Τ.Ε.1 ΠΕΙΡΑΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓ ΑΣΙΑ. ΘΕΜΑ :Τυπολογία Μ.Π.Ε στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον από

Τ.Ε.1 ΠΕΙΡΑΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓ ΑΣΙΑ ΑΡ Ε-10 2. n ΘΕΜΑ :Τυπλγία Μ.Π.Ε στ φυσικό και ανθρωπγενές περιβάλλν από διάφρα έργα. Στόχι Μ.Π.Ε. Διαγράμματα ρής περιβαλλντικύ σχεδιασμύ. Ανάλυση και σύνθεση στιχείων τυ χώρυ. ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ: Σταυρόπυλς Αθανάσις ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ : Δρ Πόπη.Π. Θεδωρακάκυ - Βαρελίδυ Αρχ. Μnχανικς Ε.Μ.Π - Πλεδμς ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: Δρ Γ. Κ. Βαρελίδης Αρχ. Μnχανικς ΕΜΠ Πλεδμς ΑΘΗΝΑ 2000

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. Α. ΓΕΝΙΚΑ 1 Β. ΙΣΤΟΡΙΚΟ 3 Γ. ΟΡΙΣΜΟΙ 4 1. ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ 4 2. ΡΥΠΑΝΣΗ 4 3. ΜΟΛΥΝΣΗ 4 4. ΥΠΟΒΆΘΜΙΣΗ 4 5. ΙΊΡΟΣΤ ΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 4 6. ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ 5 7. ΦΥΣΙΚΟΣ ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ 5 8. ΥΓΕΙΑ 5 9. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΙΠΑ 5 10. ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ 5 11. ΑΠΟΒΛΗΤΑ 5 12. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ 6 13. ΟΥΣΙΕΣ 6 14.ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ 6 15. ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Ή ΠΑΡΑΣΚΕΥΆΣΜΑΤΑ 6 16. ΤΟΠΙΟ 6 Δ. ΦΥΣΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ 7 1. ΦΥΣΙΟΓΡΑΦΙΑ 7 2.ΕΔΑΦΗ 7 3. Υ ΔΡΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΆ 8 4.ΚΛΙΜΑ 9 5. ΒΛΆΣΤΗΣΗ 9 6. ΤΟΠΙΟ 10 Ε Η ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ Μ.Π.Ε 11 1.ΓΕΝΙΚΑ 11 2. ΠΑΡ ΑΔΕΠ'ΜΑ 11 3. ΣΥΜΠΕΡ ΑΣΜΑ 14 Ζ. ΣΤΟΧΟΙ Μ.Π.Ε 16 ΔΙΑΓΡ ΑΜΜΑ ΡΟΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 17 Η. ΣΥΝΤΑΞΗ- ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ Μ.Π.Ε 18 ΓΕΝΙΚΑ 18 ΚΑ ΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΔΡ ΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΟΠΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΣΥΝΤΑΞΗ Μ.Π.Ε 18 ΡΟΗ ΣΥΝΤ ΑΞΗΣ - ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ Μ.Π.Ε 21

Σελ. 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ ΕΡΓΟΥ Ή ΔΡ ΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤ ΑΣ 21 2. ΠΕΡΙΛΗΨΗ 21 3. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ-ΕΚΤΑΣΗ-ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΥΠΑΓΩΓΉ 21 4. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΚΑΤ ΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑ ΤΑΣΤ ΑΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 22 α) Οικσυστήματα 22 β) Έδαφς 22 γ) Μετεωρλγικά και υδρλγικά στιχεiα 23 δ) Χλωρίδα - Πανίδα 24 ε) Ανθρωπγενές περιβάλλν 24 ζ) Υφιστάμενη υπδμή 26 η) Πιέσεις στ περιβάλλν 26 5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ 28 6. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΏΝ ΕΠΙΠΤΏΣΕΩΝ. ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ 29 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΆΝΩ Μ.Π.Ε. ΣΧΟΛΙΑ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 32 α) Βιλγικός Καθαρισμός 32 β) Γραμμή Τραμ 33 γ) Κατασκευή επαρχιακής δύ 33 δ) Εγκατάσταση πλωτών ενεδρών σε λιμάνι 34 ε) Απτεφρωτικός κλίβανς νσκμείυ 34 Θ. Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΚΑΛΥΨΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ 36 1.ΓΕΝΙΚΑ 36 2. ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΟΣ 36 3. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΕΧΝΙΚΗΣ 37 4. ΠΑΡ ΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 37 5.Η/Υ 38 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ 39 IIAPAPTHl\fA 40

Α. ΓΕΝΙΚΑ Η παρύσα εργασία έχει ως αντικείμεν ένα θέμα τ πί αναμένεται να απασχλήσει τν άνθρωπ σε παγκόσμι επίπεδ διότι είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμέν με την επιβίωση τυ και τ μέλλν τυ. Η επιδείνωση της κατάστασης τυ περιβάλλντς απτελεί αυτή τη στιγμή τ μέγιστ πρόβλημα τυ ανθρώπυ και αυτό τ μαρτυράει η παγκόσμια ευαισθητπίηση με τις συνεχείς αντιδράσεις και τη mυyκρότηση πλυεθνικών ικλγικών ργανώσεων ι πίες χρησιμπιύν ακόμα και ακραίυς τρόπυς αντίδρασης στ καθημερινό βιασμό της φύσης. Ο μεγαλύτερς εχθρός τυ περιβάλλντς, πέρα της ανευθυνότητας πυ επιδεικνύυμε στην καθημερινή μας ζωή, είναι τα ικνμικά συμφέρντα. Και αν δεχ,τύμε ότι τα κράτη ανά τν κόσμ συγκρτύσαν καμπάνιες για την ενημέρωση τυ πλίτη ή νμθετύσαν κυρώσεις γtα τυς ιδικτήτες μικρών ή μεσαίων βιμηχανικών μνάδων πυ μλύνυν με τα απόβλητα τυς υδάτινυς πόρυς μιας περιχής, πις θα ήταν αυτός πυ θα μπρύσε να επιβάλει σε παγκόσμιυς κλσσύς ( π.χ εταιρίες πετρελαιειδών ) ή σε εθνικές δραστηριότητες παγκόσμιας επιρρής ( π.χ καταστρφή των δασών τυ Αμαζνίυ ή πυρηνικές δραστηριότητες ) τη θέληση τυ ; Τ πρόβλημα είναι πλυσύνθετ και η μναδική λύση σ' αυτό είναι η αντίδραση της δμικής μνάδας τυ συνόλυ. Τν άνθρωπ. Πέρα τυ εμπαιγμύ των περίφημων «Συσκέψεων των Περισστέρων Ανεπτυγμένων Χωρών για την πρστασία τυ περιβάλλντς» είναι αλήθεια ότι σε εθνικό επίπεδ γίννται νμθετικές πρσπάθειες για την πρόληψη και αντιμετώπιση των περιβαλλντικών επιπτώσεων από τις δραστηριότητες τυ ανθρώπυ. Σημαντικό ρόλ σε αυτές τις πρσπάθειες παίζει η επιστημνική κινότητα της εκάσττε χώρας και ειδικά ι μηχανικί. Η συγκεκριμένη εργασία απτελείται από δυ σκέλη. α) Θεωρητική πρσέγγιση της αναγκαιότητας και τυ γενικότερυ τρόπυ σύστασης μιας Μελέτης Περιβαλλντικών Επιπτώσεων και των μεθόδων πυ χρησιμπιύνται για τ σκπό αυτό καθώς και επεξήγηση των βασικών όρων πυ συναντάμε κατά την πραγματπίηση της μελέτης. β) Βήμα πρς βήμα τρόπς σύνταξης μιας Μ.Π.Ε. Η εργασία συνδεύεται από πέντε τέτιες μελέτες με διαφρετικά αντικείμενα ενασχόλησης έτσι ώστε να δθεί στν αναγνώστη όσ τ δυνατόν μια σφαιρικότερη εικόνα της όλης διαδικασίας. 1

Τέλς θα ήθελα να πω ότι όπως πρκύπτει και από τα παραπάνω, σκπός της πρσπάθειας αυτής είναι να δώσει μια πρώτη εικόνα για τις Μελέτες Περιβαλλντικών Επιπτώσεων,θεωρητική και πρακτική, σε κάπιν πυ αγνεί τ θέμα. 2

Β. ΙΣΤΟΡΙΚΟ Η πρώτη χώρα σε παγκόσμι επίπεδ πυ θέσπισε την αναγκαιότητα ύπαρξης περιβαντλλγικης νμθεσίας ήταν ι ΙΠΙΑ τ 1969. Οι βασικί άξνες της νμθετικής αυτής πρσπάθειας ήταν ι εξής : α) Η διακήρυξη εθνικής πλιτικής για την πρστασία και βελτίωση τυ εθνικύ περιβάλλντς. β) Η δημιυργία Επιτρπής Πιότητας Περιβάλλντς ως συμβυλευτικό όργαν για τν πρόεδρ των Η.Π.Α. γ) Η υπβλή λεπτμερύς αναφράς όταν πρτείννται νμσχέδια ή άλλες κυβερνητικές δραστηριότητες πυ επηρεάζυν την πιότητα τυ περιβάλλντς η πία περιλαμβάνει την παρυσίαση όλων των περιβαλλντικών επιπτώσεων της συγκεκριμένης δραστηριότητας, την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων πυ πρϋπθέτει τ έργ καθώς και τις εναλλακτικές λύσεις για τ πρτεινόμεν έργ. Συνέπεια των παραπάνω ήταν η σύσταση από διάφρες υπηρεσίες γενικών αλλά και ειδικών κατευθυντήριων δηγιών αναφρικά με την εκτίμηση των επιπτώσεων στ περιβάλλν των απφάσεων, πργραμμάτων και έργων πυ τελικά δηγύν στη σύσταση Μ.Π.Ε. Τ παράδειγμα των Η.Π.Α ακλύθησε και η Ε. Ο.Κ πυ μετά από μελέτες τριών χρόνων παρυσίασε την πρώτη μελέτη για τις επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριτήτων στ περιβάλλν. Στην Ελλάδα τ πρώτ μεγάλ βήμα έγινε με τ άρθρ 24 τυ Συντάγματς τυ 1975 για την ευθύνη τυ κράτυς ως πρς τη διαφύλαξη και πρστασία τυ φυσικύ περιβάλλντς καθώς και με τ νόμ 360/1976 περί χωρταξίας και περιβάλλντς. 3

Γ. ΟΡΙΣΜΟΙ 1. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Τ σύνλ των φυσικών και ανθρωπγενών παραγόντων και στιχείων πυ βρίσκνται σε αλληλεπίδραση και επηρεάζυν την ικλγική ισρρπία, την πιότητα της ζωής, την ιστρική και πλιτιστική παράδση και τις αισθητικές αξίες. 2.ΡΥΠΑΝΣΗ Η παρυσία στ περιβάλλν κάθε είδυς υσίας, θρύβυ, ακτινβλίας ή άλλης μρφής ενέργειας σε πσότητα, συγκέντρωση ή διάρκεια πυ μπρύν να πρκαλέσυν αρνητικές επτπτώσεις στην υγεία, τυς ζωντανύς ργανισμύς και στα ικσυστήματα ή υλικές ζημιές και γενικά να καταστήσυν τ περιβάλλν ακατάλληλ για τις επιθυμητές χρήσεις τυ. 3.ΜΟΛΥΝΣΗ Η μρφή ρύπανσης πυ χαρακτηρίζεται από την παρυσία παθγόνων μικρργανισμών στ περιβάλλν. 4. ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ Η πρόκληση από ανθρώπινες ενέργειες ζημιγόνων επτπτώσεων στην ικνμική και κινωνική ζωή των κατίκων μιας παρχής, στην ιστρική και πλιτισμική κληρνμιά και στις αισθητικές αξίες. 5. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Τ σύνλ των ενεργειών, μέτρων και έργων πυ έχυν σα στόχ την πρόληψη της υπβάθμισης τυ περιβάλλντς, την απκατάσταση, διατήρηση και βελτίωση τυ. 4

6. ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ Τ σύνλ των έμψυχων και άψυχων παραγόντων και στιχείων τυ περιβάλλντς πυ δρυν σε ρισμέν χώρ και βρίσκνται σε αλληλεπίδραση μεταξύ τυς. 7. ΦΥΣΙΚΟΣ ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ Κάθε στιχεί τυ περιβάλλντς πυ χρησιμπιείται για την τελική διάθεση των απβλήτων. 8. ΥΓΕΙΑ Η κατάσταση πλήρυς φυσικής, διανητικής και κινωνικής ευεξίας τυ ατόμυ ή τυ συνόλυ ταυ πληθυσμύ. 9. ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ Η σχετικά σταθερή σχέση πυ διαμρφώνεται με την πάρδ τυ χρόνυ ανάμεσα στυς παράγντες και τα στιχεία τυ περιβάλλντς ενός ικσυστήματς. 10. ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Κάθε στιχεί τυ περιβάλλντς πυ χρησιμπιείται ή μπρεί να χρησιμπιηθεί από τν άνθρωπ για την ικανπίηση των αναγκών τυ και απτελεί αξία για τ κινωνικό σύνλ. 11.ΑΠΟΒΛΗΤΑ Κάθε πσότητα ρύπων ( υσιών, θρύβυ, ακτινβλίας ή άλλης μρφής ενέργειας ) σε πιαδήπτε φυσική κατάσταση ή αντικειμένων από τα πία κάτχς τυς θέλει ή πρέπει ή υπχρεύται να απαλλαγεί, εφόσν είναι δυνατόν να πρκαλέσυν ρύπανση. 5

12. ΔΙΑΧΕΙΡΕΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Τ σύνλ των δραστηριτήτων συλλγής, διαλγής, μεταφράς, επεξεργασίας, επαναχρησιμπίησης η τελικής διάθεσης απβλήτων σε φυσικύς απδέκτες με στόχ την πρστασία τυ περιβάλλντς. 13. ΟΥΣΊΕΣ Χημικά στιχεία και ι ενώσεις τυς όπως παρυσιάζνται στη φυσική τυς κατάσταση η όπως παράγνται δευτεργενώς. 14.ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ υσίες. Μείγματα ή διαλύματα πυ απτελύνται από δυ ή περισσότερες 15. ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΕΣ ΟΥΣΙΕΣ Ή ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ Οι υσίες ή τα παρασκευάσματα πυ είναι τξικές, διαβρωτικές, ερεθιστικές, εκρηκτικές, εύφλεκτες, καρκινγόνες, μεταλλαξιγόνες, ραδιενεργές ή άλλες υσίες πυ έχυν την ιδιότητα να επιταχύνυν την καύση, να αλλιώνυν τη φυσική κατάσταση τυ νερύ, τυ εδάφυς ή τυ αέρα και να πρσβάλλυν δυσμενώς τν άνθρωπ, τα αλ'λά έμβια όντα, καθώς και τ φυσικό περιβάλλν. 16. ΤΟΠΙΟ Κάθε δυναμικό σύνλ βιτικών και μη παραγόντων και στιχείων τυ περιβάλλντς πυ μεμνωμένα ή αλληλεπιδρώντας σε συγκεκριμέν χώρ συνθέτυν μια πτική εμπειρία. 6

Δ. ΦΥΣΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ Με τν όρ μεταβλητές τυ φυσικύ χώρυ αναφερόμαστε στα στιχεία εκείνα τυ περιβάλλντς πυ υσιαστικά τ συνθέτυν και απτελύν τ φυσικό υπδχέα των χωρταξικών κατανμών και δραστηριτήτων τυ ανθρώπυ. Πρκειμένυ να εξετάζνται ι επιπτώσεις των χωρταξικών σχεδίων και πργραμμάτων στ περιβάλλν είναι αναγκαί να έχυμε μια λκληρωμένη αντίληψη της κατάστασης των φυσικών μεταβλητών πριν από την ενεργπίηση των χωρθετυμένων δραστηριτήτων. Έτσι μόν μπρύμε να πρδιαγράψυμε μέτρα πρστασίας και να πρτείνυμε διαχειριστικύς τρόπυς. Έχει απδειχτεί ότι πλημμελής αντιμετώπιση στ σχεδιασμό των φυσικών μεταβλητών χωρίς την μελέτη της αντχής και τις χωρητικότητας τυς έχει δηγήσει σε υπβάθμιση τυ φυσικύ χώρυ και σε απτυχία των πργραμμάτων. Η σπυδαιότητα, βαθμός συμμετχής και τ μέγεθς κάθε μεταβλητής πικίλει σε ένταση και μέγεθς όπως και η διαχρνική συμμετχή τυς. Έχυμε δηλαδή μεταβλητές περιβάλλντς πυ είναι σημαντικές και κυρίαρχες σ ' όλη τη διάρκεια λειτυργίας ενός πργράμματς και άλλες πυ συμμετέχυν απφασιστικά στ χωρταξικό σχεδιασμό. Παρακάτω παρυσιάζνται ι μεταβλητές πυ συνθέτυν τ φυσικό χώρ καθώς και η περιγραφή τυς. 1. ΦΥΣΙΟΓΡΑΦΙΑ Με τ παραπάνω όρ αναφερόμαστε στν εξωτερικό γήιν χώρ μιας περιχής με τη μρφή τυ αναγλύψυ όπως παρυσιάζεται χωρίς να υπεισέλθυμε στα αίτια και τυς ειδικύς λόγυς πυ τα δημιύργησαν. Η φυσιγραφία μιας περιχής πρέπει να αναλύεται και να εκτιμάται δεδμένυ ότι μαζί μ ' αυτή συνεξετάζνται και ι κλίσεις στ χώρ. 2.ΕΔΑΦΗ Τα εδάφη χαρακτηρίζνται από τ βάθς, την ξύτητα, τη δμή και την υφή πυ μαζί με τη χημική τυς σύσταση συνθέτυν την εικόνα της παραγωγικότητας τυς. 7

Η εκτίμηση των εδαφικών συνθηκών, η χαρτγράφηση των εδαφών και συσχεnσμός τυς με τ κλίμα και τα υδρλγικά χαρακτηρισnκά μιας περιχής συνθέτυν την αναγκαία υπδμή πληρφριών στ χωρταξικό σχεδιασμό. Τα εδάφη απτελύν ένα μη ανανεώσιμ φυσικό διαθέσιμ όπυ η ρθλγική διαχείριση τυς, η σωστή κατανμή των χρήσεων ανάλγα με την αντχή τυς δίνυν και τ ρυθμό επιτυχίας ενός χωρταξικύ σχεδιασμύ. Η σαφής γνώση των απαιτήσεων σε πιnκά χαρακτηρισnκά των εδαφών των διαφόρων χωρθετυμένων δραστηριτήτων είναι αναγκαία πρκειμένυ να χρησιμπιύνται τα κατάλληλα εδάφη στις κατάλληλες χρήσεις. Γενική αρχή είναι τα εδάφη υψηλής παραγωγικότητας να πρστατεύνται και ανάλγα να αναπτύσσνται ενώ τα ριακά ή υπβαθμισμένα να χρησιμπιύνται για δραστηριότητες πυ δημιυργύν μόνιμες μεταβλές όπως βιμηχανίες, ικισμί κτλ. 3 Υ ΔΡΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η υδρλγική κατάσταση μιας περιχής απτελεί υσιασnκό ανnκείμεν μελέτης δεδμένυ όn τ νερό είναι πρωταρχικής σημασίας πόρς για κάθε αναπτυξιακό πρόγραμμα. Διακρίνυμε τις εξής κατηγρίες υδάnνων πόρων ανάλγα με τη ρή τυς α. Επιφανειακύς υδάnνυς πόρυς. β. Υπόγειυς υδρφόρυς ρiζντες. Οι επιφανειακί υδάnνι πόρι διακρίννται σε λίμνες, έλη, πταμύς συνεχής ρής, ρεύματα και χείμαρρυς. Μια άλλη διάκριση των υδάnνων πόρων είναι σε θαλάσσια και χερσαία ύδατα. Η πσότητα και πιότητα των χερσαίων υδάτων είναι πρωταρχικής σημασίας για τν τρόπ πυ θα γίνει η χωρθέτηση. Επίσης πρέπει να γίνεται ριθέτηση και απτύπωση των πλυμμυρικών πεδίων των πταμών και λιμνών για την απφυγή λαθών. Ιδιαίτερη πρσχή πρέπει να δίνεται στν τρόπ χρήσης καθώς και τυς κινδύνυς πυ μπρεί να πρκύψυν σ ' όn αφρά την πιότητα των υδάτων από ρυπγόνες δραστηριότητες. Για τ σκπό αυτό απαιτείται η σαφής ριθέτηση και εντπισμός όλων των υδάnνων πόρων σε μια περιχή και η ένταξη τυς στη μελέτη χωρθέτησης. 8

Γιατί ας μη ξεχνάμε όn κατά γενική διεθνή μλγία, η διαχείριση των υδάnνων πόρων είναι αυτό πυ απασχλήσει την ανθρωπότητα τις επόμενες δεκαετίες. 4.ΚΛΙΜΑ Τ κλίμα εκφράζει αθρισnκά πλυετείς μέσες μετεωρλγικές συνθήκες μιας περιχής. Είναι καθριστικής σημασίας στ χωρταξικό σχεδιασμό αφύ τ μεγαλύτερ μέρς των ανθρώπινων δραστηριτήτων είναι συσχεnσμένες με nς κλιματλγικές συνθήκες. Οι μετρήσεις των μέσων και ακραίων μετεωρλγικών συνθηκών θερμκρασίας,, ανέμων και βρχπτώσεων και συσχεnσμός και εξάρτηση τυς με τα χωρταξικά πργράμματα για μια περιχή είναι απφασισnκής σημασίας για την επιτυχία των πργραμμάτων. Ιδιαίτερα πρέπει να εξετάζνται εκείνες ι nμές των μετεωρλγικών στιχείων πυ ενδεχόμενα να δημιυργήσυν πρβλήματα στην εφαρμγή όπως πχ ψυχρά κιλώματα για κατικία ή βιμηχανίες σε ζώνες πυ επικρατύν ισχυρί άνεμι κκ. Η μελέτη των ισόθερμων καμπυλών, η συσχέnση θερμκρασίας και βρχόπτωσης, η εξατμισδιανμή καθώς και εντπισμός των μικρκλιμαnκών και τπκλιματικών ιδιαιτερτήτων μιας περιχής απτελεί βασική πρϋπόθεση επιτυχίας ενός χωρταξικύ πργράμματς. 5.ΒΛΑΣΤΗΣΗ Ο ασφαλέστερς δείκτης της πιότητας τυ περιβάλλντς για μια περιχή είναι η φυσική βλάστηση της. Τα φυτά ως αυτότρφι ργανισμί και μη έχντας τη δυνατότητα επιλγής και μετακίνησης όπως ι ζωικί ργανισμί αντιδρύν σύμφωνα με τις υφιστάμενες ικλγικές συνθήκες της περιχής. Μεταβλή των περιβαντλγικών συνθηκών ( κυρίως υπβάθμιση ) δηγεί είτε σε πρσαρμγή των ειδών είτε σε εξαφάνιση τυς. Η έκφραση τυ κλίματς, εδάφυς και ανθρωπίνων παραγόντων βρίσκεται στυς τύπυς βλαστηnκών ειδών πυ επικρατύν στην περιχή. Απτελύν δηλαδή τ βιδείκτη τυ περιβάλλντς τυ σήμερα αλλά και τυ πριν. 9

Η αναζήτηση των αιτιών εξαφάνισης ρισμένων ειδών πυ υπήρχαν στ παρελθόν, για μια περιχή, μας βηθά να αντιληφθύμε τυχόν περιβαλλντικύς κινδύνυς πυ θα πρέπει να απφύγυμε. Απτελεί βασικό στιχεί ρθλγικύ σχεδιασμύ η χαρτγράφηση της βλάστησης μιας περιχής και ταυτόχρνα καθρισμός ζωνών πρστασίας των φυσικών ικσυστημάτων. Η πστική εκτίμηση της εδαφκάλυψης με βλάστηση σε συσχετισμό με τ ανάγλυφ και την υδρλγική κατάσταση μας δείχνει και τ διαβρωτικό χαρακτήρα της περιχής, γνώση πυ είναι αναγκαία για τν καθρισμό εντάσεων των πργραμμάτων αλλά και τη λήψη μέτρων πρόληψης καταστρφών. Η χρήση αερφωτγραφιών αλλά και δρυφρικών λήψεων σε συνδυασμό με δειγματληψία βηθύν στην κατανόηση τυ ικλγικύ χαρακτήρα μιας περιχής, γρήγρα και αντικειμενικά. Η πρστασία μναδικών ικσυστημάτων και βιτόπων και απκλεισμός χρήσεων πλησίν αυτών απτελεί υπχρέωση κάθε χωρταξικύ σχεδιασμύ. 6. ΤΟΠΙΟ Τ τπί απτελεί τη συνλική έκφραση των φυσικών και ανθρωπγενών συνθηκών πυ συμβαίνυν σε μια περιχή και μας παρέχεται ως πτική εμπειρία. Η αναλυτική μελέτη και κατάταξη τυ σε κατηγρίες ευαισθησίας αλλά και αντχής να δεχτεί τις ανθρώπινες παρεμβάσεις συμβάλει απφασιστικά στην πρόληψη αρνητικών επιπτώσεων πυ συχνά παραμένυν για μεγάλα χρνικά διαστήματα. Ιδιαίτερη πρσχή πρέπει να δίνεται στη χωρθέτιση δικτύων ( δρόμων, ενεργειακών γραμμών, υδρδότησης, άρδευσης κτλ) δεδμένυ ότι λόγ τυ γραμμικύ χαρακτήρα τυς επηρεάζυν αρνητικά την αισθητική τυ τπίυ. Διάφρες τεχνικές εκτίμησης τπίυ έχυν αναπτυχθεί τα τελευταία χρνια και ιδιαίτερα πργράμματα Η\ Υ την πρσμίωση στην εικόνα τυ χώρυ των πρτεινόμενων έργων και έχυν απδειχτεί ιδιαίτερα απτελεσματικά. Γενικώς στις χωρταξικές μελέτες θα πρέπει να γίνεται απόδση των τπικών ζωνών κατά κατηγρίες πιότητας και ευαισθησίας τπίυ ώστε να είναι δυνατόν να πρλαμβάννται μη αναστρεπτές επιπτώσεις. 10

Ε. Η ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ Μ.Π.Ε 1. ΓΕΝΙΚΑ Οι Μελέτες Επιπτώσεων στ Περιβάλλν στχεύυν αφ ' ενός μεν στην ελαχιστπίηση των αρνητικών επυιτώσεων στ περιβάλλν από αναπτυξιακά πργράμματα και έργα και αφ ' ετέρυ στην πρόληψη και πιθανή απκατάσταση των επυιτώσεων και ζημιών. Γίνεται λυιόν αντιληπτό ότι, πρκειμένυ να διερευνηθύν, να εκτιμηθύν και να υπλγιστύν ι αναμενόμενες συνέπειες στ περιβάλλν και να πρταθύν τα μέτρα πρς απκατάστασης τυ, είναι αναγκαί να συμβάλυν πλλί επιστημνικί φρείς. Τ περιβάλλν και κατά συνέπεια φυσικός χώρς απτελύν ένα σύνθετ και πλυδιάστατ επιστημνικό χώρ, πυ η μελέτη τυ πρϋπθέτει γνώσεις διαφόρων κατευθύνσεων. Από την άλλη πλευρά τα έργα των πίων διερευνώνται ι επιπτώσεις τυ στ περιβάλλν έχυν τ δικό τυς πλλαπλό επιστημνικό εύρς. Οδηγύμαστε λυιόν στ συμπέρασμα ότι πρκειμένυ να εξαντληθεί τ αντικείμεν των περιβαντλγικων επυιτώσεων έχει την ανάγκη διεπιστημνικής περισκόπησης. Κ' ενώ πρκύπτει η ανάγκη συνεργασίας, συντνισμύ και ανάλγης πρσέγγισης τυ πρβλήματς μέσα από μια διεπιστημνική αντιμετώπιση, στην πράξη εφαρμόζεται σε περιρισμέν βαθμό. Συχνά στη φάση σχεδιασμύ των έργων, δεν εξαντλείται σε βάθς η διεπιστημνική αντίληψη και απαίτηση με συνέπεια να κυριαρχύν μνσήμαντες επιστημνικές θέσεις, πχ κινωνιλόγι, πλεδόμι κ α. 2. ΠΑΡ ΑΔΕΠ'ΜΑ Με τα παρακάτω παραδείγματα γίνεται μια πρσπάθεια να απεικνιστεί τ πρόβλημα στην πράξη. Για να υπάρξυν μεταλλευτικές και λατμικές δραστηριότητες σε δασικό περιβάλλν, ύστερα από την εφαρμγή τυ Ν 998/1979 περί πρστασίας δασών θα πρέπει να συνταχθεί Μελέτη από Δασλόγυς και Μεταλλειλόγυς. Οι δυ αυτί κλάδι θεωρύνται ι πλέν αρμόδιι αφύ η αναπτυξιακή δραστηριότητα είναι τα μεταλλεία και φυσικός χώρς τ δασικό περιβάλλν. 11

Παρ ' όλη όμως την τήρηση των πρδιαγραφών πυ ρίζει νόμς, τα πιτικά απτελέσματα των μελετών αυτών χαρακτηρίζνται ως απγητευτικά. Πλλές άδειες μεταλλείων και λατμείων έχυν ανασταλεί ενώ στις περιπτώσεις πυ έχυν λκληρωθεί ι εργασίες η απκατάσταση τυ περιβάλλντς βάσει των μελετών πυ έχυν συνταχθεί είναι πρβληματική. Οι λόγι της αδυναμίας εφαρμγής βρίσκνται πέραν της πρόχειρης και χωρίς εμβάθυνση ανάλυσης των στιχείων υπαίθρυ και στην απυσία διεπιστημνικής συνεργασίας για την πραγματική μελέτη τόσ των περιβαλλντικών επιπτώσεων όσ και της απκατάστασης. Η θεατή, από την πόλη της Αθήνας, πλευρά της Πεντέλης απτελεί τ μόνιμ και ζωντανό παράδειγμα της αλλίωσης τυ φυσικύ χώρυ από την εξόρυξη μαρμάρυ, απτέλεσμα μιας αλόγιστης και άναρχης αναπτυξιακής δραστηριότητας. Η ρή σύνταξης Μ.Π.Ε για την παραπάνω χρήση είναι η εξής: ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΚΟΙΤΑΣΜΆΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟ Η ΙΔΙΩΤΗΣ 1-----..i~ ΥΠΕΧΩΔΕ F.ΛF.ΝΧΩΤ + ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ YilliPEΣIA ΥΠΟΥΡΙΈΙΟ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠ ΕΓΚΡΙΣΗ ΓΙΑ Μ.Π.Ε 1 MF.TA Λ Ρ.Τ()Λ()ϊ()Σ 1 ΛΑΣ()Λ()ί()Σ 1,. 1ΜΠΡ.1 1 ~ 1 1 F.ΝΑΡΞΗ F.ΡϊΑΣΤΩΝ ι... Ί ΠF.ΡΑΣ RΡϊΑ ΙΩΝ ΕΛΕΝΧΟΣ Υ.ΠΕ. ΧΩ. Δ. Ε 1----... ~Ι 1 Α Π()Κ ΑΤ Α ΣΤΑ ΣΗ 1 12

Η παραπάνω ρή δηγεί στη σύνταξη μιας μελέτης όπυ, αφύ η δραστηριότητα εκτιμήθηκε, από μια ικνμτεχνική επιτρπή, συμφέρυσα ( ωφέλεια \ κόστς ) πρχωρεί στη σύνταξη Μ.Π.Ε. Αλλά ι μεταβλητές πυ υπεισέρχνται στη διαδικασία είναι πάμπλλες. α) Από μεταλλευτικής και λατμικής πλευράς : Πσότητα κιτασμάτων Πιότητα κιτασμάτων Βάθς και τρόπς εξόρυξης Μεταφρά και διακίνηση Μηχανλγικός εξπλισμός Εγκαταστάσεις Εργαττεχνικό πρσωπικό β) Από πλευράς περιβάλλντς : Γεωγραφική θέση εκμετάλλευσης Βικλίμα Οικσυστήματα Γεωλγικά στιχεία Εδάφη Υδρλγική εικόνα Τπικές ενότητες Πανίδα Θόρυβς Σκόνη Μικρκλίμα 13

γ) Από κινωνικής πλευράς: Ασθένειες απασχόληση Ψυχαγωγία δ) Από ικνμικής πλευράς Μεταβλή αξίας γης Κ.όστς απκατάστασης Η πληθώρα των παραπάνω μεταβλητών μαζί με άλλες μικρότερης σημασίας είναι φανερό ότι για να αντιμετωπιστύν, θα πρέπει να ζητηθεί η επιστημνική συμβλή και άλλων ειδικτήτων. Παρακάτω παρυσιάζεται μια νέα ρή σύνταξης Μ. Π.Ε με διεπιστημνική συμμετχή για να δηγηθσόμε σε σωστά συμπεράσματα και να εξαντληθεί τ θέμα σε βάθς. 3. ΣΥΜΠΕΡ ΑΣΜΑ Τ περιβάλλν, φυσικό και ανθρωπγενές, απτελείται από διάφρα στιχεία, τ καθένα από τα πία επηρεάζεται από ξεχωριστές μεταβλητές Κάθε λιπόν πρσπάθεια να εντάξυμε σ ' αυτό κάπι πρόγραμμα ή έργ αγνώντας κάπιες από αυτές τις μεταβλητές θα μας δηγεί στα ίδια απτελέσματα, με αυτά πυ βλέπυμε γύρω μας, από τα πργράμματα και έργα των τελευταίων δεκαετιών. Και για να απφεύκτει αυτό χρειάζεται η βήθεια όλων των επιστημών πυ έχυν να κάνυν με αυτό. 14

Πρτεινόμενη ρή Μ. Π. Ε με διεπιστημνική συμβλή. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ ΣΥΣΧF.ΤΤΣΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ ΔΑΣΟΛΟΓΟΣ-ΜΕΤ ΑΛΛΕΙΟΛΟΓΟΣ ΔΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤ Α ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΔΑΣΙΚΗΣ ΓΗΣ ΓΕΩΠΟΝΕΙΑ ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΤF.ΡΤRΑΛΛ()ΝΤ()Σ Υ ΔΡΟΛΟΓΟΣ-ΕΔΑΦΟΛΟΓΟΣ Υ ΔΡΟΦΟΡΟΣ ΟΡΙΖΟΝΤ ΑΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ TOillOY ΑΙΣΘΙ-ΠΙΚΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ nτκ ()Ν()ΜΤΚF.Σ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ ΚΩΤΝΩΝΤΚRΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΟΣ ΧΩΡ()Τ ΑΞΤΚRΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΟΣ-ΧΩΡΟΤΑΚΤΗΣ 15

Ζ. ΣΤΟΧΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ Η διερεύνηση, εντπισμός, η εκτίμηση και υπλγισμός των επιπτώσεων στ περιβάλλν από διάφρα έργα και πργράμματα απτελύν μια κινωνική αλλά και νμική απαίτηση τόσ από τ εθνικό όσ και από τ κινωνικό δίκαι. Ο ρθλγισμός στη χρήση των φυσικών πόρων είναι επιβεβλημένη για να συνεχιστεί η παρυσία ζωής πάνω στν πλανήτη. Κάθε ανθρώπινη δράση δημιυργεί και μια επίπτωση στ φυσικό και ανθρωπγενές περιβάλλν. Μπρύμε όμως μέσα από την τεχνγνωσία και την έρευνα να πρλάβυμε τις δυσμενείς συνέπειες των ανθρώπινων δράσεων αλλά και την απκατάσταση των μεταβλών. Πρόληψη και πρόβλεψη από τη μία πλευρά και απκατάσταση από την άλλη είναι κύρις άξνας δράσης των Μ.Π.Ε. Έτσι μπρύμε να πύμε ότι στόχς των Μ.Π.Ε είναι να πρβλέπει, να εντπίζει, να εκτιμά αλλά και να απκαθιστά τις επιπτώσεις στ βιγαιφυσικό περιβάλλν, στην υγεία και ευημερία τυ ανθρώπυ από έργα, πργράμματα, νμθεσίες και πλιτική. Ειδικότερα, βασικί στόχι των Μ.Π.Ε (έμμεσι ή άμεσι) είναι ι παρακάτω. 1. Η απτρπή της ρύπανσης και γενικότερα της υπβάθμισης τυ περιβάλλντς. 2. Η διασφάλιση της ανθρώπινης υγείας από την ρύπανση και τις διάφρες ενχλήσεις. 3. Η πρώθηση της ισόρρπης αναπτυξης τυ εθνικύ χώρυ συνλικά και των επιμέρυς γεωγραφικών και ικιστικών εντήτων τυ μέσα από την ρθλγική διαχείριση τυ περιβάλλντς. 4. Η διασφάλιση της δυνατότητας ανανέωσης φυσικών πόρων και η ρθλγική αξιπίηση των μη ανανεώσιμων από αυτύς. 5. Η διατήρηση της ικλγικής ισρρπίας των φυσικών ικσυστημάτων και η διασφάλιση της παραγωγικής τυς ικανότητας. 6. Η απκατάσταση τυ περιβάλλντς. 16

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ ΠΕΡΙΒΑΝΤΟΛΛΟΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ * ΠΟΛΙΤΕΙΑ *ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ~ *ΤΟΠΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΚΟΠΟΣ.. ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ι~ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 1 Γ"" ΧΡΟΝΊΚΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΙΣ ΜΕΤ ΑΒΛΗΤΕΣ,,. ΑΝΆΛΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ 1r, r ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡ ΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ~ 1 r ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΝΤΟΧΗΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΉΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ 1 r ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΔΡ ΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ~ ΕΠΙΛΟΓΉ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΉΤΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΜΙΚΡΟΤΕΡΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ~ ΧΩΡΟΘΕΤΙΣΗ ΔΡ ΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ,,. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ 1 r ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΠΟΡΕΙΑΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ,, ΑΝΑΘΕΩΡΙΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΆΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 1-- 17

Η. ΣΥΝΤΑΞΗ -ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ Μ.Π.Ε ΓΕΝΙΚΑ Σ ' αυτό τ κεφάλαι γίνεται αναφρά στις κατηγρίες και τα εiδη των έργων και δραστηριτήτων πυ απαιτείται σύνταξη Μ.Π.Ε, στ τρόπ σύνταξης Μ.Π.Ε σύμφωνα με τ νόμ καθώς και τα επιμέρυς σημεία στα πία διαφρπιύνται 5 Μ.Π.Ε διαφρετικών μεταξύ τυς έργων ( λιμάνι, απτεφρωτικός κλίβανς, δπιία, κέντρ βιλγικύ καθαρισμύ, κατασκευή γραμμής τραμ ) και πυ συνδεύυν την παρύσα εργασία. ΚΑΤΗΙΌΡΙΕΣ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΟΠΟΥ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΣΥΝΤΑΞΗ Μ. ΠΕ Ομάδαl Α. Διυλιστήρια πετρελαίυ Β. Θερμηλεκτρικί σταθμί Γ. Πυρηνικί σταθμί και αντιδραστήρες Δ. Εγκαταστάσεις απθήκευσης ραδιενεργών κατάλmων Ε. Εγκαταστάσεις εξόρυξης, κατεργασίας, και μεταπίησης αμιάντυ Ζ. Ολκληρωμένες χημικές εγκαταστάσεις Η. Κατασκευή αυτκινητδρόμων Θ. Κατασκευή αερλιμένων 1. Κατασκευή λιμανιών και πλωτών δών Κ. Εγκαταστάσεις διάθεσης τξικών και επικίνδυνων απβλήτων με απτέφρωση, χημική κατεργασία ή εναπόθεση στη γη Ομάδα Π Α. Γεωργία α) Αγρτικός αναδασμός 18

β) Γεωργική εκμετάλλευση χέρσων ή ημιφυσικών εκτάσεων γ) Γεωργική υδραυλική δ) Πτηντρφικές μνάδες ε) Κτηντρφικές μνάδες ζ) Ιχθυκαλλιέργειες η) Ανάκτηση εδαφών από τη θάλασσα Β. Εξρυκτικές βιμηχανίες Γ. Άντληση πετρελαίυ και φυσικύ αερίυ Δ. Γεωτρήσεις Ε. Τσιμεντβιμηχανίες και ασβεστβιμηχανίες Ζ. Βιμηχανίες κεραμικών Η. Ενεργειακές βιμηχανίες Θ. Εγκαταστάσεις επεξεργασίας μετάλλυ και πλαστικών 1. Ναυπηγία Κ. Υαλυργία Λ. Χημική βιμηχανία Μ. Βιμηχανία τρφίμων Ν. Κλωστϋφαντυργία, βιμηχανία δέρματς, ξύλυ και χαρτιύ Ξ. Σχέδια έργων υπδμής α) Διαρρύθμιση βιμηχανικών ζωνών β) Εργασίες πλεδμίας γ) Έργα διευθέτησης και ρύθμισης ρής υδάτων δ) Φράγματα ε) Υπέργειι και υπόγυιι σιδηρόδρμι ζ) Εγκαταστάσεις πετρελαιαγωγών και αγωγών φυσικύ αερίυ 19

η) Υδραγωγεία θ) Μαρίνες Ο. Πίστες αγώνων ταχύτητας Π. Ξενδχειακά συγκρτήματα Ρ. Εγκαταστάσεις για τη διάθεση βιμηχανικών απβλήτων και ικιακών απρριμμάτων Σ. Εγκαταστάσεις επεξεργασίας στερεών και υγρών απβλήτων Τ. Παραγωγή πλικών και εκρηκτικών συστημάτων 20

ΡΟΗ ΣΥΝΤ ΑΞΗΣ - ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ Μ.Π.Ε Στ σημεί αυτό ξεκινά η παρυσίαση της ρής σύνταξης μιας Μ.Π.Ε σύμφωνα με τ νόμ 1650/1986, τρόπς εφαρμγής των διατάξεων στις 5 Μ.Π.Ε πυ συνδεύυν την εργασία καθώς και ι διάφρες αυτών ανάλγα με τ αντικείμεν τυς. Οι μελέτες αυτές είναι ι εξής: Μελέτη Περιβαλλντικών Επιπτώσεων και Κινωνικής Σκπιμότητας για : Α. Την εγκατάσταση Βιλγικύ Καθαρισμύ αστικών λυμάτων και απβλήτων γεωργικών βιμηχανιών. ( συντμγραφία : ΒΚ ) Β. Την κατασκευή γραμμής Τραμ. ( συντμγραφία : Τ ) Γ. Την εγκατάσταση πλωτών ενεδρών σε λιμάνι.( συντμγραφία: Λ) Δ. Την κατασκευή δύ. ( συντμγραφία : Ο ) Ε. Την κατασκευή απτεφρωτικύ κλιβάνυ νσκμείυ. ( συντμγραφία : ΑΚ) Όλες ι παραπάνω μελέτες αφρύν την ευρύτερη περιχή της Καλαμάτας και είναι τύπυ Α πλην αυτή της κατασκευής γραμμής Τραμ πυ είναι τύπυ Β. 1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΟΣ ΕΡΓΟΥ Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ. Σε όλες τις μελέτες αναγράφεται η επωνυμία και τ είδς τυ έργυ, 0 αρμόδις για θέματα σχετικά με τ περιεχόμεν της μελέτης καθώς και φρέας υλπίησης. 2.ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στ κεφάλαι αυτό και ανάλγα με τ συντάκτη της μελέτης έχυμε περιγραφή τυ έργυ, ιστρικό, περίληψη της μελέτης καθώς και μια σύντμη αναφρά στις πιθανές περιβαλλντικές και κινωνικές επιπτώσεις. 3. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ- ΕΚΤΑΣΗ- ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΥΠΑΓΩΓΗ. Στ κεφάλαι αυτό εκτός από τα στιχεία της διικητικής υπαγωγής τυ έργυ παραθέτνται όλι ι απαιτύμενι χάρτες με τη θέση τυ έργυ 21

και την εικόνα τυ άμεσυ και έμμεσυ περί τυ έργυ χώρυ με τα στιχεία πυ τν συνθέτυν. 4. ΠΕΡffΡΑΦΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. 1. Οικσυστήματα. Μελέτη ΒΚ : Καμιά ειδική αναφρά στα ικσυστήματα της περιχής. Μελέτη Τ : Καμιά ειδική αναφρά στα ικσυστήματα της περιχής. Μελέτη Λ: Παρυσίαση σε γενικό τπγραφικό χάρτη κλίμακας 1 : 50.000 τυ ικσυστήματς της ευρύτερης περιχής. Μελέτη Ο : Αναφρά στα ικσυστήματα της περιχής πυ λαμβάνει χώρα τ έργ. Συγκεκριμένα η μελέτη αναφέρεται στα αστικά ικσυστήματα, τα ικσυστήματα των γεωργικών καλλιεργειών, τ υδάτιν ικσύστημα καθώς και στ γενικότερ ανάγλυφ της περιχής. Συνδεύεται επίσης από χάρτη της άμεσης περιχής σε κλίμακα 1 : 5. 000. Μελέτη ΑΚ : Παρυσίαση χαρτών με τα ικσυστήματα της περιχής. 2. Έδαφς. Μελέτη ΒΚ : Αναφέρεται στ ανάγλυφ και τ είδς των εδαφών στην ευρύτερη αλλά και ειδικότερη περιχή γύρω από την εγκατάσταση τυ έργυ. Μελέτη Τ : Καμιά αναφρά στ έδαφς της περιχής. Μελέτη Λ : Αναφέρεται στυς γεωλγικύς σχηματισμύς της ευρύτερης περιχής αλλά και στυς χερσαίυς και θαλάσσιυς σχηματισμύς γύρω από τ έργ. Μελέτη Ο : Αναφέρεται στα εδάφη της περιχής τυ έργυ συνδεύντας τις παρατηρήσεις με γεωλγικό - εδαφλγικό χάρτη της άμεσης περιχής τυ έργυ. 22

Μελέτη ΑΚ : Κάνει μια σύντμη περιγραφή της μρφλγίας τυ εδάφυς σε διάφρες περιχές τυ νμύ και παραθέτει τυς εξής πίνακες και γραφικές παραστάσεις : α) Πίνακας με την κατανμή της έκτασης τυ νμύ κατά βασικές κατηγρίες χρήσεων. β) Πίνακας με την κατανμή της έκτασης της επαρχίας κατά βασικές κατηγρίες χρήσεων. γ) Γραφική παράσταση τυ πίνακα α. δ) Γραφική παράσταση τυ πίνακα β. ε) Γραφική παράσταση της κατανμής της έκτασης ανά κατηγρία στην ευρύτερη περιχή τυ έργυ. 3. Μετεωρλγικά και υδρλγικά στιχεία. Μελέτη ΒΚ : Αναφέρεται στις κατευθύνσεις και εντάσεις τυ ανέμυ κατά τη διάρκεια τυ έτυς καθώς και στη συχνότητα αυτών, στη μέση θερμκρασία και στη μέση βρχόπτωση. Επίσης παρατίθενται πίνακες με την ετήσια % συχνότητα της διεύθυνσης των άνεμων και εντάσεων καθώς και μ. στις μετρήσεις 35 ετών για τις τιμές της πίεσης, της θερμκρασίας, της σχετικής υγρασίας και της βρχόπτωσης για κάθε μήνα τυ έτυς. Ακλυθεί η παρυσίαση των πταμών της περιχής και χάρτης τυ υδατικύ διαμερίσματς Δ Πελπννήσυ. Μελέτη Τ : Καμιά αναφρά. Μελέτη Λ : Αναφέρεται στις μέσες, μέγιστες και ελάχιστες τιμές της θερμκρασίας, της σχετικής υγρασίας, της νέφωσης, των βρχπτώσεων, στην παρυσία χινιύ και παγετύ καθώς και στυς επικρατύντες ανέμυς στην περιχή. Όλα τα παραπάνω στιχεία παρατιθενται σε αναλυτικύς πίνακες. Την μελέτη συνδεύυν χάρτες με τ υδατικό διαμέρισμα Δ Πελπννήσυ και τη λεκάνη απρρής τυ κυριότερυ πταμύ τυ νμύ. Μελέτη Ο : Εκτός από τν πίνακα μέσων θερμκρασιών ανά μήνα πυ συναντήσαμε παραπάνω, τη μελέτη συνδεύυν βικλιματικός χάρτης και χάρτης βικλιματικών ρόφων της Πελπννήσυ.Επίσης, η μελέτη αναφέρεται στ μεγαλύτερ πτάμι τυ νμύ πυ βρίσκεται πλησίν τυ έργυ και 23

συνδεύεται από χάρτη με όλα τα υδρλγικά στιχεία της άμεσης περιχής τυ έργυ. Μελέτη ΑΚ : Αναφέρεται στα κυριότερα μετερεωλγικά μεγέθη τις περιχής καθώς και στα κυριότερα πτάμια. 4. Χλωρίδα - Πανίδα. Μελέτη ΒΚ : Αναφέρεται στις κύριες γεωργικές καλλιέργειες, στα κυριότερα είδη καλαμιών πυ απαντώνται κντά στα πτάμια πλησίν τυ έργυ καθώς και στα κυριότερα πτηνά. Μελέτη Τ : Καμιά αναφρά. Μελέτη Λ : Ίδια με τη μελέτη ΒΚ. Μελέτη Ο : Αναφέρεται στις ζώνες βλάστησης, στυς βιότπυς της περιχής, στα είδη βλάστησης (γεωργικών καλλιεργειών, παρόχθια πταμύ, βλάστηση παραλίας ), στην πανίδα και τα είδη πυ συναντάμε καθώς και στ φυσικό τπί και τα κυριότερα στιχεία πυ τ απτελύν. Συνδεύεται δε από φυτκινωνικό χάρτη της Ν Πελπννήσυ. Μελέτη ΑΚ : Αναφέρεται όπως και η παραπάνω μελέτη στις τρεις ζώνες βλάστησης πυ συναντάμε στα πεδινά τυ νμύ, στα δάση τις περιχής και τις παρεμβάσεις πυ έχυν υπστεί, στα είδη βλάστησης πυ συναντάμε στην περιχή, καθώς και στα κυριότερα είδη θηλαστικών, πτηνών, ερπετών και αμφιβίων πυ ζυν στ νμό. 5. Α νθρωπγενές περιβάλλν. Μελέτη ΒΚ : Κάνει μια σύντμη αναφρά στην πληθυσμιακή κατάσταση τυ νμύ και αιτιλόγηση αυτής, στυς τμείς απασχόλησης και στυς ρυθμύς αναπτυξης. Επίσης αναφέρεται στις Ζώνες Οικιστικύ Έλενυ και Βιμηχανικές Περιχές τυ νμύ και παραθέτει τυς ανάλγυς χάρτες για την ευρύτερη και ειδικότερη περιχή. Κατόπιν σχλιάζει την βιμηχανική, γεωργική, κτηντρφική και αλιευτική δραστηριότητα στην περιχή συνδεύντας τη μελέτη με τν ανάλγ χάρτη για τις τρεις τελευταίες δραστηριότητες. 24

Μελέτη Τ : Η μελέτη παραθέτει τα εξής στιχεία : - Πίνακα με την εξέλιξη των πληθυσμιακών δεδμένων τυ νμύ. - Σχόλια για την ικνμία και ανάπτυξη της περιχής. -Αναφρά στη τυρισnκή ανάπτυξη τυ νμύ και στις πρτεραιότητες πυ πρέπει να δθύν πρς αυτή την κατεύθυνση. - Υφιστάμενη πλεδμική ργάνωση της πόλης ( πλεδμικές ενότητες, κύριι άξνες εμπρίυ, διίκησης, πλιnσμύ και αναψυχής ). -Ιστρικό κέντρ της πόλης. - Συνικίες και περιφερειακί συνικισμί. - Χρήσεις γης. -Τάσεις πλεδμικής και ικνμικής εξέλιξης. - Εντπισμός υφισταμένων πλεδμικών πρβλημάτων. Μελέτη Λ : Η μελέτη κάνει μια μικρή αναφρά στν πληθυσμό της πόλης πυ πραγματπιείται τ έργ. Στη συνέχεια παραθέτει πίνακα με την εργασιακή κατανμή τυ πληθυσμύ της πόλης και χάρτη με τις βιτεχνικές και βιμηχανικές μνάδες. Τέλς συνδέει την κατασκευή τυ έργυ με την τυρισnκή ανάπτυξη της περιχής. Μελέτη Ο : Η μελέτη αναφέρεται στις πόλεις και τυς ικισμύς πλησίν τυ έργυ καθώς και στν πληθυσμό αυτών. Επίσης αναφέρεται στυς παραγωγικύς τμείς, στυς φυσικύς πόρυς και στν τυρισμό. Μελέτη ΑΚ : Η μελέτη αναφέρεται στυς ικισμύς πλησίν τυ έργυ, στην κνnνότερη πόλη και στυς πληθυσμύς αυτών. Επισημαίνει τη γεωργία σαν κύρια πλυτπαραγωγική πηγή τυ νμύ και αναφέρει τα κυριότερα πρϊόντα. Στη συνέχεια παραθέτει πίνακες και διαγράμματα με τη κατανμή τυ πληθυσμύ ανά κατηγρία απασχόλησης και τν αριθμό των κτηρίων στην περι χη. ' 25

6. Υφιστάμενη υπδμή. Μελέτη ΒΚ : Η μελέτη αναφέρεται στ δικό δίκτυ της περιχής και στις θαλάσσιες και εναέριες συγκινωνίες παρυσιάζντας χάρτη με τα βασικά δίκτυα υπδμής τυ νμύ. Επίσης αναλύει τα δίκτυα ύδρευσης και απχέτευσης της περιχής και παραθέτει τν ανάλγ χάρτη υπδεικνύντας την σύνδεση τυ υπό μελέτη έργυ με αυτά. Μελέτη Τ : Η μελέτη αναλύει διεξδικά τ υπάρχν δικό δίκτυ της περιχής πυ θα λάβει χώρα τ έργ καθώς και τ δικό δ ίκτυ πυ τη συνδέει με τις γύρω περιχές. Στη συνέχεια σχλιάζει την υφιστάμενη ργάνωση κυκλφρίας, τυς κυκλφριακύς φόρτυς και αναλύει τις αστικές μετακινήσεις ανά μέσ. Κατόπιν, τνίζει την αναγκαιότητα αναβάθμισης τυ δικτύυ μαζικών μεταφρών και την αναδιάρθρωση τυ λεωφρειακύ δικτύυ πρτείνντας συγκεκριμένα μέτρα και κατευθύνσεις. Μελέτη Λ : Η μελέτη παρυσιάζει τ βασικό δίκτυ μεταφρών τυ νμύ και τν ανάλγ χάρτη καθώς και τ αστικό, σιδηρδρμικό και θαλάσσι δίκτυ. Επίσης αναφέρεται στ τηλεπικινωνιακό, ηλεκτρικό, υδρευτικό και απχετευτικό δίκτυ της πόλης. Μελέτη Ο : Η μελέτη περιρίζεται στη στενή περιχή τυ έργυ και στ υφιστάμεν, αγρτικής φύσεως, δίκτυ υπδμής. Μελέτη ΑΚ : Καμία αναφρά. 7. Πιέσεις στ περιβάλλν. Μελέτη ΒΚ : Η μελέτη αναφέρεται σε μικρβιλγικές μετρήσεις πυ έχυν γίνει σε παραλίες τυ νμύ παραθέτντας πίνακα πυ κατατάσσει τα νερά κλύμβησης σε κατηγρίες ανάλγα με την μικρβιλγική και φυσικχημική τυς πιότητα. Μελέτη Τ : Καμία αναφρά. 26

Μελέτη Λ : Η μελέτη αναφέρεται στις πιέσεις, αν υπάρχυν, πυ δέχνται τ ανάγλυφ, τ υδατικό δυναμικό και τ φυσικό περιβάλλν από ανθρώπινες δραστηριότητες στη στενότερη περιχή τυ έργυ. Επίσης περιγράφει την υφιστάμενη κατάσταση ρύπανσης από αστικά απρρίμματα καθώς και από απρρίμματα πυ έχυν σχέση με επιχειρήσεις και δραστηριότητες πυ ασκύνται στη ν παραπάνω περwχή. Μελέτη Ο : Η μελέτη κάνει μια διεξδική ανάλυση στις πιέσεις πυ ασκύνται από τν άνθρωπ στ περιβάλλν στην περwχή τυ έργυ. Συγκεκριμένα αναφέρεται στα εξής : - Εκμεταλλεύσεις και επιβάρυνση εδάφυς - υπεδάφυς καθώς και επιπτώσεις στ ανάγλυφ της περwχής. - Εκμετάλλευση και επιβάρυνση των υδάτινων πόρων. - Επιβαρύνσεις στην ατμόσφαιρα και στ κλίμα. -Ανθρωπγενείς επιδράσεις στη χλωρίδα και πανίδα. - Επιδράσεις στ φυσικό τπί. - Περιγραφή υφισταμένων πηγών διαφρών μρφών ρύπανσης ( αστικά λύματα, γεωργία - φυτφάρμακα, λtπάσματα, αέριες εκπμπές ρύπων - θόρυβς). - Εκτίμηση της κατάστασης τυ περιβάλλντς. - Αλληλεπίδραση τυ φυσικύ με τ ανθρωπγενές περιβάλλν. Μελέτη ΑΚ : Ομίως με την παραπάνω, και αυτή η μελέτη αναλύει τα εξής : - Ρύπανση τυ εδάφυς. - Ρύπανση των υδάτων (γλυκά, υπόγεια, θαλάσσια ύδατα) - Ρύπανση τυ αέρα στην περιχή ( εκπμπές από κεντρικές θερμάνσεις, από βwτεχνίες και βwμηχανίες, από κίνηση χημάτων, από απγείωση και πρσγείωση αερσκαφών ). - Θόρυβς (εκτενείς υπλγισμί με χρήση μαθηματικών τύπων). 27

5 ΠΕΡΠ'ΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΌΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ. Μελέτη ΒΚ : Αναφέρεται στα εξής: - Ιστρικό εξέλιξης της εγκατάστασης. - Παρχές και φρτία σχεδιασμύ της εγκατάστασης. - Περιγραφή των επιμέρυς μνάδων της εγκατάστασης ( με παράθεση των αντιστίχων φωτγραφιών ). - Ύδρευση της εγκατάστασης. - Κατανάλωση ενέργειας στην εγκατάσταση. - Χρήση πρώτων υλών ( πρβλεπόμενη ). - Αέρια απόβλητα της εγκατάστασης ( σμές, σταγνίδια ). - Υγρά απόβλητα (όρια εκπμπής και χρήσης απδέκτη). Μελέτη Τ : Η μελέτη περωρiζεται στην ανάλυση των εναλλακτικών λύσεων για την κατασκευή τυ έργυ και αιτιλγεί την πρτεινόμενη λύση. Μελέτη Λ : Η μελέτη αναφέρεται στα εξής : - Περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στην περωχή. - Περιγραφή τυ πρτεινόμενυ έργυ ( φάση κατασκευής - φάση λειτυργίας ). - Παράθεση σχεδίων της εγκατάστασης. - Απασχλύμεν πρσωπικό, πρώτες ύλες, χρήση νερύ και ενέργειας, αέρια απόβλητα ( αέρια - ατμί - αερλύματα - σωματίδια - καπνός - σκόνη ), υγρά απόβλητα, στερεά απόβλητα, απρρίμματα, θόρυβς,δνήσεις, σμές. Μελέτη Ο : Η μελέτη αναφέρεται συνπτικά στις εναλλακτικές λύσεις, στην φάση κατασκευής (χωματυργικά, τεχνικά και ασφαλτικά έργα) καθώς και στη φάση λειτυργίας τυ έργυ. 28

Μελέτη ΑΚ : Η μελέτη κάνει μια σε βάθς ανάλυση στα χαρακτηριστικά τυ πρτεινόμενυ έργυ και στν τρόπ λειτυργίας αυτύ. Επιγραμματικά αναφέρυμε τα παρακάτω: - Διαχείριση των απρριμμάτων. Αναφρά, ανάλυση, αξιλόγηση των εναλλακτικών λύσεων στη διαχείριση των μλυσματικών απρριμμάτων και επιλγή της καλύτερης από αυτές. Διαχωρισμός, συλλγή, μεταφρά, απθήκευση και τελική διάθεση των απρριμάτων. - Περιγραφή και λειτυργία τυ κλιβάνυ. Στ σημεί αυτό εκτός από μια συνπτική περιγραφή η μελέτη συνδεύεται από ειδικό παράρτημα με λεπτμερές στατη ανάλυση των επιμέρυς μηχανισμών τυ κλιβάνυ και της λειτυργίας αυτών. - Απόβλητα από τη λειτυργία τυ κλιβάνυ. Αναφρά στα υγρά και στερεά απόβλητα και στα επιτρεπόμενα όρια αυτών. Η μελέτη εκτός από τη λεπτμερέστατη ανάλυση της σύστασης των αερίων ρύπων παραθέτει ειδικό παράρτημα με την συμπεριφρά των αερίων μαζών σε διάφρες μετεωρλγικές συνθήκες (μντέλα) καθώς και γενικότερες πληρφρίες για τυς αέριυς ρύπυς και την επίδρασή τυς στην ανθρώπινη υγεία. 6. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΙΙΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕDIΠΤΩΣΕΩΝ. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ. Μελέτη ΒΚ : Η μελέτη αναφέρεται κυρίως στις εmπτώσεις από τη διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων στ θαλάσσι απδέκτη. Αφύ αναφερθεί στη αραίωση και διασπρά των λυμάτων εκτιμά και τη συγκέντρωση διαφόρων ρυπαντών στη θάλασσα και συγκρίνει τις τιμές τυς με τα επιτρεπόμενα όρια. Κατόπιν σχλιάζει τις παραγόμενες πσότητες στερεών απβλήτων ( σχαρίσματα-άμμς - ιλύς) και τυ επιπέδυ θρύβυ. Στη συνέχεια πρτείνει μέτρα για την αντιμετώπιση των εmπτώσεων πυ πρκαλύνται από τα απόβλητα (αέρια-υγρά -στερεά) με συνεχή παρακλύθηση αυτών από αυτματπιημένα συστήματα με αισθητήρες καθώς και δειγματληψία και μικρβιλγική εξέταση σε καθημερινή βάση έτσι ώστε η απόδση της μνάδας να παραμένει σταθερή. Επίσης μεριμνά για την ασφάλεια και υγιεινή των εργαζμένων στην εγκατάσταση καθώς και στη φυσιγνωμία της περιχής. Σημαντικό θεωρείται επίσης και η συνεργασία της εγκατάστασης με πρότυπη μνάδα λιπασματπίησης πυ λειτυργεί στην περιχή για τη διάθεση των στερεών απόβλητων. 29

Μελέτη Τ : Η μελέτη αναφέρεται στις πιθανές θετικές, αρνητικές και μηδενικές επιπτώσεις τυ μελετυμένυ έργυ σε διάφρυς παραμέτρυς όπως : -Έδαφς. -Αέρας. -Νερά. - Χλωρίδα - Πανίδα. - Θόρυβ. - Χρήση Γης - Φυσικί Πόρι. - Κίνδυνς Ανώμαλων Καταστάσεων. -Πληθυσμό. - Κατικία. - Μεταφρές - Κυκλφρία. - Ενέργεια - Κινή Ωφέλεια. - Ανθρώπινη Υγεία. - Αισθητική. -Αναψυχή. - Πλιτιστική Κληρνμιά - Πρστατευτέες Περιχές. Στη συνέχεια παραθέτει τ απαιτύμεν από τ νόμ ως μελέτη τύπυ Β ερωτηματλόγι με την υπσημείωση ότι για τις περιβαλλντικές επιπτώσεις θα πρταθύν επανρθωτικά μέτρα. Μελέτη Ο : Η μελέτη διαχωρίζει τις εmπτώσεις σ ' αυτές πυ πρκαλύνται κατά τη φάση κατασκευής τυ έργυ και σ ' αυτές πυ αναμένεται να πρκληθύν κατά την λειτυργία τυ έργυ. Συγκεκριμένα αναφέρεται στις εξής μεταβλητές : - Ατμόσφαιρα. - Έδαφς - Υπέδαφς. 30

- Υδάτινι Πόρι. - Χλωρίδα - Πανίδα - Ακυστικό Περιβάλλν. - Κινωνικά - Οικνμικά Χαρακτηριστικά. - Ιστρικό - Πλιτιστικό Περιβάλλν. - Αισθητική Τπίυ. -Χρήστες. Στη συνέχεια αξιλγεί τις επιπτώσεις στις παραπάνω μεταβλητές και εξάγει τα απαραίτητα συμπεράσματα για την αντιμετώπιση αυτών. Πρτείνει δε, πρόγραμμα παρακλύθησης των μέτρων απκατάστασης. Η μελέτη συνδεύεται από ερωτηματλόγι περιβαλλντικών επιπτώσεων. :"1ελέτη Λ : Αναφέρεται στις επιπτώσεις στην ατμόσφαιρα, στα νερά, στ εδαφς, στη χλωρίδα και πανίδα, στ θόρυβ, και παραθέτει πίνακα με την εκτίμηση των επιπτώσεων και των μέτρων αντιμετώπισης αυτών. Μελέτη ΑΚ : Η μελέτη αφύ κάνει τις αναγκαίες παραδχές σχετικά με τ ύψς τυ κτηρίυ, με τν τύπ τυ απτεφρωτικύ κλιβάνυ και της καπνδόχυ, με την δυσμενέστερη ταχύτητα και διεύθυνση τυ ανέμυ, με τ ύψς της καμινάδας και αφύ παρυσιάσει τ μντέλ διασπράς αερίων ρύπων αναφέρεται στις μέγιστες συγκεντρώσεις πυ μπρύμε να απαντήσυμε τυς πι επικίνδυνυς για τη δημόσια υγεία από αυτύς στ περιβάλλν παραθέτντας τα απαραίτητα διαγράμματα με τα ανάλγα όρια επιφυλακής. Κατόπιν, αξιλγεί τις επιπτώσεις των αερίων ρύπων καθώς και των απρριμμάτων τυ νσκμείυ στην ατμόσφαιρα, στα νερά, στη χλωρίδα και στην πανίδα καθώς και τις επιπτώσεις τυ έργυ στα επίπεδα θρύβυ και στην γενική αισθητική τυ χώρυ. Στη συνέχεια πρτείνει μέτρα για την αντιμετώπιση των περιβαλλντικών επιπτώσεων καθώς και πρόγραμμα παρακλύθησης και ελένχυ αυτών. 31

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΠΆΝΩ Μ.Π.Ε. ΣΧΟΛΙΑ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ. Οι μελέτες πυ εξετάσαμε παραπάνω παρυσιάζυν πικιλία όσν αφρά τ αντικείμεν ενασχόλησης και τη σχέση πυ έχει αυτό με τ περιβάλλν γενικώς. Έτσι έχυμε έργα με σημαντικές περιβαλλντικές επιπτώσεις πυ απαιτύν πλύπλκυς σχεδιασμύς για την απφυγή τυς και έργα με μηδενικές περιβαλλντικές επ~πτώσεις. Κρίνντας τα έργα σύμφωνα με τα παραπάνω, καταλήγυμε στ συμπέρασμα ότι τα επιβλαβέστερα είναι αυτά πυ σκπός τυς είναι να περιρίσυν επιβλαβείς δραστηριότητες πυ πρκαλύν συστηματική καταστρφή στ περιβάλλν. Παρακάτω γίνετε μια πρσπάθεια να καταγραφύν τα χαρακτηριστικά κάθε έργυ, ι ιδιαιτερότητες πυ παρυσιάζει κάθε μελέτη σύμφωνα με τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Όσν αφρά την πληρότητα των μελετών, καμία από αυτές δεν ακλυθεί πιστά τις δηγίες καθρισμύ περιεχμένυ πυ πρβλέπνται από τ νόμ και ι μελετητές κρίνυν από μόνι τυς τα σημεία πυ συσχετίζνται άμεσα ή έμμεσα με τη φύση τυ έργυ και στα πία δίνυν ιδιαίτερη βαρύτητα. Στ σημεί αυτό θα ' θελα να τνίσω ότι η θεματλγία των έργων καλύπτει και άλλα έργα σε μεγάλ ή και μικρότερ πσστό πυ είναι είτε παρεμφερή είτε τα ίδια άλλα σε άλλη κλίμακα από αυτά πυ αναφέρνται εδώ.!!) Βιλγικός Καθαρισμός Τ έργ τυ Βιλγικύ Καθαρισμύ είναι σήμερα απαραίτητ για κάθε αστική περιχή, μετά την γιγάντωση αυτών, πυ σε συνάρτηση με κάπιυς άλλυς παράγντες ( π. χ πλύπλκες χημικές ενώσεις ) έχυν καταστήσει τ φυσικό περιβάλλν ανήμπρ να απρρφήσει και να αφμιώσει τα παραγόμενα λύματα ικιακής και βιμηχανικής πρέλευσης. Έτσι λιπόν, με τη χρήση της κατάλληλης τεχνλγίας μπρύμε πια να διαχωρίζυμε τα επιβλαβή για τ περιβάλλν στιχεία και να τα επεξεργαζόμαστε με τέτι τρόπ πυ όχι μόν να παύυν να είναι επιβλαβή αλλά να τα καθιστύμε χρήσιμα για συγκεκριμένες χρήσεις. Σαν παράδειγμα για τ παραπάνω, αναφέρυμε την ύπαρξη πρότυπυ εργστάσιυ λιπασματπίησης πυ λειτυργεί δίπλα από τ παραπάνω έργ και απρρφά όλες τις κατακρατύμενες πσότητες. Βέβαια τ απόλυτ μηδέν δεν είναι πτέ εφικτό. Με τη σωστή εκτίμηση όμως της κατάστασης τυ περιβάλλντς και των τυχόν επ~πτώσεων σ' αυτό και τη χρήση της κατάλληλης τεχνλγίας μπρύμε να πλησιάσυμε κντά. 32

Η μελέτη διαφρπιείται στα εξής σημεία: - Αναφέρεται στις Ζώνες Οικιστικύ Ελένχυ της ευρύτερης και ειδικότερης περιχής. - Παρυσιάζει στιχεία για τα δίκτυα ύδρευσης και απχέτευσης της περιχής. - Παρυσιάζει μικρβιλγικές μετρήσεις και ωκεανγραφικά στιχεία για τα θαλάσσια ύδατα και κατατάσσει σε κατηγρίες τις ακτές και τα νερά κλύμβησης. - Δίνει ιδιαίτερ βάρς στην ανάλυση των στιχείων των λυμάτων πυ διχετεύνται στη θάλασσα και των τελικών συγκεντρώσεων των στιχείων σ' αυ ' τη. ίl) Γραμμή Τραμ. Η κατασκευή μιας γραμμής Τραμ μόν θετικά απτελέσματα μπρεί να επιφέρει για τ ανθρωπγενές και φυσικό περιβάλλν. Σε συνδυασμό με τ γεγνός ότι τ αστικό φυσικό περιβάλλν σε πλλές περιπτώσεις έχει υπστεί αλλιώσεις λόγ της άναρχης πλεδμικής αναπτυξης πυ παρατηρήθηκε τις πρηγύμενες δεκαετίες, τ παραπάνω έργ έρχεται να πρσθέσει και όχι να αφαιρέσει από αυτό. Η παρύσα μελέτη είναι τύπυ Β και διαφρπιείται κατά τ μεγαλύτερ πσστό της από τις υπόλιπες. Κύρια σημεία είναι τα εξής : - Πλήρης περιγραφή της υφισταμένης πλεδμικής ργάνωσης. - Αναλυτική περιγραφή τυ δικύ δικτύυ και των κυκλφριακών φόρτων. - Ανάλυση, κριτική και πρόταση αναβάθμισης τυ δικτύυ μαζικών μεταφρών. - Στιχεία σεισμικότητας της περιχής. 11 Κατασκευή επαρχιακής δύ. Η κατασκευή ενός δρόμυ αρκετά μεγάλης κυκλφρίας πυ διέρχεται από αγρτικά ικσυστήματα απτελεί έργ πυ αλλάζει σε μεγάλ βαθμό την εικόνα και τις ισρρπίες μιας τέτιας περιχής. Εκτός από τις αισθητικές αλλαγές, η ύπαρξη ενός τέτιυ δρόμυ λόγ τις συχνής κυκλφρίας χημάτων και της αυξημένης στάθμης θρύβυ μπρεί να πρκαλέσει ανωμαλίες στην ισρρπία των ικσυστημάτων της περιχής. 33

Για να απφύγυμε λιπόν τα παραπάνω απαιτείται Μ Π Ε πυ να παρυσιάζει με μεγάλη πληρότητα την υφιστάμενη κατάσταση τυ περιβάλλντς, ανθρωπγενύς και φυσικύ και να μπρεί να πρβλέπει τυχόν επιπτώσεις σε πιαδήπτε μεταβλητή. Για ~α τ πετύχει αυτό η παρύσα μελέτη ακλυθεί, σε πλύ μεγάλ βαθμό, πισ~α τις δηγίες καθρισμύ περιεχμένυ πυ πρβλέπνται από τ νόμ και αυτ είναι τ στιχεί πυ την διαφρπιεί από τις υπόλιπες. Συμπεραίνυμε λιπόν ότι έργα τα πία λαμβάνυν μεγάλη έκταση σε περιχές πυ τ φυσικό περιβάλλν δεν έχει υπστεί σβαρές αλλιώσεις από την ανθρώπινη παρυσία απαιτύν περιβαλλντικές μελέτες πυ εξετάζυν με εξνυχιστικό τρόπ τα δεδμένα και βάση την ανάλυση των στιχείων πρβλέπυν και απτρέπυν δυσμενείς καταστάσεις πυ μπρεί να πρκαλέσει ένα έργ στη φύση. Q) Εγκατάσταση πλωτών ενεδρών σε λιμάνι. Τα παραπάνω έργ έχει σα σκπό την αύξηση τυ αριθμύ και της ασφάλειας των πλεύμενων πυ δένυν στ λιμάνι της Καλαμάτας. Παρ' όλ πυ ι επιπτώσεις τυ έργυ περιρίζνται καθαρά στ χώρ μέσα και γύρω από τ λιμάνι η μελέτη αναφέρεται, όπως φείλει άλλωστε, σε περιγραφή στιχείων άσχετων ως πρς αυτό. Όμως παραλείπει να αναφερθεί σε στιχεία σχετικά με τα επίπεδα μόλυνσης των υδάτων τυ λιμανιύ σε συνάρτηση με την πρηγύμενη, μειδή αλλά σε μικρότερη κλίμακα χρήση καθώς και στα είδη και τν αριθμό των ψαριών και λιπών θαλασσίων ργανισμών πυ ζυν μέσα σ' αυτό. Παρυσιάζει βέβαια συμπληρωματική μελέτη σχετικά με τη διαχείριση των ~γρών και στερεών απβλήτων κατά τη φάση λειτυργίας τυ έργυ, τα πία μως ίσως και να είναι δύσκλ να εφαρμστύν σ' έναν μη φυλασσόμεν σχλαστικά χώρ όπως είναι ένα λιμάνι. Έτσι αν τα επίπεδα μόλυνσης και η ζωή στα νερά, βάση στιχείων, απδεικνύνταν αρνητικά, ίσως και να ακύρωναν τ έργ και να δηγύμαστε σε άλλες λύσεις όπως η κατασκευή ειδικής φυλασσόμενης μαρίνας για τη ΧΡήση αυτή.. L:\πτεφρωτικός κλίβανς νσκμείυ. Κατά τη λειτυργία ενός νσκμείυ παράγνται μλυσματικά απρρίμματα τα πία εγκυμνύν κινδύνυς για τη δημόσια υγεία και απαιτύν ειδικό τρόπ καταστρφής. Η καταστρφή αυτών γίνεται μέσω καύσης. Λόγ όμως τυ ότι ένα νσκμεί βρίσκεται πάντα σε αστική περιχή απαιτείτε η χρήση 34

ειδικών απτεφρωτικών κλιβάνων ύτως ώστε τα κατάλιπα της καύσης να μην πρκαλύν δυσμενείς συνέπειες στ ανθρωπγενές και φυσικό περιβάλλν. Ο σκπός της λειτυργίας τυ παραπάνω έργυ είναι μειδής με αυτόν τυ Βιλγικύ Καθαρισμύ. Και τα δυ έργα έχυν σαν σκπό την ανακύκλωση υσιών βλαβερών για τ περιβάλλν σε πρϊόντα πυ αυτό μπρεί να απρρφήσει. Η Μ Π Ε για τ παραπάνω έργ ακλυθεί σε μεγάλ βαθμό τις δηγίες περιεχμένυ πυ ρίζνται από τ νόμ. Διαφρπιείται όμως από τις υπόλιπες, όπως είναι αναμενόμεν και ρίζεται από τ νόμ, σε ότι έχει να κάνει με τις αέριες εκπμπές αλλά και τη διαχείριση των απρριμμάτων. Εδικά για τις αέριες εκπμπές, παρατηρύμε μια πλύπλευρη ανάλυση με ΧΡήση μντέλων διασπράς πυ μαρτυρά τ υψηλό επίπεδ της συγκεκριμένης εργασίας και τη διεπιστημνικότητα της πυ την καθιστύν την πι πλήρη μελέτη ανάμεσα σ' όλες και πρότυπ για τν μελλντικό μελετητή. 35

Θ. Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΩΝ ΕΠΙΚΑΛΥΨΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛ ΥΣΗ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ l.γενικα Στη μελέτη ενός χώρυ και ανάλγα με τ σκπό αυτής είναι απαραίτητ να μετρηθύν και να εκτιμηθύν ρισμένα από τα χαρακτηριστικά πυ τν συνθέτυν. Για την ανάλυση, τν πρσδωρισμό και την μέτρηση των χαρακτηριστικών τυ περιβάλλντς υπάρχυν μια σειρά τεχνικών και μελετών πυ μπρύν να εφαρμστύν. Σαν τεχνική ρίζυμε τα εργαλεία πυ χρησιμπιύμε για να πετύχυμε ένα επιστημνικό στόχ ενώ η μέθδς αναφέρεται στυς κανόνες και τα κριτήρια για την επιλγή μιας συγκεκριμένης τεχνικής. Σκπός ό'λων αυτών των τεχνικών και μεθόδων είναι η τελική η σύνθεση όλων των χαρακτηριστικών για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Η επιτυχία των παραπάνω κρίνεται από τ βαθμό ακρίβειας με τν πί μετρύνται τα διάφρα μεγέθη σ)λά και με τν τρόπ με τν πί απμνώννται αυτά. Όμως συχνά παρατηρείται τ φαινόμεν μελετητής να μη μπρεί ν αντιληφθεί σε όλ τυ τ εύρς τις δυνατότητες ή τυς περιρισμύς της τεχνικής πυ εφαρμόζει καθώς και τα βαθύτερα πρβλήματα της περιχής πυ μελετά με απτέλεσμα τα συμπεράσματα πυ τελικά εξάγνται να χαρακτηρίζνται ανακριβή ή υπκειμενικά. LΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΟΣ Μια τεχνική πυ δίνει λύσεις σε όλα τα παραπάνω πρβλήματα και ΧΡησιμπιείται εδώ και πλλά χρνια με επιτυχία είναι η τεχνική των mjικαλύψεων. 1-Ι συγκεκριμένη τεχνική περιλαμβάνει την ανάλυση των στιχείων τυ χώρυ και σύνθεση των λύσεων για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Είναι δηλαδή η μεταφρά των μεταβλητών ενός ~γκεκριμένυ χώρυ ή ~εριβάλλντς σε ξεχωριστές διαφάνειες π~ επικ~υπτυν τελικά η μια, τη ~η με σκπό την παρυσίαση μιας τελικης εικνας για τν συγκ:εκριμεν χωρ. 36

3.ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΕΧΝΙΚΗΣ Τα σταδία από τα πία απαρτίζεται η τεχνική των επικαλύψεων είναι τα παρακάτω: α) Δημιυργία τράπεζας πληρφριών για τα στιχεία υπδμής πυ μας βηθά να εκnμήσυμε τις ικανότητες τυ χώρυ να δεχτεί τη συγκεκριμένη χρήση. β) Αξιλόγηση των μεταβλητών πυ επηρεάζνται από τη συγκεκριμένη χρήση τυ χώρυ ώστε να απφύγυμε τις άσκπες δαπάνες. γ) Κατασκευή μητρών δυ εισόδων. Στις στήλες γράφυμε τις μεταβλητές πυ κρίνυμε αναγκαί να μετρηθύν, να διερευνηθύν και να εκnμηθύν και στις γραμμές τπθετύμε τις μετρήσεις κάθε μεταβλητής. Σαν κριτήρι μετρήσεων χρησιμπιύμε άλλτε αριθμητικές μνάδες και άλλτε χαρακτηρισμύς όπως: "καλό", "μέτρι" κτλ. ~πρύμε δηλαδή να χαρακτηρίσυμε τ έδαφς ως " αβαθές ",,, μέτρι ", βαθύ " ή τη βλάστηση " χαμηλή ", " μεσαία ", "υψηλή " ή και " καλή " '' μέτρια ", " άριστη " κτλ. δ) Μεταφρά των πληρφριών κάθε μεταβλητής, πυ συγκεντρώσαμε σε διαφανείς επιφάνειες πυ απεικνίζυν τ συγκεκριμέν χώρ με τις ίδιες ακριβώς διαστάσεις και όρια. Για τη μεταφρά αυτή κάνυμε χρήση διάφρων Χρωμαnκών επιλγών, συμβλών και αριθμών για κάθε μεταβλητή και με σαφή περιγράμματα. ε) Όταν λκληρωθεί για όλες τις μεταβλητές η αναλυnκή σχεδίαση τυς Πάνω σε διαφάνειες ακλυθεί η φάση της συνθέσεως.έτσι, ανάλγα με τ πις είναι 0 στόχς μας δημιυργύμε, τπθετώντας τις διαφάνειες τη μια Πάνω στην άλλη, έναν ή περισσότερυς χάρτες. Οι τελικί αυτί χάρτες μας απδίδυν τελικά συμπεράσματα για την καταλληλότητα ή μη τυ χώρυ για τη συγκεκριμένη χρήση. LΠΑΡ ΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Ένα πρόβλημα πυ συχνά ανnμετωπίζυμε και απτελεί ένα μεινέκτημα της τεχνικής των επικαλύψεων είναι η ανμιγένεια στην Πιότητα, τη λεπτμέρεια και την αξιπιστία των πληρφριών των στιχείων των μεταβλητών. 37

Και αυτό διόn ενώ σε μικρές εκτάσεις μπρύμε απ' ευθείας τις δικές μας μετρήσεις, σε επίπεδ νμύ ή σε εθνική κλίμακα είμαστε αναγκασμένι να δεχτύμε στιχεία από άλλυς φρείς πυ είναι δύσκλ να ελένξυμε την ακρίβεια τυς. Ειδικότερα, τ πρόβλημα παρυσιάζεται αυξημέν όταν πρέπει να χρησιμπιήσυμε πληρφρίες για κινωνικής φύσεως θέματα πυ η διακύμανση τυς είναι μεγάλη, όπως, κατανμή εισδημαnκών μάδων στ Χώρ ή τ μρφωnκό επίπεδ κτλ. Εκτός όμως από τ πρόβλημα της πιότητας των πληρφριών ένα επιπρόσθετ πρόβλημα στη χρήση της τεχνικής των επικαλύψεων παρυσιάζεται όταν τα διάφρα στιχεία μιας μεταβλητής είναι πλλά με απτέλεσμα να είναι πλύ δύσκλ να διακριθύν σχεδιασnκά ακόμα και σε φωττράπεζα. Έτσι για να ελαττώσυμε τ παραπάνω πρόβλημα και ι πληρφρίες μας να γίννται πι εύχρηστες, μπρύμε, αντί να σχεδιάζυμε για όλ τ χώρ ένα σχέδι πυ εμπεριέχει τις διάφρες κατηγόριες μιας μεταβλητής, να σχεδιάσυμε την κάθε κατηγρία σε διαφρεnκό σχέδι. Αντί δηλαδή να έχυμε ένα χάρτη με, πχ, όλες τις κατηγρίες κλίσεων τυ εδάφυς, μπρύμε να έχυμε τις κλίσεις χωριστά σε διαφρεnκύς χάρτες. Έτσι δημιυργύμε μια τράπεζα πληρφριών και μπρύμε να χρησιμπιήσυμε μεμνωμένα τα στιχεία πυ μας χρειάζνται από μια μεταβλητή μειώνντας τη πλυπλκότητα ενός χάρτη. Μπρύμε λιπόν να παρυσιάσυμε λόκληρη την περιχή, αν χρειαστεί, αλλά και ειδικότερα μέρη αυτής. Η αναλυnκή αυτή πρσέγγιση γίνεται ιδιαίτερα χρήσιμη όταν αναφερόμαστε στην καταλληλότητα ή μη ζωνών γης για μια συγκεκριμένη χρήση ή τυ εντπισμύ τυ χώρυ πυ θίγεται από τη συγκεκριμένη επέμβαση. Έτσι, αφύ επιλέξυμε τα κριτήρια πυ μας χρειάζνται για τν καθρισμό των στιχείων των μεταβλητών, διαλέγυμε ένα μιόμρφ τρόπ χρωμαnσμύ για τ βαθμό καταλληλότητας όπως πχ τα κατάλληλα τμήματα πράσινα, τα ευαίσθητα κόκκινα ενώ τα πλέν ακατάλληλα μαύρα. 5. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ Καθρισnκό ρόλ στην χρήση της τεχνικής των επικαλύψεων παίζυν τα τελευταία χρνια ι Η\ Υ. Με την κατάλληλη εισαγωγή σ ' αυτύς δημιυργύμε μια βάση δεδμένων με απεριόριστ αριθμό στιχείων για κάθε μεταβλητή και με μεγάλη πικιλία δυναττήτων παρυσίασης αυτών. 38