Εργαστήριο Υγιεινής Τµήµα Ιατρικής Πανεπιστήµιο Πατρών «Legionella spp» Κατερίνα Φράγκου, M.Sc Υποψήφια ιδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Πατρών Τηλ/fax 2610969875 email: fragou@med.upatras.gr
Ιστορία. 1976 Φιλαδέλφεια, ΗΠΑ επιδηµία πνευµονίας 221 κρούσµατα, 34 θάνατοι gram αρνητικά βακτήριο (αερόβιο) Legionella pneumophilα Το όνοµα «Λεγιονέλλα» προς τιµήν της Αµερικάνικης Λεγεώνας Legionella pneumophila
Οικογένεια Legionellaceae Γένος Legionella 48 είδη 70 υποοµάδες L.pneumophila 15 υποοµάδες (περισσότερες) Οξεία βακτηριακή λοίµωξη του κατώτερου αναπνευστικού συστήµατος Θνησιµότητα 10-15%
Ευνοϊκές συνθήκες Θερµοανθεκτικό 20-45 0 C 16,5 64 0 C L.pneumophila πολ/σµός 25-42 0 C L.pneumophila ανάπτυξη 35 0 C
Κλινική εικόνα Συµπτωµατικές µολύνσεις που επηρεάζουν κυρίως τους πνεύµονες. Εµφάνιση σε δύο µορφές: Pontiac πυρετός Συµπτώµατα παρόµοια γρίπης (2-5 µέρες) Νόσος των Λεγεωνάριων Σοβαρή µορφή πνευµονίας (θάνατος)
Συµπτώµατα Νόσου Λεγεωνάριων Εκδήλωση 2-14 ηµέρες Συµπτώµατα παρόµοια πνευµονίας Πυρετός 40-40,5 0 C Βήχας Ρίγος Μυϊκός πόνος και πονοκέφαλος Αντιµετώπιση αντιβιοτικά
Συµπτώµατα Νόσου Λεγεωνάριων Παραγωγικός βήχας, αιµόπτυση Πόνος, δύσπνοια Κούραση, ανορεξία Εµετοί, διάρροια Σύγχυση, παραισθήσεις, διαταραχές πνευµατικών λειτουργιών Σοβαρές επιπλοκές Αναπνευστική ανεπάρκεια Σηψαιµικό σοκ Οξεία νεφρική ανεπάρκεια ΘΑΝΑΤΟΣ
Ευπαθείς Οµάδες Κάθε άτοµο µπορεί δυνητικά να προσβληθεί από την νόσο Νεογνά Ηλικιωµένοι άνω των 50 ετών (κυρίως άντρες) Καπνιστές, διαβητικοί, νεφροπαθείς Καρκινοπαθείς Μεταµοσχευµένα άτοµα Άτοµα µε εξασθενηµένο ανοσοποιητικό σύστηµα ΙΑΓΝΩΣΗ Τεστ σε ούρα και αίµα Ακτινογραφία θώρακος
Που ζει η Legionella ;;;;;; Υδάτινο περιβάλλον (λίµνες, ποτάµια, υπόγεια νερά, θάλασσα) Σε τεχνητά συστήµατα (νερό ύδρευσης, νοσοκοµεία, βιοµηχανίες, πλοία, πισίνες, ξενοδοχειακές µονάδες) Συστήµατα κυκλοφορίας ζεστού/κρύου νερού Εξατµιστικοί συµπυκνωτές Βρύσες, ντους Πισίνες, δεξαµενές υδροµαλάξεων (σπα) ιακοσµητικά σιντριβάνια Εξοπλισµός αγωγής του αναπνευστικού συστήµατος Πύργοι ψύξης
Εισπνεόµενα σταγονίδια Αερολύµατα : Ψεκασµός νερού Τρόποι µετάδοσης νόσου ιοχέτευση αέρα σε υδάτινες συλλογές Κρούση νερού σε στερεές επιφάνειες Η µόλυνση γίνεται µε εισπνοή σταγονιδίων, ατµού ή υγρασίας Καταγράφηκαν εξάρσεις της νόσου σε ξενοδοχεία, κρουαζιερόπλοια σε ψυκτικά συστήµατα, σε µπάνια, πισίνες, συστήµατα κλιµατισµού
Επιδηµιολογική επιτήρηση 1986 European Working Group for Legionella Infections-EWGLI www.ewgli.org ίκτυο EWGLINET Αναφορά κρουσµάτων που σχετίζονται µε ταξίδια στην Ελλάδα και παραµονή σε τουριστικό κατάλυµα
Παγκόσµια παρουσία: Ν. και Β.Αµερική Ασία Αυστραλία Ν.Ζηλανδία Ευρώπη Αφρική Έτος Αριθµός περιστατικώ ν Αριθµός χωρών που προσέφεραν δεδοµένα Πληθυσµός (Εκατοµµύρια) Ποσοστό ανά εκατοµµύριο 2000 2156 28 400 5.38 2001 3470 29 455 7.60 2002 4696 32 466 10.1 2003 4578 34 468 9.8 2004 4588 35 557 8.2 Περιστατικά για την Νόσο των Λεγεωνάριων 2000-2004 στην Ευρώπη
Επιδηµιολογικές µελέτες 2000 2007 Ιρλανδία 67 περιστατικά (5 θάνατοι) 2001 500 κρούσµατα στην Ευρώπη διαµονή σε ξενοδοχεία 2005 755 κρούσµατα στην Ευρώπη (20) ταξίδια 2006 6280 περιστατικά στην Ευρώπη (35) Μεγαλύτερη εµφάνιση Ισπανία, Ολλανδία, ανία Μεµονωµένες περιπτώσεις ή σποραδικές περιπτώσεις Επιδηµίες νόσου ξενοδοχειακά συγκροτήµατα,νοσοκοµεία και µεγάλα κτιριακά συγκροτήµατα κλιµατιστικά συστήµατα
Αντιµετώπιση Νόσου Εγκύκλιος Υ2/Γ.Π/οικ.79305/8-8-2002 «Πρόληψη νόσου των λεγεωνάριων» Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, Γενική ιεύθυνση Υγείας, ιεύθυνση Υγιεινής και Περιβάλλοντος, Αύγουστος 2002.
Χώρες που ακολουθούν την Ευρωπαϊκή οδηγία (Μάρτιος 2006)
ιαδικασία ανίχνευσης Συλλογή 1 λίτρου δείγµατος νερού Ανάδευση του δείγµατος, περίπου 10-15 φορές. ιήθηση 1 λίτρου δείγµατος µέσω µεµβράνης 0.22µm, Μεταφορά του φίλτρου µε τσιµπίδα σε stomacher bag Προσθήκη 10ml PBS στο stomacher bag. 47mm Τρίψιµο του φίλτρου µε τα δάχτυλα, έτσι ώστε το φίλτρο να είναι σε επαφή µε το PBS τουλάχιστον για 1 min. Μεταφορά σε centrifuge tubes (falkon 50mL) όσο το δυνατόν περισσότερου υγρού από το stomacher bag Καταγραφή του όγκου που µεταφέρεται
Πρωτόκολλο εργασίας Φυγοκέντρηση των tubes στις 6000x g (6000 RCF ) για 10min, στους 21 o C, µε φρένο Αφαίρεση του υπερκείµενου, χωρίς αναταραχή εκτός του 1ml. Vortex καλά, για να γίνει κατακρήµνιση του ιζήµατος µε το υπολειπόµενο 1 ml. Το 1 ml αποτελεί τον τελικό µας όγκο ( concentrate ). Επεξεργασία του concentrate µε τους ακόλουθους τρεις τρόπους A, B, Γ. Επεξεργασία του concentrate µε τους ακόλουθους τρεις τρόπους A, B, Γ.
Επεξεργασία concentrate ( Α )Heat treatment Μεταφορά 0.2mL του τελικού concentrate σε eppendorf (1.5mL) Μεταφορά σε υδατόλουτρο στους 50 o C για 30min± 2min Ανάδευση του δείγµατος καλά και στρώσιµο άµεσα 0.1 ml µε spreader σε τρυβλία GVPC Legionella Selective Supplement Τοποθέτηση των τρυβλίων, αφού έχουν απορροφηθεί καλά, σε αποστειρωµένη πλαστική σακούλα (stomacher bag) σε κλίβανο µε 2,5 % CO 2 στους 36 ο C± 2 ο C
Επεξεργασία concentrate ( B )Acid treatment Μεταφορά 0.2mL του τελικού concentrate σε eppendorf (1.5mL) Προσθήκη ίσου όγκου (0.2mL) acid buffer ph= 2.2±0.2 Ύστερα από 5min± 30sec, στρώσιµο 0.2 ml µε spreader σε τρυβλία GVPC Legionella Selective Supplement Τοποθέτηση των τρυβλίων, αφού έχουν απορροφηθεί καλά, σε αποστειρωµένη πλαστική σακούλα (stomacher bag) σε κλίβανο µε 2,5 % CO 2 στους 36 ο C±2 ο C.
Επεξεργασία concentrate ( Γ )Untreated Στρώσιµο 0.1mL τελικού concentrate µε spreader σε τρυβλία GVPC Legionella Selective Supplement Τοποθέτηση των τρυβλίων, αφού έχουν απορροφηθεί καλά, σε αποστειρωµένη πλαστική σακούλα (stomacher bag) σε κλίβανο µε 2,5 % CO 2 στους 36 ο C±2 ο C.
Αναγνώριση αποικιών Εξέταση των τρυβλίων ανά δύο µε τρεις µέρες µέχρι και την δέκατη µέρα Καταγραφή αποτελεσµάτων και ανακαλλιέργεια των ύποπτων αποικιών Ανακαλλιέργεια των ύποπτων αποικιών Οι ύποπτες αποικίες είναι λευκές και έχουν µία «εσµυρισµένη», ιριδίζουσα εµφάνιση Οι χαρακτηριστικές αποικίες είναι οµαλές και συχνά είναι άσπρες ή γκρι-µπλε-µωβ αλλά µπορεί να είναι και καφέ, ροζ, απαλό πράσινο ή βαθύ κόκκινο.
ΑΝΑΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΕ BCYE + ΚΑΙ ΣΕ BCYE - Αν κατά την εξέταση των τρυβλίων GVPC µετά την δέκατη µέρα βρεθούν ύποπτες αποικίες τότε επιλέγονται µε τον κρίκο δύο µε τρεις χαρακτηριστικές αποικίες από κάθε είδος και ακολουθεί ανακαλλιέργεια σε τρυβλία BCYE with L- cysteine (BCYE +) και BCYE without L-cysteine (BCYE -) Τοποθέτηση των τρυβλίων σε αποστειρωµένη πλαστική σακούλα (stomacher bag) σε κλίβανο µε 2,5 % CO ο 2 στους 36 C για 2 µε 3 µέρες το ελάχιστο. Οι αποικίες που αναπτύσσονται στο BCYE + και δεν αναπτύσσονται σε BCYE θεωρούνται πιθανές αποικίες Legionella spp Η επιβεβαίωση των θετικών αποικιών γίνεται µε latex agglutination kit.
Duopath Legionella (Merck, Germany) Immunochromatographic rapid test Επιλέγονται µε τον κρίκο µία µε τρεις χαρακτηριστικές αποικίες από τα τρυβλία BCYE with L-cysteine (BCYE+) ιάλυση των αποικιών σε 144µl 0.9%-NaCl/1%-Tween 20-stock solution Προσθήκη 16µl Polymixin stock solution Καλή ανάδευση Επώαση για 2-5 min σε θερµοκρασία δωµατίου Θέρµανση για 5 min στους 95 o C Αφήνουµε να κρυώσει σε θερµοκρασία Τοποθέτηση 150µL στην κυκλική επιφάνεια του τεστ Παρατήρηση ύστερα από 30 min για την παρουσία ροζ ζωνών Ύπαρξη ροζ ζωνών, θετικό αποτέλεσµα Legionella pneumophila ή Legionella species
Καταµέτρηση αποικιών C = cfu/ litre του αρχικού δείγµατος n = ο αριθµός των αποικιών που καταµετρούνται στο CVPC v = ο όγκος ( ml) του concentrate ( 1 ml ) i = ο όγκος ( ml ) που εµβολιάζεται στα petri ( 0.1 ml ή 0.2 ml ) s = ο όγκος ( litres ) του νερού που νερού που έγινε η διήθηση (1L ) To petri µε τον µεγαλύτερο αριθµό αποικιών πρέπει να χρησιµοποιηθεί για την εκτίµηση των αριθµών των θετικών αποικιών Legionella στο αρχικό δείγµα.
Εργαστήριο Υγιεινής Τµήµα Ιατρικής Πανεπιστήµιο Πατρών Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας Κατερίνα Φράγκου, M.Sc Υποψήφια ιδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστηµίου Πατρών Τηλ/fax 2610969875 email: fragou@med.upatras.gr