ΚΑΙ Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ Β ΤΟΜΟΣ

Κεφάλαιο 6o Παρουσιάσεις Πρόγραµµα Παρουσίασης PowerPoint Από το βιβλίο: ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ Β ΤΟΜΟΣ Ψυχῆς πείρατα ἰών οὐκ ἄν ἐξεύροιο, πᾶσαν ἐπιπορευόµενος ὁδόν, οὕτω βαθύν λόγον ἔχει. Τῆς ψυχῆς τά πέρατα δεν θα τά βρεῖς, ὁποιαδήποτε ὁδό καί ἄν πορευθεῖς, τόσο βαθύ λόγο ἔχει. Ἡράκλειτος

270 ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ Παρουσιάσεις Το ανοιχτό αυτό λογισµικό καταρχήν σχεδιάστηκε για τη δηµιουργία, το σχεδιασµό και την οργάνωση επαγγελµατικών παρουσιάσεων, που χαρακτηρίζονται για τη συντοµία, την ουσιαστική περιεκτικότητά τους, καθώς και την παραστατική τους ζωντάνια. Στη πορεία διαπιστώθηκε ότι είναι ένα πολύ καλό εκπαιδευτικό εργαλείο, το οποίο εκτός των άλλων, µπορεί να χρησιµοποιηθεί και ως ένα σύγχρονο συγγραφικό πακέτο, εφόσον έχει όλες τις δυνατότητες ενός πολυµεσικού εργαλείου, δηλαδή µπορεί να εισαγάγει κανείς στο κείµενό του εικόνες, ήχο, βίντεο, κείµενα, υπερκείµενα, διασυνδέσεις µε διάφορους δικτυακούς τόπους και να εντάξει σ αυτό λειτουργικά διάφορα άλλα πακέτα λογισµικού. Τα παραδείγµατα που θα χρησιµοποιήσουµε για την εκµάθηση του λογισµικού αυτού θα είναι κυρίως παρουσιάσεις. Αντιλαµβάνεται όµως κανείς ότι οι δυνατότητες αυτού του εργαλείου επεκτείνονται και σε άλλες εφαρµογές, όπως είναι η χρήση από τους ίδιους τους µαθητές, για ανάπτυξη της παραγωγικής τους γνώσης και διευκόλυνση της κατασκευαστικής µάθησης, καθώς και, γενικά, για την παραγωγή διδακτικού/ µαθησιακού υλικού σε διάφορα µαθήµατα κ.ά. Αλλά και όταν το λογισµικό παρουσίασης έχει κατασκευαστεί από τον ίδιο το δάσκαλο, γίνεται ακόµη πιο επωφελές και ενδιαφέρον, όταν σ αυτό έχουν συνεισφέρει και οι ίδιοι οι µαθητές µε την αναζήτηση και προσφορά εικόνων, το µετασχηµατισµό έτοιµων κειµένων, την εισαγωγή οµιλίας ή ανάγνωσης µε τη δική τους φωνή χρησιµοποιώντας µικρόφωνο κτλ. Περιγραφή PowerPoint Ενεργοποιούµε το πρόγραµµα αυτό είτε από το οµώνυµο εικονίδιο της επιφάνειας εργασίας, είτε µε τις διαδοχικές εντολές «Έναρξη» - «Προγράµµατα» και «Microsoft Power- Point. Θα βρεθούµε έτσι στο πρώτο λειτουργικό περιβάλλον του λογισµικού, όπου στη µέση υπάρχει ένα κενό πλαίσιο, στο οποίο µπορούµε να εισαγάγουµε και να προβάλουµε ό,τι υλικό θέλουµε: κείµενο µε διάφορους τρόπους παρουσίασης, σχέδια, εικόνα, ήχο κτλ (γι αυτό και το καλούµε «διαφάνεια»). Για να το πετύχουµε αυτό, µας παρέχονται παραπλεύρως αυτού του «ανοιχτού» πλαισίου ένας πίνακας µε σύνολα επιλογών, κάθε µία από τις οποίες µας οδηγεί σε άλλες επιλογές, ανάλογα µε την πορεία της εργασίας µας. Ο πίνακας αυτός, µε τίτλο «ηµιουργία παρουσίασης» µας επιτρέπει τις εξής επιλογές: Άνοιγµα παρουσίασης (που έχουµε ήδη κατασκευάσει και αποθηκεύσει), την οποία βοηθούµαστε να ανακαλέσουµε. ηµιουργία µιας νέας παρουσίασης από την οποία επιλέγοντας: α) µια κενή παρουσίαση, που µπορούµε να τη σχεδιάσουµε όπως θέλουµε ή β) ένα έτοιµο πρότυπο σχεδίασης µε διάφορες επιλογές δοµηµένου φόντου ή γ) έναν οδηγό αυτόµατου περιεχοµένου, ο οποίος προτείνει τα βήµατα µιας ενδεδειγµένης δοµής περιεχοµένου µιας παρουσίασης, ανάλογα µε το σκοπό ή το θέµα της, π.χ., οικονοµικό, εκπαιδευτικό κτλ. ηµιουργία νέας παρουσίασης ακολουθώντας το πρότυπο δοµής της διαφάνειας µιας άλλης (ήδη υπάρχουσας) παρουσίασης, που την έχουµε αποθηκεύσει και την οποία βοηθούµαστε να ανακαλέσουµε Συγγραφικό Πακέτο ηµιουργία νέας παρουσίασης ακολουθώντας κάποιο από τα διαθέσιµα πρότυπα της αισθητικής οργάνωσης κάθε διαφάνειας (µε έτοιµο φόντο και σχεδίαση της δοµής της) ή και από διάφορες τοποθεσίες του διαδικτύου. Σηµειωτέον ότι αριστερά του τίτλου «ηµιουργία παρουσίασης» υπάρχει διπλό βέλος, µε το οποίο

6. ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΑ ΠΑΚΕΤΑ POWERPOINT, MULTIMEDIA BUILDER 271 µεταβαίνουµε από προηγούµενη σε επόµενη επιλογή πινάκων, ενώ δεξιά υπάρχει ένα άλλο βέλος µε το οποίο µεταβαίνουµε σε ένα πίνακα µε µία ποικιλία βασικών σχεδιαστικών και αισθητικών επιλογών ώστε, σε όποιο σηµείο και αν βρισκόµαστε, να µας είναι διαθέσιµες. (βλ. προηγούµενη σελίδα σχετική εικόνα) Για το παράδειγµα διαφάνειας της προηγούµενης σελίδας ενεργοποιήσαµε την 4η από τις παραπάνω επιλογές, δηλ. τη «ηµιουργία παρουσίασης από πρότυπο» αισθητικής, από τα οποία επιλέξαµε εκείνο µε τον τίτλο Capsules, πάνω στο οποίο πληκτρολογήσαµε το κείµενό µας. Σηµειωτέον ότι µε την πρώτη µας ενέργεια, µε την οποία ενεργοποιούµε τη σχεδίαση διαφάνειας, µας παρουσιάζονται, εκτός από τη δυνατότητα επιλογής του προτύπου σχεδίασης της διαφάνειάς µας, και οι δυνατότητες επιλογής συνδυασµού χρωµάτων και φόντου της διαφάνειας. Όµως, εάν ενεργοποιήσουµε την επιλογή «ιάταξη διαφάνειας» (που µας παρουσιάζεται µόλις επιλέξουµε το είδος της παρουσίασης που θέλουµε), µας δίνονται πολλές ακόµη διευκολύνσεις όχι µόνον ως προς Αν ενεργοποιηθούν τα αντικείµενα τότε θα παρουσιασθεί στη διαφάνεια το παρακάτω σχήµα µε τις αντίστοιχες ενέργειες του κάθε εικονιδίου Εισάγεται πίνακας γραµµών και στηλών γνωστοί και από το Word Όπως υπάρχει ClipArt υπάρχει και Clip πολυµέσων Εισάγεται εικόνα από αρχείο µε τις γνωστές µορφές όπως BMP, JPEG, GIF κ.ο.κ. Ανοίγει ο κατάλογος των εικόνων ClipArt και επιλέγουµε την εικόνα Εισάγεται γράφηµα που έχει δηµιουργηθεί µε τη βοήθεια του Excel Εµφανίζονται τα παρακάτω

272 ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ τη διάταξη των κειµένων, των πινάκων τύπου Word και των εικόνων/αντικειµένων, αλλά και ως προς τη δυνατότητα εισαγωγής στη διαφάνειά µας και διαφόρων τύπων διαγραµµάτων, οργανογραµµάτων και γραφηµάτων, όπως φαίνεται στις παρακάτω εικόνες και διευκρινίσεις. ηµιουργία νέας διαφάνειας Ήδη έχουµε δηµιουργήσει την πρώτη διαφάνεια, µε τον αριθ. 1, όπως φαίνεται στην οθόνη µας, καθώς και σε µικρογραφία, αριστερά του πλαισίου εργασίας µας. Αν θέλουµε να προχωρήσουµε την εργασία µας δηµιουργώντας µια νέα διαφάνεια, ενεργοποιούµε απλώς το σχετικό εικονίδιο που υπάρχει δεξιά δίπλα στην εντολή «Σχεδίαση», µε τον τίτλο «Νέα διαφάνεια». Έτσι προστίθεται µια νέα διαφάνεια, κάτι που µε τον ίδιο τρόπο δηλώνεται αυτοµάτως µε την προσθήκη µιας ακόµη διαφάνειας σε µικρογραφία, αριστερά της οθόνης, µε τον αριθ. 2. (Αυτό µας δίνει επίσης τη δυνατότητα να µετακινούµαστε γρήγορα από διαφάνεια σε διαφάνεια µε µια απλή ενεργοποίηση εκείνης που θέλουµε και να την ανακαλούµε για ανάγνωση ή για βελτίωση στην οθόνη µας). Η νέα διαφάνεια ακολουθεί την ίδια σχεδίαση µε την προηγούµενη. Αν θέλουµε να έχουµε µία διαφορετική, ενεργοποιούµε ξανά την επιλογή «Πρότυπο σχεδίασης», επιλέγουµε αυτή που θέλουµε από τη λίστα, όµως καθώς κάνουµε κλικ στο εικονίδιο ενός συγκεκριµένου προτύπου από τη λίστα που µάς παρουσιάζεται, εµφανίζεται δίπλα του ένα βέλος, που χρειάζεται να ενεργοποιηθεί, προκειµένου να δηλώσουµε για ποιες διαφάνειες θέλουµε να ισχύσει ο νέος τύπος σχεδίασης. Αν δεν θέλουµε να αλλάξει ο τύπος προηγούµενων διαφανειών, για παράδειγµα, ενεργοποιούµε την επιλογή «Εφαρµογή σε επιλεγµένες διαφάνειες», διαφορετικά κάνουµε την επιλογή «Εφαρµογή σε όλες τις διαφάνειες». Όπως προαναφέρθηκε, η νέα µας διαφάνεια βρίσκεται µεταξύ δυο διευκολυντικών παραθύρων, κάτι που µας δίνει τη δυνατότητα να ελέγχουµε καλύτερα τις ενέργειές µας. Ήδη έχουµε ασχοληθεί µε το δεξιό παράθυρο της οθόνης µας. Αν τα παράθυρα αυτά δεν είναι ενεργά, µπορούµε να εργαστούµε Επικεφαλίδα Υποκεφαλίδα Επικεφαλίδα Κείµενο µε επικεφαλίδα υο στήλες κειµένου µε επικεφαλίδα Κενή διαφάνεια Αντικείµενα Κεφαλίδα µε αντικείµενα Κεφαλίδα µε δυο στήλες αντικειµένων

6. ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΑ ΠΑΚΕΤΑ POWERPOINT, MULTIMEDIA BUILDER 273 ενεργοποιώντας τις επιθυµητές διευκολύνσεις και από το κύριο µενού εργαλείων, κάνοντας κλικ στην επιλογή «Μορφή», κατόπιν «Κανονική» (δηλ. επαναφορά παραθύρων) και τέλος «Παράθυρο εργασιών», προκειµένου να συνεχίσουµε την εργασία µας. Πολλές από τις επιθυµητές διευκολύνσεις µπορούν επίσης να αναζητηθούν και από τα άλλα εργαλεία του κυρίου µενού, π.χ., εκείνα µε το σήµα «Εισαγωγή», Εργαλεία» και «Προβολή παρουσίασης».. Εναλλαγή διαφανειών κίνηση. Μέχρι τώρα ασχοληθήκαµε µε την επεξεργασία των διαφανειών. Η προβολή τους στην οθόνη και στην επιφάνεια παρουσίασης του προβολέα γίνεται είτε από το την επιλογή «Προβολή παρουσίασης» του κύριου µενού είτε από το σχετικό σύµβολο που βρίσκεται πάντα στο κάτω µέρος αριστερά του πλαισίου της ενεργού µας διαφάνειας (βλ. πιο πάνω δεξιά εικονίδιο), ή πιέζοντας το λειτουργικό πλήκτρο F5. Όσον αφορά τη µετάβαση της παρουσίασής µας από διαφάνεια σε διαφάνεια, αυτή γίνεται πιέζοντας το αριστερό πλήκτρο του ποντικιού ή ενεργοποιώντας ειδικά αµφίδροµα βέλη (βλ. πιο κάτω σχήµα, µε τον τίτλο «ιαδοχή ιαφάνειας») ή ακόµη και κάνοντας κλικ σε οποιαδήποτε από τις αριθµηµένες µικρογραφίες διαφάνειας, που, όπως προαναφέρθηκε, αναπαριστώνται αυτοµάτως στο αριστερό µέρος του πλαισίου εργασίας µας. (βλ. πιο κάτω εικόνα). Υπάρχουν επίσης αρκετοί εντυπωσιακοί τρόποι µε τους οποίους µπορεί να γίνεται η εναλλαγή των διαφανειών, που µπορεί να συνοδεύεται και µε ήχους. Ο διπλανός πίνακας επιλογών δίνει διάφορες εναλλακτικές λύσεις. Ο καλύτερος τρόπος για να αντιληφθεί κανείς καλύτερα τη διαδικασία εναλλαγών των διαφανειών είναι να αναζητήσει τις δυνατότητες και να τις εφαρµόσει στην πράξη. Ενεργοποιώντας το εικονίδιο «Προβολή ταξινόµησης διαφανειών» ή από το κύριο µενού το σήµα «Προβολή» ή από το σχετικό εικονίδιο που δείχνει το διπλανό σχήµα, όλες οι διαφάνειες εµφανίζονται κατά σειρά προβολής.

274 ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ Στον πίνακα επιλογών «Εναλλαγή διαφανειών» του διπλανού σχήµατος παρατηρούµε ότι υπάρχουν διάφορες επιλογές τρόπων εναλλαγής, πχ., ως προς την ταχύτητα, τη συνοδεία ήχου, το αν ο χρόνος θα προκαθοριστεί από το χρήστη ή αυτοµάτως µε το κλικ του ποντικιού κ.α. Μια καλύτερη κατανόηση και διερεύνηση όλων αυτών των δυνατοτήτων γίνεται µε µια δοκιµή. Να θυµόµαστε όµως ότι χρειάζεται να ενεργοποιήσουµε το εικονίδιο προβολής για να δούµε το αποτέλεσµα. Φόντο διαφάνειας Αν δεν µας ικανοποιεί το επιλεγµένο φόντο της διαφάνειας, δεν έχουµε παρά να ενεργοποιήσουµε από το κύριο µενού την εντολή «Μορφή» και στη συνέχεια «Φόντο διαφάνειας». Θα εµφανιστεί τότε το πιο κάτω παράθυρο. Η επιλογή του φόντου µπορεί γίνει ώστε να εφαρµόζεται µόνο στην ενεργή µας διαφάνεια ή σε όλες. Αν δεν µας ικανοποιεί το επιλεγµένο φόντο της διαφάνειας, δεν έχουµε παρά να ενεργοποιήσουµε από το κύριο µενού εργαλείων την εντολή «Μορφή» και στη συνέχεια «Φόντο διαφάνειας». Θα εµφανιστεί το παράθυρο της παραπλεύρως εικόνας. Η επιλογή του φόντου µπορεί να εφαρµοστεί στην ενεργή διαφάνεια, µόνο, ή και σε όλες, ανάλογα µε την εντολή που θα δώσουµε. Σύνδεση µε άλλα προγράµµατα ή µε διευθύνσεις του διαδικτύου Με το Power Point έχουµε τη δυνατότητα να εισαγάγουµε στην παρουσίασή µας και να ενεργοποιήσουµε εξωτερικά προγράµµατα, όπως για παράδειγµα µε το Word, Excel, Access και οποιοδήποτε άλλο εκτελέσιµο αρχείο. Η διαδικασία ενεργοποίησης εξωτερικών προγραµµάτων είναι πάρα πολύ απλή. Σύνδεση µε το διαδίκτυο Το Power Point µάς παρέχει επίσης τη δυνατότητα µε µια απλή εντολή να ενεργοποιήσουµε συνδέσεις µε το διαδίκτυο, προκειµένου να αξιοποιήσουµε τα οφέλη από µια τέτοια ενέργεια για την καλύτερη επίτευξη των στόχων της παρουσίασής µας. Συνεχίζοντας το προηγούµενο παράδειγµα, έστω ότι η µορφή της τρίτης διαφάνειάς µας είναι η παρακάτω, όπου υπάρχουν και ορισµένα ονόµατα συγγραφέων στους οποίους γίνεται µια αναφορά. Ας υποθέσουµε ότι θέλουµε κάνοντας κλικ πάνω στο όνοµα του συγγραφέα Αριστοτέλης Ράπτης, για οποιοδήποτε λόγο (π.χ., για να παραπέµψουµε µε υπερκείµενο σε κάποιο άρθρο ή απόσπασµα εργασίας του, στο βιογραφικό του κτλ), στην προκειµένη περίπτωση, για να συνδεόµαστε µε την ιστοσελίδα του. Αυτό πολύ απλά το επιτυγχάνουµε γραµµοσκιάζοντας το εν λόγω όνοµα και κάνοντας κλικ στο δεξιό πλήκτρο του ποντικιού µας, οπότε εµφανίζεται ένας πίνακας επιλογών (βλ. διπλανή εικόνα). Από τον πίνακα αυτόν επιλέγουµε κατόπιν την εντολή «Επεξεργασία υπερ-σύνδεσης». Στο νέο παράθυρο που µας ζητά να συµπληρώσουµε την επιθυµητή διεύθυνση, πληκτρολογούµε αυτή του εν λόγω συγγραφέα,

6. ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΑ ΠΑΚΕΤΑ POWERPOINT, MULTIMEDIA BUILDER 275 Παρουσιάσεις ΣΤ Τάξη Αυτοπαρουσιάσεις 2004 Μια ευχάριστη δραστηριότητα για οµάδες µαθητών, αλλά και ενηλίκων, είναι και η δηµιουργία λευκώµατος των εκπαιδευοµένων µιας τάξης ή ενός τµήµατος µε την οποία επιτυγχάνεται όχι µόνο η εκµάθηση κατασκευής πολυµεσικών κειµένων µε τη χρήση τού λογισµικού PowerPoint αλλά και στόχοι ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης των ατόµων και των οµάδων. Χάριν παραδείγµατος, παραθέτουµε µερικά αποσπάσµατα από µια πολυµεσική κατασκευή που δηµιούργησαν οι µαθητές/τριες του 2 ου ηµοτικού Σχολείου Βούλας µε τη βοήθεια του δασκάλου τους στο πλαίσιο του προγράµµατος «Το Νησί των Φαιάκων» µε στόχο την αυτοπαρουσίαση των παιδιών και των οµάδων της τάξης, την ενίσχυση του αυτοσυναισθήµατός τους, καθώς και την τόνωση της συνοχής των οµάδων τους. Μεταξύ άλλων, υπάρχουν σκαναρισµένες οι φωτογραφίες όλων των παιδιών και δίπλα ένα µικρό κειµενάκι, ανέκδοτα, θετική κριτική και αυτοκριτική, σκέψεις και ζωγραφιές των παιδιών, χρήση ορισµένων εφέ παρουσίασης των κειµένων κ.ά. Η παρουσίαση µπορεί να σχεδιαστεί έτσι, ώστε όταν κάνουµε κλικ σε µια φωτογραφία µαθητή/ τριας, να µεταφερόµαστε σε σελίδες, όπου υπάρχουν τα στοιχεία του/της, τα οποία µπορούν να αναφέρονται σε βιογραφικά δεδοµένα, σε αυτοχαρακτηρισµούς ή ετεροχαρακτηρισµούς, σε ενδιαφέροντα ή χόµπυ, σε προσωπικές απόψεις ή αξίες σε χιουµοριστικές ιστορίες κτλ. Τα κείµενα αυτά µπορούν επίσης να εµφανίζονται µε διάφορους ήχους, µουσική ή οπτικά εφέ να έχουν, υπερ-κείµενα, εικόνες, ζωγραφιές, βίντεο κτλ. Η παρουσίαση µπορεί να γίνει σε άλλα τµήµατα της τάξης ώστε να τονωθεί η ψυχοκοινωνική συνοχή των διαφορετικών οµάδων, που δεν έχουν πολλές ευκαιρίες αλληλογνωριµίας, καθώς και η ενίσχυση της δηµιουργίας µιας θετικής ταυτότητας στο πλαίσιο του σχολείου, την οποία έχουν