Νέος Παιδαγωγός Ν Π. Τα Πρακτικά του 3 ου Συνεδρίου: «Νέος Παιδαγωγός» Αθήνα, 16 & 17 Απριλίου Επιμέλεια τόμου: Φ. Γούσιας

Σχετικά έγγραφα
Ηλεκτρονική αδελφοποίηση σχολείων

Επιμορφωτικό Σεμινάριο Διδακτικής των Μαθηματικών με ΤΠΕ

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

Ετικέτα Ποιότητας. Διαδικασία υποβολής. Διαδικασία αξιολόγησης. Κριτήρια αξιολόγησης

Διδακτική της Πληροφορικής

etwinning Η κοινότητα για τα σχολεία της Ευρώπης Αγγελόπουλος Παναγιώτης EYY etwinning

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών

Δράση «Συμμετέχω» Οι εκπαιδευτικοί συμμετέχουν στην ανάπτυξη και αξιοποίηση ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου

Visual arts, creativity and intercultural education based on local artistic repository. COMENIUS Regio

Δράση 9.10 Υπηρεσία Υποστήριξης Τελικών Χρηστών των Βιβλιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης

School Education Gateway

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΜΕ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ

ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ για το Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο

Ποια είναι η διάρθρωση του προγράμματος Erasmus+;

Erasmus + EUROPEAN LANGUAGE LABEL ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 2016

Ισαβέλλα Κοτίνη, Σοφία Τζελέπη 27/5/2013 ΚΣΕ ΠΕ19 20 ΙΣΑΒΕΛΛΑ ΚΟΤΙΝΗ, ΣΟΦΙΑ ΤΖΕΛΕΠΗ

σχολείων <3 η ΣΥΝΕ ΡΙΑ Εκπαίδευση> Άρης Λούβρης, Αν. υπεύθυνοςδράσης. Τ.Π.Ε. και ίκτυαυψηλώνταχυτήτων, Πτολεµαΐδα, Παρ. 22, Σάβ. 23 Σεπτ.

Πρόγραμμα εκπαιδευτικών πυρήνων για την ενσωμάτωση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) στη μαθησιακή διαδικασία στη σχολική μονάδα

Πράξη: «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών στη διδακτική πράξη (Επιμόρφωση Β επιπέδου Τ.Π.Ε.

Σχετικά με το School Education Gateway. τη διαδικτυακή πλατφόρμα της Ευρώπης για τη σχολική εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διεύθυνση Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου και Δικτυακών Τεχνολογιών - ΙΤΥΕ

Το 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο etwinning τον Νοέμβριο στην Πάτρα

ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΣΤΗ ΔΡΑΣΗ ΚΑ1 ΤΟΥ ERASMUS+ ΓΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Europe at Schools through Art and Simulation (EuropeStARTS)

Σχέδιο κινητικότητας για προσωπικό σχολικής εκπαίδευσης

Αξιοποίηση κοινωνικών δικτύων στην εκπαίδευση Αλέξης Χαραλαμπίδης Γραφικές Τέχνες / Πολυμέσα Ενότητα Ιανουαρίου 2015


Συνεργατική Μάθηση στο Περιβάλλον του Edmodo

Στρατηγικές συμπράξεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΠΡΟΣ ΟΚΙΕΣ

CASF Culture Against School Failure Ο πολιτισμός ενάντια στη σχολική αποτυχία

Η Δράση ανάδειξης και προβολής καλών πρακτικών αξιοποίησης ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου

Δείκτης Αξιολόγησης 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον!

Ανάπτυξη Επιμορφωτικού Υλικού

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

Η Δράση ανάδειξης και προβολής καλών πρακτικών αξιοποίησης Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Περιεχομένου

Η εκπαίδευση καθηγητών για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη

5 ο Πανελλήνιο Συνέδριο

ΝΕΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ Η ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ»

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

2 ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών. Αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας Ερωτηματολόγια εκπαιδευτικών

ΑΔΑ: 4Α3Η9-ΛΛ. Αποφασίζουμε: Να διατηρηθεί μέχρι... Βαθμός Ασφαλείας...

ΠΡΑΚΤΙΚΑ. 13 έως 15 Νοεμβρίου ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ Συ νε ργ ατ ικ ότ ητ ας. Για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

SUPPORT SERVICES EPALE CY

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Δρ. Μαρία Γραβάνη «Νέες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση ενηλίκων», Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Σάββατο, 20 Μαΐου 2017

Επέκταση Υπηρεσιών Ασύγχρονης Τηλεκπαίδευσης και Δικτυακής πύλης για το ΕΛ/ΛΑΚ του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου

ΘΕΜΑ: Ψηφιακό εκπαιδευτικό περιεχόμενο και σχετικές υπηρεσίες για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Εφαρμογές Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ευαγγελία Μανούσου Εκπαιδευτικός, Υποψήφια διδάκτωρ στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ:

Παρουσίαση του έργου MENTEP (Mentoring Technology Enhanced Pedagogy) Καθοδηγώντας μια Τεχνολογικά Υποστηριζόμενη Παιδαγωγική

Από τη σχολική συμβατική τάξη στο νέο υβριδικό μαθησιακό περιβάλλον: εκπαίδευση από απόσταση για συνεργασία και μάθηση

Ενσωμάτωση των ΤΠΕ στο Εκπαιδευτικό Σύστημα της Κύπρου Έργα ΤΠΕ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΉ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών

Σχέδια Δράσης Πεδία: Τομείς: Δείκτες:

ιά Βίου Μάθησης Ανοίγει δρόµους Erasmus+ Aλλάζει ζωές

Άνοιξη της Ευρώπης 2005

ΘΕΜΑ: «Σεμινάρια διαδικτυακής μάθησης του Διορθόδοξου Κέντρου της Εκκλησίας της Ελλάδος».

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ


ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΔΗΓΟΣ E-LEARNING

Εφαρμογή του έργου NEStOR για τη σχολική χρονιά

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

Δίκτυο καινοτόμων εκπαιδευτικών. Ανάδειξη και προβολή ανοιχτών πρακτικών αξιοποίησης ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 30 Απριλίου 2015 (OR. en)

Εμπλουτισμός σχολικών εγχειριδίων με μαθησιακά αντικείμενα: το μεθοδολογικό πλαίσιο των ομάδων σχεδιασμού ανάπτυξης

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ. ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ Πρόσκληση υποβολής προτάσεων για το 2007 και Καταληκτικές Ημερομηνίες

6.5 Ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση εκπαιδευτικών σεναρίων και δραστηριοτήτων ανά γνωστικό αντικείμενο

Θεματικό Πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό

Καρτσιώτου Θωμαϊς M.Sc. Δασκάλα Δ.Σ. Παληού Καβάλας Περίληψη

3 ο Πανελλήνιο Συνέδριο με διεθνή συμμετοχή για τα συνεργατικά προγράμματα στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΩΝ (περιγραφή) Περιγραφή του περιεχομένου της ενότητας.

Δίκτυα Σχολείων Μαθηματικοί. Δρ. Κωνσταντίνος Παπαγιάννης Σύμβουλος Μαθηματικών Μέσης Εκπαίδευσης

Συνεργασία Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με τα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ

International Conference Quality and Equity in Education: Theories, Applications and Potentials

2014 Υπόμνημα για τη Δράση ανάδειξης και προβολής καλών πρακτικών αξιοποίησης ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών για τις ΤΠΕ στην υποχρεωτική εκπαίδευση

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ. Θέμα: «Σχεδιάζεται κατάργηση της Επιμόρφωσης Β Επιπέδου στις Τ.Π.Ε.;»

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών σε θέματα Πληροφορικής

Πρόσκληση για εθελοντή πρεσβευτή etwinning για τα έτη στην Περιφέρεια ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Ανοίγοντας την Εκπαίδευση μέσω των νέων τεχνολογιών

ΠΕ60/70, ΠΕ02, ΠΕ03, ΠΕ04)

Η Δράση ανάδειξης και προβολής καλών πρακτικών αξιοποίησης ψηφιακού εκπαιδευτικού περιεχομένου

Ψηφιακή Εκπαιδευτική Πλατφόρμα, Διαδραστικά Βιβλία και Αποθετήριο Μαθησιακών Αντικειμένων

ΑΔΑ: ΒΕΥΙ46941Δ-ΠΑ6 ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Μαθησιακός Σχεδιασμός με την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών

ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Transcript:

Ν Π Νέος Παιδαγωγός Τα Πρακτικά του 3 ου Συνεδρίου: «Νέος Παιδαγωγός» Αθήνα, 16 & 17 Απριλίου 2016 (e-book/pdf) Επιμέλεια τόμου: Φ. Γούσιας ISBN: 978-618-82301-0-1 ΑΘΗΝΑ 2016

728 Καινοτομίες στην Εκπαίδευση. Η δράση etwinning. Παπαδάκης Σταμάτιος Εκπαιδευτικός Π.Ε.19 Διδάκτορας Π.Τ.Π.Ε., Πανεπιστήμιο Κρήτης stpapadakis@gmail.com Περίληψη Η σημασία της χρήσης των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) έχει καταστεί τις τελευταίες δεκαετίες το κεντρικό σημείο αναφοράς σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δε θα μπορούσε να μείνει αμέτοχη, καθώς ένα από τα πιο σημαντικά βήματά της στη διάχυση των Τ.Π.Ε. στην εκπαίδευση, είναι η δράση etwinning. Ξεκινώντας το 2005 ως η κύρια δράση του προγράμματος elearning της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το etwinning έχει ενσωματωθεί σταθερά στο Erasmus+, το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό. Στους στόχους της δράσης εντάσσεται η διευκόλυνση της επικοινωνίας και της ανάπτυξης σχέσεων μεταξύ των σχολικών μονάδων των κρατών-μελών, η βελτίωση των ικανοτήτων των μαθητών και των εκπαιδευτικών στην χρήση των νέων τεχνολογιών, των ξένων γλωσσών καθώς και η ανάπτυξη της διαπολιτισμικής συνειδητοποίησης τους. Σήμερα, περισσότεροι από 343.713 εκπαιδευτικοί από 150.287 σχολικές μονάδες έχουν υλοποιήσει περισσότερα από 45.890 κοινά έργα. Ο σκοπός του άρθρου αυτού είναι η ενημέρωση των εκπαιδευτικών για την δράση etwinning και τις δυνατότητες παιδαγωγικής αξιοποίησης της. Λέξεις-Κλειδιά: etwinning, Τ.Π.Ε., ηλεκτρονική αδελφοποίηση, Ευρωπαϊκή Επιτροπή Εισαγωγή Η παγκοσμιοποίηση και οι νέες οικονομικές συνθήκες που δημιουργήθηκαν τον τελευταίο αιώνα αναγκάζουν το παλιό βιβλιοκεντρικό και δασκαλοκεντρικό σχολείο να προσαρμοστεί σε νέα δεδομένα καθιστώντας απαραίτητη όχι μόνο την εισαγωγή των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.) στην Εκπαίδευση αλλά και την παιδαγωγική τους αξιοποίηση (Κομνηνού, Τζανακάκης & Φρέντζου, 2007). Ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, παρατηρείται μια πραγματική επανάσταση στην εκπαίδευση με την υιοθέτηση των νέων τεχνολογικών περιβαλλόντων (Βαγγελάτος & Φραγκάκη, 2014) με τα κοινωνικά δίκτυα να αποτελούν πλέον μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ωστόσο ελάχιστα υπάρχοντα εκπαιδευτικά μοντέλα υποστηρίζουν πραγματικά κοινωνικό-εποικοδομητικά μαθησιακά μοντέλα, τα οποία μέσα από συνεργατικά μαθησιακά περιβάλλοντα προσεγγίζουν διαθεματικά και διεπιστημονικά την γνώση, διαχειρίζοντάς την με κριτικό πνεύμα και δημιουργική ματιά (Βαγγελάτος & Φραγκάκη, 2014). Το etwinning αποτελεί ένα θεσμοθετημένο συνεργατικό μαθησιακό

729 περιβάλλον και κοινωνικό δίκτυο εκπαιδευτικών (Θεοφανέλλης, 2013) εντός του ο- ποίου η εκπαιδευτική κοινότητα (εκπαιδευτικοί μαθητές) συνεργάζεται εξ αποστάσεως «σύγχρονα» ή «ασύγχρονα», με την αξιοποίηση της διαδικτυακής τεχνολογίας για την διενέργεια ενός κοινού έργου (project). Ο όρος «σύγχρονη» συνεργασία αναφέρεται στην ταυτόχρονη επικοινωνία όλων των εμπλεκόμενων μερών ενώ ό όρος «ασύγχρονη» συνεργασία αναφέρεται στην αλληλεπίδραση των εμπλεκομένων σε διαφορετικές χρονικές στιγμές για παράδειγμα μέσω email, πινάκων ανακοινώσεων και άλλων ψηφιακών εφαρμογών. Η δράση etwinning Ιστορικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ένα ιστορικό επιτυχημένων προγραμμάτων στα πλαίσια συμφιλίωσης της σχολικής ζωής και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Για παράδειγμα, το πρόγραμμα Comenius, ως μέρος του Προγράμματος Δια Βίου Μάθησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είχε διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο από τα μέσα της περασμένης δεκαετίας στο άνοιγμα των πυλών των σχολείων στην ευρωπαϊκή συνεργασία (Papadakis, & Kalogiannakis, 2010). Έδωσε τη δυνατότητα σε έναν εντυπωσιακό αριθμό εκπαιδευτικών, μαθητών και λοιπών συντελεστών της εκπαιδευτικής διαδικασίας να συμμετάσχουν σε ποικίλα έργα διασυνοριακής συνεργασίας, με σκοπό την βελτίωση των επικοινωνιακών τους δεξιοτήτων, την ανταλλαγή εμπειριών συμβάλλοντας στην βελτίωση των διδακτικών-μαθησιακών τους δεξιοτήτων. Το etwinning ως διάδοχος του προγράμματος Comenius από την πρώτη στιγμή της έναρξης του εξελίχθηκε στην κοινότητα για τα σχολεία της Ευρώπης, μέσω μιας δωρεάν και ασφαλούς πλατφόρμας για εκπαιδευτικούς, για να συνδεθούν, να αναπτύξουν συνεργατικά έργα και να μοιραστούν ιδέες στην Ευρώπη (Καλογιαννάκης & Παπαδάκης, 2011). Σήμερα το etwinning είναι ίσως το μεγαλύτερο δίκτυο εκπαιδευτικών στην ιστορία της εκπαίδευσης (etwinning, 2016). Η δράση αποτελεί στοιχείο επαγγελματικής εξέλιξης, προσφέροντας ευκαιρίες για τη βελτίωση των δεξιοτήτων και την προσωπική εξέλιξη των εκπαιδευτικών με κύριο στόχο τη βελτίωση της μάθησης κατά τη διδασκαλία και άμεσο αποδέκτη, τους μαθητές (Παρασκευάς, 2014). Κύριος στόχος του etwinning είναι να διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των σχολείων της ΕΕ εμπλέκοντας εκπαιδευτικούς και μαθητές από διαφορετικές χώρες σε συνεργατικές δραστηριότητες, με σκοπό την δημιουργία ποικίλων εκπαιδευτικών προϊόντων μέσω της ευρείας χρήσης των Τ.Π.Ε. (Καλογιαννάκης & Παπαδάκης, 2011). Μακροπρόθεσμα στοχεύει στην βελτίωση της ικανότητας χρήσης των Τ.Π.Ε. από την ευρύτερη εκπαιδευτική κοινότητα, στην ανάπτυξη της επικοινωνίας εκτός της μητρικής γλώσσας καθώς και στην εμπέδωση της πολιτισμικής ουδετερότητας και στον διαπολιτισμικό διάλογο (Γάλλου & Ιωαννίδης, 2014). Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, η δράση παρέχει την δυνατότητα στους ευρωπαίους εκπαιδευτικούς να δημιουργήσουν έργα από κοινού μέσα από ένα ασφαλές περιβάλλον επικοινωνίας και συνεργασίας (Crawley, Gilleran, Scimeca, Vuorikari &

730 Wastiau, 2009). Σχεδιασμένη ως μια ηλεκτρονική πλατφόρμα αφιερωμένη στις σχολικές συμπράξεις, η δράση etwinning έχει γίνει, σε λίγα χρόνια, ένα κοινωνικό δίκτυο για τους εκπαιδευτικούς παρέχοντας τους την δυνατότητα ανταλλαγής εκπαιδευτικού υλικού και διάχυσης ορθών πρακτικών, διευρύνοντας τους ορίζοντες τους και βελτιστοποιώντας τις δεξιότητες και τις ικανότητές τους (Crawley, Gerhard, Gilleran & Joyce, 2010). Η εξέλιξη της δράσης etwinning Τον Ιανουάριο του 2015 συμπληρώθηκαν 10 χρόνια από την έναρξη του έργου. Η ιδέα σύλληψης του έργου προέκυψε από τα πορίσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Βαρκελώνη τον Μάρτιο του 2002. Στη σύνοδο αυτή, τονίστηκε η σημασία της βελτίωσης της ευρωπαϊκής συνεργασίας μέσω της σχολικής εκπαίδευσης. Η ιδέα της αδελφοποίησης των σχολικών μονάδων της Ευρώπης θεωρήθηκε ως η ευκαιρία για όλους τους νέους να αποκτήσουν αλλά και να εξασκήσουν τις δεξιότητες τους στις Τ.Π.Ε. (Papadakis, & Kalogiannakis, 2010) αλλά και ως μέσο προώθησης και ευαισθητοποίησης των Ευρωπαίων για το πολυπολιτισμικό ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο (Crawley et al., 2009). Η δράση etwinning εγκαινιάστηκε στις 14 Ιανουαρίου 2005, στοχεύοντας στην ηλεκτρονική αδελφοποίηση σχολείων στην Ευρώπη με σκοπό την εκτέλεση κοινών έργων (projects) μέσω της ευρείας χρήσης των τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) παρέχοντας την αναγκαία υποδομή (διαδικτυακά εργαλεία, υπηρεσίες και υποστήριξη) (Καλογιαννάκης & Παπαδάκης, 2011). Οι αδελφοποιήσεις μέσω του διαδικτύου ορίζονται ως η χρήση των εργαλείων πολλαπλών μέσων και ανταλλαγής πληροφοριών (ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, τηλεδιάσκεψη, από κοινού ανάπτυξη δικτυακών τόπων) για την δημιουργία ή την επέκταση των σχέσεων και της συνεργασίας μεταξύ των σχολικών μονάδων (Καλκάνης κ.α., 2007). Η αδελφοποίηση των σχολικών μονάδων της Ευρώπης, υλοποιείται κατά μη θεσμοθετημένο τρόπο, επιτρέποντας στους εκπαιδευτικούς να συνεργάζονται μεταξύ τους χωρίς την σημαντική δέσμευση για τον τύπο της μακροχρόνιας εργασίας που αναλαμβάναν παλαιότερα στα πλαίσια των προγραμμάτων τύπου Comenius (Gilleran, 2007) και πλέον στα προγράμματα τύπου Erasmus+. Συνοπτικά, τα βήματα σταθμοί στην ιστορία της δράσης είναι τα ακόλουθα (Παρασκευάς, 2015): 2005: Έναρξη ως κύρια δράση του προγράμματος elearning της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2007: Ενσωμάτωση στο πρόγραμμα Life Long Learning ως μέρος του προγράμματος Comenius. 2014: Αναβάθμιση της δράσης ως μέρος του νέου προγράμματος Erasmus+ (2014-2020).

731 Ο τρόπος δόμησης της δράσης etwinning Η δράση etwinning συνιστά μια «κοινότητα σχολείων» της Ευρώπης, ή πιο τεχνοκρατικά μια σύγχρονη και ασφαλή πλατφόρμα όπου οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιώντας τις Τ.Π.Ε. μπορούν να αναζητούν συναδέλφους και να συνεργάζονται αναπτύσσοντας κοινές δράσεις (Vuorikari et al., 2011). Έχει σχεδιαστεί για να προσφέρει μια πολύ ευέλικτη προσέγγιση στη συνεργασία σχολείων και παρουσιάζει μια αρκετά ιδιαίτερη δομή όσον αφορά το επίπεδο της υποστήριξης που προσφέρεται στους εκπαιδευτικούς (Papadakis, & Kalogiannakis, 2010). Κεντρικός πυρήνας επιτυχίας της δράσης είναι η πύλη www.etwinning.net, μια πλατφόρμα επικοινωνίας η οποία είναι «χτισμένη» στην τεχνολογία Web 2.0, είναι διαθέσιμη σε όλες τις εθνικές γλώσσες προσφέροντας μια μεγάλη ποικιλία εργαλείων στους εκπαιδευτικούς και μαθητές. Ένα από τα μοναδικά χαρακτηριστικά της δράσης etwinning είναι η ύπαρξη ενεργών υπηρεσιών υποστήριξης τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, υπάρχει η Κεντρική Υπηρεσία Στήριξης ή ΚΥΥ (Central Support Service - CSS), που διευθύνεται από το European Schoolnet εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και εκπληρώνει έναν αριθμό ρόλων. Ο κυριότερος ρόλος της είναι η ανάπτυξη και υποστήριξη λειτουργίας της ευρωπαϊκής δικτυακής πύλης της δράσης, (http://www.etwinning.net), στην οποία οι σχολικές μονάδες και οι εκπαιδευτικοί εγγράφονται προκειμένου να αναζητήσουν εταίρους αλλά και να εργαστούν από κοινού με τους ευρωπαίους συναδέλφους τους (Καλογιαννάκης & Παπαδάκης, 2011). Η Εθνική Υπηρεσία Υποστήριξης ή ΕΥΥ (National Support Service - NSS), προωθεί και συμβάλλει στην εδραίωση της δράσης etwinning σε κάθε χώρα. Κάθε ΕΥΥ προσφέρει κατάρτιση, βοήθεια, υποστήριξη και συμβουλές στους εκπαιδευτικούς παρακολουθώντας την πρόοδο των σχολείων και των έργων τους. Οργανώνει επίσης εθνικά συνέδρια και διαγωνισμούς σχετικά με το etwinning, δημοσιεύει ενημερωτικά δελτία και διαφημιστικό υλικό, καθώς και συντηρεί μια εθνική ιστοσελίδα της δράσης. Επίσης με τη βοήθεια των τοπικών πρεσβευτών της δράσης, οργανώνει εργαστήρια και ενημερωτικές εκδηλώσεις σε επίπεδο γεωγραφικής περιφέρειας ή/και νομού. Στην Ελλάδα η Ελληνική Υπηρεσία Υποστήριξης της δράσης etwinning λειτουργεί από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων (ΙΤΥΕ Διόφαντος ) (Παρασκευάς, 2015). Ο ιστότοπος της ΕΥΥ Ελλάδας είναι ο www.etwinning.gr. Μια άλλη μοναδική πτυχή του etwinning είναι η κλίμακα των διαγωνισμών στους ο- ποίους οι σχολικές μονάδες και οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι υλοποιούν μια δράση etwinning μπορούν να συμμετάσχουν. Πρώτον, υπάρχει το ετήσιο ευρωπαϊκό βραβείο του etwinning, το οποίο προσελκύει εκατοντάδες συμμετοχές κάθε χρόνο. Το βραβείο αυτό προβλέπει την συμμετοχή των εκπαιδευτικών και μαθητών των νικητριών ομάδων σε μία etwinning κατασκήνωση που λαμβάνει συνήθως χώρα τον Απρίλιο. Δεύτερον, υπάρχει η «Ετικέτα Ποιότητας», η οποία απονέμεται για τον επαγγελματισμό

732 και την ποιότητα των εργασιών που διεξάγονται στο πλαίσιο μίας etwinning συνεργασίας. Η διαδικασία για την επίτευξη της «ετικέτας ποιότητας» είναι σχετικά απλή. Οι σχολικές μονάδες κάνουν σχετική αίτηση στην ΕΥΥ για το βραβείο και η εκάστοτε ΕΥΥ αξιολογεί την ποιότητα του έργου που επιτέλεσε η αιτούσα σύμπραξη. Αν στις σχολικές μονάδες μίας etwinning συνεργασίας απονεμηθεί το σήμα ποιότητας από την ΕΥΥ της κάθε χώρας, τότε, οι συμμετέχοντες λαμβάνουν και μία Ευρωπαϊκή Ετικέτα Ποιότητας από την ΚΥΥ ως αναγνώριση και επιβράβευση των προσπαθειών τους. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε ότι στη χώρα μας μέχρι τα τέλη του 2015, υ- πήρχαν 9.164 εγγεγραμμένα ελληνικά σχολεία και 16.560 Έλληνες εκπαιδευτικοί οι οποίοι είχαν υλοποιήσει περισσότερες από 4.000 συνεργασίες. Κάθε χρόνο ελληνικές συνεργασίες βραβεύονται με Πανευρωπαϊκό βραβείο etwinning, προβάλλοντας την χώρα μας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Για παράδειγμα, το σχολικό έτος 2014-2015, 224 Έλληνες εκπαιδευτικοί έλαβαν την Ευρωπαϊκή Ετικέτα Ποιότητας, «αναγκάζοντας» τον project manager της δράσης κ. Santi Scimeca να χαρακτηρίσει την ελληνική συμμετοχή ως «success story», καθώς η Ελλάδα έχει εγγεγραμμένους στη δράση, περίπου το 10% των Ελλήνων εκπαιδευτικών. Το ποσοστό αυτό είναι κατά πολύ ανώτερο κάθε άλλης ευρωπαϊκής χώρας (Παρασκευάς, 2015). Παιδαγωγική αξιοποίηση της δράσης Η δράση etwinning εντάσσεται στο πλαίσιο της συνεργατικής μάθησης (μάθηση μέσω της ηλεκτρονικής αλληλεπίδρασης) και της ηλεκτρονικής μάθησης (μάθηση με την χρήση των Τ.Π.Ε.) (Kolourioti, 2013). Μεθοδολογικά τα προγράμματα etwinning μοιάζουν με τις ερευνητικές εργασίες (projects), οι οποίες θεωρούνται το ιδανικό πλαίσιο κοινωνικοπολιτιστικής ανάπτυξης του μαθητή, καθώς και κατάλληλος τρόπος μετάβασης από την εννοιοκεντρική διδασκαλία στη διεπιστημονική σύμπραξη (Ματσαγγούρας, 2002 όπως αναφέρεται από την Μπαμπαλή, 2014). Ένα έργο etwinning εκτός από την ηλεκτρονική και την συνεργατική μάθηση ενσαρκώνει μια διεπιστημονική προσέγγιση στην διδασκαλία (Kolourioti, 2013). Οι Τ.Π.Ε. αποτελούν το βασικό εργαλείο συνεργασίας των μαθητών που συμμετέχουν στα προγράμματα etwinning, αφού οι μαθητές ενθαρρύνονται να επικοινωνούν και να λειτουργούν μέσω της πλατφόρμας twinspace (twinspace.etwinning.net). Η γεωγραφική απόσταση των μαθητών απαιτεί την χρήση της πλατφόρμας αυτής, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί μαθησιακό πεδίο διασφαλίζοντας και τον παιδαγωγικό χαρακτήρα του προγράμματος (Μπαμπαλή, 2014). Μια δράση etwinning, στους εκπαιδευτικούς που συμμετέχουν, προσφέρει μια σημαντική δυναμική ανάπτυξης δεξιοτήτων στις βασικές ευρωπαϊκές ικανότητες «European key competences», όπως για παράδειγμα στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας σε άλλες γλώσσες, στην ανάπτυξη του ψηφιακού εγγραμματισμού, στην καλλιέργεια πολυ-πολιτισμικότητας, κ.α. (Βαγγελάτος & Φραγκάκη, 2014). Όπως χαρακτηριστικά

733 σχολιάζει ο Θεοφανέλλης (2013) η ενσωμάτωση της δράσης etwinning στα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα αποτελεί το «κλειδί» για την επίτευξη των βασικών στόχων του προγράμματος δια Βίου Μάθησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο βασίζεται στους 4 πυλώνες: μαθαίνω να γνωρίζω, μαθαίνω να κάνω, μαθαίνω να ζω με άλλους, μαθαίνω να είμαι. Η υλοποίηση μιας δράσης etwinning μακροπρόθεσμα συμβάλει τόσο για τους εκπαιδευτικούς όσο και για τους μαθητές στην βελτίωση της ικανότητας χρήσης των Τ.Π.Ε., στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας σε ξένες γλώσσες και στον διαπολιτισμικό διάλογο και στην ανοχή της πολιτισμικής ιδιαιτερότητας. Συνοψίζοντας, η υλοποίηση μιας δράσης etwinning θεωρείται αρκετά επωφελής σε επίπεδο εκπαιδευτικής μονάδας, διδακτικού προσωπικού και μαθητών, διδασκαλίας και μάθησης καθώς και τοπικής κοινότητας τόσο στην Πρωτοβάθμια όσο και στην Δευτεροβάθμια εκπαίδευση καθώς (Θεοφανέλλης, 2013): Είναι αρκετά απλή στην υλοποίηση της. Οι εκπαιδευτικοί είναι εύκολο να βρουν συνεργάτες. Συχνά δεν χρειάζεται ο εκπαιδευτικός να δημιουργήσει ένα έργο καθώς μπορεί να συμμετάσχει σε ήδη υπάρχοντα. Είναι κατάλληλο για όλες τις ηλικίες και όλα τα επίπεδα γνώσης μιας ξένης γλώσσας. Παρακινεί τους μαθητές στην ενασχόληση τους καθώς η υλοποίηση του έργου γίνεται μέσω της χρήση των Τ.Π.Ε., οι οποίες συμβαδίζουν με τα ενδιαφέροντα των νέων. Η υλοποίηση της δράσης είναι οικονομικά εφικτή καθώς αξιοποιεί τους υπάρχοντες πόρους των σχολικών μονάδων. Η υλοποίηση της δράσης δεν απαιτεί μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις, όπως τα έργα Erasmus+, παρέχοντας ευελιξία στα μέλη της δράσης να ορίσουν την διάρκεια της. Η διαδικτυακή πύλη της δράσης παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον στην εκπαιδευτική κοινότητα για την διαχείριση ψηφιακού περιεχομένου. Η διαδικτυακή πύλη της δράσης σε κεντρικό (Central Support Service - CSS) και σε εθνικό επίπεδο (National Support Service - NSS) παρέχει τα απαραίτητα διαδικτυακά εργαλεία για την υλοποίηση του έργου. Τέλος, η δυνατότητα απόκτησης της «Ετικέτας Ποιότητας» σε εθνικό ή σε ευρωπαϊκό επίπεδο λειτουργεί θετικά τόσο για τους εκπαιδευτικούς - μαθητές όσο και για την σχολική μονάδα υλοποίησης του έργου. Συμπεράσματα Ένα έργο etwinning απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς και μαθητές όλων των βαθμίδων, ανεξαρτήτως των γνώσεων τους στις ξένες γλώσσες και στις Τ.Π.Ε.. Θέτει τους μαθητές σε άμεση επαφή με άλλους μαθητές στην Ευρώπη, τους δίνει την δυνατότητα να ανταλλάσσουν πληροφορίες και απόψεις, έτσι ώστε να ενισχύει την συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών σχολείων και ως εκ τούτου, συμβάλλει στην διαμόρφωση μιας κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας. Επιπλέον, παρέχει τη δυνατότητα βελτίωσης των γλωσσικών δεξιοτήτων των μαθητών και την απόκτηση/βελτίωση των γνώσεων στις δεξιότητες Πληροφορικής δεδομένου ότι χρησιμεύουν ως εργαλεία επικοινωνίας σε πραγματικές συνθήκες. Επιπρόσθετα, η υλοποίηση ενός έργου etwinning ενώνει όχι μόνο τους μα-

734 θητές από διαφορετικές σχολικές μονάδες σε όλη την Ευρώπη, αλλά και τους εκπαιδευτικούς από την ίδια σχολική μονάδα, δεδομένου ότι ένα έργο ενδέχεται να απαιτεί την συνεργασία των εκπαιδευτικών των διαφόρων μαθησιακών αντικειμένων (π.χ. πληροφορική, μαθηματικά, βιολογία κ.α.). Εν κατακλείδι, αυτό που χρειάζεται η Εκπαίδευση σήμερα είναι συνεργατικά εκπαιδευτικά μοντέλα, τα οποία να αξιοποιούν ελεύθερα τεχνολογικά εργαλεία, με έναν τρόπο μέσω του οποίου να καλλιεργούνται παράλληλα γνωστικές και κριτικές δεξιότητες στους εκπαιδευομένους. Προς την κατεύθυνση αυτή κινούνται -για παράδειγμαμαθησιακά μοντέλα όπως το etwinning, μέσα από ένα συνεργατικό περιβάλλον ενεργητικής και μετασχηματιστικής μάθησης, για την διενέργεια ενός κοινού έργου, με συναποφασιζόμενους στόχους και δραστηριότητες (Βαγγελάτος & Φραγκάκη, 2014). Βιβλιογραφία Crawley, C., Gerhard, P., Gilleran, A. & Joyce, Α. (2010). etwinning 2.0: Building the community for schools in Europe. Brussels: Central Support Service for etwinning. Διαθέσιμο online: http://resources. eun.org/etwinning/25/ro_etwinning_brochure.pdf Crawley, C., Gilleran, A., Scimeca, S., Vuorikari, R. & Wastiau, P. (2009). Beyond School Projects. A report on etwinning 2008-2009. Brussels: Central Support Service for etwinning. Διαθέσιμο online: http://resources.eun.org/etwinning/25/en_etwinning_165x230_report.pdf etwinning (2016). Τι είναι το etwinning. Διαθέσιμο online: http://www.etwinning.gr/etwin/about Gilleran, A. (2007). etwinning A New Path for European Schools. elearning Papers, no. 5. Kolourioti, L. (2013). Raising Environmental Action through e-twinning. Official Conference Proceedings, The European Conference on Technology in the Classroom. Brighton, United Kingdom. Papadakis, S. & Kalogiannakis, M. (2010). etwinning in the early childhood as starting line of innovative practices for the didactic of natural sciences. HSci2010, 7 th International Conference Hands-on Science Bridging the Science and Society gap, Greece. Vuorikari, R., Gilleran, A. & Scimeca, S. (2011). Growing beyond Innovators ICT- Based School Collaboration in etwinning. In C. D. Kloos, D. Gillet, R. M. Crespo García, F. Wild, & M. Wolpers (Eds.), Towards Ubiquitous Learning (Vol. 6964, pp. 537 542). Springer Berlin Heidelberg.

735 Βαγγελάτος, Α. & Φραγκάκη, Μ. (2014). Μάθηση και συνεργατικά περιβάλλοντα: Πόσο οι Τ.Π.Ε. αλλάζουν πραγματικά το ισχύον μαθησιακό μοντέλο; Πρακτικά 1 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου etwinning «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στα Συνεργατικά Σχολικά Προγράμματα». Πάτρα. Γάλλου, Ζ. & Ιωαννίδης, Δ. (2014). Η χρήση συνεργατικών Web 2.0 εργαλείων στο πλαίσιο των προγραμμάτων etwinning. Πρακτικά 1 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου etwinning «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στα Συνεργατικά Σχολικά Προγράμματα». Πάτρα. Θεοφανέλλης, Τ. (2013). Προτάσεις για ένταξη της δράσης etwinning στη διδασκαλία των μαθημάτων ξένων γλωσσών. eκπ@ιδευτικός κύκλος, 1(3). Καλκάνης, Γ., ακτυλίδης Σ., Ιµβριώτη,., Καρασσαβίδης, Η., Παπαγιάννη, Α., Παπασαλούρος, Α., Παρασκευά, Φ., Πολίτης, Π., Ρετάλης, Σ. & Στράγκα, Σ. (2007). Επιμορφωτικό Υλικό για το Ειδικό Μέρος του Προγράμματος Σπουδών για την Εκπαίδευση των Επιμορφωτών. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα. Καλογιαννάκης, Μ. & Παπαδάκης, Σ. (2011). Η δράση της ηλεκτρονικής αδελφοποίησης (etwinning) στην πρώιμη παιδική ηλικία ως αφετηρία καινοτόμων πρακτικών για τη διδακτική των Φυσικών Επιστημών. Στο Γ. Παπαδάτος, Α.Σ. Α- ντωνίου, Α. Μπαστέα & Π. Τρακαδάς (επιμ.) Πρακτικά του 2ου Πανελληνίου Συνεδρίου Επιστημών Εκπαίδευσης, (Τόμος Α ), Αθήνα, 468-476. Κομνηνού, Ι., Τζανακάκης, Α. & Φρέντζου, Μ. (2007). etwinning: μια νέα προοπτική για τα Ευρωπαϊκά Σχολεία. Πρακτικά 4 ου Διεθνούς Συνεδρίου για την Α- νοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση «Μορφές Δημοκρατίας στην Εκπαίδευση». Αθήνα. Μπαμπαλή, Α. (2014). Οι Τ.Π.Ε. ως βοηθητικά εργαλεία για την επίτευξη συνεργασίας μεταξύ σχολείων ευρωπαϊκών χωρών μέσω προγραμμάτων e-twinning. Πρακτικά 1 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου etwinning «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στα Συνεργατικά Σχολικά Προγράμματα». Πάτρα. Παρασκευάς, Μ. (2014). Προλεγόμενα. Πρακτικά 1 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου etwinning «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στα Συνεργατικά Σχολικά Προγράμματα». Πάτρα Παρασκευάς, Μ. (2015). 10 χρόνια etwinning: Η Ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα καινοτομεί και διακρίνεται πανευρωπαϊκά. Πρακτικά 8 ου Πανελληνίου Συνεδρίου των εκπαιδευτικών για τις Τ.Π.Ε. «Αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. στη Διδακτική Πράξη». Σύρος.