Κεφάλαιο 3 ο ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ

Κεφάλαιο 3 ο ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ 1. Διεύθυνση Να σημειώσετε με κύκλο την απάντηση που πιστεύετε ότι ταιριάζει στην κάθε περίπτωση: 1. Ηγέτης είναι το άτομο εκείνο το οποίο: Α. ελέγχει τους υφιστάμενους του και εμπνέει φόβο Β. στηρίζεται στην τυπική εξουσία Γ. κάνει τα άλλα άτομα να τον ακολουθούν πρόθυμα και εθελοντικά Δ. έχει όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά 2. Βασικά στοιχεία της ηγετικής συμπεριφοράς ενός ατόμου είναι: Α. η παρακίνηση και η εμψύχωση των συνεργατών Β. η σύλληψη ενός οράματος και η διάδοση του στους συνεργάτες Γ. η εισαγωγή και η εφαρμογή καινοτομιών Δ. η διαμόρφωση στόχων και σχεδίων για την υλοποίηση τους Ε. όλα τα παραπάνω 3. Η έννοια της ηγεσίας ταυτίζεται με την έννοια: Α. της εξουσίας Β. της δύναμης Γ. της επιρροής Δ. καμία από τις παραπάνω 4. Η δύναμη της ανταμοιβής και της τιμωρίας δίνει τη δυνατότητα στον ηγέτη: Α. να επηρεάζει τη συμπεριφορά των άλλων Β. να ικανοποιεί τις ανάγκες ενός ατόμου ή μιας ομάδας Γ. να επιβάλλει ποινές Δ. να κάνει όλα τα παραπάνω 5. Η δύναμη των ειδικών, ως μια βασική πηγή δύναμης του ηγέτη, προέρχεται: Α. από τη δυνατότητα του ελέγχου των μηχανισμών μεταβίβασης των πληροφοριών εκ μέρους του ηγέτη 1

Β. από τη δυνατότητα του ηγέτη να αποτελεί πρότυπο ή σημείο αναφοράς Γ. Από την πείρα και τις γνώσεις που έχει ο ηγέτης σε ένα ειδικό θέμα Δ. από όλα τα παραπάνω 6. Οι ηγέτες διαλέγουν και χρησιμοποιούν περισσότερο τη δύναμη: Α. της αναφοράς Β. της τιμωρίας Γ. του ειδικού και της ανταμοιβής Δ. το Β και το Γ μαζί Ε. το Α και το Γ μαζί 7. Ο αυταρχικός τρόπος λήψης αποφάσεων από τον ηγέτη ενδείκνυται: Α. όταν οι εργαζόμενοι έχουν ιδέες και αναλαμβάνουν μόνοι τους πρωτοβουλίες Β. όταν οι συνεργάτες του έχουν υψηλό αίσθημα ευθύνης Γ. όταν οι εργαζόμενοι πρέπει να μάθουν γρήγορα το αντικείμενο του έργου τους Δ. όταν είναι ανάγκη να αποφασίζουν και οι συνεργάτες του για πολλά θέματα 8. Με κριτήριο τον τρόπο λήψης απόφασης, το πρότυπο του ηγέτη χαρακτηρίζεται: Α. ώριμο Β. προσανατολισμένο στα καθήκοντα Γ. δημοκρατικό Δ. προσανατολισμένο στους ανθρώπους Να σημειώσετε το σωστό ή το λάθος στο τέλος κάθε πρότασης: 1. Ηγέτης μπορεί να είναι οποιοσδήποτε άνθρωπος στην ομάδα του 2. Αυτό που κάνει τους ανθρώπους να «ακολουθούν εθελοντικά και πρόθυμα» ένα άτομο δεν είναι το «τι κάνει», αλλά το «τι είναι». 3. Μια βασική διαφορά ενός προϊσταμένου και ενός ηγέτη είναι ότι ο πρώτος αναδεικνύεται, ενώ ο δεύτερος διορίζεται 4. Η σύλληψη ενός οράματος και η διάδοση του στους συνεργάτες αποτελεί βασικό στοιχείο της συμπεριφοράς ενός προϊσταμένου 5. Η έννοια της ηγεσίας δεν είναι ταυτόσημη με την έννοια της εξουσίας 2

6. Η επιρροή ενός ατόμου σε άλλα άτομα προκύπτει από την επίδραση της δύναμης που ασκείται σε αυτά 7. Η εξουσία είναι ανεξάρτητη από τη θέση που κατέχει ένα άτομο στη διοικητική ιεραρχία 8. Ο αποτελεσματικός ηγέτης θα πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά τη δύναμη και την εξουσία που διαθέτει 9. Η δύναμη της ανταμοιβής δίνει τη δυνατότητα στον ηγέτη να ικανοποιεί τις ανάγκες ενός ατόμου ή μιας ομάδας 10. Όταν κάποιος έχει τη δύναμη να επιβάλλει ποινές, μπορεί να επηρεάζει και τη συμπεριφορά των άλλων 11. Η δύναμη των πληροφοριών προέρχεται από τις ειδικές γνώσεις που έχει ο ηγέτης σε ένα ειδικό θέμα 12. Ο δημοκρατικός τρόπος διοίκησης ενδείκνυται σε εργαζόμενους μορφωμένους, με υψηλές δεξιότητες ή μεγάλη εμπειρία 13. Ο ηγέτης στο εξουσιοδοτικό πρότυπο δίνει το δικαίωμα να αποφασίζουν σε πολλά θέματα οι συνεργάτες του και ο ρόλος του είναι πολύ περιορισμένος 14. Όταν η διοίκηση είναι «προσανατολισμένη προς τα καθήκοντα», ο ηγέτης αποδέχεται τις ιδιαιτερότητες των συνεργατών του 15. Η ικανότητα και η διάθεση ενός ατόμου να υλοποιήσει ένα έργο αρκούν για να χαρακτηριστεί αυτό το άτομο ώριμο 16. Όταν τα άτομα είναι ανώριμα, οι καταλληλότερες μορφές ηγεσίας είναι οι συμμετοχικές Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράμματα της στήλης Α και δίπλα σε κάθε γράμμα τους δύο αριθμούς της στήλης Β που αντιστοιχούν σε κάθε γράμμα. 3

ΣΤΗΛΗ Α α. Ηγετική συμπεριφορά β. Επιρροή γ. Εξουσία ΣΤΗΛΗ Α α. Δύναμη της ανταμοιβής και της τιμωρίας β. Δύναμη της αναφοράς γ. Δύναμη των ειδικών δ. Δύναμη των πληροφοριών ΣΤΗΛΗ Β 1. Αλλαγή των ενεργειών και της συμπεριφοράς των υφισταμένων 2. Προκύπτει από τη θέση που κατέχει το άτομο στη διοικητική ιεραρχία 3. Σύλληψη οράματος 4. Είναι το αποτέλεσμα της επίδρασης της δύναμης 5. Επιβράβευση των ατόμων 6. Το νόμιμο δικαίωμα για την εξάσκηση της δύναμης ΣΤΗΛΗ Β 1. κατοχή κρίσιμων στοιχείωνδεδομένων για τη λειτουργία της επιχείρησης 2. Οφείλεται στην εμπειρία που έχει ο ηγέτης σε ένα ειδικό θέμα 3. Ο ηγέτης λειτουργεί ως πρότυπο 4. Δυνατότητα ικανοποίησης των αναγκών των υφισταμένων 5. Ταύτιση των ατόμων με τον ηγέτη 6. Δυνατότητα επιβολής ποινών 7. Ειδικές γνώσεις και δεξιότητες 8. Δυνατότητα πρόσβασης σε κρίσιμες πληροφορίες ΣΤΗΛΗ Α α. «Προσανατολισμός προς τους ανθρώπους» β. Ωριμότητα γ. «Προσανατολισμός προς τα καθήκοντα» ΣΤΗΛΗ Β 1. Σαφής ορισμός των ρόλων των εργαζομένων 2. Ικανότητα υλοποίησης έργου 3. Ανάπτυξη και ικανοποίηση των εργαζομένων 4. Καθορισμένες δομές και διαδικασίες 5. Διάθεση υλοποίησης έργου 6. Αποδοχή των ιδιαιτεροτήτων των εργαζομένων από τον ηγέτη 4

Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις: 1. Ηγεσία είναι το.. των.. ενός ατόμου, οι οποίες επιδρούν πάνω στους. και τους κάνουν να το «. και» και να του έχουν 2. Οι έννοιες της., της και της αποτελούν τα μέσα, τα οποία χρησιμοποιεί ο ηγέτης για να.., να. και να.. τα μέλη της ομάδας. 3. Ο δημοκρατικός τρόπος διοίκησης ενδείκνυται σε εργαζόμενους. με υψηλές. ή μεγάλη, που έχουν αναπτυγμένο αίσθημα, βοηθούν στην.. του και είναι δεκτικοί σε... και. Ερωτήσεις ανάπτυξης 1. Να ορίσετε με τη βοήθεια παραδειγμάτων την έννοια του ηγέτη 2. Ποια είναι τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν τη συμπεριφορά ενός ηγέτη; 3. Ποιες είναι οι βασικές διαφορές μεταξύ ενός manager και ενός ηγέτη 4. Πως ορίζει ο Max Weber την έννοια της «δύναμης»; 5. Να ορίσετε τις έννοιες της δύναμης, της επιρροής και της εξουσίας και να εξηγήσετε τη σχέση που υπάρχει μεταξύ τους 6. Να περιγράψετε τις βασικές πηγές δύναμης του ηγέτη 7. Ποιες πηγές δύναμης χρησιμοποιούν περισσότερο οι ηγέτες και ποιες λιγότερο; 8. Ποια είναι τα βασικά πρότυπα ηγετικής συμπεριφοράς, με κριτήριο τον τρόπο λήψεως αποφάσεων από τον ηγέτη; 5

9. Να περιγράψετε το δημοκρατικό πρότυπο συμπεριφοράς του ηγέτη. Σε ποιους εργαζόμενους είναι περισσότερο κατάλληλη αυτή η συμπεριφορά και ποια αποτελέσματα έχει; 10. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του εξουσιοδοτικού πρότυπου ηγετικής συμπεριφοράς; 11. Ποιες είναι οι βασικές διαστάσεις της ηγετικής συμπεριφοράς, με κριτήριο το συνολικό προσανατολισμό της συμπεριφοράς του ηγέτη; 12. Να ορίσετε την έννοια της «ωριμότητας» των ατόμων 13. Ποιες είναι οι καταλληλότερες μορφές ηγεσίας όταν τα άτομα είναι ώριμα και ποιες όταν αυτά είναι ανώριμα; 2. Παρακίνηση Να σημειώσετε με κύκλο την απάντηση που πιστεύετε ότι ταιριάζει στην κάθε περίπτωση: 1. Η υλοποίηση του έργου και η επίτευξη των στόχων των επιχειρήσεων εξαρτάται: Α. κυρίως από τους ανθρώπους Β. από την ικανότητα των ανθρώπων να αποδίδουν Γ. από τη διάθεση των εργαζομένων να καταβάλλουν προσπάθεια για να αποδώσουν Δ. απ όλα τα παραπάνω 2. Η βασική παραδοχή πάνω στην οποία στηρίζεται η θεωρία του A. Maslow είναι αυτή: Α. της δημιουργίας κινήτρων για δράση ή υλοποίηση έργου 6

Β. της μεγιστοποίησης της απόδοσης όσων ανθρώπων εργάζονται ή αναπτύσσουν οποιαδήποτε άλλη δράση Γ. της ικανοποίησης των αναγκών Δ. καμία από τις παραπάνω 3. Σύμφωνα με την άποψη του A. Maslow, η πρώτη κατηγορία ανθρώπινων αναγκών, από άποψη προτεραιότητας, έιναι: Α. κοινωνικές ανάγκες Β. ανάγκες για ασφάλεια Γ. φυσιολογικές ανάγκες Δ. ανάγκες αναγνώρισης Ε. ανάγκες ολοκλήρωσης 4. Στην κατηγορία των κοινωνικών αναγκών εντάσσεται η ανάγκη του ανθρώπου: Α. να ανήκει σε μία ή περισσότερες κοινωνικές ομάδες Β. για αναγνώριση από τους άλλους Γ. να αισθάνεται ασφαλής απέναντι στους κινδύνους του περιβάλλοντος Δ. να πραγματοποιεί τα οράματα και τις προσδοκίες του 5. Ποια από τις παρακάτω ανάγκες ανήκει στην κατηγορία των εγωιστικών αναγκών; Α. Η ανάγκη για εκτίμηση και σεβασμό Β. Η ανάγκη για μόνιμη απασχόληση Γ. Η ανάγκη για ένδυση Δ. Η ανάγκη που έχει ο άνθρωπος να αναπτυχθεί και να τελειοποιηθεί 6. Οι τελευταίες ανάγκες που ο άνθρωπος προσπαθεί να ικανοποιήσει είναι (κατά τον Α. Maslow) οι: Α. φυσιολογικές ανάγκες Β. κοινωνικές ανάγκες Γ. ανάγκες για ασφάλεια Δ. ανάγκες ολοκλήρωσης Ε. εγωιστικές ανάγκες ή ανάγκες αναγνώρισης 7. Ποιος από τους επόμενους παράγοντες δημιουργεί (κατά τον F. Herzberg) ευχαρίστηση και παρακίνηση στους εργαζόμενους για όσο το δυνατόν υψηλότερη απόδοση; Α. Η σιγουριά που αισθάνονται οι εργαζόμενοι στη δουλειά τους 7

Β. Ο τρόπος εποπτείας των εργαζομένων από τους προϊσταμένους τους Γ. Η αναγνώριση των προσπαθειών και των επιδόσεων των εργαζομένων Δ. Οι συνθήκες εργασίας (ωράριο, φυσικό περιβάλλον, διαθέσιμα μέσα, κ.α.) 8. Ο εργαζόμενος για να έχει διάθεση να αποδώσει, πρέπει (κατά τη θεωρία των προσδοκιών) να πιστεύει ότι: Α. η προσπάθεια του θα οδηγήσει σε αποτελέσματα, για τα οποία θα ανταμειφτεί Β. οι ανταμοιβές του θα μπορέσουν να ικανοποιήσουν τις «ανικανοποίητες ανάγκες του» Γ. οι ανταμοιβές του θα είναι θα είναι δίκαιες Δ. όλα τα παραπάνω 9. Ποια από τις παρακάτω ενέργειες ενός προϊσταμένου δεν παρακινεί τους συνεργάτες του για υψηλότερη απόδοση; Α. Η αναγνώριση της απόδοσης τους σε καθημερινή βάση Β. Η διατήρηση τυπικών σχέσεων με τους συνεργάτες του Γ. Η ελευθερία πρωτοβουλιών που τους παρέχει Δ. Η ενδυνάμωση της αυτοεκτίμησης των συνεργατών του Να σημειώσετε το σωστό ή το λάθος στο τέλος κάθε πρότασης: 1. Η βασική παραδοχή πάνω στην οποία στηρίζεται η θεωρία του Α. Μaslow είναι αυτή της μεγιστοποίησης της απόδοσης των εργαζομένων 2. Σύμφωνα με τη βασική παραδοχή της θεωρίας του Α. Μaslow, η υλοποίηση του έργου της επιχείρησης δεν πρέπει να συνδέεται με την ικανοποίηση των αναγκών των εργαζομένων 3. Φυσιολογική ανάγκη είναι η ανάγκη του ανθρώπου για μόνιμη απασχόληση. 4. Κοινωνική ανάγκη είναι η ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει σε μία ή περισσότερες κοινωνικές ομάδες 8

5. Αν δεν έχει εξασφαλιστεί η στοιχειώδης ικανοποίηση των φυσιολογικών αναγκών, δεν μπορεί να γίνει λόγος για άλλες ανάγκες 6. Οι άνθρωποι (κατά τον A. Maslow) προσπαθούν να ικανοποιήσουν πρώτα τις κοινωνικές τους ανάγκες και μετά τις φυσιολογικές και τις ανάγκες ασφάλειας 7. Εγωιστική ανάγκη είναι η ανάγκη του ανθρώπου για αυτοσεβασμό και αυτοεκτίμηση 8. Ανάγκες αυτοολοκλήρωσης είναι οι ανάγκες του ανθρώπου για επιτυχία, ικανότητα και ανεξαρτησία 9. Οι ανάγκες ολοκλήρωσης είναι η ανώτερη κατηγορία ανθρώπινων αναγκών 10. Όσο πιο πολύ ικανοποιείται μια ανάγκη, τόσο περισσότερο παρακινεί 11. Κάθε ανάγκη χάνει, για όσο χρονικό διάστημα ικανοποιείται, την παρακινητική της δύναμη 12. Η ύπαρξη των παραγόντων «υγιεινής» ή «διατήρησης» (κατά τον F. Herzberg) δημιουργεί ευχαρίστηση και παρακίνηση για υψηλή απόδοση στους εργαζόμενους 13. Η αναγνώριση των προσπαθειών και των επιδόσεων τους παρακινεί (κατά τον F. Herzberg) τους εργαζόμενους να αποδώσουν όσο το δυνατόν περισσότερο. 14. Σύμφωνα με τη βασική λογική της θεωρίας των προσδοκιών, η ικανότητα του εργαζόμενου για απόδοση είναι ανεξάρτητη από τα μέσα που έχει στη διάθεση του 15. Η παρακίνηση του εργαζόμενου για απόδοση προϋποθέτει (κατά τη θεωρία των προσδοκιών) τη σύνδεση της απόδοσης του με τις ανταμοιβές του 16. Τα μη οικονομικά βραβεία (π.χ. έπαινοι, Σύμβολα αναγνώρισης κ.α.) μειώνουν τη διάθεση των εργαζομένων για απόδοση Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράμματα της στήλης Α και δίπλα σε κάθε γράμμα τους δύο αριθμούς της στήλης Β που αντιστοιχούν σε κάθε γράμμα. 9

ΣΤΗΛΗ Α α. Ανάγκες ολοκλήρωσης β. Ανάγκες αναγνώρισης γ. Κοινωνικές ανάγκες δ. Ανάγκες ασφάλειας ε. Φυσιολογικές ανάγκες ΣΤΗΛΗ Β 1. Αυτοσεβασμός και αυτοεκτίμηση 2. Πραγματοποίηση οραμάτων 3. Ανάγκη ένδυσης 4. Ανάγκη σύνταξης 5. Ανάπτυξη φιλικών σχέσεων 6. Μόνιμη απασχόληση 7. Ανάπτυξη και τελειοποίηση 8. Ανάπτυξη για επιτυχία 9. Ανάγκη τροφής 10. Ανάγκη αποδοχής από διάφορες ομάδες ΣΤΗΛΗ Α α. Θεωρία του Α. Maslow β. Θεωρία του F. Herzberg γ. Θεωρία των προσδοκιών ΣΤΗΛΗ Β 1. Σύνδεση απόδοσης και ανταμοιβών των εργαζομένων 2. Ιεράρχηση των ανθρώπινων αναγκών 3. Παράγοντες «υγιεινής» ή «διατήρησης» 4. Δίκαιες ανταμοιβές 5. Η επιθυμία ικανοποίησης των αναγκών αποτελεί το βασικό κίνητρο για δράση 6. Παροχή «κινήτρων» για υψηλότερη απόδοση των εργαζομένων Ερωτήσεις ανάπτυξης 1. Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η υλοποίηση του έργου και η απόδοση των εργαζομένων ή των μελών των επιχειρήσεων (ή των οργανισμών); 10

2. Ποιες ανάγκες θεωρούνται ως φυσιολογικές από τον Α. Maslow; 3. Σύμφωνα με τη θεωρία του F. Herzberg, οι παράγοντες «υγιεινής» ή «διατήρησης», όταν υπάρχουν, δε δημιουργούν καμία ευχαρίστηση και παρακίνηση στους εργαζόμενους για υψηλότερη απόδοση. Να αναφέρετε έξι τέτοιους παράγοντες. 4. Πως μπορεί μια επιχείρηση να εξασφαλίσει τη διάθεση των εργαζομένων για υψηλότερη απόδοση; 5. Να δώσετε παραδείγματα αναγκών, οι οποίες εντάσσονται από τον Α. Maslow στην κατηγορία των κοινωνικών αναγκών 6. Να εξηγήσετε τη βασική παραδοχή πάνω στην οποία στηρίχθηκε η θεωρία αναγκών του Α. Μaslow 7. Ποιες είναι οι πιο σημαντικές εγωιστικές ανάγκες του ανθρώπου κατά τον Α. Μaslow. Να απαντήσετε σύντομα με τη βοήθεια παραδειγμάτων 8. Να περιγράψετε σύντομα τη βασική λογική της θεωρίας των προσδοκιών 9. Σε ποιες κατηγορίες ταξινομούνται οι ανθρώπινες ανάγκες κατά τον Α. Μaslow; 10. Ποιες είναι οι βασικές μέθοδοι και τεχνικές παρακίνησης; 11. Να κατατάξετε τις επόμενες ανθρώπινες ανάγκες σύμφωνα με την πυραμίδα του A. Maslow Κοινωνικές ανάγκες Ανάγκες ασφάλειας Ανάγκες αναγνώρισης Φυσιολογικές ανάγκες Ανάγκες αυτοολοκλήρωσης 12. Ποιες ενέργειες ενός προϊσταμένου μπορεί να δημιουργήσουν ευχαρίστηση και παρακίνηση στους συνεργάτες του για υψηλή απόδοση; 11