3η Ετήσια Έκθεση Αποτελεσµάτων

3η Ετήσια Έκθεση Αποτελεσµάτων Τα περιεχόµενα και οι τυχόν απόψεις που φιλοξενούνται στις εκθέσεις και τα κείµενα εργασίας του Παρατηρητηρίου δεν αντανακλούν απαραίτητα την σύµφωνη γνώµη της εταιρείας ΕΓΝΑΤΙΑ Ο ΟΣ Α.Ε. Επιτρέπεται η αναπαραγωγή για µη εµπορικούς σκοπούς µε την προϋπόθεση ότι θα αναφέρεται η πηγή (Παρατηρητήριο ΕΓΝΑΤΙΑ Ο ΟΣ Α.Ε.). Η επιµέλεια της Έκθεσης έγινε από τους Αθηνά Γιαννακού (Επιστηµονική σύµβουλο του Παρατηρητηρίου ρ Χωροταξίας-Πολεοδοµίας) και Βασίλη Φούρκα (Προϊστάµενο Παρατηρητηρίου ρ Χωροταξίας-Ψηφιακής Πολεοδοµίας). Στην επεξεργασία επιµέρους θεµάτων και δεικτών της Έκθεσης συνέβαλαν τα ακόλουθα στελέχη και συνεργάτες της ΕΓΝΑΤΙΑ Ο ΟΣ Α.Ε.: Μανούσος Τρουλινός, Ηλίας ηµητριάδης, Θεόφιλος Μουρατίδης, Simon Guy, Γιώργος Κρίνας, και Μανόλης Τρανός. Internet: http://www.egnatia.gr http://observatory.egnatia.gr ΕΓΝΑΤΙΑ Ο ΟΣ Α.Ε. 2006

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 1 Πρόοδος Έργων... 4 ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ... 13 ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ... 19 ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ... 28 ΚΟ-Β-4: ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ... 34 ΚΟ-Β-5: ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΕΡΓΙΑΣ... 43 ΚΟ-Π-1: ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΑ ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ... 48 ΚΟ-Π-2: ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΥΠΟ ΟΜΕΣ... 51 ΚΟ-Π-4: ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ... 54 ΚΟ-Π-5: ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΣΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ... 62 ΚΟ-Π-6: ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ... 66 ΚΟ-Π-7: ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ... 70 ΚΟ-Ε-1: ΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΗΣ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ... 73 ΚΟ-Ε-2: ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΥΝΑΜΙΚΟ... 80 ΚΟ-Ε-3: ΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ... 83 ΚΟ-Ε-5: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ... 88 ΠΕ-Β-1: ΕΚΘΕΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΣΕ ΘΟΡΥΒΟ... 95 ΠΕ-Β-2: ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΣΗΡΑΓΓΩΝ ΕΠΙΠΕ Α...102 ΠΕ-Β-3: ΣΥΝΟΧΗ ΑΠΟΚΟΠΗ ΟΙΚΙΣΜΩΝ...106 ΠΕ-Π-2: ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΠΙΟΥ...110 ΠΕ-Π-3: ΑΠΟΚΟΠΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ...116 ΠΕ-Π-4: ΠΙΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ...120 ΠΕ-Π-5: ΕΓΓΥΤΗΤΑ ΣΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ...126 ΠΕ-Ε-1: ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΣΕ ΡΥΠΟΥΣ...130 ΠΕ-Ε-2: ΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ ΜΕ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΝΕΡΑ...134 Ο -Β-1: ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟΣ ΦΟΡΤΟΣ...138 Ο -Β-2: ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ...141 Ο -Β-8: ΧΡΟΝΟΑΠΟΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΤΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ...143 Ο -Β-10: Ο ΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ...149

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η Εγνατία Οδός είναι ένα από τα µεγαλύτερα οδικά έργα που κατασκευάζονται τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη και έχει περιληφθεί στα έργα πρώτης προτεραιότητας των ιευρωπαϊκών ικτύων Μεταφορών. Για την κατασκευή της Εγνατίας και τριών βασικών κάθετων αξόνων διατίθενται από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους 6,7 δις Ευρώ. Η σηµασία του έργου αλλά και το µέγεθος της επένδυσης επιτάσσουν την προώθηση συµπληρωµατικών, πέραν της κατασκευής, δράσεων που θα πολλαπλασιάσουν τα οφέλη και θα περιορίσουν τις επιπτώσεις από τη λειτουργία του. Είναι αναγκαία η παρακολούθηση και αξιολόγηση των επιδράσεων της Εγνατίας όχι µόνο στις µεταφορές και στη λειτουργία του οδικού δικτύου, αλλά και στην οικονοµική και κοινωνική συνοχή, στο περιβάλλον και στη γενικότερη οργάνωση της γεωγραφικής ζώνης διέλευσης και επιρροής της. Σε αυτό το πλαίσιο η ΕΓΝΑΤΙΑ Ο ΟΣ Α.Ε. (ΕΟΑΕ) συγκρότησε και λειτουργεί το Παρατηρητήριο της Εγνατίας Οδού προκειµένου να υποστηρίξει την ολοκληρωµένη διαχείριση του αυτοκινητόδροµου, και να συµβάλλει στην αξιοποίηση του έργου στη συνοχή και ανάπτυξη της Βόρειας Ελλάδας και του ευρύτερου χώρου της Νότιο- Ανατολικής Ευρώπης. Το Παρατηρητήριο της Εγνατίας Οδού, µε βάση τεκµηριωµένες επιστηµονικές µεθόδους και την ανάπτυξη σύγχρονης υποδοµής πληροφοριακών συστηµάτων, συγκεντρώνει, επεξεργάζεται και παρέχει έγκυρα και ενηµερωµένα δεδοµένα, που αφορούν παραµέτρους όπως: η κινητικότητα και η ευκολία πρόσβασης στις περιφέρειες, στα αστικά κέντρα, σε αγορές και υπηρεσίες, το επίπεδο ανάπτυξης, ο βαθµός συνοχής, η ανταγωνιστικότητα και οι ενδοπεριφερειακές ανισότητες, η οικιστική ανάπτυξη και η δικτύωση των αστικών κέντρων, τα χαρακτηριστικά του συστήµατος µεταφορών και λειτουργίας του οδικού δικτύου, και η ποιότητα του περιβάλλοντος. Tο Παρατηρητήριο αναπτύσσεται ως ένα στρατηγικό εργαλείο παροχής υπηρεσιών πληροφόρησης και υποστήριξης πολιτικών και προγραµµάτων αναπτυξιακού σχεδιασµού, στην υπηρεσία όχι µόνο της ΕΓΝΑΤΙΑ Ο ΟΣ Α.Ε., αλλά και όλων των Περιφερειακών και Εθνικών Αρχών και αναπτυξιακών φορέων της ευρύτερης περιοχής επιρροής του άξονα. Βασικό προϊόν της παραγωγικής λειτουργίας του Παρατηρητηρίου αποτελούν τα ελτία Αποτελεσµάτων για κάθε δείκτη, και οι Ετήσιες Εκθέσεις Αποτελεσµάτων για την εξέλιξη των βασικών µεγεθών που παρακολουθούνται µέσω του συστήµατος δεικτών, µε εξειδικευµένη κατά γεωγραφική περιοχή ή θεµατολογία στατιστική και χαρτογραφική επεξεργασία. 1

Το παρόν τεύχος αποτελεί την 3 η Ετήσια Έκθεση Αποτελεσµάτων για την εξέλιξη των δεικτών χωρικών επιδράσεων που επεξεργάζεται και παρακολουθεί το Παρατηρητήριο της Εγνατίας Οδού. Η Έκθεση περιλαµβάνει τα αποτελέσµατα 28 δεικτών, τα οποία παρουσιάζονται αναλυτικά για κάθε δείκτη σε ειδικό ελτίο Αποτελεσµάτων. Το ελτίο Αποτελεσµάτων είκτη περιλαµβάνει τα ακόλουθα: Ορισµός - Σκοπιµότητα: Αναφέρονται συνοπτικά ο ορισµός του δείκτη και ο σκοπός παρακολούθησής του. Αποτελέσµατα Εκτίµηση: Παρουσιάζονται όλα τα αποτελέσµατα του δείκτη υπό τη µορφή πινάκων, διαγραµµάτων και χαρτών και γίνεται µια σύντοµη εκτίµησηαξιολόγηση των αποτελεσµάτων αυτών. Μεταδεδοµένα: Περιγράφονται οι πηγές των δεδοµένων και η µεθοδολογία υπολογισµού του δείκτη. Από τους 28 δείκτες που περιλαµβάνονται στην παρούσα Έκθεση η κατανοµή τους ανά κατηγορία έχει ως εξής: 15 κοινωνικό-οικονοµικοί, 9 περιβαλλοντικοί, και 4 κυκλοφοριακοί. Οι δείκτες που περιλαµβάνονται στην παρούσα Έκθεση είναι ανά κατηγορία οι ακόλουθοι: α/α Κωδικός είκτης ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΕΙΚΤΕΣ 1 ΚΟ-Β-1 Ωφελούµενος πληθυσµός 2 ΚΟ-Β-2 Μέγεθος αγοράς 3 ΚΟ-Β-3 Έλξη πόλεων 4 ΚΟ-Β-4 Επίπεδο Ευηµερίας (ΑΕΠ κατά κεφαλή) 5 ΚΟ-Β-5 Επίπεδο Ανεργίας 6 ΚΟ-Π-1 Προσπελάσιµα Μέσα Μεταφοράς 7 ΚΟ-Π-2 Προσπελάσιµες ΒΙΠΕ 8 ΚΟ-Π-4 Μεταβολή πληθυσµού ανά ήµο, Νοµό και Περιφέρεια 9 ΚΟ-Π-5 Μεταβολή πληθυσµού αστικών κέντρων 10 ΚΟ-Π-6 Ιεραρχία αστικών κέντρων 11 ΚΟ-Π-7 Πυκνότητα Πληθυσµού 12 ΚΟ-Ε-1 Τοµεακή Σύνθεση ΑΕΠ 13 ΚΟ-Ε-2 Εργατικό δυναµικό 14 ΚΟ-Ε-3 Τοµεακή σύνθεση απασχόλησης 15 ΚΟ-Ε-5 Εξωτερικό εµπόριο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΕΙΚΤΕΣ 16 ΠΕ-Β-1 Πληθυσµός που εκτίθεται σε θόρυβο 17 ΠΕ-Β-2 Ποιότητα ατµόσφαιρας σηράγγων 18 ΠΕ-Β-3 Συνοχή - Αποκοπή οικισµών 2

α/α Κωδικός είκτης 19 ΠΕ-Π-2 Βαθµός εφαρµογής αποκατάστασης τοπίου 20 ΠΕ-Π-3 Αποκοπή επικοινωνίας φυσικών οικοσυστηµάτων 21 ΠΕ-Π-5 Εγγύτητα σε προστατευόµενες περιοχές 22 ΠΕ-Π-4 Πιέσεις µεταβολής χρήσεων γης 23 ΠΕ-Ε-1 Επιβάρυνση ατµόσφαιρας σε ρύπους 24 ΠΕ-Ε-2 ιασταυρώσεις του άξονα µε επιφανειακά νερά ΕΙΚΤΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ο ΟΥ 25 Ο -Β-1 Κυκλοφοριακός φόρτος 26 Ο -Β-2 Σύνθεση κυκλοφορίας 27 Ο -Β-8 Χρονοαπόσταση µεταξύ πόλεων & τερµατικών σταθµών 28 Ο -Β-10 Οδική ασφάλεια Πριν την αναλυτική παρουσίαση των αποτελεσµάτων των δεικτών η Έκθεση παρέχει συνοπτικά στοιχεία που αφορούν στην πρόοδο των έργων της Εγνατίας Οδού και των τριών κάθετων αξόνων, αρµοδιότητας ΕΟΑΕ. 3

Πρόοδος έργων Πηγή: «Εκθέσεις Έργων», ΕΓΝΑΤΙΑ Ο ΟΣ Α.Ε. - ΕΓΝΑΤΙΑ Ο ΟΣ Μήκος (χλµ) Τµήµα κατασκευασµένο πριν το 1994 (κοινό τµήµα µε ΠΑΘΕ) 25 Έργα µετά το 1997 - Ευθύνης ΕΟΑΕ (Πρόγραµµα χρηµατοδοτούµενο από 2ο και 3ο ΚΠΣ) Συνολικό Κόστος (εκ. µε ΦΠΑ) Ολοκληρώθηκαν και δόθηκαν στην κυκλοφορία ( εκ. 2005) 428 2.500 Υπό κατασκευή (Ολοκληρώνονται και παραδίδονται εντός του 2006) Άλλα τµήµατα υπό κατασκευή 100 70 2.800 Τµήµατα προς δηµοπράτηση 47 600 ΣΥΝΟΛO ΑΞΟΝΑ 670 5.900 ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΚΑΘΕΤΟΙ ΑΞΟΝΕΣ Μήκος (χλµ) Τµήµατα κατασκευασµένα πριν το 1994 (ΥΠΕΧΩ Ε) 30 Συνολικό Κόστος (εκ. µε ΦΠΑ) Έργα µετά το 1997 - Ευθύνης ΕΟΑΕ Ολοκληρώθηκαν και δόθηκαν στην κυκλοφορία ( εκ. 2005) 83 220 Τµήµατα υπό κατασκευή 84 250 Τµήµατα υπό δηµοπράτηση 53 260 Τµήµατα υπό µελέτη 50 140 ΣΥΝΟΛO ΚΑΘΕΤΩΝ ΑΞΟΝΩΝ 300 870 4

Γεωγραφική αναφορά της προόδου των έργων της Εγνατίας Οδού Πηγή: «Εκθέσεις Έργων», ΕΓΝΑΤΙΑ Ο ΟΣ Α.Ε. - Περιφέρεια Ηπείρου Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) 58 52% Τµήµατα ολοκληρωµένα προς παράδοση 2 2% Τµήµατα ολοκληρωµένα σε αναβάθµιση 2 2% Τµήµατα υπό κατασκευή 49 44% ΣΥΝΟΛΟ 111 Περιφέρεια υτικής Μακεδονίας Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) 62 60% Τµήµατα ολοκληρωµένα προς παράδοση 7 7% Τµήµατα υπό κατασκευή 34 33% ΣΥΝΟΛΟ 103 Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα κατασκευασµένα σε προηγούµενες περιόδους (Κλειδί - Α/Κ Κ1 εξωτ. Περιφερειακή Θεσσαλονίκης κοινό τµήµα µε ΠΑΘΕ) Τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) Τµήµατα υπό κατασκευή 25 13% 134 70% 32 17% ΣΥΝΟΛΟ 191 Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) 176 71% Τµήµατα ολοκληρωµένα προς παράδοση 14 6% Τµήµατα υπό κατασκευή 58 23% ΣΥΝΟΛΟ 248 5

ΝΟΜΟΣ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) 27 75% Τµήµατα ολοκληρωµένα προς παράδοση 2 6% Τµήµατα υπό κατασκευή 7 19% ΣΥΝΟΛΟ 36 ΝΟΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) 31 41% Τµήµατα ολοκληρωµένα σε αναβάθµιση 2 3% Τµήµατα υπό κατασκευή 42 56% ΣΥΝΟΛΟ 75 ΝΟΜΟΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα ολοκληρωµένα σε αναβάθµιση 10 59% Τµήµατα υπό κατασκευή 7 41% ΣΥΝΟΛΟ 17 ΝΟΜΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) 14 27% Τµήµατα ολοκληρωµένα προς παράδοση 7 14% Τµήµατα υπό κατασκευή 30 59% ΣΥΝΟΛΟ 51 ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) 48 92% Τµήµατα υπό κατασκευή 4 8% ΣΥΝΟΛO 52 ΝΟΜΟΣ ΗΜΑΘΙΑΣ Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) 61 100% ΣΥΝΟΛΟ 61 6

ΝΟΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα κατασκευασµένα σε προηγούµενες περιόδους (Κλειδί - Α/Κ Κ1 εξωτερ. Περιφερειακή Θεσσαλονίκης κοινό τµήµα µε ΠΑΘΕ) 25 21% Νέα τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) 63 53% Τµήµατα υπό κατασκευή 32 27% ΣΥΝΟΛO 120 ΝΟΜΟΣ ΣΕΡΡΩΝ Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Νέα τµήµατα αυτοκινητοδρόµου σε κυκλοφορία ( εκ.05) Ασπροβάλτα - Στρυµόνας ΣΥΝΟΛO 10 10 100% ΝΟΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) 45 47% Τµήµατα υπό κατασκευή 51 53% ΣΥΝΟΛΟ 96 ΝΟΜΟΣ ΞΑΝΘΗΣ Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) 26 79% Τµήµατα υπό κατασκευή 7 21% ΣΥΝΟΛΟ 33 ΝΟΜΟΣ ΡΟ ΟΠΗΣ Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) 54 100% ΣΥΝΟΛΟ 54 ΝΟΜΟΣ ΕΒΡΟΥ Μήκος σε χλµ Ποσοστό υλοποίησης Τµήµατα ολοκληρωµένα σε κυκλοφορία ( εκ.05) 51 78% Τµήµατα ολοκληρωµένα σε αναβάθµιση 14 22% ΣΥΝΟΛΟ 65 7

Χάρτης 1: ΕΓΝΑΤΙΑ Ο ΟΣ: Πρόδος έργων, 8

Το σύστηµα δεικτών Το Παρατηρητήριο βασίζει τη διαχρονική καταγραφή, παρακολούθηση και µελέτη των χωρικών επιδράσεων της Εγνατίας Οδού σε ένα σύστηµα δεικτών, εφαρµόζοντας επιστηµονικά τεκµηριωµένες προδιαγραφές, µεθόδους και εργαλεία ανάλυσης που χρησιµοποιούνται στην τρέχουσα Ευρωπαϊκή πρακτική. Το σύστηµα δεικτών του Παρατηρητηρίου είναι πλήρως εναρµονισµένο µε τις προσπάθειες για την αποτίµηση των επιδράσεων των ιευρωπαϊκών ικτύων στην ανάπτυξη και συνοχή του Ευρωπαϊκού Χώρου. Το σύστηµα δεικτών αποτελείται από ένα σύνολο 50 δεικτών, οι οποίοι µε συγκεκριµένα και µετρήσιµα µεγέθη δίνουν ένα µέτρο της κατάστασης των αναπτυξιακών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών και συγκοινωνιακών χαρακτηριστικών των περιοχών που επηρεάζονται από την Εγνατία Οδό και τους κάθετους άξονες. Για επιχειρησιακούς λόγους και σε αντιστοιχία µε τις κατηγορίες των επιδράσεων ενός οδικού άξονα, οι δείκτες ταξινοµούνται σε τρεις µεγάλες οµάδες: κοινωνικόοικονοµικοί, περιβαλλοντικοί και συγκοινωνιακοί δείκτες. Οι δείκτες κάθε κατηγορίας ταξινοµούνται περαιτέρω ανάλογα µε τη σηµασία και την προτεραιότητά τους σε τρία επίπεδα: βασικό, πλαισίου και ειδικό. Στο βασικό επίπεδο εντάσσονται δείκτες που θεωρούνται κρίσιµοι για την εκτίµηση των επιδράσεων του άξονα, τους οποίους το Παρατηρητήριο παρακολουθεί και επικαιροποιεί συστηµατικά. Στο επίπεδο πλαισίου περιλαµβάνονται δείκτες που αναφέρονται σε γενικότερα φαινόµενα τα οποία αλληλεπιδρούν µε τα φαινόµενα που παρακολουθούνται από τους βασικούς δείκτες και επιτρέπουν την κατανόηση, ερµηνεία και εκτίµηση των τάσεων που διαπιστώνονται. Στο ειδικό επίπεδο περιλαµβάνονται δείκτες που αφορούν ειδικές κατηγορίες φαινοµένων και υπολογίζονται κατά περίπτωση εφόσον προκύψει ειδικό ζήτηµα λόγω ανάγκης ή ζήτησης. Κοινωνικο-οικονοµικοί δείκτες Βασικοί Ωφελούµενος Πληθυσµός Μέγεθος Αγοράς (ΑΕΠ ανά Νοµό) Έλξη Πόλεων Επίπεδο Ευηµερίας (ΑΕΠ κατά κεφαλή και ανά Νοµό) Επίπεδο Ανεργίας Πλαισίου Προσπελάσιµα Μέσα Μεταφοράς Προσπελάσιµες ΒΙΠΕ Προσπελάσιµοι Τόποι Τουριστικού Ενδιαφέροντος Μεταβολή Πληθυσµού ανά ήµο, Νοµό και Περιφέρεια Μεταβολή Πληθυσµού Αστικών Κέντρων Ιεραρχία Αστικών Κέντρων Πυκνότητα Πληθυσµού Ειδικοί Τοµεακή Σύνθεση ΑΕΠ 9

Εργατικό υναµικό Τοµεακή Σύνθεση Απασχόλησης Εγκατάσταση Επιχειρήσεων Εξωτερικό Εµπόριο Περιβαλλοντικοί δείκτες Βασικοί Πληθυσµός που εκτίθεται σε θόρυβο Ποιότητα ατµόσφαιρας σηράγγων Συνοχή-αποκοπή οικισµών Πλαισίου Πληθυσµός που δεν εκτίθεται πλέον σε θόρυβο Βαθµός εφαρµογής αποκατάστασης τοπίου Αποκοπή επικοινωνίας φυσικών οικοσυστηµάτων Πιέσεις µεταβολής χρήσεων γης Εγγύτητα σε προστατευόµενες περιοχές Ειδικοί Επιβάρυνση της ατµόσφαιρας σε ρύπους ιασταυρώσεις µε επιφανειακά νερά Ποσοστό χρήσης συνδυασµένων µεταφορών Συγκοινωνιακοί είκτες Βασικοί Κυκλοφοριακοί φόρτοι (Ε.Μ.Η.Κ) Σύνθεση κυκλοφορίας Μέση πλήρωση οχηµάτων Ταχύτητα διαδροµής στα οδικά τµήµατα Χρόνος διαδροµής στα οδικά τµήµατα Αριθµός µετακινούµενων προσώπων Εµπορευµατικές µετακινήσεις Χρονοαπόσταση µεταξύ πόλεων και τερµατικών σταθµών Γενικευµένο κόστος µεταφοράς µεταξύ τµηµάτων του δικτύου είκτης οδικής ασφάλειας Πλαισίου Κυκλοφοριακή ικανότητα τµηµάτων του δικτύου Επίπεδο εξυπηρέτησης Παράγωγες µετακινήσεις στα τµήµατα του δικτύου Κίνηση στους µεθοριακούς σταθµούς Συνδυασµένες µεταφορές Σταθµοί Εξυπηρέτησης Αυτοκινητιστών (Σ.Ε.Α) Μεταβολή οικιστικής περιοχής στη ζώνη του άξονα Μεταβολή βιοµηχανικής ανάπτυξης στη ζώνη του άξονα Μεταβολή αξίας γης των παρόδιων οικοπέδων στη ζώνη του άξονα Ειδικοί Ρυθµοί γένεσης µετακινήσεων ειδικών χρήσεων γης Μεταβολή στην επιλογή τόπου εγκατάστασης και παραγωγής Μεταβολή στον καταµερισµό των µετακινήσεων κατά µεταφορικό µέσο 10

Κάθε δείκτης έχει συγκεκριµένα χωρικά επίπεδα εφαρµογής, που είναι οι ζώνες επιρροής της Εγνατίας Οδού. H ζώνη επιρροής ενός µεταφορικού άξονα µε την εµβέλεια και τη σηµασία της Εγνατίας Οδού είναι ένα δυναµικό σύστηµα που µεταβάλλεται ως αποτέλεσµα του είδους και του χρονικού ορίζοντα των επιδράσεων. Στην πραγµατικότητα πρόκειται για πολλές επάλληλες ζώνες επιρροής. Συνεκτιµώντας το θεωρητικό πλαίσιο για τις αλληλεπιδράσεις µεταφορικών υποδοµών και ανάπτυξης, το υφιστάµενο προγραµµατικό πλαίσιο του περιφερειακού και χωροταξικού σχεδιασµού και γενικότερα παραδείγµατα από την ισχύουσα µεθοδολογία και πρακτική, προσδιορίστηκαν πέντε ζώνες επιρροής. Οι πέντε ζώνες επιρροής καλύπτουν τη ζώνη του ίδιου του άξονα σε ένα βάθος 500-1.000 µέτρων, τον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο των Νοµών και Περιφερειών απ όπου διέρχονται τόσο ο άξονας της Εγνατίας όσο και οι κάθετοι άξονες, αλλά και την ευρύτερη περιοχή του Ελλαδικού και Βαλκανικού χώρου, που επηρεάζεται λόγω των αλλαγών που επιφέρουν ο άξονας και οι κάθετοί του στην οργάνωση του συνολικού συστήµατος µεταφορών. ΖΩΝΗ Ι Ζώνη Άξονα 500-1.000 µέτρα εκατέρωθεν του άξονα ΖΩΝΗ ΙΙ ιάδροµος διέλευσης άξονα Νοµοί από όπου διέρχεται ο άξονας (11 νοµοί) ΖΩΝΗ ΙΙΙ ιάδροµος διέλευσης κάθετων αξόνων Νοµοί από όπου διέρχονται οι κάθετοι άξονες (13 νοµοί) ΖΩΝΗ IV Ζώνη περιφερειών Σύνολο Ζωνών ΙΙ και ΙΙΙ (5 περιφέρειες) ΖΩΝΗ V ΖΩΝΗ V-A ΖΩΝΗ V-B ΖΩΝΗ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Ευρεία ζώνη επιδράσεων συστήµατος Εγνατίας Οδού Ζώνη επιδράσεων στον Ελλαδικό χώρο Ζώνη επιδράσεων στο διασυνοριακό χώρο Ζώνη επιδράσεων στον Ευρωπαϊκό χώρο Ευρύτερη περιοχή Ελλαδικού και Βαλκανικού χώρου Στερεά και υτική Ελλάδα, Αττική, Βόρειο Αιγαίο και Ιόνια νησιά Έως τις πρωτεύουσες των χωρών του διασυνοριακού χώρου της Ν.Α. Ευρώπης Λειτουργία του συστήµατος της Εγνατίας Οδού ως τµήµα των ιευρωπαϊκών ικτύων (ΤΕΝs-T) και Πανευρωπαϊκών ιαδρόµων (ΤΙΝΑ) Από την άποψη των βασικών µακροσκοπικών επιδράσεων της Εγνατίας Οδού και λαµβάνοντας υπόψη ότι ο αναπτυξιακός και χωροταξικός σχεδιασµός έχει ως προγραµµατική βάση την Περιφέρεια, η βασικότερη ζώνη στην οποία επικεντρώνεται η µελέτη της εξέλιξης των µεγεθών που παρακολουθεί το Παρατηρητήριο είναι η Ζώνη ΙV, δηλαδή η Ζώνη των πέντε Περιφερειών απ όπου διέρχονται η Εγνατία Οδός και οι κάθετοι άξονες: Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Κεντρική Μακεδονία, υτική Μακεδονία, Ήπειρος και Θεσσαλία. Εντός της Ζώνης ΙV, εντάσσονται οι Ζώνες Ι, ΙΙ και ΙΙΙ: ζώνη 1.000 µέτρων από τον άξονα, Νοµοί διέλευσης του άξονα και Νοµοί διέλευσης των κάθετων αξόνων αντιστοίχως. Πολλοί δείκτες εστιάζονται στη Ζώνη Ι, 11

ΙΙ και ΙΙΙ αναλόγως µε το αντικείµενο παρακολούθησης και τη γεωγραφική του εµβέλεια. Χάρτης 2: Ζώνες Επιρροής της Εγνατίας Οδού 12

ΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΙΚΤΗ ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει τον πληθυσµό που δυνητικά ωφελείται από τον άξονα. Ο ωφελούµενος πληθυσµός εκτιµάται, καταρχήν, σε συνάρτηση µε την απόσταση επί του οδικού δικτύου και ειδικότερα: α) Ο πληθυσµός που ζει σε απόσταση 50 km από τις έδρες των Νοµών, απόσταση που εκφράζει µια περιοχή µε δυνατότητα καθηµερινών µετακινήσεων και εποµένως µια χωρο-λειτουργική ενότητα. β) Ο πληθυσµός που ζει σε απόσταση 150 km από τα κέντρα των Περιφερειών, απόσταση που εκφράζει µια ευρύτερη περιοχή µε δυνατότητα συχνών µετακινήσεων και εποµένως µια περιοχή µε αυξηµένες πιθανότητες λειτουργικών διασυνδέσεων. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΥΝΗΤΙΚΑ ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ, 2001 σε απόσταση 50 km από τις Έδρες Νοµών της Ζώνης Επιρροής ΙΙ Πόλη Ωφελούµενος Πληθυσµός Ποσοστό (%) 1 Ηγουµενίτσα 57.779 2% 2 Ιωάννινα 168.122 6% 3 Γρεβενά 128.053 5% 4 Κοζάνη 211.331 8% 5 Βέροια 390.603 15% 6 Θεσσαλονίκη 1.184.261 46% 7 Σέρρες 209.209 8% 8 Καβάλα 292.499 11% 9 Ξάνθη 262.864 10% 10 Κοµοτηνή 236.590 9% 11 Αλεξανδρούπολη 151.914 6% Σύνολο Ωφελούµενου για 50 χλµ 2.595.734 (χωρίς επικαλύψεις) Σύνολο Ζώνης Επιροής ΙI 2.319.052 Σύνολο Ζώνης Επιροής ΙV 3.894.511 Πηγή εδοµένων: ΕΣΥΕ, 2001 13

ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΥΝΗΤΙΚΑ ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ, 2001 σε απόσταση 150 km από τις Έδρες Περιφερειών Πόλη Ωφελούµενος Πληθυσµός Ποσοστό (%) 1 Ιωάννινα 608.093 17% 2 Κοζάνη 2.174.254 62% 3 Θεσσαλονίκη 2.259.803 64% 4 Κοµοτηνή 510.609 15% 5 Λάρισα 1.550.810 44% Σύνολο Ωφελούµενου για 150 χλµ (Χωρίς Επικαλύψεις) 3.520.590 Σύνολο Ζώνης Επιρροής ΙV 3.894.511 Πηγή εδοµένων: ΕΣΥΕ, 2001 Ο ωφελούµενος πληθυσµός σε απόσταση 50 km εξετάζεται µεµονωµένα µε αφετηρία κάθε πρωτεύουσα νοµού µε αποτέλεσµα να υπάρχουν περιοχές επικάλυψης. Συνολικά, χωρίς να λαµβάνονται υπόψη οι επικαλύψεις, ο πληθυσµός που βρίσκεται σε απόσταση 50 km από τις έδρες των Νοµών διέλευσης του άξονα (Ζώνη ΙΙ) ανέρχεται σε 2.595.734 κατοίκους. Ο πληθυσµός αυτός είναι µεγαλύτερος κατά 12% σε σχέση µε τον πληθυσµό της Ζώνης ΙΙ (Νοµοί διέλευσης του άξονα) και αντιστοιχεί στα 2/3 του συνολικού πληθυσµού της Ζώνης ΙV και στο 1/4 του πληθυσµού της χώρας. Από τις έδρες τον Νοµών της Ζώνης ΙΙ ξεχωρίζει η Θεσσαλονίκη, η οποία έχει πρόσβαση στο 46% του συνολικά ωφελούµενου πληθυσµού. Ορισµένες ακόµα πόλεις, όπως η Βέροια, η Καβάλα και η Ξάνθη, έχουν πρόσβαση σε ποσοστό περισσότερο του 10% του ωφελούµενου πληθυσµού της Ζώνης ΙΙ. Με εξαίρεση την Ηγουµενίτσα όλες οι έδρες των νοµών της Ζώνης ΙΙ, σε απόσταση επί του οδικού δικτύου 50 km, έχουν πρόσβαση σε πληθυσµό άνω των 100 χιλ. κατοίκων. Ο ωφελούµενος πληθυσµός σε απόσταση 150 km εξετάζεται µεµονωµένα µε αφετηρία κάθε πρωτεύουσα Περιφέρειας µε αποτέλεσµα να υπάρχουν περιοχές επικάλυψης. Συνολικά, χωρίς να λαµβάνονται υπόψη οι επικαλύψεις, ο πληθυσµός που βρίσκεται σε απόσταση 150 km από τις έδρες των Περιφερειών της Ζώνης ΙV ανέρχεται σε 3.520.590 κατοίκους. Ο πληθυσµός αυτός είναι µιάµιση φορά µεγαλύτερος από τον πληθυσµό της Ζώνης ΙΙ, αντιπροσωπεύει το 90% του συνολικού πληθυσµού της Ζώνης IV και πλησιάζει το 1/3 του πληθυσµού της Χώρας. Ως προς τα επιµέρους κέντρα των Περιφερειών, σε απόσταση 150 km επί του οδικού δικτύου η Θεσσαλονίκη έχει πρόσβαση σε πληθυσµό, περίπου, 2,3 εκ. κατοίκους, ποσοστό 64% του συνολικά ωφελούµενου πληθυσµού της Ζώνης ΙV. Για την ίδια απόσταση η Κοζάνη έχει πρόσβαση σε 2,2 εκ. κατοίκους, 62% του συνολικά ωφελούµενου πληθυσµού, δηλαδή λίγο λιγότερο από τον πληθυσµό στον οποίο έχει πρόσβαση η Θεσσαλονίκη για την ίδια απόσταση. Τα Ιωάννινα έχουν πρόσβαση στο 17% του συνολικά ωφελούµενου πληθυσµού, µέγεθος διπλάσιο του πληθυσµού της Περιφέρειας Ηπείρου. Η Κοµοτηνή έχει πρόσβαση στο 15% του συνολικά ωφελούµενου πληθυσµού, λίγο λιγότερο από 14

ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ τον πληθυσµό της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Τέλος, η Λάρισα έχει πρόσβαση σε µεγάλο µέγεθος πληθυσµού (44% του συνολικά ωφελούµενου πληθυσµού), βεβαίως µε βασικό άξονα σύνδεσης στην περίπτωση αυτής της πόλης τον αυτοκινητόδροµο ΠΑΘΕ. ΜΕΤΑ Ε ΟΜΕΝΑ Πηγές Για τον υπολογισµό του δείκτη χρησιµοποιήθηκε ο πραγµατικός πληθυσµός της απογραφής του 2001 (ΕΣΥΕ). Για τον εντοπισµό των οικισµών που ωφελούνται και τον υπολογισµό της απόστασης επί του οδικού δικτύου χρησιµοποιήθηκε η γεωγραφική βάση δεδοµένων που αναπτύσσει και ενηµερώνει το Παρατηρητήριο. Μεθοδολογία υπολογισµού Ο υπολογισµός του δείκτη στηρίχθηκε στον συνδυασµό του γραµµικού επιπέδου του οδικού δικτύου και των πολυγώνων των ηµοτικών ιαµερισµάτων τα οποία περιέχουν την πληροφορία του πραγµατικού πληθυσµού των απογραφών της ΕΣΥΕ για τα έτη 1991 και 2001. Με αφετηρία τις πρωτεύουσες των Νοµών της Ζώνης ΙΙ (συνολικά 11), εφαρµόζεται η επίλυση του οδικού δικτύου µε όριο τα 50 km διαδροµών (γραµµικά τµήµατα που πληρούν τη συνθήκη αναζήτησης) προς όλες τις δυνατές διαδροµές γύρω από κάθε αφετηρία. Στη συνέχεια επιλέγονται οι οικισµοί που βρίσκονται σε ακτίνα 1 km από την επίλυση του οδικού δικτύου. Από το επιλεγµένο υποσύνολο των οικισµών αθροίζεται ο πραγµατικός πληθυσµός (2001) και χαρακτηρίζεται ως «Ωφελούµενος Πληθυσµός». Η επίλυση γίνεται µεµονωµένα για κάθε αφετηρία (πρωτεύουσα Νοµού) ώστε να προσδιοριστούν οι περιπτώσεις επικάλυψης µε περιοχές που «ωφελούνται» από δύο κέντρα ταυτόχρονα. Ως παραλλαγή της παραπάνω µεθοδολογίας εφαρµόζεται η επίλυση του οδικού δικτύου µε απόσταση αναζήτησης στα 150 km και κέντρα αναφοράς (αφετηρίες) τις πρωτεύουσες των Περιφερειών της Ζώνης IV. Σηµειώνεται ότι η µικρή διαφορά στα µεγέθη του ωφελούµενου πληθυσµού σε σύγκριση µε τη 2 η Έκθεση Αποτελεσµάτων (2005) οφείλεται στον ακριβέστερο υπολογισµό που έγινε µε τη χρήση του ενηµερωµένου οδικού δικτύου, καθώς και του ενηµερωµένου δικτύου οικισµών της γεωγραφικής βάσης δεδοµένων του Παρατηρητηρίου. 15

ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Χάρτης 3: Ωφελούµενος πληθυσµός σε απόσταση 50 km από τα κέντρα των Νοµών της Ζώνης IV 16

ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Χάρτης 4: Ωφελούµενος πληθυσµός σε απόσταση 150 km από τα κέντρα των Περιφερειών 17

ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Χάρτης 5: Ωφελούµενος πληθυσµός σε απόσταση 150 km από τα Ιωάννινα 18

ΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΙΚΤΗ ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης καταγράφει το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) των Περιφερειών και των Νοµών της Ζώνης IV. Ο δείκτης θεωρείται ότι εκφράζει το ΑΕΠ που είναι προσπελάσιµο από το σύστηµα Εγνατία Οδός / Κάθετοι Άξονες, ως ένδειξη του µεγέθους της αγοράς, η οποία δυνητικά ενοποιείται από τη λειτουργία του συστήµατος αυτού. Ο δείκτης αποτελεί µια ποσοτική εκτίµηση της δυνητικής επίδρασης του συστήµατος Εγνατία Οδός / Κάθετοι Άξονες στην οικονοµία της περιοχής µελέτης λόγω των επιδράσεων στην αύξηση της κινητικότητας των συντελεστών παραγωγής και στη βελτίωση της προσπελασιµότητας των αγορών. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ, 2002 (σε εκατ. ΜΑ και εκατ.ευρώ) NUTS ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Ευρώ ΜΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ (%) ΣΤΟ ΑΕΠ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ (ΜΑ ) ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ (%) ΣΤΟ ΑΕΠ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ IV (ΜΑ ) gr11 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 5.961,30 7.594,00 4,21% 12,90% gr12 Κεντρική Μακεδονία 24.861,70 31.670,90 17,55% 53,82% gr13 υτική Μακεδονία 3.946,60 5.027,50 2,79% 8,54% gr14 Θεσσαλία 7.949,50 10.126,80 5,61% 17,21% gr21 Ήπειρος 3.476,50 4.428,70 2,45% 7,53% zniv ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV 46.195,60 58.847,90 32,61% 100,00% gr22 Ιόνιοι Νήσοι 2.410,30 3.070,40 1,70% gr23 υτική Ελλάδα 7.035,50 8.962,40 4,97% gr24 Στερεά Ελλάδα 10.135,70 12.911,70 7,15% gr25 Πελοπόννησος 7.716,60 9.830,00 5,45% gr31 Αττική 53.467,80 68.111,80 37,74% gr41 Βόρειο Αιγαίο 2.693,90 3.431,70 1,90% gr42 Νότιο Αιγαίο 4.549,70 5.795,80 3,21% gr43 Κρήτη 7.463,60 9.507,80 5,27% gr ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 141.668,70 180.469,50 100,00% Πηγή εδοµένων: Eurostat 01/2006 19

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΝΟΜΩΝ ΖΩΝΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV, 2002 (σε εκατ. ΜΑ και εκατ. Ευρώ) NUTS NOMOΣ Ευρώ ΜΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ (%) ΣΤΟ ΑΕΠ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ (ΜΑ ) ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ (%) ΣΤΟ ΑΕΠ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ IV (ΜΑ ) gr111 ΕΒΡΟΥ 1.666,10 2.122,50 1,2% 3,61% gr112 ΞΑΝΘΗΣ 926,90 1.180,80 0,7% 2,01% gr113 ΡΟ ΟΠΗΣ 940,60 1.198,20 0,7% 2,04% gr114 ΡΑΜΑΣ 837,50 1.066,90 0,6% 1,81% gr115 ΚΑΒΑΛΑΣ 1.590,20 2.025,70 1,1% 3,44% gr121 ΗΜΑΘΙΑΣ 1.546,20 1.969,70 1,1% 3,35% gr122 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 16.639,20 21.196,40 11,7% 36,02% gr123 ΚΙΛΚΙΣ 1.010,00 1.286,60 0,7% 2,19% gr124 ΠΕΛΛΑΣ 1.389,80 1.770,40 1,0% 3,01% gr125 ΠΙΕΡΙΑΣ 1.162,20 1.480,50 0,8% 2,52% gr126 ΣΕΡΡΩΝ 1.723,90 2.196,00 1,2% 3,73% gr127 ΧΑΛΚΙ ΙΚΗΣ 1.390,40 1.771,30 1,0% 3,01% gr131 ΓΡΕΒΕΝΩΝ 391,80 499,10 0,3% 0,85% gr132 ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 640,70 816,20 0,5% 1,39% gr133 ΚΟΖΑΝΗΣ 2.242,30 2.856,40 1,6% 4,85% gr134 ΦΛΩΡΙΝΑΣ 671,80 855,80 0,5% 1,45% gr141 ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ 1.182,80 1.506,80 0,8% 2,56% gr142 ΛΑΡΙΣΣΑΣ 3.181,00 4.052,20 2,2% 6,89% gr143 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 2.284,40 2.910,00 1,6% 4,94% gr144 ΤΡΙΚΑΛΩΝ 1.301,30 1.657,70 0,9% 2,82% gr211 ΑΡΤΑΣ 592,30 754,50 0,4% 1,28% gr212 ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ 429,30 546,90 0,3% 0,93% gr213 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 1.843,30 2.348,10 1,3% 3,99% gr214 ΠΡΕΒΕΖΑΣ 611,60 779,10 0,4% 1,32% zniv ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV 46.195,60 58.847,90 32,6% 100,00% gr ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 141.668,70 180.469,50 100,0% Πηγή εδοµένων: Eurostat 01/2006 20

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΑΕΠ 1996-2000 & 2000-2002 (σε εκατ.ευρώ και σε σταθερές τιµές 1995) NUTS ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 1996 2000 2002 1996-2000 2000-2002 gr11 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 4.124,98 4.603,80 4.842,65 2,78% 2,56% gr12 Κεντρική Μακεδονία 16.073,71 18.586,95 20.196,34 3,70% 4,24% gr13 υτική Μακεδονία 2.512,77 2.948,49 3.206,01 4,08% 4,28% gr14 Θεσσαλία 5.652,02 6.187,73 6.457,76 2,29% 2,16% gr21 Ηπειρος 2.065,16 2.603,11 2.824,13 5,96% 4,16% zniv ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV 30.428,64 34.930,08 37.526,89 3,51% 3,65% gr22 Ιόνιοι Νήσοι 1.497,84 1.807,00 1.958,00 4,80% 4,09% gr23 υτική Ελλάδα 5.143,19 5.344,08 5.715,27 0,96% 3,41% gr24 Στερεά Ελλάδα 7.393,33 7.738,81 8.233,71 1,15% 3,15% gr25 Πελοπόννησος 4.572,11 5.717,46 6.268,56 5,75% 4,71% gr31 Αττική 33.739,91 39.965,00 43.434,44 4,32% 4,25% gr41 Βόρειο Αιγαίο 1.479,06 1.923,51 2.188,38 6,79% 6,66% gr42 Νότιο Αιγαίο 2.758,31 3.410,72 3.695,94 5,45% 4,10% gr43 Κρήτη 4.980,94 5.622,47 6.063,04 3,08% 3,84% gr ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 91.993,33 106.459,03 115.084,24 3,72% 3,97% Πηγή εδοµένων: Eurostat 01/2006 ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΑΕΠ 1995 2002 (σταθερές τιµές 1995, Eurostat 01/2006) 6,00% 5,00% 4,00% 3,00% 2,00% 1,00% ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 0,00% 95-96 96-97 97-98 98-99 99-00 00-01 01-02 21

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ Το 2002, το ΑΕΠ που παρήχθη συνολικά στις 5 Περιφέρειες της Ζώνης ΙV ήταν 46.196 εκ., περίπου το 1/3 του συνολικού εθνικού ΑΕΠ. Με βάση τις σταθερές τιµές 1995, στο διάστηµα 1995-2002 το ΑΕΠ µεταβλήθηκε µε εν γένει αυξανόµενους ρυθµούς. Για τα έτη 1997-2001 ο ρυθµός αύξησης του ΑΕΠ στη Ζώνη IV ήταν µεγαλύτερος του µέσου Χώρας, ενώ στο διάστηµα 2001-02 ήταν στα ίδια επίπεδα. Η Κεντρική Μακεδονία παρήγαγε 53,8% του ΑΕΠ της Ζώνης ΙV και ακολουθούν η Θεσσαλία (17,2%) και η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (12,9%). Η υτική Μακεδονία και η Ήπειρος έχουν τη µικρότερη συµµετοχή στην παραγωγή του ΑΕΠ της Ζώνης ΙV (8,5% και 7,5% αντιστοίχως). Στην πενταετία 1996 2000, δύο Περιφέρειες παρουσίασαν µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής µεγαλύτερο του µέσου Χώρας (Ήπειρος, και υτική Μακεδονία), µία Περιφέρεια, περίπου ίσο µε το µέσο Χώρας (Κεντρική Μακεδονία) και οι άλλες δύο µικρότερη. Η υτική Μακεδονία, η Κεντρική Μακεδονία και η Ήπειρος παρουσίασαν µέσο ετήσιο ρυθµό µεταβολής µεγαλύτερο του αντίστοιχου της χώρας και στην τριετία 2000-2002. Σε επίπεδο Νοµών, ο Νοµός Θεσσαλονίκης συµµετέχει µε το µεγαλύτερο ποσοστό (περισσότερο του 1/3). Όλοι οι άλλοι συµµετέχουν µε ποσοστό από µόλις 1% (Νοµοί Θεσπρωτίας και Γρεβενών, που έχουν το µικρότερο µέγεθος αγοράς) έως 7% (Νοµός Λάρισας). Την πενταετία 1996-2000 τον µεγαλύτερο ετήσιο ρυθµό αύξησης παρουσίασαν οι Νοµοί Γρεβενών, Φλώρινας και Ιωαννίνων (10,4%, 9,1% και 8,3% αντίστοιχα). Επίσης, µεγαλύτερο ετήσιο ρυθµό αύξησης σε σύγκριση µε το µέσο Χώρας παρουσίασαν οι Νοµοί Έβρου, Χαλκιδικής, Ροδόπης, Κιλκίς, Θεσπρωτίας, Πρέβεζας και Θεσσαλονίκης. Μείωση του ετήσιου ρυθµού µεταβολής ΑΕΠ σε σταθερές τιµές παρουσίασαν οι Νοµοί ράµας, Ηµαθίας και Πέλλας. Την τριετία 2000-2002 ο µέσος ετήσιος ρυθµός µεταβολής του ΑΕΠ παρουσιάζεται µεγαλύτερος του αντίστοιχου εθνικού στους περισσότερους Νοµούς της Ηπείρου (Θεσπρωτίας, Πρέβεζας και Ιωαννίνων), της υτικής Μακεδονίας (Φλώρινας, Καστοριάς και Κοζάνης) καθώς και στο Νοµό Θεσσαλονίκης. Τέλος, κανένας νοµός της Ζώνης IV δεν παρουσίασε µείωση του ΑΕΠ την τριετία 2000-02. ΜΕΤΑ Ε ΟΜΕΝΑ Πηγές Οι τιµές του ΑΕΠ σε ΜΑ και σε ευρώ (τρέχουσες τιµές) καθώς και οι αποπληθωριστές του ΑΕΠ, προέρχονται από τη βάση δεδοµένων της Eurostat, Απρίλιος 2005. Μεθοδολογία Το ΑΕΠ της Ζώνης IV προκύπτει ως άθροισµα του ΑΕΠ των πέντε Περιφερειών της Ζώνης. Ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής του ΑΕΠ προκύπτει από την εφαρµογή του τύπου του αποπληθωρισµού στις σταθερές τιµές του ΑΕΠ (τιµές 1995). Οι σταθερές τιµές 22

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ υπολογίστηκαν µε τη χρήση των αποπληθωριστών, που υπολογίζει η Eurostat για κάθε Χώρα. Σύµφωνα µε τη Εurostat (Eurostat, Statistics in Focus, Theme 2, 56/2002), η σύγκριση οικονοµικών µεγεθών σε διακρατικό και διαπεριφερειακό επίπεδο µε βάση το ΑΕΠ σε ορισµένο έτος είναι θεµιτό να γίνεται σε όρους Μονάδων Αγοραστικής ύναµης (ΜΑ ). Το ΑΕΠ σε όρους ΜΑ δεν είναι θεµιτό, όµως, να συγκρίνεται µεταξύ διαφορετικών ετών. Η προσέγγιση της διαχρονικής µεταβολής των οικονοµικών µεγεθών πρέπει να γίνεται µε βάση το ΑΕΠ σε πραγµατικούς όρους, δηλαδή σε σταθερές τιµές, όπου γίνεται ρητή προσαρµογή των µεταβολών των τιµών µεταξύ των ετών. 23

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ Χάρτης 6: Μέγεθος αγοράς (ΑΕΠ) ανά Περιφέρεια, 2002 24

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ Χάρτης 7: Μέγεθος αγοράς (ΑΕΠ) ανά Νοµό, 2002 25

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ Χάρτης 8: Ετήσιος ρυθµός µεταβολής ΑΕΠ ανά Περιφέρεια, 2000-2002 26

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ Χάρτης 9: Ετήσιος ρυθµός µεταβολής ΑΕΠ ανά Νοµό, 2000-2002 27

ΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΙΚΤΗ ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει, µε τη χρήση ενός µοντέλου βαρύτητας, τη δυνητική έλξη ανάµεσα στα αστικά κέντρα και τις πρωτεύουσες Νοµών της Ζώνης IV σε συνάρτηση (α) µε τη χιλιοµετρική απόστασή τους επί του οδικού δικτύου, (β) µε τη χρονοαπόσταση µεταξύ τους. Σε πρώτο στάδιο εκτιµάται ο δείκτης σε συνάρτηση µε τη χιλιοµετρική απόσταση για την κατάσταση πριν και µετά τη λειτουργία της Εγνατίας Οδού. Και στις δύο περιπτώσεις λαµβάνεται υπόψη ο πληθυσµός της Απογραφής ΕΣΥΕ του 2001, ώστε να καταγραφεί η µεταβολή της έλξης (βαρύτητας) που επέρχεται από τις βελτιώσεις της χιλιοµετρικής απόστασης που επιφέρει η κατασκευή της Εγνατίας Οδού. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Στο παρόν στάδιο ο δείκτης έλξης υπολογίζεται σε συνάρτηση µε την απόσταση επί του οδικού δικτύου των πόλεων µεταξύ τους. Ο δείκτης εκτιµήθηκε για τρεις περιόδους: (α) πριν την Εγνατία Οδό, (Β) µε την Εγνατία Οδό στο στάδιο ολοκλήρωσής της το εκέµβριο του 2005, και (γ) µετά την ολοκλήρωση και πλήρη λειτουργία της Εγνατίας Οδού σε όλο το µήκος της. Η Θεσσαλονίκη έχει τον µεγαλύτερο δείκτη τόσο πριν, όσο και µετά τη λειτουργία της Εγνατίας Οδού και ακολουθούν η Λάρισα, που είναι η τρίτη σε µέγεθος πόλη της Ζώνης IV, και τρία κέντρα της Κεντρικής Μακεδονίας (Κατερίνη, Βέροια και Γιαννιτσά), που βρίσκονται κοντά στο γεωµετρικό κέντρο του άξονα. Μετά την ολοκλήρωση και πλήρη λειτουργία της Εγνατίας Οδού σε όλο το µήκος της, µεγαλύτερη βελτίωση του δείκτη παρουσιάζουν οι δύο πόλεις της Ηπείρου που συνδέονται άµεσα µε την Εγνατία Οδό, δηλαδή η Ηγουµενίτσα και τα Ιωάννινα και οι οποίες βρίσκονται στον τοµέα όπου µειώνονται σηµαντικά οι χιλιοµετρικές αποστάσεις λόγω της χάραξης του άξονα. Ακολουθούν τα Γρεβενά, η Άρτα, η Αλεξανδρούπολη και η Πρέβεζα. Γενικά όλες οι πόλεις της Ζώνης IV παρουσιάζουν µικρή ή µεγαλύτερη βελτίωση της έλξης επειδή µε την Εγνατία Οδό µειώνεται σε µικρότερο ή µεγαλύτερο βαθµό η απόσταση µεταξύ τους. Τέλος, ως προς το στάδιο ολοκλήρωσης το εκ. 2005 σαφή βελτίωση του δείκτη παρουσιάζουν κατά σειρά τα Ιωάννινα, τα Γρεβενά, η Ηγουµενίτσα και η Αλεξανδρούπολη. Σηµειώνεται ότι η µικρή µείωση του δείκτη που παρουσιάζουν ορισµένες πόλεις κατά το σηµερινό στάδιο κατασκευής της Εγνατίας Οδού (σε σύγκριση µε την κατάσταση πριν την Εγνατία Οδό) οφείλεται στη µικρή αύξηση της απόστασης για τις πόλεις αυτές, λόγω προσθήκης παρακαµπτηρίων οδών µεταξύ του κατασκευασµένου τµήµατος της Εγνατίας και του παλαιότερου εθνικού δικτύου. 28

ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ a/a ΠΟΛΗ ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ Ο ΟΥ ΠΛΗΘ. 2001 ΕΙΚΤΗΣ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ Ο Ο ΕΙΚΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ Ο Ο ( εκ. 2005) ΕΙΚΤΗΣ ΜΕ ΠΛΗΡΗ ΕΓΝΑΤΙΑ Ο Ο 1 Ορεστιάδα 15.246 0,23 0,24 0,26 2 Αλεξανδρούπολη 48.885 1,51 1,78 1,88 3 Κοµοτηνή 43.326 2,60 2,76 2,92 4 Ξάνθη 45.111 3,49 3,47 3,71 5 Καβάλα 58.663 6,06 5,97 6,54 6 ράµα 42.501 4,66 4,67 4,75 7 Σέρρες 54.266 9,41 9,30 9,41 Θεσσαλονίκη 8 981.933 75,21 (ΕΠΘ) 76,09 77,20 9 Πολύγυρος 5.040 1,46 1,46 1,47 10 Κιλκίς 17.430 8,00 8,01 8,02 11 Αλεξάνδρεια 13.229 6,53 6,56 6,64 12 Γιαννιτσά 26.296 11,88 11,91 11,93 13 Βέροια 42.794 13,17 13,43 13,46 14 Έδεσσα 18.253 4,06 4,08 4,10 15 Νάουσα 19.870 5,61 5,65 5,66 16 Κατερίνη (ΠΣ) 54.941 14,02 14,05 14,08 17 Κοζάνη 35.242 4,94 5,54 5,57 18 Πτολεµαϊδα 28.679 3,73 4,03 4,05 19 Τύρναβος 11.116 5,55 5,55 5,56 20 Λάρισα 124.394 19,36 19,35 19,42 21 Τρίκαλα 48.686 6,41 6,45 6,51 22 Καρδίτσα 32.031 4,04 4,06 4,09 23 Βόλος (ΠΣ) 124.639 9,83 9,89 9,92 24 Φλώρινα 14.279 1,07 0,94 1,09 25 Γρεβενά 10.177 0,81 1,03 1,05 26 Καστοριά 14.813 0,79 0,88 0,89 27 Ιωάννινα (ΠΣ) 75.179 2,04 2,73 3,05 28 Αρτα 19.435 0,65 0,74 0,82 29 Πρέβεζα 16.321 0,44 0,50 0,55 30 Ηγουµενίτσα 8.722 0,21 0,25 0,31 ΜΕΤΑ Ε ΟΜΕΝΑ Πηγές Για τον υπολογισµό του δείκτη χρησιµοποιήθηκαν ο πραγµατικός πληθυσµός της απογραφής του 2001 (ΕΣΥΕ) και η γεωγραφική βάση δεδοµένων που αναπτύσσει και ενηµερώνει το Παρατηρητήριο. 29

ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ Μεθοδολογία Αρχικά δηµιουργήθηκε η µήτρα των αποστάσεων επί του οδικού δικτύου µεταξύ των αστικών κέντρων της Ζώνης IV, µε τη χρήση του Γεωγραφικού Συστήµατος Πληροφοριών του Παρατηρητηρίου. Οι αποστάσεις αυτές υπολογίστηκαν µε βάση τρία σενάρια: χωρίς την Εγνατία Οδό, µε τα τµήµατα της Εγνατίας Οδού που είχαν παραδοθεί µέχρι τον εκέµβριο του 2005 και µε την Εγνατία Οδό σε όλο το µήκος της. Ο δείκτης προκύπτει από την εφαρµογή κατάλληλου µοντέλου βαρύτητας, το οποίο εξαρτάται από τις αποστάσεις που αναφέρονται στη µήτρα και τον πληθυσµό των αστικών κέντρων. 30

ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΕΙΚΤΗΣ ΚΟ-Β-3: ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ (m) ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΤΗΣ ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ Ο Ο ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ Ορεστιάδα Αλεξανδρούπολη Κοµοτηνή Ξάνθη Καβάλα ράµα Σέρρες Θεσσαλονίκη (ΕΠΘ) Πολύγυρος Κιλκίς Αλεξάνδρεια Γιαννιτσά Βέροια Έδεσσα Νάουσα Ορεστιάδα 0 Αλεξανδρούπολη 111.091 0 Κοµοτηνή 162.588 54.864 0 Ξάνθη 209.209 101.484 48.116 0 Καβάλα 254.641 146.916 93.548 52.259 0 ράµα 290.463 182.738 129.371 87.259 36.579 0 Σέρρες 369.304 261.579 208.211 166.922 104.577 67.998 0 Θεσσαλονίκη (ΕΠΘ) 407.173 299.448 246.080 204.791 153.289 161.464 84.385 0 Πολύγυρος 468.196 360.472 307.104 265.815 214.312 222.488 145.408 61.023 0 Κιλκίς 429.288 321.564 268.196 226.907 175.404 183.579 101.511 48.085 109.108 0 Αλεξάνδρεια 448.637 340.912 287.545 246.256 194.753 202.928 125.849 51.166 112.189 89.549 0 Γιαννιτσά 448.535 340.810 287.442 246.153 194.651 202.826 125.747 51.063 112.087 89.446 37.354 0 Βέροια 476.502 367.652 315.409 274.120 222.618 230.793 153.714 72.667 133.690 117.414 31.120 58.223 0 Έδεσσα 483.261 375.536 322.168 280.879 229.377 237.552 160.473 85.789 146.813 124.173 72.080 37.060 45.663 0 Νάουσα 496.264 387.414 335.171 293.882 242.380 250.555 173.476 92.429 153.452 137.175 50.882 51.490 19.762 38.930 0 Κατερίνη (ΠΣ) 474.410 365.560 313.317 272.028 220.526 228.701 151.622 70.575 131.598 115.321 54.655 91.035 75.848 121.511 95.610 Κοζάνη 528.562 419.712 367.469 326.180 274.678 282.853 205.774 124.727 185.750 169.473 83.180 117.659 59.436 84.727 79.197 Πτολεµαϊδα 543.865 435.015 382.773 341.484 289.981 298.156 221.077 140.030 201.054 184.777 98.484 96.476 74.739 59.415 94.501 Τύρναβος 576.304 467.454 415.211 373.922 322.420 330.595 253.516 172.469 233.492 217.215 156.549 192.929 165.932 191.223 185.694 Λάρισα 558.951 450.101 397.858 356.569 305.067 313.242 236.163 155.116 216.139 199.862 139.196 175.576 160.389 206.052 180.151 Τρίκαλα 618.763 509.913 457.670 416.381 364.879 373.054 295.975 214.928 275.951 259.674 199.009 235.388 184.519 209.810 204.281 Καρδίτσα 644.672 535.823 483.580 442.291 390.788 398.964 321.884 240.838 301.861 285.584 224.918 261.298 210.424 235.715 230.186 Βόλος (ΠΣ) 611.196 502.346 450.104 408.815 357.312 365.488 288.408 207.361 268.385 252.108 191.442 227.822 212.635 258.297 232.396 Φλώρινα 597.892 489.042 436.799 395.510 344.008 352.183 275.104 164.652 255.080 238.803 152.510 115.923 124.525 78.862 117.792 Γρεβενά 568.718 459.868 407.625 366.336 314.834 323.009 245.930 164.883 225.906 209.629 123.336 157.815 99.592 124.883 119.353 Καστοριά 599.884 491.034 438.792 397.502 346.000 354.175 277.096 196.049 257.073 240.796 154.502 181.615 130.758 144.555 150.520 Ιωάννινα (ΠΣ) 666.108 557.258 505.016 463.727 412.224 420.399 343.320 262.273 323.297 307.020 220.726 255.205 196.982 222.273 216.744 Άρτα 723.917 615.067 562.824 521.535 470.033 478.208 401.128 320.082 381.105 364.828 278.535 315.889 254.790 280.081 274.552 Πρέβεζα 752.548 643.698 591.456 550.166 498.664 506.839 429.760 348.713 409.737 393.460 307.166 344.521 283.422 308.713 303.184 Ηγουµενίτσα 727.913 619.063 566.820 525.531 474.029 482.204 405.125 324.078 385.102 368.825 282.531 319.886 258.787 284.078 278.549 Κήποι 82.966 42.310 93.807 140.428 185.860 221.682 300.522 338.392 399.415 360.507 385.403 379.754 406.596 414.480 427.483 31

ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΕΙΚΤΗΣ ΚΟ-Β-3: ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ (m) ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΤΗΣ ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ Ο Ο ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ Κατερίνη (ΠΣ) Κοζάνη Πτολεµαϊδα Τύρναβος Λάρισα Τρίκαλα Καρδίτσα Βόλος (ΠΣ) Φλώρινα Γρεβενά Καστοριά Ιωάννινα (ΠΣ) Άρτα Πρέβεζα Ηγουµενίτσα Κήποι Ορεστιάδα Αλεξανδρούπολη Κοµοτηνή Ξάνθη Καβάλα ράµα Σέρρες Θεσσαλονίκη (ΕΠΘ) Πολύγυρος Κιλκίς Αλεξάνδρεια Γιαννιτσά Βέροια Έδεσσα Νάουσα Κατερίνη (ΠΣ) 0 Κοζάνη 127.908 0 Πτολεµαϊδα 143.211 28.970 0 Τύρναβος 104.446 106.497 135.467 0 Λάρισα 87.092 122.024 150.994 17.356 0 Τρίκαλα 146.905 130.960 154.054 77.168 59.812 0 Καρδίτσα 172.814 156.865 179.959 103.077 85.722 25.910 0 Βόλος (ΠΣ) 139.338 179.393 208.363 74.725 57.372 117.184 143.094 0 Φλώρινα 197.238 82.997 57.685 189.493 205.020 208.080 233.985 262.390 0 Γρεβενά 168.064 46.032 69.126 152.529 146.769 86.957 112.862 204.141 123.153 0 Καστοριά 199.230 77.199 100.292 183.695 199.222 163.753 189.658 256.592 65.692 78.825 0 Ιωάννινα (ΠΣ) 265.454 143.423 166.517 204.671 187.316 127.503 153.408 244.687 220.543 99.420 176.216 0 Άρτα 323.263 201.231 224.325 262.480 245.124 185.312 211.217 302.496 278.351 157.228 234.024 74.897 0 Πρέβεζα 351.894 229.863 252.956 291.111 273.756 213.943 239.848 331.127 306.983 185.859 262.656 103.529 48.973 0 Ηγουµενίτσα 327.259 205.227 228.321 266.476 249.121 189.308 215.213 306.492 282.348 161.224 238.021 78.894 112.259 93.529 0 Κήποι 405.629 459.781 475.084 507.523 490.169 549.982 575.891 541.290 529.111 498.811 531.103 597.327 654.010 683.767 659.132 0 32

ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ Χάρτης 10: Έλξη πόλεων µετά την ολοκλήρωση της Εγνατίας Οδού 33

ΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΙΚΤΗ ΚΟ-Β-4: ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει το κατά κεφαλή Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) των Περιφερειών και των Νοµών της Ζώνης IV. Το κκαεπ αποτελεί βασική συνιστώσα του επιπέδου ανάπτυξης και ευηµερίας µιας Περιφέρειας. Η σύγκριση µε το µέσο κκαεπ της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί βασική παράµετρο της οικονοµικής και κοινωνικής σύγκλισης. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ, 2002 ΑΕΠ/κάτοικο σε ΜΑ και Ευρώ (Μονάδες Αγοραστικής ύναµης) NUTS ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Ευρώ ΜΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ Μ.Ο. ΕΕ25 (ΜΑ ) gr11 Ανατολική Μακεδονία, Θράκη 9.829,40 12.521,50 59,10% gr12 Κεντρική Μακεδονία 13.117,70 16.710,40 78,90% gr13 υτική Μακεδονία 13.391,40 17.059,10 80,60% gr14 Θεσσαλία 10.762,00 13.709,50 64,80% gr21 Ήπειρος 10.296,20 13.116,20 62,00% zniv Ζώνη Επιρροής IV 11.928,22 15.195,18 71,78% gr22 Ιόνια Νησιά 11.227,70 14.302,80 67,60% gr23 υτική Ελλάδα 9.685,80 12.338,60 58,30% gr24 Στερεά Ελλάδα 18.090,20 23.044,90 108,90% gr25 Πελοπόννησος 12.850,90 16.370,50 77,30% gr41 Βόρειο Αιγαίο 13.183,70 16.794,50 79,30% gr42 Νότιο Αιγαίο 15.122,80 19.264,70 91,00% gr43 Κρήτη 12.487,40 15.907,50 75,10% gr Σύνολο Χώρας 12.893,60 16.424,90 77,60% EU15 Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ15) 24.128,30 23.161,50 109,40% EU25 Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ25) 21.170,10 21.170,10 100,00% Πηγή εδοµένων: Eurostat 01/2006 34

ΚΟ-Β-4: ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ, 2002 ΑΕΠ/κάτοικο σε ΜΑ και Ευρώ (Μονάδες Αγοραστικής ύναµης) NUTS ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Ευρώ ΜΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ Μ.Ο. ΕΕ25 (ΜΑ ) gr111 Έβρος 11.193,50 14.259,30 67,40% gr112 Ξάνθη 8.949,00 11.400,00 53,80% gr113 Ροδόπη 8.460,70 10.778,00 50,90% gr114 ράµα 8.224,70 10.477,30 49,50% gr115 Καβάλα 11.273,60 14.361,20 67,80% gr121 Ηµαθία 10.784,00 13.737,60 64,90% gr122 Θεσσαλονίκη 15.141,50 19.288,60 91,10% gr123 Κιλκίς 11.611,80 14.792,10 69,90% gr124 Πέλλα 9.566,00 12.186,00 57,60% gr125 Πιερία 9.134,80 11.636,60 55,00% gr126 Σέρρες 8.894,20 11.330,10 53,50% gr127 Χαλκιδική 13.949,40 17.770,00 83,90% gr131 Γρεβενά 12.108,80 15.425,20 72,90% gr132 Καστοριά 11.940,50 15.210,80 71,90% gr133 Κοζάνη 14.533,80 18.514,40 87,50% gr134 Φλώρινα 12.346,00 15.727,30 74,30% gr141 Καρδίτσα 9.914,90 12.630,40 59,70% gr142 Λάρισα 11.259,40 14.343,10 67,80% gr143 Μαγνησία 11.157,20 14.213,00 67,10% gr144 Τρίκαλα 9.850,60 12.548,60 59,30% gr211 Άρτα 8.124,60 10.349,80 48,90% gr212 Θεσπρωτία 9.898,90 12.610,00 59,60% gr213 Ιωάννινα 11.272,10 14.359,40 67,80% gr214 Πρέβεζα 10.572,00 13.467,50 63,60% zniv Ζώνη Επιρροής IV 11.928,22 15.195,18 71,78% gr Σύνολο Χώρας 12.893,60 16.424,90 77,60% EU15 Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ15) 24.128,30 23.161,50 109,40% EU25 Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ25) 21.170,10 21.170,10 100,00% Πηγή εδοµένων: Eurostat 01/2006 35

ΚΟ-Β-4: ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ 1996-2002: ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΑΕΠ/κάτ. σε ευρώ και σε σταθερές τιµές 1995 NUTS ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ / REGION 1996 2000 2002 1996-2000 2000-2002 gr11 Ανατολική Μακεδονία, Θράκη 6.929,58 7.596,37 7.984,89 2,32% 2,53% gr12 Κεντρική Μακεδονία 8.817,46 9.935,35 10.656,13 3,03% 3,56% gr13 υτική Μακεδονία 8.575,21 10.018,67 10.878,47 3,97% 4,20% gr14 Θεσσαλία 7.618,31 8.349,18 8.742,49 2,32% 2,33% gr21 Ήπειρος 6.177,65 7.736,47 8.364,09 5,79% 3,98% zniv Ζώνης Επιρροής IV 8.034,18 9.075,58 9.689,86 3,09% 3,33% gr22 Ιόνια Νησιά 7.329,95 8.641,66 9.120,80 4,20% 2,73% gr23 υτική Ελλάδα 7.164,23 7.403,03 7.868,24 0,82% 3,09% gr24 Στερεά Ελλάδα 13.211,36 13.826,19 14.695,53 1,14% 3,10% gr25 Πελοπόννησος 7.718,59 9.557,74 10.439,40 5,49% 4,51% gr31 Αττική 8.911,83 10.286,00 11.108,29 3,65% 3,92% gr41 Βόρειο Αιγαίο 7.266,29 9.379,17 10.709,75 6,59% 6,86% gr42 Νότιο Αιγαίο 9.699,34 11.484,01 12.284,97 4,31% 3,43% gr43 Κρήτη 8.683,57 9.491,18 10.144,11 2,25% 3,38% gr Σύνολο Χώρας 8.590,14 9.751,25 10.474,09 3,22% 3,64% EU15 Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ15) 17.954,65 20.094,24 20.534,72 2,85% 1,09% EU25 Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ25) 15.484,33 17.413,92 17.834,96 2,98% 1,20% Πηγή εδοµένων: Eurostat 2005 Το 2002, το µέσο κκαεπ της Ζώνης IV ήταν 11.928,2, χαµηλότερο από το κκαεπ της Χώρας (12.893,6 ). Σε Μονάδες Αγοραστικής ύναµης το ΑΕΠ της Ζώνης IV αντιστοιχούσε σε 71,8 % του µέσου κκαεπ της Ε.Ε.25. Σε επίπεδο Περιφέρειας, το µεγαλύτερο κκαεπ είχαν η υτική Μακεδονία και η Κεντρική Μακεδονία και ακολουθούσαν η Θεσσαλία, η Ήπειρος και η Ανατολική Μακεδονία & Θράκη. Σε ό,τι αφορά τον βαθµό σύγκλισης µε την Ευρώπη των 25, η υτική και η Κεντρική Μακεδονία βρίσκονται σε λίγο καλύτερη κατάσταση σε σχέση µε το µέσο Χώρας (80,6 και 78,9 % αντίστοιχα έναντι 77,6%), ενώ φτωχότερες εµφανίζονται οι Περιφέρειες Θεσσαλίας, Ηπείρου και Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, στις οποίες το κκαεπ κινείται σε επίπεδα αρκετά χαµηλότερα από τον εθνικό µέσο όρο και πολύ χαµηλότερα από το µέσο ευρωπαϊκό όρο. Σηµειωτέον ότι η Ανατολική Μακεδονία & Θράκη και η Ήπειρος κατατάσσονται ως δεύτερη και τρίτη φτωχότερη περιφέρεια της Χώρας αντιστοίχως µετά τη υτική Ελλάδα. 36

ΚΟ-Β-4: ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ ΑΕΠ ανά κάτοικο σε Ευρώ, 1995 2002 (σταθερές τιµές 1995) 25.000 20.000 ανά κάτοικο 15.000 10.000 5.000 0 Ζώνη Επιρροής IV Σύνολο Χώρας Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ15) Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ25) 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Πηγή εδοµένων: Eurostat 01/2006 Βαθµός Βαθµός σύγκλισης των Περιφερειών µε το µέσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης 25 120% 100% 80% 75 % 60% 40% 20% 0% Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ15) Στερεά Ελλάδα Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ25) Νότιο Αιγαίο Αττική υτική Μακεδονία Βόρειο Αιγαίο Κεντρική Μακεδονία Πηγή εδοµένων: Eurostat 01/2006 Σύνολο Χώρας Πελοπόννησος Κρήτη Ζώνη Επιρροής IV Ιόνια Νησιά Θεσσαλία Ήπειρος Ανατολική Μακεδονία, Θράκη υτική Ελλάδα Την περίοδο 1996-00 και σε σταθερές τιµές 1995, το κκαεπ αυξήθηκε σε όλες τις Περιφέρειες της Ζώνης IV µε µεγαλύτερο ετήσιο ρυθµό στην Ήπειρο (5,8%) ακολουθούµενη από τη υτική Μακεδονία (4%) και µικρότερο στη Θεσσαλία και την 37

ΚΟ-Β-4: ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (2,3%). Μάλιστα η Ήπειρος παρουσίασε τον δεύτερο µεγαλύτερο ρυθµό αύξησης στη Χώρα µετά την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου. Την τριετία 2000-02, η υτική Μακεδονία παρουσίασε το µεγαλύτερο ρυθµό αύξησης (4,2%) ακολουθούµενη από την Ήπειρο (4%) ενώ η Θεσσαλία είχε τον µικρότερο ρυθµό (2,3%). Έτσι, σε όλο το διάστηµα 1996-02 µεγάλη βελτίωση (µεγαλύτερη του µέσου Χώρας) παρουσίασαν η Ήπειρος και η υτική Μακεδονία. Από τους Νοµούς, το µεγαλύτερο κκαεπ είχε ο Νοµός Θεσσαλονίκης (15.141,5 ) και το µικρότερο ο Νοµός Άρτας (8.124,6 ). Ο βαθµός σύγκλισης µε το µέσο της ΕΕ25 ήταν καλύτερος στους Νοµούς Θεσσαλονίκης, Κοζάνης και Χαλκιδικής (91,1%, 87,5% και 83,9% αντίστοιχα). Την περίοδο 2000-2002, µεγαλύτερη βελτίωση παρουσίασαν οι νοµοί Θεσπρωτίας και Φλώρινας και τη µικρότερη ο νοµός Ξάνθης. ΜΕΤΑ Ε ΟΜΕΝΑ Πηγές Οι τιµές του κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ΜΑ και σε ευρώ (τρέχουσες τιµές), καθώς και οι αποπληθωριστές του ΑΕΠ προέρχονται από τη βάση δεδοµένων της Eurostat, Ιαν. 2006. Μεθοδολογία Για τον υπολογισµό του δείκτη χρησιµοποιήθηκαν οι τιµές της Eurostat. Το κκαεπ της Ζώνης IV προκύπτει ως ο λόγος του ΑΕΠ των πέντε Περιφερειών της Ζώνης διά του µέσου ετήσιου πληθυσµού των πέντε περιφερειών, όπως αυτός παρέχεται από την Eurostat. Ο ετήσιος ρυθµός µεταβολής του κκαεπ προκύπτει από την εφαρµογή του τύπου του αποπληθωρισµού στις σταθερές τιµές του ΑΕΠ (τιµές 1995). Οι σταθερές τιµές υπολογίστηκαν µε τη χρήση των αποπληθωριστών, που υπολογίζει η Eurostat για κάθε Χώρα. Σύµφωνα µε τη Στατιστική Υπηρεσία της Ε.Ε. (Eurostat, Statistics in Focus, Theme 2, 56/2002), η εκτίµηση του βαθµού σύγκλισης χωρών, περιφερειών και άλλων γεωγραφικών ενοτήτων µε βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ορισµένο έτος είναι θεµιτό να γίνεται σε όρους Μονάδων Αγοραστικής ύναµης. Το ΑΕΠ σε όρους ΜΑ δεν είναι θεµιτό, όµως, να συγκρίνεται µεταξύ διαφορετικών ετών. Η προσέγγιση της διαχρονικής µεταβολής του βαθµού σύγκλισης πρέπει να γίνεται µε βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε πραγµατικούς όρους, δηλαδή σε σταθερές τιµές, όπου γίνεται ρητή προσαρµογή των µεταβολών των τιµών µεταξύ των ετών. 38

ΚΟ-Β-4: ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ Χάρτης 11. ΑΕΠ/κάτοικο ανά Περιφέρεια, 2002 39

ΚΟ-Β-4: ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ Χάρτης 12. ΑΕΠ/κάτοικο ανά Νοµό, 2002 40

ΚΟ-Β-4: ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ Χάρτης 13. Ετήσιος ρυθµός µεταβολής του ΑΕΠ/κάτοικο ανά Περιφέρεια, 2000-2002 41

ΚΟ-Β-4: ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ Χάρτης 14. Ετήσιος ρυθµός µεταβολής του ΑΕΠ/κάτοικο ανά Νοµό, 2000-2002 42

ΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΙΚΤΗ ΚΟ-Β-5: ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης καταγράφει το ποσοστό των ανέργων στο σύνολο του ενεργού πληθυσµού ανά Περιφέρεια της Ζώνης IV. Το ποσοστό ανεργίας θεωρείται από τους βασικότερους δείκτες της αναπτυξιακής κατάστασης µιας περιοχής. Η σύγκριση µε το µέσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί βασική παράµετρο της κοινωνικο-οικονοµικής και εδαφικής συνοχής των περιφερειών της Ευρώπης. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΕΡΓΙΑΣ, 2004 NUTS Περιφέρεια Ανεργία 2004 gr11 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 13,2% gr12 Κεντρική Μακεδονία 12,2% gr13 υτική Μακεδονία 16,6% gr14 Θεσσαλία 9,8% gr21 Ήπειρος 11,2% zniv Ζώνη Επιρροής IV 12,8% gr22 Ιονίοι Νήσοι 11,4% gr23 υτική Ελλάδα 12,5% gr24 Στερεά Ελλάδα 12,8% gr25 Πελοπόννησος 9,2% gr31 Αττική 9,1% gr41 Βόρειο Αιγαίο 9,3% gr42 Νότιο Αιγαίο 8,7% gr43 Κρήτη 7,7% gr Σύνολο Χώρας 10,5% EU15 Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ15) 8,2% EU25 Ευρωπαϊκή Ένωση (EΕ25) 9,2% Πηγή εδοµένων : Eurostat 01/2006 43

ΚΟ-Β-5: ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΝΕΡΓΙΑΣ 1999-2004 NUTS Περιφέρεια Ανεργία 2003 Ανεργία 2004 Ποσοστιαία Μεταβολή Ανεργίας 2003-2004 gr11 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 10,5% 13,2% 25,7% gr12 Κεντρική Μακεδονία 10,3% 12,2% 18,4% gr13 υτική Μακεδονία 16,6% 16,6% 0,0% gr14 Θεσσαλία 10,7% 9,8% -8,4% gr21 Ηπειρος 11,8% 11,2% -5,1% zniv Ζώνη Επιρροής IV 11,7% 12,8% 9,1% gr22 Ιονίοι Νήσοι 11,9% 11,4% -4,2% gr23 υτική Ελλάδα 9,4% 12,5% 33,0% gr24 Στερεά Ελλάδα 9,7% 12,8% 32,0% gr25 Πελοπόννησος 8,8% 9,2% 4,5% gr31 Αττική 8,8% 9,1% 3,4% gr41 Βόρειο Αιγαίο 8,0% 9,3% 16,3% gr42 Νότιο Αιγαίο 11,8% 8,7% -26,3% gr43 Κρήτη 7,4% 7,7% 4,1% gr Σύνολο Χώρας 9,7% 10,5% 8,2% Πηγή εδοµένων: Eurostat 01/2006 Μεταβολή επιπέδου ανεργίας της Χώρας και της Ζώνης IV, 1999-2004 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Αν ατολική Μακεδονία και Θράκη Κεν τρική Μακεδονία υτική Μακεδον ία Θεσσαλία Ηπειρος 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Πηγή εδοµένων: Eurostat 01/2006 44