Ecoles Européennes Bureau de Secrétaire Général

Ecoles Européennes Bureau de Secrétaire Général Unité de Développement Pédagogique Réf.: 2010-D-239- el-2 Orig.:EL ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΛΩΣΣΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ. ΕΠΙΛΟΓΗ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ» ΤΑΞΕΙΣ: 4η έως και 7η L enseignement des Langues et Cultures de l Antiquité - Programme de l option Grec ancien Années 4 à 7 APPROUVE PAR LE COMITE PEDAGOGIQUE MIXTE LES 6, 7 ET 8 OCTOBRE 2010 à BRUXELLES Entrée en vigueur : - Immédiate pour les années 4 et 5 - Au 1 er septembre 2011 pour la 6 e année - Au 1 er septembre 2012 pour la 7 e année 2010-D-239-el-2 1

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΛΩΣΣΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ. ΕΠΙΛΟΓΗ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ» ΤΑΞΕΙΣ: 4 η έως και 7 η ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΩΣ: 4 Έναρξη ισχύος του προγράμματος : Σεπτέμβριος 2010 2010-D-239-el-2 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΣΤΟΧΟΙ 3-4 1.1. Γενικοί Στόχοι 3 1.2. Επιμέρους στόχοι και σκοπός της διδασκαλίας του μαθήματος 4 2. ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 5-7 2.1. Φάση 1: Τάξεις 4 η και 5 η 6 2.2. Φάση 2: Τάξεις 6 η και 7 η 6-7 3. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 8 4. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 8-10 4.1. Στόχοι και αρχές της αξιολόγησης 8 4.2. Γραπτές εξετάσεις 9 4.3. Προφορικές εξετάσεις στην τάξη 10 4.4. Απολυτήριες εξετάσεις (Le Baccalauréat) 10 4.4.1. Γραπτές εξετάσεις 10 4.4. 2. Προφορικές εξετάσεις 10 2010-D-239-el-2 3

ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΩΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 4 ΩΡΩΝ Το πρόγραμμα θα ισχύσει από Σεπτέμβριο 2010 για την 4 η και την 5 η τάξη, από Σεπτέμβριο 2011 για την 6 η και από Σεπτέμβριο 2012 για την 7 η (ΒΑC 2013). Ο υπεύθυνος για το μάθημα Εθνικός Επιθεωρητής μπορεί να τροποποιεί τον κατάλογο των συγγραφέων ή/και των κειμένων που εμπεριέχονται στο συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών, εφόσον κρίνεται αναγκαίο. 1. ΣΤΟΧΟΙ 1.1. ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Η διδασκαλία του μαθήματος «Διδασκαλία Γλωσσών και Πολιτισμών της Αρχαιότητας. ΕΠΙΛΟΓΗ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ» έχει σκοπό: Να συντείνει ώστε οι μαθητές να καταστούν ικανοί να χρησιμοποιούν με μεγάλη ακρίβεια τόσο τις λέξεις όσο και τις σημασίες που είναι απαραίτητες σε όλους τους τομείς του επιστητού (π.χ. λόγος, λογική, καταστροφή, πρόγραμμα, κύκλος, μεταφορά, αλληγορία, αναρχία, κ.ά.) να συμβάλει στην ανάπτυξη της αναλυτικής και συνθετικής σκέψης των μαθητών να διευκολύνει την κατανόηση από τους μαθητές άλλων σύγχρονων ευρωπαϊκών γλωσσών και ιδιαιτέρως του λεξιλογίου διαφόρων επιστημονικών κλάδων (π.χ. θεώρημα, μαθηματικά, μαγνητικός, τεχνολογία, μετεωρολογία, μικροσκόπιο, οφθαλμολογία, φαρμακείο, κ.ά.) να διευρύνει τον πολιτικό, ιστορικό και φιλοσοφικό ορίζοντα των διδασκομένων μέσω της πρόσβασης σε πολιτισμικά στοιχεία που ευνοούν την πληρέστερη κατανόηση του ευρωπαϊκού πολιτισμού, όπως για παράδειγμα στις έννοιες δημοκρατία, φιλανθρωπία, φιλοσοφία, πλατωνικός, τέχνη, θεωρία, πράξη, αγών- Ολυμπιακοί Αγώνες-, κ.ά. Με αυτόν τον τρόπο τα Αρχαία Ελληνικά συμβάλλουν στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των νέων τόσο ως ξεχωριστών οντοτήτων όσο και ως συνειδητών, αυτόνομων και υπεύθυνων πολιτών να σεβαστεί και να προαγάγει την κληρονομιά εκείνων που στο παρελθόν έθεσαν τα θεμέλια του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού (Ευρώπη, ευρώ, ευρωπαίος, τέχνη, κ.λπ.), καθώς προτείνει στους μαθητές να ανατρέχουν στο παρελθόν, για να κατανοήσουν σε βάθος τον σύγχρονο κόσμο. 2010-D-239-el-2 4

1.2. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Οι μαθητές θα πρέπει: Ι. να μυηθούν στα πολιτισμικά στοιχεία των αρχαίων ελληνικών κειμένων και να έρθουν σε επαφή τόσο σταδιακά όσο και συστηματικά με τα γραμματοσυντακτικά φαινόμενα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και τον λεξιλογικό της πλούτο. Επισημαίνεται ότι η διδακτική προσέγγιση του μαθήματος δεν διαχωρίζει τη γλωσσική διδασκαλία από την ανακάλυψη του πολιτισμικού πλούτου του αρχαιοελληνικού κόσμου (π.χ. μυθολογία, ιστορία, λογοτεχνία, κ.ά.). ΙΙ. να εκτιμήσουν τη σπουδαιότητα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στην ανάπτυξη των ευρωπαϊκών γλωσσών, καθώς επίσης και τη συμβολή των πολιτισμικών στοιχείων της αρχαίας Ελλάδας στην ανάπτυξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού. ΙΙΙ. να εξασκηθούν στη μελέτη αρχαίων ελληνικών κειμένων, κυρίως της αττικής διαλέκτου της κλασικής περιόδου, με τη βοήθεια λεξικού. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να εξοικειωθούν στον συσχετισμό των κειμένων του αρχαιοελληνικού λόγου με άλλα κείμενα της κλασικής ή νεότερης περιόδου (τα οποία μπορεί να είναι και μεταφρασμένα). Τέλος, να μάθουν να βρίσκουν συνδετικούς δεσμούς ανάμεσα στα διάφορα έργα καλλιτεχνικής δημιουργίας της αρχαίας Ελλάδας και τα διάφορα ιστορικά, φιλοσοφικά, θρησκευτικά, πολιτικά, ποιητικά, κ.ά. κείμενα. ΙV. να αξιοποιήσουν τις Νέες Τεχνολογίες προκειμένου να αναπτύξουν πρωτοβουλίες και, κατά κύριο λόγο, να ανακαλύψουν την πολυσχιδή κληρονομιά του αρχαίου ελληνικού κόσμου. 2. ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ι. Ανάγνωση και κατανόηση απλών αρχαιολληνικών κειμένων ΙΙ. Διδασκαλία βασικών γραμματικών φαινομένων της αττικής διαλέκτου, όπως επίσης και συντακτικών, λεξιλογικών στοιχείων, μέσω απλών κειμένων της αρχαίας ελληνικής γλώσσας ΙΙΙ. Εμπέδωση διαφόρων πολιτισμικών εννοιών, όπως: -«πόλη-κράτος» (ἡ πόλις) -«σχολείο» -«κοινωνικές τάξεις» -«μυθολογία» -«επιστήμες» -«ιστορία» -«αγώνες» -«φιλία» -«νεότητα» -«τέχνες» κ.ά. με αφόρμηση, κατά κύριο λόγο, από διάφορα αρχαιοελληνικά ή/και νεότερης περιόδου κείμενα που σχετίζονται με την παραπάνω θεματολογία, και γενικότερα από σύγχρονες πολιτιστικές εκδηλώσεις (για παράδειγμα εκθέσεις, παραστάσεις, κ.ά.). 2010-D-239-el-2 5

2.1. Φάση 1: Τάξεις 4 η και 5 η 4 η τάξη: Οι μαθητές θα μελετήσουν απλά, πεζά κείμενα της αττικής διαλέκτου (αυτούσια ή με τις αναγκαίες διασκευές) π.χ. του Αισώπου, Παυσανία, Λουκιανού, κ.ά. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να επιλέγει και να διδάσκει στην τάξη κι άλλα κείμενα π.χ. βυζαντινά, ευαγγελικού λόγου, αποσπάσματα επιγραφών, κλπ. Ο διδάσκων, προκειμένου να διευκολύνει την προϊούσης δυσκολίας μάθηση, μπορεί επίσης να χρησιμοποιεί τα σχολικά εγχειρίδια «Η Αρχαία Ελληνική Γλώσσα» των τριών τάξεων του Γυμνασίου (Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας & Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα, 2006). 5 η τάξη: Οι μαθητές θα μελετήσουν απλά ποιητικά κείμενα της αττικής διαλέκτου π.χ. αποσπάσματα από την «Ελληνική [Παλατινή] Ανθολογία», κ.λπ. Επίσης, θα έρθουν σε επαφή με επιλεγμένα κείμενα από τους αρχαίους Έλληνες ιστορικούς συγγραφείς. (Ενδεικτικά προτείνονται: Αρριανός, Ανάβαση του Μεγάλου Αλεξανδρου, Ξενοφών, Κύρου Παιδεία, Τα Ελληνικά, Αγησίλαος, Βίος Λακεδαιμονίων). Ο εκπαιδευτικός μπορεί να επιλέγει και να διδάσκει στην τάξη κι άλλα κείμενα (π.χ. Πλούταρχος, Παράλληλοι Βίοι, Αλέξανδρος-Καίσαρας). Ο καθηγητής με στόχο να διευκολύνει την προοδευτική μάθηση μπορεί να χρησιμοποιεί και τα σχολικά εγχειρίδια «Η Αρχαία Ελληνική Γλώσσα» των τάξεων 1 ης -3 ης Γυμνασίου (Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας & Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα, 2006) ή/και «Αρχαία Ελληνικά», Α Λυκείου, των Κεφαλίδη Ν. Χ., Μουμτζάκη Α. Β. (Υπουργείο Παιδείας της Ελλάδας & Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα, 1994). Οι παραπάνω συγγραφείς μπορούν επίσης να μελετηθούν θεματικά. Κατ επιλογή: Πρώτο εξάμηνο: «Μυθολογία» Δεύτερο εξάμηνο: «Νεότητα» 2.2. Φάση 2: Τάξεις 6 η και 7 η Η διδακτέα ύλη ( pensum ), η οποία αποτελεί για την 6 η και 7 η τάξη τη βάση της διδασκαλίας, θα ορίζεται από τον υπεύθυνο Επιθεωρητή (δύο σχολικά έτη πριν την έναρξη ισχύος του pensum ) σε συνεργασία με τους διδάσκοντες το μάθημα στα Ευρωπαϊκά Σχολεία. Η συγκεκριμένη ύλη, ενδεικτικά, μπορεί να αποτελείται από 30-40 σελίδες. 2010-D-239-el-2 6

Επίσης, εκτός από κείμενα, μπορεί να εμπεριέχει και εικονογραφικό υλικό (π.χ. αναπαραστάσεις ναών, εικόνες αγαλμάτων, αγγείων, κ.ά.). Ο διδάσκων είναι ελεύθερος να διδάσκει και κείμενα που δεν συμπεριλαμβάνονται στο pensum υπό την προϋπόθεση ότι, αφού θα τα φωτοτυπεί, θα τα υποβάλει στον υπεύθυνο Επιθεωρητή για να αποκλείονται από τις γραπτές εξετάσεις. Τέλος, κείμενο που επελέγη για τις εξετάσεις του BAC αποκλείεται τόσο από το pensum όσο και από τις εξετάσεις του Ιανουαρίου. Οι μαθητές θα πρέπει να είναι σε θέση: Ι. να μεταφράζουν ένα αρχαιοελληνικό κείμενο της αττικής διαλέκτου μέτριας δυσκολίας ΙΙ. να συνεχίσουν την εμβάθυνση και τις επαναλήψεις της γραμματικής, του συντακτικού, κ.λπ. ΙΙΙ. να απαντούν σε ερωτήσεις κατανόησης και ερμηνείας των κειμένων. ΙV. Υλη Κατ έπιλογή: 6 η Τάξη Κείμενα ιστορικά ή/και ποιητικά 7 η Τάξη: Κείμενα ρητορικά ή/και φιλοσοφικά Η μελέτη των κειμένων που προαναφέρονται στο πρόγραμμα σπουδών μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί με βάση θεματικές ενότητες. Ενδεικτικά προτείνονται τα παρακάτω θέματα: 6 η Τάξη: «Πόλη-Κράτος» (ἡ πόλις) 7 η Τάξη: «Φιλία» 2010-D-239-el-2 7

3. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Για να αποφεύγεται η διάχυση των γνώσεων και να διευκολύνεται η προοδευτική μάθηση οι μαθητές εστιάζουν την προσοχή τους στο «θέμα» των λέξεων (δηλ. στο μέρος που είναι στην αρχή των λέξεων και δεν αλλάζει μορφή), εξασκούνται στον εντοπισμό των ομοιοτήτων των γλωσσικών φαινομένων. Οι διδασκόμενοι μαθαίνουν το λεξιλόγιο, ενταγμένο, κατά περίπτωση, σε διάφορα γλωσσικά περιβάλλοντα και αναλόγως με τη συχνότητα με την οποία συναντώνται οι διάφορες λέξεις. Η διδασκαλία του λεξιλογίου θα οργανώνεται πάντα γύρω από ένα γενικότερα νοηματικό πλαίσιο (ποικίλα κείμενα) και η απομνημόνευσή του θα γίνεται με βάση λέξεις-κλειδιά και λεξιλογικά πεδία που συναντώνται πιο συχνά στα υπό μελέτη κείμενα. Η διδασκαλία μιας αρχαίας γλώσσας, όπως είναι τα αρχαία ελληνικά, έχει ιδιαιτερότητες και προϋποθέτει τόσο αναλυτική προσέγγιση όσο και καλή γνώση της ορολογίας της γραμματικής και του συντακτικού. Με αφόρμηση τα κείμενα ο μαθητής διευρύνει τις γνώσεις του και εμβαθύνει στα γραμματοσυντακτικά φαινόμενα, καθώς επίσης προσεγγίζει το ύφος και τον τρόπο γραφής του συγγραφέα, επιδιώκοντας, με μεθοδικό τρόπο, να πετύχει τους στόχους του. Τα αρχαία ελληνικά κείμενα θα αποτελούν, κατά κύριο λόγο, το έναυσμα για τη διδακτική πράξη, χωρίς να αποκλείονται και σύγχρονα γλωσσικά στοιχεία. Ο διδάσκων θα πρέπει να έχει πάντα κατά νου ότι είναι αυτόνομος και ότι, κατά την κρίση του, μπορεί να επιλέγει την πλέον κατάλληλη μέθοδο ανάλογα το ενδιαφέρον, τις προσωπικές διαφορές, τις ανάγκες, τις ικανότητες των μαθητών του προκειμένου να φέρει σε πέρας επιτυχώς το πρόγραμμα του BAC. Παράλληλα, σε όλα τα επίπεδα, οι μαθητές εξασκούνται στη μετάφραση ενός αρχαιοελληνικού κειμένου μη διδαγμένου (1 διδακτική ώρα εβδομαδιαίως). 4. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 4.1. Στόχοι και αρχές της αξιολόγησης Όλες οι εξετάσεις και σε όλα τα επίπεδα επιτρέπουν να αξιολογούνται για τους μαθητές τα ακόλουθα: -η ικανότητα κατανόησης και ερμηνείας αρχαιοελληνικών κειμένων, τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς τη δομή -η ικανότητα μετάφρασης ενός αρχαιοελληνικού κειμένου σε μια άλλη σύγχρονη γλώσσα Τα κριτήρια αξιολόγησης είναι τα εξής: -οι σωστές απαντήσεις σε ερωτήσεις που ελέγχουν την κατανόηση του περιεχομένου του κειμένου -η σωστή μετάφραση ενός κειμένου 2010-D-239-el-2 8

4.2. Γραπτές εξετάσεις 4 η τάξη: Διάρκεια της εξέτασης: 1 διδακτική ώρα Διδαγμένο αρχαιοελληνικό κείμενο, απλού περιεχομένου, με εισαγωγή (50-60 λέξεις) α) Μετάφραση του κειμένου στη γλώσσα διδασκαλίας του μαθητή, χωρίς τη χρήση λεξικού (4 βαθμοί) β) Δύο ερωτήσεις γραμματικής και συντακτικού των Αρχαίων Ελληνικών. Πιο συγκεκριμένα, μία ερώτηση (χωρίς υποερωτήσεις) για τη γραμματική (1 βαθμός) και άλλη μία για το συντακτικό (1 βαθμός) (Συνολικά: 2 βαθμοί) γ) Ερωτήσεις επί του περιεχομένου (1 βαθμός) και ερωτήσεις που απαιτούν από τους μαθητές τεκμηριωμένο σχολιασμό επί διαφόρων πολιτισμικών στοιχείων (1 βαθμός). (Συνολικά: 2 βαθμοί) δ) Μετάφραση στη γλώσσα διδασκαλίας των μαθητών 2-4 σύντομων και μη διδαγμένων φράσεων (περίπου 30-40 λέξεις) με τη βοήθεια λεξικού (2 βαθμοί) 5 η τάξη: Διάρκεια της εξέτασης: 2 περίοδοι Διδαγμένο, απλό κείμενο με εισαγωγή (60-80 λέξεις) α) Μετάφραση του κειμένου στη γλώσσα διδασκαλίας του μαθητή, χωρίς τη χρήση λεξικού (3 βαθμοί) β) 4 ερωτήσεις γραμματικής και συντακτικού των Αρχαίων Ελληνικών. Πιο συγκεκριμένα, δύο ερωτήσεις για τη γραμματική και άλλες δύο για το συντακτικό (0,5Χ4 βαθμοί) (Συνολικά: 2 βαθμοί) γ) Ερωτήσεις επί του περιεχομένου (1 βαθμός) και ερωτήσεις ερμηνευτικές με βάση τα πολιτισμικά στοιχεία που εμπεριέχονται στο κείμενο (1 βαθμός). (Συνολικά: 2 βαθμοί) δ) Μετάφραση στη γλώσσα διδασκαλίας του μαθητή ενός άγνωστου, μικρής έκτασης, κειμένου (περίπου 50-60 λέξεις) με εισαγωγή, σημειώσεις και τη βοήθεια λεξικού (3 βαθμοί) 2010-D-239-el-2 9

4.3. Προφορικές εξετάσεις στην τάξη Σε όλα τα επίπεδα, οι μαθητές θα πρέπει να εξασκούνται στη μετάφραση και στην ανάγνωση των κειμένων με ευχέρεια. Αξιολογούνται επίσης οι κατακτηθείσες γνώσεις, ενώ ζητείται η παρουσίαση από τους μαθητές και η ανάπτυξη στοιχείων σχετικών με την ιστορία και τον πολιτισμό του αρχαίου κόσμου. 4.4. Απολυτήριες εξετάσεις (Le Baccalauréat) 6 η και 7 η τάξη Στις εξετάσεις της 7ης οι μαθητές θα αξιολογούνται με βάση το πρόγραμμα σπουδών της τελευταίας τάξης, όπως επίσης και τις γνώσεις που απέκτησαν κατά τα προηγούμενα διδακτικά έτη, κυρίως στην 6 η τάξη. 4.4.1. Γραπτές εξετάσεις Στην 6 η και 7 η τάξη οι εξετάσεις θα περιλαμβάνουν δύο μέρη: -ερωτήσεις επί διδαγμένων κειμένων που συμπεριλαμβάνονται στη διδακτέα ύλη «ευρωπαϊκό pensum» (50 βαθμοί) και -τη μετάφραση ενός αδίδακτου κειμένου στη γλώσσα διδασκαλίας του μαθητή (70-100 λέξεις) (50 μονάδες). Τα κείμενα προς μετάφραση θα συνοδεύονται από σχετική εισαγωγή και διάφορα, κατά περίπτωση, σχόλια που θα έχουν συνταχθεί στη γλώσσα διδασκαλίας των μαθητών. Επιτρέπεται η χρήση λεξικού. Για την 7 η τάξη, οι προτάσεις των θεμάτων που αποστέλλονται στον υπεύθυνο Επιθεωρητή, θα συνοδεύονται και από ενδεικτικές οδηγίες βαθμολόγησης. 4.4.2. Προφορικές εξετάσεις Χρόνος προετοιμασίας: 20 λεπτά Διάρκεια εξέτασης: 20 λεπτά Οι προφορικές εξετάσεις διεξάγονται με βάση ένα κείμενο το οποίο ο ίδιος ο μαθητής επιλέγει, μετά από κλήρωση. Το κείμενο αυτό, διδαγμένο στην τάξη, θα συμπεριλαμβάνεται στη διδακτέα ύλη («pensum»). Η έκτασή του θα υπολογίζεται σε περίπου 50-60 λέξεις, αναλόγως με τη δυσκολία του περιεχομένου του. Θα συνοδεύεται από μία εισαγωγή και, κατά περίπτωση, σχετικές σημειώσεις. Ο μαθητής θα μεταφράσει το κείμενο στη γλώσσα διδασκαλίας του μαθήματος και θα απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικές τόσο με τη δομή όσο και με το περιεχόμενο του κειμένου. Ο υποψήφιος θα πρέπει να είναι σε θέση να συσχετίσει το περιεχόμενο του δοθέντος αποσπάσματος με τα θέματα των υπόλοιπων κειμένων και το υλικό γενικότερα, που εμπεριέχονται στο «ευρωπαϊκό pensum». Δεν επιτρέπεται η χρήση λεξικού. 2010-D-239-el-2 10