Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών και Νέα Αναλυτικά Προγράμματα: Θεωρία και Πράξη Ομάδα Υποστήριξης για την Ενσωμάτωση των ΤΠΕ στα ΝΑΠ Δρ Κώστας Χαμπιαούρης, Ε Ε Δρ Χρίστος Ρουσιάς, Λειτουργός Έργων ΤΠΕ Άξονας Αναλυτικών Προγραμμάτων & Εξασφάλισης Εκπαιδευτικού Λογισμικού Προαιρετικά Σεμινάρια (ΔΕ08.003) Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Φεβρουάριος Μάρτιος 2013 ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 13/3/2013 1 Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών και ΝΑΠ : Θεωρητικό Πλαίσιο Η Τετάρτη 3:30 μμ - 6:00 μμ Ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία Εκπαιδευτικό Λογισμικό και Ψηφιακά Εργαλεία: Ενημέρωση για το τι έχει εξασφαλισθεί από το ΥΠΠ για τη δημόσια (πρωτοβάθμια) εκπαίδευση. Διάρκεια = 45 λεπτά Διάλειμμα = 15 λεπτά Λογισμικό δημιουργίας πολυμεσικών εφαρμογών Kar2ouche Δημιουργική Γραφή Διάρκεια = 85 λεπτά ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 20/3/2013 Χρήση-Παραγωγή Πολυμέσων στα ΝΑΠ 2 Η Τετάρτη 3:30 μμ 6:00 μμ Εξοικείωση με Λογισμικά (και σχετικά εργαλεία) επεξεργασίας εικόνας, ήχου και βίντεο Δημιουργία σύντομου βίντεο Διάλειμμα (στο ενδιάμεσο) = 15 λεπτά ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 27/3/2013 Εκμάθηση του λογισμικού Multimedia Builder για δημιουργία πολυμεσικών 3 Η Τετάρτη 3:30 μμ 6:00 μμ εφαρμογών και ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού. Δημιουργία από κάθε συμμετέχοντα μιας μικρής πολυμεσικής εφαρμογής σε θέματα των ΝΑΠ. ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 3/4/2013 4 Η Τετάρτη Διάλειμμα (στο ενδιάμεσο) = 15 λεπτά 3:30 μμ 6:00 μμ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 10/4/2013 5 Λογισμικό χαρτογράφησης εννοιών Kidspiration. Η Τετάρτη 3:30 μμ 6:00 μμ Διάρκεια = 30 λεπτά Διάλειμμα = 15 λεπτά Ανοικτό λογισμικό Δυναμικής Γεωμετρίας GeoGebra (με αναφορά και στο λογισμικό Γεωμετρία, Μέτρηση και Αριθμοί). Διάρκεια = 100 λεπτά 1
Η εκπαίδευση αξιοποιεί τις ΤΠΕ, όπου ψηφιακοί μετανάστες διδάσκουν ψηφιακούς ιθαγενείς, αξιοποιώντας σύγχρονα εργαλεία και συστήματα Το ζήτημα παραμένει ανοιχτό «Την τεχνολογική επανάσταση ή την ελέγχεις ή την υφίστασαι» Jacques Delors 2
Νέα Αναλυτικά Προγράμματα και ΤΠΕ «Οι μαθητές να διαθέτουν στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο τις κομβικές ιδιότητες, ικανότητες και δεξιότητες που απαιτούνται στην κοινωνία του 21ου αιώνα, οι οποίες περιλαμβάνουν [ ] την άριστη, δόκιμη και συνετή χρήση των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας» Μοντέλα ένταξης των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση Οι ΤΠΕ ως γνωστικό αντικείμενο Τεχνοκεντρικό μοντέλο ή προσέγγιση Οι ΤΠΕ ως αντικείμενο και ως μέσο Πραγματολογικό μοντέλο ή προσέγγιση Ολοκληρωμένο μοντέλο ή προσέγγιση Οι ΤΠΕ ως μέσο Κόμης, 2004, σ. 35 3
Μοντέλα ένταξης των ΤΠΕ στην Εκπαίδευση και βασικά χαρακτηριστικά Τεχνοκεντρικό Ολοκληρωμένο διδάσκεται ως Αυτόνομο γνωστικό αντικείμενο αφορά Εκπαιδευτικοί Πληροφορικής διδάσκεται και ως αφορά και Πραγματολογικό θεωρείται και ως Στοιχείο γενικής κουλτούρας χρησιμοποιείται ως χρησιμοποιείται και ως αφορά και Γνωστικό εργαλείο Εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων αφορά προτείνει τη ιάχυση στο πρόγραμμα σπουδών αντιμετωπίζεται ως Κοινωνικό φαινόμενο και στοιχείο κουλτούρας Κόμης, 2004, σ. 38 Ως γνωστικά εργαλεία (οι εφαρμογές και τα υπολογιστικά περιβάλλοντα) μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα διάφορα προγράμματα σπουδών, για την ανάπτυξη ικανοτήτων και δεξιοτήτων που απαιτούνται στην κοινωνία του 21ου αιώνα, οι οποίες περιλαμβάνουν: την επίλυση προβλημάτων τη διερεύνηση και αναζήτηση πληροφοριών τη μοντελοποίηση φαινομένων τη διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης την κριτική σκέψη τη λήψη απόφασης τη συνεργασία για επίλυση προβλημάτων τη μεταφορά γνώσεων από ένα πλαίσιο σε ένα άλλο 4
Το εκπαιδευτικό λογισμικό ακολουθεί ή υποστηρίζει συγκεκριμένη παιδαγωγική θεώρηση υποδεικνύει ή υλοποιεί διδακτικούς στόχους ενσωματώνει ή υποστηρίζει αλληλεπιδραστικές μαθησιακές δραστηριότητες περιλαμβάνει διεπαφές με παιδαγωγική σημασία στοχεύει σε συγκεκριμένα μαθησιακά και παιδαγωγικά αποτελέσματα αξιοποιώντας τα ιδιαίτερα τεχνολογικά χαρακτηριστικά του Μικρόπουλος, Α. (2006). Στη σύγχρονη ορολογία, αντί του όρου «εκπαιδευτικό λογισμικό» χρησιμοποιείται συνήθως ο όρος «υπολογιστικό περιβάλλον για τη διδασκαλία και την ανθρώπινη μάθηση» η υπολογιστική υποστήριξη της διδασκαλίας σχετίζεται, συνήθως, με τη βοήθεια προς το μαθητή ώστε να προσεγγίσει και να οικοδομήσει μια προκαθορισμένη από το αναλυτικό πρόγραμμα ύλη η υπολογιστική υποστήριξη της μάθησης αφορά στην ενίσχυση του μαθητή ώστε να αναπτύξει δεξιότητες υψηλού επιπέδου για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις του σύγχρονου κόσμου λαμβάνεται σοβαρά υπόψη ο τρόπος με τον οποίο οικοδομούν τις γνώσεις τους οι μαθητές 5
Προσοχή στην επιλογή εκπαιδευτικού λογισμικού! Θεωρίες μάθησης και βασικά χαρακτηριστικά εκπαιδευτικού σχεδιασμού Συμπεριφοριστικές Γνωστικές εποικοδομισμός ανακαλυπτική μάθηση επεξεργασία της πληροφορίας γραμμική οργάνωση της διδασκαλίας διδακτικός σχεδιασμός μέθοδος πολλαπλών επιλογών Κοινωνικοπολιτισμικές κοινωνικός εποικοδομισμός συνεργατική μάθηση κοινότητες μάθησης κοινωνικό, ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο υπολογιστής δάσκαλος υπολογιστής μαθητής υπολογιστής εργαλείο Οι ΤΠΕ, μέσα από τις παιδαγωγικές θεωρίες, καλούνται να υποστηρίξουν τη διδακτική πράξη και τη μαθησιακή διαδικασία 6
Κατηγοριοποίηση των εφαρμογών με βάση τη χρονολογία και το παιδαγωγικό ρεύμα χρήσης Χρόνος 1950 1970 1980 1990 Υπολογιστής δάσκαλος Προγραμματισμένη διδασκαλία Εξάσκηση & Πρακτική Έμπειρα ιδακτικά Συστήματα Συστήματα Καθοδήγησης Υπολογιστής μαθητής Logo & μικρόκοσμοι προγραμματισμός Ανοικτά Περιβάλλοντα μάθησης Αλληλεπιδραστικά συστήματα Υπολογιστής εργαλείο Εργαλεία λογισμικό γενικής χρήσης Υπερμέσα ίκτυα 2000 Συνεργατικά Περιβάλλοντα μάθησης προσαρμογή από Bruillard, 1997 (αναφ. Κόμης, 2004, σ 131) Εικονική πραγματικότητα Χρήσεις Θεωρίες μάθησης και υπολογιστικά περιβάλλοντα μάθησης ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ- ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ Κλειστού τύπου Ηλεκτρονικά βιβλία Γραμμική οργάνωση πληροφορίας Δραστηριότητες εξάσκησης και πρακτικής Υποκαθίσταται πλήρως ή εν μέρει ο εκπαιδευτικός Ανοικτού τύπου Περιβάλλον αλληλεπίδρασης-χειρισμού αντικειμένων και εννοιών Συστήματα προσομοίωσης ή μικρόκοσμων Έμφαση στο μαθητή και στις δραστηριότητες που αναπτύσσει ή μπορεί να αναπτύξει στο πλαίσιο του περιβάλλοντος Εφαρμογές Διαδικτύου (forums, chat, video conference) Ενίσχυση της επικοινωνίας, της αλληλεπίδρασης και της συνεργασίας ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και μαθητές Έμφαση στο κοινωνικό, ιστορικό και πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διαδραματίζεται η μάθηση Συνεργατικές κοινότητες μάθησης 7
Θεωρίες μάθησης και υπολογιστικά περιβάλλοντα μάθησης Διδασκαλία - μάθηση και ΤΠΕ (Μοντέλο PIE) επίτευξη των στόχων δημιουργία κινήτρων άρση προβλημάτων προετοιμασία εκπαιδευτικού βελτίωση απόδοσης επίτευξη μαθητοκεντρικής διδασκαλίας ενίσχυση βιωματικής μάθησης επίτευξη επικοινωνίας, συνεργασίας, αλληλεπίδρασης απόκτηση ανώτερων νοητικών λειτουργιών επίτευξη αναστοχασμού, αφομοίωσης, αναπροσαρμογής προσφορά ανατροφοδότησης διαπίστωση βαθμού επίτευξης στόχων αξιολόγηση μαθησιακής διαδικασίας, διδακτικών υλικών Newby, T., Stepich, D., Lehman, J. & Russel, J., 2009 8
Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Υπερμεσικών Εκπαιδευτικών Εφαρμογών / Λογισμικών λαμβάνονται υπόψη τόσο ο παιδαγωγικός σχεδιασμός όσο και η τεχνολογική διάσταση της εφαρμογής Μαντζαρίδου, Rapti, Χαμπιαούρης, 2009 Αρχική ιδέα Η αρχική ιδέα αναλύεται λεπτομερώς και με σαφήνεια ως προς: 9
Ανάλυση αναγκών Η ανάλυση των αναγκών των μαθητών λαμβάνει υπόψη δεδομένα, ερμηνείες και προτάσεις σε θέματα : Καθορισμός απαιτήσεων Ο προσδιορισμός των παιδαγωγικών και μαθησιακών απαιτήσεων σχετίζεται με παιδαγωγικά ζητήματα, όπως: το γνωστικό υπόβαθρο των μαθητών τη διατύπωση των αντικειμενικών στόχων και των αναμενόμενων αποτελεσμάτων της εφαρμογής τον προσδιορισμό της διαδικασίας το περίγραμμα και τη δομή του περιεχομένου τις παιδαγωγικές στρατηγικές 10
Σχεδιασμός της διεπαφής ή διεπιφάνειας χρήστη (interface) Χρήστης Μαθητής Αλληλεπίδραση Ανταλλαγή μηνυμάτων ΔΙΕΠΑΦΗ Εκπαιδευτικό Λογισμικό ΔΙΕΠΑΦΗ: Το σύνολο των στοιχείων του συστήματος της υπερμεσικής εφαρμογής / εκπαιδευτικού λογισμικού με τα οποία ο χρήστης έρχεται σε επαφή και αλληλεπιδρά. το εικονογραφημένο σενάριο ο σχεδιασμός πλοήγησης ο σχεδιασμός του γραφιστικού περιβάλλοντος οι πολυμεσικοί πόροι (κείμενα/υπερκείμενα, γραφικά, εικόνες με κίνηση, βίντεο, ήχος, μουσική) Πρωτοτυποποίηση Το λογισμικό πρωτοτυποποιείται: σχεδιάζεται, δηλαδή, σε πρώτη φάση, μια αρχική έκδοση της υπερμεσικής εφαρμογής Ανάπτυξη Πρώτη, διαμορφωτική αξιολόγηση Η ανάπτυξη του λογισμικού βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη Εφαρμογή του εκπαιδευτικού και τεχνολογικού σχεδιασμού Αθροιστική ή συνολική αξιολόγηση Με διερεύνηση της γνώμης των ειδικών, των εκπαιδευτικών ή και των μαθητών, που έκαναν χρήση του λογισμικού Με ποιοτική έρευνα που μελετά τις διαδικασίες και τα αποτελέσματα της μάθησης κατά την εφαρμογή του λογισμικού σε ομάδες μαθητών 11
Περιεχόμενο Τεχνικά Χαρακτηριστικά Παιδαγωγικά Χαρακτηριστικά Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού.(2006-2012) Χωρίς προκαταλήψεις - διακρίσεις Σχετίζεται με Στόχους του Αναλ.Πρ. Αντιμετ. Μαθησιακές Δυσκολίες Συμβατό με Πολιτισμικό πλαίσιο Περιεχόμενο Συμβατό με Γνωστικό Επίπεδο Σε βάθος κάλυψη θέματος Απουσία Γλωσσικών Λαθών Ακριβές, Έγκυρο, Ενημερωμένο 12
Προκαλεί το ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ Ενεργοποιεί με ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ Δραστ. Διαβαθμισμένες δραστ. Παιδαγωγικά Χαρακτηριστικά Ποικιλία τρόπων παρουσίασης Προάγει την Κριτική Σκέψη ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΗΥ - Μαθητή Καθοδηγημένη Διαβαθμισμένη ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ ΑΥΘΕΝΤΙΚΕΣ Καταστάσεις Παρέχει Δυνατότητα Αξιολόγησης Αξιολόγηση Σύνθεση Ανάλυση Εφαρμογή Κατανόηση Γνώση 13
Τεχνικά Χαρακτηριστικά Ευκολία Χρήσης / Πλοήγηση Αισθητική Αξία / Παρουσίαση Λειτουργικά Χαρ/κά Εγχειρίδιο Χρήσης Λογισμικού 4 τίτλοι Stagecast Creator (Δ - Στ ) Kidspiration 2.1 (Προδ. - Στ ) Εγκυκλ. Ανθρ. Σώματος (Α - Στ ) Ανακαλύπτω τις Μηχανές (Α - Στ ) 14
8 τίτλοι Ο Ξεφτέρης και η Γραμματική Ο Καπετάν Μπουμπουλήθρας Οι Πειρατές Ανακαλύπτουν Γλώσσα και Μαθηματικά Περιπέτειες στην Αριθμοχώρα Γεννάδειος Εγκυκλοπαίδεια Η Πόλη των Αριθμών Λογομάθεια Λογονόστηση (παιδιά παλλινοστούντων) 20 τίτλοι Ελληνικά (και Διαθεματικά) 15
Μαθηματικά 20 τίτλοι Επιστήμη Ιστορία Γεωγραφία 20 τίτλοι Θρησκευτικά Αγγλικά 16
Σχεδ. & Τεχν. Μουσική 20 τίτλοι Φυσική Αγωγή Ειδική Εκπαίδευση Προσχολική Εκπ/ση Οικιακή Οικονομία Αγωγή Υγείας 20 τίτλοι Κυκλοφοριακή Αγωγή 17
Παιχνίδια με Μηχανισμούς Kidspiration Έκδοση 3 2010 προσαρμ. για το ΥΠΠ 18
(2011) www.pi-schools.gr/software/dimotiko/ 19
www.schools.ac.cy/klimakio/themata/ensomatosi_tpe/ Ιστοσελίδα για την Ενσωμάτωση των ΤΠΕ στη Δημοτική Εκπαίδευση Συνοπτική Περιγραφή Εφαρμογών ΤΠΕ στα Γνωστικά Αντικείμενα http://www.schools.ac.cy/klimakio/themata/ensomatosi tpe/index.html 20
www.schools.ac.cy/klimakio/themata/ensomatosi_tpe/ Εκπαιδευτικό Υλικό Δημ. Εκπ. Ενσωμάτωση ΤΠΕ Εκπαιδευτικά Λογισμικά www.e-epimorfosi.ac.cy Μαθησιακά εργαλεία και περιβάλλοντα 21
ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ Προστιθέμενη Αξία των ΤΠΕ Εκπαιδευτικό λογισμικό ΨΗΦΙΑΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ Δυνατότητες διαδικτύου ΑΝΩΤΕΡΕΣ ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΚΟΜΒΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ - ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ Υλικοτεχνική υποδομή Επιμόρφωση και υποστήριξη εκπαιδευτικών [ ] για άριστη, δόκιμη και συνετή χρήση των ΤΠΕ 22