Εργαστήριο ήπιων μορφών ενέργειας

Εργαστήριο ήπιων μορφών ενέργειας Ενότητα: Παραγωγή ενέργεια αναμογεννήτριας οριζόντιου άξονα Ταουσανίδης Νίκος Τμήμα ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 1

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 2

Περιεχόμενα 1. Σκοποί ενότητας... 4 2. Περιεχόμενα ενότητας... 4 3. Εισαγωγή... 4 4. Προσδιορισμός παραγόμενης ενέργειας... 5 4.1 Επίδραση ύψους τοποθέτησης στην παραγωγή ενέργειας... 7 4.2 Επίδραση τεχνικής διαθεσιμότητας στην ενεργειακή παραγωγή... 8 4.3 Πρακτικά Κριτήρια Επιλογής Αιολικών Μηχανών... 8 5. Πειραματική εγκατάσταση... 9 6. Σκοπός της Εφαρμογής... 9 6.1 Περιγραφή του Πειράματος... 9 6.2 Επεξεργασία πειραματικών μετρήσεων... 10 7. Βιβλιογραφία... 12 8. Παράρτημα... 12 Περιεχόμενα Πινάκων Πίνακας 1: Δεδομένα άσκησης.... 9 Πίνακας 2: Μετρήσεων και καταγραφής.... 12 Πίνακας 3: Δεδομένα.... 12 Περιεχόμενα Σχημάτων Σχήμα 1: Αεροδυναμική Συμπεριφορά Διαφόρων Τύπων α/γ.... 5 Σχήμα 2:Τυπική Μορφή Καταγεγραμμένων Αποτελεσμάτων... 5 Σχήμα 3:Πειραματική Καμπύλη Αεροδυναμικού Βαθμού Απόδοσης της Πτερωτής. 10 Σχήμα 4:Διάγραμμα (κατασκευαστή) Αποδιδόμενης Ισχύος-Ταχύτητας ανέμου.... 11 3

1. Σκοποί ενότητας Εκτίμηση παραγόμενης ενέργειας από ανεμογεννήτρια οριζόντιου άξονα 2. Περιεχόμενα ενότητας Παραγόμενη ισχύς ανεμογεννήτριας οριζόντιου άξονα. Εκτίμηση ετήσιας παραγόμενης ενέργειας από ανεμογεννήτρια οριζόντιου άξονα. 3. Εισαγωγή Τα πτερύγια του δρομέα μιας α/γ δεσμεύουν ένα ποσοστό της ανά μονάδα χρόνου κινητικής ενέργειας του ανέμου: N 1 D V 2 4 2 3 (1) (όπου "D" η διάμετρος της πτερωτής, "ρ" και "V" η πυκνότητα και η ταχύτητα του ανέμου αντίστοιχα) και το μετατρέπουν σε μηχανικό έργο (στρεπτική ροπή) χαμηλής ταχύτητας στον κύριο άξονα της εγκατάστασης. Μέσω του κιβωτίου μετάδοσης το μηχανικό έργο μετατρέπεται σε στρεπτική ροπή υψηλής ταχύτητας, που μετασχηματίζεται κατά κανόνα μέσω της ηλεκτρικής γεννήτριας της εγκατάστασης σε ηλεκτρική ισχύ. Η τελική ισχύς εξόδου της εγκατάστασης ισούται με: 1 2 3 Nex Cp D V 2 4 (2) όπου με "Cp" περιγράφουμε τον αεροδυναμικό βαθμό απόδοσης της πτερωτής, ενώ με "η" συμβολίζουμε τον ηλεκτρομηχανολογικό βαθμό απόδοσης της εγκατάστασης. Από το σχεδιασμό της πτερωτής των υφιστάμενων α/γ το "Cp" εκφράζεται σαν συνάρτηση του λόγου ταχύτητας ακροπτερυγίου "λ" (σχήμα [1]), όπου: Dn 60V (3) n ο αριθμός στροφών του δρομέα (rpm). και συνεπώς: Cp=Cp(λ) (4) 4

Σχήμα 1: Αεροδυναμική Συμπεριφορά Διαφόρων Τύπων α/γ. Πηγή: Καλδέλλης (2005). Από τη σχέση (2), προκύπτει η καμπύλη λειτουργίας της α/γ στη μορφή N = N(V). Για τον ακριβή προσδιορισμό της καμπύλης λειτουργίας μιας α/γ ακολουθούνται συγκεκριμένες πρότυπες διαδικασίες. Συνοπτικά η διαδικασία πιστοποίησης της καμπύλης λειτουργίας ενός τύπου α/γ περιλαμβάνει εξωτερικές δοκιμές του πρωτοτύπου σε επιλεγμένες εγκαταστάσεις των εταιρειών πιστοποίησης, όπου η α/γ λειτουργεί για προκαθορισμένες ώρες λειτουργίας κάτω από λεπτομερώς μετρούμενες συνθήκες περιβάλλοντος, ταχύτητας ανέμου και τοπογραφικού ανάγλυφου. Τυπική μορφή των συλλεχθέντων αποτελεσμάτων δίνεται στο σχήμα [2]. Σχήμα 2:Τυπική Μορφή Καταγεγραμμένων Αποτελεσμάτων. Πηγή: Καλδέλλης (2005). 4. Προσδιορισμός παραγόμενης ενέργειας 5

Η διαδικασία προσδιορισμού της ετήσιας ενεργειακής παραγωγής μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε απολογιστικά στο τέλος μιας χρονικής περιόδου, (για έλεγχο της σωστής λειτουργίας της εγκατάστασης) είτε προϋπολογιστικά για την εκτίμηση της αναμενόμενης ενεργειακής συγκομιδής. Στην πρώτη περίπτωση, χρησιμοποιώντας τις καταγεγραμμένες τιμές (χρονοσειρές) της ταχύτητας του ανέμου, των μετεωρολογικών συνθηκών (εκτίμηση πυκνότητας αέρα), της τεχνικής διαθεσιμότητας της εγκατάστασης (λειτουργία ή μη λειτουργία) καθώς και τα στοιχεία της καμπύλης ισχύος του κατασκευαστή της χρησιμοποιούμενης μηχανής, είναι δυνατή η εκτίμηση της αναμενόμενης ενεργειακής παραγωγής της εγκατάστασης στο χρονικό διάστημα (t0, t0+δt) σαν: t t0 t E t t N V tdt 1.2215 t0 (5) όπου "1.2215" η πυκνότητα του αέρα (kg/m3) σε τυπικές συνθήκες περιβάλλοντος (θ=15 C και p=1.0135bar) στις οποίες δίνεται η καμπύλη N(V) από τον κατασκευαστή της α/γ. Αντίστοιχα η συνάρτηση του "Kronecker" δ(t) παίρνει αποκλειστικά τις τιμές δ(t)=1.0 για λειτουργία και δ(t)=0.0 για μη λειτουργία λόγω τεχνικών προβλημάτων της μηχανής. Η υπολογισθείσα ενεργειακή παραγωγή από την εξίσωση (5) συγκρίνεται με την πραγματοποιηθείσα τη χρονική περίοδο "Δt" και προκύπτουν χρήσιμα συμπεράσματα για τη "σωστή" λειτουργία της εγκατάστασης. Στη δεύτερη τώρα περίπτωση, η ετήσια ενεργειακή παραγωγή για χρονικό διάστημα "Δt", εκτιμάται λαμβάνοντας υπόψη την καμπύλη πυκνότητας πιθανότητας "f(v)" του αιολικού δυναμικού της περιοχής (στο υπόψη χρονικό διάστημα) και την καμπύλη ισχύος του κατασκευαστή. Παράλληλα, απαιτείται η εκτίμηση μιας ρεαλιστικής πρόβλεψης του μέσου συντελεστή τεχνικής διαθεσιμότητας της εγκατάστασης "Δ" στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Στην περίπτωση αυτή θα ισχύει: E(Δt) = N 0*ω*Δ*(Δt) (6) όπου ο μέσος συντελεστής ισχύος της εγκατάστασης δίνεται σαν: 0 N V N f V dv VF 0 VC 0 N V N f V dv (7) και παίρνει συνήθως τιμές μεταξύ του 0.2 και του 0.6, χωρίς να αποκλείονται αριθμητικά μικρότερες ή μεγαλύτερες τιμές. Συχνά στη διεθνή βιβλιογραφία το γινόμενο "ω Δ" αποδίδεται με τον όρο "capacity factor", δηλαδή συντελεστής φορτίου (ισχύος) της εγκατάστασης: CF = Δ ω (8) Με τη βοήθεια του μέσου συντελεστή ισχύος, η τυχαία α/γ ονομαστικής ισχύος "Ν0" μπορεί να εξομοιωθεί με μηχανή συνεχούς ισχύος (ω Ν0) για την περίπτωση μέσων 6

ενεργειακών υπολογισμών. Βασική επιδίωξη του υποψήφιου επενδυτή στον τομέα των αιολικών εφαρμογών είναι η επιλογή εκείνης της εμπορικής μηχανής, η οποία με δεδομένο το διαθέσιμο τοπικό αιολικό δυναμικό μεγιστοποιεί την ετήσια παραγωγή ενέργειας. Η σωστή συνεργασία τοπικού αιολικού δυναμικού και χαρακτηριστικών λειτουργίας της υποψήφιας α/γ οδηγεί σε σημαντική βελτίωση της ετήσιας παραγόμενης ενέργειας και τελικά στην ελαχιστοποίηση (μέχρι υποδιπλασιασμό) του χρόνου απόσβεσης της προτεινόμενης επένδυσης. 4.1 Επίδραση ύψους τοποθέτησης στην παραγωγή ενέργειας Το ύψος τοποθέτησης αφενός και η συγκεκριμένη θέση θεμελίωσης μιας α/γ αφ' ετέρου είναι δύο επίσης βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την ενεργειακή απόδοση μιας εγκατάστασης, καθώς επηρεάζουν την ταχύτητα του ανέμου (προηγούμενη άσκηση). Στην απλουστευμένη περίπτωση που υιοθετείται η εκθετική αναλυτική σχέση περιγραφής της ταχύτητας εντός του ατμοσφαιρικού οριακού στρώματος (πάχους "δ"), δηλαδή: z V V0 z 0 a z δ V V u 0 z0 a z δ (9) είναι δυνατή η εκτίμηση της ενεργειακής παραγωγής μιας εγκατάστασης σαν συνάρτηση του ύψους και των χαρακτηριστικών του τοπικού οριακού στρώματος (π.χ. του συντελεστή τραχύτητας "a"), δηλαδή ισχύει: E = E(z,a,δ) (10) Φυσικά, για την επιλογή του ύψους τοποθέτησης μιας α/γ θα πρέπει να συνυπολογισθούν τόσο τα ύψη των πύργων τοποθέτησης των μηχανών που διαθέτει η κάθε κατασκευάστρια εταιρεία, όσο και τυχόν τοπικοί περιορισμοί που συνδέονται με τη χωροθέτηση μιας ή περισσοτέρων μηχανών σε δεδομένο οικόπεδο. Μια εξίσου σημαντική παράμετρος, που επηρεάζει το ύψος τοποθέτησης μιας α/γ, αποτελεί και η αύξηση του κόστους εγκατάστασης αυξανομένου του ύψους του πύργου της κατασκευής. Αναφερόμενοι τώρα στη διαδικασία αναγωγής της πειραματικής πυκνότητας πιθανότητας από τυχαίο ύψος "zo" σε νέο ύψος "z" και κάνοντας χρήση της εκθετικής κατανομής ταχύτητας του ατμοσφαιρικού οριακού στρώματος, η πυκνότητα πιθανότητας στο νέο ύψος "z" προκύπτει ότι: V V z f f f b a z z0 z0 V z b V a 0 a (11) 7

4.2 Επίδραση τεχνικής διαθεσιμότητας στην ενεργειακή παραγωγή Ένας επίσης καθοριστικός, ιδιαίτερα για το επενδυτικό περιβάλλον της χώρας μας, παράγοντας της ενεργειακής παραγωγής ενός αιολικού πάρκου είναι και η τεχνική διαθεσιμότητα της εγκατάστασης. Η τεχνική διαθεσιμότητα μιας εγκατάστασης δεν συνδέεται άμεσα με το διαθέσιμο αιολικό δυναμικό της περιοχής, εκφράζει δε την ικανότητα ασφαλούς λειτουργίας της εγκατάστασης από τεχνικής σκοπιάς. Φυσικά η εμφάνιση ισχυρής έντασης ανέμων αυξάνει την πιθανότητα βλάβης των εγκαταστάσεων και κυρίως εμποδίζει τη γρήγορη και αποτελεσματική αποκατάσταση πιθανών βλαβών. Επιπλέον, σε νησιωτικά περιβάλλοντα, η επιδείνωση των καιρικών συνθηκών καθυστερεί τη μετάβαση των εξειδικευμένων συνεργείων συντήρησης. Να σημειωθεί ότι μια αιολική εγκατάσταση δεν είναι τεχνικά διαθέσιμη, ακόμα και αν φυσούν άνεμοι ικανής έντασης, σε περιπτώσεις τυχαίων βλαβών, προγραμματισμένης συντήρησης, λειτουργίας μηχανισμών αυτοπροστασίας αλλά και αδυναμίας του τοπικού ηλεκτρικού δικτύου να απορροφήσει την αποδιδόμενη ενέργεια. Ιδιαίτερα στην τελευταία περίπτωση, εξαιρουμένων των περιπτώσεων παραγωγής κακής ποιότητας ηλεκτρικής ενέργειας από το αιολικό πάρκο, η αδυναμία απορρόφησης της παραγόμενης αιολικής ενέργειας δεν οφείλεται σε τεχνική αδυναμία των αιολικών μηχανών αλλά σε ιδιομορφίες και στην όχι άριστη διαχείριση του τοπικού ηλεκτρικού δικτύου. Το γεγονός αυτό, αποτελεί πρόβλημα αιχμής για τα μικρά ασθενή νησιωτικά δίκτυα και θέτει φραγμούς στην αξιόλογη διείσδυση της αιολικής ενέργειας στο εγχώριο ηλεκτρικό ισοζύγιο. 4.3 Πρακτικά Κριτήρια Επιλογής Αιολικών Μηχανών Για την επιλογή των κατάλληλων αιολικών μηχανών για την υλοποίηση ενός αιολικού πάρκου, πέρα από τη σημαντική παράμετρο της ετήσιας ενεργειακής παραγωγής με βάση το υπάρχον αιολικό δυναμικό της περιοχής, που εξετάστηκε με λεπτομέρεια στην παρούσα εφαρμογή, κρίνεται σκόπιμο να εξεταστούν και παράγοντες όπως: το κόστος αγοράς και εγκατάστασης του συγκεκριμένου τύπου της μηχανής η συνολικά εγκατεστημένη ισχύς (μερίδιο αγοράς) και ο συνολικός αριθμός των εγκατεστημένων μηχανών της κατασκευάστριας εταιρείας. η εμπορικότητα του συγκεκριμένου μοντέλου "και η αξιοπιστία του σε συνάρτηση με το χρόνο. η χώρα προέλευσης, ο επίσημος φορέας πιστοποίησης και έγκρισης του μοντέλου. η ύπαρξη ή όχι επίσημου αντιπροσώπου στην Ελλάδα για την υποστήριξη των μηχανών. η υποστήριξη της μηχανής μετά την πώληση της (after sale service) που αναφέρεται στην εγγύηση καλής λειτουργίας των μηχανών, σε παροχή ανταλλακτικών κ.λπ. ορισμένα τεχνικά στοιχεία της μηχανής (π.χ. διάμετρος πτερωτής, ύψος τοποθέτησης, συμβατότητα με το τοπικό ηλεκτρικό δίκτυο κ.λπ.) που αφορούν την εγκατάσταση, ανέγερση και λειτουργία των α/γ στην επιλεχθείσα 8

θέση η καταλληλότητα του συγκεκριμένου τύπου α/γ στις υφιστάμενες κλιματολογικές συνθήκες. η περιβαλλοντική συμβατότητα της μηχανής (πύργος-πτερωτήυπερκατασκευή) με τα τοπικά οικοσυστήματα, δηλ. οπτικοαισθητική ενσωμάτωση, περιορισμένες ηχητικές εκπομπές κ.λπ. Όπως είναι κατανοητό η διαδικασία επιλογής της καταλληλότερης α/γ είναι ιδιαίτερα πολυσύνθετη, απαιτεί εμπεριστατωμένη έρευνα αγοράς και μελέτη, διάθεση σημαντικού χρόνου και γνώση των προϊόντων που κυκλοφορούν στη διεθνή αγορά, ενώ σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να ολοκληρώνεται βιαστικά με κυρίαρχο ή μοναδικό κριτήριο το κόστος αγοράς των υποψήφιων α/γ. 5. Πειραματική εγκατάσταση Η ανεμογεννήτρια Whisper 3000, εγκαταστάθηκε στο Εργαστήριο Ήπιων Μορφών Ενέργειας το 1995 για εκπαιδευτικούς λόγους από την εταιρεία "WINDSOL". Ο χρησιμοποιούμενος δρομέας της α/γ είναι οριζοντίου άξονα με τρία πτερύγια (120 ), διαμέτρου 4400mm. Αναλυτικά τα στοιχεία της Α/Γ δίνονται στον παρακάτω πίνακα: ΠΤΕΡΥΓΙΑ 3 από Carbon/Fiberglass ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ ΠΤΕΡΩΤΗΣ 4.4m (14.4 ft) Blade tip to tower center 54 cm (21 in) Μέγιστη διάμετρος πύργου στη θέση 25 cm (10 in) blade tip Ελάχιστο blade tip to tower clearance 41 cm (16 in) Βάρος κορυφής πύργου 70 kg (170 lb) Lateral Thrust 3000 N (700 lb) RPM στην ονομ.ισχύ (με caps) 570 Πόλοι/50hz rpm/60hz/rpm 16/375/450 Ταχύτητα εκκίνησης Α/Γ 3 m/s (7 mph) Ονομαστική ισχύ (11 m/s, 25 mph) 3000 Watts Πίνακας 1: Δεδομένα άσκησης. Πηγή: Διδάσκων (2015). 6. Σκοπός της Εφαρμογής Σκοπός της παρούσας εργαστηριακής εφαρμογής είναι η εξοικείωση με θέματα λειτουργίας μιας πειραματικής α/γ και στη συνέχεια η πρόβλεψη της λειτουργικής συμπεριφοράς μιας εμπορικής α/γ σε πρακτικές εφαρμογές. Παράλληλα, επιχειρείται η σύγκριση της υπολογισμένης, βάσει των πειραματικών μετρήσεων κατανομής ισχύος, με την καμπύλη λειτουργίας του κατασκευαστή, για διάφορες καιρικές συνθήκες. Τέλος, υπολογίζεται το ποσό της αιολικής ενέργειας που αποθηκεύεται σε συστοιχία συσσωρευτών, στα πλαίσια προσομοίωσης της συμπεριφοράς αυτόνομης αιολικής εγκατάστασης καθώς ανεμογεννήτριες μικρής ισχύος (100W 10kW) χρησιμοποιούνται με επιτυχία για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών σημαντικού αριθμού απομονωμένων καταναλωτών. 6.1 Περιγραφή του Πειράματος 9

Στην άσκησή μας θα χρησιμοποιήσουμε τη χρονοσειρά μετρήσεων ταχύτητας ανέμου "V" της προηγούμενης άσκησης, ενώ ταυτόχρονα (με αντίστοιχη καταγραφή μέσω στροφομέτρου) θα δημιουργήσουμε και μία χρονοσειρά των στροφών του άξονα της α/γ "n". Επιπλέον ο κατασκευαστής έχει προμηθεύσει την καμπύλη του αεροδυναμικού βαθμού απόδοσης πτερωτής Cp= Cp(λ), σχήμα [3], καθώς και την καμπύλη αποδιδόμενης ισχύος-ταχύτητας περιστροφής με παράμετρο την ταχύτητα του ανέμου του μελετητικού τμήματος της εταιρείας, σχήμα [4]. Σχήμα 3:Πειραματική Καμπύλη Αεροδυναμικού Βαθμού Απόδοσης της Πτερωτής. Πηγή: WHISPER (1995). 6.2 Επεξεργασία πειραματικών μετρήσεων α. Υπολογισμός της παραμέτρου περιστροφής "λ" βάσει των "n" και "V". β. Να υπολογισθούν και να δοθούν γραφικά (με διακριτά σημεία) οι τιμές του αεροδυναμικού συντελεστή απόδοσης της πτερωτής της α/γ συναρτήσει των τιμών της παραμέτρου περιστροφής. Ακολούθως να συγκριθούν τα αποτελέσματα των μετρήσεων με τη χαρακτηριστική λειτουργίας (Cp-λ) σχήμα [3] του κατασκευαστή της μηχανής. Πώς κρίνονται τα αποτελέσματα της σύγκρισης αυτής; Η τυπική εξίσωση Cp = Cp(λ), περιγράφεται από τη σχέση: Cp =0.00312 λ 3-0.08258 λ 2 +0.64446 λ-1.13723 (12) γ. Να υπολογισθεί η παραγόμενη ισχύς από την α/γ και να δοθεί γραφικά η κατανομή της συναρτήσει της καμπύλης ισχύος N=N(V) του κατασκευαστή, σχήμα [4]. 10

Σχήμα 4: Διάγραμμα (κατασκευαστή) Αποδιδόμενης Ισχύος-Ταχύτητας ανέμου. Πηγή: WHISPER (1995). δ. Εύρεση των αντίστοιχων τιμών μακροχρόνιας μέσης τιμής πυκνότητας πιθανότητας (βάσει υφιστάμενων μετρήσεων) στα 10m (όπου δίνονται και οι πειραματικές μετρήσεις) και αναγωγή τους στο ύψος μελέτης "z", με σκοπό των προσδιορισμό των κατάλληλων ζευγών V,f(V). Να σημειωθεί ότι για πρακτικές εφαρμογές η τιμή f(v) αναφέρεται σε διάστημα ταχύτητας (V-ΔV/2, V+ΔV/2). ε. Προσδιορισμός της προς ολοκλήρωση συνάρτησης gexp(v) σαν : N V gexp V fexp V N 0 (13) στ. Ολοκλήρωση της συνάρτησης gexp(v) βάσει της εξίσωσης (7) και υπολογισμός τόσο της κατανομής ωexp(v) όσο και της τελικής τιμής του "ω" για το συγκεκριμένο συνδυασμό α/γ - αιολικού δυναμικού. Στην ολοκλήρωση θα χρησιμοποιήσουμε την αριθμητική ολοκλήρωση κατά Simpson 4ης τάξης δηλ. για 3 διαδοχικά σημεία 0, 1, 2 ισχύει: N V V V V2 V2 2 0 f V dv gexp V dv g V0 4 g( V1 ) g( V2 ) N 0 0 6 (14) V V0 Εκτος από τα προαναφερθέντα στοιχεία, θα χρειαστούν στοιχεία που δίνονται στον Πίνακα ΙΙ, η πυκνότητα του αέρα (ρ= 1,2 kg/m3 ) και ο ηλεκτρομηχανολογικός βαθμός απόδοσης (η = 0,85). α/α Ταχύτητα ανέμου (m/s) Στροφές άξονα (rpm) α/α 1 14 2 15 Ταχύτητα ανέμου (m/s) Στροφές άξονα (rpm) 11

α/α Ταχύτητα ανέμου (m/s) Στροφές άξονα (rpm) α/α 3 16 4 17 5 18 6 19 7 20 8 21 9 22 10 23 11 24 12 25 13 Πίνακας 2: Μετρήσεων και καταγραφής. Πηγή: Διδάσκων (2015). Ταχύτητα ανέμου (m/s) Στροφές άξονα (rpm) επώνυμο ύψος όνομα Συντελεστής τραχύτητας α 2 ο γράμμα επωνύμου Α - Δ Α - Δ Α - Δ Ε - Κ Ε - Κ Ε - Κ Λ - Π Λ - Π Λ - Π Σ - Ω Σ - Ω Σ - Ω Πίνακας 3: Δεδομένα. Τεχνική διαθεσιμότητα Δ Πηγή: Διδάσκων (2015). 7. Βιβλιογραφία Whisper. (1995). 600-1000-3000 Owner s Manual, World Power Tecgnologies, Inc. Duluth, MN, USA. Καλδέλλης Ιωάννης Κ. (n.d.). Διαχείριση της αιολικής ενέργειας. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗ ΑΕ, Β' Έκδοση, 2005,, ISBN: 960-351-576-0. 8. Παράρτημα Σημείωμα Αναφοράς. 12

Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Ταουσανίδης Νίκος. «Εργαστήριο ήπιων μορφών ενέργειας». Έκδοση: 1.0. Γρεβενά 2012. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: URL. Σημείωμα Αδειοδότησης. Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. Διατήρηση Σημειωμάτων. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων. Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες. Καλδέλλης, Ι. (2005). Διαχείριση της αιολικής ενέργεια,. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΤΑΜΟΥΛΗ ΑΕς, Β' Έκδοση, ISBN: 960-351-576-0. Whisper. (1995). 600-1000-3000 Owner s Manual, World Power Tecgnologies, Inc. Duluth, MN, USA. 13