ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Αζήλα, 4 Γεθεκβξίνπ 2015 Θέκα: Ελδηάκεζε Έθζεζε ηεο Τξάπεδαο ηεο Ειιάδνο γηα ηε Ννκηζκαηηθή Πνιηηηθή 2015 Υποβιήζεθε ζήκερα ζηολ Πρόεδρο ηες Βοσιής ηωλ Ειιήλωλ ε Ελδηάκεζε Έθζεζε ηες Τράπεδας ηες Ειιάδος γηα ηε Νοκηζκαηηθή Ποιηηηθή 2015, ζύκθωλα κε όζα προβιέπεη ηο Καηαζηαηηθό ηες. Η παξνχζα Έθζεζε ηεο Τξάπεδαο ηεο Διιάδνο γηα ηε Ννκηζκαηηθή Πνιηηηθή ππνβάιιεηαη ζε κία πεξίνδν πνπ νη δηαπξαγκαηεχζεηο ηεο θπβέξλεζεο κε ηνπο εηαίξνπο δηεμάγνληαη νκαιά, ελψ νινθιεξψζεθε κε επηηπρία θαη ε αλαθεθαιαηνπνίεζε ησλ ηεζζάξσλ ζεκαληηθψλ ηξαπεδψλ. Απηνί νη παξάγνληεο δεκηνπξγνχλ εχινγεο πξννπηηθέο επηηπρίαο ηεο ζπκθσλίαο θαη επηζηξνθήο ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε. Βαζηθή πξνυπφζεζε φκσο γηα απηφ είλαη ε επηθξάηεζε θιίκαηνο πνιηηηθήο ζηαζεξφηεηαο θαη ζπλαίλεζεο, πνπ ζα επηηξέςεη ηελ απξφζθνπηε εθαξκνγή ησλ φξσλ ηεο ζπκθσλίαο θαη ζα δηεπθνιχλεη ηε δηαπξαγκάηεπζε γηα ηελ ειάθξπλζε ηνπ ρξένπο. Υπελζπκίδεηαη φηη ε πξνεγνχκελε έθζεζε ηεο Τξάπεδαο ηεο Διιάδνο γηα ηε Ννκηζκαηηθή Πνιηηηθή 2014-15 ππεβιήζε ζηε Βνπιή ησλ Διιήλσλ ζηηο 17 Ινπλίνπ 2015. Τφηε, νη δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηνπο εηαίξνπο ήηαλ ζε θξίζηκν ζεκείν θαη φια ηα ελδερφκελα αλνηθηά. Η Τξάπεδα ηεο Διιάδνο ζηελ έθζεζή ηεο είρε ππνγξακκίζεη κε έκθαζε ηηο αξλεηηθέο ζπλέπεηεο κηαο ξήμεο κε ηνπο εηαίξνπο θαη είρε ππνζηεξίμεη φηη ε ζπκθσλία είλαη ηζηνξηθή επηηαγή πνπ δελ κπνξνχκε λα αγλνήζνπκε. Λίγεο κέξεο κεηά, ζηηο 28 Ινπλίνπ, ε παξάηαζε ηεο αβεβαηφηεηαο θαηέζηεζε αλαγθαία ηε ζέζπηζε ηξαπεδηθήο αξγίαο θαη ηελ επηβνιή πεξηνξηζκψλ ζηελ θίλεζε θεθαιαίσλ γηα λα δηαθπιαρζνχλ ε ζηαζεξφηεηα ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο θαη νη θαηαζέζεηο. Η επηβνιή ησλ πεξηνξηζκψλ επέηεηλε ηελ αβεβαηφηεηα θαη επεξέαζε αξλεηηθά ηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκία. Η ζπκθσλία ηεο 12εο Ινπιίνπ θαη ε επξεία ζπλαίλεζε πνπ δηακνξθψζεθε αλέθνςαλ ηε δπζκελή θαη αβέβαηε πνξεία ηεο νηθνλνκίαο Η δπζκελήο θαη αβέβαηε πνξεία ηεο νηθνλνκίαο αλεθφπε ζηε ζχλνδν θνξπθήο ηεο επξσδψλεο ηεο 12εο Ινπιίνπ 2015, φπνπ νη ειιεληθέο αξρέο δεζκεχζεθαλ ζε έλα πιαίζην πξναπαηηνχκελσλ κέηξσλ πνπ ζα έπξεπε λα ςεθηζηνχλ απφ ηε Βνπιή, σο πξνυπφζεζε γηα ηε δηαπξαγκάηεπζε ελφο λένπ πξνγξάκκαηνο κε ηνλ Δπξσπατθφ Μεραληζκφ Σηαζεξφηεηαο (ΔΜΣ). Η ζπκθσλία πνπ επεηεχρζε ζηηο 12 Ινπιίνπ 2015 θπξψζεθε απφ ηε Βνπιή ησλ Διιήλσλ ην πξσί ηεο 14εο Απγνχζηνπ, κεηά απφ νινλχθηηα ζπλεδξίαζε, κε πιεηνςεθία πξσηνθαλή γηα ηα θνηλνβνπιεπηηθά ρξνληθά. 1
Η εθαξκνγή ηεο ζπκθσλίαο πξνσζήζεθε ηνπο επφκελνπο κήλεο κε ηελ ςήθηζε λνκνζεηεκάησλ πνπ αθνξνχλ δηαξζξσηηθέο αιιαγέο ζην δεκνζηνλνκηθφ ηνκέα, ηε δεκφζηα δηνίθεζε θαη ην αζθαιηζηηθφ. Τέινο, ςεθίζηεθε πξφζθαηα, πάιη κε κεγάιε πιεηνςεθία, ν λφκνο γηα ηελ αλαθεθαιαηνπνίεζε ησλ ηξαπεδψλ. Οη ηέζζεξηο ζεκαληηθέο ηξάπεδεο πέηπραλ λα πξνζειθχζνπλ επαξθή ηδησηηθά επελδπηηθά θεθάιαηα γηα ηελ αλαθεθαιαηνπνίεζή ηνπο, ελψ δχν εμ απηψλ θάιπςαλ κε ηδησηηθά θεθάιαηα φιεο ηηο θεθαιαηαθέο ηνπο αλάγθεο. Τελ πεξίνδν απηή βξίζθνληαη ζε εμέιημε νη δηαπξαγκαηεχζεηο γηα ηελ πξψηε αμηνιφγεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο. Δίλαη βάζηκν λα εθηηκεζεί φηη ε παξνχζα θπβέξλεζε έρεη πιένλ επηιέμεη ην δξφκν ηεο ζπλεξγαζίαο θαη ηεο ζπλελλφεζεο κε ηνπο εηαίξνπο θαη έρεη απνξξίςεη ηελ εθδνρή ηεο ξήμεο. Η βαζηθή απηή επηινγή ζηεξίδεηαη θαη απφ ηε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ηεο αληηπνιίηεπζεο, ε νπνία παξακέλεη πξνζεισκέλε ζηελ επξσπατθή πξννπηηθή. Γηακνξθψλεηαη έηζη, εθ ησλ πξαγκάησλ, κηα ηζρπξή δηαθνκκαηηθή βάζε κε επξσπατθφ πξνζαλαηνιηζκφ, ε νπνία είλαη απηνλφεην φηη ζα πξέπεη λα εγγπεζεί ηε ζπλέρεηα ζηελ εθαξκνγή ηεο ζπκθσλίαο θαη λα ζπκβάιεη ζηελ πνιηηηθή ζηαζεξφηεηα, πνπ είλαη αλαγθαία πξνυπφζεζε γηα ηελ επηηπρία ηνπ πξνγξάκκαηνο, ηε ζηηγκή κάιηζηα πνπ ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο πξνζαξκνγήο έρεη ήδε επηηεπρζεί απφ ην 2010 κέρξη ζήκεξα θαη απνκέλεη κφλν έλα κηθξφ κέξνο. Σην ζεκείν απηφ ζα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ε πξνζαξκνγή πνπ απνκέλεη λα πινπνηεζεί δελ πξέπεη λα γίλεη κε αχμεζε θνξνινγηθψλ ζπληειεζηψλ ή ησλ εηζθνξψλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο πνπ ζίγνπλ ηελ αληαγσληζηηθφηεηα, ηελ αλάπηπμε θαη ηηο ζέζεηο απαζρφιεζεο. Αληίζεηα, έκθαζε ζα πξέπεη λα δνζεί ζηε κείσζε ησλ κε παξαγσγηθψλ δαπαλψλ ηνπ Γεκνζίνπ θαη ηνπ επξχηεξνπ δεκφζηνπ ηνκέα, ζηε κείσζε ησλ θνξνινγηθψλ δαπαλψλ κε ηελ θαηάξγεζε ησλ ελαπνκελνπζψλ εμαηξέζεσλ απφ ηηο γεληθέο δηαηάμεηο ηεο θνξνινγίαο θαη ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο θαη ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ηδησηηθνπνηήζεσλ, ηδηαίηεξα κέζσ ηεο αμηνπνίεζεο ηεο αδξαλνχζαο αθίλεηεο πεξηνπζίαο ηνπ Γεκνζίνπ. Η κείσζε ησλ κε παξαγσγηθψλ δαπαλψλ ηνπ επξχηεξνπ δεκφζηνπ ηνκέα κπνξεί λα πξνέιζεη, κεηαμχ άιισλ, απφ ηελ αμηνιφγεζε ησλ δνκψλ ηνπ Γεκνζίνπ, ηεο αλαγθαηφηεηαο χπαξμεο ησλ εθαηνληάδσλ θνξέσλ πνπ επνπηεχνληαη απφ ην Γεκφζην θαη ηεο δπλαηφηεηαο κεηαθνξάο πξνζσπηθνχ είηε ζε ηνκείο αηρκήο (φπσο π.ρ. ζε ειεγθηηθνχο κεραληζκνχο) είηε εθεί φπνπ ππάξρνπλ ζεκαληηθέο αλάγθεο (π.ρ. θχιαθεο ζε κνπζεία), απμάλνληαο έηζη ηε ζπλνιηθή παξαγσγηθφηεηα ηνπ επξχηεξνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Δπηπιένλ, ε αμηνπνίεζε ηεο αδξαλνχο αθίλεηεο πεξηνπζίαο ηφζν ηνπ Γεκνζίνπ φζν θαη πνιιψλ ΝΠΓΓ παξακέλεη αθφκε, ζε κεγάιν βαζκφ, δεηνχκελν, παξά ην γεγνλφο φηη ζα κπνξνχζε λα ζπκβάιεη ζηελ επίιπζε πνιιψλ νηθνλνκηθψλ πξνβιεκάησλ. Δπηπιένλ, είλαη ζεκαληηθφ λα ηνληζηεί φηη ε δηακφξθσζε θιίκαηνο πνιηηηθήο ζηαζεξφηεηαο θαη ζπλαίλεζεο είλαη ν αθξνγσληαίνο ιίζνο γηα ηελ επηζηξνθή ζηελ νηθνλνκηθή θαη ρξεκαηνπηζησηηθή θαλνληθφηεηα. Μφλν ε πιήξεο απνθαηάζηαζε θιίκαηνο εκπηζηνζχλεο, ε επηηάρπλζε ησλ κεηαξξπζκίζεσλ θαη ησλ ηδησηηθνπνηήζεσλ, ε αμηνπνίεζε ηεο αθίλεηεο θξαηηθήο πεξηνπζίαο θαη ε πξαγκαηνπνίεζε ζεκαληηθψλ επελδχζεσλ κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε πςεινχο ξπζκνχο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο. Γηα ηηο ηξάπεδεο, ε κεγάιε 2
πξφθιεζε αιιά θαη επθαηξία κεηά ηελ επηηπρή αλαθεθαιαηνπνίεζή ηνπο είλαη ε δηαρείξηζε ησλ κε εμππεξεηνχκελσλ δαλείσλ θαη ε κείσζή ηνπο ζην επίπεδν ησλ ππφινηπσλ θξαηψλκειψλ ηεο επξσδψλεο. Τν ζνβαξφ απηφ πξφβιεκα απαηηεί απνθαζηζηηθφηεηα θαη ιχζεηο θαηλνηφκεο, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ εκπεηξία άιισλ ρσξψλ. Η απνθαηάζηαζε ηεο θαλνληθφηεηαο θαη ζην ρξεκαηνπηζησηηθφ ηνκέα ζα ζπκβάιεη ζηελ επηζηξνθή ησλ θαηαζέζεσλ θαη ζηελ άξζε ησλ πεξηνξηζκψλ ζηελ θίλεζε θεθαιαίσλ. Η λέα ζπκθσλία εζηηάδεηαη ζηελ ηζρπξνπνίεζε ησλ αλαπηπμηαθψλ δπλαηνηήησλ ηεο νηθνλνκίαο Πέξα απφ ην γεγνλφο φηη ε ζπκθσλία απέηξεςε ηηο δπζκελείο εμειίμεηο, ην πεξηερφκελφ ηεο είλαη ζαθψο ζεηηθφ, θαζψο ζηεξίδεηαη ζε ηέζζεξηο βαζηθνχο ππιψλεο πνπ θαιχπηνπλ ηηο ζεκεξηλέο θαη κειινληηθέο αλάγθεο ηεο νηθνλνκίαο. Οη βαζηθνί απηνί ππιψλεο είλαη: Η δηαηήξεζε θαη ελίζρπζε ηεο δεκνζηνλνκηθήο ηζνξξνπίαο. Η απνθαηάζηαζε ηεο ρξεκαηνπηζησηηθήο ζηαζεξφηεηαο. Η εθαξκνγή δηαξζξσηηθψλ αιιαγψλ πνπ ζα βειηηψζνπλ ηελ αληαγσληζηηθφηεηα θαη ζα εληζρχζνπλ ηελ αλάπηπμε. Ο εθζπγρξνληζκφο ηνπ θξάηνπο θαη ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Η ζπκθσλία πξνβιέπεη ηε ζχζηαζε ελφο λένπ αλεμάξηεηνπ ηακείνπ, ηνπ νπνίνπ ν πξσηαξρηθφο ζηφρνο είλαη λα δηαρεηξίδεηαη πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ζεκαληηθήο αμίαο θαη λα πξνζηαηεχεη, λα δεκηνπξγεί θαη ελ ηέιεη λα κεγηζηνπνηεί ηελ αμία ηνπο, ηελ νπνία ζα ξεπζηνπνηεί κε ηδησηηθνπνηήζεηο θαη άιια κέζα. Η ξεπζηνπνίεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ζα απνηειέζεη κία απφ ηηο βαζηθέο πεγέο γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε επελδχζεσλ θαη ηελ απνπιεξσκή ελφο ηκήκαηνο ηνπ λένπ δαλείνπ ηνπ ΔΜΣ. Δπίζεο πξνβιέπνληαη αιιαγέο πνπ ζα δηαζθαιίζνπλ ηε βησζηκφηεηα ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο θαηά ηέηνην ηξφπν ψζηε νη ρξεκαηνδνηηθέο αλάγθεο ηνπ Γεκνζίνπ λα δηαηεξεζνχλ ζε δηαρεηξίζηκα επίπεδα. Απηφ θαη αξράο ζα απειεπζεξψζεη πφξνπο πνπ ζα θαηεπζπλζνχλ ζε επελδχζεηο θαη ζα εληζρχζνπλ ηελ απαζρφιεζε. Η βησζηκφηεηα ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο ζα βειηηψζεη ην θιίκα κε πνιιαπιέο ζεηηθέο επηδξάζεηο: λέεο επελδχζεηο, πξνζέιθπζε μέλσλ επελδχζεσλ, επηζηξνθή θαηαζέζεσλ ζην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα. Σπλνιηθά εθηηκάηαη φηη ε λέα ζπκθσλία, πέξα απφ ηε βησζηκφηεηα ησλ δεκνζηνλνκηθψλ ζηφρσλ, είλαη εζηηαζκέλε ζηε δηεχξπλζε ησλ αλαπηπμηαθψλ δπλαηνηήησλ ηεο ρψξαο, δεδνκέλνπ φηη θαηά θχξην ιφγν πεξηιακβάλεη κεηαξξπζκίζεηο, νη νπνίεο, αλ εθαξκνζηνχλ απνηειεζκαηηθά, ζα έρνπλ ζεηηθέο επηδξάζεηο, κεζνπξφζεζκα αιιά θαη βξαρππξφζεζκα. Η εμάιεηςε ησλ καθξννηθνλνκηθψλ αληζνξξνπηψλ επηηξέπεη ηψξα ηε ζηξνθή ζηελ αλάπηπμε Όπσο ηνλίζηεθε παξαπάλσ, ε ζπκθσλία κε ηνλ ΔΜΣ κπνξεί λα απνηειέζεη ζεκείν εθθίλεζεο θαη λα δηεπθνιχλεη ζεκαληηθά ηελ άζθεζε κηαο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο πνπ ζα επηδηψμεη ηελ ηαρχηεξε δπλαηή επάλνδν ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο ζε αλαπηπμηαθή ηξνρηά. Θα πξέπεη σζηφζν λα ζεκεησζεί φηη ε ζπκθσλία κε ηνλ ΔΜΣ θαη ε έκθαζε ζηηο κεηαξξπζκίζεηο 3
πνπ επλννχλ ηελ αλάπηπμε δελ ζα κπνξνχζαλ λα ππάξμνπλ ηνπιάρηζηνλ ζε απηή ηε κνξθή αλ δελ είραλ αληηκεησπηζηεί ηα πξνεγνχκελα ρξφληα νη καθξννηθνλνκηθέο αληζνξξνπίεο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο: ηα κεγάια δεκνζηνλνκηθά ειιείκκαηα θαη ην έιιεηκκα ζην ηζνδχγην εμσηεξηθψλ ζπλαιιαγψλ, ε απψιεηα αληαγσληζηηθφηεηαο, νη δπζθακςίεο θαη ηα εκπφδηα ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Σηνπο ηνκείο απηνχο ηα δχν πξνεγνχκελα πξνγξάκκαηα πέηπραλ ηνπο ζηφρνπο ηνπο, κε πςειφ βέβαηα θφζηνο πνπ ζπλνςίδεηαη ζηε καθξά δηάξθεηα θαη ην κέγεζνο ηεο χθεζεο. Καζπζηέξεζαλ φκσο ζεκαληηθά ζηελ πξαγκαηνπνίεζε κεηαξξπζκίζεσλ πνπ ζα ελίζρπαλ ηελ αλάπηπμε, δειαδή ζηελ πξνψζεζε ησλ δηαξζξσηηθψλ αιιαγψλ ζηε ιεηηνπξγία ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαη ζηηο αγνξέο πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. Απηφ ήηαλ θαη έλαο απφ ηνπο πνιινχο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο ε χθεζε ήηαλ πνιχ βαζχηεξε απφ ηελ αλακελφκελε. Η παξαηεηακέλε αβεβαηφηεηα επηδξά αξλεηηθά ζηηο αλαπηπμηαθέο πξννπηηθέο Οη θαζπζηεξήζεηο ησλ πξνεγνχκελσλ πξνγξακκάησλ ζηελ εθαξκνγή δηαξζξσηηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ νδήγεζαλ ζε αληίζηνηρεο θαζπζηεξήζεηο ζηελ εκθάληζε ησλ ζεηηθψλ επηδξάζεσλ, ελψ ην θφζηνο ήηαλ άκεζν. Έηζη, κφιηο ζηα ηέιε ηνπ 2014-αξρέο ηνπ 2015 άξρηζαλ λα θαηαγξάθνληαη νη επηδξάζεηο απηέο: άλνδνο ηνπ ΑΔΠ ην 2014 θαηά 0,7% θαη ζεηηθνί ξπζκνί αλφδνπ ηα δχν πξψηα ηξίκελα ηνπ 2015 ζε εηήζηα βάζε. Δθηηκάηαη φηη ε αλάθακςε ζα είρε εδξαησζεί θαη ην ζπλνιηθφ απνηέιεζκα γηα ην 2015 θαη ην 2016 ζα ήηαλ ζεηηθφ (φπσο είρε άιισζηε πξνβιεθζεί), αλ δελ είρε κεζνιαβήζεη ε έμαξζε ηεο αβεβαηφηεηαο απφ ηνπο ηειεπηαίνπο κήλεο ηνπ 2014. Σηελ πεξίνδν απηή ππήξμαλ δχν εθινγηθέο αλακεηξήζεηο, έλα δεκνςήθηζκα κε νμείεο αληηπαξαζέζεηο θαη κηα καθξφζπξηε δηαδηθαζία δηαπξαγκαηεχζεσλ κε αληηθαηηθά κελχκαηα. Η αβεβαηφηεηα, αιιά θαη νη επηπηψζεηο ζηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκία θνξπθψζεθαλ κε ηελ ηξαπεδηθή αξγία θαη ηελ επηβνιή πεξηνξηζκψλ ζηελ θίλεζε θεθαιαίσλ. Οη πεξηνξηζκνί ζηελ θίλεζε θεθαιαίσλ είραλ άκεζεο θαη νξαηέο αξλεηηθέο επηπηψζεηο - ηνπιάρηζηνλ ηελ πξψηε πεξίνδν ζηηο ζπλαιιαγέο εμσηεξηθνχ θαη εζσηεξηθνχ, νη νπνίεο απαιχλνληαη φζν ραιαξψλνπλ νη έιεγρνη. Οη ζηξεβιψζεηο φκσο πνπ επέθεξαλ ζηηο αγνξέο θεθαιαίσλ, πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ έρνπλ έκκεζεο επηπηψζεηο πνπ δελ κπνξνχλ αθφκε λα απνηηκεζνχλ κε αθξίβεηα. Μπνξεί φκσο βάζηκα λα εθηηκεζεί φηη ην δεχηεξν εμάκελν ηνπ 2015 ζα εμαθνινπζνχλ λα επηβαξχλνπλ ηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα. Απφ ηελ άιιε πιεπξά βεβαίσο νη έιεγρνη αλέθνςαλ ηελ εθξνή θεθαιαίσλ θαη σο παξάπιεπξν φθεινο ελζάξξπλαλ ηε ρξήζε ειεθηξνληθνχ ρξήκαηνο. Δπηπιένλ, ην πξψην εμάκελν ηνπ 2015 ραξαθηεξίζηεθε απφ πάγσκα ηεο ρξεκαηνδφηεζεο ζην πιαίζην ηνπ πξνγξάκκαηνο νηθνλνκηθήο πξνζαξκνγήο (ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο απφδνζεο ησλ εζφδσλ ANFA θαη SMP), άλνδν ησλ επηηνθίσλ δαλεηζκνχ θαη απφθιηζε ησλ θνξνινγηθψλ εζφδσλ απφ ηνπο ζηφρνπο ηνπ Πξνυπνινγηζκνχ. Ωο απνηέιεζκα, ε ηακεηαθή δηαρείξηζε γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πθηζηάκελσλ ππνρξεψζεσλ θαηέζηε εμαηξεηηθά δχζθνιε θαη ραξαθηεξίζηεθε απφ αλαβνιέο πιεξσκψλ ηνπ Γεκνζίνπ πξνο ηνπο πξνκεζεπηέο ησλ θνξέσλ ηεο γεληθήο θπβέξλεζεο, θαζψο θαη βξαρππξφζεζκν δαλεηζκφ 4
δηαζέζηκσλ πφξσλ απφ θνξείο ηεο γεληθήο θπβέξλεζεο γηα ηελ απνπιεξσκή ηνθνρξενιπζίσλ πξνο ην ΓΝΤ θαη άιινπο δηεζλείο πηζησηέο. Η νηθνλνκία εθηηκάηαη φηη επηζηξέθεη ζε ειαθξά αξλεηηθφ ξπζκφ αλάπηπμεο ην 2015, σζηφζν ε αλάθακςε ην δεχηεξν εμάκελν ηνπ 2016 είλαη πηζαλή Όπσο αλαιχεηαη ζηελ παξνχζα έθζεζε, παξά ηηο κεγάιεο αληημνφηεηεο ησλ ηειεπηαίσλ κελψλ ε νηθνλνκία εκθαλίδεη αληηζηάζεηο πνπ θαίλεηαη φηη ζα πεξηνξίζνπλ ηηο αξλεηηθέο επηπηψζεηο πνπ αλακέλνληαλ. Τα πην πξφζθαηα δεδνκέλα δείρλνπλ φηη νη εμειίμεηο είλαη επλντθφηεξεο ζε ζρέζε κε ηηο απαηζηφδνμεο πξνβιέςεηο πνπ είραλ δηαηππσζεί ην θαινθαίξη. Δηδηθφηεξα, επηφηεξεο ηνπ αλακελνκέλνπ ήηαλ νη επηπηψζεηο ζηελ νηθνλνκία απφ ηνπο πεξηνξηζκνχο ζηελ θίλεζε θεθαιαίσλ, παξά ην αξρηθφ ζνθ ηεο ηξαπεδηθήο αξγίαο. Σ απηφ ζπλέβαιε ε ηαρεία ραιάξσζε ησλ πεξηνξηζκψλ θαη ε βειηίσζε ηεο δηαρείξηζεο ησλ ειέγρσλ, αιιά θαη ε νξζνινγηθή ζπκπεξηθνξά ησλ θαηαλαισηψλ. Ωζηφζν, φπσο θαίλεηαη θαη απφ ηα πξνζσξηλά ζηνηρεία γηα ην γ ηξίκελν ηνπ 2015, ζηε δηάξθεηα ηνπ δεχηεξνπ εμακήλνπ, θαη ζε ζπλάξηεζε κε ηηο επηπηψζεηο ησλ θεθαιαηαθψλ πεξηνξηζκψλ ζηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο νηθνλνκίαο αθελφο αιιά θαη ηεο θνξνινγηθήο επηβάξπλζεο ησλ λνηθνθπξηψλ αθεηέξνπ, ε δξαζηεξηφηεηα εθηηκάηαη φηη ζα ζεκεηψζεη θάκςε, νδεγψληαο ηελ νηθνλνκία ζε χθεζε. Η χθεζε πάλησο, ζχκθσλα κε φιεο ηηο πθηζηάκελεο ελδείμεηο, αλακέλεηαη λα είλαη πεξηνξηζκέλε ζην ζχλνιν ηνπ έηνπο. Γηα ην 2016, ν ξπζκφο κεηαβνιήο ηνπ πξαγκαηηθνχ ΑΔΠ εθηηκάηαη φηη, ηνπιάρηζηνλ ην πξψην εμάκελν, ζα παξακείλεη ζε αξλεηηθφ έδαθνο ιφγσ ηεο πςειήο κεηαθεξφκελεο επίδξαζεο (carry-over) απφ ην 2015. Η πνξεία ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ην 2016 ζπλδέεηαη άξξεθηα κε ην ξπζκφ πινπνίεζεο ησλ κεηαξξπζκίζεσλ πνπ πξνβιέπνληαη ζηε ζπκθσλία, αιιά θαη κε ην βαζκφ επξχηεξεο απνδνρήο ηνπο. Απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο γηα ηε ζηαδηαθή αλάθακςε ηεο νηθνλνκίαο είλαη, κεηά ηελ επηηπρή αλαθεθαιαηνπνίεζε ησλ ζεκαληηθψλ ηξαπεδψλ, ε πεξαηηέξσ ραιάξσζε ησλ θεθαιαηαθψλ ειέγρσλ θαη ηειηθψο ε άξζε ηνπο, ε βειηίσζε ηεο ξεπζηφηεηαο ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ε απνθαηάζηαζε ηεο εκπηζηνζχλεο. Σπκπεξαζκαηηθά, παξά ηελ αμηνζεκείσηε αλζεθηηθφηεηα πνπ επέδεημε ε νηθνλνκία ην πξψην εμάκελν ηνπ 2015, ηo δεχηεξν εμάκελν ηνπ έηνπο ε νηθνλνκία επαλήιζε ζηελ χθεζε. Σην βαζκφ σζηφζν πνπ πεξηνξίδεηαη ε αβεβαηφηεηα, ραιαξψλνπλ πεξαηηέξσ νη πεξηνξηζκνί ζηελ θίλεζε θεθαιαίσλ θαη θπξίσο εθαξκφδνληαη κε ζπλέπεηα νη φξνη ηεο ζπκθσλίαο, ε χθεζε ζα γίλεηαη επηφηεξε θαη ζα απμάλνληαη νη πηζαλφηεηεο αλάθακςεο ην δεχηεξν εμάκελν ηνπ 2016. Τν δηεζλέο πεξηβάιινλ εκθαλίδεηαη επλντθφ, παξφηη έρνπλ απμεζεί νη θίλδπλνη Η ηαρεία πινπνίεζε ηεο ζπκθσλίαο ζα επηηξέςεη ζηελ Διιάδα λα επσθειεζεί απφ ην επλντθφ δηεζλέο νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ θαη απφ ηηο πξσηνβνπιίεο ηεο ΔΚΤ γηα ελίζρπζε ξεπζηφηεηαο. Δηδηθφηεξα, ε παγθφζκηα νηθνλνκία ζπλερίδεη λα θαηαγξάθεη ζεηηθνχο, αιιά κέηξηνπο, ξπζκνχο αλάπηπμεο, ελψ νη πξννπηηθέο εκθαλίδνληαη κελ ζπλνιηθά ζεηηθέο αιιά κε 5
πςειφ βαζκφ αβεβαηφηεηαο, ν νπνίνο ζπλδέεηαη θπξίσο κε ηε ζεκαληηθή επηβξάδπλζε ησλ ξπζκψλ αλάπηπμεο ζηηο αλαδπφκελεο νηθνλνκίεο θαη κε γεσπνιηηηθνχο θηλδχλνπο. Δπηπιένλ, ηζρπξέο αβεβαηφηεηεο θαη θίλδπλνη πξνθχπηνπλ απφ δχν πξφζθαηα κείδνλα δεηήκαηα: Τα κεγάια πξνζθπγηθά ξεχκαηα πνπ ζπξξένπλ ζηελ Δπξψπε θπξίσο κέζσ Διιάδνο θαη ε έμαξζε ηεο ηξνκνθξαηίαο κε θνξπθαίν γεγνλφο ηηο επηζέζεηο ζην Παξίζη. Η πξνζπάζεηα αληηκεηψπηζεο απηψλ ησλ πξνβιεκάησλ ζα κπνξνχζε λα επηθέξεη αιιαγέο πνπ ζα πεξηφξηδαλ ηελ ειεχζεξε θίλεζε αηφκσλ θαη εκπνξεπκάησλ. Απηφ ζα έρεη ζνβαξέο επηπηψζεηο ζηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκία θαη ζην επελδπηηθφ θιίκα. Σηελ Διιάδα εηδηθφηεξα, ε ζπζζψξεπζε κεγάισλ αξηζκψλ πξνζθχγσλ ζα ζέζεη ζε δνθηκαζία ηηο αληνρέο ηεο νηθνλνκίαο θαη ηεο θνηλσλίαο. Η ΕΚΤ έρεη αλαιάβεη ζεκαληηθέο πξσηνβνπιίεο γηα λα απνζνβήζεη ηνλ απνπιεζσξηζκφ θαη λα εληζρχζεη ηε ξεπζηφηεηα ζηελ επξσδψλε Γηα λα απνηξέςεη ηνλ θίλδπλν αλάπηπμεο ζπλζεθψλ απνπιεζσξηζκνχ ζηελ δψλε ηνπ επξψ, ην Δπξσζχζηεκα αθνινπζεί επεθηαηηθή λνκηζκαηηθή πνιηηηθή. Σχκθσλα κε ηελ απφθαζε ηνπ Γηνηθεηηθνχ Σπκβνπιίνπ ηεο ΔΚΤ πνπ ειήθζε ζηηο 3 Γεθεκβξίνπ 2015 ην επηηφθην ζηελ πάγηα δηεπθφιπλζε απνδνρήο θαηαζέζεσλ κεηψλεηαη θαηά 10 κνλάδεο βάζεο κε απνηέιεζκα λα δηακνξθσζεί ζε -30 κνλάδεο βάζεο. Σηελ ίδηα ζπλεδξίαζε ηνπ Γηνηθεηηθνχ Σπκβνπιίνπ απνθαζίζηεθε λα παξαηαζεί επί εμάκελν ην δηεπξπκέλν πξφγξακκα αγνξάο ηίηισλ εθθξαζκέλσλ ζε επξψ ην νπνίν δηεμάγεηαη απφ ην Μάξηην ηνπ 2015. Τν πξφγξακκα αλακέλεηαη πιένλ λα ζπλερηζηεί κέρξη ην Μάξηην ηνπ 2017 ή θαη αξγφηεξα, έσο φηνπ ε ηξνρηά ηνπ πιεζσξηζκνχ ζηε δψλε ηνπ επξψ επζπγξακκηζηεί κε ην κεζνπξφζεζκν ζηφρν ηεο εληαίαο λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο (πιεζσξηζκφο θάησ αιιά πιεζίνλ ηνπ 2%). Τα ειιεληθά πηζησηηθά ηδξχκαηα θαη γεληθφηεξα ε ειιεληθή νηθνλνκία επσθεινχληαη απφ ηα ηδηαηηέξσο ρακειά επηηφθηα, ηα νπνία κεηαμχ ησλ άιισλ ειαθξχλνπλ ηελ εμππεξέηεζε ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο. Δπηπιένλ, ε εμαζζέλεζε ηεο ζπλαιιαγκαηηθήο ηζνηηκίαο ηνπ επξψ, ηελ νπνία ζπλεπάγεηαη ε πνιχ δηεπθνιπληηθή θαηεχζπλζε πνπ έρεη ιάβεη ε εληαία λνκηζκαηηθή πνιηηηθή, ζπκβάιιεη ζηε βειηίσζε ηεο δηεζλνχο αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ ειιεληθψλ πξντφλησλ. Έλα ζεκαληηθφ κέξνο ησλ αλαγθψλ ησλ ειιεληθψλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ ζε ξεπζηφηεηα εμαθνινπζνχζε λα θαιχπηεηαη θαηά ην 2015 κέζσ πξνζθπγήο ζηηο ζπλήζεηο πξάμεηο λνκηζκαηηθήο πνιηηηθήο ηνπ Δπξσζπζηήκαηνο, ελψ νη ηξάπεδεο έρνπλ αληιήζεη πνιιά θεθάιαηα θαη κέζσ ησλ ζηνρεπκέλσλ πξάμεσλ πην καθξνπξφζεζκεο δηάξθεηαο. Απηφ πνπ πεξηνξίδεη ηηο δπλαηφηεηεο ησλ ειιεληθψλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ λα αληιήζνπλ θαη άιιε ρξεκαηνδφηεζε κε πνιχ ρακειφ θφζηνο - πξάγκα πνπ ζα ηνπο επέηξεπε λα ζηεξίμνπλ εληαηηθφηεξα ηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκία ζηε ρψξα καο κε πηζηψζεηο - είλαη ην γεγνλφο φηη νη ηίηινη ηνπο νπνίνπο έρεη εθδψζεη (ή εγγπεζεί) ην Διιεληθφ Γεκφζην δελ γίλνληαη απνδεθηνί απφ ην Δπξσζχζηεκα ζηηο ζπλήζεηο πξάμεηο αλνηθηήο αγνξάο. Βεβαίσο, νη ηίηινη απηνί ρξεζηκνπνηνχληαη γηα έθηαθηε ρξεκαηνδφηεζε (ELA) απφ ηελ Τξάπεδα ηεο Διιάδνο κε 6
ζεκαληηθά πςειφηεξν θφζηνο φκσο, ζχκθσλα πάληα κε ην πιαίζην πνπ έρεη θαζνξίζεη γηα φια ηα θξάηε-κέιε ην Γηνηθεηηθφ Σπκβνχιην ηεο ΔΚΤ. Πξνθεηκέλνπ νη ειιεληθνί ηίηινη λα πεξηιεθζνχλ εθ λένπ ζηηο απνδεθηέο εμαζθαιίζεηο απφ ην Γηνηθεηηθφ Σπκβνχιην ηεο ΔΚΤ είλαη θαη αξράο αλαγθαίν λα ζεκεησζεί πξφνδνο κε ηελ πεξαηηέξσ εθαξκνγή ηεο ζπκθσλίαο, ε νπνία λα αμηνινγεζεί ζεηηθά απφ ηνπο δηεζλείο πηζησηέο ηεο ρψξαο. Η ζεηηθή αμηνιφγεζε ζα θαηαζηήζεη ηνπο ειιεληθνχο ηίηινπο επηιέμηκνπο θαη γηα ην πξφγξακκα αγνξάο ηίηισλ, κε ζπλέπεηα άκεζε θαη ζεκαληηθή ελίζρπζε ηεο ξεπζηφηεηαο, άξα θαη ηεο πηζηνδνηηθήο ηθαλφηεηαο ησλ ειιεληθψλ ηξαπεδψλ. Η αλαθεθαιαηνπνίεζε ηνπ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο ήηαλ αλαγθαία Η αβεβαηφηεηα, πνπ αλαδσππξψζεθε θαηά ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηνπο δηεζλείο πηζησηέο ηεο ρψξαο ην πξψην εμάκελν ηνπ 2015, πξνθάιεζε κεγάιεο εθξνέο θαηαζέζεσλ, παξά ην γεγνλφο φηη ην ΑΔΠ απμαλφηαλ. Οη εθξνέο αλαραηηίζηεθαλ κε ηε ζέζπηζε ηξαπεδηθήο αξγίαο ζηα ηέιε Ινπλίνπ θαη ηε λνκνζέηεζε πεξηνξηζκψλ ζηηο αλαιήςεηο κεηξεηψλ απφ ινγαξηαζκνχο θαηαζέζεσλ, θαζψο επίζεο θαη ζηε κεηαθνξά θεθαιαίσλ ζην εμσηεξηθφ. Δμάιινπ, ε αβεβαηφηεηα πεξηνξίζηεθε δξαζηηθά κε ηε ζπλνκνιφγεζε ζπκθσλίαο κεηαμχ θπβέξλεζεο θαη Δπξσπαίσλ εηαίξσλ ζηα κέζα Ινπιίνπ, γεγνλφο πνπ δεκηνπξγεί ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ζηαδηαθή επηζηξνθή ησλ θαηαζέζεσλ ζην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα θαηά ηνπο επφκελνπο κήλεο. Ήδε νη ηξαπεδηθέο θαηαζέζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ ζηελ Διιάδα ζεκείσζαλ αχμεζε κεηά ηνλ Ινχιην, ελψ θαηαγξάθεθε επηζηξνθή ηξαπεδνγξακκαηίσλ απφ ηελ θπθινθνξία ζηελ Τξάπεδα ηεο Διιάδνο θαη επαλαπαηξηζκφο θεθαιαίσλ απφ ην εμσηεξηθφ. Παξ φια απηά, νη παξαηεηακέλεο δηαπξαγκαηεχζεηο, ε εθξνή θαηαζέζεσλ θαη ην ζπλερψο απμαλφκελν πνζνζηφ ησλ κε εμππεξεηνχκελσλ δαλείσλ, ιφγσ ηεο ρεηξνηέξεπζεο ηνπ νηθνλνκηθνχ θιίκαηνο, θαηέζηεζαλ αλαγθαία ηελ εθ λένπ αλαθεθαιαηνπνίεζε ηνπ ειιεληθνχ ηξαπεδηθνχ ζπζηήκαηνο, παξά ηελ αλαθεθαιαηνπνίεζε ηνπ 2014. Η ΔΚΤ δηελήξγεζε ζπλνιηθή αμηνιφγεζε ησλ ηεζζάξσλ ζεκαληηθψλ ειιεληθψλ ηξαπεδψλ. Σπλνιηθά, απφ ηελ άζθεζε πξνζνκνίσζεο αθξαίσλ θαηαζηάζεσλ ζηηο ηέζζεξηο ηξάπεδεο πξνέθπςε πζηέξεζε θεθαιαίσλ χςνπο 4,4 δηζεθ. επξψ ζχκθσλα κε ην βαζηθφ ζελάξην θαη 14,4 δηζεθ. επξψ ζχκθσλα κε ην ζελάξην δπζκελψλ εμειίμεσλ, δειαδή πνιχ ρακειφηεξα απφ ην πνζφ ησλ 25 δηζεθ. επξψ πνπ είρε πξνβιεθζεί ζηε Σχκβαζε Φξεκαηνδνηηθήο Γηεπθφιπλζεο. Οη ηέζζεξηο ηξάπεδεο ππέβαιαλ ζηελ ΔΚΤ ζρέδηα θάιπςεο ησλ θεθαιαηαθψλ αλαγθψλ, κε ηα νπνία εμήγεζαλ πψο πξνηίζεληαη λα θαιχςνπλ ηελ πζηέξεζε θεθαιαίσλ, εθ ησλ νπνίσλ έγηλαλ απνδεθηά κέηξα θεθαιαηαθήο ελίζρπζεο χςνπο 0,6 δηζεθ. επξψ. Καηφπηλ ηεο ςήθηζεο ηνπ ζρεηηθνχ λφκνπ απφ ηε Βνπιή, νινθιεξψζεθε κε επηηπρία ε δηαδηθαζία αλαθεθαιαηνπνίεζεο κε απμεκέλν ελδηαθέξνλ απφ πιεπξάο μέλσλ επελδπηψλ, νη νπνίνη επέλδπζαλ πεξίπνπ 5,3 δηζεθ. επξψ ζηηο ηέζζεξηο ζεκαληηθέο ηξάπεδεο. Δπηπιένλ, θεθάιαηα χςνπο πεξίπνπ 2,7 δηζεθ. επξψ αληιήζεθαλ κέζσ εζεινληηθψλ αζθήζεσλ δηαρείξηζεο ζηνηρείσλ παζεηηθνχ (πξνηάζεηο αληαιιαγήο νκνιφγσλ κε κεηνρέο). Τα επηπξφζζεηα θεθάιαηα γηα ηηο δχν ηξάπεδεο πνπ δελ θάιπςαλ φιεο ηηο θεθαιαηαθέο ηνπο αλάγθεο απφ 7
ηδησηηθέο πεγέο (πεξίπνπ 5,4 δηζεθ. επξψ) πξνέξρνληαη απφ ην Τακείν Φξεκαηνπηζησηηθήο Σηαζεξφηεηαο (ΤΦΣ). Η επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο ησλ δαλείσλ ζε θαζπζηέξεζε Η αλαθεθαιαηνπνίεζε έρεη σο απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία θεθαιαηαθψλ απνζεκάησλ πξνιεπηηθήο επνπηείαο ζηηο ηέζζεξηο ζεκαληηθέο ηξάπεδεο, ηα νπνία ζα βειηηψζνπλ ηελ αλζεθηηθφηεηα ησλ ηζνινγηζκψλ ηνπο θαη ηε δπλαηφηεηά ηνπο λα αληεπεμέξρνληαη ζε ελδερφκελεο αξλεηηθέο καθξννηθνλνκηθέο δηαηαξαρέο θαζψο θαη ζηελ αλαγλψξηζε ησλ απσιεηψλ πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ ηελ επίιπζε ηνπ δεηήκαηνο ησλ δαλείσλ ζε θαζπζηέξεζε. Σε ζπλέρεηα ηεο αλαθεθαιαηνπνίεζεο, ε ηξέρνπζα εθηίκεζε γηα ην Γείθηε Κεθαιαηαθήο Δπάξθεηαο αλέξρεηαη ζε 18,1% θαη είλαη απφ ηνπο πςειφηεξνπο ζηελ Δπξψπε (κέζνο φξνο ησλ ζεκαληηθφηεξσλ ηξαπεδψλ αλά ρψξα ζε επίπεδν ΔΔ: 16,7% ζην ηέινο Ινπλίνπ 2015). Η αληηκεηψπηζε ηνπ πςεινχ ζπζζσξεπκέλνπ απνζέκαηνο κε εμππεξεηνχκελσλ δαλείσλ απνηειεί ηελ πιένλ ζεκαληηθή πξφθιεζε γηα ην ηξαπεδηθφ ζχζηεκα. Η ςήθηζε ζηηο 19 Ννεκβξίνπ ηνπ ζρεηηθνχ λφκνπ απφ ηε Βνπιή πνπ θαζνξίδεη ηνπο φξνπο γηα ηελ πξνζηαζία απφ ηνπο πιεηζηεξηαζκνχο θχξηαο θαηνηθίαο αλνίγεη ην δξφκν γηα ηε δηεπζέηεζε ηνπ πξνβιήκαηνο ησλ κε εμππεξεηνχκελσλ αλνηγκάησλ ησλ λνηθνθπξηψλ. Δληφο ησλ επφκελσλ δχν κελψλ πξνβιέπεηαη, κεηαμχ άιισλ, ε ζεζκνζέηεζε πιαηζίνπ αδεηνδφηεζεο θαη ιεηηνπξγίαο εηαηξηψλ πνπ ζα παξέρνπλ ππεξεζίεο δηαρείξηζεο κε εμππεξεηνχκελσλ δαλείσλ, ε αλάιεςε δξάζεσλ γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε δηαρείξηζε ησλ θνηλψλ πηζηνχρσλ θαη ε βειηίσζε ηεο δηαδηθαζίαο εμσδηθαζηηθήο επίιπζεο δηαθνξψλ γηα κε εμππεξεηνχκελα επηρεηξεκαηηθά δάλεηα. Δπίζεο, έσο ηα ηέιε Φεβξνπαξίνπ ηνπ 2016, θαηφπηλ δηαβνχιεπζεο κε ηηο ηξάπεδεο θαη ην ΤΦΣ, ε Τξάπεδα ηεο Διιάδνο ζα θαζνξίζεη επηρεηξεζηαθνχο ζηφρνπο δηεπζέηεζεο ησλ κε εμππεξεηνχκελσλ δαλείσλ, ελψ έσο ηα ηέιε Μαξηίνπ 2016 ζα αλαζεσξήζεη ηνλ Κψδηθα Γενληνινγίαο, νξίδνληαο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο αλαδηάξζξσζεο ρξεψλ γηα νκάδεο δαλεηνιεπηψλ κε βάζε ζαθή θξηηήξηα θαηεγνξηνπνίεζεο δαλεηαθψλ ραξηνθπιαθίσλ. Καζψο ζα ζεκεηψλεηαη πξφνδνο κε ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη ζα παγηψλεηαη ε ππνρψξεζε ηεο αβεβαηφηεηαο, ην θφζηνο ρξεκαηνδφηεζεο ζα πεξηνξηζηεί πεξαηηέξσ, ελψ ζα βειηησζνχλ θαη νη ζπλζήθεο ξεπζηφηεηαο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο. Η ελίζρπζε ηεο εκπηζηνζχλεο ζα ζπκβάιεη φρη κφλν ζηελ επηζηξνθή θαηαζέζεσλ, αιιά θαη ζηελ απνθαηάζηαζε ηεο πξφζβαζεο ησλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ ζηηο δηεζλείο αγνξέο ρξήκαηνο θαη θεθαιαίσλ γηα άληιεζε ρξεκαηνδφηεζεο. Η επηηπρήο νινθιήξσζε ηεο πξψηεο αμηνιφγεζεο ζα νδεγήζεη ζηελ επαλέληαμε ησλ ειιεληθψλ ηίηισλ ζηηο απνδεθηέο απφ ην Δπξσζχζηεκα εμαζθαιίζεηο θαη ζα θαηαζηήζεη δπλαηή ηε ζπκκεηνρή ησλ ειιεληθψλ θξαηηθψλ νκνιφγσλ ζην πξφγξακκα αγνξάο ηίηισλ ηεο ΔΚΤ. Κάηη ηέηνην, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ νινθιήξσζε ηεο αλαθεθαιαηνπνίεζεο ησλ ηξαπεδψλ θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε δηαρείξηζε εθ κέξνπο ησλ ηξαπεδψλ ησλ πξνβιεκαηηθψλ ηνπο ζηνηρείσλ, ζα ππνβνεζήζεη ηελ πεξαηηέξσ ππνρψξεζε ηνπ θφζηνπο δαλεηζκνχ θαη ζα 8
απμήζεη ηελ πηζηνδνηηθή ηθαλφηεηα ησλ ειιεληθψλ πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ, παξά ηε δπζκελή επίδξαζε (ζηε δήηεζε δαλείσλ, ζην βαζκφ πηζησηηθνχ θηλδχλνπ θ.ά.) ηεο παξνχζαο νηθνλνκηθήο χθεζεο. Οη πξνυπνζέζεηο γηα ηε κεηάβαζε ζε δηαηεξήζηκε αλάπηπμε Όπσο ήδε αλαθέξζεθε, παξά ηηο δπζθνιίεο ε ειιεληθή νηθνλνκία επέδεημε ην πξψην εμάκελν ηνπ 2015 αμηνζεκείσηε αλζεθηηθφηεηα θαη ην παξαγσγηθφ δπλακηθφ ππέζηε κηθξφηεξεο απψιεηεο απφ απηέο πνπ αλακέλνληαλ. Τν γεγνλφο απηφ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηνπο επλντθνχο γηα ηελ αλάπηπμε φξνπο ηεο ζπκθσλίαο, δίλεη ζηελ νηθνλνκηθή πνιηηηθή ηε δπλαηφηεηα λα πξνζαλαηνιηζηεί ηψξα ζηε δεκηνπξγία ησλ πξνυπνζέζεσλ πνπ ζα επλνήζνπλ θαη αξράο ηελ ηαρχηεξε δπλαηή αλάθακςε θαη ηελ επίηεπμε δηαηεξήζηκεο, ηαρείαο αλάπηπμεο ζην κέιινλ. Γηα λα πξνζεγγηζηνχλ νη ζηφρνη απηνί, απαηηνχληαη: Η αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο ησλ κε ππεξεηνχκελσλ δαλείσλ πνπ ζα πξέπεη λα αθνινπζήζεη ακέζσο κεηά ηελ αλαθεθαιαηνπνίεζε ησλ ηξαπεδψλ. Η αληηκεηψπηζε απηή φρη κφλν ζα ειαθξχλεη ην βάξνο γηα ηνπο δαλεηνιήπηεο πνπ ζα ζπλεξγαζηνχλ, αιιά ζα επηηξέςεη θαη ζηηο ηξάπεδεο λα απειεπζεξψζνπλ θεθάιαηα ηα νπνία ζήκεξα είλαη δεζκεπκέλα ζε δάλεηα πνπ είλαη απίζαλν λα απνπιεξσζνχλ. Ταρεία εθαξκνγή ησλ κεηαξξπζκίζεσλ ζηηο αγνξέο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ γηα ηε βειηίσζε ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο. Δξάζεηο γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο πνπ ζα κεηψζνπλ ηελ αλεξγία. Ιδηαίηεξε έκθαζε πξέπεη λα δνζεί, βξαρπρξφληα, ζηηο ελεξγεηηθέο πνιηηηθέο απαζρφιεζεο, ζε ζηνρεπκέλα πξνγξάκκαηα επαλεθπαίδεπζεο θαη θπξίσο ζε κεηαξξπζκίζεηο ζην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα πνπ ζα εκπινπηίδνπλ ηηο δεμηφηεηεο θαη ζα δηεπξχλνπλ ηηο επθαηξίεο απαζρφιεζεο. Δηαηήξεζε ησλ πξσηνγελψλ πιενλαζκάησλ, φπσο πξνβιέπεηαη ζηε ζπκθσλία. Παξάιιειεο δξάζεηο γηα ηελ αχμεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα. Ιδηαίηεξε ζεκαζία έρεη ν εθζπγρξνληζκφο ηεο θνξνινγηθήο δηνίθεζεο, ν νπνίνο φρη κφλν ζα πεξηνξίζεη ηε θνξνδηαθπγή θαη ηε δηαθζνξά, αιιά θαη ζα βειηηψζεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ πγηνχο αληαγσληζκνχ. Ελίζρπζε ηεο ηθαλφηεηαο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα λα εθαξκφζεη ηηο δηαξζξσηηθέο αιιαγέο πνπ απαηηνχληαη, κε ηε βειηίσζε θαη απινπνίεζε ηνπ ζεζκηθνχ πεξηβάιινληνο. Η ζεκαληηθφηεξε πξνυπφζεζε γηα λα ηεζνχλ νη βάζεηο ηεο δηαηεξήζηκεο αλάπηπμεο είλαη ε αχμεζε ησλ επελδχζεσλ, έηζη ψζηε ζχληνκα ην πνζνζηφ ησλ επελδχζεσλ ζην ΑΔΠ λα πξνζεγγίζεη ηνλ κέζν φξν ηεο δψλεο ηνπ επξψ. Η αμηνπνίεζε ηεο δεκφζηαο πεξηνπζίαο θαη ε ηαρεία πξνψζεζε ησλ ηδησηηθνπνηήζεσλ πνπ έρνπλ ζπκπεξηιεθζεί ζηε ζπκθσλία είλαη ηα ηζρπξφηεξα κέζα φρη 9
κφλν γηα ηελ αλαδσπχξσζε ηεο επελδπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη ηελ επίηεπμε δηαηεξήζηκσλ ξπζκψλ αλάπηπμεο, αιιά θαη γηα ηελ επίηεπμε δηαηεξήζηκεο δεκνζηνλνκηθήο πξνζαξκνγήο αθνχ ζα ζπκβάινπλ θαη ζηελ απνθιηκάθσζε ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο. Καη αξράο νη ηδησηηθνπνηήζεηο, εθφζνλ ζπλνδεπζνχλ απφ ηζρπξή δέζκεπζε γηα κειινληηθέο επελδχζεηο (φπσο ζηελ πεξίπησζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ αεξνδξνκίσλ), ζα εληζρχζνπλ ηε ξνή επελδπηηθψλ πφξσλ ζε κηα νηθνλνκία φπνπ ηα θεθάιαηα ζπαλίδνπλ. Θα ζπκβάινπλ έηζη ζηελ αχμεζε ηεο ζπλνιηθήο δήηεζεο, κε ζεηηθά απνηειέζκαηα ζην ΑΔΠ. Τν ζπνπδαηφηεξν φκσο είλαη φηη ε αμηνπνίεζε ηεο δεκφζηαο πεξηνπζίαο θαη ε απξφζθνπηε πνξεία ηνπ πξνγξάκκαηνο ησλ ηδησηηθνπνηήζεσλ πνπ έρεη ζπκθσλεζεί ζπληζηνχλ έλα δηπιφ ηζρπξφ κήλπκα πξνο ηηο αγνξέο: πξψηνλ, φηη ε ειιεληθή θπβέξλεζε είλαη ζηαζεξά πξνζεισκέλε ζηελ εθαξκνγή ηεο ζπκθσλίαο θαη, δεχηεξνλ, φηη νη επελδπηέο πνπ ζπκκεηέρνπλ είλαη πεπεηζκέλνη φηη ε πνξεία ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο ζα είλαη αλνδηθή θαη νη επελδχζεηο ηνπο απνδνηηθέο. Με άιια ιφγηα, ε ηαρεία πξαγκαηνπνίεζε ησλ ηδησηηθνπνηήζεσλ θαη ε αμηνπνίεζε ηεο δεκφζηαο πεξηνπζίαο αθελφο ζα εληζρχζνπλ πνζνηηθά ηελ αλάθακςε θαη αθεηέξνπ ζα είλαη ην απνθαζηζηηθφ βήκα πνπ ζα απνθαηαζηήζεη ηελ εκπηζηνζχλε. Απηφ κε ηε ζεηξά ηνπ ζα βειηηψζεη ην επελδπηηθφ θιίκα θαη ζα ιεηηνπξγήζεη σο πφινο έιμεσο πξφζζεησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ θαη εγρψξησλ επελδπηηθψλ θεθαιαίσλ. Αλ, πέξαλ ησλ φζσλ πξνβιέπνληαη ζηε Σπκθσλία, ε πνξεία αμηνπνίεζεο ηεο δεκφζηαο πεξηνπζίαο είλαη ηαρεία θαη απνηειεζκαηηθή, ζα κπνξνχζε φρη κφλν λα ζπκβάιεη ζηελ πεξαηηέξσ κείσζε ηνπ δεκφζηνπ ρξένπο, αιιά θαη λα ζηεξίμεη ηε βησζηκφηεηα ηνπ αζθαιηζηηθνχ ζπζηήκαηνο. Σην ζεκείν απηφ πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ηδησηηθνπνηήζεηο πνπ ζηεξίδνληαη ζηελ αμηνπνίεζε ηεο αδξαλνχο αθίλεηεο πεξηνπζίαο ηνπ Γεκνζίνπ έρνπλ κεδεληθφ ελαιιαθηηθφ θφζηνο επθαηξίαο θαη, επνκέλσο, πςειφ αλαπηπμηαθφ πνιιαπιαζηαζηή. * * * Σπκπεξαζκαηηθά, ε επηζηξνθή ζηελ θαλνληθφηεηα θαη ζε δηαηεξήζηκε αλάπηπμε εδξάδεηαη ζε δχν βαζηθέο πξνυπνζέζεηο: Πξψηνλ, ε θπβέξλεζε πξέπεη λα εθαξκφζεη ηε Σχκβαζε πνπ δηαπξαγκαηεχζεθε κε ηνπο εηαίξνπο θαη λα ιάβεη ηηο απαξαίηεηεο πξσηνβνπιίεο, πέξαλ ηεο Σχκβαζεο, πξνθεηκέλνπ λα βειηησζεί ην νηθνλνκηθφ θαη επελδπηηθφ θιίκα, αμηνπνηψληαο ην ζεηηθφ γεγνλφο ηεο πξνζέιθπζεο ηδησηηθψλ θεθαιαίσλ γηα ηελ αλαθεθαιαηνπνίεζε ησλ ζεκαληηθψλ ηξαπεδψλ. Γεχηεξνλ, ε Βνπιή ησλ Διιήλσλ, ε νπνία απφ ην 2010 κέρξη ζήκεξα ζηήξημε ηελ πξνζπάζεηα πξνζαξκνγήο θαη ζπλεπψο ηε ζσηεξία ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο, είλαη απηνλφεην φηη ζα πξέπεη λα ζπκβάιεη ζηελ νινθιήξσζε ηνπ λνκνζεηηθνχ έξγνπ πνπ πινπνηεί ηε Σχκβαζε, ηε ζηηγκή κάιηζηα πνπ ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο πξνζαξκνγήο έρεη ήδε επηηεπρζεί απφ ην 2010 κέρξη ζήκεξα θαη απνκέλεη έλα κηθξφ κφλν κέξνο. Η Τξάπεδα ηεο Διιάδνο έρεη επαλεηιεκκέλσο ηνλίζεη ζην παξειζφλ ηελ αλάγθε πνιηηηθήο θαη θνηλσληθήο ζπλαίλεζεο γηα λα αληηκεησπηζηνχλ ηα κεγάια πξνβιήκαηα ηεο ρψξαο. Σήκεξα, ε ζπλαίλεζε πνπ έρεη ήδε επηηεπρζεί θαη είλαη κηα κεγάιε θαηάθηεζε δελ πξέπεη λα δηαξξαγεί. Αληίζεηα, πξέπεη λα δηαηεξεζεί γηα λα δηαζθαιίζεη ηελ πνιηηηθή ζηαζεξφηεηα, λα ζηεξίμεη ηελ νξηζηηθή έμνδν απφ ηελ θξίζε θαη λα αλνίμεη ην δξφκν πξνο ηελ αλάπηπμε. 10
Τν πιήξεο θείκελν ηεο Έθζεζεο είλαη δηαζέζηκν ζην δηθηπαθφ ηφπν ηεο Τξάπεδαο ηεο Διιάδνο: http://www.bankofgreece.gr. 11