ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 10 ο ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΑΤΑΝΟΥ ΦΤΕΛΙΑΣ - ΛΕΥΚΗΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 10 ο ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΑΤΑΝΟΥ ΦΤΕΛΙΑΣ - ΛΕΥΚΗΣ 1

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΑΤΑΝΟΥ 2

ΜΕΤΑΧΡΩΜΑΤΙΚΟ ΕΛΚΟΣ ΤΟΥ ΠΛΑΤΑΝΟΥ Ceratocystis fimbriata f.sp. Platani 3

Ceratocystis platani Ο μύκητας Ceratocystis platani είναι ασκομύκητας της οικογένειας Ophiostotomataceae της τάξης Microascales και προσβάλλει μόνο είδη πλατάνου. Ο ανατολικός πλάτανος που υπάρχει στην Ελλάδα και σε όλη την Νότιο-Ανατολική Ευρώπη (Platanus οrientalis) είναι ιδιαίτερα ευπαθής στο παθογόνο, σε αντίθεση με το δυτικό πλάτανο (Platanus οccidentalis) που απαντάται στη Βόρεια Αμερική και είναι περισσότερο ανθεκτικός. Εξ άλλου και ο σφενδαμόφυλλος πλάτανος (Platanus x acerifolia) που είναι φυσικό υβρίοδιο των δύο παραπάνω παρουσιάζει ιδιαίτερη ευαισθησία. Ακόμα ο Platanos Racemosa (Πλάτανος της Καλιφόρνια) προσβάλλεται από τον παθογόνο μύκητα. 4

Φυσιολογία Ομύκηταςαναπτύσσειπεριθήκιασταοποίααναπτύσσονταιοιασκοίμετα ασκοσπόρια τα οποία έχουν χαρακτηριστικό σχήμα καπέλου. Εκτός από το εγγενές στάδιο, ο μύκητας αναπτύσσει ακόμη 3 στάδια αγενών σπορίων: Κυλινδρικά ενδοκονίδια, δολιμορφικά (βαλεροειδή) ενδοκονίδια και παχύτοιχα αλευροκονίδια γνωστά ως χλαμυδσπόρια. Ο μύκητας αναπτύσσεται στο ξύλο του δέντρου, σχηματίζοντας αλευροκονίδια μέσα στα αγγεία του ξύλου. Εγγενή και αγενή σπόρια παράγονται στην περιοχή του έλκους, σε σχισμές κάτω από τον φλοιό καθώς και στις τομές που δημιουργούνται από κοπή ή θραύση των κλάδων και του κορμού. Σπόρια αναπτύσσονται επίσης στο πριονίδι που παράγεται από την υλοτομία ή την κοπή προσβεβλημένων δέντρων. Ο μύκηταςceratocystis platani είναι ιδιαίτερα ανθεκτικός και μπορεί να ζει σε νεκρό ξύλο έως δύο χρόνια. Ακόμη, τα σπόρια του μύκητα (αλευροκονίδια) μπορούν να ζήσουν και να μεταφέρονται στο νερό και στο έδαφος. 5

6

Εισαγωγή Το φθινόπωρο του 2003 βρέθηκε στην Ελλάδα η ασθένεια του «μεταχρωματικού έλκους του πλατάνου», που προκαλείται από το μύκητα Ceratocystis fimbriata f.sp. platani. Το παθογόνο προσβάλλει μόνο είδη πλατάνου. Είναι η πλέον καταστρεπτική ασθένεια του πλατάνου διεθνώς, προκαλώντας νέκρωση των δένδρων. Νεαρά δένδρα συνήθως νεκρώνονται (Εικ. 2) σε χρόνο μικρότερο των δύο ετών, ενώ τα μεγαλύτερα δένδρα μπορούν να επιβιώσουνγιααρκετάχρόνιαμετάτηνπροσβολήτους από το παθογόνο, ωστόσο, ο θάνατος των προσβεβλημένων φυτών είναι αναπόφευκτος (Εικ. 1). 7

Εισαγωγή Η ασθένεια έχει προκαλέσει τεράστιες καταστροφές στην Ιταλία και τη Γαλλία, όπου πιθανολογείται ότι εισήχθηκε από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Στην Ελλάδα πιθανόν να έχει εισαχθεί με πολλαπλασιαστικό υλικό. Το παθογόνο αυτό αποτελεί μια τεράστια απειλή για τα πλατάνια της Ελλάδας και θα πρέπει να επιδιωχθεί με κάθε τρόπο η άμεση αντιμετώπισή του. 8

Εικ.1. Υπεραιωνόβιο δέντρο πλατάνου (διάμετρος 3μ. περίπου), πουέχεινεκρωθείαπότηνασθένεια Εικ. 2. Νέκρωση νεαρών δέντρων πλατάνου 9

Συμπτώματα-Διάδοση Το πλέον εμφανές σύμπτωμα είναι ο ξαφνικός μαρασμός ενός τμήματος της κόμης. Αυτό εμφανίζεται συνήθως την άνοιξη και το καλοκαίρι, που οι ανάγκες του φυτού σε νερό είναι αυξημένες. Τα φύλλα κιτρινίζουν πρόωρα και μαραίνονται έτσι μπορούν να διακριθούν από τα γειτονικά υγιή φύλλα. Πολύ συχνά την άνοιξη, ένας κλάδος ή ολόκληρο το δένδρο μπορεί να μην αναβλαστήσει καθόλου, ή οι νέοι οφθαλμοί ξαφνικά μαραίνονται και νεκρώνονται πριν ακόμη αναπτυχθούν. Σε μεγάλα δένδρα με προσβολή στον κορμό, πριν εμφανιστούν νεκρώσεις κλάδων, παρατηρείται μια γενική αραίωση της κόμης και συμπτώματα μικροφυλλίας. 10

Συμπτώματα-Διάδοση Κατά μήκος του προσβεβλημένου κορμού και των κλάδων παρατηρούνται επιμήκη έλκη, ωστόσο, αυτά είναι αρκετές φορές δυσδιάκριτα, επειδή καλύπτονται από το φλοιό. Ο προσβεβλημένος εσωτερικός φλοιός και η περιοχή του καμβίου παίρνουν μια σκούρα κυανόμαυρη απόχρωση. Το σομφό ξύλο μεταχρωματίζεται σε καστανοκόκκινο έως κυανόμαυρο. Σε εγκάρσιατομήταμεταχρωματισμένατμήματατουξύλουέχουν ακτινική διάταξη και επεκτείνονται ορισμένες φορές μέχρι το κέντρο του κορμού (Εικ. 3). Σε προσβεβλημένα δένδρα που δεν έχουν ακόμα νεκρωθεί, όταν αποκολληθεί ο φλοιός, διακρίνονται κατά μήκος του κορμού και των κλάδων λωρίδες μεταχρωματισμένου ξύλου, σε σχήμα ελλειπτικό έως φλογοειδές (Εικ. 4, 5). 11

Εικ.3. Μεταχρωματισμός ξύλου, σε εγκάρσια τομή 12

Εικ. 4. Λωρίδες μεταχρωματισμένου ξύλου, μετά την αφαίρεση του φλοιού 13

Εικ.5. Λωρίδες μεταχρωματισμένου ξύλου 14

Συμπτώματα-Διάδοση Ο μύκητας είναι τραυματοπαράσιτο. Εισβάλλει από πληγές στο φλοιό των κλάδων, τουκορμούκαιτων ριζών. Επίσης, διαδίδεται με επαφή και συνένωση των ριζών μεταξύ γετονικών δένδρων. Ως κυριότερος παράγοντας διασποράς του παθογόνου θεωρείται ο άνθρωπος, με τη μεταφορά φυτευτικού υλικού ή/και ξυλείας από περιοχές με προσβολές σε αμόλυντες περιοχές. Πολύ συχνά ο μύκητας μεταφέρεται από προσβεβλημένα σε υγιή φυτά με τα εργαλεία κλαδεύσεως και υλοτομίας 15

Αντιμετώπιση της ασθένειας Θα πρέπει να αποτραπεί η εξάπλωση του μύκητα και η άμεση καταστροφή των προσβεβλημένων δέντρων (κόψιμο και κάψιμο των προσβεβλημένων δέντρων). Τα προσβεβλημένα δένδρα καθώς και τα γειτονικά τους που είναι ύποπτα προσβολής πρέπει να υλοτομούνται και αν είναι δυνατόν να εκριζώνονται Φυτο-υγειονομικοί έλεγχοι. Κόψιμο και κάψιμο των προσβεβλημένων δέντρων και μερών τους. Χημική Μέθοδος Αντιμετώπισης. Χρησιμοποίηση υγειούς πολλαπλασιαστικού υλικού. Ανθεκτικά φυτά 16

1. Φυτουγειονομικοί έλεγχοι. Κατά τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου (Απρίλιος Οκτώβριος), θα πρέπει να γίνονται φυτουγειονομικοί έλεγχοι για τον εντοπισμό και την επισήμανση προσβεβλημένων δέντρων. Σε περιοχές με λίγες προσβολές, ο τρόπος αυτός θα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός. 2. Κόψιμο και κάψιμο των προσβεβλημένων δέντρων και μερών τους. Τα προσβλημένα δέντρα θα πρέπει να κόβονται και να ξεριζώνονται. Τα σημεία αυτά πρέπει να καταγράφονται για βραχυπρόθεσμους ελέγχους αφού θεωρούνται ύποπτα προσβολής των γειτονικών δέντρων. Τα τμήμτα κοπής των προσβεβλημένων δέντρων θα πρέπει να καίγονται ή να ενταφιάζονται σε προεπιλεγμένα βάθη. Στα σημεία εκχέρσωσης θα πρέπει να γίνεται απολύμανση εδάφους. Όλα τα υλικά και τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για τον τεμαχισμό, την εκχέρσωση και τη μεταφορά θα πρέπει να αποπλένονται και να απολυμαίνονται κατάλληλα. Για την απολύμανση του εδάφους χρησιμοποιούνται οι ουσίες 2-φαίνυλο-φαινόλη και τα τεταρτοταγή άλατα αμμωνίου. Αυτά τα απολυμαντικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για τα μηχανήματα μεταφοράς και υλοτομίας καθώς και για τα εργαλεία. Τα εργαλεία πριν την απομάκρυνση από το χώρο εργασίας θα πρέπει να απολυμαίνονται με εμβάπτισής τους σε διάλυμα υποχλωριώδες νάτριο 1% (20% χλωρίνης) ή 5% φορμόλης ή μετουσιομένης αιθυλικής αλκοόλης (πράσινο 17 οινόπνευμα) 50%.

3. Χημική Μέθοδος Αντιμετώπισης. Όπως αναφέραμε στην εισαγωγή, οι χημικές μέθοδοι αντιμετώπισης με τη χρήση μυκητοκτόνων έχουν κριθεί αναποτελεσματικές. Στη Γαλλία χρησιμοποιείται η χρήση ζιζανιοκτόνων ((glyphosate) για την ξήρανση των άρρωστων δέντρων για τη διακοπή εξάπλωσης του μύκητα δια μέσου των ριζών. 4. Χρησιμοποίηση υγειούς πολλαπλασιαστικού υλικού. Η αθρόα εισαγωγή μοσχευμάτων πλατανιών από ξένες χώρες αυξάνει τον κίνδυνο νέας εισαγωγής προσβεβλημένων φυτών και διασποράς της ασθένειας σε διάφορες περιοχές. Έτσι θα πρέπει να γίνεται έλεγχος όλων των φυτών που εισάγονται από τις ευρωπαϊκες χώρες που υπάρχει η ασθένεια. Ομοίως τα Ελληνικά φυτώρια που παράγουν πλατάνια θα πρέπει να τηρούν ελέγχους για την ύπαρξη της ασθένειας και να αναπτύσσονται σε περιοχές που δεν έχει παρατηρηθεί ο μύκητας. 18

5. Ανθεκτικά φυτά. Στην Γαλλία έχουν πραγματοποιειθεί τεχνητά υβρίδια πλατάνου με τη διασταύρωση αμερικάνικου πλάτανου (Platanus occidentalis) με τον ανατολικό πλάτανο (Platanus orientalis) τα οποία είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά στον μύκητα. Αν αυτά τα πλατάνια καταφέρουν να προσαρμοστούν στις ελληνικές συνθήκες τότε θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν ένα μέρος των ήδη προσβεβλημένων δέντρων, σε καμία περίπτωση όμως δεν θα μπορέσουν να αντικαταστήσουν τα υπεραιωνόβια δέντρα στην παραποτάμια βλάστηση της χώρας. 19

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΦΤΕΛΙΑΣ 20

Ολλανδική ασθένεια της φτελιάς Αίτιο: Ceratocystis ulmi Συμπτώματα: Εξωτερικά: μάρανση+ξήρανση μέρους της κόμης-τέλεια ξήρανση κόμης Εσωτερικά: αλλοιώσεις στα αγγεία του ξύλου βραδεία προσβολή οξεία προσβολή στο δέντρο εγκάρσια τομή: στικτή μορφή στους τελευταίους δακτυλίους κατά μήκος τομή: μακρόστενες ράβδοι πτώση φύλλων αποξήρανση φύλλων-παραμονή 21

Μέτρα: Λίπανση με Ν,P Εκφλοίωση-καταστροφή προσβεβλ.τμημάτων Καταπολέμηση των Scolytidae (φορείς της ασθένειας) Διασυστηματικά μυκητοκτόνα Δακτυλιοειδές ξεφλούδισμα στη βάση του κορμού Βιολογική καταπολέμηση (βακτήρια) Χρήση ανθεκτικών ειδών-υβριδίων Μικτή καταπολέμηση 22

23

24

25

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Φτελιά 1. Scolytus laevis Περιγραφή εξάπλωση: Έχει μήκος 2 3,5 χιλ. Βιολογία:. Μονογαμικά και ζουν στον κορμό τα κλαδιά, διανοίγουν στοές μεταξύ φλοιού και ξύλου. Έχουν 1ή 2 γενεές το έτος. Βλάβες: Φάγωμα ωρίμανσης στους βλαστούς, τα κλαδιά και τους μίσχους των φύλλων. Καταπολέμηση: Απομάκρυνση και καταστροφή προσβεβλημένων κλαδιών. Χρήση εντομοκτόνων. Εικόνα φαγώματος τού Scolytus laevis σε κορμό φτελιάς. Πηγή: Δασική Εντομολογία Στέφανου Μαρκάλα 26

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Φτελιά 2. Scolytus multistriatus. Περιγραφή εξάπλωση: Έχει μήκος 2 3,5 χιλ. Βιολογία:. Μονογαμικά και ζουν στον κορμό τα κλαδιά, διανοίγουν στοές μεταξύ φλοιού και ξύλου. Έχουν 1ή 2 γενεές το έτος. Βλάβες: Φάγωμα ωρίμανσης στους βλαστούς, τα κλαδιά και τους μίσχους των φύλλων. Καταπολέμηση: Απομάκρυνση και καταστροφή προσβεβλημένων κλαδιών. Χρήση εντομοκτόνων. Οπές εξόδου τού Scolytus multistriatus. 27

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Φτελιά 2. Scolytus multistriatus. Ενήλικα και εικόνα προσβολής τού Scolytus multistriatus. 28

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΛΕΥΚΗΣ 29

ΝΕΚΡΩΣΗ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΗΣ ΛΕΥΚΗΣ Dothichiza populea Sacc. et Briard Συμπτώματα 'Οταν η νεκρωτική κηλίδα περικλείσει δακτυλιοειδώς τον κορμό ή κλάδο, το πάνω από την προσβολή τμήμα του φυτού νεκρώνεται. Αργότερα σχηματίζονται κάτω από το φλοιό οι καρποφορίες του ατελούς σταδίου του μύκητα (πυκνίδια), τα οποία μεγαλώνοντας τον σχίζουν με αποτέλεσμα να πέφτει κατά θέσεις. (Εικ. 3). 30

Εικ.3. Καρποφορίες (πυκνίδια) του ατελούς σταδίου του μύκητα πάνω σε φλοιό 31

Τα πυκνίδια περιέχουν τα σπόρια του μύκητα, τα οποία περικλείονται σε μια γλοιώδη μάζα χρώματος κρεμ και ελευθερώνονται σε υγρές καιρικές συνθήκες. Αυτά μεταφερόμενα προκαλούν νέες προσβολές. Αργότερα, αν και όχι πολύ συχνά, στο φλοιό εμφανίζεται και το τέλειο στάδιο του Dothichiza populea που είναι ο ασκομύκητας Cryptodiaporthe populea (Sacc.) Butin (Εικ. 4) 32

Εικ. 4. Καρποφορίες (περιθήκια) του τελείου σταδίου του μύκητα 33

Η προσβολή υγιών δένδρων γίνεται με την είσοδο των σπορίων του μύκητα, που μεταφέρονται με τη βροχή, τον αέρα, ταπουλιάήταέντομαμέσω πληγών που προέρχονται από κλαδεύματα, σπάσιμο κλάδων, ουλές φύλλων που πέφτουν, μασχάλες κλάδων, φακίδια κ.λπ. Η εξέλιξη της ασθένειας είναι ανάλογη της ανθεκτικότητας του κάθε κλώνου. Η ασθένεια προσβάλλει κυρίως νεαρές λεύκες, αλλά μπορεί να προσβάλλει και μεγαλύτερες, όταν αυτές δεν αναπτύσσονται καλά ή έχουν εξασθενίσει για οποιονδήποτε λόγο. 34

Προληπτικά μέτρα καταπολέμησης -Να χρησιμοποιούνται ανθεκτικοί κλώνοι. -Να γίνεται σωστή επιλογή της θέσης εγκατάστασης του λευκώνα. -Να διατηρείται η υγρασία των μοσχευμάτων κατά τη μεταφορά και φύτευση. -Τα κλαδέματα να γίνονται την εποχή της έντονης βλαστητικής δραστηριότητας για γρήγορη επούλωση των πληγών. -Να αποφεύγεται η λίπανση με περίσσεια αζώτου. -Να μην γίνεται πυκνή φύτευση. -Οι αραιώσεις να γίνονται όσο το δυνατό νωρίτερα. -Να εφαρμόζονται όλες οι καλλιεργητικές φροντίδες. 35

Χημικά μέτρα καταπολέμησης Τα στάδια του φυτού, στα οποία γίνονται ψεκασμοί είναι: Μοσχεύματα, πριν την έναρξη της βλαστητικής δραστηριότητας, μετά τα κλαδέματα, μετά την πτώση των φύλλων, κατά τη διάρκεια της βλαστητικής ηρεμίας. Χρησιμοποιούνται: Οξυχλωριούχος χαλκός ή Βορδιγάλειος πολτός 1-2% ή Benomyl 1%. 36

Melampsora larici-populina (Λεύκη, σκωρίαση φύλλων) Κάτω επιφάνεια σκεπάζεται από ποτροκαλόχρωμους ουρεδοσωρούς

Melampsora larici-populina (Λεύκη, σκωρίαση φύλλων)

Taphrina aurea (Λεύκη, φουσκάλες φύλλων) 39

Taphrina aurea (Λεύκη, φουσκάλες φύλλων) 40

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Λεύκης (Φύλλων) 1. Anomala vitis Περιγραφή εξάπλωση: Σχήμα ωοειδές. Μήκος 14-18χιλ. Χρώμα πράσινο μεταλλικό στο πάνω μέρος και ορειχάλκινο στο κάτω. Βιολογία: Τα ενήλικα πετούν κατά σμήνη, Ιούνιο-Ιούλιο και τρέφονται με τα φύλλα των δέντρων. Έχει μονοετή βιολογικό κύκλο και διετή σε ψυχρά περιβάλλοντα. Βλάβες: Σοβαρές βλάβες στο φύλλωμα. Καταπολέμηση: Μηχανικά, με συλλογή των ενήλικων τις πρωινές ώρες και χημικά με την χρήση εντομοκτόνων στομάχου, με φερομονικές παγίδες. 41

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Λεύκης (Φύλλων) 1. Anomala vitis Αποσκελέτωση φύλλου λεύκης από το Anomala vitis. 42

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Λεύκης (Φύλλων) 2. Melasoma populi. Περιγραφή εξάπλωση: Μήκος 10-12χιλ., το κεφάλι και ο προθώρακας έχουν σκούρο κυανοπράσινο μεταλλικό χρώμα και τα έλυτρα κόκκινο. Βιολογία: Διαχειμάζει σε διάφορα καταφύγια και κυρίως στο στρώμα των πεσμένων φύλλων. Τα θηλυκά αποθέτουν σε σωρούς τα αβγά στην κάτω επιφάνεια των φύλλων. Υπάρχουν 2-3 γενεές. Βλάβες: Προκαλεί την καταστροφή των οφθαλμών ή των τρυφερών βλαστών και σε περίπτωση μεγάλου πληθυσμού προκαλείται πλήρης αποφύλλωση των δέντρων. Καταπολέμηση: Συλλογή και καύση των πεσμένων φύλλων, χρήση εντομοκτόνων 43 και ψεκασμούς.

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Λεύκης (Φύλλων) 3. Cerula (Dicranura) vinula Περιγραφή εξάπλωση: Έχουν 7 ζεύγη ποδιών, μήκος 65-80χιλ. Βιολογία: Τα ενήλικα πετούν Απρίλιο- Μάιο και τα θηλυκά αποθέτουν τα αβγά στην πάνω επιφάνεια των φύλλων. Σχηματίζουν ένα σκληρό καστανοκόκκινο βομβύκιο από νήματα και μικρά τμήματα φλοιού ή άλλων φυτικών υπολειμμάτων, όπου διαχειμάζουν. Βλάβες: Αποφύλλωση των δέντρων Καταπολέμηση: Μηχανικής καταπολέμησης, συλλογή και καταστροφή των χαρακτηριστικών προνυμφών και των βομβυκίων του εντόμου. 44

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Λεύκης (Φύλλων) 3. Cerula (Dicranura) vinula ΏριμηπρονύμφητουCerula (Dicranura) vinula. Βομβύκιο τού Cerula (Dicranura) vinula. 45

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Λεύκης (Φλοιού) 4. Melanophila picta. Περιγραφή εξάπλωση: Έχει μήκος 9-13 χιλ. χρώμα σκούρο με χάλκινη απόχρωση. Βιολογία: Τα ενήλικα κινούνται γρήγορα μέσα στο κορμό νεαρών κυρίως δέντρων από τα μέσα Απριλίου-Αυγούστου. Τα θηλυκά γεννούν τα αβγά τους στο κατώτερο τμήμα του κορμού νεαρών δέντρων και οι προνύμφες διανοίγουν πλατιές ακανόνιστες στοές μεταξύ φλοιού και ξύλου. Βλάβες: Νέκρωση των ξύλων Καταπολέμηση: Αποφυγή ίδρυσης φυτειών λεύκης σε φτωχά εδάφη και ξηρά περιβάλλοντα. Χημική καταπολέμηση, καύση των προσβεβλημένων δενδρυλλίων. 46

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Λεύκης (Φλοιού) 4. Melanophila picta. Προνύμφη τού Melanophila picta. Σχίσιμο φλοιού και απόρριψη πριονιδιών στην περιοχή τών στοών τού M. picta. 47

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Λεύκης (Ξύλου) 5. Saperda populnea Περιγραφή εξάπλωση: Έχει σώμα στενόμακρο. Μήκος 9-15χιλ και χρώμα καστανόμαυρο με γκριζοκίτρινες τρίχες. Βιολογία: Τα ενήλικα πετούν τον Μάιο- Ιούνιο και τρέφονται με φύλλα λεύκης δημιουργώντας οπές. Τα θηλυκά διανοίγουν μικρές οπές στο φλοιό των κλαδιών ή των κορμών νεαρών δέντρων, στις οποίες αποθέτουν από ένα αβγό κάθε φορά. Βλάβες: Προσβάλει τον κύριο βλαστό των δενδρυλλίων. Καταπολέμηση: Λήψη απαραίτητων καλλιεργητικών μέτρων, χημική καταπολέμηση (ψεκασμούς). 48

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Λεύκης (Ξύλου) 5. Saperda populnea Προνυμφική στοά τού Saperda populnea στην εντεριώνη. Προσβολή τού S. populnea με χαρακτηριστική απόρριψη πριονιδιών. 49

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Λεύκης (Ξύλου) 6. Sciapteron tabaniformis Όγκος τού Sciapteron tabaniformis σε δενδρύλλιο λεύκης. Περιγραφή εξάπλωση: Έχει μήκος 12 15χιλ. Το σώμα και οι κεραίες έχουν χρώμα καστανόμαυρο. Βιολογία: Τα ενήλικα πετούν Μάιο Ιούνιο και τα αποθέτουν τα αβγά τους σε πληγώσεις του φλοιού και αρχίζουν να διανοίγουν ακανόνιστη στοά μεταξύ φλοιού και ξύλου. Βλάβες: Εξασθενεί την μηχανική αντοχή και τα δέντρα σπάζουν εύκολα. Καταπολέμηση: Ίδρυση φυτείας σε κατάλληλα περιβάλλοντα, χημική καταπολέμηση με ψεκασμούς και με εντομοκτόνα. Ακόμα χρήση σεξουαλικών φερομόνων. 50

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Λεύκης (Ξύλου) 7. Cossus cossus Περιγραφή εξάπλωση: Τα αρσενικά έχουν άνοιγμα πτερυγίων 6,5 7 εκ. και τα θηλυκά 8 10 εκ. Βιολογία: Τα ενήλικα πετούν τον Ιούνιο Ιούλιο και τα θηλυκά αποθέτουν τα αβγά τους κατά ομάδες σε σχισμές του φλοιού στο κατώτερο τμήμα του κορμού των δέντρων. Βλάβες: Προσβάλλει δέντρα εξασθενημένα. Λόγω των στοών το ξύλο χάνει την τεχνική αξία του. Καταπολέμηση: Επιλογή των σωστών περιοχών εγκατάστασης φυτείας, υλοτόμηση των Προνύμφη τού Cossus cossus. προσβεβλημένων δέντρων και 51 απομάκρυνσή τους.

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Λεύκης (Ξύλου) 7. Cossus cossus 52

ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΔΑΣΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ Έντομα Λεύκης (Βλαστών) 8. Gypsonoma aceriana Περιγραφή εξάπλωση: Μήκος 8 10 χιλ. Οι πτέρυγες έχουν χρώμα γκριζοκαστανό με άφθονες μαυροκαστανές κηλίδες. Βιολογία: Έχει 2 γενεές. Στο σημείο της προσβολής παρατηρούμε διόγκωση του βλαστού. Βλάβες: Νέκρωση των οφθαλμών και βλαστών. Καταπολέμηση: Ψεκασμοί, καύση προσβεβλημένων δέντρων. Καταστροφή επικόρυφου βλαστού από το Gypsonoma aceriana. 53

8. Gypsonoma aceriana 54