Τεύχος 2ο Νοέμβριος 2007

Σ υνοδοιπόροι στο Τεύχος 2ο Νοέμβριος 2007 Αγαπητοί μου φίλες και φίλοι, Π έρασαν ήδη 8 μήνες από την έναρξη της λειτουργίας της Μονάδας Αντιμετώπισης Ασθενών με άνοια «Αγία Ελένη» και είναι ανάγκη να γίνει ένα απλός απολογισμός με αριθμούς. Οι αριθμοί βέβαια πολλές φορές δεν σημαίνουν τίποτε. Ο Θεός ξέρει πόση ανακούφιση και πόση ανάπαυση ένοιωσαν οι ψυχές των ασθενών μας αλλά και οι ψυχές των περιθαλπόντων που επισκέφτηκαν το κέντρο αυτό αυτή την περίοδο. Μπαίνοντας λοιπόν στη διαδικασία των αριθμών, γιατί χρειάζονται και αυτοί θα έλεγα ότι ο θερισμός είναι πολύς και νιώθουμε όλοι πολύ χαρούμενοι που μας αξίωσε ο Θεός μέσα από τη δουλειά μας να ευεργετούμε τους συνανθρώπους μας που είναι δικά Του παιδιά. Το Κέντρο Ημέρας "Αγία Αναστασία" το επισκέφτηκαν 205 ασθενείς από 22/2/07 έως 31/10/07 και ήδη σε 35 έχουν γίνει και επανεξετάσεις. Το ίδιο διάστημα το δεύτερο Κέντρο Ημέρας "Ελπίδα" το επισκέφτηκαν και έκαναν προγράμματα που περιγράφονται στο προηγούμενο και σε αυτό το 2 ο τεύχος του περιοδικού «Συνοδοιπόροι» 632 ασθενείς και περιθάλποντες, ενώ ήδη επανεξετάσθηκαν 264 ασθενείς. Στο Οδοντιατρείο ωφελήθηκαν 100 ασθενείς και επανεξετάσθηκαν 78. Η ομάδα της Κατ' Οίκον Νοσηλείας επισκέφτηκε 95 ασθενείς στα σπίτια τους, ενώ αναφέρονται 225 επανεξετάσεις. Οι γιατροί της Μονάδας εξέτασαν λεπτομερώς 395 ασθενείς συμπληρώνοντας πλήρες Ιατρικό, Νευρολογικό και Ψυχιατρικό Ιστορικό. Κάθε εβδομάδα γίνονται 2 τουλάχιστον δίωρα μαθήματα: Στο ένα παρουσιάζονται περιστατικά τα οποία ή είναι δύσκολο να μπει η διάγνωση, ή η πορεία τους είναι γρήγορη και ανεξήγητη ή τέλος η ανταπόκρισή τους στα προγράμματα είναι θεαματική. Στο δεύτερο μάθημα γίνεται βιβλιογραφική ενημέρωση που πάντα έχει σχέση με την άνοια με σκοπό να ενημερώνονται όλοι οι συνεργάτες στα καινούργια δεδομένα σε σχέση με την άνοια. Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά όλους τους συνεργάτες, οι οποίοι κατέθεσαν την ψυχή τους για τη συμπαράσταση αυτών των ανθρώπων, που πολλές φορές μόνοι τους προσπαθούν να ανεβούν σιωπηλά τον Γολγοθά της Άνοιας έχοντας ως μόνη συμπαράσταση την παρηγοριά που δίνει σε όλα Του τα πονεμένα παιδιά ο καλός Θεός. Μάγδα Τσολάκη, Επιστημονικά υπεύθυνος ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΌ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ, ΕΡΓΑΤΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΑΣ «ΕΛΠΙΔΑ» 1

Συνοδοιπόροι Παράλληλα Έργα Παράλληλα Έργα Η εκτέλεση δύο ταυτόχρονων πράξεων είναι ιδιαίτερα δύσκολη για τους ανοϊκούς ασθενείς. Η παράλληλη ενασχόληση με δυο έργα είναι από τις γνωστικές διεργασίες που πλήττονται στην Νόσο Alzheimer, καθώς οι γνωστικές ικανότητες και κυρίως η ι- κανότητα της προσοχής εξασθενούν στα άτομα με άνοια νωρίτερα και σε μεγαλύτερο βαθμό από τους φυσιολογικούς ηλικιωμένους. Το παράλληλο έργο αποτελεί μία άσκηση γνωστικής αποκατάστασης η οποία βοηθάει στη βελτίωση αυτής της ικανότητας του ατόμου. Είναι η ταυτόχρονη εκτέλεση δύο έργων, η ταυτόχρονη εστίαση της προσοχής σε δύο πηγές πληροφοριών. Συνοδοιπόροι Τριμηνιαίο Περιοδικό Η άσκηση αποτελείται από δύο έργα, ένα γνωστικό και ένα κατασκευαστικό. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος το άτομο καλείται να απαντήσει προφορικά σε ερωτήσεις γνωστικού τύπου, ενώ παράλληλα εκτελεί κατασκευαστικά έργα. Όταν το γνωστικό έργο είναι δύσκολο, το κατασκευαστικό είναι μικρότερης δυσκολίας, ενώ όταν το γνωστικό έργο είναι εύκολο το κατασκευαστικό είναι πιο δύσκολο. Τα γνωστικά έργα στοχεύουν στη βελτίωση διαφόρων ειδών μνήμης (εργαζόμενη, σημασιολογική, επεισοδιακή). Τα κατασκευαστικά έργα στοχεύουν στην ι- κανότητα του ατόμου να επιλέξει τα υλικά και τα χρώματα και να λύσει το έργο σύμφωνα με ένα πλάνο οργάνωσης, ώστε να υπάρχει οικολογική εγκυρότητα ανάμεσα στο κατασκευαστικό έργο και την πραγματική φύση του αντικείμενου. Το έργο εκτελείται συνήθως ομαδικά. Οι ομάδες αποτελούνται από 5 μέχρι 6 άτομα ώστε να είναι δυνατός ο καλύτερος συντονισμός της ομάδας. Είναι σημαντικό η ο- μάδα του προγράμματος να απαρτίζεται από άτομα που βρίσκονται στο ίδιο στάδιο της νόσου και έχουν παρόμοια κλινική εικόνα. Κύριος στόχος του προγράμματος είναι η βελτίωση της ικανότητας εκτέλεσης του ατόμου δύο παράλληλων έργων. Το άτομο καλείται να θυμάται τις οδηγίες που του δόθηκαν για την εκτέλεση της άσκησης, να συντονίζεται και να συγχρονίζεται με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας καθώς επίσης και να σέβεται τις απόψεις τους, χωρίς να κάνει παρεκβάσεις και να αποπροσανατολίζει τη συζήτηση. Μάρκου Νεφέλη, Ψυχολόγος Ιδιοκτησία: Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συγγενών Διαταραχών Πέτρου Συνδίκα 13, Θεσσαλονίκη 546 43 Τηλ./ FAX 2310 810411, 2310 9258052 Email: info@alzheimer-hellas.gr Site: www.alzheimer-hellas.gr Εκδότης: Τσολάκη Μάγδα Επιμέλεια: Τσολάκη Μάγδα Λυκάκης Ελευθέριος ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ Με τη συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο κατά 80% και από το Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης κατά 20% Ε.Π. «Υγεία - Πρόνοια» 2000-2006 2

Ασκήσεις Οδοντιατρείο μνήμης Συνοδοιπόροι Ασκήσεις μνήμης, προσοχής και γλώσσας Α σθενείς με νόσο Alzheimer και αλλά είδη ανοιών παρουσιάζουν έκπτωση σε πολλές γνωστικές λειτουργίες, όπως η μνήμη, η προσοχή, η συγκέντρωση, η γλώσσα και η κριτική ικανότητα. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η χορήγηση φαρμάκων δεν αποτελεί τη μόνη θεραπευτική επιλογή. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος, μετά από άσκηση, έχει τη δυνατότητα να παράγει νέα κύτταρα αντισταθμίζοντας τον αριθμό των νεκρών κυττάρων που οφείλονται στην ίδια τη νόσο. Τα προγράμματα νοητικής ενδυνάμωσης αποτελούν μία νέα, μη φαρμακευτική θεραπευτική προσέγγιση της νόσου Alzheimer. Οι ασκήσεις μνήμης, προσοχής και γλώσσας στοχεύουν στην αξιοποίηση των γνωστικών λειτουργιών του ανοϊκού ασθενούς που παραμένουν σε ικανοποιητικό επίπεδο. Με αυτό τον τρόπο επιδιώκεται η σταθεροποίηση ή ακόμα και η επιβράδυνση της γνωστικής έκπτωσης του ασθενούς. Α- πώτερος στόχος βέβαια είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής τόσο του ασθενούς, όσο και της οικογένειάς του. Τα προγράμματα είναι κατάλληλα κυρίως για ασθενείς με νόσο Alzheimer (ήπιας έως μέτριας βαρύτητας) και ήπια γνωστική διαταραχή, καθώς σε αυτή τη φάση της νόσου οι ασθενείς διατηρούν αρκετά γνωστικά αποθέματα που μπορούν να αξιοποιηθούν προς όφελός τους. Ανάλογα με τις ικανότητες, τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς, σχεδιάζεται ένα πρόγραμμα στο οποίο περιλαμβάνονται δραστηριότητες με σκοπό την ενδυνάμωση των γνωστικών λειτουργιών και την μάθηση και επαναμάθηση νέων πληροφοριών, ώστε το άτομο να μεταφέρει τις μαθημένες στρατηγικές, ικανότητες και συμπεριφορές από τα προγράμματα μνήμης στην καθημερινή ζωή. Τα προγράμματα έχουν διάρκεια 4-6 μηνών. Είναι ατομικά, έχουν διάρκεια περίπου 2 ώρες και πραγματοποιούνται 2-3 φορές την εβδομάδα. Στην αρχή του προγράμματος πραγματοποιείται νευροψυχολογική αξιολόγηση για να εκτιμηθούν τα γνωστικά ελλείμματα των συμμετεχόντων. Στο τέλος του προγράμματος η νευροψυχολογική αξιολόγηση μας βοηθάει να εκτιμήσουμε την πορεία, τη βελτίωση ή την επιδείνωση, των συμμετεχόντων. Κατά την πρώτη επαφή των ασθενών με τα προγράμματα μνήμης, γίνεται προσεκτική επιλογή των ασκήσεων, σύμφωνα με τα ελλείμματα τους. Επίσης, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για κάθε άτομο ξεχωριστά η ηλικία, το φύλο, η εκπαίδευση και τα ενδιαφέροντα του. Δίνονται ασκήσεις στις οποίες τα άτομα μπορούν να ανταπεξέλθουν, ώστε να μην αποθαρρυνθούν από τυχόν αδυναμία επίλυσης των έργων. Οι α- σκήσεις δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ δύσκολες, για να μην υπάρξει απογοήτευση, ούτε πολύ εύκολες, για να μην υπάρξει η αίσθηση του «νηπιαγωγείου». Στην συνέχεια του προγράμματος, αυξάνεται η δυσκολία των ασκήσεων, ώστε να υπάρχει ουσιαστική προσπάθεια και ενδυνάμωση των γνωστικών λειτουργιών. Ένας από τους στόχους του προγράμματος είναι τα άτομα να μάθουν και να εφαρμόσουν στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων, ώστε να βελτιώσουν τις δραστηριότητες της καθημερινής τους ζωής. Γιαλαουζίδης Μωυσής, Ψυχολόγος 3

Συνοδοιπόροι Ιατρείο Το Ιατρείο της Μονάδας Αντιμετώπισης Προβλημάτων Νόσου Alzheimer Β ασικό στοιχείο της στελέχωσης της Μονάδας μας αποτελεί το Ιατρείο που στεγάζεται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του 4 ου ορόφου δίπλα από την Ομάδα Κατ Οίκον, και απασχολεί δύο ιατρούς σε δύο συνεχόμενες τετράωρες βάρδιες, σε καθημερινή βάση. Στον εξαρχής σχεδιασμό της μονάδας η μόνιμη παρουσία ιατρού σε αυτήν αποτελούσε βασική προαπαιτούμενη συνθήκη για την ασφαλή λειτουργία της, ενώ σύντομα μετά την έναρξη λειτουργίας της μονάδας διαφάνηκαν οι πολλαπλοί ρόλοι μιας τέτοιας στελέχωσης οι οποίοι συνοψίζονται στα εξής: α) Κάλυψη από τον ιατρό μονάδος των επειγόντων περιστατικών με παροχή πρώτων βοηθειών και ενδεχόμενη παραπομπή σε κατάλληλη μονάδα υγείας. Για το σκοπό αυτό έχει ήδη παραγγελθεί και αναμένεται εξοπλισμός σε ιατροφαρμακευτικό υλικό που θα παρέχει τα εχέγγυα για την αρτιότερη κάλυψη επειγουσών αναγκών εάν παραστεί ανάγκη. β) Ψυχιατρική εκτίμηση των ασθενών που παρακολουθούν τα προγράμματα αλλά και των περιθαλπόντων τους εάν χρειαστεί, από τον ειδικό ψυχίατρο που καλύπτει καθημερινώς επί τετράωρο τη Μονάδα. δ) Εποπτεία της οργάνωσης ενός αρχείου με τους όσο το δυνατόν πληρέστερους φακέλους των ασθενών όπου περιλαμβάνονται τόσο το ιατρικό ιστορικό όσο και η ψυχιατρική εκτίμηση, τα αποτελέσματα των τακτικών νευροψυχολογικών δοκιμασιών καθώς και οι νευροαπεικονιστικές ή αιματολογικές εξετάσεις των ασθενών. Η ύπαρξη ενός τέτοιου αρχείου λειτουργεί ήδη ως βάση για την τακτική επαναξιολόγηση των ασθενών ενώ διευκολύνει τα μέγιστα τη διαγνωστική προσπέλαση και τον αρτιότερο θεραπευτικό σχεδιασμό. ε) Παροχή συμβουλών και κατευθύνσεων σχετικά με τις διαταραχές μνήμης σε περιθάλποντες που ζουν είτε εντός είτε εκτός νομού Θεσσαλονίκης. στ) Τακτική διασύνδεση με τις λοιπές προσφερόμενες υπηρεσίες υγείας της περιοχής είτε πρωτοβάθμιες είτε δευτεροβάθμιες. ζ) Εβδομαδιαία συμμετοχή των ιατρών στις συναντήσεις όλων των μελών της μονάδας όπου συζητούνται τα περιστατικά και γίνεται προσπάθεια για επίλυση διαγνωστικών ζητημάτων με την ταυτόχρονη συνεισφορά όλων των επιστημονικών κλάδων που δραστηριοποιούνται στη μονάδα (ιατρών, ψυχολόγων, κοινωνικής λειτουργού, νοσηλεύτριας, φυσιοθεραπευτή, γυμναστή) η) Ενεργός συμμετοχή στις ερευνητικές δραστηριότητες της μονάδας. θ) Συνεχιζόμενη επιμόρφωση των μελών της ιατρικής ομάδας μέσω συμμετοχής σε σχετικά με τη λειτουργία της Μονάδας συνέδρια ή ημερίδες. Σε επόμενο άρθρο θα παρουσιάσουμε ενδιαφέροντα στοιχεία από την εμπειρία της έως τώρα λειτουργίας του Ιατρείου της Μονάδας. γ) Λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού και διενέργεια πλήρους φυσικής εξέτασης των ασθενών. Βασιλειάδου Έλλη, Ιατρός Μεϊμάρης Ιωάννης, Ψυχίατρος 4

Γυμναστική Συνοδοιπόροι Πρόγραμμα σωματικής άσκησης σε ασθενείς με ήπια γνωστική εξασθένιση και άνοια στη Μονάδα Αντιμετώπισης Προβλημάτων Νόσου Alzheimer Επιδράσεις και στόχοι οργανωμένων προγραμμάτων σωματικής άσκησης σε ασθενείς με άνοια Η Σωματική Άσκηση, περιέχει σχεδιασμένες επαναλαμβανόμενες και δομημένες δραστηριότητες, με συγκεκριμένη συχνότητα, διάρκεια και ένταση, ανάλογα με τον επιδιωκόμενο στόχο. Η άσκηση, είναι σχεδιασμένη ή δομημένη για να αντιμετωπίσει καταστάσεις που έχουν σχέση με την υγεία, τη φυσική κατάσταση και τον αθλητισμό. Έχει αποδειχθεί ότι η Σωματική Άσκηση έχει θετική επίδραση στην ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων ανθρώπων συμβάλλοντας στη βελτίωση των φυσικών, λειτουργικών και γνωστικών τους ικανοτήτων, καθώς και στην βελτίωση της ψυχολογικής τους κατάστασης. Τα τελευταία χρόνια δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στην διερεύνηση της επίδρασης που θα μπορούσε να έχει η Σωματική Άσκηση σε ασθενείς με Άνοια. Τα ευρήματα δεν διέφεραν από αυτά που αφορούσαν στους φυσιολογικούς ηλικιωμένους. Η οργανωμένη Σωματική Άσκηση έχει θετική επίδραση στις φυσικές, λειτουργικές και γνωστικές ικανότητες των ασθενών και συμβάλλει σημαντικά στην βελτίωση της διάθεσης τους. Στόχοι Προγραμμάτων Άσκησης σε Ασθενείς με Άνοια Βελτίωση ή διατήρηση του εύρους της κίνησης, της ευλυγισίας, της ταχύτητας, της αντοχής και της δύναμης. Βελτίωση ή διατήρηση της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας. Βελτίωση της γενικής εγρήγορσης μέσα από κινητικούς ερεθισμούς οι οποίοι παρέχουν στους ασθενείς με ΝΑ την ευκαιρία της ευχαρίστησης της κίνησης και της φυσικής επαφής με τους άλλους. Να δοθεί μια διέξοδος μέσα από καλά δομημένα προγράμματα στην εγκλωβισμένη ενέργεια των ασθενών με ΝΑ. Τα καλά σχεδιασμένα προγράμματα άσκησης μπορούν να βοηθήσουν στην μείωση της ανησυχίας και της περιπλάνησης. Να δοθεί η δυνατότητα αυτοέκφρασης μέσα από την κίνηση. Μείωση της κατάθλιψης. Μείωση της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς. Διατήρηση της καλής κατάστασης της υγείας. Διατήρηση του προσανατολισμού στη πραγματικότητα, στο χρόνο, την ημέρα, την ώρα, και τη οριοθέτηση και επίτευξη στόχων. Διατήρηση της κοινωνικότητας Κριτήρια Επιλογής Διάγνωση της νόσου σύμφωνα με τα κριτήρια DSM-IV και NINCDS- ADRDA. Να μπορεί ο ασθενής να μετακινείται είτε μόνος του είτε με τη βοήθεια του περιθάλποντα αυτόν. Να μην έχει προβλήματα ακοής και όρασης. Να μην υποφέρει από βαριές παθολογικές καταστάσεις. Να έχει βεβαίωση γιατρού ότι μπορεί να ασκηθεί. Να μπορεί ο ασθενής να αντιλαμβάνεται και να εκτελεί απλές εντολές. Να παρέχεται στους ασθενείς όμοια φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση της νόσου. Να μη τους χορηγείται φαρμακευτική αγωγή για ψυχιατρικά προβλήματα και προβλήματα συμπεριφοράς. Να επιθυμεί ο ίδιος αλλά και ο άνθρωπος που τον φροντίζει να συμμετάσχει στο πρόγραμμα. Χρήστος Α. Μουζακίδης, Καθηγητής Φυσικής Αγωγής (PhD) 5

Συνοδοιπόροι Νοσηλευτική φροντίδα Η νοσηλευτική πλευρά των προβλημάτων των ατόμων με άνοια Α πό την εμπειρία μου ως Νοσηλεύτρια μέλος της πολυκλαδικής Ελληνικής Εταιρίας Alzheimer, η οποία λειτουργεί εδώ και τρείς μήνες, τα προβλήματα υγείας των ασθενών με άνοια που απαιτούν νοσηλευτική φροντίδα και εποπτεία είναι ιδιαίτερα συχνά. Τα συνηθέστερα προβλήματα είναι: Δυσκοιλιότητα εντερικά προβλήματα, λόγω ακινησίας Κατακλίσεις υποφαινόμενες και τελικά στάδια κατακλίσεων Ακράτεια ούρων και κοπράνων Δυσκολίες στην καθημερινή υγιεινή και καθαριότητα Οι ηλικιωμένοι εμφανίζουν συχνότερα προβλήματα δυσκοιλιότητας. Αυτό οφείλεται σε πάρα πολλούς λόγους. Αρχικά το πεπτικό σύστημα είναι πολύ πιθανό να εμφανίσει κάποια δυσλειτουργία, καθότι όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος τόσο μειώνεται η λειτουργία του εντέρου. Παράλληλα ένας μεγάλος αριθμός των ηλικιωμένων υποφέρουν από αρρώστιες που η χορήγηση φαρμάκων για την αντιμετώπιση τους προκαλούν δυσκοιλιότητα. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις των ηλικιωμένων που υποφέρουν από κάποιου είδους αναπηρία, δυσκινητικότητα, ή ακόμα και ακινησία. Όλες αυτές οι περιπτώσεις αποτελούν αιτίες εμφάνισης του προβλήματος της δυσκοιλιότητας. Παράλληλα η ψυχολογία, το άγχος και η πίεση που μπορεί να νιώθουν για τα προβλήματα επιβίωσης που συχνά αντιμετωπίζουν συμβάλλουν στην εμφάνιση του προβλήματος. Για τον ίδιο λόγο συναντάμε και πολλά περιστατικά με κατακλίσεις οι οποίες δημιουργούνται από την παρατεταμένη διαμονή του αρρώστου στο κρεβάτι. Ο περιθάλπων αντιμετωπίζει μεγάλα προβλήματα κατά τη διάρκεια της φροντίδας της υγιεινής και καθαριότητας του ασθενούς. Καθίσταται δύσκολη η μεταφορά του ασθενούς στην τουαλέτα, με αποτέλεσμα ο περιθάλπων να επιβαρύνεται σωματικά. Η ακράτεια ούρων και κοπράνων είναι αναπόφευκτο κομμάτι της άνοιας τελικού σταδίου και στις περιπτώσεις που ο ασθενής είναι κατακεκλημένος εδώ συνεπάγεται και η χρήση pampers, τα οποία είναι δαπανηρά και δεν καλύπτονται από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία. Νοσηλευτική παρέμβαση: Στην πρώτη επίσκεψη, στη διάρκεια της οποίας λαμβάνεται το νοσηλευτικό ιστορικό, γίνεται προσπάθεια καταγραφής και αξιολόγησης της βαρύτητας των προβλημάτων όπως τα ανωτέρω. Στη συνέχεια και όπου χρειάζεται παρέχεται άμεση νοσηλευτική φροντίδα και δίνονται συμβουλές σχετικά για την καλύτερη πρόληψη και ανακούφιση των ανωτέρων προβλημάτων, (διαιτητικές και διατροφικές συμβουλές για αποτελεσματικότερη εκκένωση του εντέρου και αποφυγής φλεγμονών και αιμορροΐδων στην περιοχή ).κ.α. Στη συνέχεια εάν κριθεί απαραίτητο ακολουθούν μια η και περισσότερες επισκέψεις για επαναξιολόγηση των νοσηλευτικών προβλημάτων, ενώ στις περιπτώσεις επίμονων η δυνητικά επικίνδυνων επιπλοκών, οι ασθενείς παραπέμπονται στο θεράποντα Ιατρό τους για περαιτέρω αντιμετώπιση. Από τα ανωτέρω καθίσταται σαφής η μεγάλη ανάγκη για επίλυση των νοσηλευτικών προβλημάτων στα άτομα με νόσο Alzheimer και συνεπώς η ανάγκη για τακτική νοσηλευτική φροντίδα και υποστήριξη στα πλαίσια μιας ευρύτερης πολυκλαδικής ομάδας, όπως είναι η ομάδα κατ οίκον της εταιρείας μας. Νακίδου Θεοφανώ, Νοσηλεύτρια 6

Επικαιρότητα Συνοδοιπόροι Ενημερότητα της επικαιρότητας σε ανοϊκούς ασθενείς Ο «προσανατολισμός στην επικαιρότητα» πρωτοεμφανίστηκε ως μια προσπάθεια επανεκπαίδευσης βαριά διαταραγμένων βετεράνων πολέμου. Κατόπιν όμως χρησιμοποιήθηκε ως μια τεχνική που στόχο έχει την ανάκτηση πληροφοριών που έχουν χαθεί λόγω νευρολογικής βλάβης μέσω της παρουσίασης πληροφοριών προσανατολισμού π.χ. τι μέρα έχουμε σήμερα, τι ημερομηνία, σε ποιο χώρο βρισκόμαστε, κ.τ.λ. Μια παραλλαγή του «προσανατολισμού στην επικαιρότητα» είναι η «ενημερότητα της επικαιρότητας», δηλαδή η ενασχόληση των ασθενών με διάφορα θέματα της σύγχρονης κοινωνικό πολιτικής επικαιρότητας καθώς και με ήθη, έθιμα και τοπικές συνήθειες με στόχο τη διατήρηση της κοινωνικοποίησης, τη συμμετοχή των ασθενών στα κοινωνικά δρώμενα και τη δημιουργία στρατηγικών μνήμης. Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα έχουν άνοια στα αρχικά στάδια ή ήπια γνωστική διαταραχή (MCI), είναι και των δυο φύλων, με περίπου το ίδιο μορφωτικό και κοινωνικό υπόβαθρο. Οι ομάδες είναι κλειστές και αποτελούνται από 4-6 άτομα. Στην «ενημερότητα της επικαιρότητας» επιλέγεται κάθε βδομάδα ένα άρθρο της επικαιρότητας όσο το δυνατόν ουδέτερο, πολιτικά ή συναισθηματικά α- ποφορτισμένο, απαλλαγμένο από τις προσωπικές α- πόψεις και εκτιμήσεις των δημοσιογράφων. Ένας συντονιστής διαβάζει το άρθρο μια φορά αργά και κατόπιν οι συμμετέχοντες καλούνται να απαντήσουν σε συγκεκριμένες ερωτήσεις πάνω στο κείμενο. Ακολουθεί μια γενική συζήτηση και σχολιασμός πάνω στο συγκεκριμένο θέμα. Σκοπός της άσκησης είναι να εξετάσει πόσο ε- νημερωμένοι είναι οι ασθενείς σχετικά με θέματα της επικαιρότητας, κατά πόσο μπορούν να συμμετάσχουν σε μια συζήτηση, καθώς και αν μπορούν να θυμηθούν τι λέει το άρθρο (ασκώντας έτσι τη λειτουργία της άμεσης ανάκλησης) και να το διαχωρίσουν απ την προσωπική τους άποψη (επεισοδιακή μνήμη). Η «ενημερότητα της επικαιρότητας» συμβάλει στην βελτίωση ασθενών με άνοια τύπου Alzheimer σε γνωστικό και επικοινωνιακό επίπεδο καθώς και στη βελτίωση των γλωσσικών τους ικανοτήτων. Επιπλέον συντελεί στη βελτίωση ποιότητας ζωής τους με τη δημιουργία κοινωνικών και φιλικών σχέσεων που συμβάλλουν στην αποφυγή αισθημάτων κοινωνικής απομόνωσης αποκλεισμού, στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης τους καθώς και στη βελτίωση της διάθεσής τους. Κουρουνδή Ελένη, Ψυχολόγος 7

Συνοδοιπόροι Κοινωνικά προβλήματα Οικογένειες ασθενών με άνοια και κοινωνικά προβλήματα Ο ι οικογένειες που ζουν και φροντίζουν έναν ασθενή με άνοια, στην προσπάθειά τους να φροντίσουν τον ασθενή τους όσο καλύτερα μπορούν, έρχονται αντιμέτωποι με πολλά και ποικίλα προβλήματα. Οι περιθάλποντες καλούνται να αποδεχτούν και να διαχειριστούν τα νέα δεδομένα στην οικογενειακή τους ζωή. Πρέπει να ανταπεξέλθουν στις πολλαπλές απαιτήσεις των διαφόρων ρόλων της ζωής τους (σύζυγος, γονιός, εργαζόμενος, φροντιστής). Νοιώθουν να περιορίζεται ο ελεύθερος και προσωπικός τους χρόνος και πολλές φορές νοιώθουν έντονη την κοινωνική απομόνωση. Τέλος δεν είναι λίγες οι φορές που έρχονται αντιμέτωποι με την οικονομική επιβάρυνση και πολλές φορές νοιώθουν ότι χάνουν τον εαυτό τους. Για να μπορέσουμε να εντοπίσουμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κάθε οικογένεια και κυρίως ο κάθε περιθάλποντας ατομικά κάνουμε την ψυχοκοινωνική εκτίμηση. Η ψυχοκοινωνική εκτίμηση αποτελείται από κλίμακες που εξετάζουν το μέγεθος του άγχους και της κατάθλιψης, το βαθμό επιβάρυνσης που νοιώθουν από τη φροντίδα. Επίσης, χρησιμοποιούνται ερωτηματολόγια που μέσα από ελεύθερη συζήτηση έχουν ως στόχο την εκτίμηση των κοινωνικών αναγκών των οικογενειών (ενδοοικογενειακές σχέσεις, κοινωνικότητα, επαγγελματικός τομέας, πρακτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν). Ως Κοινωνική Λειτουργός της ομάδας της κατ οίκον φροντίδας της «Μονάδας αντιμετώπισης προβλημάτων νόσου Alzheimer» έρχομαι καθημερινά σε επαφή με οικογένειες ασθενών, τις περισσότερες φορές σε αρκετά προχωρημένο στάδιο, που αντιμετωπίζουν πολλά ή όλα από τα παραπάνω προβλήματα. Ένα σημαντικό θέμα, στο οποίο αξίζει να γίνει ιδιαίτερη αναφορά, είναι ο περιορισμός των κοινωνικών σχέσεων και επαφών και η κοινωνική απομόνωση. Λόγω των αυξημένων υποχρεώσεων απέναντι στον ασθενή τους που έχει ανάγκη από τη συνεχή φροντίδα και συντροφιά δεν έχουν το χρόνο για επαφές και συναναστροφές με φίλους και κοινωνικό περίγυρο. Αρχικά αρχίζουν να περιορίζουν τα ταξίδια και την απουσία για κάποιες ημέρες. Στη συνέχεια περιορίζουν τις εξόδους και τις συναντήσεις με φίλους ε- κτός σπιτιού ακόμη και για λίγες ώρες. Σταδιακά επειδή οι ανάγκες του ασθενή αυξάνονται ο χρόνος τους περιορίζεται ακόμη περισσότερο και αραιώνουν ακόμη και οι επισκέψεις που δέχονταν στο σπίτι. Δεν είναι λίγες και οι φορές που οι φίλοι απομακρύνονται γιατί δεν θεωρούν το σπίτι της οικογένειας ένα χώρο που μπορούν να συναντηθούν με φίλους και να διασκεδάσουν. Το θεωρούν πλέον στενάχωρο και αποτρεπτικό. Όλα τα παραπάνω οδηγούν τα μέλη τις οικογένειας σε κοινωνική απομόνωση και την κάνουν να νοιώθει εγκλωβισμένη και περιθωριοποιημένη. Στόχος μου είναι, εφόσον εντοπιστεί κάτι τέτοιο, να κινητοποιήσω την οικογένεια και ιδιαίτερα τον κύριο περιθάλποντα να ενεργοποιηθούν κοινωνικά. Να αφιερώνουν έστω και λίγο χρόνο για τον εαυτό τους και να αναθερμάνουν τις σχέσεις τους με φίλους και συγγενείς. Να μη θέτουν τον εαυτό τους στο περιθώριο και καταπιέζουν τις ανάγκες τους για κοινωνικότητα γιατί κάτι τέτοιο θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική, νοητική και ψυχική τους υγεία και πιθανώς και τις ενδοοικογενειακές σχέσεις. Τους προτρέπω να μην ντρέπονται και να μη διστάζουν να ζητούν βοήθεια και από άλλα μέλη της οικογένειας προκειμένου να μπορούν να έχουν λίγο ελεύθερο χρόνο για τον εαυτό τους. Τέλος τους παρακινώ να έρθουν στις δομές της μονάδας τόσο για να δικτυωθούν με άλλους περιθάλποντες όσο και για να συμμετέχουν στις εκπαιδευτικές και θεραπευτικές ομάδες που θα τους βοηθήσουν σημαντικά στην αποτελεσματική διαχείριση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν. Τσοκανάρη Ιωάννα, Κοινωνική Λειτουργός 8

Reminiscence Συνοδοιπόροι Πρόκληση ευχάριστων αναμνήσεων (Reminiscence) Τ ο ψυχοθεραπευτικό πρόγραμμα «Πρόκληση Ευχάριστων Αναμνήσεων» πραγματοποιείται καθημερινά από την Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer στο Κέντρο Ημέρας «ΕΛΠΙΔΑ». Το παρόν πρόγραμμα αποτελεί μια δομημένη διαδικασία ανάκλησης ευχάριστων κυρίως ε- μπειριών και γεγονότων υπό την καθοδήγηση του θεραπευτή. Γυρνώντας στο παρελθόν, τα άτομα δεν ε- παναφέρουν απλά αναμνήσεις, αλλά βιώνουν ξανά όσα έζησαν (Conway, 1996). Η αναβίωση των ευχάριστων αναμνήσεων του παρελθόντος από τον ασθενή επιτυγχάνεται με την χρήση πολυαισθητηριακών μέσων, λεκτικών και μη - λεκτικών. Ο ασθενής, δηλαδή, συμμετέχει με όλες του τις αισθήσεις, όραση, ακοή, όσφρηση, γεύση και αφή. Κάποια από τα πολυαισθητηριακά ερεθίσματα που χρησιμοποιούνται στη συνεδρία είναι οι φωτογραφίες, η μουσική, διάφορα βιντεοσκοπημένα γεγονότα και αντικείμενα του παρελθόντος (Spector, Orrell, Davies & Woods, 2000). Η μέθοδος Πρόκλησης Ευχάριστων Αναμνήσεων είναι μια δημιουργική μέθοδος η ο- ποία προσφέρει στους συμμετέχοντες διάφορους τρόπους έκφρασης όπως τη ζωγραφική, την ποίηση, το τραγούδι και την μουσική (Bruce, 1998). Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η συνεργασία του περιθάλποντα για τη συλλογή των προσωπικών αντικειμένων του ασθενή καθώς και τη λήψη ενός λεπτομερούς οικογενειακού και προσωπικού ιστορικού του ασθενή. Η θεραπεία Πρόκλησης Ευχάριστων Αναμνήσεων απευθύνεται σε ηλικιωμένα άτομα με μέτρια και σοβαρή γνωστική έκπτωση, τα οποία όμως διαθέτουν ικανότητες επικοινωνίας, κοινωνικές δεξιότητες και διατηρούν την ικανότητά του λόγου σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο, έτσι ώστε να μπορούν να επικοινωνούν με τον θεραπευτή και την ομάδα. Μέσω της θεραπείας Πρόκλησης Ευχάριστων Αναμνήσεων συμβάλλουμε σε μια πιο ήρεμη πορεία της νόσου. Στόχος μας είναι να προσφέρουμε τη δυνατότητα στους ασθενείς με άνοια να αναβιώσουν και να συνδέσουν τα ευχάριστα γεγονότα και συναισθήματα του παρελθόντος με το παρόν και να νιώσουν ικανοποίηση και ευχαρίστηση. Επίσης, στοχεύουμε στην ενθάρρυνση της κοινωνικότητά τους, την έκφραση συναισθημάτων, τη διατήρηση της αυτο-εκτίμησης και της ταυτότητας τους και τη δημιουργία φιλικών σχέσεων. Όσον αφορά στους περιθάλποντες, στόχος μας είναι να αντιμετωπίσουν και να ελαττώσουν το ψυχικό φορτίο που προκύπτει από την φροντίδα του ασθενούς τους. Τα θέματα της θεραπείας αντλούνται είτε από την επικαιρότητα (π.χ. Χριστούγεννα, Πάσχα, Απόκριες, Εθνικές Εορτές) είτε από την προσωπική τους ζωή (π.χ. γάμος, γέννηση παιδιών, σπουδές, επάγγελμα). Ανάλογα με το θέμα, στο τραπέζι βρίσκονται διάφορα πολυαισθητηριακά ερεθίσματα τα οποία ε- μπλουτίζουν τη θεραπεία Στο τέλος κάθε συνεδρίας οι συμμετέχοντες παροτρύνονται είτε να ζωγραφίσουν κάτι που αφορά το θέμα της συζήτησης είτε να κάνουν κάποια χειροτεχνία σχετικά με αυτό. Επιπλέον, ανανεώνουμε το ραντεβού για την επόμενη συνάντηση, στον ίδιο χώρο και την ίδια ώρα. Καραγκιόζη Κωνσταντίνα, Ψυχολόγος 9

Συνοδοιπόροι Υγιής εγκέφαλος Διατηρήστε τον εγκέφαλο σας υγιή! Υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις, ότι ο τρόπος ζωής μπορεί να επηρεάσει την υγεία του εγκέφαλου σας και την πιθανότητα να εμφανίσετε άνοια ΔΙΑΤΡΟΦΗ Υιοθετήστε έναν τρόπο διατροφής υγιεινό για τον εγκέφαλό σας! Η πιο υγιεινή διατροφή για τον εγκέφαλό σας είναι αυτή που μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης καρδιακών νοσημάτων και διαβήτη, βοηθάει την καλή κυκλοφορία του αίματος στον εγκέφαλο και είναι χαμηλή σε λιπαρά και χοληστερόλη. Προσέξτε το σωματικό σας βάρος, για να έχετε συνολικά πιο υγιές μυαλό και σώμα. Μειώστε την κατανάλωση τροφών με πολλά λιπαρά και χοληστερόλη: Προτιμάτε ελαιόλαδο και προσπαθήστε να ψήνετε το φαγητό σας στον φούρνο ή στη σχάρα, αντί να το τηγανίζετε. Αυξήστε την κατανάλωση τροφών που προστατεύουν τον εγκέφαλο: Σπανάκι, σκούρο λάχανο, μπρόκολο, κρεμμύδι, καλαμπόκι, μελιτζάνα, δαμάσκηνα, σταφίδες, μπλε και μαύρα μούρα, φράουλες, βατόμουρα, πορτοκάλια, κόκκινα σταφύλια, κεράσια, σολομός, πέστροφα, τόνος, αμύγδαλα, φιστίκια, καρύδια. Τα συμπληρώματα βιταμινών ίσως βοηθούν: βιταμίνη Ε, βιταμίνη Ε και Β μαζί και βιταμίνη Β12. ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ Η σωματική άσκηση γυμνάζει επίσης και τον εγκέφαλό σας! Η φυσική άσκηση είναι απαραίτητη για να διατηρεί κανείς καλή ροή του αίματος στον εγκέφαλο και να ενδυναμώνει τα νέα εγκεφαλικά κύτταρα. Δραστηριότητες όπως το περπάτημα, η ποδηλασία, η κηπουρική, το τάι τσι και η γιόγκα, για μισή ώρα κάθε μέρα, δραστηριοποιούν το σώμα και τονώνουν την κυκλοφορία του αίματος στην καρδιά. Αποφύγετε τραυματισμούς στο κεφάλι Χρησιμοποιείτε προστατευτικό κάλυμμα για το κεφάλι όταν ασχολείστε με φυσικές δραστηριότητες όπως ποδηλασία, ιππασία, πατινάζ, κλπ. Προστατευτείτε από τα πεσίματα χρησιμοποιώντας τις μπάρες στήριξης προσέχοντας σε σημεία που μπορεί κανείς να σκοντάψει. Μην καπνίζετε! Το κάπνισμα επηρεάζει τη ροή αίματος και οξυγόνου στον εγκέφαλο και αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες για καρδιακά νοσήματα και εγκεφαλικά. Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΒΟΗΘΑΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΕΙ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΣΑΣ ΚΟΦΤΕΡΟ Κρατήστε τον εγκέφαλό σας δραστήριο κάθε μέρα: Παραμείνετε περίεργος και φιλομαθής για όλη σας τη ζωή Να ενημερώνεστε για τα τρέχοντα γεγονότα Να διαβάζετε βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά Να λύνετε σταυρόλεξα, σπαζοκεφαλιές ή άλλους γρίφους Να περιεργάζεστε μηχανήματα και μικρές συσκευές Να παίζετε επιτραπέζια παιχνίδια και χαρτιά Σχεδιάστε και φυτέψτε έναν κήπο Γράφετε γράμματα και μηνύματα Κατασκευάζετε με τα χέρια σας διακοσμητικά αντικείμενα ή έπιπλα Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ ΣΑΣ Μια έρευνα διαπίστωσε, ότι η άθληση, η πολιτιστική δραστηριότητα, η συναισθηματική στήριξη και οι στενές διαπροσωπικές σχέσεις προστατεύουν από τις άνοιες. (Συνέχεια στη σελίδα 11) 10

Κέντρα Ημέρας Συνοδοιπόροι (Συνέχεια από τη σελίδα 10) Γι αυτό να συμμετέχετε σε κοινωνικές δραστηριότητες που κινητοποιούν το μυαλό και το σώμα: Να εργάζεστε Να προσφέρετε εθελοντική εργασία σε ομάδες της κοινότητας για κοινωφελείς σκοπούς Να γίνετε μέλη σε σωματεία παραδοσιακών χορών, αθλημάτων και άλλες ομάδες Να ταξιδεύετε ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η νόσος Alzheimer εντοπίστηκε για πρώτη φορά από τον Dr. Alois Alzheimer το 1906, αλλά το 95% όλων αυτών που γνωρίζουμε για τη νόσο, ανακαλύφθηκαν τα τελευταία 15 χρόνια. Τώρα, για πρώτη φορά, μπορείτε να διαμορφώσετε έτσι τον τρόπο ζωής σας, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου. Και μπορούμε να αναμένουμε επαναστατικές εξελίξεις στον τομέα της πρόληψης τα επόμενα χρόνια. Σήμερα 4,5 εκατομμύρια Αμερικανών πάσχουν από τη νόσο Alzheimer. Αν δεν γίνει κάτι για την καταπολέμηση της νόσου, ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί σε 7 εκατομμύρια μέχρι το 2025. Το μέλλον θα είναι καλύτερο μόνο με τη δική σας βοήθεια: Μάθετε περισσότερα για τη νόσο και τις εξελίξεις στην έρευνα Υιοθετήστε έναν τρόπο ζωής υγιεινό για τον εγκέφαλο Συμμετέχετε στην προσπάθεια καταπολέμησης της νόσου Συνηγορήστε υπέρ της αύξησης των δαπανών για την έρευνα Γίνετε μέλη της Εταιρείας Alzheimer ALZHEIMER S ASSOCIATION 225 N. Michigan Ave., FL 17 Chicago, IL 60601-7633 www.alzh.3900 Μετάφραση: Σ. Κατερινάκη, ψυχοθεραπεύτρια Κέντρα Ημέρας που λειτουργούν στην Ελλάδα Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών Μ. Μουσούρου 89, Αθήνα 11636 Τηλ. 210 70 13 271, -266, -291 Τ ο Κέντρο Ημέρας της Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών είναι μία μονάδα ημερήσιας παραμονής, απασχόλησης και θεραπευτικής φροντίδας ανοϊκών ασθενών. Άμεσα επωφελούμενοι εκτός των ασθενών είναι και οι φροντιστές τους, καθώς και το ευρύ κοινό. Το Κέντρο εξυπηρετεί κατά μέσο όρο 30 ασθενείς ημερησίως, με δυνατότητα συμμετοχής επιπλέον ατόμων σε συγκεκριμένα προγράμματα φροντίδας και εκπαίδευσης. Παράλληλα, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην πληροφόρηση, εκπαίδευση και ψυχολογική υποστήριξη των συγγενών των ανοϊκών ασθενών, καθώς και στην ευαισθητοποίηση της κοινότητας σε θέματα σχετικά με την άνοια. Το Κέντρο Ημέρας στελεχώνεται από Ομάδα Επαγγελματιών Υγείας, στην οποία συμμετέχουν γιατροί, ψυχολόγοι, λογοθεραπεύτρια, κοινωνική λειτουργός, νοσηλευτής, γυμνάστρια, διοικητική υπάλληλος και προσωπικό υποστήριξης. Σκοπός του Κέντρου είναι η οργάνωση και εφαρμογή ομαδικών και ατομικών θεραπευτικών προγραμμάτων για τους ανοϊκούς ασθενείς. Η χρονική διάρκεια των προγραμμάτων και οι δραστηριότητες που επιλέγονται είναι προσαρμοσμένες στις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε ασθενούς. 11

Συνοδοιπόροι Κέντρα Ημέρας Κέντρο Alzheimer Ψυχογηριατρικής Εταιρείας «Ο ΝΕΣΤΩΡ» Ιωάννου Δροσοπούλου 22, 11257 Αθήνα Τηλ. 210 8235050, 210 8235620, fax: 210 8235002 Α πό τον Ιούνιο του 2004 λειτουργεί στην οδό Ηλία Ζέρβού 94, στον Άγιο Ελευθέριο το πρώτο Κέντρο Ημέρας για τη νόσο του Alzheimer και των συναφών μορφών και από τον Μάρτιο του 2005 στην οδό Ιωάννου Δροσοπούλου 22, στην Κυψέλη λειτουργεί το δεύτερο Κέντρο Ημέρας για τη νόσο του Alzheimer και των συναφών μορφών. Τα κέντρα αυτά διαθέτουν το καθένα ξεχωριστά, εξειδικευμένο προσωπικό ( δύο νευρολόγοι ψυχιάτροι, κοινωνικό επιστήμονα, ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό, εργοθεραπευτή,, φυσικοθεραπευτή). Σκοπός των Κέντρων Ημέρας είναι η καθημερινή συστηματική παρακολούθηση των ασθενών, η απασχόληση τους σε δραστηριότητες, η κοινωνικοποίησή τους, η επίλυση ιατρικών, κοινωνικών, ασφαλιστικών και νομικών προβλημάτων τους, η επικοινωνία με τις οικογένειές τους, η ψυχολογική υποστήριξή τους και ιδιαίτερα η προσπάθεια μείωσης του βάρους της οικογένειας για την βελτίωση ποιότητας ζωής των ίδιων και των ασθενών τους. Στα Κέντρα Ημέρας λειτουργούν καθημερινά: Ψυχιατρικό Ιατρείο - Ψυχολογικό Ιατρείο - Ιατρείο Μνήμης / Νόσος Alzheimer, Νευροψυχολογικό Εργαστήριο - Διαγνωστική εκτίμηση Νόσου Αlzheimer, Βοήθεια στο σπίτι Κοινωνική Λέσχη Café Alzheimer Κοινωνική Υπηρεσία - Νομική Συμβουλευτική Υπηρεσία - Εργοθεραπεία - Φυσικοθεραπεία, Εκπαίδευση Φροντιστών / Οικογένειας - Γραμμή SOS Alzheimer : 210-3303678, Σωματείο Αλληλοβοήθειας φροντιστών ασθενών με Νόσο Alzheimer Ψυχογηριατρικοί ασθενείς (ηλικιωμένοι ψυχικά ασθενείς και άτομα με χρόνια οργανικά ψυχοσύνδρομα, νόσο Alzheimer και συναφείς διαταραχές). Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών Βόλου Ανθεστηρίων 5, Αλυκές, Βόλος Τηλ. 24210 87265 Α πό τον Απρίλιο του 2005 λειτουργεί στην περιοχή των Αλυκών στο Βόλο η Μονάδα Αντιμετώπισης Νόσου Αλτσχάιμερ (Μ.Α.Ν.Α.). Πρόκειται για ένα φορέα που απευθύνεται σε ασθενείς με άνοια τύπου Αλτσχάιμερ, αλλά και σε άτομα με παρόμοιες διαταραχές. Οι υπηρεσίες της προς τους ανοϊκούς ασθενείς παρέχεται μέσα από τις ακόλουθες δομές: Κέντρο Ημέρας: λειτουργεί καθημερινά 9:00-18:00 και έχει ως στόχο την απασχόληση των ασθενών μέσα από δημιουργικές δραστηριότητες, την ψυχαγωγία τους μέσα από μουσικοχορευτικά δρώμενα και εκδρομές και την εξάσκηση των γνωστικών λειτουργιών τους (μνήμη, λόγο, μάθηση, προσοχή, κρίση και συγκέντρωση) διαμέσου ατομικών και ομαδικών προγραμμάτων γνωστικής παρέμβασης που εφαρμόζονται πρωί και απόγευμα σε καθημερινή βάση. Οικοτροφείο: παρέχεται φιλοξενία σε 24ώρη βάση όλη την εβδομάδα, βραχείας διάρκειας σε ανοϊκούς ασθενείς προκειμένου να ξεκουραστούν οι φροντιστές και να αποφορτιστούν συναισθηματικά από την επίπονη σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο κόπωση. Οι φιλοξενούμενοι του οικοτροφείου κατά την παραμονή τους συμμετέχουν και αυτοί στο πρόγραμμα δραστηριοτήτων το Κέντρου Ημέρας. Μονάδα Στήριξης Οικογένειας: πραγματοποιεί κατ οίκον επισκέψεις, παρέχοντας υπηρεσίες ειδικής φροντίδας, νοσηλεία ασθενών, εκπαίδευση, συμβουλευτική και στήριξη φροντιστών, ενημέρωση της κοινότητας σχετικά με η νόσο, καταγραφή νέων περιστατικών και παρακολούθηση της πορείας των ασθενών όσον αφορά την εξέλιξη της νόσου. Κύριος στόχος της είναι η προσπέλαση περιοχών που η γεωγραφική τους έκταση δυσχεραίνει την πρόσβαση των α- σθενών στη Μ.Α.Ν.Α.. Συμβάλλει επιπλέον στην εξειδικευμένη φροντίδα όλων των ασθενών με άνοια, που βρίσκονται κυρίως σε απομακρυσμένες περιοχές ή σε ασθενείς που βρίσκονται μέσα ή κοντά στον ιστό της πόλης, αλλά η κατάστασή τους δεν τους επιτρέπει την μετάβασή τους στις άλλες δομές. Μέχρι τώρα η Μ.Α.Ν.Α έχει καταγράψει περί τα 170 άτομα με ανοϊκές διαταραχές, ενώ ημερησίως ε- ξυπηρετεί μέσα από τις δομές της κατά μέσο όρο 30 ασθενείς. 12