«Κοινή Περιφερειακή Στρατηγική Δράση

Newsletter 3 μαρτιοσ 2012, Ενημερωτικό Φυλλάδιο 3, Ελληνική έκδοση «Κοινή Περιφερειακή Στρατηγική Δράση για την αντιμετώπιση της Παράκτιας Διάβρωσης και της επίδρασης των Κλιματικών Αλλαγών για την αειφόρο ανάπτυξη της Μεσογειακής λεκάνης» Το έργο COASTANCE...... 2 ΚΥΡΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ... 6 ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ.. 9 ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ...... 10 ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΔΙΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΜΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ... 12 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΚΤΙΕΣ ΖΩΝΕΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ FACECOAST... 13 Δικτυακός τόπος προγράμματος www.coastance.eu 1

Μάρτιος 2012 2

Newsletter 3 Το έργο COASTANCE (www.coastance.eu) αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος MED. Κύριος σκοπός του είναι η ανάπτυξη πρακτικών εργαλείων (τεχνικών/ διαχειριστικών) προκειμένου να διαχειριστεί την προσαρμογή των παράκτιων ζωνών στις κλιματικές αλλαγές, σύμφωνα με τις επιφανέστερες Ευρωπαϊκές τομεακές πολιτικές όπως η Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Ζωνών, η Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική, ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, η Προσαρμογή στις Κλιματικές Αλλαγές, κα. Το έργο επικεντρώνεται στα στοιχεία εκείνα της παράκτιας προστασίας τα οποία περιλαμβάνουν: ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 3 Παράκτιοι Κίνδυνοι: Πλημμύριση και Διάβρωση ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 4 Τοπικά πλάνα δράσης για τη διαχείριση της παράκτιας προστασίας ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 5 Οδηγίες για μελέτες Περιβαλλοντολογικών Επιπτώσεων, επικεντρωμένων σε έργα και σχέδια παράκτιας προστασίας Το έργο COASTΑNCE βασίζεται σε δύο κύριους λειτουργικούς σκοπούς: Α) Στην κεφαλαιοποίηση της γνώσης και των πόρων που έχουν ήδη αποκτηθεί στον τομέα της παράκτιας προστασίας: βιώσιμες τεχνολογίες για την εκμετάλλευση των αποθεμάτων άμμου (πίσω από τα φράγματα ποταμών, λιμενικές δομές αντίθετες στο ρεύμα, γεωλογικές εναποθέσεις στον πυθμένα της θάλασσας κ.λπ.) βασισμένες στο πρόγραμμα Eurosion, Beachmed, υποπρογράμματα Βeachmed- E/GESA/RESAMME βιώσιμες τεχνολογίες για την παράκτια προστασία και προσαρμογή (έρευνα θαλάσσιου-κλίματος,τροφοδοσία ακτών, μαλακές δομές, επανεντοπισμός χρήσης κ.λπ. ) βασισμένες στο πρόγραμμα Eurosion, Beachmed, Βeachmed-e/ NAUSICAA/MEDPLAN/ICZM-MED υποπρογράμματα, Plancoast, προγράμματα Cadseland εκτιμήσεις της περιβαλλοντικής επίδρασης των νέων τεχνολογιών (δραστηριότητες εκβάθυνσης, εργασία ανατροφοδοσίας ακτών κ.λπ. ) και της στρατηγικής περιβαλλοντικής αξιολόγησης των παράκτιων σχεδίων βασισμένων στα Beachmed, υποπρογράμματα Βeachmed-E/EUDREP/ POSIDUNE. Β) Στις βραχυπρόθεσμες καθώς και μακροπρόθεσμες ενέργειες σχεδιασμού, ώστε να προσαρμοστούν οι συνέπειες των αλλαγών του κλίματος των παράκτιων ζωνών σύμφωνα με την οδηγία 2007/60/ΕΚ της ΕΕ: ανάπτυξη των προγραμμάτων τοπικής δράσης για την προσαρμογή των παράκτιων ζωνών στην αλλαγή του κλίματος, ενάντια στα αποτελέσματα διάβρωσης και τον κίνδυνο πλημμύρισης: Ανάλυση της διάβρωσης και των φαινομένων πλημμύρισης, σχέδια για την παράκτια διαχείριση, καθοδήγηση και συστάσεις για την ανάπτυξη των διοικητικών σχεδίων παράκτιας προστασίας, βασισμένων στα προηγούμενα ευρήματα προγραμμάτων της ΕΕ (π.χ. Safecoast, Comrisk και Messina) καθορισμός Σχεδίων Διαχείρισης των Ιζη- 3

Μάρτιος 2012 μάτων (ΣΔΙ) για την εκμετάλλευση των παράκτιων ιζημάτων καθώς κι εκείνων που βρίσκονται μακριά από την ακτή (τοποθεσία, χαρακτηριστικά, ακτίνα της ικανότητας/παραλίες για τροφοδοσία, εκμετάλλευση τεχνολογίας, επεξεργασίες που απαιτούνται) κατάλληλα πρωτόκολλα εκτίμησης της περιβαλλοντικής επίδρασης προκειμένου να βεβαιωθούν οι σωστές διαδικασίες κατά μήκος της παράκτιας ζώνης. Το έργο COASTANCE συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε. 1,738,324.14 ο οποίος με τη χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται σε 1,048,360.63. Η κατανομή του προϋπολογισμού για κάθε εταίρο αντιστοιχεί στα ακόλουθα ποσοστά: 1. ΠΑΜΘ: 21.8% 2. Περιφέρεια Λάτσιο: 14.7% 3. Περιφέρεια Κρήτης: 9.9% 4. Τμήμα Herault: 20.0% 5. Περιφέρεια Εμίλια Ρομάνια: 13.6% 6. Περιφέρεια Ανδαλουσίας: 10.3% 7. Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων της Κύπρου: 9.7% 8. Το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης του Dubrovnik, Κροατία, ως IPA εταίρος, συμμετέχει με έναν προϋπολογισμό 57,576.47. Η διαχείριση του έργου COASTANCE διεξάγεται από τον επικεφαλής εταίρο, την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Η διαχείριση του έργου διευκολύνεται από τις συντονιστικές συναντήσεις μεταξύ των εταίρων οι οποίες οργανώνονται περίπου κάθε πέντε μήνες. Κατά τη διάρκεια του έργου διοργανώθηκαν εννέα συντονιστικές συναντήσεις, στη Καβάλα, Γκαέτα, Μονπελιέρ, Σεβίλλη, Ηράκλειο, Μπολόνια, Ντουμπρόβνικ, Λεμεσό και Ρώμη. Η τελική συνάντηση πήρε μέρος στη Κομοτηνή όπου παρουσιάστηκαν τα τελικά αποτελέσματα του έργου. numbers corresponding to partners 4

Newsletter 3 Οι συντονιστικές συναντήσεις παρείχαν την ευκαιρία για μία συζήτηση σχετικά με τεχνικά, οικονομικά και διαχειριστικά θέματα. Η στενή συνεργασία μεταξύ των εταίρων του έργου, ο ικανοποιητικός συντονισμός του επικεφαλής εταίρου και η άμεση επαφή και καρποφόρα σχέση με τη Διαχειριστική Αρχή οδήγησαν στην επιτυχή ολοκλήρωση του έργου μέσα στο προβλεπόμενο χρόνο και χωρίς αποκλίσεις από την κατανομή του προϋπολογισμού. παραδοτέο 3 παράκτια κίνδυνοι: Πλημμύριση και Διάβρωση το παραδοτέο 3 επικεντρώνεται στη διαχείριση της παράκτιας πλημμύρισης και της διάβρωσης που προκαλούνται από καταιγίδες (μετεωρολογικός έλεγχος μέσω κυμάτων και ανέμου) και έχει ως σκοπό την ενσωμμάτωση της επιρροής που η κλιματική αλλαγή επιφέρει σε αυτά τα ρίσκα σε πολιτικές που έχουν να κάνουν με παράκτια διαχείριση. Εταίρος υπεύθυνος για το παραδοτέο: Νομαρχία του Herault Τα παραδοτέο 3 αποτελείται από 2 φάσεις φάση A: ανάλυση μελλοντικών σεναρίων σχετικά με την αξιολόγηση της παράκτιας δυναμικής φάση B: συστάσεις για τη χρήση νέων τεχνολογιών και μεθόδων ώστε να προλαμβάνονται οι παράκτιοι κίνδυνοι παραδοτέο 4 Σχέδια δράσης για τη διαχείριση της παράκτιας προστασίας το παραδοτέο 4 αποσκοπεί στο να συνθέσει Σχέδια Διαχείρισης Παράκτιας Προστασίας για την προσαρμογή των παράκτιων ζωνών στις κλιματικές αλλαγές ενάντια στα επιπτώσεις της διάβρωσης και των κινδύνων της πλημμύρισης. Ο πυρήνας της δομής του πλάνου θα αφορά στα Σχέδια Διαχείρισης Ιζημάτων (ΣΔΙ) για την εκμετάλλευση τόσο παράκτιων όσο και απομακρυσμένων από την παραλία ιζημάτων για θρεπτικούς σκοπούς. (τοποθεσία, χαρακτηριστικά, αριθμός καταλληλότητα/παραλιών προς ανάπτυξη, τεχνολογία αξιοποίησης, χρειαζούμενες θεραπείες). Εταίρος υπεύθυνος για το παραδοτέο: Περιφέρεια Εμίλια Ρομάνια Το παραδοτέο 4 αποτελείται από 3 φάσεις φάση A: εμπειρίες και περιφερειακές πολιτικές εν εξελίξει, γνώση σχετικά με το έδαφος και πηγές φάση B: ορισμός στοιχείων για Σχέδια Διαχείρισης Ιζημάτων φάση C: σύνθεση σχεδίων εδαφικής δράσης για τη διαχείριση της παράκτιας προστασίας Παραδοτέο 5: Κατευθυντήριες γραμμές για τις μελέτες σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, οι οποίες επικεντρώνονται σε έργα και σχέδια προστασίας των ακτών Το παραδοτέο 5 επιδιώκει να καθιερώσει ειδικές τεχνικές οδηγίες για τις δημόσιες διοικήσεις της Ευρώπης, αρμόδιες για την παράκτια προστασία / διαχείριση σχεδιασμού, προκειμένου να στηρίξει τις υποχρεωτικές διαδικασίες όπως οι Εκτιμήσεις Περιβαλλοντικής Επίδρασης (EΠΕ) και οι Στρατηγικές Περιβαλλοντικές Εκτιμήσεις (ΣΠΕ), οι οποίες επικεντρώνονται στην προστασία των παράκτιων έργων και σχεδίων. Εταίρος υπεύθυνος για το παραδοτέο: Περιφέρεια Λάτσιο Το παραδοτέο 5 αποτελείται από 2 φάσεις: Φάση A: μελέτη του πλαισίου, οι υπάρχουσες εμπειρίες και οι αδυναμίες στις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τα παράκτια έργα / σχέδια στην εξέλιξη της ΕΕ Φάση B: σχεδίαση συγκεκριμένων οδηγιών για τη ρύθμιση (και την αξιολόγηση) των μελετών σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που πιφέρουν τα παράκτια έργα και σχέδια 5

Μάρτιος 2012 ΚΥΡΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Το έργο COASTANCE προωθεί μια ολοκληρωμένη άποψη της παράκτιας ζώνης και των προβλημάτων διάβρωσης, κινδύνων βύθισης και προσαρμογής στη κλιματική αλλαγή. Υλοποιεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σε διάφορες πτυχές (αξιολόγηση παράκτιων κινδύνων, παράκτια διαχείριση και προστασία, αξιολόγηση περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων) και προτείνει ήπιες επιλογές, όπως τη θρέψη των παραλιών (η πρακτική η οποία χρησιμοποιεί και διαχειρίζεται ιζήματα με ένα βιώσιμο τρόπο), σε συνδυασμό με καινούργιες πολιτικές υλοποίησης, ώστε να μετριάσει τους παράκτιους κινδύνους και να προσαρμόσει την παράκτια διαχείριση στις επιδράσεις των κλιματικών αλλαγών. Απτά και μεταβιβάσιμα αποτελέσματα και συμπεράσματα από το έργο είναι: Ένα μοντέλο και εργαλείο γα την πρόβλεψη των κινδύνων πλημμύρισης κατά μήκος της παραλίας, το οποίο βασίζεται σε αριθμό απλών παραμέτρων, που μπορεί να είναι διαθέσιμο και εύχρηστο από το ευρύ κοινό μέσω του ίντερνετ (φιλική στο χρήστη ηλεκτρονική δασύνδεση) Παραδοτέο Φάση B Συνιστώσας 3; Οδηγίες για την ανάπτυξη εναλλακτικών μελλοντικών σεναρίων τα οποία θα βοηθήσουν στις διαδικασίες λήψεως αποφάσεων στις Μεσογειακές παράκτιες περιοχές - Παραδοτέο Φάση A Συνιστώσας 3; Ένα μοντέλο το οποίο θα συνθέτει σχέδια δράσης παράκτιας προστασίας και σχέδια διαχείρισης ιζημάτων, περιλαμβάνοντας παραδείγματα από σχέδια που έχουν εκπονηθεί κατά τη διάρκεια του έργου από περιοχές εταίρων, σε συνάρτηση με ένα μοντέλο δεδομένων και εργαλείο για τη διαχείριση παράκτιων ιζημάτων βασισμένο σε παράκτια κύτταρα (SICELL) Παραδοτέο Φάση Γ Συνιστώσα 4; Οδηγίες για την περιβαλλοντολογική αξιολόγηση έργων παράκτιας προστασίας, σχέδια προγραμματισμού και διαχείρισης, βασισμένα στις διαδικασίες EIA και SEA Παραδοτέο Φάση B Συνιστώσας 5; Σχετικά με το νούμερο 1) η μέθοδος πραγματοποίησης χαρτών κινδύνου βασίζεται σε ένα εργαλείο το οποίο μας επιτρέπει να υπολογίζουμε σε μία συγκεκριμένη περιοχή την ανύψωση της στάθμης της θάλασσας υπό προκαθορισμένες συνθήκες έχοντας υπόψη μας βασικά δεδομένα όπως το τοπογραφικό προφίλ ξηράς-θάλασσας, υψηλότερη γραμμή στεριάς, ατμοσφαιρική πίεση, ταχύτητα ανέμου, επέκταση ηπειρωτικής πλατφόρμας, βάθος κλεισίματος της παραλίας, ύψος και περιοδικότητα κύματος, γωνία κύμα- 6

Newsletter 3 example of sketch for Emilia-Romagna littoral sediment management plan on SICELL basis τος εκτός ακτής, επίδραση άμπωτης, ώστε να καταχωρηθούν σε ένα απλό και φιλικό για το χρήστη ηλεκτρονικό περιβάλλον. Διαφορετικά υπολογιστικά μοντέλα τα οποία είναι ενσωματωμένα σε αυτό το εργαλείο συνεισφέρουν το καθένα στον υπολογισμό της θαλάσσιας στάθμης (ρύθμιση κύματος, κύματα θύελλας επίδραση ανέμου, επίδραση πίεσης, περίοδος αύξησης κυμματισμού, άμπωτη, ανύψωση της θαλάσσιας στάθμης λόγω κλιματικών αλλαγών σε μεσοπρόθεσμη περίοδο) προκειμένου να εκτιμηθεί η συνολική ανύψωση της θάλασσας σε μια συγκεκριμένη περιοχή υπό αυτές τις συνθήκες. Σχετικά με το νούμερο 2), οι οδηγίες για την ανάπτυξη εναλλακτικών μελλοντικών σεναρίων τα οποία θα βοηθήσουν στις διαδικασίες λήψεως αποφάσεων στις Μεσογειακές παράκτιες περιοχές είναι ένα καινοτόμο εργαλείο το οποίο μας επιτρέπει να εξερευνήσουμε πώς θα μπορούσαν να διαμορφωθούν οι παράκτιες περιοχές στο μέλλον, χρησιμοποιώντας μια ολοκληρωμένη προσέγγιση η οποία χρησιμοποιεί τόσο ποιοτικές όσο και ποσοτικές μεθόδους. Αυτό το εργαλείο λαμβάνει υπόψη παράκτιους κινδύνους και την κλιματική αλλαγή, καθώς και την ανθρώπινη επαφή με το περιβάλλον, λόγω του ότι η διαδικασία είναι βασισμένη σε συμμετοχικές διαδικασίες οι οποίες περιλαμβάνουν τοπικούς παράγοντες. Οι οδηγίες αποτελούνται από μία μεθοδολογία 7 βημάτων: περιβαλλοντικών πληροφοριών (βιο-φυσικά και κοινωνικόοικονομικά δεδομένα), ανάλυση της εκάστοτε κατάστασης και των κυρίως τάσεων (δημογραφικές, οικονομικές, πολιτικές, και αλλαγές κουλτούρας ή φυσικές αλλαγές), εξεύρεση σχετικών παραγόντων (με ανάλυση του κοινωνικού δικτύου), εξεύρεση ειδικών εγχειριδίων (τα οποία να ολοκληρώνουν χωροταξική/στατιστική 7

Μάρτιος 2012 ανάλυση και συμμετοχικές μεθόδους), διαλογή και κατασκευή πιθανών μελλοντικών σεναρίων (τα οποία θα περιλαμβάνουν ομάδες ειδικών και παράγοντες), αφήγηση ιστορικών παραγόντων, Και εξαγωγή συστάσεων για μια καλύτερη διαχείριση της παράκτιας περιοχής που εξετάζεται. Η μέθοδος αυτή εφαρμόστηκε πιλοτικά σε τοπικό επίπεδο. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι είναι ένα ισχυρό και επαναστατικό εργαλείο για την παράκτια διαχείριση στο πλαίσιο των κλιματικών αλλαγών που λαμβάνουν χώρα αυτή τη χρονική περίοδο, όπως επίσης ένα πολύτιμο όργανο προκειμένου να δημιουργηθούν καινούργιοι μηχανισμοί για τη συμμετοχή του κοινού στη διακυβέρνηση σε παράκτιες περιοχές. Σχετικά με το νούμερο 3), το οποίο περιέχει τις συστάσεις και τις επιλογές στρατηγικών πολιτικών της πρωτοβουλίας EUROSION, το COASTANCE σχεδίασε ένα πλαίσιο δράσης για την προστασία, διαχείριση και τη προσαρμογή των παράκτιων περιοχών των οποίων οι δύο βασικοί πυλώνες είναι η τροφοδοσία ιζημάτων από το παράκτιο περιβάλλον καθώς και η μείωση των απωλειών των ιζημάτων. Προκειμένου να υποστηριχτεί αυτό το πλαίσιο έχει δημιουργηθεί ένα συγκεκριμένο εργαλείο το οποίο βασίζεται στην υποδιαίρεση των παράκτιων εκτάσεων σε παράκτια ιζηματικά κελλιά (SICELL Σύστημα πληροφοριών και διαχείρισης παράκτιων ιζημάτων). Το πλαίσιο αυτής της δράσης λαμβάνει υπόψη όλες τις πιθανές πηγές ιζημάτων εντός και εκτός του παράκτιου συστήματος (εκτός ακτής, παράκτιες, ενδοχώρας), τις καλές πρακτικές για τη διατήρηση των θαλάσσιων ιζημάτων και τη μείωση των απωλειών των αυτών (από επιδράσεις του ανέμου, καθάρισμα παραλιών, προστασία χειμερινών αναχωμάτων, κα.), τα μέτρα για τη μείωση των καθιζήσεων και για την αύξηση της στερεομεταφοράς των ποταμών. Τα γεω-δεδομένα SICELL, με την προϋπόθεση ότι γνωρίζουμε τη δυναμική των τοπικών ακτών, τη μορφολογία τους, τις προηγούμενες παρεμβάσεις και τις συνθήκες διάβρωσης, μπορούν να παρέχουν μία λίστα μεγάλης έκτασης (προκειμένου να μπει σε κλίμακα προτεραιότητας) μέσω της οποίας συγκεκριμένες δράσεις και καλές πρακτικές μπορούν να λάβουν χώρα. Παράλληλα, τα SICELL παρέχουν μία λίστα με πηγές παράκτιων ιζημάτων (λιμάνια και εκβολές ποταμών, εν δυνάμει αυξανόμενες εκτάσεις, συγκεντρώσεις από έργα σκληρής προστασίας, κα.) δίνοντας στοιχεία για ένα καθολικό σύστημα διαχείρισης των ιζημάτων. 8

Newsletter 3 Σχετικά με το νούμερο 4) το COASTANCE δημιούργησε συγκεκριμένες οδηγίες για την τακτοποίηση και αξιολόγηση των μελετών που αφορούν τις περιβαλλοντολογικές επιπτώσεις, ως ένα εργαλείο υποστήριξης για τις Δημόσιες Διοικήσεις της ΕΕ οι οποίοι έχουν να κάνουν με παράκτια σχέδια με ειδική έμφαση στις ευαίσθητες ή/και τις προστατευόμενες παράκτιες περιοχές. Οι οδηγίες ΜΠΕ του COASTANCE αναπτύχθηκαν βάσει συγκεκριμένων οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (85/337/ΕΕΚ και σχετικών τροποποιήσεων του 1997, του 2003, και του2001/42/εε και βάσει των οδηγιών της πρωτοβουλίας EUROSION 2004). Στα πλαίσια τον οδηγιών COASTANCE έχουν αναπτυχθεί συγκεκριμένες κατευθύνσεις, που αφορούν τις διαφορετικές περιβαλλοντολογικές επιπτώσεις, προκειμένου να υποστηρίξουν και να καθοδηγήσουν τις διαδικασίες αξιολόγησης σχεδίων διαχείρισης, προγραμμάτων και έργων παράκτιας προστασίας. ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ /ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Οι εταίροι του έργου Εμίλια Ρομάνια, Λάτσιο, Herault, Ανδαλουσία, βασιζόμενοι στις εμπειρίες τους, πρότειναν μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σε διάφορους τομείς (αξιολόγηση παράκτιων κινδύνων, παράκτια διαχείριση και προστασία, αξιολόγηση περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων) οι οποίες έχουν διαμοιραστεί στην εταιρική συνεργασία, ορίζοντας συνεπώς το έργο COASTANCE. Η υλοποίηση αυτής της ολοκληρωμένης προσέγγισης εισήγαγε μια ουσιώδη αλλαγή της οπτικής γωνίας σχετικά με την παράκτια διαχείριση σε εκείνες τις περιοχές (Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Κύπρος, Κρήτη και Επαρχία Ντουπρόβνικ- Νερέτβα) όπου αυτός ο κλάδος είναι ακόμη αναπτυσσόμενος. Η συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών μηχανικών και ερευνητικών κέντρων (με δεξιότητες στις παράκτιες δυναμικές, στην αξιολόγηση ρίσκων, και στην αξιολόγηση των περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων) είχαν έναν 9

Μάρτιος 2012 εκπαιδευτικό απόηχο για τις δημόσιες υπηρεσίες της Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, της Κύπρου, της Κρήτης και της Κροατίας, κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του έργου, επέτρεψε την ανταλλαγή καλών πρακτικών σε αυτές τις περιφερειακές και κρατικές υπηρεσίες προκειμένου να ορίσουν/προτείνουν κατάλληλες τομεακές πολιτικές, μεθοδολογίες και τεχνικές για την παράκτια προστασία και για στρατηγικές προσαρμογής. Συγκεκριμένα, οδήγησε στην αύξηση της ενημέρωσης για τους παράκτιους κινδύνους, στην εισαγωγή της διαδικασίας για τη συμμετοχή παραγόντων και στην ενημέρωση για περιβαλλοντολογικά θέματα σε σχέση με τα παράκτια έργα και το σχεδιασμό τους. Νέα σχέδια παράκτιας διαχείρισης και διαχείρισης ιζημάτων δημιουργήθηκαν στην ΠΑΜΘ, στη Κρήτη, τη Κύπρο (για τα πιλοτικά μέρη) στο Herault (Κόλπος της Λιόν) και στην Εμίλια Ρομάνια (περιφερειακή ακτή). Το έργο COASTANCE, το οποίο έχει μια πολυτομεακή προσέγγιση (επικεντρώνεται στην εκτίμηση των κινδύνων, σε δημιουργία σχεδίων και προγραμμάτων ΜΠΕ σε έργα και σχέδια) αποτελεί μια βασική προϋπόθεση της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Παράκτιας Ζώνης (ΟΔΠΖ) όπως αναφέρεται στην οδηγία της ΕΠ (413/2002) και μπορεί να θεωρηθεί ως ένα σύστημα από λειτουργικά και αποτελεσματικά εργαλεία τα οποία μπορούν να υλοποιήσουν πολιτικές ΟΔΠΖ στα συγκεκριμένα θέματα της παράκτιας διάβρωσης και των θαλάσσιων πλημμυρών (Οδηγία 2007/60/ΕΠ). Επιπλέον, προέρχεται από την πρωτοβουλία EUROSION (DG ENV) Συστάσεις για ιζήματα και παράκτια διαχείριση και Οδηγίες για την ενσωμάτωση θεμάτων παράκτιας διάβρωσης στις διαδικασίες αξιολόγησης περιβάλλοντος (2004) και συνεισφέρει στην υλοποίηση συγκεκριμένων διατάξεων του πρωτοκόλλου ΟΔΠΖ για τη Μεσόγειο 2008, το οποίο τέθηκε σε ισχύ το 2011. Οι ποικίλες περιπτώσεις παράκτιων περιοχών οι οποίες είναι παρούσες στην εταιρική συνεργασία (αμμώδεις παραλίες ανοιχτής θαλάσσης, μικτές αμμώδεις και βραχώδεις παραλίες, μικρές παραλίες, κα.) καλύπτουν τις περιπτώσεις της Μεσογειακής λεκάνης και η ολοκληρωμένη προσέγγιση COASTANCE, με τις μεθόδους και τα εργαλεία της μπορούν να εφαρμοσθούν ευρέως και θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση ανάπτυξης μίας κοινής στρατηγικής δράσης για την προσαρμογή των παράκτιων ζωνών στη κλιματική αλλαγή στα πλαίσια του MED. Μια περιφερειακή προσέγγιση πρέπει να αποσκοπεί στο να είναι μια διαδικασία η οποία θα καλύπτει γεωγραφικές περιοχές με ειδικά χαρακτηριστικά και μια διαδικασία διαμέσου της οποίας οι περιφερειακές διοικήσεις είναι οι κεντρικοί πρωταγωνιστές νέων συμμετοχικών εδαφικών συμφωνιών με τοπικούς συμμετέχοντες κλειδιά στη παράκτια διαχείριση και τη προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή. Επιπροσθέτως, η εταιρική συνεργασία COASTANCE απαρτίζεται από ποικίλα επίπεδα διακυβέρνησης (κράτος, περιφέρειες, επαρχίες) σύμφωνα με τη τοπική ικανότητα οργάνωσης για τη παράκτια διαχείριση. Ανέπτυξε τη δικτύωση, τη συνεργασία και την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των περιφερειών και άλλων διοικητικών επιπέδων και σχετικών κοινωνικό-οικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Τα αποτελέσματά της συνεισφέρουν συνειδητά στην υλοποίηση της Ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής, μίας πολιτικής που θα παίξει κρίσιμο ρόλο στην παράδοση της στρατηγικής της ΕΕ 2020 COM(2010)2020 τελικό και στο να προωθήσει τη προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή, την αποφυγή των κινδύνων και τη διαχείριση αυτού οι οποίες θα είναι από τις επενδυτικές προτεραιότητες της οικονομικής περιόδου 2014-2020 COM(2011)614 2011/0275(COD). ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Το έργο COASTANCE εισήγαγε μία νέα κατανοητή και βιώσιμη προσέγγιση στη παράκτια διαχείριση και προστασία και παρήγαγε νέα εργαλεία για να υποστηρίξει κατάλληλα αναλύσεις και δράσεις. Επιπλέον, συνείσφερε στην ουσιώδη αλλαγή της οπτικής γωνίας σχετικά με τη παράκτια διαχείριση σε εκείνες τις περιφέρειες όπου αυτός ο τομέας βρισκόταν ακόμη 10

Newsletter 3 σε ανάπτυξη. Αλλά αυτό αντιπροσωπεύει μόνο ένα βήμα. Προκειμένου να μεταφραστεί αυτή η καινοτόμος συνεισφορά στην πράξη σε επίπεδο συστήματος στις διάφορες περιφέρειες των εταίρων και στην ευρύτερη Μεσογειακή περιοχή, χρειάζονται περισσότερες πράξεις και περισσότερος χρόνος. Για εκείνα τα συμπεράσματα και αποτελέσματα που αφορούν τη διαχείριση των ιζημάτων, τη παράκτια προστασία και σχέδια διαχείρισης με υποστηρικτικά εργαλεία (SICELL), όπως και για τις οδηγίες EIA και SEA, μία κυρίαρχη τάση ξεκίνησε κατά τη διάρκεια του τρίτου χρόνου αλλά παρόλα αυτά, οι καλές προοπτικές ολοκλήρωσης φαίνονται μακρινές. Επιπλέον το εργαλείο το οποίο προβλέπει τους κινδύνους το οποίο αναπτύχθηκε στο έργο έχει δοκιμαστεί σε περιορισμένες περιπτώσεις. Η φιλική στο χρήστη πλατφόρμα του μοντέλου αυτού θα είναι διαθέσιμη ηλεκτρονικά μέχρι το πέρας του έργου (Μάρτιος 2012) και αυτό θα είναι το σημείο εκκίνησης για να μπορούμε να αποδείξουμε τη δυνατότητα μεταφοράς του, να το δοκιμάσουμε και να το συντονίσουμε με ένα μεγαλύτερο αριθμό περιπτώσεων στη Μεσόγειο και όχι μόνο. Για τους εταίρους αυτούς οι οποίοι επικεντρώθηκαν σε πιλοτικά σημεία αυτό σημαίνει καταρχήν την υλοποίηση των σχεδίων διαχείρισης τα οποία δημιουργήθηκαν μέσα στο έργο και έπειτα την απόδειξη της αποτελεσματικότητας, την ικανότητα υιοθέτησης και εφαρμογής της μεθοδολογίας στο ευρύτερο περιφερειακό πλαίσιο. Για εκείνους τους εταίρους που έχουν ήδη επικεντρωθεί στο ευρύτερο περιφερειακό πλαίσιο, τα σχέδια που εκπονήθηκαν θα υιοθετηθούν σε περιφερειακό επίπεδο και η διαχειριστική διαδικασία υα πάρει χρόνο και χρειάζεται να ακολουθηθεί βήμα προς βήμα, όπως και για την υιοθέτηση των οδηγιών EIA και SEA από τα ανάλογα γραφεία στις διοικήσεις των εταίρων. Αυτές οι διαδικασίες έχουν περιγραφεί συνοπτικά μέσω συγκεκριμένων ερωτηματολογίων τα οποία έχουν κατατεθεί στους εταίρους και σε όλες τις περιπτώσεις οι εταίροι μας κατατόπισαν σχετικά με το πόσος χρόνος θα χρειαστεί και για τον τρόπο με τον οποίο τα συμπεράσματα και τα αποτελέσματα του έργου μπορούν να υιοθετηθούν από τα αντίστοιχα επίπεδα λήψης αποφάσεων. (μεταξύ 16 και 18 μηνών). Πρόκειται για την περίπτωση της υιοθέτησης της προσέγγισης διαχείρισης ιζημάτων και του εργαλείου SICELL στην Εμίλια Ρομάνια-Romagna στα πλαίσια της καινούργιας περιφερειακής πράξης η οποία αφορά τους κανονισμούς βυθοκόρησης και τις θρεπτικές επεμβάσεις. Οι εργασίες πάνω στον καινούργιο κανονισμό ξεκίνησαν στις αρχές του 2011 και αναμένεται να ολοκληρωθούν το δεύτερο μισό του έτους 2012. (και να διανεμηθούν μέχρι το τέλος του χρόνου). Η περιφέρεια του Λάτσιο ξεκίνησε μια σειρά δραστηριοτήτων σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο ώστε να μοιραστεί και να υιοθετήσει επίσημα τις οδηγίες EIA και SEA: η EIA&SEA Περιοχή της Περιφέρεια του Λάτσιο τελειοποιεί μια συγκεκριμένη διοικητική πράξη προκειμένου να υιοθετήσει και έπειτα να χρησιμοποιήσει τις οδηγίες, ενώ έγινε μια συνάντηση με στελέχη του Ιταλικού Υπουργείου Περιβάλλοντος, EIA&SEA Τμήμα Προστασίας Ξηράς και Θάλασσας αποσκοπώντας στο να μοιραστεί τις οδηγίες και τέλος να τις παρέχει και να τις διαχύσει σε εθνική κλίμακα δημοσιοποιώντας τις στην ιστοσελίδα του Υπουργείου. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση προετοιμάζει ένα «Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Βιώσιμης Ανάπτυξης των Παράκτιων Περιοχών και των Νησιών» το οποίο αναμένεται να διανεμηθεί το 2013. Θα περιλαμβάνει μία σαφή ερμηνεία των παράκτιων ζωνών και των επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων σύμφωνα με το πρωτόκολλο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης των Παράκτιων Ζωνών στη Μεσόγειο 2008. Δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμα εάν αυτό το πλαίσιο θα συμπεριλαμβάνει μία πολιτική σχετικά με τη διάβρωση ή θέματα σχετικά με τη προστασία των παραλιών. Σε κάθε περίπτωση, οι περιφέρειες θα πρέπει να προετοιμάσουν τα σχέδια τους σύμφωνα με αυτό το πλαίσιο. Στη περίπτωση του ΠΑΜΘ, η δημιουργία ενός «Επιχειρησιακού Σχεδίου Παράκτιας Ζώνης», είναι σε εξέλιξη (για να διανεμηθεί μέχρι το 2012) και θα περιλαμβάνει έργα υποδομών, σχολεία, υποδομές αλιείας, έργα περιβαλλοντικής προστασίας, έργα παράκτιας προστασίας κα. Η ΠΑΜΘ επιθυμεί να συμπεριλάβει στις διαφορετικές κατηγορίες σχεδίων και έργων το θέμα της διάβρωσης και σχετικές επιλογές πολιτικών τα οποία θα χρηματοδοτηθούν σε περιφερειακό επίπεδο, συμπεριλαμβάνοντας στοιχεία του COASTANCE ως παραδείγματα και το έργο Παραλία Κάριανη (πιλοτική περιοχή έργου) σαν πρώτη επέμβαση, ακο- 11

Μάρτιος 2012 λουθώντας το σχέδιο διαχείρισης το οποίο αναπτύχθηκε στα πλαίσια του έργου COASTANCE. Σε κάθε περίπτωση, εφόσον μία εθνική πολιτική ΟΔΠΖ δεν έχει ακόμη καθοριστεί, και εφόσον δεν υπάρχει συγκεκριμένο τμήμα το οποίο να ασχολείται με τη παράκτια διαχείριση, η κυρίαρχη τάση των αποτελεσμάτων του COASTANCE προβλέπεται να έχει μακρύ δρόμο στο μέλλον. Στη Κύπρο, τα αποτελέσματα του COASTANCE και τα σχέδια και έργα προστασίας (στο πιλοτικό σημείο το μακρό-κύτταρο Ζύγι-Κίτι) θα εφαρμοστούν σε ένα διάστημα 5 χρόνων μαζί με τη δημιουργία και υιοθέτηση μιας προσαρμοσμένης εκδοχής του SICELL. Μετά το πέρας των έργων το Υπουργείο Επικοινωνίας και Έργων σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές θα υλοποιήσουν το σχέδιο διαχείρισης ιζημάτων (ανατροφοδότηση παραλίας, μεταφορά ιζημάτων κα.) τα οποία θα τρέχουν για 15 χρόνια. Στη νότια Γαλλία, το τμήμα του Herault ανέπτυξε ένα σχέδιο διαχείρισης ιζημάτων για τη παράκτια προστασία και διαχείριση στον κόλπο της Λιόν. Το σχέδιο προστασίας θα έπρεπε να υιοθετηθεί από τις τοπικές αρχές και να προωθηθεί σε εθνικό επίπεδο (DREAL-LR). Το σχέδιο διαχείρισης ιζημάτων θα υλοποιηθεί στην πράξη για 5 χρόνια μετά από την υιοθέτηση και τη δημιουργία μίας γενικής συμφωνίας ανάμεσα στο PACA και την Περιφέρεια Λανγκουεντόκ-Ρουσιγιόν, έχοντας υπόψη ότι η χρήση ιζημάτων σε αυτή τη περιοχή περιλαμβάνει την εδαφική επάρκεια των δύο Γαλλικών περιφερειών. Σε αυτό το πλαίσιο, παρόλο που η διαδικασία κυρίαρχων τάσεων ξεκίνησε και παρά το γεγονός ότι τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα του έργου μπορούν να μεταφερθούν, υπάρχουν προφανής δυσκολίες στο να αποκτηθούν οι αναμενόμενες επιστροφές και η υλοποίηση στο πρόγραμμα αυτό κάθε αυτό. Έτσι, έγινε εμφανής στους εταίρους η ανάγκη δραστηριοτήτων κεφαλαιοποίησης ώστε να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες οι οποίες ξεκίνησαν, η ανάγκη για την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων του έργου, για τη μεταφορά τους και για μία επαρκή συνεισφορά στην Μεσογειακή περιφερειακή κοινότητα. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΔΙΝΟΝΤΑΙ από ΜΙΑ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ κεφαλαιοπησης των ΑΠΟΤΕΛΕΣμαΤων ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Η επιθυμία των εταίρων του έργου να προβούν σε κεφαλαιοποίηση των αποτελεσμάτων οφείλεται σε δύο λόγους. Πρωτίστως, η ευκαιρία να προχωρήσουν με μια συνέχεια αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων προκειμένου να ολοκληρώσουν τη διαδικασία κυρίαρχων τάσεων μέσα στις αντίστοιχες διοικήσεις, να αποδείξουν ότι υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς και να αυξήσουν την συνεργασία στη παράκτια προστασία, διαχείριση και προσαρμογή στη Κ.Α. στο πλαίσιο του προγράμματος Med. Παράλληλα, να σχεδιάσουν μια πρωτοβουλία μακρό-προγράμματος σε αυτό το τομέα για την επόμενη οικονομική περίοδο (2014-2020), μαζί με άλλα προγράμματα (Med κ.α.) τα οποία να είναι επικεντρωμένα σε διαφορετικούς τομείς και πτυχές που αφορούν τις παράκτιες ζώνες του MED (παράκτια προστασία και διαχείριση, αξιολόγηση κινδύνων, προστασία περιβάλλοντος, διακυβέρνηση, τουρισμός, προσβασιμότητα, αστική ανάπτυξη, ενέργεια, βιώσιμη χρήση πηγών, αλιεία, εγκαταστάσεις πλοήγησης και λιμένων, θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός) προκειμένου να αξιολογήσουν όχι μόνο τα αποτελέσματα του COASTANCE αλλά και άλλων έργων τα οποία ασχολούνται με παράκτια θέματα, δημιουργώντας έτσι τις συνθήκες για μια δυνατή εταιρική συνεργασία ικανή να αναπτύξει μια συνεκτική και ολοκληρωμένη περιφερειακή συνεργασία στην περιοχή της Μεσογείου. Στοχεύοντας στο να συγκεκριμενοποιήσει αυτές τις προθέσεις, η εταιρική συνεργασία COASTANCE, έπειτα από ένα πρώτο σεμινάριο κεφαλαιοποίησης το οποίο οργανώθηκε από τη Διαχειριστική αρχή του MED στη Ρώμη τον Ιούνιο του 2011, προώθησε και ξεκίνησε την δημιουργία ενός δικτύου του έργου το οποίο ονομάζεται FACECOAST - Αντιμετωπίζοντας τη πρόκληση της κλιματικής αλλαγής στις παράκτιες 12

Newsletter 3 ζώνες της Μεσογείου» www.facecoast.eu το οποίο παρουσιάστηκε επίσημα στην ημερίδα κεφαλαιοποίησης του MED στη Μασσαλία στις 30 Νοεμβρίου 2011. Σήμερα το δίκτυο αυτό αποτελείται, ακολουθώντας την υπογραφή ενός συγκεκριμένου Μνημονίου Κατανόησης, από 8 έργα από διαφορετικά προγράμματα της ΕΕ, καλύπτοντας σχεδόν όλες τις πτυχές/τομείς που αναφέρονται παραπάνω. Αυτά είναι το ίδιο το COASTANCE, το MAREMED, το SHIFT (MED πρόγραμμα), το RESMAR, το PERLA, το TEP (CBC IT-F), το THESEUS και το MICORE (7FP). Άλλα έργα, τα οποία καλύπτουν άλλες πτυχές/τομείς, έχουν προσεγγιστεί και εξετάζεται η προσκόλλησή τους. (SHAPE - CBC IPA Adriatic, PEGASO 7FP, BLAST Interreg IV B North Sea ). Η πρώτη επίσημη συνάντηση των έργων που προσκολλώνται στο δίκτυο FACECOAST έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του τεχνικού σεμιναρίου COASTANCE στη Ρώμη στις 26 Ιανουαρίου 2012. Σκοπός του δικτύου είναι να σχεδιάσει και να αναπτύξει ολοκληρωμένες δράσεις σε Μεσογειακό επίπεδο (λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές πτυχές, τομείς και πολιτικές που επηρεάζουν τις παράκτιες περιοχές) οι οποίες θα υπάγονται σε ένα ευρύτερο μάκρο-επίπεδο για τη περίοδο 2014-2020 και οι οποίες θα σχεδιαστούν στο πλαίσιο ενός έργου κεφαλαιοποίησης, ακολουθώντας την πρωτοβουλία εμπορευματοποίησης του προγράμματος MED, μέσα στο οποίο θα ολοκληρωθούν και θα αξιολογηθούν τα συμπεράσματα και τα αποτελέσματα τα οποία αποκτήθηκαν από τα έργα τα οποία είναι στο δίκτυο. Έχοντας υπόψη τον αριθμό των εταίρων και τη διαφορετικότητα των προγραμμάτων, θα παραχθεί ένα πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα με ικανότητα μεταφοράς αποτελεσμάτων, πιθανών κυρίαρχων τάσεων και συνθηκών βιωσιμότητας, και θα χαρακτηρίζεται από την πρωτοβουλία για μία υψηλή πιθανότητα καινοτομίας στα διαφορετικά πεδία/ τομείς που αφορούν τη διακυβέρνηση, διαχείριση και προστασία των παράκτιων περιοχών. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑς ΤΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ της ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΙ Τουσ κινδύνουσ στις ΠΑΡΑΚΤΙΕΣ ΖΩΝΕΣ της μεσογειου ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ FACECOAST Βασιζόμενο στο γεγονός ότι αναφέρεται σε διάφορους επιστημονικούς κλάδους και στην αφθονία των δεξιοτήτων των έργων και των εταίρων που το απαρτίζουν, η πρωτοβουλία του δικτύου FACECOASTσκοπεύει να αυξήσει την συνεργασία στις θαλάσσιες Μεσογειακές περιφέρειες σε όρους: Ενδυνάμωσης των κυρίαρχων τάσεων εξάπλωσης των δοκιμασιών των εργαλείων και της μεταφοράς των συμπερασμάτων διαμοιρασμού κυβερνητικών προσεγγίσεων προκειμένου να ξεπεράσει την εδαφική τμηματοποίηση ανταλλαγής διαφορετικών προσεγγίσεων ώστε να συμπεριλάβει στελέχη που αποφασίζουν για τη πολιτική ανάπτυξης συνεργιών μεταξύ διαφορετικών τομέων και πολιτικών (προστασία περιβάλλοντος και ακτών, οικο-καινοτομία, μεταφορές, τουρισμός, ενέργεια, γεωργία, αστική ανάπτυξη κλπ.) προκειμένου να αντιμετωπίσει το θέμα της παράκτιας προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές σύμφωνα με τις αρχές της ΟΔΠΖ αύξηση της επίγνωσης στους φυσικούς και ανθρωπογενείς παράκτιους κινδύνους για τις Μεσογειακές περιοχές σε Ευρωπαϊκό επίπεδο σχεδίαση, με βάση παλαιών και εν εξελίξει έργων με βάση ένα οργανικό και συνεκτικό σετ πρωτοβουλιών (προπαρασκευαστικό, σχεδιασμός, δομικό and επιβλέπον) ικανό να έχει επιρροή και να ανταποκρίνεται στα θέματα που απασχολούν τη Μεσόγειο σε μία μεγάλη κλίμακα (μάκρο-επίπεδο) κατά τη διάρκεια του έργου COASTANCE σχεδι- 13

Μάρτιος 2012 άστηκε και παρουσιάστηκε ένα προσχέδιο ενός μάκρο-προγράμματος (BEACHMED-3) στο Μονπελιέρ κατά τη διάρκεια της 2ης συνεδρίασης του COASTANCE (Φεβρουάριος 2010). Αυτό το μάκρο-πρόγραμμα επίσης παρουσιάστηκε στο έργο MEDGovernance κατά τη διάρκεια της τελικής του συνεδρίασης στη Βαρκελώνη (Ιούλιος 2011), και κατεγράφη στις τελικές πράξεις της συνεδρίασης (www.medgov.net/lazio/documents/regionalstrategic-plan-mediterranean-sustainabledevelopment-lazio-region). Ξανασυζητήθηκε στη παρουσίαση της Εμίλια Ρομάνια στο πλαίσιο της τελικής συνεδρίασης του OURCOAST που αφορούσε εμπειρίες ΟΔΠΖ στην Ευρώπη και το οποίο έγινε στη Ρήγα (Λάτβια) τον Οκτώβριο του 2011 (http://www.ourcoastconferenceriga.eu/). Οι κύριοι ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΙ ΣΤΟΧΟΙ του μάκρο-προγράμματος μπορούν να συνοψισθούν ως εξής: Α ) ότι προσδιορίζουν ένα λεπτομερές πλαίσιο σε περιφερειακό επίπεδο των κινδύνων κατά μήκος της Μεσογειακής ακτής για τις συνδυασμένες επιδράσεις της ΚΑ, της διάβρωσης και της εισβολής του θαλασσινού νερού και τις ανάλογες ανάγκες Β) ότι αναπτύσσουν την περιφερειακή ισορροπία των παράκτιων ιζημάτων μέσω μίας κατάλληλης γνώσης της ενδοχώρας και των παράκτιων και θαλασσινών πηγών ιζημάτων στη λεκάνη της Μεσογείου Γ) ότι εξετάζουν τους καλύτερους τρόπους προκειμένου να διαχειριστούν τα ιζήματα κάτω από διάφορες συνθήκες/πτυχές (περιβαλλοντικές, οικονομικές, τεχνολογικές, νομικές, κα.) Δ) ότι βρίσκουν και προωθούν δράσεις προκειμένου οι Μεσογειακές παράκτιες ζώνες να προσαρμοστούν και να γίνουν πιο ανθεκτικές σύμφωνα με τις αρχές της ΟΔΠΖ και του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού Ε) ότι ξεκινούν εμπειρίες που μπορούν να μεταφερθούν, πραγματικά κατάλληλες για τις Μεσογειακές παράκτιες ζώνες, προκειμένου να επιτύχουν προσαρμόσιμες λύσεις στη ΚΑ, βιώσιμη ανάπτυξη και καλυτέρευση της ανθεκτικότητας Οι κύριες ΓΡΑΜΜΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ του μάκρο-προγράμματος BEACHMED-3 μπορούν να συνοψισθούν ως εξής: 1 χαρακτηρισμός των Μεσογειακών ακτών ανάλογα με το προφίλ της μορφολογικής τους σταθερότητας (διάβρωση και έκθεση πλημμύρας) με εδαφική λεπτομέρεια προκειμένου να επιτραπεί ένας πραγματικά συνειδητός σχεδιασμός της ολοκληρωμένης διαχείρισης των παράκτιων ζωνών (EUROSION-MED έργο) 2 έρευνα, 3 Στρατηγική 4 Νομικά 5 Αξιόπιστα 6 Επίτευξη 7 Έρευνα χαρακτηρισμός και αξιολόγηση των πηγών θαλάσσιων και παράκτιων ιζημάτων στη Μεσογειακή λεκάνη προκειμένου να επιτραπεί μία βιώσιμη αποκατάσταση της σωρείας των παράκτιων ιζημάτων (RESEARCH); περιβαλλοντολογική αξιολόγηση των σχεδίων για εκμετάλλευση των πηγών ιζημάτων και της βιώσιμης παράκτιας προστασίας (ESA); εργαλεία και συμφωνίες που χρειάζονται για τον παράκτιο και θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό τα οποία απαιτούνται από την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων πηγών και ιζημάτων (MSP); και διαμοιρασμένα στοιχεία για ολοκληρωμένα Περιφερειακά Αρχηγικά Πλάνα για την παράκτια προσαρμογή στη ΚΑ και την αντίθεση της διάβρωσης, και περιεκτικά Τοπικά Πλάνα για τις ΟΔΠΖ της Μεσογείου (Σχέδια ΟΔΠΖ); της προστασίας/προσαρμογής έργων προτεραιότητας κατά των παράκτιων ρίσκων που προκαλούνται από ανθρώπινα και φυσικά αίτια, που να συνάδουν με το σχεδιαζόμενο πλαίσιο (ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ); και επίβλεψη πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από αυτές τις προβλεπόμενες δράσεις μέσω ενός θεσμού ενός δικτύου Μεσογειακών παρατηρητήριων ((Ευρωπαϊκά Διαπεριφερειακά Παρατηρητήρια για τη Μεσογειακή Παράκτια Άμυνα - EURIOMCODE). Το να είμαστε συνειδητοποιημένοι σχετικά με τις δυσκολίες που υπάρχουν για να δημιουργηθεί μία νέα δομή, η διαδικασία δημιουργίας 14

Newsletter 3 του παρατηρητηρίου πηγάζει από την συνειδητοποίηση ότι ένα πλαίσιο συμφωνίας μεταξύ υπαρχουσών δομών (χωρίς κόστος υλοποίησης), πρέπει να σέβεται τις διαφορετικές μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται από τις συμμετέχουσες δομές (όχι αρχικό πρόβλημα βάσης) και να προωθεί μια σταδιακή συνεργασία αρμονίας μεταξύ τους. Κατά τη διάρκεια του υποέργου BEACHEMD-e / OBSEMEDI μία συγκεκριμένη μελέτη απομόνωσε, ανέλυσε και κατέγραψε αριθμό περιφερειακών/τοπικών δομών (παρατηρητήρια). Αυτό το σετ δεδομένων βελτιώθηκε και ανανεώθηκε κατά τη διάρκεια του έργου COASTANCE. Η ανανεωμένη πλατφόρμα είναι προσβάσιμη στην ιστοσελίδα www.beachmed.eu. Αυτή η πρόταση γεννήθηκε το 2007 με μία πρώτη πολιτική συμφωνία ( Χάρτης της Μπολόνια ΧΑΡΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙ- ΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΚΤΙΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΕΝΟΣ ΕΥ- ΡΩΠΑΙΚΟΥ ΔΙΑΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗ- ΤΗΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΥΝΑ ΤΩΝ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΑΚΤΩΝ - EURIOMCODE) στο πλαίσιο του RFO BEACHMED-e (υποέργο OBSEMEDI) η οποία υπεγράφη από τους πολιτικούς αντιπροσώπους των εταίρων του BEACHMED και η οποία κατέγραψε τη καταλληλότητα του οργανισμού Arc Latin. Το έργο COASTANCE υπήρξε το πρώτο λειτουργικό βήμα ως προς την δυνατότητα υλοποίησης αυτής της πολιτικής βούλησης να δημιουργηθεί ένα Ευρωπαϊκό Διαπεριφερειακό Παρατηρητήριο για την Άμυνα των Παράκτιων Ακτών (EURIOMCODE). Το έργο COASTANCE υπήρξε το πρώτο λειτουργικό βήμα ως προς την δυνατότητα υλοποίησης αυτής της πολιτικής βούλησης να δημιουργηθεί ένα παρατηρητήριο MED, καταρχήν, έχοντας ορίσει διαμοιρασμένες μεθόδους και εργαλεία για την αξιολόγηση των ρίσκων και για την επίβλεψη της παράκτιας διάβρωσης, καλές πρακτικές, EIA οδηγίες και σχέδια μοντέλα για τη διαχείριση και τη προστασία, και έχοντας παράλληλα επεκτείνει το δίκτυο επαφών κα την πλατφόρμα σε περιφερειακές/ τοπικές κατάλληλες για την παραγωγή και διαχείριση παράκτιων δεδομένων. Το δίκτυο FACECOAST είναι ένα βήμα παραπέρα σχετικά με την θεσμοθέτηση του παρατηρητηρίου Med Observatory, ολοκληρώνοντας το δίκτυο σε μία Μεσογειακή κλίμακα και δημιουργώντας μια κοινή πλατφόρμα δεδομένων. Το δίκτυο FACECOAST διαθέτει μέσα/εργαλεία (πλατφόρμα, εκτυπωμένο υλικό, επεξεργασμένες αναφορές, κα.) παρεχόμενα ελεύθερα από τα συμμετέχοντα έργα ως μια συνεισφορά που συνάδει με τους σκοπούς τους. Όλα τα συμπεράσματα, αποτελέσματα και εμπειρίες των προσκολλημένων έργων τα οποία είναι σχετικά με τους σκοπούς του δικτύου θα εμπορευματοποιηθούν στο σχεδιασμό και ανάπτυξη του μάκρο-προγράμματος. Έργα τα οποία έχουν ήδη ολοκληρωθεί μπορούν να συμμετάσχουν στο δίκτυο, μοιράζοντας τα έγγραφά και τις πλατφόρμες που έχουν νωρίτερα διανείμει. Οι φορείς λήψεων αποφάσεων κάθε έργου συμφωνούν σε ένα κοινό πρόγραμμα δικτύων το οποίο θα υλοποιηθεί και θα ανανεωθεί όταν θα είναι απαραίτητο με απόφαση από τους φορείς τους ίδιους. Το δίκτυο μπορεί να σχεδιάσει και να λανσάρει πρωτοβουλίες με την υποστήριξη μέσων και πηγών τα οποία θα προέρχονται από τα συμμετέχοντα έργα σύμφωνα με τη δική τους αποστολή, σκοπούς και σε συμφωνία με τους αντίστοιχους προϋπολογισμούς τους. Κάθε συμμετέχοντας μπορεί να υποδείξει άλλα δίκτυα για να συμμετέχουν σε αυτό το δίκτυο με βάση τη συμβατότητα του νέου έργου σε σχέση με τους σκοπούς του δικτύου και με την υπογραφή του Μνημονίου Κατανόησης του FACECOAST. Στην ηλεκτρονική σελίδα του FACECOAST (www.facecoast.eu) περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες μαζί με το Μνημόνιο Κατανόησης υπογεγραμμένο από τα προσκολλούμενα έργα. Στο δικτυακό τόπο του προγράμματος www.coastance.eu μπορείτε να αντλήσετε πληροφορίες για το πρόγραμμα και να κατεβάσετε τις τεχνικές μελέτες του προγράμματος 15

«Κοινή Περιφερειακή Στρατηγική Δράση για την αντιμετώπιση της Παράκτιας Διάβρωσης και της επίδρασης των Κλιματικών Αλλαγών για την αειφόρο ανάπτυξη της Μεσογειακής λεκάνης» Region of East Macedonia & Thrace (GR) - Lead Partner Region of Crete (GR) Regione Emilia-Romagna (IT) The Ministry of Communications & Works of Cyprus (CY) Regione Lazio (IT) Departement de l Herault (FR) Junta de Andalucia (SP) Dubrovnik Neretva County Regional Development Agency (HR)