LIFE07 ENV/GR/ Soil Sustainability (So.S.) Έκθεση Προόδου. Περίοδο αναφοράς από έως Ημερομηνία αναφοράς 16/09/2011

LIFE07 ENV/GR/000278 Soil Sustainability (So.S.) Έκθεση Προόδου Περίοδο αναφοράς από 01.07.2010 έως 30.06.2011 Περιοχή έργου: Ημερομηνία Έναρξης έργου: 01/01/2009 Ημερομηνία Λήξης έργου: 30/06/2012 Ημερομηνία αναφοράς 16/09/2011 Στοιχεία Έργου Προϋπολογισμός: 1.572.745,00 Χρηματοδότηση Επιτροπής: Ευρωπαϊκής Υδρολογική Λεκάνη Ανθεμούντα Κεντρική Μακεδονία 771.872,00 (%) συνολικού κόστους: 49,08% (%) επιλέξιμου κόστους: 50,00% Στοιχεία Συντονιστή Δικαιούχου Επωνυμία Δικαιούχου: ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. Πρόσωπο Επικοινωνίας: κος Σωκράτης Φάμελλος Ταχυδρομική Διεύθυνση: 1 ο χλμ. Θέρμης-Τριαδίου (Gold Center, Κτίριο 9) GR - 57001, Τ.Θ. 60497, Θέρμη Τηλέφωνο: +30-2310-463930 Fax: +30-2310-486203 E-mail: environment@anatoliki.gr Project Website: www.lifesos.eu

Πίνακας περιεχομένων 1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 1 1.1 Πρόοδος έργου... 1 1.2 Προβλήματα κατά την υλοποίηση του έργου... 2 1.3 Αξιολόγηση της εφικτότητας των στόχων και του πλάνου εργασίας του έργου... 3 2. EXECUTIVE SUMMARY... 5 2.1 General Progress... 5 2.2 Problems encountered... 6 2.3 Assessment as to whether the project objectives and work plan are still viable... 7 3. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΡΓΟΥ... 8 3.1 Περιγραφή διοίκησης έργου... 8 3.2 Οργανόγραμμα της ομάδας έργου και της δομής διοίκησης... 8 3.3 Συμβάσεις συντονιστή δικαιούχου με συμπράττοντες δικαιούχους και συγχρηματοδότες... 8 3.4 Παραδοτέα από την αρχή του έργου...10 3.5 Αλλαγές στο εταιρικό σχήμα και στη διάρκεια του έργου....11 4. ΤΕΧΝΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ... 16 4.1 Ολοκληρωμένες και υπό εξέλιξη Δράσεις...16 4.1.1 Δράση 2: Λειτουργία μονάδας διαχείρισης εδάφους... 16 4.1.2 Δράση 4: Ανάπτυξη εργαλείου λήψης αποφάσεων για τον καθορισμό των ζωνών προτεραιότητας δράσης και την επιλογή μέτρων κατά της διάβρωσης του εδάφους... 17 4.1.3 Δράση 5: Σχεδιασμός των προτεινόμενων μέτρων στις ζώνες υψηλής προτεραιότητας.. 19 4.1.4 Δράση 6: Εκτίμηση υποβάθμισης εδάφους από τη διάβρωση σε μια πιλοτική αγροτική περιοχή.... 19 4.1.5 Δράση 7: Αναγνώριση απομείωσης οργανικής ύλης σε μια πιλοτική αγροτική περιοχή.. 22 4.1.6 Δράση 8: Ενημέρωση και συμμετοχή των εμπλεκόμενων στην αναγνώριση των χαρακτηριστικών, λειτουργιών και απειλών του εδάφους.... 23 4.1.7 Δράση 9: Εκτίμηση κινδύνου αλάτωσης εδάφους στην πιλοτική αγροτική περιοχή.... 24 4.1.8 Δράση 11: Εφαρμογή του ΕΔΡΕ σε συγκεκριμένη περιοχή... 25 4.1.9 Δράση 12 «Βελτιστοποίηση και τελική ρύθμιση του εργαλείου διαχείρισης ρυπασμένου εδάφους»... 28 4.1.10 Δράση 14: Ανάπτυξη και αξιολόγηση βέλτιστων πρακτικών για την προστασία των εδαφών από στεγανοποίηση... 28 4.1.11 Δράση 15: Ανάπτυξη και αξιολόγηση βέλτιστων πρακτικών για την προστασία των εδαφών από στεγανοποίηση... 29 4.1.12 Δράση 16: Σχέδιο δράσης για τη διαχείριση του εδάφους στην περιοχή της υδρολογικής λεκάνης Ανθεμούντα.... 30 4.1.13 Δράση 20: Ιστοσελίδα έργου... 31 4.1.14 Δράση 21: Συμμετοχή σε συνέδρια και εκδόσεις... 31 4.2 Προγραμματισμένες δράσεις μέχρι την 30η Ιουνίου 2012 (τελική έκθεση)...32 4.2.1 Δράση 1: Διοίκηση & παρακολούθηση έργου... 32 4.2.2 Δράση 2: Λειτουργία μονάδας διαχείρισης εδάφους... 32 Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 1

4.2.3 Δράση 4: Ανάπτυξη εργαλείου λήψης αποφάσεων για τον καθορισμό των ζωνών προτεραιότητας δράσης και την επιλογή μέτρων κατά της διάβρωσης του εδάφους... 32 4.2.4 Δράση 5: Σχεδιασμός των προτεινόμενων μέτρων κατά της διάβρωσης του εδάφους για μια ζώνη υψηλής προτεραιότητας (αντικείμενο μελέτης)... 32 4.2.5 Δράση 6: Εκτίμηση υποβάθμισης εδάφους από τη διάβρωση σε μια πιλοτική αγροτική περιοχή.... 32 4.2.6 Δράση 7: Αναγνώριση απομείωσης οργανικής ύλης σε μια πιλοτική αγροτική περιοχή.. 32 4.2.7 Δράση 8: Ενημέρωση και συμμετοχή των εμπλεκόμενων στην αναγνώριση των χαρακτηριστικών, λειτουργιών και απειλών του εδάφους.... 33 4.2.8 Δράση 9: Εκτίμηση κινδύνου αλάτωσης εδάφους στην πιλοτική αγροτική περιοχή.... 33 4.2.9 Δράση 11: Εφαρμογή του ΕΔΡΕ σε συγκεκριμένη περιοχή (Περιοχή Θέρμης)... 33 4.2.10 Δράση 12: Βελτιστοποίηση και τελική ρύθμιση του ΕΔΡΕ... 33 4.2.11 Δράση 15: Σχεδιασμός καινοτόμων λύσεων για το έλεγχο της στεγανοποίησης σε μια υπό αστικοποίηση πιλοτική περιοχή... 34 4.2.12 Δράση 16: Σχέδιο δράσης για τη διαχείριση του εδάφους στην περιοχή της υδρολογικής λεκάνης Ανθεμούντα.... 34 4.2.13 Δράση 17 Ανάπτυξη δεξιοτήτων για την αειφόρο διαχείριση του εδάφους... 34 4.2.14 Δράση 19. Δημοσιοποίηση έργου: Έντυπα και πινακίδες... 35 4.2.15 Δράση 20. Ιστοσελίδα έργου... 35 4.2.16 Δράση 21: Συμμετοχή σε συνέδρια και εκδόσεις... 35 4.2.17 Δράση 22: Θεματικοί οδηγοί... 35 4.2.18 Δράση 23. Ημερίδα λήξης του έργου... 35 4.2.19 Διάγραμμα GANTT... 36 4.3 Επιπτώσεις: Περιβαλλοντική πολιτική και διακυβέρνηση...38 4.3.1 Άμεσες... 38 4.3.2 Έμμεσες... 39 4.4 Συμπληρωματικές Δράσεις εκτός έργου...39 5. OIKONOMIKO ANTIKEIMENO... 40 5.1 Δαπάνες υλοποίησης - Σχολιασμός...40 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 - Διοικητικό μέρος...43 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 - Παραδοτέα...43 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 - Τεχνικό μέρος...43 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4 Δημοσιοποίηση έργου...44 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5 - Ηλεκτρονική έκδοση της έκθεσης προόδου του έργου....44 Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 2

ΛΙΣΤΑ ΣΥΝΤΟΜΕΥΣΕΩΝ ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. - Ι.Ε.Β. Π.Τ.Α.-Κ.Μ. Π.Κ.Μ. Α.Δ.Μ.Θ. Γ.Σ.Π. Γ.Υ.Σ. Ε.Μ.Υ. Ε.Λ.Α. Ε.Δ.Ρ.Ε. GIS CORINE RUSLE2 STU Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας - Ινστιτούτο Εγγείων Βελτιώσεων Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Κεντρικής Μακεδονίας Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία Εργαλείου Λήψης Αποφάσεων Εργαλείου Διαχείρισης Ρυπασμένου Εδάφους Geographical Information Systems Coordination of information on the environment Revised Universal Soil Loss Equation version2 Soil Typological Unit Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 3

1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1.1 Πρόοδος έργου Στην παρούσα έκθεση περιγράφεται η μεθοδολογία, τα προβλήματα, τα αποτελέσματα καθώς και οι ενέργειες διοίκησης και οικονομικής διαχείρισης του έργου LIFE07 ENV/GR/000278 Soil Sustainability (So.S.), με τον πλήρη τίτλο «Αειφορική διαχείριση εδάφους σε μια μεσογιακή Λεκάνη με βάση την Ευρωπαϊκή θεματική Στρατηγική για το έδαφος», για την περίοδο από 1/7/2010 έως 30/6/2011. Επιπλέον γίνεται αναφορά στο πλάνο εργασίας για την επόμενη περίοδο και μέχρι τη λήξη του έργου, 30 Ιουνίου 2012. Το έργο LIFE Soil Sustainability (So.S.) αφορά στην αναγνώριση των διαφόρων κινδύνων που απειλούν το έδαφος λαμβάνοντας υπόψη τα γεωμορφολογικά, υδρολογικά, οικονομικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά της περιοχής καθώς και την προτεινόμενη Ευρωπαϊκή στρατηγική για το έδαφος. Για την υλοποίηση του, συνεργάζονται η Αναπτυξιακή Εταιρεία Ανατολικής Θεσσαλονίκης ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε., το Ινστιτούτο Εγγείων Βελτιώσεων του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε., οι εταιρείες INTERGEO ΕΠΕ και ΥΕΤΟΣ Ο.Ε., η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και το Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Συγχρηματοδότες του έργου εκτός της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και του εταιρικού σχήματος είναι οι Δήμοι Θέρμης, Βασιλικών και Ανθεμούντα. Περιοχή εφαρμογής του έργου είναι η υδρολογική λεκάνη του Ανθεμούντα και στόχος η αναγνώριση της υποβάθμισης του εδάφους η οποία επιταχύνεται από τις διάφορες ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Από την έναρξη του έργου έως σήμερα έχουν υλοποιηθεί τα παρακάτω: Συστάθηκε και λειτουργεί η μονάδα διαχείρισης εδάφους, η οποία εμπλουτίζει την υφιστάμενη βάση δεδομένων του Γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών με τα αποτελέσματα του έργου και παραδίδει δεδομένα στους συμπράττοντες δικαιούχους του έργου απαραίτητα για την υλοποίηση των ενεργειών ευθύνης τους (δράση 2). Ο συντονιστής δικαιούχος, υπολόγισε το συντελεστή υδατικής διάβρωσης σε όλη την περιοχή της λεκάνης με τη χρήση του μοντέλου RUSLE (δράση 3) και στη συνέχεια ολοκλήρωσε την ανάπτυξη ενός εργαλείου λήψης αποφάσεων για την αντιμετώπιση της διάβρωσης. Με την εφαρμογή του μοντέλου στην πιλοτική περιοχή (ημιορεινή περιοχή λεκάνης) προέκυψαν τρεις ζώνες (χαμηλής, μέσης και υψηλής) προτεραιότητας δράσης για την αντιμετώπιση της υδατοδιάβρωσης (δράση 4). Τέλος, ξεκίνησε η αξιολόγηση των περιοχών-θέσεων που ανήκουν στη ζώνη υψηλής προτεραιότητας δράσης ώστε προταθούν μέτρα και τεχνικές περιορισμού της διάβρωσης (δράση 5) Ο δικαιούχος ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.- Ι.Ε.Β. ολοκλήρωσε τις δειγματοληψίες και βρίσκεται στο στάδιο ολοκλήρωσης των εργαστηριακών αναλύσεων εδάφους στην αγροτική πιλοτική περιοχή (Δημοτική ενότητα Βασιλικών) για την εκτίμηση της υποβάθμισης του εδάφους. Παρέδωσε τα «Αποτελέσματα αναλύσεων για την απομείωση της οργανικής ουσίας στα γεωργικά εδάφη της λεκάνης του Ανθεμούντα», επέλεξε τα μοντέλα RUSLE και CORINE για την εκτίμηση της διάβρωσης στην ίδια πιλοτική περιοχή, ενώ συντάσσει το εδαφολογικό χάρτη της περιοχής (δράσεις 6 & 7). Στην ίδια πιλοτική περιοχή ο δικαιούχος Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης (Α.Δ.Μ.Θ), ο οποίος αποτελεί το διάδοχο φορέα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, μετά την εφαρμογή του Νόμου 3852/2010 (πρόγραμμα Καλλικράτης) στην Ελλάδα, ολοκλήρωσε τα παραδοτέα της έρευνας-μελέτης Αλάτωσης στις αγροτικές εκτάσεις της λεκάνης Ανθεμούντα (δράση 9). Στο πλαίσιο ελέγχου της ρύπανσης από ανθρωπογενείς δραστηριότητες (πιλοτική περιοχή Δήμου Θέρμης), ο δικαιούχος INTERGEO αφού ολοκλήρωσε την επισκόπηση της σχετικής νομοθεσίας και ανέπτυξε το Μοντέλο Αξιολόγησης Ρυπασμένων Πεδίων (ΜΑΡΠ) και το Στρατηγικό πλάνο δράσης για την εφαρμογή ελέγχου της ρύπανσης υπεδάφους φάσης Ι και Φάσης ΙΙ (δράση 10), κατήρτισε κατάλογο και χάρτη με τα εν δυνάμει ρυπασμένα πεδία στην πιλοτική περιοχή και προχώρησε με τη συμπλήρωση ειδικού ερωτηματολογίου με επιτόπου επισκέψεις στα πεδία. Μετά τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων και την εφαρμογή του ΜΑΡΠ κατέταξε τα εν δυνάμει πεδία ανάλογα με το βαθμό επικινδυνότητας τους. Τέλος, προχώρησε σε επί τόπου έρευνες σε τρία πεδία για την επιβεβαίωση της εγκυρότητας του ΜΑΡΠ και συντάσσει τα αντίστοιχα παραδοτέα (δράση 11). Επίσης, ο δικαιούχος ΥΕΤΟΣ που είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο της στεγανοποίησης του εδάφους στις υπό αστικοποίηση περιοχές (Δήμος Θέρμης) επέλεξε την κατάλληλη μεθοδολογία και υπολόγισε το βαθμό στεγανοποίηση στο Δ. Θέρμης, λαμβάνοντας υπόψη τις χρήσεις γης, το ανάγλυφο του εδάφους και εκτιμήσεις της υδατοπερατότητάς του (ενέργεια 13). Ανέπτυξε κατάλληλο λογισμικό βάσει του οποίου, έγινε έλεγχος της μεταβολής του βαθμού στεγανοποίησης στην περιοχή μελέτης, ανάλογα Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 1

με την έκταση της προς αστικοποίηση περιοχής, τη θέση αυτής, τα δομικά υλικά με τα οποία θα αστικοποιηθεί κ.α. ενώ προχώρησε και στην πρόταση ενός σχεδίου δράσης για τον περιορισμό της στεγανοποίησης (δράση 14). Τέλος, ξεκίνησε την υλοποίηση της δράσης 15 με στόχο το Σχεδιασμό καινοτόμων λύσεων για τον έλεγχο της στεγανοποίησης. Ο δικαιούχος ΠΤΑ-ΚΜ έχει ξεκινήσει τις ενέργειες για την εκπόνηση ενός σχεδίου δράσης για τη διαχείριση του εδάφους στη λεκάνη, με την αναγνώριση των κοινωνικών εταίρων και την αποστολή του υλικού για την αρχική ενημέρωση τους, με την ανάπτυξη των περιεχομένων του σχεδίου και την υλοποίηση της 1 ης συνάντησης εργασίας με τους τοπικούς κοινωνικούς εταίρους (δράση 16). Τέλος, το πλαίσιο των ενεργειών δημοσιοποίησης του έργου, δημιουργήθηκε η ταυτότητα του έργου (δράση 18), παρήχθησαν το φυλλάδιο και η αφίσα του έργου, δημιουργήθηκε η λίστα επικοινωνίας και εγκαταστάθηκαν οι πινακίδες του έργου στην περιοχή της λεκάνης (δράση 19) και ολοκληρώθηκε η ανάπτυξη του ιστοτόπου του έργου σε σημαντικό βαθμό (δράση 20). Επιπλέον, Αποτελέσματα του έργου παρουσιάσθηκαν σε δύο διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα και έγινε αποδεκτή εργασία σε ένα τρίτο. Τέλος, υπήρξαν σχετικές δημοσιεύσεις για το έργο και την 1 η συνάντηση εργασίας με τους τοπικούς κοινωνικούς εταίρους (δράση 16) στον τοπικό και εθνικό τύπο και ένα τεχνικό περιοδικό. 1.2 Προβλήματα κατά την υλοποίηση του έργου Κατά την περίοδο αναφοράς της παρούσας παρουσιάσθηκαν προβλήματα, τα οποία αναφέρονται στη συνέχεια: 1. Διοικητικά προβλήματα Τροποποίηση σύμβασης συγχρηματοδότησης με τους δήμους της περιοχής λόγω αλλαγής του διοικητικού χάρτη της χώρας Ν. 3852/2010. Υπογράφηκε στις 22 Ιούνιου του 2011 (βλέπε παρ. 3.3.) Τροποποίηση της Φόρμας Α2 και Α3/1 και της σύμβασης εταιρικής σχέσης μεταξύ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ και ΕΘΙΑΓΕ ΙΕΒ, σύμφωνα με την πρόταση της Ε.Ε. στην επιστολή της ενδιάμεσης έκθεσης, καθώς η ίδια συμμετοχή των δικαιούχων στο έργο θα είναι τελικά μεγαλύτερη από αυτή που αναφέρθηκε στην εγκεκριμένη πρόταση (βλέπε παρ. 3.3). Η Διεύθυνση υδάτων, η οποία είναι υπεύθυνη της δράσης 9, υπάγεται πλέον στην νεοσυσταθείσα Αποκεντρωμένη διοίκηση Μακεδονίας Θράκης, δυνάμει του άρθρου 280 του Ν. 3852/2010, αντί της πρώην Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία συστάθηκε με το Ν.2503/1997, και καταργήθηκε βάσει της παραγράφου 4 του άρθρου 283 του Ν. 3852/2010. Το γεγονός αυτό δε δημιούργησε προβλήματα στην υλοποίηση της δράσης (βλέπε παρ. 3.5 και 4.1.7), αλλά είχε σαν αποτέλεσμα στην καθυστέρηση πληρωμής του αναδόχου και στην μη παράδοση των ήδη ολοκληρωμένων παραδοτέων, τα οποία πρέπει να εξωφληθούνν πρώτα και μετά να παραδοθούν (βλέπε παρ. 4.1.7). Συγχώνευση του ΕΘΙΑΓΕ με άλλους τρεις δημόσιους φορείς στο πλαίσιο της πολιτικής συγχωνεύσεων της Ελληνικής Κυβέρνησης. Μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει γνωστοί οι όροι της συγχώνευσης και δεν μπορεί να γίνει πρόβλεψη και εκτίμηση των προβλημάτων που τυχόν θα δημιουργηθούν. (βλέπε παρ. 3.5), Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονία Θράκης δεν παρείχε στο συντονιστή δικαιούχο βεβαίωση μη ανάκτησης ΦΠΑ από την αρμόδια ΔΟΥ, σημείο 17 του παραρτήματος της επιστολής της ενδιάμεσης έκθεσης. Το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι τόσο η Π.Κ.Μ. όσο και Α.Δ.Μ.Θ. υπάγονται σε κανονικό καθεστώς ΦΠΑ, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχουν ασκήσει το δικαίωμα ανάκτησης του, καθώς είναι δημόσιοι φορείς. H επιλεξιμότητα ή μη του ΦΠΑ ως κόστος τόσο για την ΠΚΜ όσο και για την Α.Δ.Μ.Θ θα αξιολογηθεί από τον ορκωτό λογιστή κατά τη διάρκεια πιστοποίησης των δαπανών του εταίρου Α.Δ.Μ.Θ. Τεχνικά προβλήματα Κατά την υλοποίηση της δράσης 4 από την ΑΝΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. κατά τον καθαρισμό των ζωνών προτεραιότητας δημιουργήθηκε η αναγκαιότητα επικαιροποιήσεις των κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων οι οποίοι εισήχθησαν στο Εργαλείο λήψης αποφάσεων (ΕΛΑ) για την αντιμετώπιση της διάβρωσης. Συγκεκριμένα, ενώ αρχικά χρησιμοποιήθηκαν ορθοφωτοχάρτες της περιόδου 1996-1997, τον Ιανουάριο του 2011, η ομάδα έργου απέκτησε πρόσβαση σε έγχρωμα ψηφιακά υπόβαθρα της περιοχής μελέτης με υψηλή ακρίβεια (0,50m), της περιόδου 2007-2009 (Κτηματολόγιο Α.Ε.). H επικαιροποίηση αυτή είχε ως αποτέλεσμα την τετράμηνη καθυστέρηση στην παράδοση του ΕΛΑ και την πολύμηνη καθυστέρηση στην παράδοση του θεματικού οδηγού της δράσης. Αναλυτική αναφορά γίνεται στην παράγραφο 4.1.2. Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 2

Κατά την υλοποίηση των δράσεων 6 και 7 από το ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ παρουσιάσθηκαν προβλήματα κατά της δειγματοληψίες και αναλύσεις εδάφους που επέφεραν αξιοσημείωτη καθυστέρηση στην ολοκλήρωση των παραδοτέων που συμπεριλαμβάνονται σε αυτές. Τα προβλήματα αναφέρονται στη συνέχεια περιληπτικά ενώ εκτενέστερη αναφορά δίνεται στις παραγράφους 4.1.4 και 4.1.5: Αδυναμία ολοκλήρωσης της δειγματοληψίας στην πετρώδη περιοχή των 1.600 περίπου στρεμμάτων, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες. Καθυστέρηση στην ολοκλήρωση διάνοιξης των εδαφικών προφίλ, λόγω ασυνήθιστα παρατεταμένων βροχοπτώσεων τον Οκτώβριο του 2010 αλλά και το χειμώνα είχαν σαν αποτέλεσμα την επανάληψη και ολοκλήρωσή τους τον Μάιο του 2011. Καθυστέρηση στην ολοκλήρωση μέτρησης της διηθητικότητας του εδάφους στο πεδίο λόγω των προαναφερθέντων βροχοπτώσεων, αλλά και των βροχοπτώσεων από τα μέσα Μαΐου μέχρι το τέλος Ιουνίου του 2011, με αποτέλεσμα οι μετρήσεις να πραγματοποιηθούν τον Ιούλιο. Καθυστέρηση της ποιοτικής και ημιποσοτικής ορυκτολογικής ανάλυσης της αργίλου των εδαφικών προφίλ, από το εργαστήριο Εδαφολογίας της Γεωπονικής Σχολής του ΑΠΘ (εξωτερικός συνεργάτης) εξαιτίας βλάβης του οργάνου ανάλυσης. Στο πλαίσιο της δράσης 11, τρίμηνη καθυστέρηση στην ολοκλήρωσή της και την παράδοση δύο εκ των τεσσάρων παραδοτέων της (βλέπε παρ. 4.1.8), λόγω: Της μηνιαίας καθυστέρησης στη συλλογή των απαιτούμενων συμπληρωμένων ερωτηματολογίων, λόγω απροθυμίας από τους χρήστες των εν δυνάμει ρυπασμένων πεδίων. Της δίμηνης καθυστέρησης στην ολοκλήρωση της διεξαγωγής των περιβαλλοντικών ελέγχων στο τρίτο πεδίο (Ταγαράδες) κυρίως λόγω των συνεχόμενων βροχοπτώσεων από τον Ιανουάριο μέχρι περίπου τα μέσα Μαρτίου 2011. Της δίμηνης καθυστέρησης στην ολοκλήρωση των εργαστηριακών αναλύσεων των δειγμάτων νερού και εδάφους λόγω φόρτου εργασίας των εξωτερικών χημικών εργαστηρίων όπου και ανατέθηκαν, ενώ ο περιβαλλοντικός έλεγχος στους Ταγαράδες ολοκληρώθηκε στο τέλος Μαρτίου. Στο πλαίσιο της δράσης 14, υπήρξε μηνιαία καθυστέρηση (βλέπε παρ. 4.1.10). Τα δύο παραδοτέα της δράσης αποστάλθηκαν στο συντονιστή δικαιούχο το Φεβρουάριο του 2011, ωστόσο ζητήθηκε η βελτίωση του σχεδίου δράσης, μετά από τον έλεγχο του περιεχομένου του, η οποία και ολοκληρώθηκε το Μάρτιο του 2011 1.3 Αξιολόγηση της εφικτότητας των στόχων και του πλάνου εργασίας του έργου Το έργο ακολουθεί, με κάποιες παρεκκλίσεις μόνο στο χρονοδιάγραμμα, το πλάνο εργασίας που έχει καθορισθεί στην εγκεκριμένη αναθεωρημένη πρόταση του και δεν παρατηρούνται σημαντικά προβλήματα ενώ οι καθυστερήσεις αν και αρκετές δεν είναι τόσο κρίσιμες ώστε να περιορίζουν τη δυνατότητα υλοποίησης των στόχων που έχουν τεθεί. Από τα 29 παραδοτέα που προβλέπονταν μέχρι το τέλος Ιουνίου 2011, έχουν παραδοθεί τα 22 ενώ τα υπόλοιπα 7 θα παραδοθούν μέχρι το τέλος Οκτωβρίου 2011, εκτός από ένα που θα παραδοθεί στις 15/1/2012. Αναλυτική αναφορά γίνεται στην παράγραφο 3.4. Το σύνολο των παραδοτέων του πίνακα C2, αναμένεται να παραδοθούν μέχρι τη λήξη του έργου. Το σημαντικότερο πρόβλημα που προέκυψε είναι η καθυστέρηση στην υλοποίηση της Δράσης 6 από το ΕΘΙΑΓΕ ΙΕΒ η οποία έχει επιπτώσεις τόσο στη δράση 22 όσο και στη δράση 16. Τα υπόλοιπα προβλήματα δεν αναμένεται να επηρεάσουν το έργο και την ποιότητα των αποτελεσμάτων του. Συγκεκριμένα, η καθυστέρηση των δύο παραδοτέων της δράσης 6 έχει ως αποτέλεσμα την μετατόπιση κατά ένα μήνα της ημερομηνίας έκδοσης και παράδοσης των τεσσάρων θεματικών οδηγών (thematic guides) της δράσης 22, 28/02/2012 αντί 31/1/2012, χωρίς να επηρεάζει την ποιότητά τους και χωρίς να έχει άλλες επιπτώσεις στο έργο. Επιπλέον, αρχικά στο πλαίσιο της δράσης 16, είχε σχεδιασθεί η ολοκλήρωση του προσχεδίου δράσης να γίνει μέχρι τον Οκτώβριο του 2011 και στην συνέχεια να ξεκινήσει η παρουσίασή του στους αρμόδιους φορείς και τους κοινωνικούς εταίρους της περιοχής. Όμως, λόγω της καθυστέρησης της δράσης 6 δεν είναι δυνατό να συνταχθεί το προσχέδιο πριν από το Δεκέμβριο του 2012 και επομένως μετατίθενται και η έναρξη των προηγούμενων συναντήσεων για τον Ιανουάριο του 2012. Ωστόσο, θα γίνουν συναντήσεις, στο πλαίσιο της δράσης 8, με τους αγρότες της περιοχής στις οποίες θα Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 3

παρουσιασθούν τα αποτελέσματα του έργου ωριμάζοντας με αυτό τον τρόπο και τη διαδικασία διαβούλευσης. Παρά τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί κατά την υλοποίηση του έργου, θα αντιμετωπισθούν από το εταιρικό σχήμα του έργου διότι κυρίως οφείλονται σε καθυστερημένη υλοποίηση τμημάτων του τεχνικού αντικειμένου του έργου και όχι σε αδυναμία υλοποίησης λόγω διοικητικής ή επιστημονικής ανεπάρκειας των ομάδων εργασίας ή λόγω σημαντικής αδυναμίας εύρεσης ή/και συλλογής των απαραίτητων δεδομένων και μεθόδων υλοποίησης καθώς και οικονομικών πόρων χρηματοδότησης του έργου. Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 4

2. EXECUTIVE SUMMARY 2.1 General Progress At the present report, the methodology, the problems and the results the period between 1/1/2010 until 30/6/2011 are described as well as the management of the project LIFE07 ENV/GR/000278 Soil Sustainability (So.S.), entitle Sustainable Soil Management in a Mediterranean basin based on the European Soil Thematic Strategy. In addition, the working plan that will be applied by the partners scheme during the next period and up to the project s end date, 30 June 2012, is presented. The project LIFE Soil Sustainability (So.S.) refers to the recognition of various risks that threaten the soil considering the geomorphologic, hydrologic, financial and social characteristics of the region and the guidelines of European Soil Strategy. For the implementation of the project, the Development Agency of Eastern Thessaloniki ANATOLIKI S.A., the Land Research Institute of N.AG.RE.F., the companies INTERGEO LTD and HYETOS G.P., the Region of Central Macedonia and the Regional Development Fund of the Region of Central Macedonia are cooperating. Co financiers of the project, except from the European Union and the partner scheme, are the Municipalities of Thermi, Vasilika and Anthemountas. The implementation area of the project is the hydrologic basin of Anthemountas and target is the recognition of soil degradation, which is accelerated by various human activities. From the project s start up until today the following has been implemented: Τhe soil management unit was established and functions, by the coordinating beneficiary, the existent GIS database is being enriched with the project s results and data are being delivered to the beneficiaries that were necessary for the implementation of their actions (Action 2). The coordinating beneficiary has estimated the water erosion parameter at the Anthemountas basin applying the RUSLE model (Action 3) and in continuance, it has completed the development of the Decision management tool to combat soil erosion. By the application of the particular tool at the pilot area (semi mountainous area of basin) three priority zones (low, medium, high) for action to combat water erosion (Action 4) were recognized. Finally, the assessment of the areas-positions included in the high priority zones focusing on the proposal of measures and techniques to confront the erosion phenomenon (Action 5). The beneficiary NAGREF-LRI completed the necessary sampling and almost completed the laboratory soil analysis at the agricultural pilot area of the basin (Municipal unit of Vasilika) in order to assess the degradation of soil. It has delivered the Report on organic matter content at the agricultural area of ANthemountas basin, selected the RUSLE and CORINE models for the soil erosion risk assessment and is conducting the soil typological unit (STU) digital map (Action 6 & 7). Αt the same pilot area, the Decentralized Administration of Macedonia and Thrace (DAMT), which the successive structure of the abolished Region of Central Macedonia (RCM) according the Law 3852/2010 (Kallikratis programme) in Greece, completed the deliverables of the survey-study on Soli Salinization at the pilot agricultural area (Action 9). In the frame of soil contamination control by anthropogenic activities (pilot area of Municipality of Thermi), the beneficiary INTERGEO after the completion of the overview of the related legislation, and the development of the Decision Management Tool on Soil Contamination (DMT-SC) and the Overall Planning Strategy of Phase I and Phase II Environmental Site Assessments in potential contaminated areas (action 10), completed the Inventory and mapping of potential contaminated sites and proceeded with the completion of a questioner through on site visits (action 11). After the questioner completion and the application of DMT-SC the potential contaminated sites has been classified in low, medium, high and extremely high environmental risk. Finally, INTERGEO completed the in-depth site environmental investigation and is conducting the actions deliverables (action11). In addition, the HYETOS beneficiary, who is responsible for soil sealing control at the under urbanization areas (Municipality of Thermi), has selected the proper methodology and calculated the sealing rate considering land uses, the cliff and the water penetration estimations (Action 13). During this period, suitable software, which will estimate the variation of sealing rate in relation with the urbanized area, its localization, the construction materials etc, was developed and proposed an action plan for the limitation of soil sealing (Action 14). Finally, it has started up the implementation of action 15 aiming at the design of innovative solutions for the control of soil sealing. Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 5

The RDF-CM beneficiary has started the activities for the development of Soil action plan for Anthemountas River basin District by identifying the local stakeholders which will participate in the action plan s consultation procedure and submitted the material for their initial information. Moreover, it has proposed the content of the soil action plan and organized the 1 st working meeting with the local stakeholders (Action 16). Finally, in the frame of the publishing actions of the project, the identity of the project was created (Action 18), the leaflet and the poster of the project were produced, the project s communication list was created, the info boards of the project were displayed in the region of the basin (Action 19) and the final website of the project (Action 20), was displayed on the web. Moreover, project s results have been presented in two international conferences in Greece and one more paper has been accepted to be presented in a third one (Action 21). Finally, publication about the project and the 1 st working meeting with the local stakeholders (Action 16) have been made in local and national press and one technical magazine. 2.2 Problems encountered During the reporting period, the problems that have been encountered refer, briefly, in the following paragraphs: 1. Administrative problems Amendment of co - financing agreement between ANATOLIKI, NAGREF-LRI and the area s municipalities due to Law 3852/2010. Signed date 22 June 2011 (see par. 3.3.) Amendment of Form Α2 and Α3/1 and partnership agreement between ANATOLIKI and LRI, according the recommendation of EC in the Mid report letter, since the own contribution of both beneficiaries should be increased because the co-financing amount by municipalities includes VAT (see also par. 3.3.). The Water Directorate, responsible of action 9, is supervised by the Decentralized Administration of Macedonia & Thrace (DAMT), which is the successive structure, according article 280 of Law 3852/2010, of Region of Central Macedonia, established by Law Ν.2503/1997 and abolished according paragraph 4 of article 283 of Law 3852/2010. The issue didn t affected the action s implementation (see par. 3.5. and 4.1.7) but delayed the action s external assistant payment and the delivery of action s deliverables to the coordinating beneficiary, since they has to be paid first and to be delivered (see par. 4.1.7). Merging of NAGREF-LRI with three other public structures in the frame of Greek government s merger policy. The merging terms aren t known until today thus the possible problems couldn t be foreseen and assessed. The DAMT hasn t provided to the coordinating beneficiary the official confirmation by its TAX authority proving that it may not recover the VAT, issue no 17 of the midterm letter. The problem lies on the fact that both DAMT and RCM is under normal VAT status but they haven t ask to recover VAT never yet, since they are public bodies. The particular issue will be clarified by the auditor during the verification of DAMT s statement of expenditures. 2. Technical problems In the frame of action 4 by ANATOLIKI the updated of social, economic and environmental factors that should feed the decision support tool (DST) to combat erosion was necessary. In particular, although initially orthophotomaps from periods 1996-1997 were used, in January 2011, the project s team had access to colored digital orthophotomaps with high precision (0,50 m), taken in period 2007-2001 (Kimatologio s.a.). The updated resulted in four months delay in the delivery of DST and several months delay in the delivery of action s thematic guide. More details in paragraph 4.1.2. In the frame of actions 6 & 7 by NAGREF-LRI problems during the soil sampling and analysis were arisen resulted in remarkable delay in the completion of the foreseen deliverables. The problems are briefly presented above and in more details in paragraphs 4.1.4 and 4.1.5 Inability to complete the sampling at the rocky area of 160 ha despite the repeated efforts. Delay in the excavations of the soil profiles due to the unusually prolonged rainfall in October 2010 and winter having as a result their repetition and completion in May 2011 Delay in the soil infiltration rate measurement on site due to the pre mentioned rainfalls as well as during the period between mid of May until June, resulted in their completion in July 2011. Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 6

Delay of quality and semi-quantity clay mineralogical analysis from soil profiles by the soil laboratory of Aristotelian University Agriculture School (external assistant) because of damage of analysis instrument. In the frame of action 11, three months delay in its completion and in the delivery of two from four action s deliverables (see par. 4.1.8), for the following reasons: The monthly delay in the collection of the necessary filled questioners due to potential contaminated sites users reluctance. The two months delay in the completion of the onsite environmental investigations at the third site (Tagarades) mainly due to the prolonged rainfall from January until the mid of March 2011. The two months delay in the completion of the laboratory analysis of water and soil samples due to work load of the external laboratory assigned, although the environmental investigation at Tagarades completed at the end of March. In the frame of action 14, there was one month delay (see par. 4.1.10). The action s deliverables sent to the coordinating beneficiary in February 2011 but after their checking, the improvement of action plan was asked and finally completed at the end of March. 2.3 Assessment as to whether the project objectives and work plan are still viable The project follows, with some variations on timetable, the work plan that has been set in the approved revised proposal and no significant problems observed. The delays occurred are no so critical to reduce the viability of implementation of the targets that have been set. From the 29 deliverables foreseen to be delivered until the end of June 2011, 22 have already delivered, the rest 6 will be delivered until the end of October and the last until 15/1/2012. Detailed reference is made in paragraph 3.4. All the deliverables presented in Table C2 of the approved proposal assessed that will be delivered until the end date of the project. The more important problem, arisen till today, is the delay in the implementation of action 6 by NAGREF LRI. The delay has effects on the actions 22 and 16. The rest of the problems presented above will not affect the project and its results qualification. More in particular, the delay in the completion of the two deliverables of action 6 will result in the change of the edition and delivery date of the four thematic guides (action 22), 28/02/2012 instead of 31/1/2012, without affecting their quality and with no other impacts on the project. Additionally, in the frame of action 16, had been initially scheduled that the draft action plan should be ready at the end of October 2011 in order to be presented to the competent authorities and the local stakeholders in continuance. However, due to the action 6 delay the drat action plan could be ready no earlier than December 2012 and consequently, the holding of the prementioned presentations will take place after January 2012. Nevertheless, in the frame of action 8, there will be meetings with the local farmers presenting the project s results, maturing in this way the public participation process. Even though, there are problems in the implementation of the project, they will be confronted by the partnership because mainly they have occurred due to the delayed implementation of some necessary for the implementation steps in technical subject of the project and not in inability of implementation due to administrative or scientific failure of the work teams or the absence and inability of finding the necessary data and implementation methods and financial resources of project funding. Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 7

3. ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΡΓΟΥ 3.1 Περιγραφή διοίκησης έργου Κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς οι ενέργειες που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της διοίκησης του έργου (Δράση 1) αφορούσαν στα παρακάτω: 1. Συγγραφή και αποστολή της ενδιάμεσης έκθεσης του έργου (progress report) στις 6/8/2010. 2. Παραλαβή της επιστολή αποδοχής της ενδιάμεσης έκθεσης, 23/11/2010 και ενδιάμεση πληρωμή του έργου με το ποσό των 231.561,00. 3. Συνάντησης εταιρικού σχήματος a. Συνάντηση εργασίας-ενημέρωσης του εταιρικού σχήματος του έργου με την μονάδα LIFE+, κο Αλέξη Τσάλα και κα Παρασκευή Τσουρουνάκη και την Υπεύθυνη Παρακολούθησης του έργου LIFE-So.S κας Αναστασίας Κουτσολιούτσου, στα γραφεία του συντονιστή δικαιούχου στις 23/11/2010. b. Συνάντηση τεχνικής Επιτροπής και επιτροπής δημοσιοποίησης στα γραφεία του συντονιστή δικαιούχου στις 28/01/2011, με κύριο στόχο την οργάνωση της υλοποίησης της δράσης 16 Σχέδιο προστασίας του εδάφους στη λεκάνη του Ανθεμούντα αλλά και το συντονισμό του εταιρικού σχήματος. c. Συνάντηση εργασίας εταιρικού σχήματος του έργου στα γραφεία του συντονιστή δικαιούχου στις 12/7/2010, με στόχο το συντονισμό του εταιρικού σχήματος για την σύνταξη της παρούσας έκθεσης και την παρουσίαση της προόδου του τεχνικού αντικειμένου από τους δικαιούχους 4. Τροποποίηση της σύμβασης χρηματοδότησης του έργου με τους τρείς Δήμους της περιοχής (Θέρμης, Βασιλικών και Ανθεμούντα) μετά την διοικητική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα, Ν.3852/7-6- 2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης», στις 22 Ιουνίου 2011 (Παράρτημα 1). Οι λόγοι της τροποποίησης αναφέρονται στην παράγραφο 3.3. 5. Τροποποίηση της σύμβασης εταιρικής σχέσης ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ και ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ σύμφωνα και με την παρατήρηση Νο 15 της επιστολής της ενδιάμεσης έκθεσης (Παράρτημα 1) 6. Αποστολή και παραλαβή εξαμηνιαίων τεχνικών και οικονομικών αναφορών από τους συμπράττοντες δικαιούχους στο συντονιστή δικαιούχο σύμφωνα με τις διμερής συμβάσεις εταιρικής σχέσης. 7. Αποστολή μηνιαίων αναφορών υλοποίησης του έργου από τους συμπράττοντες δικαιούχους στο συντονιστή δικαιούχο και ενιαία μηνιαία αναφορά από τον συντονιστή στην υπεύθυνη παρακολούθησης του έργου, κα Αναστασία Κουτσολιούτσου. 8. Απαντήσεις/διευκρινήσεις στις παρατηρήσεις/ερωτήματα της ενδιάμεσης έκθεσης από το εταιρικό σχήμα του έργου (Παράρτημα 1) 3.2 Οργανόγραμμα της ομάδας έργου και της δομής διοίκησης Τόσο η ομάδα έργου του Συντονιστή δικαιούχου, όσο και η δομή διοίκησης παραμένει ως έχει. Σχετικά με τις παρατηρήσεις Νο 19 και 22 που αφορά στο προσωπικό που έχει δηλωθεί στην εγκεκριμένη αναθεωρημένη πρόταση του έργου, διευκρινίζονται τα ακόλουθα. Στην Form F2 της εγκεκριμένης πρότασης, έχει γίνει πρόβλεψη συνολικά έξι κατηγοριών προσωπικού που θα αναλάμβαναν την εκπόνηση των Δράσεων για το σύνολο των δικαιούχων. Δηλαδή, οι κατηγορίες αυτές δεν αντιστοιχούσαν σε πλήθος ατόμων αλλά σε κατηγορίες προσωπικού. Επομένως, σε κάθε κατηγορία προσωπικού είναι δυνατό να συμπεριλαμβάνεται περισσότερος του ενός ατόμου από κάποιον εταίρο. Επισημαίνεται βέβαια ότι, το συνολικό κόστος προσωπικού, ανά εταίρο, θα παραμείνει στο εγκεκριμένο ποσό της οικονομικής αναθεωρημένης πρότασης. Επιπλέον, τόσο στην ενδιάμεση οικονομική έκθεση όσο και στο παράστημα 1.8 της ενδιάμεσης συσχετίζονται τα άτομα που συμμετέχουν στο έργο με τις έξι διαφορετικές κατηγορίες προσωπικού. Στην τελική έκθεση θα αποσταλεί η πλήρης λίστα, η οποία θα περιλαμβάνει όλα τα άτομα που απασχολήθηκαν στο έργο, ανά δικαιούχο, κατηγορία προσωπικού και αντικείμενο στο έργο. 3.3 Συμβάσεις συντονιστή δικαιούχου με συμπράττοντες δικαιούχους και συγχρηματοδότες Ο Συντονιστής δικαιούχος προχώρησε στην τροποποίηση της σύμβασης συγχρηματοδότησης (Παράρτημα 1), ημερομηνία υπογραφής 22/6/2011, του έργου με τους τρείς Δήμους της περιοχής Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 8

(Θέρμης, Βασιλικών και Ανθεμούντα) και το ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ. Μετά την διοικητική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα, Ν.3852/7-6-2010 «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης», έγιναν οι παρακάτω βασικές τροποποιήσεις σύμφωνα με τα αντίστοιχα άρθρα: 1. Αλλαγή συγχρηματοδοτών Δήμων (1 ο άρθρο): Οι πρώην Δήμοι Θέρμης και Βασιλικών εντάσσονται στα διοικητικά όρια του νέου Δήμος Θέρμης ενώ ο πρώην Δήμος Ανθεμούντα στο νέο Δήμο Πολυγύρου (Ν3852, άρθρο 1, παράγραφοι 19 & 49), οπότε τροποποιήθηκαν οι Δήμοι που συμμετέχουν στην Σύμβαση. 2. Αλλαγή χρηματοδότησης (4 ο άρθρο). Όπως είχε αναφερθεί στην ενδιάμεση έκθεση, η συγχρηματοδότηση του έργου από τους δήμους ανερχόταν στο ύψος των 180.000 στο οποίο ποσό συμπεριλαμβανόταν και ΦΠΑ. Με το νόμο Καλλικράτη δόθηκε η δυνατότητα στους δήμους να συγχρηματοδοτούν έργα και προγράμματα χωρίς να συμπεριλαμβάνεται στο ποσό συγχρηματοδότησης το ΦΠΑ (Ν3852, άρθρο 96). Πριν την τροποποίηση της σύμβασης είχαν εκδοθεί και κοπεί δύο τιμολόγια, ποσού 40.000 από ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ προς Δήμο Θέρμης και Δήμο Ανθεμούντα και 15.000 από ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ προς Δήμο Βασιλικών. Στον παρακάτω πίνακα γίνεται παρουσίαση των ποσών συγχρηματοδότησης, με βάση την αρχική και την τροποποιημένη σύμβαση, από τους συγχρηματοδότες στους δικαιούχους του έργου. Επίσης, παρουσιάζεται το ποσό της επιπλέον ίδιας συμμετοχής των εταίρων, λόγω της αρχικής σύμβασης. ΠΟΣΑ ΑΡΧΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Αρχική σύμβαση συγχρηματοδότησης Δικαιούχος Ποσό εκδοθέντων τιμολογίων αρχικής σύμβασης (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ19 %) Καθαρό Ποσό συγχρηματοδότησης Ποσό επιπλέον ιδίας συμμετοχής (ο χρεωστικός ΦΠΑ) ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 40.000 33.613,5 6.386,5 ΕΘΙΑΓΕ 15.000 12.605,0 2.395,0 Μερικό Σύνολο 55.000 46.218,5 8.781,5 Τροποποιημένη σύμβαση συγχρηματοδότησης Δικαιούχος Ποσά υπολειπόμενων τιμολογίων (στα οποία και δεν απαιτείται ΦΠΑ) Ποσό συγχρηματοδότησης Ποσό επιπλέον ιδίας συμμετοχής ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 110.000 110.000 0 ΕΘΙΑΓΕ 15.000 15.000 0 Μερικό Σύνολο 125.0000 125.000 0 ΣΥΝΟΛΟ 180.000 171.218,5 8.781,5 Με βάση τα παραπάνω το επιπλέον ποσό της ιδία συμμετοχής για τους παραπάνω δικαιούχος, που αντιστοιχεί στο ποσό ΦΠΑ που αποδόθηκε από αυτούς, και πρέπει να συμπεριληφθεί στις φόρμες Α2 και Α3/1, καθώς και το νέο συνολικό ποσό ίδιας συμμετοχής, διαμορφώνονται ως εξής: Επιπλέον ποσό Αρχικό ποσό Νέο ποσό ίδιας συμμετοχής ίδιας συμμετοχής ίδιας συμμετοχής ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 6.386,5 145.507,5 151.894,0 ΕΘΑΙΓΕ 2.395,0 120.470,0 122.865,0 Οι αναθεωρημένες φόρμες Α2 και Α3/2 της ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ και ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ, καθώς και η τροποποίηση της σύμβασης εταιρικής σχέσης μεταξύ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ και ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ, συμπεριλαμβάνονται στο Παράρτημα 1. Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 9

3.4 Παραδοτέα από την αρχή του έργου Τα παραδοτέα που ολοκληρώθηκαν και παραδόθηκαν από την αρχή του έργου συνοψίζονται στον παρακάτω πίνακα: Α/Α Τίτλος Παραδοτέου Δράση Εταίρος 1. Έκθεση μεθοδολογίας παρακολούθησης του έργου 2. Εκτίμηση του βαθμού διάβρωσης στη λεκάνη του Ανθεμούντα 3. Εργαλείο λήψης αποφάσεων για την αντιμετώπιση της υδατοδιάβρωσης 4. Έκθεση αποτελεσμάτων αναλύσεων για την απομείωση της οργανικής ουσίας στα γεωργικά εδάφη της λεκάνης του Ανθεμούντα. 5. Έκθεση θεσμικού πλαισίου για τη διαχείριση ρυπασμένου εδάφους και την αποκατάστασή του 6. Μοντέλο υπολογισμού περιβαλλοντικής επικινδυνότητας εν δυνάμει ρυπασμένων πεδίων 7. Στρατηγικό πλάνο δράσης για την εφαρμογή ελέγχου ρύπανσης υπεδάφους φάσης I και φάσης ΙΙ 8. Κατάλογος και χάρτης εν δυνάμει ρυπασμένων περιοχών Ημερομηνία Παράδοσης σύμφωνα με την Εγκεκριμένη Πρόταση Ολοκλήρωση του παραδοτέου 1 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 30/6/2009 30/6/2009 3 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 31/12/2009 29/1/2010 4 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 30/11/2010 15/3/2011 7 ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ 31/2/2011 20/5/2011 10 INTERGEO 30/6/2009 30/6/2009 10 INTERGEO 31/12/2009 31/1/2010 10 INTERGEO 28/2/2010 30/6/2010 11 INTERGEO 31/3/2010 31/03/2010 9. Θεματικός οδηγός απορρύπανσης εδαφών 11 INTERGEO 28/02/2011 31/3/2011 10. Δείκτης επικινδυνότητας πιθανώς ρυπασμένων πεδίων 11 INTERGEO 11. Έκθεση των γεωλογικών & υδρογεωλογικών χαρακτηριστικών πιλοτικής περιοχής 12. Αποτίμηση & παρακολούθηση στεγανοποίησης με βάση το προτεινόμενο μοντέλο 13. Συντελεστής απορροής στις αστικές και αγροτικές περιοχές 14. Θεματικός οδηγός προστασίας της στεγανοποίησης εδαφών 15. Αειφόρο σχέδιο δράσης αστικοποίησης για την πιλοτική περιοχή Θέρμης Δεν προβλεπόταν ως παραδοτέο 28/2/2011 13 ΥΕΤΟΣ 28/2/2010 7/6/2010 13 ΥΕΤΟΣ 28/2/2010 7/6/2010 13 ΥΕΤΟΣ 28/2/2010 7/6/2010 14 ΥΕΤΟΣ 28/02/2012 14 ΥΕΤΟΣ 28/02/2012 28/02/2012 16. Στοιχεία Ταυτότητας έργου 18 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 31/3/2009 31/4/2009 17. Πινακίδες έργου 19 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 30/4/2009 30/4/2009 18. Φυλλάδιο έργου 19 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 30/6/2009 18/6/2009 19. Αφίσα έργου 19 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 30/6/2009 18/6/2009 20. Λίστα επικοινωνίας έργου 19 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 30/6/2009 30/9/2009 21. Ιστότοπος έργου 20 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 30/6/2009 22. Ενδιάμεση έκθεση δράσεων Δημοσιοποίησης έργου 30/6/2009 δοκιμαστική λειτουργία 05/03/2010 Πλήρης λειτουργία 19-23 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 30/6/2010 30/06/2010 Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 10

Με την παρούσα έκθεση αποστέλλονται τα σκιασμένα παραδοτέα. Τα άλλα παραδοτέα έχουν συμπεριληφθεί στο inception και midterm report. Με αυτό τον τρόπο παραδίδονται τα έως την ημερομηνία αναφοράς παραδοτέα που προβλεπόταν στην εγκεκριμένη αναθεωρημένη πρόταση εκτός από τα παρακάτω: Α/Α Τίτλος Παραδοτέου Δράση Εταίρος 1. Θεματικός οδηγός αντιμετώπισης της υδατοδιάβρωσης 2. Έκθεση αποτελεσμάτων τυπολογικών μονάδων (STU), φυσικοχημικών και υδραυλικών χαρακτηριστικών εδάφους 3. Οδηγίες αντιμετώπισης διάβρωσης, εργαλείο λήψης αποφάσεων για περιορισμό διάβρωσης 4. Έκθεση αποτελεσμάτων εκτίμησης της αλατότητας στα γεωργικά εδάφη της λεκάνης του Ανθεμούντα. 5. Οδηγίες και εργαλείο λήψης απόφασης αντιμετώπισης της εδαφικής αλάτωσης 6. Έκθεση αποτελεσμάτων Περιβαλλοντικών ελέγχων στα επιλεγμένα πεδία 7. Μελέτη περίπτωσης Απορρύπανσης και Παρακολούθησης των επιλεγμένων πεδίων στην πιλοτική περιοχής Δ. Θέρμης Ημερομηνία Παράδοσης σύμφωνα με την Εγκεκριμένη Πρόταση Προβλεπόμενη Ολοκλήρωση του παραδοτέου 4 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 30/11/2010 31/10/2011 6 ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ 28/2/2011 31/10/2011 6 ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ 30/6/2011 15/01/2012 9 Α.Δ.Μ.Θ. (Π.Κ.Μ.) 28/02/2011 30/4/2011 9 Α.Δ.Μ.Θ. (Π.Κ.Μ.) 30/10/2011 15/05/2011 11 INTERGEO 28/02/2011 30/09/2011 11 INTERGEO 30/6/2011 30/09/2011 Τα παραδοτέα 4, 5 ενώ έχουν ολοκληρωθεί δεν παραδόθηκαν. Οι λόγοι της καθυστέρησης παράδοσής όλων των παραδοτέων αναφέρονται στην περιγραφή των συγκεκριμένων δράσεων, στο κεφάλαιο 4. 3.5 Αλλαγές στο εταιρικό σχήμα και στη διάρκεια του έργου. Το προηγούμενο διάστημα και μετά την εφαρμογή της διοικητικής μεταρρύθμισης στη χώρα μας εκτός από το θέμα που δημιουργήθηκε με τους συγχρηματοδότες δήμους και επιλύθηκε όπως περιγράφετε παραπάνω, παράγραφος 3.3 υπήρξαν οι παρακάτω αλλαγές σε δύο από τους συμπράττοντες δικαιούχους: 1. Στο Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης Κεντρικής Μακεδονίας, ΠΤΑ_ΚΜ, το οποίο που συστήθηκε με το άρθρο 53 του Ν. 2218/1994, υπάγεται πλέον στην αιρετή Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, δυνάμει του άρθρου 190 του Ν. 3852/2010, αντί της πρώην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία καταργήθηκε. Επιπλέον, βάση του άρθρου 190 «Σύσταση - Σκοπός Αρμοδιότητες», το ΠΤΑ-ΚΜ συνεχίζει να έχει την αρμοδιότητα συμμετοχής σε προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (παράγραφος ζ) και την αρμοδιότητα να παρέχει υπηρεσίες, οικονομική διαχείριση έργου LIFE SO.S., στην αποκεντρωμένη διοίκηση Μακεδονίας Θράκης, όπως ακριβώς ίσχυε και για την Π.Κ.Μ. (παράγραφος θ). Επιπλέον, το ΠΤΑ-ΚΜ διατήρησε και τον ίδιο ΑΦΜ 090187711. Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 11

2. Η Διεύθυνση υδάτων, η οποία είναι υπεύθυνη της δράσης 9, υπάγεται πλέον στην νεοσυσταθείσα Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης, Α.Δ.Μ.Θ., δυνάμει του άρθρου 280 του Ν. 3852/2010, αντί της πρώην Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Π.Κ.Μ., η οποία συστάθηκε με το Ν.2503/1997, και καταργήθηκε βάσει της παραγράφου 4 του άρθρου 283 του Ν. 3852/2010. Σύμφωνα με την συγκεκριμένη παράγραφο «Από την έναρξη λειτουργίας των αποκεντρωμένων διοικήσεων καταργούνται οι περιφέρειες που έχουν ιδρυθεί με τον ν. 2503/1997 και υπεισέρχονται αυτοδικαίως από την έναρξη λειτουργίας τους και χωρίς άλλη διατύπωση σε όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των καταργούμενων περιφερειών συμπεριλαμβανομένων και των διεθνών τους συνεργασιών κατά το λόγο συμμετοχής τους σε αυτές. Οι εκκρεμείς δίκες, συνεχίζονται αυτοδικαίως από τις νέες αποκεντρωμένες διοικήσεις, χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικαστική πράξη συνέχισης για καθεμία από αυτές». Στο Παράρτημα 1 επισυνάπτονται και τα συγκεκριμένα αποσπάσματα του Ν. 3852/2010 υπογεγραμμένα από τον Γενικό γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης, Θύμιο Ν. Σώκο. Στο παράρτημα 1 επισυνάπτεται σχετική επιστολή του Γενικού γραμματέα της Αποκεντρωμένη διοίκηση με την οποία ενημερώνονται οι τεχνικές επιτροπές τον προγραμμάτων εδαφιοκής συνεργασίς στα οποία συμμετείχε η Περιφέρεια κεντρικής Μακεδονίας για τη διοικητική μεταρύθμιση και την μετάβαση από την ΠΚΜ στην ΑΔΜΘ. Επίσης, στο παράρτημα 1, αποστέλλετε η αναθεωρημένη φόρμα Α5 του συμπράττοντος δικαιούχου, οι αλλαγές που συμπεριλήφθηκαν αφορούν: o Στην Επωνυμία; από Region of Central Macedonia σε Decentralized Administration of Macedonia-Thraki o Στη Συντομογραφία: από RCM σε DAMT (στην Ελληνική γλώσσα η επωνυμία μεταβάλλεται από Π.Κ.Μ. σε Α.Δ.Μ.Θ.) o Στο website: από www.rcm.gr se www.damt.gov.gr o Στο email επικοινωνίας: malitsidou@rcm.gr σε xara@damt.gov.gr Τέλος, θα πρέπει να αναφερθεί ότι μετά την κατάργηση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία κατείχε το ΑΦΜ αριθ. 090187410, στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης έχει αποδοθεί καινούριο ΑΦΜ αριθ. 997612629, στο οποίο θα εκδίδονται όλα τα τιμολόγια μετά την 1/1/2011. Οι παραπάνω αλλαγές, δεν έχουν επιπτώσεις στην υλοποίηση των δράσεων του έργου καθώς οι αρμοδιότητες των δύο φορέων σε σχέση με το τεχνικό αντικείμενο του έργου παραμένουν οι ίδιες με αυτές το διάστημα πριν την εφαρμογή του Ν. 3852/2010, ενώ οι διοικητικές αλλαγές ρυθμίζονται με βάση τη σχετική νομοθεσία. Επιπλέον, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες το ΕΘΙΑΓΕ πρόκειται να συγχωνευθεί με τους οργανισμούς Ο.Γ.Ε.Ε.Κ.Α «ΔΗΜΗΤΡΑ», Ο.Π.Ε.ΓΕ.Π AGROCERT, ΕΛ.Ο.ΓΑ.Κ σε έναν ενιαίο φορέα με την επωνυμία «Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός - ΔΗΜΗΤΡΑ». Για την άμεση σύσταση του Οργανισμού, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, παρουσίασε σχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης, η οποία θα υπογράφεται και από τον Υπουργό Οικονομικών. Σύμφωνα με αυτή, αμέσως μετά τη δημοσίευση της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, θα οριστεί προσωρινό Διοικητικό Συμβούλιο και θα μεταφερθεί όλο το προσωπικό των συγχωνευόμενων φορέων στο νέο Οργανισμό. Παράλληλα, προωθείται άμεσα προς ψήφιση σχέδιο νόμου, το οποίο εγκρίθηκε σε πρώτη ανάγνωση από το Υπουργικό Συμβούλιο, με σκοπό την ολοκληρωμένη υποστήριξη του αγροτικού κόσμου στους τομείς της εφαρμοσμένης έρευνας, της αγροτικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και της διασφάλισης της ποιότητας των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, από το νέο φορέα. Μετά, την ολοκλήρωση των παραπάνω αλλαγών, θα αξιολογηθεί από το συντονιστή δικαιούχο σε συνεργασία με τη μονάδα LIFE, η αναγκαιότητα τροποποίησης του Διοικητικού μέρους της εγκεκριμένης πρότασης. Επιπλέον, αν και το έργο προχωρά με κάποιες καθυστερήσεις και αντιμετωπίσιμα προβλήματα όπως περιγράφονται στη συνέχεια, δεν απαιτείται παράταση της διάρκειας υλοποίησης του έργου και εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί κανονικά στην ημερομηνία λήξης της εγκεκριμένης αναθεωρημένης πρότασης, 30 Ιουνίου 2012. Συντονιστής Δικαιούχος ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. 12

Πίνακας: Δράσεις - παραδοτέα χρονοδιάγραμμα της εγκεκριμένης πρότασης και υπεύθυνος δικαιούχος έργου LIFE07 ENV/GR/000278 Δράσεις Χρονοδιάγραμμα Παραδοτέα Ημερομηνία Εταίρος Διάβρωση ημιορεινών περιοχών 1. Διοίκηση & παρακολούθηση έργου 1/1/2009-30/6/2012 2. Λειτουργία μονάδας διαχείρισης εδάφους 1/1/2009-30/6/2012 3. Εκτίμηση κινδύνου διάβρωσης στις ορεινές περιοχές. 4. Ανάπτυξη Εργαλείου λήψης αποφάσεων για τον καθορισμό των ζωνών προτεραιότητας δράσης και την επιλογή μέτρων κατά της υποβάθμισης του εδάφους. 5. Σχεδιασμός των προτεινόμενων μέτρων στις ζώνες υψηλής προτεραιότητας. 1/1/2009-31/12/2009 1/6/2009-30/12/2010 1/7/2010-30/6/2012 Έκθεση έναρξης 30/7/2009 Ενδιάμεση τεχνική και οικονομική έκθεση 30/7/2010 Περιοδική έκθεση 30/7/2011 Τελική τεχνική και οικονομική έκθεση 30/9/2012 Μεθοδολογία παρακολούθησης έργου 30/6/2009 Θεματικοί χάρτες με βάση τα αποτελέσματα του έργου 31/12/2011 Μελέτη τεχνικοοικονομικής ανάλυσης 30/6/2012 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Έκθεση εκτίμησης κινδύνου διάβρωσης εδαφών. 31/12/2009 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Εργαλείο λήψης αποφάσεων για την αντιμετώπιση της υδατοδιάβρωσης Θεματικός οδηγός για την αντιμετώπιση της υδατοδιάβρωσης Μελέτη περίπτωσης αντιμετώπισης της υδατοδιάβρωσης 30/11/2010 30/11/2010 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ 30/6/2012 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Υποβάθμιση εδάφους στις αγροτικές περιοχές - Ενημέρωση και συμμετοχή των αγροτών 6. Εκτίμηση υποβάθμισης εδάφους από τη διάβρωση σε μια πιλοτική αγροτική περιοχή. 7. Επισκόπηση απομείωσης οργανικής ύλης σε μια πιλοτική αγροτική περιοχή. 8. Ενημέρωση και συμμετοχή των εμπλεκόμενων στην αναγνώριση των χαρακτηριστικών, λειτουργιών και απειλών του εδάφους. 9. Εκτίμηση κινδύνου αλάτωσης εδάφους στην πιλοτική αγροτική περιοχή. 1/1/2009-30/12/2011 1/1/2009-31/12/2011 1/4/2009-30/6/2012 1/6/2009-31/12/2001 Έκθεση αποτελεσμάτων STU, φυσικοχημικών και υδραυλικών χαρακτηριστικών εδάφους Μαθηματικά μοντέλα διάβρωσης, κριτήρια εκτίμησης διάβρωσης σε πιλοτική περιοχή Οδηγίες αντιμετώπισης διάβρωσης, εργαλείο λήψης αποφάσεων για περιορισμό διάβρωσης Έκθεση αποτελεσμάτων απομείωσης της εδαφικής οργανικής ουσίας. Οδηγίες αντιμετώπισης της απομείωσης της οργανικής ύλης και εργαλείο λήψης αποφάσεων για τον περιορισμό της απομείωσής της. Έκθεση αξιολόγησης των δράσεων ενημέρωσης, κινητοποίησης και εμπλοκής των τοπικών φορέων. 26/2/2011 31/10/2011 30/6/2011 28/02/20011 31/10/2011 31/12/2011 Έκθεση αποτελεσμάτων της εδαφικής αλάτωσης. 28/2/2011 Οδηγίες αντιμετώπισης της εδαφικής αλάτωσης και εργαλείο λήψης αποφάσεων για τον περιορισμό της 30/10/2011 ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ/ ΕΘΙΑΓΕ ΠΚΜ