ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΦΕΝΔΑΜΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ανακυκλώνω τα σκουπίδια... καθαρίζω και αγαπώ τη γη. Σχολικό έτος 2006-07 Υπεύθυνη: Μακρίδου Μαρία Περιβαλλοντική ομάδα 1. ΚΑΚΟΥΛΙΔΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ 2. ΚΟΚΚΑΛΑ ΜΑΡΙΑ 3. ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 4. ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΙΩΑΝΝΑ 5. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ 6. ΔΑΝΙΗΛ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 7. ΠΙΣΙΩΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 8. ΠΙΣΙΩΤΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ 9. ΠΙΣΙΩΤΗ ΜΑΡΙΑ 10. ΠΑΪΡΑΜΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ 11. ΣΤΑΜΑΤΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ 12. ΠΙΠΕΡΙΔΟΥ ΣΟΦΙΑ 13. ΦΥΤΟΠΟΥΛΟΥ ΙΩΑΝΝΑ 14. ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ 1
Κριτήρια επιλογής του θέματος Το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων είναιεμφανές και οιμικροίμαθητέςέρχονται καθημερινά αντιμέτωποι μ αυτό τόσο στο χώρο τουσχολείουμαςόσοκαιστουςυπόλοιπους χώρους που ζουν. Είναι ανάγκη να συμμετέχουμε όλοι στη προστασία του περιβάλλοντος ξεκινώντας από τα νήπια Τα σκουπίδια αποτελούν πια ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του πλανήτη, που απαιτεί άμεσες λύσεις. Στόχοι του προγράμματος Να αναγνωρίσουν οι μαθητές την ανακύκλωση σα λύση για τη διάθεση των απορριµµάτων. Να εμπλακούν οι μαθητές στη δραστηριότητα της ανακύκλωσης χαρτιού. Να αντιληφθούν τη χρησιμότητα της ανακύκλωσης για τη μείωση των απορριµµάτων και την εξοικονόμηση ενέργειας. Να κατανοήσουν την αναγκαιότητα συµµετοχής όλων των πολιτών στην προσπάθεια διατήρησης και προστασίας του περιβάλλοντος. Να συνδέσουν το πρόβλημα των απορριμμάτων με την υπερκατανάλωση και την σπατάλη της πρώτης ύλης. 2
Επί μέρους θέματα του προγράμματος Τι είναι η ανακύκλωση; Ποια υλικά ανακυκλώνονται; Που μπορούμε να κάνουμε ανακύκλωση; Γιατί κάνουμε ανακύκλωση; ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 3
ΙΣΤΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟ ΣΗΜΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ Που το συναντούμε Πως το αναγνωρίζουμε ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Εξοικονομούμε ενέργεια Σώζουμετοπεριβάλλον Ομορφαίνουμε τη γη Ανακυκλώνω τα σκουπίδια.. καθαρίζω και αγαπώ τη γη ΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΗΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Στο σχολείο Στο σπίτι Στο χωριό Υλικά που ανακυκλώνονται ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΗΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Επαναχρησιμοποίηση υλικών στο σπίτι και στο σχολείο Ανακύκλωση υλικών στα εργοστάσια Τα παιδιά ψάχνουν για υλικό στη βιβλιοθήκη της τάξης 4
Αφού χωριστήκαμε σε ομάδες, ηκάθεομάδα κατασκευάζει το αναγνωριστικό της και ο συντονιστής γράφει το όνομα στον υπολογιστή Οι συντονιστές των ομάδων αντιγράφουν το όνομα κάθε υλικού για τους κάδους ανακύκλωσης, που τοποθετήσαμε στη γωνιά της ανακύκλωσης και.. 5
..Το κολλούν στον κάδο Η γωνιά της ανακύκλωσης όπως διαμορφώθηκε μετά την τοποθέτηση των κάδων ανακύκλωσης που κατασκεύασαν οι ομάδες. 6
Παιχνίδι Νο1: «Τυφλόμυγα» Πήραμε υλικά από κάθε κάδο ανακύκλωσης, αφού τα ονομάσαμε, τα παιδιά προσπαθούσαν με μάτια κλειστά να καταλάβουν τι ήταν αυτό που κρατούσαν στα χέρια τους. Παιχνίδι Νο2: α) καλύψαμε μ ένα μαντήλι τα υλικά, αφού τα ονομάσαμε πρώτα και τα παιδιά προσπαθούσαν να τα θυμηθούν β) κλείσαμε τα μάτια από ένα παιδί και κρύψαμε ένα υλικόσυσκευασία, το οποίο και προσπαθούσε να βρει μετά. 7
Παιχνίδι Νο 3: Τα παιδιά προσπαθούν να ρίξουν τον πύργο με τα τενεκεδάκια, με μια μπάλα και από ορισμένη απόσταση. Κάθε παιδί μετρά τα τενεκεδάκια που έριξε, καταγράφει τον αριθμό σε πίνακα και τα στήνει για τον επόμενο. Έχει τρεις προσπάθειες. Νικητής είναι το παιδί που έχει το μεγαλύτερο άθροισμα στις προσπάθειες του. Τα παιδιά παίζουν, πρώτα στον κύκλο και μετά κατά τις ελεύθερες δραστηριότητες, memory, με εικόνες σχετικές με την ανακύκλωση. 8
Παίζουμε επιτραπέζια παιχνίδια, με σχετικό θέμα, πρώτα στον κύκλο και μετά, κατά τις ελεύθερες δραστηριότητες. 9
Κατά τη διάρκεια του προγράμματος συμπληρώναμε διάφορα φύλλα εργασίας αξιολόγησης, είτε ατομικά είτε στην παρέα. Χρησιμοποιούμε τον υπολογιστή είτεγιαναπαίξουμεμετονπέρυ και την ανακύκλωση, είτε για να γράψουμε αλλά και για να ψάξουμε στο διαδύκτιο 10
Στις ημέρες της αποκριάς αποφασίσαμε και κατασκευάσαμε στολές από χαρτί, σακούλες αλουμινόχαρτο και κάναμε το πάρτυ της ανακύκλωσης το πάρτυ της ανακύκλωσης 11
Επισκεφθήκαμε το σούπερ μάρκετ του χωριού και εντοπίσαμε τις πολλές και διαφορετικές συσκευασίες των προϊόντων που χρησιμοποιούμε. Εντοπίσαμε σε μερικές το σήμα της ανακύκλωσης και αποφασίσαμε ότι πρέπει να αποφεύγουμε τις πλαστικές συσκευασίες και να προτιμούμε αυτές που έχουν το σήμα της ανακύκλωσης. Τα παιδιά εντοπίζουν το σήμα της ανακύκλωσης σε συσκευασίες που χρησιμοποιούνε στο σπίτι, το κόβουν με τη βοήθεια των γονιών και το κολλούν σε χαρτί Α4. 12
Επικοινωνήσαμε με την εταιρία ΑΦΗΣ και μας έστειλε τον κάδο ανακύκλωσης. Τα παιδιά φέρνουν μπαταρίες από το σπίτι και τις τοποθετούν στον κάδο Βλέπουμε στην τηλεόραση την βιντεοκασέτα από το εκπαιδευτικό πακέτο μαθαίνουμε την διαδικασία της ανακύκλωσης του χαρτιού, του γυαλιού και των μετάλλων. Αποφασίζουμε να πάμε να δούμε το χώρο διαλογής υλικών που ανακυκλώνονται. 13
Βιώνουμε τη διαδικασία της ανακύκλωσης: αδειάσαμε σε κάδο τα υλικά που μαζέψαμε στο σχολείο, βρήκαμε το απορριμματοφόρο της ανακύκλωσης και παρακολουθήσαμε τον τρόπο διαλογής των υλικών Αποφασίσαμε να κατασκευάσουμε ανακυκλωμένο χαρτί. Χρησιμοποιήσαμε χαρτιά από τον κάδο ανακύκλωσης. 14
Κατασκευάζουμε το λεξικό της ανακύκλωσης 15
Μετά από συζήτηση, αποφασίσαμε να κατασκευάσουμε μια αφίσα σχετικήμετοθέμαμας. Έτσι θα μπορούσαμε να διαδώσουμε στο χωριό την ανακύκλωση Με το ίδιο θέμα κατασκευάσαμε και τρίπτυχα φυλλάδια για να τα μοιράσουμε στα παιδιά του Δημοτικού σχολείου... Διαβάσαμε το παραμύθι «Ο κύριος Μπεν, η Μου και σκουπίδια» και αποφασίσαμε να κάνουμε έναν σκουπιδόκηπο. Έτσι θα δούμε ποια σκουπίδια «λιώνουν» μέσα στο χώμα και ποια δεν παθαίνουν τίποτα.. 16
Παίξαμε κουκλοθέατρο με ήρωες τον «χαρτονένιο», τον «αλουμινένιο», τον «μπουκάλι», τον «σκούπα» και τον «φαράσι» με τίτλο «τα σκουπίδια διαδηλώνουν» Αποφασίσαμε να κατασκευάσουμε πρωτομαγιάτικα στεφάνια από εφημερίδες και χαρτιά που βρήκαμε στον κάδο του χαρτιού 17
Κατασκευάσαμε κουμπαράδες με πλαστικά μπουκάλια και κούκλες από χαρτί, κι έτσι επαναχρησιμοποιήσαμε άχρηστα υλικά Ηομάδατουαλουμινίου κατασκευάζει κούκλες με κουτάκια αναψυκτικού από τον κάδο της. 18
Αφού διαβάσαμε τα παραμύθια : α) «Πως ένα βιβλίο έγινε χαρταετός» της Τ. Τσιλιμένη β) «Ήταν ένα μικρό χαρτάκι» των Α. Παρούση και Α. Κυριτσόπουλου, αποφασίσαμε να κάνουμε κι εμείς μια ιστορία με ήρωα ένα μικρό χαρτάκι. Το παραμύθι το υπαγόρευσαν τα παιδιά αλλά και το εικονογράφησαν 19
Μοιράσαμε τα φυλλάδια σε μαθητές του δημοτικούσχολείουαλλάκαισε ανθρώπους που συναντήσαμε στο δρόμο όταν βγήκαμε να τοποθετήσουμε τις αφίσες στα μαγαζιά του χωριού Ξεθάψαμε τα σκουπίδια που φυτέψαμε στο σκουπιδόκηπο και κάναμε μια λίστα μ αυτά που αλλοιώθηκαν και μια άλλη μ αυτά που παραμένουν αναλλοίωτα Τα αποτελέσματα μας έκαναν να σκεφτούμε και να συζητήσουμε 20
Επισκεφθήκαμε τον Δήμαρχο, για να του ζητήσουμε κάδους ανακύκλωσης, «γιατί πετάμε πολλά χαρτιά στα σκουπίδια», όπως χαρακτηριστικά του είπαν τα παιδιά Καλέσαμε τα παιδιά του δημοτικού και τους παρουσιάσαμε σε βιντεοπροβολή το cd που μας έστειλε το ΚΠΕ Έδεσσας: «ΕΝΑ ΠΡΩΙΝΟ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΚΗ» 21
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ με φύλλα αξιολόγησης με συζητήσεις με ερωτηματολόγιο προς τους γονείς Φύλλα αξιολόγησης 22
Ζωγραφιές των παιδιών 23
24
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΦΕΝΔΑΜΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ «ΑΝΑΚΥΚΛΩΝΩ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ, ΚΑΘΑΡΙΖΩ ΚΑΙ ΑΓΑΠΩ ΤΗ ΓΗ» ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ 1. Μετά την ενασχόλησή μας με το θέμα, αναφέρουν τα παιδιά τη λέξη ανακύκλωση στο σπίτι; Καθόλου συχνά αρκετά συχνά συνέχεια 2. Ζητούν τα παιδιά τα προϊόντα που αγοράζετε να έχουν συσκευασίες που ανακυκλώνονται; ΝΑΙ ΟΧΙ 3. Ψάχνουν το σήμα της ανακύκλωσης σε συσκευασίες που χρησιμοποιούν; ΝΑΙ ΟΧΙ 4. Αναγνωρίζουν το σήμα της ανακύκλωσης σε συσκευασίες που χρησιμοποιούν ; ΝΑΙ ΟΧΙ 5. Αναγνωρίζουν τους κάδους ανακύκλωσης όταν τους συναντούν; ΝΑΙ ΟΧΙ 6. Θα συμμετείχατε σε πρόγραμμα ανακύκλωσης του Δήμου σας ; Αν ΝΑΙ τι θα ανακυκλώνατε; ΝΑΙ ΟΧΙ ΧΑΡΤΙ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ ΓΥΑΛΙ ΠΛΑΣΤΙΚΟ ΟΛΑ 7. Πιστεύετε ότι ένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μπορεί να αλλάξει τη στάση των παιδιών απέναντι σε θέματα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος; ΝΑΙ ΟΧΙ 8. Πιστεύετε ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα συνέβαλε στο να υιοθετήσει το παιδί σας θετική στάση απέναντι στην ανακύκλωση; ΝΑΙ ΟΧΙ 25
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Γεωργόπουλος, Α. & Τσαλίκη, Ε. 1993. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Αρχές Φιλοσοφία, Μεθοδολογία, Παιχνίδια και Ασκήσεις. Gutenberg, Αθήνα. 2. Περιβαλλοντική Αγωγή για μικρά παιδιά. Καλειδοσκόπιο, Αθήνα. 3. Καλοπίσης, Γ. 1987. Με τα παιδιά στο Φυσικό Περιβάλλον. Πατάκης, Αθήνα. 4. Κοψιδά-Βρεττού, Π. 1999. Εισαγωγικά στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Οδηγός για την εκπόνηση προγραμμάτων Π.Ε. (Αυτοέκδοση), Λευκάδα. 5. Ματσαγγούρας, Η. 1995. Ομαδοκεντρική θεωρία και μάθηση. Θεωρία και πράξη της διδασκαλίας. Γρηγόρης, Αθήνα. 6. Ντολιοπούλου, Ε. 2000. Σύγχρονα προγράμματα για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Παπαδήμας, Αθήνα. 7. Πανταζής, Σ. 2002. Η παιδαγωγική εργασία στο νηπιαγωγείο. Μια προσέγγιση μέσα από την πράξη. Παπαδήμας, Αθήνα. 8. Τσούνης, Γ. 1993. Λεξικό για το περιβάλλον. Δελφίνι, Αθήνα. 9. Χρυσαφίδης, Κ. 1998. Βιωματική Επικοινωνιακή Διδασκαλία: Η εισαγωγή της μεθόδου Project στο σχολείο. Gutenberg. Αθήνα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 10. Ο κύριος Μπεν, η Μου και τα σκουπίδια Σ. Ζαραμπούκα ΠΑΤΑΚΗΣ 11. Το πρώτο Βιβλίο της οικολογίας 12. Το πρώτο βιβλίο των πειραμάτων 13. Σειρά ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ 14. Περιοδικό ΟΙΚΟ - εφημερίδα Καθημερινή τεύχη 52,53, τεύχος 9/11/2002 15. Αγαπώ το περιβάλλον οι συμβουλές του Μικρού Λύκου ΦΛΟΥΔΑΣ 16. Πως ένα βιβλίο έγινε Χαρταετός Τ. Τσιλιμένη Καστανιώτη 17. Ήταν ένα μικρό χαρτάκι Α. Παρούση, Α. Κυριτσόπουλος Ελ.Γράμματα 18. Ερευνώ και ανακαλύπτω Ε Δημοτικού ΟΕΔΒ 2005 19. Τετράδιο εργασιών 1ο τεύχος Γ Δημοτικού ΟΕΔΒ 2000 20. Γλώσσα 1ο τεύχος Γ Δημοτικού ΟΕΔΒ 2000 21. Εφημερίδα οι ερευνητές πάνε παντού τεύχος 82 Καθημερινή 26
Φορείς με τους οποίους συνεργαστήκαμε ΚΠΕ Έδεσσας Ελληνική Εταιρία ανακύκλωσης Δήμος Πύδνας Εταιρία διαχωρισμού ανακυκλώσιμων υλικών 27