ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ι. ΓΙΑΝΝΑΤΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Αποσκοπεί: στο σχεδιασμό, τον προγραμματισμό, την οργάνωση και τον έλεγχο της παραγωγικής διαδικασίας, δηλαδή της διαδικασίας με την οποία κάποιοι πόροι μετατρέπονται σε προϊόντα ή υπηρεσίες που προορίζονται για την ικανοποίηση ανθρώπινων αναγκών. Κύριο έργο της: εξασφάλιση της παραγωγής των προϊόντων ή υπηρεσιών στις ποσότητες που απαιτούνται, σύμφωνα με ορισμένες ποιοτικές προδιαγραφές, σε συγκεκριμένες προθεσμίες και με το μικρότερο δυνατό κόστος, υπακούοντας φυσικά στους περιορισμούς και τις απαγορεύσεις που προέρχονται από το περιβάλλον. 1
ΤΥΠΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ - ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΕΙΣΟ ΟΣ ΕΞΟ ΟΣ Υλικά Εργασία Μηχανές ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Προϊόντα Υπηρεσίες Έλεγχος - Ανατροφοδότηση ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ / ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ - ΣΥΣΚΕΥΑΣΜΕΝΑ ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΙΣΟΔΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΞΟΔΟΙ Φύλλα μετάλλου Φρούτα/λαχανικά Νερό Ενέργεια Εργασία Κτήρια Εξοπλισμός Καθαρισμός Κοπή Επεξεργασία λαχανικών (μαγείρεμα κλπ.) Κατασκευή συσκευασίας Συσκευασία Συσκευασμένα φρούτα/ λαχανικά 2
ΤΥΠΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΕΙΣΟ ΟΣ Υγειονομικό Υλικό Εργασία Ιατρικός Εξοπλισμός Ασθενείς/ Πελάτες ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΞΟ ΟΣ Υγιή άτομα Έλεγχος - Ανατροφοδότηση ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ / ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΕΙΣΟΔΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΞΟΔΟΙ Ιατρικό, νοσηλευτικό προσωπικό Εγκαταστάσεις (Νοσοκομείο) Ιατρικό υλικό Φαρμακευτικό υλικό Εξοπλισμός Εξέταση Χειρουργική Παρακολούθηση Φαρμακευτική αγωγή Θεραπευτική αγωγή Ψυχολογική υποστήριξη Υγιή άτομα 3
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Παραγωγή: κάθε οργανωμένη δραστηριότητα που αποσκοπεί στην αύξηση της αξίας ή της χρησιμότητας υλικών αντικειμένων ή την παροχή υπηρεσιών με την ανάλωση/χρησιμοποίηση κάποιων πόρων Παραγωγικό σύστημα: κάθε σύστημα, δηλαδή οργανωμένο σύνολο στοιχείων, που παράγει προϊόντα ή υπηρεσίες Παραγωγικότητα: μέτρο της αποτελεσματικότητας ενός παραγωγικού συστήματος Διοίκηση: η λειτουργία του σχεδιασμού, του προγραμματισμού και του ελέγχου του συστήματος ώστε να επιτευχθούν οι σκοποί του. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Θα μελετηθούν προβλήματα σχεδιασμού του παραγωγικού συστήματος Τι, πού, πώς, πόσο θα παραχθεί με σκοπό την επιβίωση και ανάπτυξη ενός παραγωγικού συστήματος σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον Πολύπλοκα προβλήματα με σημαντικές επιπτώσεις για τη βιωσιμότητα της επιχείρησης, την αποτελεσματικότητά της αλλά και το περιβάλλον 4
ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Σχεδιασμός Προϊόντος/Υπηρεσίας Σχεδιασμός Δυναμικότητας Επιλογή τόπου εγκατάστασης Χωροταξικός σχεδιασμός Σχεδιασμός Διαδικασίας Παραγωγής Σχεδιασμός θέσης εργασίας Επιλογή εξοπλισμού Ο ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Τα μεγάλα παραγωγικά συστήματα (βιομηχανικές επιχειρήσεις, μεγάλες επιχειρήσεις προσφοράς υπηρεσιών) σχεδιάζονται πάντα με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, γιατί Απαιτούν μεγάλη αρχική επένδυση Προϋποθέτουν συντονισμό πολλών ατόμων Στην πορεία για να επιβιώσουν μακροπρόθεσμα τα προβλήματα σχεδιασμού επανέρχονται και απαιτούν: Καλή συνεργασία μεταξύ των συμμετεχόντων και Σωστή κατανομή των κερδών μεταξύ: Έρευνας και Ανάπτυξης νέων προϊόντων και μεθόδων παραγωγής Επένδυση σε τεχνολογική υποδομή και ανθρώπινο κεφάλαιο Διανομή στους εργαζόμενους Επιχειρηματικά κέρδη 5
Παραγωγικά συστήματα και διοίκηση παραγωγής: Παρελθόν, παρόν και μέλλον Ανθρώπινες κοινωνίες <=> επιβίωση/ανάπτυξη πολιτισμού <=> παραγωγικά συστήματα Μέχρι την εποχή της Αναγέννησης (14ος-16ος αιώνας): εργαστήρια και οικοτεχνίες Βιομηχανική Επανάσταση (μέσα 18ου αιώνα) => τεράστιες αλλαγές στην οργάνωση των κοινωνιών: Παραγωγή: οικοτεχνία => εργοστάσιο Οικονομία: αγροτική => βιομηχανική Πολιτειακό επίπεδο: φεουδαρχία => αστική δημοκρατία. Καθημερινή ζωή: αποκεντρωμένοι οικισμοί => μεγάλες αστικές συγκεντρώσεις Βιομηχανική Επανάσταση <=> μεγάλες τεχνολογικές ανακαλύψεις Ανεξάντλητες πηγές ενέργειας => αναλώσιμες μορφές ενέργειας Παραγωγικά συστήματα και διοίκηση παραγωγής: παρελθόν, παρόν και μέλλον Νέα, μεγάλης κλίμακας, παραγωγικά συστήματα (εργοστάσια) => νέα προβλήματα οργάνωσης και διεύθυνσης της παραγωγής => ανάγκη δημιουργίας μιας τέχνης στην αρχή και, αργότερα, μιας επιστήμης, της διοίκησης παραγωγής Προσπάθειες για συστηματική ανάλυση των νέων προβλημάτων οργάνωσης (A. Smith, C. Babbage) Τυποποίηση και εναλλαξιμότητα (LeBlanc, Γαλλία, 1788, Whitney, ΗΠΑ, 1798). 6
Παραγωγικά συστήματα και διοίκηση παραγωγής: παρελθόν, παρόν και μέλλον Επιστημονική διοίκηση (F.W. Taylor, ΗΠΑ, 1895) «η πηγή του πλούτου δεν βρίσκεται στο χρήμα αλλά στην εργασία» «μόνο η αύξηση της παραγωγικότητας μπορεί να ευνοήσει τη συσσώρευση του κεφαλαίου» ανάλυση των παραγωγικών διαδικασιών /χρονομέτρηση στοιχειωδών κινήσεων εργαζομένων με σκοπό τη μείωση ή εξάλειψη των νεκρών χρόνων Αύξηση της έντασης της εργασίας και αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας Παραγωγικά συστήματα και διοίκηση παραγωγής: παρελθόν, παρόν και μέλλον Σταχανοβισμός Το αντίστοιχο του Ταιηλορισμού κίνημα που αναπτύχθηκε στη Σοβιετική Ένωση. Οι Σταχανοβίτες χαρακτηρίζονται «ήρωες της Σοβιετικής εργασίας» και αμείβονταν με σύστημα κινήτρων, δηλαδή ανάλογα με την απόδοση. 7
Παραγωγικά συστήματα και διοίκηση παραγωγής: παρελθόν, παρόν και μέλλον Henry Ford (Mass Production System) Ολοκληρώνει το πρότυπο οργάνωσης της βιομηχανικής παραγωγής του 20ού αιώνα εισάγοντας την αλυσίδα παραγωγής (κινούμενη γραμμή συναρμολόγησης) για την παραγωγή του αυτοκινήτου Model T Ford με σκοπό να μειώσει ή να εξαφανίσει το «χασομέρι» των υλικών. Παραγωγικά συστήματα και διοίκηση παραγωγής: παρελθόν, παρόν και μέλλον Νέοι κανόνες παραγωγικότητας: Γενική εξοικονόμηση εργατικών χεριών στη μεταφορά υλικού Αυταρχική επιβολή κοινού ρυθμού εργασίας Συστηματική προσφυγή στη χρήση μηχανών Αποτελέσματα Επιστημονική διοίκηση + αλυσίδα παραγωγής οδήγησαν σε αλματώδη αύξηση της παραγωγικότητας Αντιδράσεις των εργαζομένων Αντιδράσεις επιστημόνων από τους χώρους της ψυχολογίας και της κοινωνιολογίας (προσπάθεια εισαγωγής στην οργάνωση της παραγωγής παραγόντων που σχετίζονται με τις φυσιολογικές και ψυχολογικές δυνατότητες και όρια των εργαζομένων) 8
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΛΙΚΑ Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΜΕΘΟΔΟΙ & ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Πληροφορική επανάσταση και ηλεκτρονικά συστήματα επικοινωνιών Έμπειρα συστήματα ή συστήματα εμπειρογνωμόνων. Ρομποτική και αυτοματοποίηση εργασιακών καθηκόντων υψηλής ακριβείας και επικινδυνότητας Ευέλικτα βιομηχανικά συστήματα (FMS) που εισάγουν τη ρομποτική και τη Φορντική αυτοματοποίηση στην παραγωγή μικρής κλίμακας εξασφαλίζοντας ευελιξία αλλά και υψηλή παραγωγικότητα. Συστήματα CAD/CAM και εργαλειομηχανές ΝC (αριθμητικά ελεγχόμενες μηχανές με εργαλεία που ελέγχονται από υπολογιστές) Συστήματα CIM (Computer Integrated Manufacturing) όπου όλες οι λειτουργίες της παραγωγής υποστηρίζονται από μια βάση δεδομένων που αφορούν τη σχεδίαση των προϊόντων και τη βιομηχανοποίηση. Συστήματα GT (Group Technology) που οργανώνουν την παραγωγή μικρών παρτίδων ομαδοποιώντας εξαρτήματα και προϊόντα που απαιτούν τις ίδιες επεξεργασίες και χρησιμοποιώντας μηχανές ΝΟ, ρομπότ ή άλλες προηγμένες τεχνολογίες. 9
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ - ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Πραγματικά νέες τεχνολογίες ή παραπέρα αυτοματοποίηση των παραγωγικών λειτουργιών, δηλαδή ο φορντισμός στα όρια του; Μετάβαση σε ένα νέο τύπο πολιτισμού που απελευθερώνει τον άνθρωπο ή παραπέρα αλλοτρίωση; Μείωση της ανθρώπινης φθοράς ή αλλαγή του πεδίου της καταπόνησης (διανοητική, νευρική); Εξανθρωποποίηση ή απανθρωποποίηση; ΤΥΠΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Κατά παραγγελία Σε παρτίδες Κύτταρα Παραγωγής Γραμμή παραγωγής/ συναρμολόγησης Συνεχούς ροής Έργου 10
ΤΟ ΣΥΝΕΧΕΣ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ - ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Το αποτέλεσμα της παραγωγής είναι συχνά ένας συνδυασμός προϊόντος και υπηρεσίας Προϊόν Επισκευή Η/Υ, Εστίαση Λιανική Πώληση, Κατασκευές Παραγωγή χάλυβα, αυτοκινήτων Εκπαίδευση, Υγεία Προϊόντα ψυχαγωγίας, Λογισμικό Υπηρεσία ΠΡΟΪΟΝΤΑ vs ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Επαφή με πελάτη Μικρή Υψηλή Ομοιομορφία εισόδων/εξόδων Υψηλή Χαμηλή Περιεχόμενο εργασίας Χαμηλό Υψηλό Αυτοματοποίηση Εύκολη Γενικά δύσκολη Έξοδος συστήματος Απτή Μη απτή, συχνά εξατομικευμένη Μέτρηση παραγωγικότητας Εύκολη Δύσκολη Δυνατότητα διόρθωσης σφαλμάτων Μεγάλη Μικρή Απόθεμα Πολύ Λίγο Εκτίμησης Ποιότητας Ευκολότερη Δυσκολότερη Παραγωγικές Δραστηριότητες Εμφανείς Όχι και τόσο εμφανείς 11
ΠΡΟΪΟΝΤΑ vs ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Παραγωγή και κατανάλωση Χωριστά Συνήθως ταυτόχρονα Τόπος παραγωγής Κεντρικά Διεσπαρμένα Παράγοντες για την επιλογή θέσης παραγωγής Κυρίως κόστους Κυρίως εσόδων Επαναπώληση Δυνατή Μη δυνατή Κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων Συνήθης Τυποποίηση/ Δόμηση εργασίας Μεγάλη Μικρή Όχι τόσο συνηθισμένη Δυνατότητα μεταφοράς Μεγάλη Σχεδόν ανύπαρκτη Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Η εργασία στις υπηρεσίες είναι συνήθως λιγότερο δομημένη Υπάρχει μεγαλύτερη επαφή με τους πελάτες Πολλές φορές το προσωπικό είναι ανειδίκευτο, ειδικά το νεοπροσληφθέν προσωπικό Υπάρχει μεγαλύτερη συχνότητα ανανέωσης ειδικά στο ανειδίκευτο προσωπικό Η μεταβλητότητα στις εισόδους είναι μεγαλύτερη Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που δεν μπορούν να ελεγχθούν από τη Διοίκηση οι οποίοι επηρεάζουν την ποιότητα της υπηρεσίας. 12
ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ/ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Μαζική εξατομίκευση Σχεδιασμός/Διοίκηση Εφοδιαστικής Αλυσίδας Ανάθεση παραγωγής σε τρίτους (Outsourcing) και ενίσχυση διαδικασιών που προσθέτουν αξία Λιτή παραγωγή (Lean manufacturing) Διαχείριση της τεχνολογίας «Εργοστάσιο Υπηρεσιών» Παγκοσμιοποίηση Εταιρική κοινωνική ευθύνη και Ηθική ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ/ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Μαζική εξατομίκευση Η ταχεία παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών χαμηλού κόστους προσαρμοσμένων στον κάθε πελάτη ατομικά Σχεδιασμός και Διοίκηση Εφοδιαστικής Αλυσίδας (Supply Chain Management) Ο σχεδιασμός, διοίκηση, συντονισμός μιας αλυσίδας παραγωγικών επιχειρήσεων που συνεργάζονται για την παραγωγή και διανομή ενός προϊόντος ή υπηρεσίας 13
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΛΥΣΙΔΑΣ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ - ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΑ ΣΤΑΔΙΟ ΑΛΥΣΙΔΑΣ Παραγωγή και συγκομιδή σιταριού ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ ΑΞΙΑ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ $0.15 $0.15 Μεταφορά στο μύλο $0.08 $0.23 Παραγωγή αλεύρου $0.15 $0.38 Μεταφορά αλεύρου $0.08 $0.46 Παραγωγή ψωμιού $0.54 $1.00 Μεταφορά ψωμιού $0.08 $1.08 Πώληση/διάθεση στον καταναλωτή $0.21 $1.29 ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ/ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Ανάθεση παραγωγής σε τρίτους (Outsourcing) Προμήθεια έτοιμων προϊόντων ή υπηρεσιών από άλλες επιχειρήσεις/οργανισμούς αντί εσωτερικής παραγωγής Λιτή παραγωγή (Lean manufacturing) Ελαχιστοποίηση των απαιτούμενων πόρων (χώροι, αποθέματα, εργασία) χωρίς να θυσιάζεται όμως η ποιότητα και η ευελιξία (προσπάθεια συγκερασμού των πλεονεκτημάτων της μαζικής παραγωγής με αυτά της ασυνεχούς παραγωγής) 14
ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ/ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Διαχείριση της τεχνολογίας Αξιολόγηση, επιλογή, εξέλιξη και ανάπτυξη τεχνολογιών ως ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος απέναντι σε ομοειδείς επιχειρήσεις «Εργοστάσιο Υπηρεσιών» Εφαρμογή αρχών οργάνωσης και λειτουργίας από τη βιομηχανία (συστήματα παραγωγής προϊόντων) στην παροχή υπηρεσιών Προσφορά πακέτου υπηρεσιών και προϊόντων στους πελάτες ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ/ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Παγκοσμιοποίηση Προσανατολισμός προς τις παγκόσμιες αγορές και για προμήθεια πόρων και για πώληση προϊόντων Συνεργασία με ξένες επιχειρήσεις Πίεση από ξένους ανταγωνιστές/πολυεθνικές Εταιρική κοινωνική ευθύνη και Ηθική Ασφάλεια εργαζόμενων Ασφάλεια και ποιότητα προϊόντος Προστασία περιβάλλοντος Ευθύνη απέναντι στην κοινότητα Προσλήψεις, απολύσεις, εργασιακά δικαιώματα 15
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Επιχείρηση Χώρα προέλευσης % πωλήσεων στο εξωτερικό επί του συνόλου Nestlé Ελβετία 98,2 Nokia Φινλανδία 97,6 Philips Ολλανδία 94,0 Bayer Γερμανία 89,8 ABB Σουηδία-Ελβετία 87,2 SAP Γερμανία 80,0 Exxon Mobil ΗΠΑ 79,6 Royal Dutch/Shell Ολλανδία 73,3 IBM ΗΠΑ 62,7 McDonald s ΗΠΑ 61,5 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Επιχείρηση Χώρα Προέλευσης % Πωλήσεων εξωτερικό % Κεφαλαίου εξωτερικό % Αλλοδαπών εργαζόμενων Colgate- USA 72 63 Palmolive Dow USA 60 50 Chemical Honda Japan 63 36 IBM USA 57 47 Nestlé Switzerland 98 95 97 Philips Netherlands 94 85 82 Siemens Germany 51 NA 38 Unilever Britain & Netherlands 95 70 64 16
ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Εθνική Ανταγωνιστικότητα... Ο βαθμός στον οποίο μπορούν οι πολίτες μιας χώρας να παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της διεθνούς αγοράς, επεκτείνοντας ταυτόχρονα το επίπεδο των εισοδημάτων των πολιτών. Το σύνολο των θεσμών, πολιτικών και παραγόντων που καθορίζουν το επίπεδο παραγωγικότητας σε μία χώρα (ΟΟΣΑ) ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Η παραγωγικότητα των επιχειρήσεων είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομία 17
Το υψηλό ποσοστό συμβολής της Βιομηχανίας (manufacturing) στο ΑΕΠ καθώς και το είδος των βιομηχανικών προϊόντων (υψηλής αξίας/ τεχνογνωσίας) καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη μιας χώρας ΜΕΣΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΩΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ/ΕΤΟΣ 2500 2000 1500 1000 500 0 18
ΩΡΙΑΙΟ ΚΟΣΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ (με βάση το δολάρια ΗΠΑ) 2011 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 ΑΕΠ/ΩΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 19