Preventing Hnur Related Vilence by educatin and dialgue thrugh Immigrant NGOs ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ Ερωτήσεις και συζήτηση για το βιβλίο «Στα 20 ξεκινάς να σαπίζεις» ΟΝΟΜΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ: Örebr Cunty Administrative Bard ΧΩΡΑ: Σουηδία ΓΛΩΣΣΑ: Ελληνικά
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το βιβλίο «Στα 20 ξεκινάς να σαπίζεις» βασίζεται σε συνεντεύξεις με 20 νέες γυναίκες που διηγούνται την ιστορία τους για την βία που έχουν βιώσει για λόγους τιμής, τους αναγκαστικούς γάμους και τις πολιτισμικές πρακτικές. Συχνά, συναντάμε την αντίληψη ότι η βία που σχετίζεται με την τιμή είναι ένα φαινόμενο που αφορά μόνο σε πρόσφατα αφιχθέντες πρόσφυγες. Τα κορίτσια που έδωσαν συνέντευξη προέρχονται από οικογένειες που ζούνε στη Σουηδία πάνω από 20 χρόνια. Οι περισσότερες είτε μεγάλωσαν είτε γεννήθηκαν στη Σουηδία. Οι αναγκαστικοί γάμοι συνεχίζουν να αποτελούν συχνό φαινόμενο στην κοινότητα των Ρομά. Η διάκριση που βιώνουν μέσα στην ίδια τους την ομάδα, θρησκευτική ή εθνική, σε συνδυασμό με την απομόνωση μεγεθύνει το πρόβλημα, αλλά δεν αποτελεί την γενεσιουργό του αιτία. Δεν μπορούμε να το ονομάσουμε πρόβλημα ενσωμάτωσης σε μία κοινωνία όπου οι κώδικες τιμής κυριαρχούν. Το βιβλίο συνιστάται ως μεθοδολογικό εργαλείο για να ξεκινήσετε τη συζήτηση στις μεταναστευτικές ομάδες για θέματα που αφορούν τη βία που σχετίζεται με την τιμή και την διαπολιτισμικότητα. Η δυναμική της ομάδας είναι πολύ σημαντικός παράγοντας. Για το λόγο αυτό οι ομάδες θα πρέπει να απαρτίζονται από περίπου 10 άτομα, και να μην είναι μικρότερες από 4-5 άτομα. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Κύριος στόχος Ο κύριος στόχος των συζητήσεων στις μεταναστευτικές ομάδες είναι η συζήτηση και η κατανόηση του φαινομένου της βίας που σχετίζεται με την τιμή, μέσα από πραγματικές ιστορίες. Οι συζητήσεις θα έχουν συναισθηματική απήχηση και θα αποτελέσουν πηγή σκέψης και ανάλυσης μέσα στις ομάδες. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε το φαινόμενο, για να διαχειριστούμε αποτελεσματικά την πολυπλοκότητα του προβλήματος της βίας και της κακοποίησης. Ο προτεινόμενος τρόπος συζήτησης, μέσα στις μεταναστευτικές ομάδες, προτείνεται για τους ακόλουθους λόγους: Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση πραγματικών αναγκών των συμμετεχόντων/συμμετεχουσών και να καθοδηγήσει την συζήτηση στη σωστή κατεύθυνση. Στις μεταναστευτικές ομάδες, οι συμμετέχοντες/ συμμετέχουσες με παρόμοιες ανάγκες και προβλήματα μπορούν να παρέχουν μεταξύ τους υποστήριξη, νέες ιδέες και τρόπους αντιμετώπισης. Με αυτόν τον τρόπο οι συμμετέχοντες/ συμμετέχουσες βρίσκουν μόνοι τους/ μόνες τους τη λύση μέσω του διαλόγου αντί να τους δίνονται έτοιμες λύσεις. Ο ρόλος του συντονιστή είναι να 2
καθοδηγήσει την ομάδα για να συζητηθούν εκείνα τα θέματα που αφορούν τα μέλη της. Για να δημιουργηθεί το συναίσθημα «Δεν είμαι μόνος/μόνη μου». Τα μέλη της ομάδας νιώθουν ότι υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι με παρόμοια προβλήματα και έτσι γεννιέται η εμπιστοσύνη. Προσδοκώμενα αποτελέσματα Κατανόηση της πολιτιστικής διάστασης της βίας για θέματα τιμής. Κατανόηση των «κανόνων» της τιμής. Ενίσχυση της ικανότητας ανταλλαγής εμπειριών μέσω της ενδυνάμωσης της ομάδας. Βήματα εφαρμογής 1. Επιλογή του συντονιστή της συζήτησης. 2. Τα μέλη της ομάδας διαβάζουν το βιβλίο. 3. Σύντομη παρουσίαση του βιβλίου στην ομάδα πριν από τη συζήτηση. 4. Έναρξη των ομαδικών συναντήσεων: Οι συμμετέχοντες/ συμμετέχουσες θα πρέπει να σας δώσουν την προφορική τους συγκατάθεση Διαβάστε το κείμενο της προφορικής συγκατάθεσης. Βεβαιωθείτε ότι όλοι καταλαβαίνουν τα δικαιώματά τους και διαβεβαιώστε τους/τες ότι δεν θα αποκαλύψετε τις ταυτότητές τους σε οποιαδήποτε δημοσίευση/ αναφορά. Εδραιώστε την επικοινωνία Συχνά τα μέλη μίας ομάδας δεν ξέρουν τι να περιμένουν από μία ομαδική συζήτηση. Είναι χρήσιμο για τον συντονιστή να περιγράψει το σκοπό και την μορφή της συζήτησης στην αρχή κάθε συνάντησης έτσι ώστε η ομάδα να νιώθει άνετα. Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η συζήτηση είναι ανεπίσημη, όλοι έχουν λόγο και οι διαφορετικές απόψεις είναι ευπρόσδεκτες. Ακολουθήστε τα βήματα του προγράμματος που δημιουργήσατε στην αρχή αναφορικά τα θέματα και το περιεχόμενο κάθε συνάντησης Το σχέδιο που δημιουργεί ο συντονιστής εκ των προτέρων θα αποτελέσει για αυτόν το πλαίσιο για να διερευνήσει, να εξετάσει λεπτομερώς και να θέσει ερωτήσεις. Όταν ξεκινάμε με μία προσεκτικά σχεδιασμένη ερώτηση θα βοηθήσουμε τους συμμετέχοντες/ τις συμμετέχουσες να μοιραστούν τις εμπειρίες τους με εστιασμένο και ουσιαστικό τρόπο. Επιπλέον, η χρήση σχεδίου αυξάνει την κατανόηση των δεδομένων. Εάν η ομάδα δώσει ελλιπείς ή άσχετες απαντήσεις, ο συντονιστής μπορεί να ανιχνεύσει πληρέστερες και σαφέστερες απαντήσεις. Μερικές προτεινόμενες τεχνικές είναι: Επαναλάβετε την ερώτηση η επανάληψη αφήνει περισσότερο χρόνο για σκέψη. 3
Δώστε χρόνο για την απάντηση κάνοντας παύση ένα στοχαστικό νεύμα ή ένα βλέμμα προσδοκίας μπορεί να αποκαλύψουν ότι περιμένετε μία πιο πλήρη απάντηση. Επαναλάβετε την απάντηση όταν η ομάδα την ακούσει ξανά μπορεί να δοθεί το έναυσμα για να ξεκινήσει η συζήτηση. Ρωτήστε ερωτήσεις «πότε, τι, που, ποιο και πώς» προκαλούν πιο λεπτομερείς πληροφορίες. Χρησιμοποιείστε ουδέτερα σχόλια όπως «Έχετε κάτι να προσθέσετε;» Αναθεώρηση των ερωτήσεων των ομάδων Θα πρέπει να αναθεωρήσετε κάποιες ερωτήσεις για να αυξήσετε την πολιτισμική ευαισθησία ή ανταπόκριση του αρχικού σχεδίου. Επίσης, λάβετε υπόψη σας ότι συγκεκριμένες ερωτήσεις παρακωλύουν τις ομαδικές συζητήσεις. Για παράδειγμα, ερωτήσεις ναι-ή-όχι είναι μονοδιάστατες και δεν ενεργοποιούν τη συζήτηση. Οι ερωτήσεις «γιατί» κάνουν τους ανθρώπους αμυντικούς και ωθούν τους ανθρώπους να υιοθετούν «πολιτικά ορθές» απόψεις σε αμφιλεγόμενα ζητήματα. Άλλες συμβουλές για την καθοδήγηση της συζήτησης Στις ομάδες, συχνά, κάποια άτομα μονοπωλούν την συζήτηση. Είναι δική σας ευθύνη να ισορροπείτε την συμμετοχή και να εξασφαλίζετε ότι κάθε συμμετέχων/ συμμετέχουσα έχει την ευκαιρία να συμβάλει στην συζήτηση. Οι παρακάτω στρατηγικές μπορεί να σας φανούν χρήσιμες: Θέστε ερωτήσεις σε άτομα που δείχνουν απρόθυμα να μιλήσουν. Δώστε μη λεκτικά σήματα (κοιτάξτε αλλού ή σταματήστε να κρατάτε σημειώσεις όταν ένα άτομο μιλάει για πολλή ώρα). Παρέμβετε, συνοψίστε και επαναπροσδιορίστε την συζήτηση. Μειώστε την πίεση που νιώθουν τα άτομα να συμμορφωθούν με την επικρατούσα άποψη. Όταν υιοθετείται μία ιδέα χωρίς γενική συζήτηση ή διαφωνία, παρατηρείται το φαινόμενο της πίεσης της ομάδας. Για να μειωθεί αυτή η δυναμική της ομάδας, ο συντονιστής θα πρέπει να ανιχνεύει εναλλακτικές απόψεις. Για παράδειγμα, ο συντονιστής μπορεί να Για παράδειγμα, ο διαμεσολαβητής μπορεί να εγείρει ένα άλλο ζήτημα, ή να πει, «Είχαμε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση, αλλά ας διερευνήσουμε άλλες ιδέες ή απόψεις. Έχει κάποιος μια διαφορετική εμπειρία που επιθυμεί να μοιραστεί;». 5. Μετά τη συζήτηση, εξηγήστε την ιδέα της άσκησης και τον τρόπο που αντέδρασαν τα άτομα: τέτοιες αποφάσεις βασίζονται σε αξίες που είναι καλά κρυμμένες, και συνήθως ασυνείδητες. ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Προτεινόμενες ερωτήσεις για την συζήτηση Εξαφανίζεται το καταπιεστικό σύστημα αξιών εάν κάποιος αλλάξει τόπο κατοικίας; 4
Υπάρχει σαφής σύνδεση μεταξύ της βίας που σχετίζεται με την τιμή και της εθνοτικής καταγωγής; Με ποιον τρόπο μπορεί η απομόνωση να δυσχεράνει την κατάσταση των πιθανών θυμάτων; Πώς μπορούν να επιδεινώσουν την κατάσταση ο πολιτισμικός σχετικισμός και ο ρατσισμός στις αρχές; Γιατί η σεξουαλικότητα της γυναίκας είναι κεντρικό θέμα στην βία που σχετίζεται με την τιμή; Ποια είναι η σχέση μεταξύ ενός ατόμου και μίας στην βία που σχετίζεται με την τιμή; Απαιτούμενος εξοπλισμός Το βιβλίο εκτυπωμένο ή σε ηλεκτρονική μορφή για όλους. Λίστα με ερωτήσεις για να καθοδηγήσετε την συζήτηση Διάρκεια / Χρόνος Προτείνεται η οργάνωση 2 συνεχόμενων συναντήσεων, 40 λεπτά η καθεμία, με διάλειμμα 10 λεπτών. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στη συγγραφέα του βιβλίου Maria Hagberg. Μην το χρησιμοποιείτε χωρίς παραπομπή. Μην το χρησιμοποιείτε για εμπορικούς σκοπούς. 5