MΑΘΗΣΗ ΜΕΣΩ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ PROBLEM SOLVING) Παναγιώτης Σαραντόπουλος Σχολικός Σύµβουλος ΠΕ 04
ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΩ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΣΚΑΛΟΥ
ΟΡΙΣΜΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ = ΣΚΟΠΟΣ + ΕΜΠΟ ΙΟ Το πρόβληµα περιέχει τα δεδοµένα, δηλαδή τα στοιχεία, τις σχέσεις τους και τις συνθήκες που συνθέτουν την αρχική κατάσταση. Το εµπόδιο είναι χαρακτηριστικό τόσο του λύτη όσο και της θέσης του προβλήµατος που τον δυσκολεύει να µετασχηµατίσει την αρχική κατάσταση σ αυτήν που επιθυµεί Επίλυση προβλήµατος είναι η ενεργή διαδικασία προσπάθειας να γίνει ο µετασχηµατισµός και έχει σχέση µε την µετάγνωση Ο όρος Μετάγνωση χρησιµοποιείται για να περιγράψει τη γνώση µας για το πως αντιλαµβανόµαστε, θυµόµαστε σκεπτόµαστε, ενεργούµε. Με άλλα λόγια Τι γνωρίζουµε για το πως γνωρίζουµε
Σύµφωνα µε το PIZA 2003: ηεπίλυση προβλήµατος είναι η ικανότητα του ατόµου να χρησιµοποιεί γνωσιακές διαδικασίες (εφαρµογή της γνώσης, χαρακτηρισµός, αναπαράσταση, αναστοχασµός, επικοινωνία) προκειµένου να αντιµετωπίσει προβλήµατα τα οποία: Προέρχονται είτε απο πραγµατικές καταστάσεις είτε αναγνωρίζονται ως σηµαντικά για την κοινωνία Είναι διαθεµατικά, και δεν συνδέονται µε ένα µόνο γνωστικό αντικείµενο Η διαδικασία επίλυσης δεν είναι άµεσα προφανής,
1 2 3 4 ιαφορές Ασκήσεων- Προβληµάτων ΑΣΚΗΣΕΙΣ Ιδεατές ή τεχνητές καταστάσεις Συνήθως έχουν µία λύση Μονόδροµος η στατηγική λύσης. Ενισχύουν την συγκλίνουσα σκέψη. Σώµα αφήνεται από ύψος Η και εκτελεί ελεύθερη πτώση. Αν η κίνηση του σώµατος µέχρι το έδαφος διήρκησε 10 s να υπολογίσεις το ύψος Η. Παραδείγµατα ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Πραγµατικές καταστάσεις Επιδέχονται πολλαπλές λύσεις Παράλληλοι και τεµνόµενοι δρόµοι Ενισχύουν την αποκλίνουσα σκέψη Ελαιοχρωµατιστής θέλει να πληροφορηθεί το ύψος µιας πολυκατοικίας προκειµένου να υπολογίσει το εµβαδό της εξωτερικής πρόσοψης και να δώσει την ανάλογη προσφορά. Υπόδειξε του ένα τρόπο υπολογισµού του ύψους.
ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΒΗΜΑΤΑ - ΣΤΑ ΙΑ Κατανόηση και αναπαράσταση του προβλήµατος Συλλογή και οργάνωση της κατάλληλης και ουσιώδους πληροφορίας Κατασκευή και διαχείριση ενός σχεδίου δράσης ή µιας στρατηγικής Συλλογισµός, έλεγχος υποθέσεων,λήψη απόφασης, επίλυση ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: η επίλυση προβλήµατος αποτελεί διδακτική στρατηγική εποικοδοµητικού τύπου, εµπεριέχουσα το στοιχείο της εννοιολογικής αλλαγής, αφού ο λύτης χρησιµοποιεί τις προϋπάρχουσες ιδέες, τις οποίες τροποποιεί ώστε να ικανοποιήσει νέες καταστάσεις.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΣΚΑΛΟΥ ΑΣΚΑΛΟΣ «ΗΘΟΠΟΙΟΣ» ΑΣΚΑΛΟΣ «ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ» ΣΤΑ ΙΟ Παρουσίαση του προβλήµατος Συλλογή και οργάνωση της κατάλληλης και ουσιώδους πληροφορίας ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΗ ιαβάζει ή ακούει το πρόβληµα Κάνει ερωτήσεις για διευκρίνιση Αποτυπώνει - καταγράφει τις σχετικές πληροφορίες ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΑΣΚΑΛΟΥ Παρουσιάζει το πρόβληµα στην τάξη Απαντάει σε ερωτήσεις σχετικές µε την κατανόηση του προβλήµατος Οργανώνει τους µαθητές ώστε να αρχίσουν να εργάζονται Παρέχει πιθανές πηγές πληροφοριών Θέτει ερωτήσεις ώστε να εστιάσει την προσοχή των µαθητών στις σχετικές πληροφορίες ΠΡΟΣ ΟΚΟΜΕΝΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ Κατανόηση και αναπαράσταση του προβλήµατος ιάκριση γεγονότων και απόψεων Ενεργοποίηση της προϋπάρχουσας γνώσης
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΣΚΑΛΟΥ ΑΣΚΑΛΟΣ «ΗΘΟΠΟΙΟΣ» ΑΣΚΑΛΟΣ «ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ» ΣΤΑ ΙΟ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΑΣΚΑΛΟΥ ΠΡΟΣ ΟΚΟΜΕΝΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ Κατασκευή και διαχείριση ενός σχεδίου δράσης ή µιας στρατηγικής Επίλυση Εργάζεται µόνος ή σε οµάδα µε άλλους µαθητές Αναπτύσσει και συζητά τη λύση του Συµµετέχει στη συζήτηση διαφορετικών λύσεων Προσπαθεί να το γενικεύσει Προσπαθεί να αναλύσει την όλη πορεία Σύνδεση µεταξύ των Ενθαρρύνει τους µαθητές νέων και παλαιών να συζητούν µεταξύ τους εννοιών τις ιδέες τους Αναγνώριση των Συµβουλεύει, µεταβλητών του υποστηρίζει, παρατηρεί προβλήµατος και των µεταξύ τους συνδέσεων Ενθαρρύνει τους µαθητές να παρουσιάζουν τις λύσεις τους κατά οµάδες (3-5 µαθητών) Προβάλλει τη σηµασία του "ελέγχου" (control) και υποστηρίζει κάθε πιθανή γενίκευση του προβλήµατος Θέτει πιθανά «εµπόδια» για αναζήτηση και άλλων λύσεων Μεταφορά γνωστικού περιεχοµένου και δεξιοτήτων µάθησης σ ένα πλαίσιο που επηρεάζει τη µάθηση άλλου υλικού ιεύρυνση των δυνατοτήτων τους