ (συνέχεια) Δεν λαμβάνει υπ όψιν ότι η χρήση μηανανεώσιμων πόρων π.χ., τα αποθέματα πρώτων υλών στερεί πόρους από τις μελλοντικές γενεές Προσπάθεια δημιουργίας καλυτέρων δεικτών κοινωνικής ευημερίας Human Development Index (Ηνωμένα Έθνη) Προσδόκιμο ζωής Κατά κεφαλήν ΑΕΠ Εκπαίδευση Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 16
Νορβηγία Αυστραλία Ν. Ζηλανδία ΗΠΑ Ιρλανδία Λιχτενστάιν Ολλανδία Καναδάς Σουηδία Γερμανία Ιαπωνία Κορέα Ελβετία Γαλλία Ισραήλ Φινλανδία Ισλανδία Βέλγιο Δανία Ισπανία Ελλάδα Ιταλία Λουξεμβούργο ΗΒ Κύπρος HDI 0,95 0,90 0,85 0,80 Δείκτης Ανθρώπινης Αναπτύξεως (HDI) & Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ Ένθετο 2.1. ΑΕΠ και ευτυχία ΑΕΠ (συνέχεια) Δεν λαμβάνει υπ όψιν ότι η χρήση μηανανεώσιμων πόρων π.χ., τα αποθέματα πρώτων υλών στερεί πόρους από τις μελλοντικές γενεές Προσπάθεια δημιουργίας καλυτέρων δεικτών κοινωνικής ευημερίας Human Development Index (Ηνωμένα Έθνη) Προσδόκιμο ζωής Κατά κεφαλήν ΑΕΠ ΑΕΠ [$] Κατά Κεφαλήν 85.000 60.000 35.000 10.000 Εκπαίδευση Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 17
Η μέθοδος των δαπανών Η αξία της παραγωγής μετράται με τον τρόπο κατανομής της στους τελικούς αγοραστές Νοικοκυριά Επιχειρήσεις Κυβέρνηση Υπόλοιπος κόσμος. Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 18
Πίνακας 2.1. Μέτρηση του ΑΕΠ Μέθοδος των Δαπανών Κατηγορία Δαπάνης Σύμβολο Οικονομικός Παράγων ΑΕΠ Η μέθοδος των δαπανών = Ιδιωτική Κατανάλωση Διαρκή αγαθά Μη-διαρκή αγαθά Η Υπηρεσίες αξία της παραγωγής μετράται με τον τρόπο κατανομής της στους + I τελικούς Επιχειρήσεις, αγοραστές κυρίως. + Επενδύσεις, Ακαθάριστες Παγίου κεφαλαίου Νοικοκυριά Κατασκευές Εξοπλισμός Επιχειρήσεις Λοιπές Αποθέματα, Μεταβολή Κυβέρνηση Υπόλοιπος κόσμος. Y = C Νοικοκυριά + Δημόσια Κατανάλωση + G Κυβέρνηση + Ισοζύγιο Αγαθών & Υπηρεσιών = Εξαγωγές Εισαγωγές + ΝΧ = X IM Μέρος των κατασκευών είναι για κατοικίες οι οποίες αποτελούν επενδύσεις των νοικοκυριών. Υπόλοιπος κόσμος Σημειώσεις. 1. Το Ισοζύγιο Αγαθών & Υπηρεσιών απαντάται και ως Καθαρές Εξαγωγές και Εμπορικό Ισοζύγιο 2. Ο όρος Κυβέρνηση περιλαμβάνει την κεντρική και τις περιφερειακές κυβερνήσεις μίας χώρας. Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 19
Ένθετο 2.2. Το ΑΕΠ της Ελλάδος Οι αριθμοί αναδεικνύουν τα κοινά στοιχεία της Ελλάδος με τις άλλες χώρες τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τονίζουν τη διαφορά μεταξύ αναπτύξεως και ποιότητας της αναπτύξεως Μεγάλο μέρος των επενδύσεων σε κατοικίες Αντιπαραβολή με επενδύσεις σε παραγωγικές μονάδες προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθεμένης αξίας. Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 20
Ένθετο 2.2. Το ΑΕΠ της Ελλάδος Οι αριθμοί αναδεικνύουν ΑΕΠ Ελλάδος 2003 Εκατομμύρια Ευρώ τα κοινά στοιχεία της Ελλάδος με τις άλλες χώρες τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά +42.205 της % ΑΕΠ ΑΕΠ 172.431 100% = Ιδιωτική Κατανάλωση = 121.937 =70,7 + Επενδύσεις, Ακαθάριστες Παγίου κεφαλαίου 40.165 τονίζουν Κατασκευές τη διαφορά μεταξύ αναπτύξεως 23.472 και ποιότητας Κατοικίες της αναπτύξεως 13.277 +24,5 23,3 Αποθέματα, Μεγάλο μέρος Μεταβολή των επενδύσεων 2.040 σε κατοικίες 1,2 + Δημόσια Κατανάλωση Αντιπαραβολή με επενδύσεις +29.430 σε παραγωγικές μονάδες +17,1 προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθεμένης αξίας. + Ισοζύγιο Αγαθών & Υπηρεσιών 21.140 12,3 = Εξαγωγές = 34.509 = 20,0 Εισαγωγές 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 55.649 32,3 Κεφάλαιο 2 21
Η μέθοδος των δαπανών ΑΕΠ = Ιδιωτική Κατανάλωση + Επενδύσεις + Δημόσια Κατανάλωση + Καθαρές Εξαγωγές [Εξαγωγές Εισαγωγές] Y C I G X IM (2.1) Εγχώρια Τελική Ζήτηση = Ιδιωτική Κατανάλωση + Επενδύσεις + Δημόσια Κατανάλωση DD C I G (2.2) Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 22
Ένθετο 2.3 Μέτρηση του ΑΕΠ και ισορροπία στην αγορά αγαθών & υπηρεσιών Ισορροπία στην Αγορά Αγαθών και Υπηρεσιών Προσφορά Αγαθών & Υπηρεσιών = Ζήτηση Αγαθών & Υπηρεσιών από Εγχώριους Οικονομικούς Παράγοντες ΑΕΠ από Ξένους Οικονομικούς Παράγοντες Εισαγωγές από Εγχώριους Οικονομικούς Παράγοντες Εγχώρια Ζήτηση από Ξένους Οικονομικούς Παράγοντες Εξαγωγές Νοικοκυριά Κατανάλωση & Επενδύσεις σε Κατοικίες Επιχειρήσεις Επενδύσεις Κυβέρνηση Δημόσια Κατανάλωση Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 23
Χρήση των πραγματικών στοιχείων Χρηματοοικονομικές αναλύσεις Λογική Συνήθως επισημαίνει πολλά πιθανά σενάρια Καθένα εκ των οποίων συνεπάγεται διαφορετικές αποφάσεις των οικονομικών παραγόντων Αριθμοί / Πραγματικά στοιχεία Δίνουν μία αίσθηση για το πιθανότερο σενάριο Καθώς και για το πιθανό μέγεθος των εξελίξεων (ένθετο 2.4) Βοηθούν να τίθενται στο σωστό πλαίσιο οι τρέχουσες εξελίξεις Αποφεύγοντας τον πανικό ή την υπέρμετρη ευφορία Συμβάλλουν στη λήψη καλυτέρων αποφάσεων. Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 24
Χρήση των πραγματικών στοιχείων Συγκριτικά μεγέθη Ιδιωτική κατανάλωση Το μεγαλύτερο μέρος του ΑΕΠ σε όλες τις χώρες (σχήμα 2.4) Μεταβολή αποθεμάτων (μέρος των επενδύσεων) Το μικρότερο μέρος και το δυσκολότερο να προβλεφθεί (εφαρμογή 2.1) Καθαρές εξαγωγές Ένα παράθυρο στον κόσμο (ένθετο 2.5) Όχι το σημαντικότερο κανάλι μέσω του οποίου η διεθνής οικονομία και οι διεθνείς χρηματαγορές επηρεάζουν τις εγχώριες Ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 25
Χρήση των πραγματικών στοιχείων Σχήμα 2.4. Ιδιωτική Κατανάλωση [% ΑΕΠ] 1960 2008, Ελλάδα, ΗΠΑ, Ιαπωνία Το Μεγαλύτερο Μέρος του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Προϊόντος 80 70 60 Συγκριτικά μεγέθη Ιδιωτική κατανάλωση Το Ελλάδα μεγαλύτερο μέρος του ΑΕΠ σε όλες τις χώρες (σχήμα 2.4) Μεταβολή αποθεμάτων (μέρος των επενδύσεων) ΗΠΑ Το μικρότερο μέρος και το δυσκολότερο να προβλεφθεί (εφαρμογή 2.1) Ιαπωνία Καθαρές εξαγωγές Ένα παράθυρο στον κόσμο (ένθετο 2.5) 50 Όχι το σημαντικότερο κανάλι μέσω του οποίου η διεθνής 1960 1970 οικονομία 1980 και οι διεθνείς 1990 χρηματαγορές 2000 επηρεάζουν 2010 τις εγχώριες Έτος Πηγή Δεδομένων: International Ισοζύγιο Financial χρηματοοικονομικών Statistics. συναλλαγών Σημείωση: Κεφάλαιο Τα 2 μετά το 1995 στοιχεία 2. για Ακαθάριστο την ιδιωτική εγχώριο κατανάλωση προϊόν της Ελλάδος δεν είναι 26 συγκρίσιμα με τα προηγούμενα.
Πόσο Ανοικτές είναι οι Τέσσερις Μεγαλύτερες Οικονομίες; Εξαγωγές και Εισαγωγές Αγαθών και Υπηρεσιών ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2000 40 30 Εξαγωγές [% ΑΕΠ] Εισαγωγές [% ΑΕΠ] 40 Χρήση των πραγματικών στοιχείων 30 20 10 0 20 Συγκριτικά μεγέθη Ιδιωτική κατανάλωση 10 Κίνα ΟΝΕ Ιαπωνία ΗΠΑ Το μεγαλύτερο μέρος του ΑΕΠ σε όλες τις χώρες (σχήμα 2.4) Μεταβολή αποθεμάτων Κίνα (μέρος ΟΝΕ των Ιαπωνίαεπενδύσεων) ΗΠΑ Κύριοι Εμπορικοί Εταίροι της Ευρωπαϊκής Ενώσεως Το μικρότερο μέρος Ποσοστό των Εξαγωγών και Εισαγωγών Αγαθών (2009) και το δυσκολότερο να προβλεφθεί (εφαρμογή 2.1) Πηγή Δεδομένων: International Financial Statistics. Καθαρές εξαγωγές 0 Χώρα Εξαγωγές Εισαγωγές ΗΠΑ 18,7 13,3 Κίνα 7,5 17,9 Ρωσία 6,0 9,6 Ένα παράθυρο στον κόσμο (ένθετο 2.5) Υπηρεσίες Αγαθά Όχι το σημαντικότερο κανάλι μέσω του οποίου η διεθνής Ελβετία 6,0 6,1 οικονομία και οι διεθνείς χρηματαγορές επηρεάζουν τις Νορβηγία 3,4 5,7 εγχώριες Τουρκία 4,0 3,0 Ιαπωνία Ισοζύγιο χρηματοοικονομικών 3,3 4,7 συναλλαγών Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 27 Πηγή: Top Trading Partners, DG Trade, 19 Ιουλίου 2010.
Χρήση των πραγματικών στοιχείων Αναλύσεις Γρήγορη εκτίμηση της καταστάσεως της οικονομίας Αρκεί ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ Εκτίμηση των προοπτικών Απαιτείται μεγαλύτερη ακρίβεια: στοιχεία για κατανάλωση, επενδύσεις, εξαγωγές, Από πού προέρχεται η ανάπτυξη Πόσο πιθανόν είναι να συνεχιστεί Προβλέψεις Απαιτούνται αναλυτικά στοιχεία. Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 28
Χρήση των πραγματικών στοιχείων Ακρίβεια μετρήσεως Εγγενείς δυσκολίες Δυσκολία μετρήσεως όλων των συναλλαγών Ποσότητα Τιμή Παραοικονομία (ένθετο 2.6) Μετρούμενα στοιχεία Μεγάλο περιθώριο σφάλματος Καλύτερα από την παντελή έλλειψη στοιχείων. Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 29
Χρήση των πραγματικών στοιχείων Ακρίβεια μετρήσεως Εγγενείς δυσκολίες Δυσκολία μετρήσεως όλων των συναλλαγών Ποσότητα Τιμή Παραοικονομία (ένθετο 2.6) Μετρούμενα στοιχεία Μεγάλο περιθώριο σφάλματος Καλύτερα από την παντελή έλλειψη στοιχείων. Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 30
Χρήση των πραγματικών στοιχείων Αναθεωρήσεις των ανακοινωθέντων στοιχείων Δυσχεραίνουν τις αναλύσεις και τις αποφάσεις Αναπόφευκτη συνέπεια της προσπαθείας ευρέσεως μίας χρυσής τομής (τεχνικό θέμα 2.1) Ακρίβεια στοιχείων Απαιτείται πολύς χρόνος για τη συλλογή των απαιτουμένων πληροφοριών για την παραγωγή, την κατανάλωση, τις επενδύσεις, τις εισαγωγές και εξαγωγές, τα εισοδήματα, τις τιμές, Ταχύτητα ανακοινώσεως Μεγαλύτερη ταχύτητα, χρησιμότερα στοιχεία. Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 31
Χρήση των πραγματικών στοιχείων Εποχικότητα Δυσχεραίνει τις χρηματοοικονομικές αναλύσεις Προκαλείται από τις εποχικές μεταβολές του καιρού δραστηριότητες οι οποίες λαμβάνουν χώρα σε συγκεκριμένη περίοδο του έτους θρησκευτικές εορτές και πάσης φύσεως αργίες και διακοπές Αντιμετωπίζεται με τη χρήση κατάλληλα εποχικά προσαρμοσμένων στοιχείων (τεχνικό θέμα 3.1). Κεφάλαιο 2 2. Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν 32
2.3 Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας Διεθνείς επενδύσεις, εισοδήματα και πληρωμές Τρία ισοζύγια Κεφάλαιο 2 33
Διεθνείς επενδύσεις, εισοδήματα και πληρωμές Διεθνείς επενδύσεις Κατάταξη Αντικείμενο Χρηματοοικονομικές Άμεσες Συναλλαγματικά αποθέματα Δυνητική διάρκεια Βραχυπρόθεσμες Μακροπρόθεσμες Εμπλεκόμενοι οικονομικοί παράγοντες Official Non-official. Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 34
hot flows Πολύ ευμετάβλητες Διεθνείς Πίνακας 2.2. Διεθνείς επενδύσεις, Επενδύσεις, Εισοδήματα και Πληρωμές Σοβαρά διλήμματα οικονομικής πολιτικής Επενδύσεις στο εξωτερικό Επενδύσεις στη χώρα πολιτών & οργανισμών της χώρας πολιτών & οργανισμών ξένων χωρών εισοδήματα και πληρωμές Α) Χρηματοοικονομικές Επενδύσεις Εξαρτάται Καταθέσεις στο εξωτερικό Καταθέσεις σε εγχώριες τράπεζες Τόκοι Ομόλογα Διεθνείς ξένων οργανισμών επενδύσεις Ομόλογα Κατάταξη εγχωρίων οργανισμών Τόκοι Δάνεια σε ξένους Αντικείμενο Δάνεια από ξένους Τόκοι Μετοχές ξένων εταιρειών Χρηματοοικονομικές Μετοχές εγχωρίων εταιρειών Μερίσματα Άμεσες Βραχυπρόθεσμες Κτήρια Συναλλαγματικά αποθέματα Κτίρια Ενοίκια Εταιρείες Εταιρείες Κέρδη Δυνητική διάρκεια Εργοστάσια Εργοστάσια Κέρδη Βραχυπρόθεσμες Μακροπρόθεσμες Μακροπρόθεσμες Β) Άμεσες Επενδύσεις Γ) Συναλλαγματικά Αποθέματα Ξένα νομίσματα & αξιόγραφα στην κεντρική τράπεζα Εμπλεκόμενοι οικονομικοί παράγοντες Official Non-official. Εγχώριο νόμισμα & εγχώρια αξιόγραφα σε ξένες κεντρικές τράπεζες Εισοδήματα /Πληρωμές Σημείωση: Ο όρος Οργανισμοί αναφέρεται σε εταιρείες και τράπεζες, ιδιωτικές και δημόσιες, καθώς και σε κυβερνήσεις και κεντρικές τράπεζες. Σχετικά σταθερές Λιγότερα διλήμματα οικονομικής πολιτικής Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 35
Σχήμα 2.5. Λογιστική Αναλογία των Διεθνών Επενδύσεων μίας Χώρας Οι Διεθνείς Επενδύσεις ως Απαιτήσεις και Υποχρεώσεις μίας Χώρας Λογιστική αναλογία Ενεργητικό Ισολογισμός Διεθνών Επενδύσεων μίας χώρας Παθητικό των διεθνών επενδύσεων μίας χώρας Ι. Απαιτήσεις από ξένους (=Α+Β+Γ) ΙΙ. Υποχρεώσεις σε ξένους (=Α+Β+Γ) Α) Χρηματοοικονομικές Α) Χρηματοοικονομικές Καταθέσεις στο εξωτερικό Καταθέσεις σε εγχώριες τράπεζες Ομόλογα ξένων οργανισμών Ομόλογα εγχωρίων οργανισμών Δάνεια σε ξένους Δάνεια από ξένους Μετοχές ξένων εταιρειών Μετοχές εγχωρίων εταιρειών Β) Άμεσες Β) Άμεσες Κτήρια Κτήρια Εταιρείες Εταιρείες Εργοστάσια Εργοστάσια Γ) Συναλλαγματικά αποθέματα Γ) Συναλλαγματικά αποθέματα Ξένα νομίσματα & αξιόγραφα Εγχώριο νόμισμα & εγχώρια στην κεντρική τράπεζα αξιόγραφα σε ξένες κεντρικές τράπεζες ΙΙΙ. Διεθνής Επενδυτική Θέση (=Ι ΙΙ) Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 36 Συνολικό Ενεργητικό = Συνολικό Παθητικό
Διεθνής επενδυτική θέση Διεθνής Επενδυτική Θέσητης Χώρας Απαιτήσειςαπό Ξένους Foreign Assets Υποχρεώσεις σε Ξένους Foreign Liabilities Περιουσιακά Στοιχεία της Χώρας στο Εξωτερικό Περιουσιακά Στοιχεία Ξένωνστη Χώρα NAP FA FL (2.3) Διεθνής Χώρα : Επενδυτική Πιστωτής Θέση 0 Διεθνής Χώρα : Επενδυτική Χρεώστης Θέση 0 Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 37
Ένθετο 2.7 Πως κατέληξε έτσι η Ελλάδα; Ελλάδα Μία υπερχρεωμένη χώρα Ενεργητικό [ εκατ.] Ισολογισμός Διεθνών Επενδύσεων της Ελλάδος 2008 Παθητικό [ εκατ.] Απαιτήσεις από Ξένους 225.155 Υποχρεώσεις σε Ξένους 404.337 Α) Χρηματοοικονομικές 88.216 Α) Χρηματοοικονομικές: 208.979 Β) Άμεσες 26.753 Β) Άμεσες: 27.390 Γ) Συναλλαγματικά Αποθέματα 2.521 Δ) Παράγωγα 970 Ε) Λοιπές Επενδύσεις 106.695 Ε) Λοιπές Επενδύσεις 167.968 Διεθνής Επενδυτική Θέση 179.182 Συνολικό Ενεργητικό = 225.155 = Συνολικό Παθητικό Απαιτήσεις από Ξένους = Υποχρεώσεις σε Ξένους + Διεθνής Επενδυτική Θέση Πηγή: Κεφάλαιο Τράπεζα 2 της Ελλάδος, Έκθεση 3. Οι εξωτερικοί του Διοικητή λογαριασμοί 2009 (Απρίλιος μίας χώρας 2010). 38
Ισοζύγιο εισοδημάτων Ισοζύγιο Εισοδημάτων = Εισοδήματα Πολιτών της Χώρας από το Εξωτερικό Εισοδήματα Ξένων Πολιτών στη Χώρα NFI FR FP (2.4) Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 39
Ισοζύγιο εισοδημάτων και σχέση των GNP και GDP Σχήμα 2.6. Σχέση Ακαθαρίστου Εγχωρίου & Εθνικού Προϊόντος Αποδίδοντας την Παραχθείσα Αξία όπου Ανήκει Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν = Αξία Παραχθείσα στη Χώρα Αξία Ανήκουσα σε Ξένους Αξία Παραχθείσα στο Εξωτερικό Χρήμα Χρήμα Ισοζύγιο Εισοδημάτων Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν = Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν + Ισοζύγιο Εισοδημάτων GNP GDP NFI (2.5) Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 40
Ένθετο 2.8. Από το ΑΕΠ στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Αποσβέσεις = Καθαρό Εγχώριο Προϊόν Έμμεσοι Επιχειρηματικοί Φόροι + Καθαρά Εισοδήματα από το Εξωτερικό = Εθνικό Εισόδημα Κέρδη Επιχειρήσεων Κοινωνική Ασφάλιση + Μεταβιβαστικές Πληρωμές από την Κυβέρνηση + Τόκοι + Μερίσματα + Μεταβιβαστικές Πληρωμές από Επιχειρήσεις = Προσωπικό Εισόδημα Προσωπικοί Φόροι & Άλλες Πληρωμές = Προσωπικό Διαθέσιμο Εισόδημα Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 41
Τρία ισοζύγια Καταγράφουν τις διασυνοριακές ροές χρημάτων Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών CA Ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών CF Ισοζύγιο πληρωμών BP Το άθροισμα των δύο: BP = CA + CF Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 42
Τρία ισοζύγια Σχήμα 2.7. Καταγράφοντας τις Διασυνοριακές Ροές Χρημάτων Καταγράφουν τις διασυνοριακές ροές Το Εμπορικό και το Χρηματοοικονομικό Κανάλι χρημάτων Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών CA CA Ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών Ελλάδα CF Εμπόριο Αγαθών & Υπηρεσιών, Εισοδήματα Ισοζύγιο πληρωμών BP CF Υπόλοιπος Κόσμος Εμπόριο Το Περιουσιακών άθροισμα των δύο: Στοιχείων BP = CA + CF Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 43
Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Σύνορα της χώρας Σχήμα 2.8. Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και ΑΕΠ Διεθνείς Ροές Κεφαλαίων από Παραγωγικές Δραστηριότητες Παραστατικά Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν Y = Αξία Παραγόμενη στη Χώρα = Ιδιωτική Κατανάλωση C + Επενδύσεις I + Δημόσια Κατανάλωση G + Εξαγωγές X Εισαγωγές IM Αξία Ανήκουσα σε Ξένους Αξία Παραχθείσα στο Εξωτερικό Αγαθά & Υπηρεσίες Αγαθά & Υπηρεσίες Χρήμα Χρήμα Χρήμα Χρήμα Ισοζύγιο Εισοδημάτων NFI Καθαρές Εξαγωγές NX Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών CA CA NX NFI (2.6) Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 44
Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Ακριβέστερος ορισμός Balance of Payments Manual, IMF Πίνακας 2.3. Συστατικά Στοιχεία του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών Κατηγορία Εισροές Εκροές Χρημάτων Ισοζύγιο Σύμβολο Αγαθά Αξία Εξαγωγών Αξία Εισαγωγών Ισοζύγιο Αγαθών / Εμπορικό Ισοζύγιο Υπηρεσίες Αξία Εξαγωγών Αξία Εισαγωγών + Ισοζύγιο Υπηρεσιών = Ισοζύγιο Αγαθών & Υπηρεσιών NX Εισοδήματα Εισροές Εκροές + Ισοζύγιο Εισοδημάτων NFI Μεταβιβάσεις Εισροές Εκροές + Ισοζύγιο Μεταβιβάσεων = Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών CA Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 45
Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Έλλειμμα του ΙΤΣ Η χώρα πληρώνει σε ξένους Εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών Εισοδήματα περισσότερα από ό,τι εισπράττει Εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών Εισοδήματα Πλεόνασμα Είναι ένα CA < 0 κακός οιωνός; Είναι ένα CA > 0 καλός οιωνός; Το αντίθετο: εισπράττει περισσότερα από ό,τι πληρώνει Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 46
GNP GDP NFI C I G NX NFI Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών C I G NX NFI DD CA DD Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν CA Ισοζύγιο Εγχώρια Τρεχουσών Ζήτηση Συναλλαγών Είναι ένα CA < 0 κακός οιωνός; Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών Εγχώρια 0 : Ζήτηση Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών Εγχώρια 0 : Ζήτηση Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 47
Ισοζύγιο χρηματοοικονομικών συναλλαγών Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών = Εισροές Επενδυτικών Κεφαλαίων Εκροές Επενδυτικών Κεφαλαίων Εισροές Μείωση απαιτήσεων από ξένους Αύξηση υποχρεώσεων σε ξένους Εκροές Αύξηση απαιτήσεων από ξένους Μείωση υποχρεώσεων σε ξένους. Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 48
Ισοζύγιο Πίνακας 2.2. Διεθνείς Επενδύσεις, Εισοδήματα και Πληρωμές χρηματοοικονομικών Επενδύσεις στη Χώρα συναλλαγών Επενδύσεις στο Εξωτερικό Πολιτών & Οργανισμών της Χώρας Αύξηση υποχρεώσεων σε ξένους Εκροές Εισροές Πολιτών & Οργανισμών Ξένων Χωρών Αύξηση απαιτήσεων τράπεζες από ξένους Εισοδήματα /Πληρωμές Α) Χρηματοοικονομικές Επενδύσεις Καταθέσεις στο εξωτερικό Καταθέσεις σε εγχώριες τράπεζες Τόκοι Ισοζύγιο Εισροές Εκροές Ομόλογα ξένων οργανισμών Ομόλογα εγχωρίων οργανισμών Τόκοι Χρηματοοικονομικών Δάνεια σε ξένους = Επενδυτικών Δάνεια από ξένους Επενδυτικών Τόκοι Μετοχές Συναλλαγών ξένων εταιρειών Μετοχές Κεφαλαίων εγχωρίων εταιρειών Κεφαλαίων Μερίσματα Β) Άμεσες Επενδύσεις Κτίρια Εισροές Κτίρια Ενοίκια Εταιρείες Εταιρείες Κέρδη Μείωση απαιτήσεων από ξένους Εργοστάσια Εργοστάσια Κέρδη Γ) Συναλλαγματικά Αποθέματα Ξένα νομίσματα & αξιόγραφα στην κεντρική τράπεζα Εκροές Εγχώριο νόμισμα & εγχώρια αξιόγραφα σε ξένες κεντρικές Σημείωση. Ο όρος «Οργανισμοί» αναφέρεται σε εταιρείες και τράπεζες, ιδιωτικές και δημόσιες, καθώς Μείωση και σε κυβερνήσεις υποχρεώσεων και κεντρικές τράπεζες. σε ξένους. Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 49
Ισοζύγιο πληρωμών Ισοζύγιο Ισοζύγιο Ισοζύγιο Τρεχουσών Χρηματοοικονομικών Πληρωμών Συναλλαγών Συναλλαγών BP CA CF Διεθνής αγορά συναλλάγματος (2.8) Προσφορά και ζήτηση του εγχωρίου νομίσματος Συνολική Ζήτηση Ζήτηση Προσφορά Ισοζύγιο 0 : Εγχωρίου Εγχωρίου Πληρωμών Νομίσματος Νομίσματος Πίεση για ανατίμηση Συνολική Προσφορά = Ισοζύγιο Πληρωμών Ζήτηση Προσφορά Ισοζύγιο 0 : Εγχωρίου Εγχωρίου Πληρωμών Νομίσματος Νομίσματος Πίεση για υποτίμηση Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 50
Εφαρμογή 2.2. Ισοζύγιο πληρωμών και ζήτηση για το εγχώριο νόμισμα Διεθνής Αγορά Συναλλάγματος Προσφορά και Ζήτηση του Εγχωρίου Νομίσματος Ζήτηση Προσφορά Υποσύνολα Εξαγωγές: 50 Εισαγωγές: 60 NX = 50 60 = 10 Εισοδήματα: 10 Εισοδήματα: 15 NFI = 10 15 = 5 CA = NX + NFI = 15 Πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων σε ξένους: 100 Συνολική Ζήτηση = 50 + 10 + 100 = 160 Αγορές περιουσιακών στοιχείων από ξένους: 80 Συνολική Προσφορά = 60 + 15 + 80 = 155 CF = 100 80 = 20 BP = CA + CF = -15 + 20 = 5 (Συνολική Ζήτηση ) ( Συνολική Προσφορά ) = 160 155 = 5 = BP Κεφάλαιο 2 3. Οι εξωτερικοί λογαριασμοί μίας χώρας 51
2.4 Ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών Χρηματοδότηση Δυνητικές επιπτώσεις Κεφάλαιο 2 52
Ελλείμματα του ΙΤΣ Προκαταρκτικά Πρέπει να χρηματοδοτούνται Ανεξάρτητα από το εάν είναι καλός ή κακός οιωνός Αποτελούν μία από τις σοβαρότερες μακροοικονομικές ανισορροπίες Όταν υπάρχουν μεγάλες ανισορροπίες, συνηθισμένες διαταραχές μπορεί να έχουν δυσανάλογα μεγάλες επιπτώσεις Τα διαρκή ελλείμματα οδηγούν, σχεδόν νομοτελειακά, σε υποτίμηση του νομίσματος η οποία τείνει να τα εξαλείψει. Κεφάλαιο 2 4. Ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 53
Ελλείμματα του ΙΤΣ Χρηματοδότηση Τρεις τρόποι Άμεση πρόσβαση των Αρχών σε περίπτωση ανάγκης Όπως και για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και κυβερνήσεις που κάποια περίοδο δαπανούν περισσότερο από το εισόδημά τους Χρήση αποταμιεύσεων Μείωση συναλλαγματικών αποθεμάτων Μείωση απαιτήσεων από ξένους Δανεισμός Αύξηση υποχρεώσεων σε ξένους Δάνεια από ξένες τράπεζες Πώληση ομολόγων σε ξένους Πώληση περιουσιακών στοιχείων Μείωση απαιτήσεων από ξένους Αύξηση υποχρεώσεων σε ξένους Κεφάλαιο 2 4. Ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 54
Ελλείμματα του ΙΤΣ Χρηματοδότηση Ανεξαρτήτως του τρόπου χρηματοδοτήσεως, Μείωση απαιτήσεων FA Αύξηση υποχρεώσεων FL ένα έλλειμμα του ΙΤΣ προκαλεί ισόποση μείωση της καθαρής επενδυτικής θέσεως της χώρας Έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών Ισόποση Μείωση της Διεθνούς Επενδυτικής Θέσεως της Χώρας Κεφάλαιο 2 4. Ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 55
Εφαρμογή 2.3 Χρηματοδότηση των ελλειμμάτων του ΙΤΣ Υπόθεση εργασίας: CA 2010 = -5 Ενεργητικό Ισολογισμός Διεθνών Επενδύσεων Utopia Έτος 2010 Παθητικό Ι. Απαιτήσεις από Ξένους (=Α+Β+Γ) 10 ΙΙ. Υποχρεώσεις σε Ξένους (=Α+Β+Γ) 2 Α) Χρηματοοικονομικές 4 Α) Χρηματοοικονομικές 2 Καταθέσεις στο εξωτερικό 0 Καταθέσεις σε εγχώριες τράπεζες 2 Ομόλογα ξένων οργανισμών 4 Ομόλογα εγχωρίων οργανισμών 0 Δάνεια σε ξένους 0 Δάνεια από ξένους 0 Μετοχές ξένων εταιρειών 0 Μετοχές εγχωρίων εταιρειών 0 Β) Άμεσες 0 Β) Άμεσες 0 Κτίρια 0 Κτίρια 0 Εταιρείες 0 Εταιρείες 0 Εργοστάσια 0 Εργοστάσια 0 Γ) Συναλλαγματικά Αποθέματα 6 Γ) Συναλλαγματικά Αποθέματα 0 Κεφάλαιο 2 4. Ελλείμματα του ισοζυγίου ΙΙΙ. Διεθνής τρεχουσών Επενδυτική συναλλαγών Θέση (=Ι ΙΙ) 8=10-256
Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών & διεθνής επενδυτική θέση της χώρας Έλλειμμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών Πλεόνασμα του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών Ισόποση Μείωση της Διεθνούς Επενδυτικής Θέσεως της Χώρας Ισόποση Αύξηση της Διεθνούς Επενδυτικής Θέσεως της Χώρας Μεταβολή της Διεθνούς Επενδυτικής Θέσεως της Χώρας = Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών NAP NAP t1 t1 NAP t CA t (2.9α) NAP t1 NAP t CA t (2.9) Κεφάλαιο 2 4. Ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 57
Ένθετο 2.10 Ελλάδα Το χρονικό μίας προαναγγελθείσας κρίσεως 40 20 Ανατομία του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών της Ελλάδος [$ δισ.] 0-20 -40-60 Ισοζύγιο Μεταβιβάσεων Ισοζύγιο Εισοδημάτων Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών Ισοζύγιο Υπηρεσιών Ισοζύγιο Αγαθών -80 1975 1985 1995 2005 Έτος Πηγή Δεδομένων: Κεφάλαιο 2 International 4. Ελλείμματα Financial του Statistics. ισοζυγίου Τα τρεχουσών στοιχεία συναλλαγών για το 1998 δεν είναι διαθέσιμα. 58
Ένθετο 2.11 Μακροοικονομικά μεγέθη Ροές και ποσότητες Ροές και Ποσότητες Παραστατική Παρουσίαση CA > 0 NAP CA < 0 Κεφάλαιο 2 4. Ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 59
Βίοι Αντίθετοι ΗΠΑ και Ιαπωνία, 1980 2007 45 30 15 Ένθετο 2.12 Διεθνής Επενδυτική Θέση (% ΑΕΠ) $2,2 τρισ. Ο μεγαλύτερος οφειλέτης και ο μεγαλύτερος πιστωτής 0-15 $2,4 τρισ. -30 5,0 1980 1985 1990 1995 2000 2005 Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (% ΑΕΠ) 2,5 $210 δισ. 0,0-2,5-5,0 -$673 δισ. 1980 1985 1990 1995 2000 2005 Κεφάλαιο 2 4. Ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 60 Ιαπωνία Η.Π.Α.
Δυνητικές επιπτώσεις των διαρκών ελλειμμάτων του ΙΤΣ Διαρκή ελλείμματα: Αναπόφευκτη η προσαρμογή (ανάλυση με τα υποδείγματα IS/LM και Mundell-Fleming) Υποτίμηση Επιβράδυνση της οικονομίας Αρχές: Συσταλτική οικονομική πολιτική Αγορές: Αύξηση του κόστους δανεισμού Αμφότερες βελτιώνουν το ΙΤΣ Αναγκαστική προσαρμογή Η χρηματοδότηση των ελλειμμάτων έχει ημερομηνία λήξεως. Κεφάλαιο 2 4. Ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 61
Δυνητικές επιπτώσεις των διαρκών ελλειμμάτων του ΙΤΣ Αναγκαστική προσαρμογή: αποτέλεσμα ορθολογικής συμπεριφοράς Αρχές: αναλύσεις κόστους ωφελείας Προϊόντος του χρόνου, αυξάνεται το κόστος αποφυγής της προσαρμογής Αγορές: μεγιστοποίηση των κερδών Επιταχύνουν τις εξελίξεις Ίσως προκαλέσουν υποτίμηση πριν το αποφασίσουν οι Αρχές Αντικειμενική αδυναμία προβλέψεως του χρόνου που θα συμβεί Όπως με όλες τις κρίσεις (ενότητες 12.4 και 17.4). Κεφάλαιο 2 4. Ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 62
Δυνητικές επιπτώσεις των διαρκών ελλειμμάτων του ΙΤΣ Αναγκαστική προσαρμογή Λογική Διαρκή ελλείμματα: χειροτερεύει συνεχώς η καθαρή επενδυτική θέση της χώρας (CA < 0 NAP ) Χώρα: αργά ή γρήγορα οφειλέτης (εφαρμογή 2.4) Διαρκώς αυξανόμενο εξωτερικό χρέος διαρκώς αυξανόμενη πιθανότητα αδυναμίας εξυπηρετήσεως του εξωτερικού χρέους διαρκώς αυξανόμενο κόστος χρηματοδοτήσεως σταματάει η χρηματοδότηση Ασύμφορη πλέον για τις Αρχές Οι αγορές θεωρούν αναπόφευκτη την πτώχευση. Κεφάλαιο 2 4. Ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 63
Δυνητικές επιπτώσεις των διαρκών ελλειμμάτων του ΙΤΣ Αναγκαστική προσαρμογή Ανάλυση Έστω ότι οι Αρχές θέλουν να αποφύγουν την προσαρμογή Φοβούμενες το όποιο κόστος της, οικονομικό ή πολιτικό η προσαρμογή θα γίνει με υποτίμηση Θα δειχθεί ότι οι Αρχές, εκούσες άκουσες, θα υποστούν την υποτίμηση Ίσως, μάλιστα, να μην αποτελέσει και επιλογή τους να επιβληθεί από τις αγορές. Κεφάλαιο 2 4. Ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 64
Δυνητικές επιπτώσεις των διαρκών ελλειμμάτων του ΙΤΣ Αναγκαστική προσαρμογή Ανάλυση (συνέχεια) Δύο στάδια Η υποτίμηση ως επιλογή των Αρχών Αναγκαστική υποτίμηση Προκαταρκτικά Αποφυγή υποτιμήσεως Μη-αρνητικό ισοζύγιο πληρωμών (εφαρμογή 2.2) BP = CA + CF 0 Τα ελλείμματα του ΙΤΣ χρηματοδοτούνται από πλεονάσματα του ΙΧΣ. Κεφάλαιο 2 4. Ελλείμματα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 65