ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλίας Α ΒΙ.ΠΕ. Βόλου 38500 Βόλος Τηλ.: 24210 96740 Fax: 24210 96750 Web: http://www.cereteth.gr E-mail: admin@cereteth.gr Γεώργιος Κ. Σακκάς PhD Ερευνητής Γ Κλινικής Εργοφυσιολογίας Υπεύθυνος Τομέα Κινησιολογίας Ινστιτούτο Έρευνας & Τεχνολογίας Θεσσαλίας gsakkas@mail.ireteth.certh.gr, www.livelab.eu http://itema.cereteth.gr/ e mail: sdivane@ireteth.certh.gr
Υπεύθυνος Τομέα Κινησιολογίας: Δρ. Σακκάς Αντικείμενο του Τομέα είναι η συνεργατική σύνθεση των επιστημών της φυσιολογίας, βιοχημείας και βιομηχανικής της ανθρώπινης κίνησης με σκοπό τη βελτίωση της σωματικής επάρκειας και της ποιότητας ζωής. Οι δράσεις του Τομέα Βασική & Εφαρμοσμένη Έρευνα Διεκδίκηση Χρηματοδότησης από Εθνικούς και Ευρωπαϊκούς πόρους Διάχυση γνώσης στο ευρύ κοινό Παροχή Υπηρεσιών Θεματικές Ενότητες μελέτη της επίδρασης των κλιματικών αλλαγών στην σωματική υγεία τεκμηρίωση της άσκησης ως θεραπευτική αγωγή (exercise is medicine), δια βίου άσκηση σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα (exercise for life), έρευνα της (παθο)φυσιολογίας του σκελετικού μυός, αποκατάσταση παθολογικών περιστατικών και τραυματισμών υποστήριξη αθλητών υψηλού επιπέδου, διεπιστημονική έρευνα (συνεργασία με άλλες ειδικότητες).
Στελέχωση του Τομέα Κύριοι Ερευνητές 1 Σακκάς Συνεργαζόμενοι Ερευνητές 6 Φλουρής Α, Γιάκας Ι, Χρυσάγης Κ, Καρατζαφέρη Χ, Τζιαμούρτας Α, Κουτεντάκης Γ Μεταδιδακτορικοί Ερευνητές 4 Τσαόπουλος Δ, Τσαταλάς Θ, Μουστακίδης Α, Σταυρόπουλος Α Διδακτορικοί Ερευνητές 4 Σπυρόπουλος Ι, Σιδέρης Β, Γρηγορίου Σ, Παππάς Α Διοίκηση 1 Τσιότρα Γ Γραμματεία 1 Θωμά Α Σύνολο 17 +25 Διεπιστημονικό Εργαστήριο
Brief CV Γιώργος Σακκάς - Ερευνητής Γ Σπουδές Εκπαίδευση Εμπειρία 1991-1995 BSc Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, ΕΚΠΑ 1997-2001 PhD Manchester Metropolitan University, UK 2001-2003 Post Doc University of California San Francisco, USA 2003-2005 Researcher Associate University of California San Francisco, USA 2005-2008 Ερευνητής με το πρόγραμμα ΕΝΤΕΡ Ιατρική Σχολή, Πανεπιστημίου Θεσσαλίας 2008-Σήμερα Ερευνητής ΚΕΤΕΑΘ ΕΚΕΤΑ/ΙΕΤΕΘ Ερευνητικά Ενδιαφέροντα Η χρήση της άσκησης ως μέσο βελτίωσης της υγείας ασθενών με χρόνια νοσήματα Διαταραχές του ύπνου και μεταβολισμός Σωματικός και πνευματικός κάματος Μηχανισμοί και τρόποι αντιμετώπισης Εξειδίκευση Ασθενείς με Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια Αιμοκαθαιρόμενοι Απεικονιστικές μέθοδοι για την σύσταση σώματος και διαφόρων οργάνων Εργοφυσιολογική αξιολόγηση υγιών και ασθενών ατόμων
Ερευνητικά Ενδιαφέροντα Η επίδραση στην κοινωνία και την οικονομία
Τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα επικεντρώνονται σε θέματα «Καρδιαγγειακής Θνησιμότητας»
Γιατί η έρευνά μου είναι σημαντική; Η Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια είναι η «Νέα Επιδημία» Το 10% του γενικού πληθυσμού έχει κάποια μορφή Νεφρικής Ανεπάρκειας 109 άτομα ανά εκατομμύριο πληθυσμού θα καταλήξουν στην Αιμοκάθαρση Στην Ελλάδα οι αιμοκαθαιρόμενοι ασθενείς υπολογίζονται γύρω στις 10,000 ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση το νούμερο αυτό ανέρχεται στους 80,000 ασθενείς Ο Σακχαρώδης Διαβήτης παραμένει η κύρια και πιο συχνή αιτία χρόνια νεφρικής ανεπάρκειας (25%) Ο μέσος όρος ηλικίας των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών είναι στα 60 έτη ενώ το προσδόκιμο ζωής στα 5 έτη είναι λιγότερο από 40% (6 στους 10 ασθενείς θα έχουν πεθάνει μέσα στα 5 πρώτα χρόνια της αιμοκάθαρσης) Η κύρια αιτία θανάτου είναι τα Καρδιαγγειακά Νοσήματα Η Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια συσχετίζεται με: Πρόωρη συνταξιοδότηση, αναπηρικά επιδόματα και συντάξεις, χαμηλή παραγωγικότητα, και συχνές νοσηλείες. Όλα αυτά κοστίζουν εκατομμύρια ευρώ στα εθνικά συστήματα υγείας και στους πολίτες.
Η βελτίωση της Ποιότητας Ζωής είναι ο κύριος στόχος της δουλειάς μου Με το να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των ασθενών μπορούμε να αλλάξουμε: Την πορεία της Νεφρικής Νόσου Την λειτουργική ικανότητα & ικανότητα ανεξάρτητης διαβίωσης Την υγεία τους και συνεπώς να μειώσουμε τις συχνές νοσηλείες Την ψυχική τους υγεία και συνεπώς την κοινωνική τους ζωή Την παραγωγικότητα τους και συνεπώς να παραμείνουν ενεργά μέλη της κοινωνίας και σαν αποτέλεσμα όλων των παραπάνω Μειώνονται τα επιδόματα αναπηρίας Μειώνεται το κόστος θεραπείας και νοσηλείας Εξοικονομούνται πολλά χρήματα από το σύστημα υγείας Αυτές οι δράσεις έχουν «προστιθέμενη αξία»: Για κάθε 1 ευρώ που ξοδεύεται για την βελτίωση της ζωή των ασθενών, εξοικονομούνται περίπου 30 από την μείωση των δαπανών υγείας και την αύξηση της παραγωγικότητας
Research in the Service of the Society Ο κύριος στόχος της ερευνητικής μου δραστηριότητας είναι να βοηθήσω τους χρόνια πάσχοντες να «πάρουν πίσω την χαμένη τους ζωή» Αυτό συμβαδίζει απόλυτα με τις αρχές και τις ηθικές απαιτήσεις της έρευνας για την «Κοινωνία και τον Άνθρωπο»
Proof of Excellence - Επιτεύγματα Διακρίσεις Δημοσιεύσεις Χρηματοδοτήσεις Σύνολο Δημοσιεύσεων σε περιοδικά με δείκτη βαρύτητας: 44 (PubMed) Σύνολο Αναφορών από το 2003: 774 (PoP) / H-index: 14 Συνολική Χρηματοδότηση: PI > 750,000 / Co Pi/ named investigator > 7,000,000 Κεφάλαια σε Βιβλία: 3 International Profile o o o o o International Conference Awards 1 st Endocrine Society and Pfizer, Inc. International Award for Excellence in Published Clinical Research in The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism in 2009. Reviewer in 16 Journals with IF Associate Editor in BMC research notes Member of Editorial Board in 1. World Journal of Nephrology 2. World Journal of Clinical Urology 3. Frontiers in Striated Muscle Physiology 4. Journal of Sleep Disorders & Therapy 5. Health Psychology Research Journal Co-organizer with Dr. Karatzaferi of the 41 st European Muscle Conference in 2012 in Rhodes, Greece (www.emc2012.gr)
Κύριες Ερευνητικές Κατευθύνσεις του Τομέα Εργαστήρια του Τομέα Μελέτης της Δομής & Λειτουργίας του Μυός (Muscle Lab) και Κλινικών Μελετών (Live Lab) Muscle Lab: δραστηριοποιείται στη μελέτη της επίδρασης της άσκησης & περιβαλλοντικών παραγόντων στη δομή και τη λειτουργία του σκελετικού μυός. Έμφαση δίδεται στην κατανόηση των μηχανισμών της μυϊκής κόπωσης και αδυναμίας σε συνθήκες υγείας ή νόσου. Βασισμένα σε βιοφυσικές, μηχανικές και βιοχημικές μεθόδους, τρέχοντα έργα στοχεύουν στην εξέταση του φαινομένου της σκελετικής μυϊκής κόπωσης, χρησιμοποιώντας τεχνικές μηχανικής ανάλυσης απομονωμένων μυϊκών ινών και βιοχημικές/μοριακές αναλύσεις, τα αποτελέσματα των οποίων μπορούν να συνδεθούν άμεσα με το βασικό μηχανισμό της αλληλεπίδρασης της ακτίνης με τη μυοσίνη και να αποκαλύψουν νέες κατευθύνσεις για τον σχεδιασμό θεραπειών/σκευασμάτων για την αντιμετώπιση της μυϊκής αδυναμίας. Live Lab: ειδικεύεται στην διεξαγωγή κλινικών μελετών χρησιμοποιώντας την σωματική άσκηση ως μέσο για τη βελτίωση της ποιότητας και διάρκειας ζωής των ασθενών που πάσχουν από χρόνια νοσήματα. Εξετάζει επίσης τον συνδυασμό της άσκησης με φαρμακευτική ή άλλη αγωγή. Είναι πρωτεργάτης στην έρευνα των παραγόντων της ποιότητας ζωής των αιμοκαθαιρόμενων ασθενών, όπως του ρόλου της ποιότητας του ύπνου και των παρενεργειών της μυϊκής ατροφίας. Το LIVE Lab χρησιμοποιεί την θεραπευτική άσκηση ως "φάρμακο" για την αντιμετώπιση των ασθενειών που σχετίζονται με τον μοντέρνο τρόπο ζωής.
Κύριες Ερευνητικές Κατευθύνσεις του Τομέα Εργαστήρια του Τομέα Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας (Fame Lab) διεξάγει έρευνα με σκοπό να διευκρινίσει τους φυσιολογικούς μηχανισμούς που ρυθμίζουν τις ανθρώπινες προσαρμογές στις επιρροές του περιβάλλοντος. Το κυρίαρχο ερευνητικό ενδιαφέρον αφορά στους φυσιολογικούς μηχανισμούς και τις νευρικές οδούς που ρυθμίζουν τη θερμική ομοιόσταση. Οι παρόντες και οι μελλοντικοί μας ερευνητικοί στόχοι περιλαμβάνουν επίσης τις προσαρμογές στο διάστημα και άλλα ακραία περιβάλλοντα («διαστημικοί περίπατοι», διάφορα τοξικά, καπνός και ρύπανση) καθώς και μοντελοποίηση και προσομοίωση για τη βελτίωση και την ανάπτυξη τεχνολογικών συστημάτων ζωής όπως προστατευτικός/έξυπνος ρουχισμός, μικρο-κλιματικά συστήματα ενδυμασίας, ανάπτυξη στολών για «διαστημικούς περιπάτους» κ.α. Βιοχημείας της Άσκησης (BioChem Lab) στοχεύει στην παραγωγή επιστημονικής γνώσης στα ερευνητικά πεδία της βιοχημείας της άσκησης και της αθλητικής διατροφής. Κύριος σκοπός του εργαστηρίου είναι η αποκάλυψη των κυτταρικών και μοριακών μηχανισμών μέσω των οποίων η άσκηση και η διατροφή επηρεάζουν την λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού σε υγιείς αλλά και χρόνια πάσχοντες ερευνώντας εις βάθος τους μηχανισμούς του οξειδωτικού στρες και της ασκησιογενούς φλεγμονής.
Κύριες Ερευνητικές Κατευθύνσεις του Τομέα Εργαστήρια του Τομέα Διεπιστημονικό Εργαστήριο Μηχανοτρονικής & Εμβιομηχανικής Έρευνας Το Διεπιστημονικό Εργαστήριο Μηχανοτρονικής & Εμβιομηχανικής Έρευνας στοχεύει στην προώθηση έρευνας στη μηχανική της ανθρώπινης κίνησης και στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και εφαρμογών οι οποίες θα οδηγήσουν στην βελτίωση της ανθρώπινης κίνησης και της ποιότητας ζωής.
Εγκαταστάσεις του Τομέα Ο Τομέας Κινησιολογίας μοιράζεται εγκαταστάσεις με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας σύμφωνα με προϋπάρχον μνημόνιο συνεργασίας. Εγκαταστάσεις Γραφεία και εργαστηριακός χώρος σε κτήρια παραχωρούμενα από τον Δήμο Τρικκαίων Συμπληρωματικός εργαστηριακός χώρος στα Τμήματα ΤΕΦΑΑ, Ιατρικής και Μηχανολόγων του Π.Θ. Το τομέας ΔΕΝ έχει ιδιόκτητες εγκαταστάσεις
Εξοπλισμός του Τομέα Ο Τομέας Κινησιολογίας μοιράζεται εξοπλισμό με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας σύμφωνα με το μνημόνιο συνεργασίας Εξοπλισμός που ανήκει στον Τομέα Κινησιολογίας Full equipped Environmental chamber/calorimetry system Doppler blood flow measurement system Refractometer for urine specific gravity Exercise/Rest electrocardiograph Exhaled nitric oxide meter Lung volume spirometer 10 cameras Vicon motion analysis system 2 Force plates and 1 wireless EMG system Hypoxico chamber system Muscle micro dynamometer system with t-jump Biochemistry core lab system
Κυριότερα Ερευνητικά Αποτελέσματα Εργαστήριο Μελέτης της Δομής και Λειτουργίας του Μυός & Κλινικών Μελετών Η συστηματική άσκηση κατά την διάρκεια της αιμοκάθαρσης βελτιώνει τους δείκτες κάθαρσης των νεφροπαθών (Giannaki et al., 2011a) Το σύνδρομο περιοδικών κινήσεων των άκρων κατά την διάρκεια του ύπνου αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα στους αιμοκαθαιρόμενους νεφροπαθείς (Giannaki et al., 2013) Η έντονη σωματική δραστηριότητα μειώνει σημαντικά τα συμπτώματα κατάθλιψης στους ασθενείς με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια (Mitrou et al., 2013) Η οσφυαλγία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα στο νοσηλευτικό προσωπικό των δημόσιων νοσοκομείων (Κυριακάτική Ελευθεροτυπία 14/07/2013). Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών επάγει την μυϊκή ατροφία σε αιμοκαθαιρόμενους νεφροπαθείς (Giannaki et al., 2011b) H χρόνια συστημική ουραιμία αναστέλλει την ταχύτητα συστολής του μυός (Karatzaferi et al. unpublished to be presented in EMC 2013), μειώνει την ικανότητα ανάπτυξης τάσης (Mitrou et al. unpubl-emc 2013) και επάγει το οξειδωτικό στρες στον σκελετικό μυ (Poulianiti et al. unpubl-emc 2013) Παράγοντες κόπωσης (όπως το χαμηλό ph, και τα επίπεδα Pi) επιδρούν ανασταλτικά στη κινητική της ακτομυοσίνης και σε υψηλή (φυσιολογική) θερμοκρασία, με πιο εμφανή επίδραση στην μυοσίνη τύπου Ι (βραδείας συστολής Karatzaferi & Geeves unpubl IUPS 2013)
Κυριότερα Ερευνητικά Αποτελέσματα Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας Η χρόνια φυσική δραστηριότητα αυξάνει την ενεργοποίηση του φαιού λιπώδη ιστού (Dinas et al., 2013) Το ανθρώπινο σώμα ανιχνεύει μεταβολές ροής θερμότητας στο δέρμα, και όχι τη θερμοκρασία του δέρματος (Flouris et al., 2007, 2009, 2011) Μια ώρα παθητικού καπνίσματος προκαλεί μείωση της πνευμονικής λειτουργικότητας και αύξηση κυτταροκινών φλεγμονής για τουλάχιστον 3 ώρες μετά την έκθεση (Flouris et al., 2007, 2008, 2009, 2010) Εργαστήριο Βιοχημείας της Άσκησης Οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα που έχουν αυξημένο Δείκτη Μάζας Σώματος παρουσιάζουν μεγαλύτερα κινητικά προβλήματα και βρίσκονται σε πιο προχωρημένο στάδιο ασθενείας (Stavropoulos-Kalinoglou et al., 2008) Η συμπληρωματική λήψη σπιρουλίνας αυξάνει την απόδοση και μειώνει τη λιπιδική υπεροξείδωση (Kalafati et al. 2010) Ηλικιωμένα άτομα που ακολουθούν αγωγή με στατίνες μπορούν να συμμετάσχουν σε προγράμματα άσκησης (Panagiotou et al. 2012) H συμπληρωματική λήψη βιταμινών C και E δεν οδηγούν σε βελτίωση της απόδοσης μετά από έκκεντρη προπόνηση (Theodorou et al. 2011) H σωματική άσκηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συμπληρωματική αγωγή για την αντιμετώπιση της κατάχρησης αλκοόλ (Zourbanos et al. 2011)
Κυριότερα Ερευνητικά Αποτελέσματα Διεπιστημονικό Εργαστήριο Εμβιομηχανικής Έρευνας Η συνδεσμοπλαστική διπλής δεσμίδας προσθίου χιαστού συνδέσμου υπερτερεί έναντι της απλής δεσμίδας στoν έλεγχο της κνημιαίας στροφής σε συνθήκες κόπωσης (Hantes et al., 2012) Tο μυοσκελετικό σύστημα διαθέτει διαφορετικό μηχανισμό αντιμετώπισης του μυϊκού τραυματισμού σε διαφορετικές ταχύτητες βάδισης και τρεξίματος (Tsatalas et al. 2010, 2013) H μυϊκή βλάβη και ο επικείμενος καθυστερημένος μυϊκός πόνος άλλάζουν σημαντικά την μηχανική της κίνησης από καθιστή σε όρθια θέση. Οι μεταβολές αυτές της εξεταζόμενης κίνησης παρουσιάζουν ομοιότητες με την στρατηγική που χρησιμοποιούν άνθρωποι τρίτης ηλικίας και άλλες ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες, κάτι που πιθανά να βοηθήσει μελλοντικά στο σχεδιασμό προγραμμάτων αποκατάστασης. (Spyropoulos et al., 2013)
Επιλεγμένα Τρέχοντα Ερευνητικά Έργα 2013-2017: GI-Neu: FP7-PEOPLE-2012-IAPP. Funding: 410,000. 2013-17: U-GENE: FP7-PEOPLE-2012-IRSES. Funding: 410,400. 2013-17: Heat stress in older adults and individuals with type 2 diabetes. Operating Grant, Canadian Institutes of Health Research. Funding: 325,379. 2012-16: Towards safer bicycling through optimization of bicycle helmets and usage. EU FP7 COST Action TU1101. Funding: 472,000. 2010-14: ICARUS: FP7-PEOPLE-2009-IRSES. Funding: 151,200. 2009-13: THERMOMICS: FP7-PEOPLE-IRG-2008. Funding: 100,000. 2013 15: Θεραπευτικός Τουρισμός στην Θεσσαλία «Πρόγραμμα Συνεργασία»: 600,000 2013 17: Wi-Shoe: FP7-Research for the benefit of SMEs. Funding: 1,200,000 2012 15: Μετρητής Στροφικής Ικανότητας Γόνατος «Υποστήριξη Νέων Επιχειρήσεων για Δραστηριότητες Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης» Funding: 800,000 2012 15: BIOMIMETIC LEGGED ROBOTS OPERATING IN ROUGH ENVIRONMENTS Πρόγραμμα «ΘΑΛΗΣ» Funding: 600,000
Σημαντικότερα Επιτεύγματα Κοινωνικό Έργο Δράσεις Διάχυσης Μόνο το 2013 (Ιανουάριο Ιούλιο) το ΙΕΤΕΘ έχει να δείξει: 2013 - Δημοσιεύσεις με affiliation το IETEΘ-ΕΚΕΤΑ 27 (Σακκάς 6, Φλουρής 6, Καρατζαφέρη 7, Τζιαμούρτας 8, Γιάκας 4, Πασχάλης 3, Κουτεντάκης 17) 2013 Χρηματοδοτήσεις από Ευρωπαϊκά προγράμματα 14 Ευρωπαϊκά προγράμματα + 2 reserve list = Συνολικά για το ΕΚΕΤΑ>5 εκατομμύρια ευρώ Άρθρα στον Αθηναϊκό τύπο: πάνω από 15 άρθρα από τον τομέα κινησιολογίας στον αθηναϊκό τύπο το 2013 δημοσιεύθηκαν 3 στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία Συνέδρια με διεθνή αντίκτυπο: Το 2012 ο Τομέας Κινησιολογίας σε συνεργασία με το ΤΕΦΑΑ Θεσσαλίας διοργάνωσε το 41 ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο του Μυός στην Ρόδο (www.emc2012.gr)
Σημαντικότερα Επιτεύγματα Κοινωνικό Έργο Δράσεις Διάχυσης Τα ερευνητικά αποτελέσματα του τομέα Κινησιολογίας: Σχετικά με το παθητικό κάπνισμα έχουν υιοθετηθεί στις πολιτικές που προτείνουν πολλοί οργανισμοί (World Health Organization, US Centers of Disease Control, American Medical Association, British Heart Foundation, U.S. Office of Environmental Health Hazard Assessment, Royal Australian College of General Practitioners, Australian Government, Cancer Society of New Zealand) Σχετικά με τη φυσική δραστηριότητα έχουν υιοθετηθεί στις πολιτικές που προτείνει το UK Centre for Excellence and Outcomes in Children and Young People s Services Σχετικά με τη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα έχουν υιοθετηθεί στις πολιτικές που προτείνει το European Commission, Health and Consumer Protection Directorate- General Σχετικά με την έρευνα στο Σύνδρομο Ανήσυχων Ποδιών έχουν συμπεριληφθεί στις οδηγίες για την θεραπεία του συνδρόμου από τον παγκόσμιο οργανισμό για την θεραπεία του συνδρόμου. Σχετικά με τα προγράμματα άσκησης στους νεφροπαθείς έχουν υιοθετηθεί στις πολιτικές που προτείνει το European Renal Rehabilitation Program. Living Lab Thessaly Προαγωγή της άσκησης για την βελτίωση του προσδόκιμου ζωής των πολιτών Μέτρια αύξηση της σωματικής δραστηριότητας του γενικού πληθυσμού θα προκαλέσει μείωση κατά 50% στις κρατικές δαπάνες υγείας
Το Μέλλον του Τομέα Κινησιολογίας Το μέλλον του τομέα έγκειται στην ενασχόληση μας με θέματα εφαρμογών υγείας και βιο-τεχνολογίας τα οποία παραμένουν στη προτεραιότητα χρηματοδοτικών προγραμμάτων Να εφαρμόσουμε την «επιτυχημένη» συνταγή του 2013 στα προγράμματα του Horizon 2020 Να αυξηθεί το προσωπικό του τομέα σε άτομα με εξειδίκευση σε θέματα «knowledge transfer» και «marketing» Βελτίωση της εξωστρέφειας διάχυση κοινωνικό προφίλ Αύξηση της συνεισφοράς δράσεων παροχής υπηρεσιών στο προϋπολογισμό του τομέα
Ευχαριστώ για την προσοχή σας!