ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΣΕ ΚΥΨΕΛΗ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΤΥΠΟΥ SOFC ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΜΕΘΑΝΙΟΥ. Αγρίνιο

Σχετικά έγγραφα
ΕΙΔΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΥΔΡΟΓΟΝΟ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

Φίλιππος Μπρέζας & Κωνσταντίνος-Στέφανος Νίκας

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

1. Στοιχεία Μεταφοράς Μάζας και Εξισώσεις Διατήρησης

ΛΥΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) H 298

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΑΝΤΙΣΤΡΕΠΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΔΙΩΝ ΓΙΑ ΑΝΑΓΕΝΝΟΥΜΕΝΕΣ ΚΥΨΕΛΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΣΤΕΡΕΟΥ ΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΡΟΦΟΔΟΤΟΥΜΕΝΕΣ ΜΕ CO 2. Κ.Μ. Παπαζήση, Σ.

ΚΥΨΕΛΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑ ΑΡΓΥΡΩ Α.Μ. 277 ΜΗΤΣΑΚΗ ΤΑΤΙΑΝΑ Α.Μ. 309 ΠΑΠΑΖΑΦΕΙΡΑΤΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ Α.Μ.322

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ

Σύνοψη - Αντίσταση στη διάχυση στους πόρους

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων. Ανόργανη Χημεία. Ενότητα 11 η : Χημική ισορροπία. Δρ. Δημήτρης Π. Μακρής Αναπληρωτής Καθηγητής.

ΤΕΧΝΙΚΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Υπολογιστικές Μέθοδοι Ανάλυσης και Σχεδιασμού

Διαχωρισμός του Η 2 σε εμπορική μεμβράνη Pd-Cu/V

ΚΟΚΚΙΝΟΥΛΗ ΝΙΚΟΛΕΤΑ, Χηµικός Μηχανικός, MSc

panagiotisathanasopoulos.gr

Φαινόμενα Μεταφοράς Μάζας θερμότητας

ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Ε.Ε.) 5

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ (Α. Χημική Θερμοδυναμική) 1 η Άσκηση 1000 mol ιδανικού αερίου με cv J mol -1 K -1 και c

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. o o o f f 3 o o o f 3 f o o o o o f 3 f 2 f 2 f H = H ( HCl ) H ( NH ) 2A + B Γ + 3

ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΡΟΦΗΤΙΚΑ ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗΣ ΑΤΜΟΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΜΕΘΑΝΙΟΥ. D.B. Bukur 3* Texas A&M University, 23874, Doha, Qatar

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΥΡΕΣΗΣ ΤΩΝ ΡΥΘΜΩΝ ΤΩΝ ΧΗΜΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ

Ποσοτική και Ποιoτική Ανάλυση

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

Σύνοψη ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ Χημική αντίδραση : a 1. + α 2 Α (-a 1 ) A 1. +(-a 2

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. 2NH + 3Cl N + 6HCl. 3 (g) 2 (g) 2 (g) (g) 2A + B Γ + 3. (g) (g) (g) (g) ποια από τις παρακάτω εκφράσεις είναι λανθασµένη;

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. 2NH + 3Cl N + 6HCl. 3 (g) 2 (g) 2 (g) (g) 2A + B Γ + 3. (g) (g) (g) (g) ποια από τις παρακάτω εκφράσεις είναι λανθασµένη;

Θέµατα προηγούµενων εξεταστικών περιόδων. 1 ο Θέµα Ιανουαρίου 2005

Παράγοντες που επηρεάζουν τη θέση της χημικής ισορροπίας. Αρχή Le Chatelier.

(1) i mig,k = z 2 kf 2 u k c k (2) i mig = i mig,k = z 2 kf 2 u k c k. k=1. k=1

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ & ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ

Τ, Κ Η 2 Ο(g) CΟ(g) CO 2 (g) Λύση Για τη συγκεκριμένη αντίδραση στους 1300 Κ έχουμε:

Διάβρωση και Προστασία. Εαρινό εξάμηνο Ακ. Έτους Μάθημα 6ο

ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΧΩΡΟ-ΧΡΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟΚΡΙΣΗΣ ΤΑΛΑΝΤΟΥΜΕΝΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΕ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΔΥΟ ΚΑΙ ΤΡΙΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΔΙΩΝ

Κυψελίδες Καυσίμου Πολυμερικής Μεμβράνης: Διερεύνηση της επίδρασης του νερού στη λειτουργία της κυψελίδας

ηλεκτρικό ρεύμα ampere

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΩΝ

2.1 Μεταβολή ενέργειας κατά τις χημικές μεταβολές Ενδόθερμες - εξώθερμες αντιδράσεις Θερμότητα αντίδρασης - ενθαλπία

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΤΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΙΑΧΥΣΗΣ ΣΕ ΠΟΛΥΜΕΡΙΚΑ ΣΩΜΑΤΙ ΙΑ. ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΥΧΑΙΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΥΜΕΡΙΚΗΣ ΙΑΣΤΟΛΗΣ

Διατύπωση μαθηματικών εκφράσεων για τη περιγραφή του εγγενούς ρυθμού των χημικών αντιδράσεων.

ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΙ. Διδάσκων: Παπασιώπη Νυμφοδώρα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ε.Μ.Π. Ενότητα 9 η : Μεταφορά Μάζας

ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 6-ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

Ε. Παυλάτου, 2017 ΙΣΟΖΥΓΙΑ ΜΑΖΑΣ ΜΕ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

Ονοματεπώνυμο: Χημεία Γ Λυκείου Υλη: Χημική Κινητική Χημική Ισορροπία Ιοντισμός (K a K b ) Επιμέλεια διαγωνίσματος: Τσικριτζή Αθανασία Αξιολόγηση :

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014 ÊÏÑÕÖÁÉÏ ÅÕÏÓÌÏÓ

ιαγώνισµα : ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ.Β ΛΥΚΕΙΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ: Τεχνολογία Μετρήσεων ΙΙ

ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ Δημήτρης Παπαδόπουλος, χημικός Βύρωνας, 2015

4.2 Παρα γοντες που επηρεα ζουν τη θε ση χημικη ς ισορροπι ας - Αρχη Le Chatelier

Χημεία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος:

Εισαγωγή στις Ετερογενείς Χημικές Αντιδράσεις

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ. κινητική + + δυναμική

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ. 3. Σε κλειστό δοχείο εισάγεται μείγμα των αερίων σωμάτων Α και Β, τα οποία αντιδρούν στους θ 0 C

ΛΥΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ α.ε Διάρκεια: 3 ώρες και 30 λεπτά ( ) Α. Χημική Θερμοδυναμική

ΙΣΟΖΥΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΕ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ

ΘΕΡΜΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΗ ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗ

Να επιλέξετε την σωστή απάντηση σε κάθε μία από τις παρακάτω ερωτήσεις: α) την πίεση β) την θερμοκρασία

ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ. ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ (Μεταβατικές) ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΕΡΓΟ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ

ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΧΥΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ ΜΕ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ

Διαδικασίες Υψηλών Θερμοκρασιών

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον;

Θερμόχήμεία Κεφάλαιό 2 ό

ÖñïíôéóôÞñéï Ì.Å ÅÐÉËÏÃÇ ÊÁËÁÌÁÔÁ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΧΗΜΕΙΑ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ. Περιληπτική θεωρητική εισαγωγή

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΦΥΕ22 (ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ) 2 ο Μέρος: ΑΣΚΗΣΕΙΣ (75 %) Διάρκεια: 3 ώρες και 45 λεπτά ( ) Α. Χημική Θερμοδυναμική

ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ

Υπολογισµοί του Χρόνου Ξήρανσης

v = 1 ρ. (2) website:

ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 4-ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ

Energy resources: Technologies & Management

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Τεχνολογική Ενότητα. 2. Τεχνολογικό Επίτευγμα. 3. Σχέδιο-Σκαρίφημα. 4. Χρονοδιάγραμμα Εργασιών. 5. Πίνακας Κόστους-Προüπολογισμού

Χημικές αντιδράσεις καταλυμένες από στερεούς καταλύτες

ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ. Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. 11 Μαΐου 2006

ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ. Οι φυσικές καταστάσεις της ύλης είναι η στερεή, η υγρή και η αέρια.

ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ. Το τρίχωμα της τίγρης εμφανίζει ποικιλία χρωμάτων επειδή οι αντιδράσεις που γίνονται στα κύτταρα δεν καταλήγουν σε χημική ισορροπία.

Σφαιρικές συντεταγμένες (r, θ, φ).

ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΑ. Σύντομη αναφορά στον όρο «Χημική κινητική» ΠΩΣ ΟΔΗΓΟΥΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΑΝΤΙΔΡΩΝΤΑ

5η ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (Ηλεκτροχημεία)

3.2 Οξυγόνο Ποιες είναι οι φυσικές ιδιότητες του οξυγόνου. Οι φυσικές ιδιότητες του οξυγόνου εμφανίζονται στον παρακάτω πίνακα.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΡΑΥΛΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ. Διάλεξη 2: Περιγραφή αριθμητικών μεθόδων

Χημεία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: vyridis.weebly.com

Ασκήσεις Ακ. Έτους (επιλύθηκαν συζητήθηκαν κατά τη διδασκαλία) Όπου χρειάζεται ο Αριθμός Avogadro λαμβάνεται

ΤΡΙΟΔΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΥΨΕΛΩΝ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ ΤΥΠΟΥ SOFC. Ι. Πετρακοπούλου, Δ. Τσιπλακίδης

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΠΟΡΩΝ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΕΡΙΩΝ ΡΥΠΩΝ ΑΠΟ ΣΗΜΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ»

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Σταθερά χημικής ισορροπίας K c

ΠΑΡΑΓΩΓΗ C 2 ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ ΚΑΙ H 2 ΑΠΟ CH 4 ΚΑΙ H 2 O ΣΕ ΚΥΨΕΛΗ ΣΤΕΡΕΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΗ

Πέμπτη, 15 Μαΐου 2014, Αμφιθέατρο 1 ου ΕΠΑΛ ΙΛΙΟΥ

Θερμοδυναμική. Ενότητα 5: 2 ος Νόμος Θερμοδυναμικής. Κυρατζής Νικόλαος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης ΤΕ

1. Τί ονομάζουμε καύσιμο ή καύσιμη ύλη των ΜΕΚ; 122

ΗΛΕΚΤΡΟΧΗΜΙΚΗ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΤΩΝ ΝΙΤΡΙΚΩΝ ΙΟΝΤΩΝ ΑΠΟ Y ΑΤΙΚΑ ΙΑΛΥΜΑΤΑ

Κεφάλαιο 20. Θερμότητα

ΘΕΡΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ. όπου το κ εξαρτάται από το υλικό και τη θερμοκρασία.

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 η & 2 η : ΟΡΙΑΚΟ ΣΤΡΩΜΑ

PtM (M:Ru, Sn, Pd, W) ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΥΨΕΛΗΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ PEM ΜΕ ΤΡΟΦΟ ΟΣΙΑ ΑΙΘΑΝΟΛΗΣ

Ειδική Ενθαλπία, Ειδική Θερµότητα και Ειδικός Όγκος Υγρού Αέρα

ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΕΛΙΩΝ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΠΡΩΤΟΝΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΙΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΤΡΙΟΔΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΥΠΟ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗΣ ΜΕ CO

Συνθήκες ευστάθειας και αστάθειας στην ατμόσφαιρα

Ανάλυση Τροφίμων. Ενότητα 4: Θερμοχημεία Χημική Ενέργεια Τ.Ε.Ι. ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ. Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων. Ακαδημαϊκό Έτος

Transcript:

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΣΕ ΚΥΨΕΛΗ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΤΥΠΟΥ SOFC ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΜΕΘΑΝΙΟΥ Ε. Βακουφτσή 1, Γ. Μαρνέλλος 1,2, Κ. Αθανασίου 2, Φ.Α. Κουτελιέρης 3 1 Τμήμα Μηχανικών Διαχείρισης Ενεργειακών Πόρων, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, 50100 Κοζάνη 2 Ινστιτούτο Τεχνικής Χημικών Διεργασιών, Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης, 57001 Θεσσαλονίκη 3 Τμήμα Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 30100 Αγρίνιο ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα εργασία μελετώνται τα κυριότερα φαινόμενα μεταφοράς που λαμβάνουν χώρα σε μια τρισδιάστατη κυψέλη καυσίμου στερεού ηλεκτρολύτη. Για τις ανάγκες της μαθηματικής προσομοίωσης υποτίθεται πλήρως ανεπτυγμένη στρωτή ροή και θεωρούνται οι εξισώσεις για τη μετάδοση θερμότητας, τη μεταφορά της μάζας των στοιχείων καθώς και του φορτίου τους (ηλεκτροχημεία), η αριθμητική επίλυση των οποίων επιτυγχάνεται με τη χρήση του υπολογιστικού πακέτου CFD-ACE. Η κυψέλη καυσίμου τροφοδοτείται με μείγμα μεθανίου και υδρατμών, όπου τόσο ομογενείς όσο και ετερογενείς αντιδράσεις λαμβάνονται υπόψη και πραγματοποιείται ο υπολογισμός των κλασμάτων μάζας των χημικών ειδών καθώς και η παραγόμενη ισχύς. Βρέθηκε ότι το μείγμα τροφοδοσίας διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή ηλεκτρικής ισχύος, ενώ παρατηρήθηκε βελτίωση των ηλεκτροχημικών χαρακτηριστικών της κυψέλης καυσίμου με αύξηση της περιεκτικότητας της τροφοδοσίας σε μεθάνιο. Επιπλέον, η αύξηση του δυναμικού λειτουργίας μειώνει την κατανάλωση στην κυψέλη παράγοντας αντίστοιχα λιγότερο ρεύμα. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι κυψέλες καυσίμου είναι ηλεκτροχημικές διατάξεις, οι οποίες μετατρέπουν άμεσα τη χημική ενέργεια των καυσίμων σε ηλεκτρική, επιτυγχάνοντας υψηλές αποδόσεις επειδή υπερκαλύπτουν τους θερμοδυναμικούς περιορισμούς που διέπουν τις συμβατικές θερμικές μηχανές [1]. Η μαζική είσοδος των κυψελών καυσίμου στην αγορά ενέργειας δεν είναι ακόμα εφικτή αφ ενός εξαιτίας του αυξημένου κόστος κατασκευής και λειτουργίας τους, και αφετέρου λόγω της περιορισμένης ευελιξίας στην επιλογή του καυσίμου. Οι κυψέλες καυσίμου στερεού ηλεκτρολύτη (Solid Oxide Fuel Cell-SOFC) παρουσιάζουν σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των άλλων τύπων κυψελών καυσίμου, κυρίως λόγω της υψηλής θερμοκρασίας λειτουργίας τους (800-1200 o C), η οποία επιτρέπει μεγαλύτερη ευελιξία στην επιλογή καυσίμου. Η πλειοψηφία των διαθέσιμων κυψελών καυσίμου χρησιμοποιεί ως καύσιμο το υδρογόνο, το οποίο δεν είναι εμπορικά διαθέσιμο, ενώ τόσο η μεταφορά όσο και η αποθήκευση του δεν είναι προς το παρόν επαρκώς ασφαλείς και οικονομικά εφικτές. Η χρήση εναλλακτικών επιλογών καυσίμου θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά στην εμπορική εκμετάλλευση των κυψελών καυσίμου σε βιομηχανική κλίμακα. Ως καταλληλότερη επιλογή θεωρείται το εμπορικά διαθέσιμο φυσικό αέριο (95% CH 4 ). Επιπλέον, τα SOFCs επιτρέπουν την εσωτερική αναμόρφωση του μεθανίου και την άμεση μετατροπή του σε υδρογόνο, μειώνοντας έτσι την πολυπλοκότητα της διεργασίας, αποφεύγοντας το επιπλέον κόστος προεπεξεργασίας του καυσίμου και γενικότερα συμβάλλοντας στην θερμική ολοκλήρωση και απόδοση της μονάδας [2-5].

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Τα κυριότερα φαινόμενα μεταφοράς που λαμβάνουν χώρα σε μια κυψέλη καυσίμου είναι η μεταφορά ορμής, η μετάδοση θερμότητας, καθώς και η μεταφορά μάζας και φορτίου. Αυτά μπορούν να περιγραφούν από τις μη γραμμικές διαφορικές εξισώσεις για την ροή, τη μετάδοση θερμότητας και τη μεταφορά της μάζας των στοιχείων (φορτισμένων ή μη). Η εξίσωση συνέχειας μπορεί να γραφεί ως: ρ + = ( ρu ) 0 (1) όπου U είναι το διάνυσμα της ταχύτητας, ρ είναι η πυκνότητα του ρευστού και t είναι ο χρόνος. Αγνοώντας τις βαρυτικές επιδράσεις, η εξίσωση διατήρησης της ορμής παίρνει τη μορφή: ( ρu) + ( ρuu) = P+ τ (2) όπου P είναι η πίεση και τ είναι ο τανυστής των τάσεων. Επιπλέον, ο υπολογισμός της θερμοκρασίας μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της επίλυσης της εξίσωσης διατήρησης της ενέργειας, μη λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση της ακτινοβολίας. Τότε, αυτή έχει τη μορφή: P i + = + + Q ( ρh) ( ρuh) ( k T) όπου h είναι η συνολική ενθαλπία του ρευστού, k είναι η αγωγιμότητα του μείγματος και είναι οι επιπλέον θερμικές πηγές λόγω των ενδόθερμων ή εξώθερμων αντιδράσεων. Η εξίσωση διατήρησης μάζας κάθε χημικού είδους λαμβάνει τη μορφή: ( ρy ) + ( ρuy ) = J + ωi i i i i (3) Q i (4) όπου Y i είναι τα κλάσματα μάζας των χημικών ειδών, i είναι ο ρυθμός παραγωγής ή καταστροφής του i χημικού είδους λόγω των αντιδράσεων και J i είναι το διάνυσμα της μαζικής παροχής λόγω διάχυσης. Οι εξισώσεις που προαναφέρθηκαν εφαρμόζονται τόσο στις μη πορώδεις περιοχές όσο και στις πορώδεις λαμβάνοντας υπόψη το πορώδες και τη διαπερατότητα των υλικών. Η πυκνότητα του ρεύματος υπολογίζεται από την εξίσωση Butler-Volmer ως εξής: ω i j T 0 a = exp η exp N ak i= 1 N j a F acf ak η [ Ci ] RT RT (5) i= 1 C iref, όπου ο δείκτης k αφορά τις ηλεκτροχημικές αντιδράσεις μόνο, j 0 είναι η πυκνότητα του ρεύματος ανταλλαγής, α a και α c είναι ο ανοδικός και καθοδικός συντελεστής μεταφοράς φορτίου αντίστοιχα, [C i ] είναι η μοριακή συγκέντρωση των χημικών ειδών πλησίον των στερεών τοιχωμάτων, [C i,ref ] είναι η μοριακή συγκέντρωση στην κατάσταση αναφοράς στην είσοδο και α k είναι ο εκθέτης που αφορά στις συγκεντρώσεις.

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ Στην παρούσα εργασία μελετάται μια κυψέλη καυσίμου στερεού ηλεκτρολύτη τύπου SOFC επίπεδης γεωμετρίας, Η κυψέλη τροφοδοτείται με μείγματα μεθανίου και υδρατμών σε διάφορες αναλογίες (C:H>2), έτσι ώστε να αποφεύγεται ο σχηματισμός στερεού άνθρακα [6,7]. Αναλυτικότερα, η επίπεδη τρισδιάστατης γεωμετρίας κυψέλη αποτελείται από το στερεό ηλεκτρολύτη, ο οποίος συνδέεται με δύο πορώδη ηλεκτρόδια, την άνοδο και την κάθοδο, και περιβάλλεται περιφερειακά από τους συλλέκτες ρεύματος (Σχήμα 1). Σχήμα 1. Γεωμετρία SOFC [8] Ο στερεός ηλεκτρολύτης αποτελείται από το σταθεροποιημένο οξείδιο του Ζιρκονίου με οξείδιο του Υττρίου (YSZ) και διαχωρίζει τα δύο ηλεκτρόδια και αποτρέπει την ανάμειξη των αέριων ρευμάτων, του καύσιμου μείγματος που εισέρχεται στον αγωγό της ανόδου και του αέρα που εισέρχεται στον αγωγό της καθόδου. Το ηλεκτρόδιο της ανόδου και της καθόδου από κεραμο-μεταλλικό μίγμα Ni/YSZ (cermet) και το μεικτό οξείδιο τύπου περοβσκίτη (LaMnO3), αντίστοιχα. Τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά των πορωδών υλικών που χρησιμοποιήθηκαν παρουσιάζονται στον Πίνακα 1 που ακολουθεί. Πίνακας 1. Φυσικοχημικά χαρακτηριστικά πορωδών υλικών. Άνοδος Κάθοδος Ηλεκτρολύτης Πορώδες 0,40 0,50 0,01 Διαπερατότητα 1e -12 1e -12 1e -18 Θερμική αγωγιμότητα 6,23 9,6 2,7 Ηλεκτρική αγωγιμότητα στερεού 100000 7700 1e -20 Ηλεκτρική αγωγιμότητα πόρων 10 10 10 Το μείγμα μεθανίου και υδρατμών που εισέρχεται στην κυψέλη καυσίμου αντιδρά λόγω της αντίδρασης αναμόρφωσης του μεθανίου με ατμό προς σχηματισμό υδρογόνου και μονοξειδίου του άνθρακα σύμφωνα με την αντίδραση: CH + H O 3H + CO (6) 4 2 2 της οποίας η κινητική σε μορφή Arrhenius δίνεται ως [6]: 8 2 27063 rstr = 1, 91x10 T exp CH H T 7 4 232.78 3 1,1x10 T exp [ H2 ] [ CO] T [ ][ O] 4 2 (7) Επιπλέον, γίνεται η υπόθεση ότι η αντίδραση μετατόπισης του υδραερίου βρίσκεται σε ισορροπία, οπότε: CO + H O CO + H (8) 2 2 2 και η κινητική της δίνεται από την έκφραση [6]:

2 12500 rwgs = 1199T exp H2O T 2 12500 1119T exp H2 CO2 T [ ][ CO] [ ][ ] (9) Τόσο το Η 2 όσο και το CO οξειδώνονται ηλεκτροχημικά στο ηλεκτρόδιο της ανόδου σύμφωνα με τις αντιδράσεις: H + O H O+ e (10) 2 2 2 2 2 CO O CO2 2e + + (11) ενώ, τα απαραίτητα ιόντα οξυγόνου, O 2-, παράγονται στο ηλεκτρόδιο της καθόδου σύμφωνα με την αντίδραση: O2 4e 2O 2 + (12) Για τις ανάγκες της προσομοίωσης, η παροχή του μείγματος ανόδου είναι σταθερή και ίση με 1,0x10-7 kg/s, ενώ στον αγωγό καθόδου ο αέρας τυπικής σύστασης (23% κ.β. Ο 2 και 73% κ.β. Ν 2 ) εισέρχεται με 2,12x10-6 kg/s. Στην είσοδο και την έξοδο εφαρμόζεται πίεση 1 atm. Επιπλέον, θεωρήθηκε ότι το μείγμα αέρα και το μείγμα καυσίμου είναι ισοθερμοκρασιακά και προθερμαίνονται στους 1073Κ πριν εισέλθουν στην κυψέλη. Επιπρόσθετα, αναφορικά με τα ηλεκτροχημικά χαρακτηριστικά, η πυκνότητα του ρεύματος ανταλλαγής είναι ίση με 10 11 και 10 10 Α/m 3 για το ηλεκτρόδιο της ανόδου και της καθόδου, αντίστοιχα, ενώ τόσο ο ανοδικός όσο και ο καθοδικός συντελεστής μεταφοράς φορτίου είναι ίσοι με 0,7. Η τρισδιάστατη κυψέλη διακριτοποιήθηκε στο χώρο σε δομημένο πλέγμα που αποτελείται από 33516 κελιά και οι μη γραμμικές διαφορικές εξισώσεις (1)-(5) μαζί με τις συνοριακές συνθήκες που προαναφέρθηκαν επιλύονται από το υπολογιστικό πακέτο CFD-ACE [9]. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Αρχικά, εξετάστηκε η επίδραση του μείγματος τροφοδοσίας στο παραγόμενο ρεύμα και την ισχύ της κυψέλης καυσίμου διατηρώντας τη θερμοκρασία εισόδου των αέριων ρευμάτων σταθερή στους 1073Κ. Χρησιμοποιηθήκαν δύο μείγματα τροφοδοσίας με περιεκτικότητες 37% κ.β. CH 4 και 63% κ.β. H 2 O η πρώτη και 27% κ.β. CH 4 και 73% κ.β. H 2 O, η δεύτερη. Η κατανομή των διαφόρων χημικών ειδών κατά μήκος μιας γραμμής στο κέντρο του αγωγού της ανόδου απεικονίζεται στα Σχήματα 2 και 3. Αναφορικά με την πρώτη τροφοδοσία, στο Σχήμα 2 (α) παριστάνεται η κατανάλωση του CH 4 και του H 2 O για διάφορες τιμές του δυναμικού λειτουργίας. Παρατηρείται ότι κοντά στην είσοδο της κυψέλης καυσίμου το CH 4 όσο και το H 2 O καταναλώνονται με σχετικά γρήγορο ρυθμό για κάθε τιμή του δυναμικού λειτουργίας, λόγω της αντίδρασης ατμο-αναμόρφωσης του μεθανίου. Η ελάττωση του δυναμικού λειτουργίας οδηγεί σε αυξημένη κατανάλωση του CO και του H 2, το οποίο συνεπάγεται την μετατόπιση της ισορροπίας της αντίδρασης αναμόρφωσης του μεθανίου με ατμό προς τα δεξιά και αύξηση της κατανάλωσης του μεθανίου. Αντίθετα, κοντά στην έξοδο παρόλο που το CH 4 εξακολουθεί να έχει παρόμοια κατανομή, το H 2 O αυξάνει με τη μείωση του δυναμικού λειτουργίας, γεγονός το οποίο αποδίδεται στην επικράτηση των ηλεκτροχημικών αντιδράσεων. Ο ισχυρισμός αυτός ενισχύεται από την κατανομή των κλασμάτων μάζας του H 2 και του CO όπως αυτή απεικονίζεται στο Σχήμα 2 (β), όπου ο ρυθμός παραγωγής των τελευταίων αρχίζει να γίνεται μικρότερος από το ρυθμό κατανάλωσης τους με τη μείωση του δυναμικού λειτουργίας. Αντίστοιχη κατανομή των κλασμάτων μάζας των χημικών ειδών παρατηρήθηκε και στην περίπτωση τροφοδοσίας 27% κ.β. CH 4, όπως φαίνεται στα Σχήματα 3 (α) και (β). Είναι φανερό ότι λόγω της μικρότερης περιεκτικότητας της τροφοδοσίας σε μεθάνιο το τελευταίο καταναλώνεται γρηγορότερα.

0,70 0,60 0,50 Κλάσματα μάζας 0,40 H 2 O CH 4 (α) 0,35 0,25 CO Κλάσματα μάζας 0,15 CO 2 0,05 H 2 (β) Σχήμα 2. Κατανομή κλασμάτων μάζας CH 4 και H 2 O (α) και CO, CO 2 και H 2 (β) για τροφοδοσία 37% κ.β. CH 4. Κλάσματα μάζας 0,80 0,70 0,60 0,50 0,40 H 2 O CH 4 (α) 0,35 0,25 CO 2 Κλάσματα μάζας 0,15 CO 0,05 H 2 (β) Σχήμα 3. Κατανομή κλασμάτων μάζας CH 4 και H 2 O (α) και CO, CO 2 και H 2 (β) για τροφοδοσία 27% κ.β. CH 4.

Η κατανάλωση του Ο 2 κατά μήκος μιας γραμμής στο κέντρου του αγωγού της καθόδου για τροφοδοσία 37% κ.β. CH 4 και για διάφορες τιμές του δυναμικού λειτουργίας, απεικονίζεται στο Σχήμα 4. Η κατανάλωση του Ο 2, για κάθε δυναμικό λειτουργίας, ικανοποιώντας τις απαιτήσεις των ηλεκτροχημικών αντιδράσεων είναι ανάλογη με την κατανάλωση των CO και H 2 και παρατηρείται σταδιακή μείωση του κλάσματος μάζας του, η οποία κορυφώνεται κοντά την έξοδο της κυψέλης καυσίμου. Ταυτόχρονα, η μείωση του δυναμικού λειτουργίας οδηγεί σε μεγαλύτερη κατανάλωση των CO και H 2 και συνεπώς σε μείωση της περιεκτικότητας του Ο 2 στον αγωγό καθόδου. Όπως είναι αναμενόμενο, μείωση της περιεκτικότητας του μείγματος σε μεθάνιο οδηγεί σε μειωμένη κατανάλωση Ο 2. 0,24 0,24 0,23 Κλάσμα μάζας O 2 0,23 0,22 0,22 0,21 0,21 Σχήμα 4. Κατανομή κλάσματος μάζας O 2. Σχήμα 5. Χωρικές κατανομές θερμοκρασίας για τροφοδοσία 37% κ.β. CH 4.

Επιπλέον, οι χωρικές κατανομές της θερμοκρασίας σε μια τομή στη μέση της κυψέλης καυσίμου για τροφοδοσία 37% κ.β. CH 4 και για διάφορες τιμές του δυναμικού λειτουργίας της κυψέλης (,,, ) απεικονίζονται στο Σχήμα 5, ενώ οι αντίστοιχες κατανομές για τροφοδοσία 27% κ.β. CH 4 παρουσιάζονται στο Σχήμα 6. Σε κάθε περίπτωση, παρόλο που τα αέρια μείγματα προθερμαίνονται στους 1073Κ πριν εισέλθουν στην κυψέλη, η μέση θερμοκρασία λειτουργίας της κυψέλης είναι σημαντικά χαμηλότερη εξαιτίας της ισχυρά ενδόθερμης αντίδρασης αναμόρφωσης του μεθανίου και σημειώνεται πτώση της θερμοκρασίας στα πρώτα εκατοστά κοντά στην είσοδο. Επιπλέον, για σταθερή τροφοδοσία, η μείωση του δυναμικού λειτουργίας συνεπάγεται τη μείωση της διαφοράς θερμοκρασίας ανάμεσα στην είσοδο και στην έξοδο της κυψέλης καυσίμου, διότι, καθώς μειώνεται το δυναμικό λειτουργίας, μεγαλύτερο ποσοστό των CO και H 2 (χρήση καυσίμου) συμμετέχει στις εξώθερμες ηλεκτροχημικές αντιδράσεις θερμαίνοντας περαιτέρω την κυψέλη καυσίμου. Παράλληλα, υπογραμμίζεται ότι με μείωση της περιεκτικότητας σε μεθάνιο μειώνεται και η έκταση της αντίδρασης αναμόρφωσης του μεθανίου με ατμό και κατά συνέπεια η κυψέλη καυσίμου ψύχεται ελαφρώς λιγότερο. Σχήμα 6. Χωρικές κατανομές θερμοκρασίας για τροφοδοσία 27% κ.β. CH 4. Τέλος, στο Σχήμα 7 απεικονίζεται η μεταβολή του δυναμικού λειτουργίας της κυψέλης καυσίμου και της παραγόμενης ισχύος συναρτήσει του ρεύματος για τις δύο τροφοδοσίες. Καθώς το ρεύμα αυξάνει, το δυναμικό λειτουργίας της κυψέλης καυσίμου αποκλίνει από την λειτουργία ανοικτού κυκλώματος, λόγω ανάπτυξης υπερτάσεων. Ειδικότερα, παρατηρείται ότι για παραγωγή ρεύματος περίπου 550 ma/cm 2, η πτώση τάσης για τροφοδοσία 37% κ.β. CH 4 είναι 0,6 V, ενώ για τροφοδοσία 27% CH 4 είναι 0,7 V, αν και η μείωση του δυναμικού ανοικτού κυκλώματος και για τα δύο μείγματα τροφοδοσίες είναι 40mV. Επιπλέον, αύξηση της περιεκτικότητας του μείγματος σε μεθάνιο οδηγεί σε αύξηση της ισχύος.

1,00 0,90 37% CH 4 250 0,80 0,70 27% CH 4 200 Vc, V 0,60 0,50 0,40 37% CH 4 150 100 P, mw/cm 2 27% CH 4 50 0 0 100 200 300 400 500 600 700 I, ma/cm 2 Σχήμα 7. Καμπύλες ρεύματος και ισχύος για τροφοδοσία μείγματος 27 % κ.β. και 37 % κ.β CH 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στην παρούσα εργασία μελετήθηκαν τα κυριότερα φαινόμενα μεταφοράς που λαμβάνουν χώρα σε μια κυψέλη καυσίμου στερεού ηλεκτρολύτη η οποία τροφοδοτείται με μείγμα μεθανίου και υδρατμών σε διαφορετικές αναλογίες. Διαπιστώθηκε πως η τροφοδοσία του μείγματος καυσίμου διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην παραγωγή ηλεκτρικής ισχύος. Ακόμη, σημειώνεται βελτίωση των ηλεκτροχημικών χαρακτηριστικών της κυψέλης καυσίμου όταν αυξάνεται η αναλογία του τροφοδοτούμενου μεθανίου. Επιπλέον, η αύξηση του δυναμικού λειτουργίας μειώνει την κατανάλωση των χημικών ειδών, γεγονός το οποίο συνεπάγεται μικρότερη παραγωγή ρεύματος. Σχετικά με την μετάδοση θερμότητας, παρατηρήθηκε πως η μικρή περιεκτικότητα της τροφοδοσίας σε μεθάνιο διατηρεί τη θερμοκρασία της κυψέλης σε υψηλά επίπεδα, αλλά η αυξημένη παραγωγή CO και H 2 σε τροφοδοσία με μεγάλη περιεκτικότητα σε μεθάνιο οδηγεί τελικά σε υψηλότερη παραγωγή ισχύος. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1]. Larminie J., Dicks Α., Fuel cell systems explained, 2nd ed., Wiley (2003). [2]. Douvartzides S.L., Coutelieris F.A., Demin A.K. and Tsiakaras P.E.. Int. J. Hydrogen Energy 29: 375 (2004). [3]. Lo Faro M., La Rosa D., Nicotera I., Antonucci V. and Arico A.S., Appl. Catal. B- Environ. (2008), In Press (Available online 24 November 2008). [4]. Bebelis S., Zeritis A., Tiropani C. and Neophytides S.G., Ind. Eng. Chem, Res. 39: 4920 (2000). [5]. Aloui T. and Halouani K., Appl. Therm. Eng. 27: 731 (2007). [6]. Klein J.-M., Bultel Y., Pons M. and Ozil P., J. Fuel Cell Tech. 7: 425 (2007). [7]. Ahmed K and Foger K., Catal. Today. 63: 47 (2000). [8]. Ramakrishna P.A., Yang S., Sohn C.H., J. Power Sources. 158: 378 (2006). [9]. ESI-Group, CFD-RC, CFD-ACE+User Manual, Huntsville, USA (2008).