ΤΕΙ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ: ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ TMHMA: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΘΕΜΑ: ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙA ΤΩΝ: ΜΩΡΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΧΑΡΤΑΛΗ ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΜΑΤΑΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΕΡΡΕΣ - ΜΑΙΟΣ 2010
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, και ιδίως η τόνωση της γυναικείας επιχειρηματικότητας, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αποτελεί στη σύγχρονη κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα βασικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης και κοινωνικής εξέλιξης. Το θέμα είναι επίκαιρο όσο ποτέ και ελπίζουμε τα αποτελέσματα της εργασίας να συνεισφέρουν τα μέγιστα στην ενημέρωση για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και να αποτελέσει αυτή το πρώτο βήμα για την πιο ενεργό επιχειρηματική δραστηριοποίηση των γυναικών. Οι γυναίκες αποτελούν ένα πολύ σημαντικό κομμάτι του εργατικού δυναμικού, ειδικά στον τομέα των υπηρεσιών και ο ρόλος των εργαζομένων γυναικών είναι ιδιαίτερα σημαντικός.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 2 1.1 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 2 1.2 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΝΘΑΡΡΥΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ...4 1.3 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 6 1.4 ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ...11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 13 ΟΡΙΣΜΟΣ..13 2.1 ΓΕΝΙΚΑ 13 2.2 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.14 2.2.1 ΜΕΡΙΚΟΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΠΟΥ ΔΥΣΚΟΛΕΥΟΥΝ ΤΗΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ...17 2.3 ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ- ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ- ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.18 2.3.1 ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ...18 2.3.2 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ.19 2.4 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ...21 2.5 ΦΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ...23 2.5.1 ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ.23 2.5.2 ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ(AFAEMME).24 2.5.3 PROMOTING WOMEN S ENTERPRISE SUPPORT SERVICES (PROWESS) 24 2.5.4 ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΑΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ (Ε.Ε.Δ.Ε.Γ.Ε.)..24
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.26 ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ..27 3.1 ΤΟ ΠΟΡΤΡΑΙΤΟ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 28 3.2 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ- ΚΛΑΔΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.29 3.2.1 ΟΙ ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ....30 3.2.2 ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ.30 3.2.3 ΟΙ ΚΛΑΔΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ.31 3.3 ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΤΟΜΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.32 3.3.1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΔΑΣ.32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ- ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ..33 4.1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ "ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ".33 4.2 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΈΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΧΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ...33 4.3 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ 34 4.3.1 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΤO ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ..35 4.3.2 ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ...35 4.3.3 ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ..35 4.4 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ».36 4.4.1 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ..36 4.4.2 ΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΥΛΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ..36 4.5 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ...36 4.6 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ.38
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Η ΑΝΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 43 5.1 ΓΥΝΑΙΚΕΣ Ο «ΕΦΕΔΡΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ» ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ...43 5.2 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΝΕΡΓΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ.44 5.2.1 ΗΛΙΚΙΑ..45 5.2.2 ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 45 5.2.3 ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ...45 5.3 ΟΙ ΑΝΕΡΓΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ EUROSTAT 46 5.3.1 Η ΑΝΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ..47 5.4 ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΥΨΗΛΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΑΜΗΛΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ...47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ.50 6.1 ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΤΡΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ 50 6.2 ΧΑΣΜΑ ΜΕΤΑΞΥ ΑΝΑΛΟΓΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΑΝΔΡΩΝ...53 6.3 ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑΣ ΑΝΔΡΩΝ-ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ...56 6.4 ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΤΡΕΣ 57 6.4.1 ΤΟΜΕΑΣ..57 6.4.2 ΡΥΘΜΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ..58 6.4.3 ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ...58 6.5 ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΤΡΕΣ..59 6.6 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΣΗ ΤΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ...60 6.7 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 62 ΕΠΙΛΟΓΟΣ.64 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 65 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 66-67
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ενασχόληση της γυναίκας αποκλειστικά στη κουζίνα του σπιτιού, μερικώς διαφοροποιείται. Ο τομέας των επιχειρήσεων, κάποτε αποκλειστικό πεδίο δράσης των ανδρών, αποτελεί σήμερα στόχο του γυναικείου φύλλου. Αν και στην Ελλάδα μόνο ένα 10% των γυναικών ασχολούνται με τις κάθε λογής επιχειρήσεις, το ποσοστό αυτό αναμένεται να πάρει μια ανοδική πορεία. Η εξάλειψη προκαταλήψεων σε ότι αφορά τις επαγγελματικές επιλογές, η συνεχής άνοδος επιμόρφωσης, η ενίσχυση από το κράτος της γυναικείας επιχειρηματικότητας με διάφορους τρόπους και μέσα, συμβάλλει στην μείωση των εμποδίων για την δραστηριοποίηση της γυναίκας στις επιχειρήσεις. Φυσικά, παραμένει πάντα σαν πρώτιστο καθήκον της γυναίκας η μητρότητα. Όταν όμως παρουσιαστούν ευκαιρίες, όταν υπάρχει ο σχετικός δυναμισμός, η θαρραλέα ανάληψη του ρίσκου και κάποιο ταλέντο, τότε όλα μπορεί να τακτοποιηθούν και η γυναίκα να διαπρέψει σαν επιχειρηματίας. Στην Ε.Ε. η γυναικεία επιχειρηματικότητα έχει φτάσει το 20%, ενώ στην ΗΠΑ το 32%. Η τόνωση της γυναικείας επιχειρηματικότητας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την άσκηση μιας πραγματικά αναπτυξιακής οικονομικής πολιτικής που στηρίζει ενεργά την απασχόληση. Η γυναίκα σήμερα έχει ενισχύσει το ρόλο της στο κοινωνικό σύνολο. Στηρίζεται στις δυνάμεις της, βγαίνει από την απομόνωση, συνδυάζει περισσότερο αποτελεσματικά την οικογένεια με την καριέρα. Ταυτόχρονα, ενισχύει σε σημαντικό βαθμό την παραγωγική δυνατότητα της οικονομίας. - 1 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η επιχειρηματικότητα προέρχεται από το ρήμα «επιχειρώ», που σημαίνει ενεργώ με συγκεκριμένο στόχο. Ο στόχος αυτός είναι η δημιουργία και διάθεση μελλοντικών προϊόντων και υπηρεσιών, χωρίς να υπάρχει βεβαιότητα για το τελικό αποτέλεσμα της προσπάθειας. Επιχειρηματικότητα λοιπόν είναι η διαδικασία, μέσω της οποίας τα άτομα επιδιώκουν να αξιοποιήσουν ευκαιρίες και να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των καταναλωτών, μέσω καινοτομικών προϊόντων και συνεχούς δημιουργικότητας. Για την υλοποίηση της επιχειρηματικής προσπάθειας, πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν οι πόροι, γιατί χωρίς αυτούς δε θα μπορούσαμε να «επιχειρήσουμε» κάτι νέο. 1.1 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Ο ερευνητής, που θέλει να εξετάσει σε βάθος όλες τις πτυχές της επιχειρηματικότητας, πρέπει να λάβει υπόψη του τα βασικά στοιχεία που τη χαρακτηρίζουν. Τα στοιχεία αυτά είναι τα παρακάτω : Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις : Ο όρος επιχειρηματικότητα αναφέρεται σε μικρού ή και μεσαίου μεγέθους νεοϊδρυθείσες οικονομικές μονάδες από άτομα κυρίως νεαρής ηλικίας. Χρηματοδότηση : Λόγω του γεγονότος ότι πρόκειται για νέους επιχειρηματίες, οι οποίοι δεν έχουν την δυνατότητα αυτοχρηματοδότησης, η χρηματοδότηση προέρχεται κυρίως από εξωτερικές πηγές ( τράπεζες, κοινοτικά προγράμματα ). - 2 -
Ανάληψη ρίσκου : Ο επιχειρηματικός κίνδυνος βαραίνει εξολοκλήρου τον επιχειρηματία, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για ατομική επιχείρηση. Τόπος εγκατάστασης : Είναι ένα σημαντικό στοιχείο επιβίωσης. Η επιλογή του τόπου εγκατάστασης της επιχείρησης πρέπει να γίνει με βάση διεθνώς παραδεκτά κριτήρια, όπως είναι η γειτνίαση με κέντρα κατανάλωσης, τα ευνοϊκά κίνητρα περιφερειακής ανάπτυξης και το αναπτυξιακό αποτέλεσμα. Αποτελεσματική διοίκηση : Καθίσταται αναγκαία η εκπαίδευση και η επιμόρφωση σε θέματα οργάνωσης, διοίκησης και νέων μεθόδων ( τεχνικών management ), καθώς και η συνεχής πληροφόρηση για το πεδίο δράσης του επιχειρηματία. Ανθρώπινοι πόροι : Είναι ο σημαντικότερος παράγοντας επιβίωσης της επιχειρηματικής μονάδας. Η επιβίωση και κατ ' επέκταση η ευημερία της επιχείρησης είναι συνάρτηση της επιλογής του άριστου εργατικού και στελεχιακού δυναμικού. Εκμετάλλευση ευκαιριών : Ο σύγχρονος επιχειρηματίας οφείλει να είναι σε θέση να αξιολογήσει τις ευκαιρίες, που του παρουσιάζονται και τους κινδύνους, που προέρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης. Επιτυχημένο marketing : Ακόμα και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι σε θέση να εφαρμόσουν αποτελεσματικό μάρκετινγκ για την προώθηση των προϊόντων τους. Το marketing δεν είναι προνόμιο των μεγάλων επιχειρήσεων. Λειτουργεί το ίδιο αποτελεσματικά και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αν στηρίζεται σε επιτυχημένες στρατηγικές. - 3 -
Τιμολογιακή πολιτική : Πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην τιμολογιακή πολιτική, με έμφαση στο ύψος της τιμής των προϊόντων. Σε πρώτο στάδιο, οι τιμές πρέπει να είναι ανταγωνιστικές, χωρίς αυτό να σημαίνει χαμηλής ποιότητας προϊόντα. Είναι ένας τρόπος προσέλκυσης πελατών και ενημέρωσής τους για την επιχειρηματική δραστηριότητα της εταιρίας. Σε δεύτερο στάδιο, η αύξηση των τιμών συνοδεύεται από ακόμα μεγαλύτερη βελτίωσης της ποιότητας και της χρησιμότητας του προϊόντος. Εδώ είναι προφανής ο ρόλος της καινοτομίας. Επιχειρηματικό σχέδιο ( Business Plan ) : Είναι το βασικό εργαλείο της επιτυχίας. Τίποτα δεν αφήνεται στην τύχη του. Όλα λειτουργούν βάση σχεδίου. 1.2 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΝΘΑΡΡΥΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η ανάπτυξη της επιχειρηματικής νοοτροπίας εξαρτάται από ορισμένους παράγοντες, οι οποίοι είναι πολλοί σημαντικοί. Παρακάτω αναφέρονται οι κυριότεροι παράγοντες που ενθαρρύνουν την επιχειρηματικότητα, οι οποίοι είναι οι εξής : Η ικανότητα ενός ατόμου να αποκτά ανεξάρτητα πόρους για καινοτομικής φύσεως ενέργειες. Η ταύτιση απόψεων και η υποστήριξη από όμοια σκεπτόμενους σε περιόδους κρίσης. Η σχετικά ισχνή αντίδραση από την πλευρά των υφιστάμενων ανταγωνιστών και εκείνων που έχουν ουσιαστικό συμφέρον για την διατήρηση της ισχύουσας κατάστασης. - 4 -
Η εκλαμβανόμενη νομιμότητα της επιχειρηματικής στάσης, που ενισχύεται από την οικογένεια, τους φίλους και τους συνεργάτες. Οι πραγματικές ευκαιρίες για να γίνουν κάποια πράγματα με κάπως διαφορετικό ή με εντελώς διαφορετικό τρόπο. Νέα προϊόντα, υλικά, μέθοδοι, συστήματα και διαδικασίες που δεν «λειτουργούν» εύκολα μέσα στο υφιστάμενο οργανωτικό πλαίσιο Η εμπιστοσύνη στο μέλλον. Η πεποίθηση ότι οι προσπάθειες και οι ενέργειες που γίνονται τώρα θα αμειφθούν κατάλληλα. Η πεποίθηση ότι οι νέες ιδέες και οι νέοι μέθοδοι αποβλέπουν στο καλό της κοινωνίας και του ατόμου. Ο επιχειρηματίας, κατά κανόνα, υποκινείται από την προοπτική του δημιουργικού επιτεύγματος και από τις υψηλές απολαβές, αλλά και από την ανάγκη να νιώσει ασφάλεια. Πολύ συχνά, τα ερεθίσματα έχουν πολιτισμική και κοινωνική ρίζα. Εκδηλώνονται μέσα από την επιθυμία για αυτοαπασχόληση. Για να έχει κάποιος την δική του επιχείρηση και να είναι «αφεντικό του εαυτού του». - 5 -
1.3 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Το επιχειρείν είναι αναπόσπαστα δεμένο με την ανθρώπινη φύση. Όμως υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, γιατί δεν αρκεί η ανθρώπινη φύση για να μετατραπεί μια ιδέα σε ευκαιρία. Χρειάζονται μηχανισμοί, υποδομές, διαδικασίες. α ) Η έλλειψη επαγγελματισμού των δημοσίων υπαλλήλων Οι διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσει ένας νέος επιχειρηματίας για να λάβει βοήθεια από τους δημοσίους υπαλλήλους είναι δύσκολες και χρονοβόρες. Οι δημιουργοί επιχειρηματίες πολλές φορές νιώθουν αβοήθητοι και αισθάνονται ότι χάνουν τον χρόνο τους μπροστά σε γραφεία που ο συνομιλητής τους όχι μόνο δεν έχει την διάθεση να τους βοηθήσει αλλά δεν έχει και τις τεχνικές νομοθετικές και οικονομικές γνώσεις για να λύσει το πρόβλημά τους. Επίσης, οι νέοι επιχειρηματίες αντιμετωπίζουν την έλλειψη συντονισμού. Ο δημιουργός- επιχειρηματίας πρέπει να απευθυνθεί σε πολλούς και διάφορους υπευθύνους στις δημόσιες υπηρεσίες οι οποίοι αλλάζουν κάθε φορά που αλλάζει και η κυβέρνηση για πολιτικούς λόγους. Επίσης, οι πληροφορίες που ένας επιχειρηματίας χρειάζεται δεν μπορούν να δοθούν από ένα γραφείο μόνο, κι έτσι πρέπει να απευθυνθεί σε διάφορους δημόσιους υπαλλήλους και αυτό είναι φθοροποιό και για τον επιχειρηματία και για το έργο του. β ) Τεχνικοί σύμβουλοι Ένας νέος επιχειρηματίας πρέπει να πάρει πολλές εγκρίσεις και άδειες και γι αυτό θα πρέπει να συμπληρώνει διάφορα έντυπα για την δημιουργία μιας επιχείρησης. Σ αυτό το σημείο ίσως να χρειαστεί τις τεχνικές συμβουλές λογιστών, οικονομολόγων, δικηγόρων. Βέβαια, αυτή η διαδικασία είναι ακριβή και έτσι πολλοί δημιουργοί συμπληρώνουν τα έντυπα μόνοι τους και πολλές φορές όχι επαγγελματικά και με πολλές ελλείψεις. Όμως ακόμα και ένας επιχειρηματίας αποφασίσει να ζητήσει την βοήθεια ειδικών, είναι αμφίβολο αν βρει τους κατάλληλους ανθρώπους που έχουν τις γνώσεις για να βοηθήσουν. - 6 -
γ ) Νομοθεσία Οι νόμοι που αφορούν τη δημιουργία μιας επιχείρησης πολλές φορές είναι άγνωστοι στους επιχειρηματίες, οι οποίοι ή δεν λαμβάνουν απαντήσεις ή δέχονται λάθος πληροφορίες από τις διάφορες υπηρεσίες. Πολλές φορές ακόμα, οι νόμοι εμποδίζουν την δημιουργία μιας επιχείρησης ή αποθαρρύνουν τους δημιουργούς. Τελευταία ένας Υπουργός Οικονομικών μετέβαλλε τη Φορολογική Νομοθεσία δεκαεπτά ( 17 ) φορές κατά την διάρκεια της θητείας του. δ ) Γνώσεις των ατόμων γύρω από τον επιχειρηματία Αυτός είναι επίσης ένας παράγων επιτυχίας ή αποτυχίας μιας επιχείρησης. Οι γνώσεις των ανθρώπων που συμβουλεύουν τον επιχειρηματία είναι αναγκαίες για την «μακροημέρευση» και την ανάπτυξη της επιχείρησης. ε ) Προβλήματα στη δημιουργία του δικτύου πωλήσεων Η κακή φήμη μιας επιχείρησης επηρεάζει πολύ άσχημα τις πωλήσεις τους και είναι ένας λόγος αποτυχίας. Αυτό το πρόβλημα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί από επιχειρηματίες που δεν έχουν γνώσεις γύρω από θέματα επικοινωνίας, δημοσίων σχέσεων και Μάρκετινγκ. στ ) Χρηματοδότες Τις περισσότερες φορές η οικονομική βοήθεια είναι ένα προτέρημα που το απολαμβάνουν μόνο οι μεγάλες επιχειρήσεις και όχι ένας νέος επιχειρηματίας που δημιουργεί την δική του ατομική επιχείρηση. Οι επιχειρήσεις απευθύνονται σε μια τράπεζα όταν δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν το επιχειρηματικό σχέδιό τους. Η τράπεζα πριν εγκρίνει την χρηματοδότηση, εξετάζει την τριλογία προϊόν / αγορά / επιχειρηματία. Πραγματικά, η τράπεζα πρέπει να γνωρίζει αν το προϊόν και η αγορά είναι αποδοτική, όπως και αν ο επιχειρηματίας μπορεί να διευθύνει την εταιρία και να αντιμετωπίσει τις όποιες δυσκολίες. Η τράπεζα εφόσον πειστεί ότι η νέα επιχείρηση έχει δυνατότητες ανάπτυξης, μπορεί να χρησιμοποιήσει και άλλους οργανισμούς ούτως ώστε να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο. Αυτή η διαδικασία μπορεί να έχει διαφορετικές φόρμες : - 7 -
I. συμμετοχή άλλων τραπεζών για να μειωθεί το ρίσκο II. οικονομική βοήθεια από ειδικούς οργανισμούς III. συμμετοχή άλλων επιχειρηματιών IV. επιχορήγηση επενδύσεων βάσει των κινήτρων νέων επενδύσεων για περιφερειακή ανάπτυξη Οι τράπεζες φοβούνται να χρηματοδοτήσουν μικρέ επιχειρήσεις διότι το 70 % των νέων επιχειρήσεων εξαφανίζονται μετά από τρεις μήνες λειτουργίας και δεν υπάρχουν νόμοι που να προστατεύουν αποτελεσματικά τις τράπεζες. Έτσι οι νόμιμοι οργανισμοί χρηματοδότησης βοηθούν μόνο επιχειρήσεις με μικρό ρίσκο και που έχουν ποσοστό επιτυχίας μεταξύ 50 % και 60 %. Οι επιχειρήσεις υψηλού ρίσκου το μόνο που έχουν και χρησιμοποιούν είναι οι γνώσεις και η εμπειρία των στελεχών και η δημιουργία ενός καλού επιχειρησιακού σχεδίου οργάνωσης, που πολλές φορές πείθουν τους πιστωτές για οικονομική βοήθεια. ζ ) Παιδεία Ένας πρωταρχικός παράγοντας επιτυχίας είναι η παιδεία. Στην Ελλάδα υπάρχει μια αντιστοιχία μεταξύ των ειδικοτήτων που προσφέρει το εκπαιδευτικό μας σύστημα και των αναγκών των επιχειρήσεων αν και ακόμα η θεωρία δεν συνδυάζεται με την πράξη ή η έρευνα με το προϊόν. Δηλαδή, ένας παράγοντας στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας είναι η γνώση και τα στελέχη. η ) Περιβάλλον Επίσης, ένας άλλος παράγων που παίζει καθοριστικό ρόλο είναι το περιβάλλον, το οποίο διαχωρίζουμε σε επιχειρηματικό κλίμα και σε θεσμικό πλαίσιο που ενθαρρύνει ή αποθαρρύνει την επιχειρηματικότητα. Για την κατανόηση του θέματος αυτού θα μπορούσαμε να πούμε ότι δημιουργείται ένα ευνοϊκό ή δυσμενές κλίμα, ανάλογα με την κυβερνητική πολιτική και τα κίνητρα για την ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων. Για παράδειγμα, υπάρχει μια σταθερή οικονομική πολιτική με σαφείς προτεραιότητες, για ενθάρρυνση των επενδύσεων, με σταθερότητα φορολογικών νόμων και ρυθμίσεων με συνέπεια τη δημιουργία ενός ευνοϊκού επιχειρηματικού κλίματος. Το σταθεροποιητικό πρόγραμμα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της επιχειρηματικότητας και των νέων επενδύσεων, αλλά υπάρχει συγχρόνως μια αποθάρρυνση εξαιτίας του δύσκαμπτου τραπεζικού συστήματος. - 8 -
Παρόλα αυτά στο επιχειρηματικό περιβάλλον θα πρέπει να συμπεριλάβουμε και στοιχεία βασικής υποδομής που παρέχονται ανεπαρκώς, όπως είναι η τηλεπικοινωνία, οι μεταφορές και πολλά άλλα. θ ) Νοοτροπία Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η νοοτροπία, η οποία συνθέτεται μέσα από την παιδεία και το περιβάλλον. Η επιχειρηματικότητα διευρύνει την παραγωγική βάση της οικονομίας και δεν μπορεί να συγκριθεί μόνο μέσα από επιδοτήσεις και περιστασιακά μέτρα πολιτικής σκοπιμότητας. Η κάθε κυβέρνηση πρέπει να έχει μια νέα αντίληψη για την επιχειρηματικότητα, γεγονός που σημαίνει διάθεση για εκσυγχρονισμό, η οποία αρχίζει από την υποστήριξη και επιδότηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας ως την ποιότητα του προϊόντος της. Είναι λοιπόν αποδεκτό ότι το πολιτικό περιβάλλον και η επιρροή του πάνω στην αντίληψη της επιχειρηματικής δραστηριότητας είναι ένας ουσιώδης παράγοντας στην ανάπτυξη της τελευταίας. Τι πρέπει να γίνει όμως ώστε αυτοί οι παράγοντες αντί να είναι αρνητικοί να γίνουν θετικοί για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας ; Πως μπορεί τα αντικίνητρα να μετατραπούν σε κίνητρα επιχειρηματικότητας ; Οι λέξεις " κλειδιά " είναι δύο : οι επιχειρηματίες και το κράτος. Το κράτος πρέπει να γίνει ανταγωνιστικό και αποτελεσματικό για να κρατήσει κοντά του τους πολίτες επιχειρηματίες και να δημιουργήσει κατάλληλες συνθήκες ώστε να προσεγγίσει και επιχειρηματίες από άλλα κράτη.. Χρειάζεται, λοιπόν φιλελευθεροποίηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, απελευθέρωση του χρηματοοικονομικού συστήματος και σταθερό οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον. Στα παραπάνω αναφέραμε ορισμένους παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και προτείναμε κάποιες λύσεις ώστε αυτοί οι παράγοντες να αντιστραφούν και να γίνουν, από αρνητικοί θετικοί. Είναι όμως απαραίτητο να μιλήσουμε και να κατατάξουμε αυτούς τους παράγοντες μέσα σε τρεις ομάδες : - 9 -
1. τους οικονομικούς παράγοντες 2. τους ψυχοκοινωνικούς και 3. τους παράγοντες που υπαγορεύονται από την πολιτεία. Είναι αποδεκτό ότι οι οικονομικές ευκαιρίες για νέες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες σε μια μικρή και ανοιχτή οικονομία, όπως αυτή της Ελλάδος, επηρεάζονται σημαντικά από τις τάσεις που παρουσιάζει το παγκόσμιο εμπόριο και ο διεθνής ανταγωνισμός. Γι αυτό ακριβώς η αδυναμία διασφάλισης πόρων και διοικητικών ικανοτήτων έχει σαν συνέπεια να ορθώνονται εμπόδια στην ανάπτυξη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών υψηλής ποιότητας. Και είναι φυσικό ο αριθμός και το είδος των επιχειρήσεων που υπάρχουν σε μια περιοχή να θεωρούνται σημαντικά χαρακτηριστικά της βιομηχανικής οικολογίας. Έτσι φτάνουμε στο συμπέρασμα ότι η επιχειρηματικότητα είναι εξαρτημένη μεταβλητή της διαδικασίας οικονομικής ανάπτυξης, όπως άλλωστε είναι αποδεκτό από ένα μεγάλο αριθμό οικονομολόγων. Σ αυτή την περίπτωση όμως, υπάρχει και η αντικρουόμενη σκέψη άλλων ανθρώπων, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι η επιχειρηματικότητα είναι ανεξάρτητη μεταβλητή σε σχέση με την διαδικασία οικονομικής ανάπτυξης και εξαρτάται κυρίως από ψυχοκοινωνικούς παράγοντες. Εξαρτάται δηλαδή από την γενικότερη καλλιέργεια που επικρατεί σε μια περιοχή.και αυτή η καλλιέργεια φαίνεται μέσα από το ότι η νομιμότητα ή το γόητρο του επιχειρηματικού ρόλου εξαρτάται από την συμπεριφορά του ευρύτερου κοινωνικού περιγύρου απέναντι στην επιχειρηματικότητα.έτσι βλέπουμε ότι μέσα στην δεύτερη ομάδα παραγόντων, των ψυχοκοινωνικών, υπάρχουν άλλοι επιμέρους παράγοντες, όπως είναι η τοπική κοινωνία, η θρησκεία, το εκπαιδευτικό σύστημα, το πολιτικό σύστημα, τα οποία έχουν θετικά αποτελέσματα όσον αφορά την διατήρηση αξιών, αλλά ίσως έχουν αρνητικό αποτέλεσμα στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Ας στρέψουμε όμως τώρα το ενδιαφέρον μας στην Τρίτη ομάδα παραγόντων. Η ανάληψη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, όπως είναι γνωστό, επηρεάζεται από την εκάστοτε κυβερνητική πολιτική. Ένα παράδειγμα είναι ότι η τοπική αυτοδιοίκηση, καθώς και οι ενδιαφερόμενοι φορείς, όπως οι συνδικαλιστικοί φορείς, οι οποίοι είναι ισχυροί και αντιτίθενται τις περισσότερες - 10 -
φορές στην κάθε κυβερνητική προσπάθεια γι ' ανάπτυξη, έχουν αφαιρέσει σε μεγάλο βαθμό τις πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα. Επιπλέον η πολιτεία μέσα από την πολιτική και τις παρεμβάσεις της στον οικονομικό τομέα μέσω της φορολογίας, εργατικών νόμων, ενισχύσεων, επιδοτήσεων, συμβουλευτικών υπηρεσιών, καθώς επίσης και στον ψυχοκοινωνικό τομέα δύναται να επηρεάσει την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας. Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι με την εκπαίδευση, την επιμόρφωση, την έρευνα και την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών συμβάλλουμε όχι μόνο στη γνώση, αλλά και στην δημιουργία εκσυγχρονιστικής νοοτροπίας στην εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων οργάνωσης και διοίκησης, καθώς και στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Πίσω από την νοοτροπία, τους θεσμούς, τις διαδικασίες βρίσκεται ο ανθρώπινος παράγοντας και σε αυτό ακριβώς επενδύουμε. Η επένδυση στην γνώση είναι δύναμη. Η επένδυση στη επιχειρηματικότητα είναι ανάπτυξη και πρόοδος της οικονομίας και της κοινωνίας μας. 1.4 ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ Η Δημιουργικότητα, η εφαρμογή καινοτομιών στην επίλυση προβλημάτων, καθώς και η επιχειρηματικότητα συνθέτουν το επιχειρηματικό πνεύμα. Όλα αυτά μαζί αποτελούν το «μυστικό» των επιχειρηματιών για την δημιουργία αξίας στην αγορά. Δημιουργικότητα : είναι η ικανότητα για ανάπτυξη νέων ιδεών και για ανακάλυψη νέων τρόπων στην εξέταση προβλημάτων και ευκαιριών. Καινοτομία : είναι η ικανότητα για εφαρμογή δημιουργικών λύσεων σε αυτά τα προβλήματα και τις ευκαιρίες, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα της ζωής των ανθρώπων. - 11 -
Επιχειρηματικότητα : είναι το αποτέλεσμα της συστηματικής διεργασίας εφαρμογής της δημιουργικότητας και της καινοτομίας για τις ανάγκες και τις ευκαιρίες της αγοράς. - 12 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Η ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Είναι Υφιστάμενες επιχειρήσεις οι οποίες πρέπει να ανήκουν κατά 50% σε γυναίκες σε όλους τους τομείς δραστηριότητας, αρκεί η διοίκηση και η πλειοψηφία να ανήκει σε γυναίκα επιχειρηματία και να έχουν την επιχείρηση αυτή ως κύρια δραστηριότητα. 2.1 ΓΕΝΙΚΑ Κάνοντας μια σύντομη αναδρομή στο παρελθόν διαπιστώνουμε ότι οι προσπάθειες της γυναίκας να δραστηριοποιηθεί επιχειρηματικά εντάθηκαν στη διάρκεια της δεκαετίας του 1970. Μάλιστα όταν ο διεθνής μέσος όρος του μεριδίου των γυναικών στο σύνολο των επιχειρηματιών κυμαινόταν στο 26%, στην Ελλάδα ανέρχονταν σε περίπου 33%. Την αμέσως επόμενη δεκαετία το ποσοστό αυτό μειώθηκε σημαντικά στο 18%, ενώ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 ακολούθησε και πάλι αυξητική τάση, φτάνοντας περίπου στο 23%. Η γυναίκα σήμερα έχει ενισχύσει το ρόλο της στο κοινωνικό σύνολο. Στηρίζεται στις δυνάμεις της, βγαίνει από την απομόνωση, συνδυάζει περισσότερο αποτελεσματικά την οικογένεια με την καριέρα. Ταυτόχρονα, ενισχύει σε σημαντικό βαθμό την παραγωγική δυνατότητα της οικονομίας. Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνεται μια ευρεία συναίνεση γύρω από την προώθηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας ως παράγοντα ισότητας των ευκαιριών στην αγορά εργασίας και αύξησης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας Ωστόσο, οι γυναίκες εξακολουθούν να υστερούν σημαντικά σε σχέση με τους άντρες σε ό,τι αφορά την ανάληψη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, τη συμμετοχή τους σε ανώτερες διοικητικές θέσεις, αλλά και τη μισθολογική αντιμετώπιση. Παρά την άνοδο της γυναικείας επιχειρηματικής δραστηριοποίησης, η θέση της γυναίκας στην αγορά εργασίας απέχει πολύ από το να θεωρηθεί ισότιμη με την αντίστοιχη των ανδρών. Η συμμετοχή των γυναικών στην απασχόληση τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο είναι περιορισμένη σε σχέση με τους άνδρες, 64,5% και 77% του εργατικού δυναμικού αντίστοιχα. Η Πολιτεία, οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις, οι Δήμοι έχουν υποχρέωση να στηρίξουν ενεργά τις προσπάθειες για ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Έχουν υποχρέωση να στηρίξουν τις προσπάθειες για μείωση της γυναικείας ανεργίας. Όλοι μαζί μπορούμε να διαμορφώσουμε καλύτερες προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης, να επιτύχουμε καλύτερη ποιότητα ζωής, μεγαλύτερη γυναικεία επιχειρηματική εκπροσώπηση, μείωση της ανεργίας. - 13 -
Το businesswoman.gr είναι το πρώτο ελληνικό ηλεκτρονικό περιοδικό για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα με στόχο την άμεση ενημέρωση και αξιόπιστη πληροφόρηση όλων των ενδιαφερομένων επαγγελματιών, στελεχών και επιχειρηματιών γυναικών. Δημιουργήθηκε από μια ομάδα γυναικών επιχειρηματιών, με στόχο την εξοικείωση της σύγχρονης γυναίκας επιχειρηματία με τη συνεχώς εξελισσόμενη τεχνολογία. Πρόθεσή του είναι να φέρει σε επαφή τις επιχειρηματίες με καταξιωμένους επιστήμονες και ειδικούς στο χώρο των επιχειρήσεων και παράλληλα, να τις ενημερώσουν υπεύθυνα και λεπτομερειακά για προγράμματα, υπηρεσίες και πηγές που θα δώσουν τη δυνατότητα να εξοικονομήσουν χρόνο και χρήμα. Το businesswoman.gr είναι ένα εργαλείο επικοινωνίας μέσω του οποίου συζητούνται θέματα κοινού ενδιαφέροντος και ανταλλάσσονται απόψεις με γυναίκες-επιχειρηματίες στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο. Καλύπτει πολύπλευρα τις ανάγκες πληροφόρησης της σύγχρονης γυναίκας επιχειρηματία χωρίς να είναι εξαρτημένο από συλλόγους, ομάδες ειδικών συμφερόντων ή άλλους φορείς. 2.2 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Ως κορυφαίο πρόβλημα στην επαγγελματική εξέλιξη των γυναικών καταγράφεται ο συγκερασμός των καθηκόντων της μητέρας και συζύγου με τις απαιτήσεις της καριέρας. Σε ό,τι αφορά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η γυναικεία επιχειρηματικότητα, πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η συνεισφορά των γυναικών επιχειρηματιών στην οικονομική δραστηριότητα και την απασχόληση ακολουθεί διαχρονικά αυξητική τάση. Η ανάγκη να συνεχισθεί με τους ίδιους και μεγαλύτερους ρυθμούς η στήριξη της Γυναικείας Επιχειρηματικότητας και στο νέο ΕΣΠΑ (2007-2013) με προγράμματα και δράσεις διαπιστώθηκε σε Συνέδριο με θέμα: «Ανάπτυξη Γυναικείας Απασχόλησης και Επιχειρηματικότητας» που διοργάνωσε ο ΕΟΜΜΕΧ σε ξενοδοχείο των Αθηνών. Στο Συνέδριο συμμετείχαν 500 γυναίκες επιχειρηματίες από όλη τη χώρα οι οποίες παρακολούθησαν θέματα σχετικά με την Ανάπτυξη της Γυναικείας Επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν πολιτικές ανάπτυξης της Γυναικείας Επιχειρηματικότητας που ασκούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και καλές πρακτικές πολιτικών ανάπτυξης της Γυναικείας Επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν και η παρουσίαση καλών πρακτικών επιτυχημένων Ελληνικών και Ευρωπαϊκών γυναικείων επιχειρήσεων και Αγροτικών Συνεταιρισμών. - 14 -
Στα κυριότερα συμπεράσματα του συνεδρίου είναι τα εξης: Η επιχειρηματικότητα δεν έχει φύλο. Αποτελεί μία αστείρευτη δεξαμενή αποθεματικού και δυνατοτήτων για τη βελτίωση της Ανταγωνιστικότητας και την ισόρροπη συμμετοχή ανδρών και γυναικών στο οικονομικό γίγνεσθαι. Η γυναικεία επιχειρηματικότητα συμμετέχει ουσιαστικά σε αυτή τη δραστηριότητα Οι γυναίκες επιχειρηματίες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες από τους άντρες για να ξεκινήσουν μία νέα επιχείρηση. Η γυναικεία επιχειρηματικότητα έχει ορισμένες ιδιαιτερότητες σε σχέση με την ανδρική δράση, λόγω του φύλου, που αποτελούν εμπόδια και ανασταλτικούς παράγοντες στην ανάπτυξή της Στην Ελλάδα η συμμετοχή των γυναικών στην επιχειρηματική δράση, με στοιχεία 2006, εκτιμάται στο 20% και υπολείπεται του μέσου ποσοστού της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι στο 30%. Αυτό δείχνει το μεγάλο δυναμικό της γυναικείας επιχειρηματικότητας που μένει ακόμα ανεκμετάλλευτο, αλλά και την ανάγκη εφαρμογής πρόσθετων ουσιαστικών μέτρων πολιτικής για την απελευθέρωση της δημιουργικής δύναμης των γυναικών για επιχειρηματική δράση Διαπιστώθηκε ότι είναι απαραίτητο να συνεχισθεί με τους ίδιους και μεγαλύτερους ρυθμούς η στήριξη της Γυναικείας Επιχειρηματικότητας και στο νέο ΕΣΠΑ (2007-2013) με προγράμματα και δράσεις που θα περιλαμβάνει ιδιαίτερα: - Κίνητρα για την δημιουργία Γυναικείων Επιχειρήσεων και Συνεταιρισμών - Στήριξη των υφισταμένων Γυναικείων Επιχειρήσεων και Συνεταιρισμών για την εισαγωγή νέων τεχνολογιών, την υιοθέτηση καινοτομιών, την προώθηση της εξωστρέφειας και τη δικτύωσή τους με συμβουλευτικές υπηρεσίες - Δημιουργία ή ανάπτυξη δομών στήριξης και κινήτρων για τη διευκόλυνση μεταβίβασης των επιχειρήσεων - Ενίσχυση των χρηματοδοτικών εργαλείων που αφορούν ιδιαίτερα τους Business Angels, τα μικροδάνεια και τις εγγυήσεις - Παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και κατάρτισης από απόσταση με τη βοήθεια των τεχνολογιών πληροφορικής - Την υλοποίηση προγράμματος προσωρινής αναπλήρωσης των γυναικών επιχειρηματιών από άλλες γυναίκες σε περίπτωση εκτάκτων ή/και προβλέψιμων αναγκών - Την δημιουργία βάσης εμπειρογνωμόνων (μεντόρων) και τη δικτύωσή τους με τις γυναικείες επιχειρήσεις - 15 -
- Την προώθηση της δικτύωσης μεταξύ των γυναικείων επιχειρήσεων Ευκαιρίες για γυναικεία δραστηριότητα παρουσιάζονται, μεταξύ άλλων, στους τομείς των Υπηρεσιών, του Εμπορίου και της Κοινωνικής Οικονομίας. Παρουσιάστηκαν καλές πρακτικές από τη Φιλανδία, Ην. Βασίλειο, από την Ισπανία για την ανάπτυξη της Γυναικείας Επιχειρηματικότητας και έγινε περιγραφή μέτρων και εργαλείων που αφορούν: - Την καθοδήγηση (Mentoring) των γυναικείων επιχειρήσεων και τη δημιουργία σχετικής βάσης δεδομένων με τα στοιχεία των εμπειρογνωμόνων (μεντόρων) - Τη δημιουργία συστημάτων προσωρινής αναπλήρωσης της γυναίκας επιχειρηματία από άλλη γυναίκα στην περίπτωση οικογενειακών ή/και έκτατων προβλέψιμων αναγκών (όπως λοχεία κλπ.) - Τη δημιουργία εργαλείων συμβουλευτικής και κατάρτισης από απόσταση - Την χρηματοδότηση για κεφάλαιο κίνησης, εξοπλισμό και πάγιες εγκαταστάσεις μέσω της χορήγησης εγγυημένων δανείων, επιχειρηματικών κεφαλαίων και με την ανάπτυξη δικτύου Business Angels και μκροδανείων - Το σχεδιασμό και την εφαρμογή στρατηγικής για τη Γυναικεία Επιχείρηση στο πλαίσιο της γενικής πολιτικής για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων - Τη σύσταση συμβουλευτικού οργάνου για τη διαμόρφωση προτάσεων μέτρων πολιτικής προς την Κυβέρνηση για την ανάπτυξη της Γυναικείας Επιχειρηματικότητας - Την παροχή ενημέρωσης, πληροφόρησης και υποστήριξης σε γυναίκες επιχειρηματίες μέσα από τα Κέντρα Επιχειρηματικής Ανάπτυξης της περιφέρειας - Την ειδική αναφορά της Γυναικείας Επιχειρηματικότητας σε διαφημιστική εκστρατεία για τις επιχειρήσεις Παράλληλα, μέσα από την παρουσίαση καλών πρακτικών τονίστηκε η αναγκαιότητα να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα για τη στήριξη των γυναικείων συνεταιρισμών, μεταξύ των άλλων και για την εισαγωγή συστημάτων διασφάλισης ποιότητας, την εισαγωγή νέων τεχνολογιών και καινοτομιών. Επίσης τονίστηκε ότι η ανάπτυξη γυναικείων επιχειρηματικών δικτύων αποτελεί πρωταρχικό παράγοντα στην ανάπτυξη της Γυναικείας Επιχειρηματικότητας. Τα δίκτυα αυτά αποβλέπουν στην πληροφόρηση, στην προβολή των γυναικών επιχειρηματιών, τη δημιουργία επαφών και την προώθηση της Γυναικείας Επιχειρηματικότητας. Ακόμη, αναδείχθηκε η ανάγκη και η χρησιμότητα στήριξης της γυναικείας επιχειρηματικότητας στην περιφέρεια και ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές. - 16 -