Παράρτημα 8.8 - Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση για την GR1130006
Σελίδα 2 από 64 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 5 1.1 Σκοπός της Μελέτης 5 1.2 Νομοθετικό Πλαίσιο και Καθοδήγηση για την Εκπόνηση ΕΟΑ σε περιοχές Natura 2000 5 1.3 Προκαταρκτικά Βήματα: Στάδιο 1 Έλεγχος Εφαρμογής 8 2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 10 2.1 Γενική Θεώρηση 10 2.1.1 Επισκόπηση Έργου 10 2.2 Κατασκευή του Αγωγού και Δοκιμαστική Λειτουργία 11 2.2.1 Μέθοδοι Κατασκευής 11 2.2.1.1 Τοπογραφική Αποτύπωση και Καθαρισμός Ζώνης Εργασίας 11 2.2.1.2 Απομάκρυνση Επιφανειακής Στοιβάδας Εδάφους 13 2.2.1.3 Διαμόρφωση 14 2.2.1.4 Διάνοιξη Τάφρου 14 2.2.1.5 Χρήση Εκρηκτικών 15 2.2.1.6 Επίχωση 16 2.2.1.7 Διασταυρώσεις Υδάτινων Ρευμάτων 16 2.2.1.8 Καθαρισμός και Αποκατάσταση 18 2.2.2 Δοκιμές Πίεσης κατά την Κατασκευή (Υδραυλικές Δοκιμές) 18 2.2.2.1 Φιλοσοφία των Υδραυλικών Δοκιμών 18 2.2.2.2 Πηγές Απομάστευσης Υδάτων 19 2.2.2.3 Επιλογές Απόρριψης / Διάθεσης 20 2.3 Λειτουργία και Συντήρηση 21 2.4 Φάση Τερματισμού Λειτουργίας 22 2.5 Ασφάλεια και Έκτακτα Περιστατικά 23 3 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 24 3.1 Εισαγωγή 24 3.2 Αξιολόγηση της Σημασίας 25 3.2.1 Οικότοποι 27 3.2.1.1 Ευπάθεια / Κριτήρια Ευαισθησίας για Οικοτόπους / Οικοσυστήματα 27 3.2.1.2 Κριτήρια Μεγέθους των Επιπτώσεων για τους Οικοτόπους/ Οικοσυστήματα 28 3.2.2 Είδη 29 3.2.2.1 Ευπάθεια / Κριτήρια Ευαισθησίας για τα Είδη 29 3.2.2.2 Κριτήρια Μεγέθους Επίπτωσης για τα Είδη 30 4 ΕΙΔΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ NATURA 2000 ΠΟΤΑΜΟΣ ΦΙΛΙΟΥΡΗΣ (ΕΖΔ GR1130006) 32 4.1 Εισαγωγή 32 4.2 Δεδομένα Υφιστάμενης Κατάστασης 33
Σελίδα 3 από 64 4.3 Περιγραφή δραστηριοτήτων έργου που πιθανόν θα επηρεάσουν την περιοχή Natura 2000 (ΕΖΔ GR1130006, Ποταμός Φιλιούρης) 36 4.3.1 Η σχέση της ΕΖΔ με την κατασκευή του ΤΑΡ 36 4.3.2 Άλλα έργα και σχέδια που ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ΕΖΔ 37 4.4 Περιγραφή Υφιστάμενης Κατάστασης Περιοχής NATURA 2000 GR1130006 Ποταμός Φιλιούρης 38 4.4.1 Γενική Περιγραφή 38 4.4.2 Στόχοι Καθορισμού και Διατήρησης 38 4.4.3 Ενδιαφέροντα Χαρακτηριστικά: Οικότοποι της ΕΖΔ GR1130006 41 4.4.3.1 Τύπος Οικοτόπου 92A0 «Δάση-στοές με Salix alba και Populus alba» 42 4.4.3.2 Τύπος Οικοτόπου 3280 «Ποταμοί της Μεσογείου με μόνιμη ροή του Paspalo-Agrostidion και πυκνή βλάστηση με μορφή παραπετάσματος από Salix και Populus alba στις όχθες τους» 43 4.4.3.3 Ελληνικός τύπος οικοτόπου 72A0 «Καλαμιώνες» 43 4.4.4 Ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά: Είδη της περιοχής NATURA 2000 - ΕΖΔ GR1130006 44 4.4.5 Ευαισθησία Προστατευόμενης Περιοχής 50 4.5 Δέουσα Εκτίμηση Επιπτώσεων του Παραρτήματος Ι λόγω δραστηριοτήτων του Έργου 50 4.5.1 Αναγνώριση πιθανών επιπτώσεων 50 4.5.2 Εκτίμηση Επιπτώσεων 51 4.5.2.1 Απώλεια Οικοτόπων 51 4.5.2.2 Κατακερματισμός Οικοτόπου 52 4.6 Εκτίμηση Επιπτώσεων σε Είδη του Παραρτήματος ΙΙ λόγω των δραστηριοτήτων του Έργου 53 4.6.1 Προσδιορισμός Επιπτώσεων 53 4.6.2 Αξιολόγηση Επιπτώσεων 53 4.6.2.1 Απώλεια Οικοτόπου / υποβάθμιση 53 4.6.2.2 Κατακερματισμός οικοτόπου 54 4.6.2.3 Όχληση (Φωτισμός, Θόρυβος και Ανθρώπινη Παρουσία) 55 4.6.2.4 Απώλεια ατόμων 55 4.7 Εκτίμηση Σωρευτικών Επιπτώσεων 56 4.8 Μέτρα Αντιμετώπισης 57 4.8.1 Απώλεια Οικοτόπων / Υποβάθμιση και Κερματισμός των Οικοτόπων 57 4.8.2 Όχληση 58 4.8.3 Απώλεια Ατόμων 59 4.9 Αξιολόγηση Υπολειμματικών Επιπτώσεων 60 4.10 Εναλλακτικές (συμπεριλαμβανομένης της Μηδενικής Λύσης) 62 4.10.1 Σύγκριση Εναλλακτικών 62 4.10.1.1 Απώλεια Οικοτόπων και Κατακερματισμός 62 4.10.1.2 Απώλεια ατόμων 63 4.10.2 Μηδενική Λύση 63 4.11 Αντισταθμιστικά Μέτρα 63 4.12 Συμπεράσματα 63 4.12.1 Οικότοποι 63 4.12.2 Είδη 63
Σελίδα 4 από 64 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1-1 Διαδικασία ελέγχου για τις προστατευόμενες περιοχές που πιθανώς θα επηρεασθούν από το Έργο 9 Πίνακας 2-1 Απαιτήσεις νερού για τις υδραυλικές δοκιμές 20 Πίνακας 3-1 Εκτίμηση ευπάθειας/ ευαισθησίας για Οικότοπους 28 Πίνακας 3-2 Εκτίμηση Ευπάθειας/ Ευαισθησίας για τα Είδη 30 Πίνακας 4-1 Κάλυψη τύπων οικοτόπων Παραρτήματος Ι 42 Πίνακας 4-2 Προστατευτέα χαρακτηριστικά: είδη του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΚ στην ΕΖΔ GR1130006 46 Πίνακας 4-3 Πιθανές επιπτώσεις λόγω των δραστηριοτήτων του Έργου 51 Πίνακας 4-4 Οικότοποι που επηρεάζονται από τα στοιχεία του Έργου 51 Πίνακας 4-5 Πιθανές επιπτώσεις στα είδη του Παραρτήματος ΙΙ λόγω των δραστηριοτήτων του Έργου 53 Πίνακας 4-6 Υπολειμματικές επιπτώσεις που συνδέονται με τις δραστηριότητες του Έργου 60 ΛΙΣΤΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 1-1 Στάδια Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης 6 Σχήμα 1-2 Περιοχές Νatura 2000 που ενδέχεται να επηρεαστούν από το έργο 8 Σχήμα 2-1 Όδευση του Αγωγού 11 Σχήμα 2-2 Τυπική Ζώνη Εργασίας 12 Σχήμα 2-3 Μειωμένη Ζώνη Εργασίας 13 Σχήμα 2-4 Τυπική διατομή του αγωγού μέσα στην τάφρο 15 Σχήμα 2-5 Οριζόντια Κατευθυνόμενη Διάτρηση (HDD) 17 Σχήμα 3-1 Αξιολόγηση σημασίας επίπτωσης 26 Σχήμα 4-1 Ευρύτερη περιοχή της ΕΖΔ GR1130006 Ποταμός Φιλιούρης (μπλε περιοχή) 32 Σχήμα 4-2 Διασταύρωση Ποταμού Φιλιούρη με HDD 37 Σχήμα 4-3 Θέση οικοτόπων Παραρτήματος Ι στην περιοχή του Έργου (διασταύρωση Ποταμού Φιλιούρη) 44
Σελίδα 5 από 64 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Σκοπός της Μελέτης Η παρούσα Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (ΕΟΑ) εκπονήθηκε στη βάση των συμπερασμάτων που παρουσιάζονται στην Έκθεση Ελέγχου Εφαρμογής της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης και αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ΜΠΚΕ του Έργου ΤΑΡ. Η παρούσα έκθεση παρέχει μια λεπτομερή οικολογική περιγραφή της περιοχής Natura 2000 ΕΖΔ GR 1130006 (Ποταμός Φιλιούρης), από την οποία θα διέλθει ο αγωγός ΤΑΡ και μία εκτίμηση των ενδεχόμενων επιπτώσεων στη διατήρηση της οικολογικής ακεραιότητας της περιοχής. Η ΕΟΑ εκπονήθηκε βασιζόμενη στις ενδεχόμενες επιπτώσεις του Έργου στους στόχους διατήρησης της περιοχής και στα ειδικά της χαρακτηριστικά και περιλαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να διασφαλιστεί ότι το Έργο δεν θα επιδράσει αρνητικά στην ακεραιότητα της ΕΖΔ. Ως αναφορά, η έκθεση περιέχει επίσης τα αποτελέσματα της διαδικασίας Ελέγχου Εφαρμογής της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (Ενότητα 1.3). Αναφορά στην Έκθεση Ελέγχου Εφαρμογής Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (Παράρτημα 8.6) για περισσότερες λεπτομέρειες (π.χ. φάση διαδικασίας ελέγχου, νομικό πλαίσιο και διαδικασίες της ). 1.2 Νομοθετικό Πλαίσιο και Καθοδήγηση για την Εκπόνηση ΕΟΑ σε περιοχές Natura 2000 Το δίκτυο Natura 2000 έχει ως στόχο να διασφαλίσει την μακροπρόθεσμη επιβίωση των πιο πολύτιμων και απειλούμενων ειδών και οικοτόπων. Αποτελείται από ΕΖΔ οι οποίες προσδιορίζονται στην Οδηγία της ΕΕ για τους Οικοτόπους (92/43/EEC) και από ΖΕΠ που προσδιορίζονται στην Οδηγία της ΕΕ για τα Πουλιά (2009/147/EC). Η Οδηγία της ΕΕ για τους Οικοτόπους ορίζει τις διάφορες διαδικασίες και δεσμεύσεις σχετικά με την διαχείριση διατήρησης της φύσης στις περιοχές Natura 2000, των οικοτόπων και των ειδών που υπάρχουν σε αυτές, περιλαμβανομένης μιας σειράς διαδικαστικών και ουσιωδών μέτρων προστασίας που πρέπει να εφαρμόζονται σε σχέδια και έργα που πιθανώς έχουν σημαντική
Σελίδα 6 από 64 επίδραση σε τέτοιες περιοχές. Αυτές οι διατάξεις έχουν μεταφερθεί στην Ελληνική Νομοθεσία μέσω του Νόμου 3937/2011 και του Νόμου 4014/2011. Αυτός ο Νόμος ορίζει την υποχρέωση εκπόνησης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) ως αναπόσπαστο κομμάτι της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (π.χ. ΜΠΚΕ) όταν ένα Έργο μπορεί να προκαλέσει σημαντικές περιβαλλοντικές επιδράσεις σε κάποια περιοχή του Ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000. Απουσία εθνικής καθοδήγησης για τις προδιαγραφές της ΕΟΑ, η παρούσα έκθεση εκπονήθηκε με βάση τις διατάξεις που προσδιορίζονται στην Εκτίμηση σχεδίων και έργων που επηρεάζουν σημαντικά περιοχές Natura 2000 μεθοδολογική καθοδήγηση για τις διατάξεις του Άρθρου 6 (3) και (4) της Οδηγίας για τους Οικοτόπους 92/43/EEC. Με βάση τις αρχές που προβλέπονται στην Οδηγία Πλαίσιο της ΕΕ, έχει γίνει γενικά αποδεκτό ότι οι απαιτήσεις αξιολόγησης του άρθρου 6 ακολουθούν την προσέγγιση των διαδοχικών σταδίων (stage-by-stage approach). Τα συγκεκριμένα στάδια συνοψίζονται διαγραμματικά στο ακόλουθο σχήμα (Σχήμα 1-1), ενώ ακολουθεί και μια συνοπτική περιγραφή των βημάτων και των διαδικασιών που εμπλέκονται για την ολοκλήρωση του κάθε σταδίου. Σχήμα 1-1 Στάδια Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης Στάδιο 1 Έλεγχος Εφαρμογής ΕΟΑ Στάδιο 2 ΕΟΑ Στάδιο 3 Εναλλακτικές Λύσεις Στάδιο 4 ΕΛΣΔΣ Πρώτο Στάδιο: Έλεγχος Εφαρμογής η διαδικασία που αναγνωρίζει τις πιθανές επιπτώσεις σε μια περιοχή Natura 2000 ενός έργου ή σχεδίου, είτε αυτόνομα, ή σε συνδυασμό με άλλα έργα ή σχέδια, και κρίνει αν είναι πιθανό αυτές οι επιπτώσεις να είναι σημαντικές. Δεύτερο Στάδιο: Δέουσα εκτίμηση επιπτώσεων η μελέτη των επιπτώσεων του έργου ή σχεδίου στην ακεραιότητα των περιοχών Natura 2000, είτε αυτόνομα, ή σε συνδυασμό με άλλα έργα ή σχέδια, αναφορικά με τη δομή, τη λειτουργία και τους στόχους διατήρησης της περιοχής. Επιπροσθέτως, όπου υπάρχουν δυσμενείς επιπτώσεις, μια εκτίμηση της πιθανής άμβλυνσης των επιπτώσεων αυτών.
Σελίδα 7 από 64 Τρίτο Στάδιο: Εκτίμηση εναλλακτικών λύσεων η διαδικασία που εξετάζει εναλλακτικούς τρόπους επίτευξης των στόχων του έργου ή σχεδίου οι οποίοι αποφεύγουν τις δυσμενείς επιπτώσεις στην ακεραιότητα της περιοχής Natura 2000. Τέταρτο Στάδιο: Εκτίμηση όπου δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις και όπου οι δυσμενείς επιπτώσεις παραμένουν μια εκτίμηση των ανταποδοτικών μέτρων όπου, δεδομένης μιας εκτίμησης επιτακτικών λόγων σημαντικού δημοσίου συμφέροντος (ΕΛΣΔΣ), θεωρείται ότι το έργο ή σχέδιο πρέπει να προχωρήσει (πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή η οδηγία δεν ασχολείται με την εκτίμηση των επιτακτικών λόγων σημαντικού δημοσίου συμφέροντος). Κάθε στάδιο της διαδικασίας εκτίμησης και αξιολόγησης προηγείται και αποτελεί βάση για τα επόμενα βήματα. Η διαδικασία και τα αποτελέσματα κάθε σταδίου πρέπει επομένως να τεκμηριώνεται και να καταγράφεται προσεκτικά ώστε να προσφέρει ανιχνευσιμότητα και διαφάνεια των ειλημμένων αποφάσεων. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων του Άρθρου 6 στηρίζεται από την «προστατευτική αρχή» καθώς και την προώθηση της ιεραρχίας της αποφυγής, άμβλυνσης και ανταποδοτικών μέτρων που πρέπει να ληφθούν κατά την διαδικασία ειδικής οικολογικής αξιολόγησης: Αποφυγή: Αρχικά, ένα έργο θα πρέπει να έχει ως στόχο να αποφύγει οποιεσδήποτε αρνητικές επιπτώσεις στις περιοχές Natura 2000 αναγνωρίζοντας τις πιθανές επιπτώσεις νωρίς στον σχεδιασμό του έργου και μετέπειτα επιλέγοντας την πιο κατάλληλη λύση από την άποψη της αποφυγής τέτοιων περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Άμβλυνση: Θα πρέπει να εφαρμοστούν μέτρα αντιμετώπισης κατά την διαδικασία ΕΟΑ στο βαθμό που δεν παραμένουν δυσμενείς επιπτώσεις στην περιοχή. Ανταποδοτικά μέτρα: Στην χειρότερη περίπτωση, ένα σχέδιο μπορεί να χρειαστεί να υποβληθεί σε εκτίμηση εναλλακτικών λύσεων. Σε αυτό το στάδιο εκτίμησης επιπτώσεων, ανταποδοτικά μέτρα απαιτούνται για τις παραμένουσες δυσμενείς επιδράσεις, αλλά επιτρέπονται μόνο αν δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις και το σχέδιο απαιτείται για επιτακτικούς λόγους σημαντικού δημοσίου συμφέροντος.
Σελίδα 8 από 64 1.3 Προκαταρκτικά Βήματα: Στάδιο 1 Έλεγχος Εφαρμογής Εννέα περιοχές Natura 2000 έχουν εντοπιστεί στην ευρύτερη περιοχή του προτεινόμενου έργου στην Ελλάδα οι οποίες ενδέχεται να επηρεαστούν από τις δραστηριότητες του έργου, είτε επειδή διασταυρώνονται με τον αγωγό ή βρίσκονται πλησίον της περιοχής του αγωγού και των συνοδών εγκαταστάσεων βλέπε Σχήμα 1-2. Σχήμα 1-2 Περιοχές Νatura 2000 που ενδέχεται να επηρεαστούν από το έργο Σύστημα Συντεταγμένων: WGS 1984 Web Mercator Auxiliary Sphere Ημερ.: 10/05/2013 Πηγή: NCC (2013)
Σελίδα 9 από 64 Ένας προκαταρτικός έλεγχος πραγματοποιήθηκε για αυτές τις περιοχές 1 και εξήχθη το συμπέρασμα ότι υπάρχει πιθανότητα το Έργο να έχει σημαντικές επιδράσεις στα ειδικά χαρακτηριστικά ή την ακεραιότητα της περιοχής Natura 2000 του Ποταμού Φιλιούρη (ΕΖΔ, GR1130006) (σχετικός ο Πίνακας 1-1). Για το λόγο αυτό, το δεύτερο στάδιο της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης ακολουθήθηκε όπως παρουσιάζεται στο Κεφάλαιο 4 της παρούσας έκθεσης. Η απαίτηση για Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση προκύπτει λόγω της άμεσης διασταύρωσης του άξονα του αγωγού με την περιοχή για ένα τμήμα μήκους 0,5 km (από την Χ.Θ. 77.3 έως την Χ.Θ. 77.7) Πίνακας 1-1 Διαδικασία ελέγχου για τις προστατευόμενες περιοχές που πιθανώς θα επηρεασθούν από το Έργο Όνομα περιοχής /Κωδικός ΕΕ: GR1130006 ΕΖΔ Ποταμός Φιλιούρης Χ.Θ. Αγωγού: 77.3-77.7 Περιγραφή Natura 2000: Η περιοχή βρίσκεται στην Ανατολική Μακεδονία Θράκη και καλύπτει έκταση 2,058.440 στρεμμάτων κατά μήκος του επίπεδου τμήματος του Ποταμού Φιλιούρη από το ανατολικό τμήμα των Βουνών της Ροδόπης. Χαρακτηρίζεται από την παρουσία καλά διατηρημένων παρόχθιων δασών και σχετιζόμενης άγριας ζωής. Ανεξάρτητα στοιχεία του έργου που πιθανά θα αυξήσουν τις επιπτώσεις στην περιοχή Natura 2000: Η όδευση του αγωγού διασχίζει την περιοχή Natura 2000, στη Χ.Θ. 77.3.4 εγγύς του οικισμού Λοφάριο. Αναμένεται οι κατασκευαστικές εργασίες όπως ο καθορισμός της κατασκευαστικής ζώνης, η διάνοιξη της τάφρου, η τοποθέτηση του αγωγού και η αποκατάσταση, να επηρεάσουν την προστατευόμενη περιοχή. Πιθανές επιπτώσεις/πιθανές μεταβολές στην περιοχή: Οι κατασκευαστικές δραστηριότητες έχουν πιθανότητα να αυξήσουν την απώλεια οικοτόπου, διάσπαση και όχληση. Κάποιες από τις επιπτώσεις αυτής της φάσης είναι προσωρινές και περιορίζονται στην ζώνη εργασίας του αγωγού. Στην φάση λειτουργίας αναμένεται μόνιμη απώλεια του οικοτόπου στην ζώνης προστασίας 8μ. του αγωγού. Για τη διαδικασία της υδραυλικής δοκιμής, νερό θα ληφθεί και θα απορριφθεί στο υδάτινο σώμα του Φιλιούρη και για αυτό αναμένονται πιθανές επιπτώσεις από την εφαρμογή αυτής της μεθόδου στην περιοχή και στα χαρακτηριστικά της. Αποτέλεσμα ελέγχου εφαρμογής: Η περιοχή επηρεάζεται από τις δραστηριότητες του Έργου. Απαιτείται ΕΟΑ. Πηγή: EXERGIA (2012) 1 Περισσότερες λεπτομέρειες για την διαδικασία ελέγχου εφαρμογής παρέχονται στο έγγραφο: Έκθεση Ελέγχου Εφαρμογής Οικολογικής Αξιολόγησης
Σελίδα 10 από 64 2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 2.1 Γενική Θεώρηση Αυτό το κεφάλαιο περιλαμβάνει μια σύντομη περιγραφή των δραστηριοτήτων του έργου, που πιθανώς από να προκαλέσουν επιπτώσεις στην χλωρίδα, την πανίδα, και τους αντίστοιχους οικοτόπους. Οι δραστηριότητες του έργου που περιγράφονται εν συντομία εδώ, αναλύονται λεπτομερώς στην Ενότητα 4 της ΜΠΚΕ και στο Παράρτημα 8.6 - Έκθεση Διαδικασίας Ελέγχου Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης. 2.1.1 Επισκόπηση Έργου Ο Διαδριατικός Αγωγός (TransAdriaticPipeline, TAP) είναι ένας υπό μελέτη αγωγός στον Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου που θα μεταφέρει αέριο από νέες πηγές στην περιοχή της Κασπίας προς τη Δυτική και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ο αγωγός TAP θα συνδεθεί σε υπάρχοντα δίκτυα Φυσικού Αερίου και θα ξεκινάει από την Ελλάδα, θα διασχίζει την Αλβανία και την Αδριατική Θάλασσα και θα καταλήγει στη νότια Ιταλία. Το Ελληνικό τμήμα του ΤΑΡ θα αποτελείται από έναν αγωγό συνολικού μήκους ~ 543 χιλιόμετρα. Ο αγωγός θα κατασκευαστεί από σωλήνες με συγκολλημένο ατσάλι διαμέτρου 48" (1.2 m) και μήκους 18 m κατά μέσο όρο. Εξωτερικά θα επικαλυφθεί με πολυαιθυλένιο 3 στρώσεων, προκειμένου να προστατεύεται από τη διάβρωση. Εσωτερικά θα εφαρμοστεί εποξειδική επίστρωση, για να μειώσει την τριβή της ροής του αερίου. Ο αγωγός θα είναι υπόγειος μέσα σε τάφρο για ολόκληρο το μήκος του και θα προστατεύεται από τη διάβρωση από σύστημα καθοδικής προστασίας. Συνολικά το έργο αποτελείται από διάφορα συνοδά έργα όπως 22 βαλβιδοστάσια (BVSs), 2 σταθμούς συμπίεσης, 8 εργοτάξια και 17 χώρους αποθήκευσης τμημάτων του αγωγού.
Σελίδα 11 από 64 Σχήμα 2-1 Όδευση του Αγωγού Πηγή: TAP (2012) 2.2 Κατασκευή του Αγωγού και Δοκιμαστική Λειτουργία 2.2.1 Μέθοδοι Κατασκευής 2.2.1.1 Τοπογραφική Αποτύπωση και Καθαρισμός Ζώνης Εργασίας Η ζώνη εργασίας, δηλαδή η απαιτούμενη έκταση για την κατασκευή του αγωγού, πρέπει να παρέχει χώρο για την κατασκευή του αγωγού καθώς και για ταυτόχρονες κινήσεις των οχημάτων, και τα δύο με ασφαλή τρόπο. Σε γενικές γραμμές, η ζώνη εργασίας απαιτεί μια λωρίδα πλάτους περίπου 38 m (Σχήμα 2-2), αλλά και σε περιοχές όπου υπάρχουν περιορισμοί κατασκευής (π.χ. περιβαλλοντικοί ή περιορισμοί χρήσης γης) και γενικά όπου ο χώρος είναι περιορισμένος, η ζώνη εργασίας μπορεί να είναι μειώνεται από 38 m έως 28 m) (Σχήμα 2-3).
Σελίδα 12 από 64 Σχήμα 2-2 Τυπική Ζώνη Εργασίας Πηγή: CPL00-ENT-100-F-DFT-0011_02
Σελίδα 13 από 64 Σχήμα 2-3 Μειωμένη Ζώνη Εργασίας Πηγή: CPL00-ENT-100-F-DFT-0011_02 Η ζώνη εργασίας θα οριοθετηθεί και η προετοιμασία της θα περιλαμβάνει δραστηριότητες αποψίλωσης και διαμόρφωσης. Ο καθαρισμός θα περιλαμβάνει την απομάκρυνση όλων των δομών, δέντρων, θάμνων, πετρών, κλπ, καθώς και την αφαίρεση ριζών και κορμών δέντρων από την τάφρο, έτσι ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε παρεμβολή με τη λειτουργία του μηχανήματος διάνοιξης. Η περιγραφή των απαιτούμενων δραστηριοτήτων διαμόρφωσης παρουσιάζεται παρακάτω στην Ενότητα 2.2.1.3. 2.2.1.2 Απομάκρυνση Επιφανειακής Στοιβάδας Εδάφους Οι επιφανειακές στοιβάδες εντός της ζώνης εργασίας θα αφαιρεθούν προσεκτικά, χρησιμοποιώντας εκσκαφείς με επίπεδους πλάτους 2 m / 3 m κάδους. Το γόνιμο επιφανειακό έδαφος (συνήθως 0,3-0,5 m πάχος) θα πρέπει να αφαιρεθεί πάνω από πλάτος περίπου 22-24 m. Οι επιφανειακές στοιβάδες του εδάφους αποθηκεύονται προσωρινά σε ένα άκρο της ζώνης εργασίας. Το μη-γόνιμο "υπο-έδαφος" που λαμβάνεται από την εκσκαφή των τάφρων του
Σελίδα 14 από 64 αγωγού θα πρέπει να αποθηκεύεται στην αντίθετη πλευρά της ζώνης εργασίας. Το γόνιμο επιφανειακό έδαφος θα τοποθετηθεί εκ νέου στην κορυφή του μη γόνιμου εδάφους, ώστε να εξασφαλιστεί η επαρκής ανάπτυξη καλλιεργειών ή βλάστησης. 2.2.1.3 Διαμόρφωση Όπως περιγράφεται ανωτέρω, η ζώνη εργασίας πρέπει να παρέχει επαρκή χώρο εργασίας για την κατασκευή του αγωγού και για ταυτόχρονες κινήσεις των οχημάτων. Κατά συνέπεια, η οριοθετημένη ζώνη θα διαμορφωθεί με ειδικό εξοπλισμό, όπως μπουλντόζες και γκρέιντερ στο απαιτούμενο πλάτος έτσι ώστε να προσομοιάζει κατά κάποιον τρόπο με μη ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Ωστόσο, η διαβάθμιση θα είναι λιγότερο εκλεπτυσμένη από αυτό που απαιτείται για ένα δρόμο, καθώς ο εξοπλισμός της κατασκευής μπορεί να κινηθεί σε πιο απότομο και ανώμαλο έδαφος από ό, τι τα επιβατικά οχήματα. Όλες οι δραστηριότητες διαμόρφωσης θα γίνουν με προσοχή, έτσι ώστε να διευκολυνθούν πιθανά μέτρα αποκατάστασης που ενδεχομένως θα εφαρμοστούν μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του έργου. 2.2.1.4 Διάνοιξη Τάφρου Ο αγωγός θα τοποθετηθεί υπόγεια μέσα σε μια τάφρο σε όλο το μήκος του και θα προστατεύεται από τη διάβρωση με σύστημα καθοδικής προστασίας. Οι απαιτούμενες εργασίες εκσκαφής θα πραγματοποιηθούν κυρίως από εκσκαφείς, Το πλάτος της τάφρου θα καθορίζεται από το διαθέσιμο βάθος, έτσι ώστε να αποφευχθεί οποιοδήποτε περιστατικό αστάθειας. Σε κάθε περίπτωση το πλάτος της τάφρου θα επιτρέπει την εύκολη τοποθέτηση του σωλήνα και την προστασία της εξωτερικής επικάλυψης του. Για λόγους ασφαλείας και προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις σε ήδη υφιστάμενες χρήσεις γης (π.χ. γεωργία) ο υπόγειος αγωγός θα έχει τουλάχιστον 1μ κάλυψη εδάφους, ωστόσο, μεγαλύτερο βάθος θα απαιτηθεί κατά τη διέλευση υφιστάμενων υποδομών (1.2-1.5m). Μια τυπική διατομή του αγωγού μέσα στην τάφρο αποτυπώνεται στο Σχήμα 2-4.
Σελίδα 15 από 64 Σχήμα 2-4 Τυπική διατομή του αγωγού μέσα στην τάφρο Πηγή: ENT (2012) Είναι πιθανό να χρειαστεί αποστράγγιση υδάτων του ορύγματος εάν το έδαφος είναι πολύ υγρό. Σε αυτά τα τμήματα, το νερό θα οδηγείται σε ρέματα, ποτάμια ή αρδευτικά κανάλια σε συνεννόηση με τις αρμόδιες αρχές. 2.2.1.5 Χρήση Εκρηκτικών Σε σκληρό έδαφος, όπου οι παραδοσιακές μέθοδοι διάνοιξης δεν είναι αποτελεσματικές, απαιτείται ανατίναξη. Σε τέτοιες περιπτώσεις, γίνεται ελεγχόμενη χρήση εκρηκτικών υλών για να σπάσουν και να αφαιρεθούν τυχόν βράχοι και ως εκ τούτου να ανασκαφεί η τάφρος. Συνήθως τοποθετούνται πάνω από τις εκρήξεις, πατάκια ανατίναξης για να απορροφήσουν την ενέργεια που ελευθερώνεται και για να μειώσουν το θόρυβο και τη σκόνη που δημιουργείται. Δεν αναμένεται να πραγματοποιηθούν ανατινάξεις κατά τη διέλευση της περιοχής Natura GR113006.
Σελίδα 16 από 64 2.2.1.6 Επίχωση Η επίχωση θα γίνεται επάνω από τον αγωγό αμέσως μετά την καταβίβαση κάθε τμήματος του αγωγού μέσα στην τάφρο. Το υλικό επίχωσης θα έχει συμπιεστεί σε στρώματα. Θα χρησιμοποιηθούν μπουλντόζες για την επιστροφή του υλικού εκσκαφής στο όρυγμα και την κάλυψη του αγωγού. Σε περιοχές με μεγάλες ποσότητες βράχων, επιλεγμένο υλικό επιχωμάτωσης μπορεί να προστεθεί στο πρώτο στρώμα επίχωσης του αγωγού, ή ειδικές μηχανές παραγεμίσματος ώστε να κοσκινίσουν τους βράχους από την επίχωση. Θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή κατά την αρχική επίχωση, ώστε να αποτραπεί τυχόν φθορά της επίστρωσης του αγωγού. Μετά την τοποθέτηση του αρχικού στρώματος από κοσκινισμένο υλικό στην τάφρο, η επίχωση μπορεί να ολοκληρωθεί με χρήση του υπόλοιπου μείγματος χώματος και βράχων. 2.2.1.7 Διασταυρώσεις Υδάτινων Ρευμάτων Η όδευση του αγωγού εντός της ΕΖΔ διασταυρώνεται με τον ποταμό Κομψάτο στις Χ.Θ. 112.5-113 και το ρεύμα «Διαβολόρεμα» της περιοχής στη Χ.Θ. 120. Επιπλέον, διασχίζει το ρεύμα «Κούκος» της περιοχής σε KP118, που δεν επικαλύπτεται με την περιοχή Natura 2000. Η μέθοδος ανοικτής εκσκαφής είναι η προτιμώμενη επιλογή για τη διέλευση από υδάτινα ρεύματα. Οι μέθοδοι ανοικτής εκσκαφής απαιτούν άνοιγμα τάφρου κατά μήκος του υδάτινου ρεύματος. Η τάφρος σχηματίζεται ανάλογα της σταθερότητας του εδάφους και είναι τόσο βαθειά, όσο απαιτείται ώστε να προσφέρει την ελάχιστη κάλυψη στον αγωγό μετά την εγκατάσταση του. Η επιφάνεια (η κοίτη του ποταμού ή του ρεύματος) τότε, επανέρχεται στην αρχική της κατάσταση μετά την επίχωση της τάφρου. Ένα κύριο μειονέκτημα της μεθόδου ανοικτής εκσκαφής είναι ότι στα υδάτινα συστήματα, το άνοιγμα της τάφρου μπορεί να δημιουργήσει αιωρούμενα στερεά, που μπορεί να φτάσουν τιμές που είναι μεγαλύτερες από τις τωρινές συγκεντρώσεις. Ειδική μέριμνα πρέπει να ληφθεί κατά την εκτέλεση των χωματουργικών εργασιών στα υδάτινα αυτά ρεύματα τα οποία εμπλουτίζουν τη λεκάνη απορροής της Λίμνης Βιστωνίδας με ετήσια εισροή. Ωστόσο, η μέθοδος διέλευσης χωρίς την διάνοιξη τάφρου θα χρησιμοποιηθεί για τη διασταύρωση του Ποταμού Κομψάτου, δηλαδή η μέθοδος της Οριζόντιας Κατευθυνόμενης Διάτρησης (HDD) όπως απεικονίζεται στο Σχήμα 2-5 Η ΟΚΔ (ή HDD) είναι μια εναλλακτική τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την εγκατάσταση αγωγών κάτω από ευαίσθητες περιοχές ή υποδομές. Η μέθοδος ξεκινάει με διάτρηση μίας
Σελίδα 17 από 64 οριζόντιας οπής μικρής διαμέτρου (οπή οδηγός) κάτω από το σημείο διέλευσης (π.χ. ποταμός) με χαλύβδινο διατρητικό στέλεχος. Μόλις το χαλύβδινο διατρητικό στέλεχος εμφανιστεί στην απέναντι πλευρά της διέλευσης, προσαρμόζεται ένα ειδικό κοπτικό εξάρτημα και έλκεται και πάλι πίσω μέσα από την πιλοτική οπή. Το κοπτικό εξάρτημα διευρύνει την πιλοτική οπή ώστε να μπορεί να περάσει ο αγωγός από μέσα της. Συνήθως, ο αγωγός έλκεται από την πλευρά της διέλευσης που είναι απέναντι από το διατρητικό εξοπλισμό. Η ΟΚΔ είναι μια μέθοδος διασταύρωσης που τυπικά προσφέρει σταθερότητα και σχεδόν χωρίς απαιτήσεις συντήρησης, με ελάχιστη όχληση στην κοίτη του ποταμού ή του ρεύματος. Σχήμα 2-5 Οριζόντια Κατευθυνόμενη Διάτρηση (HDD) Πηγή: ΤΑΡ (2011)
Σελίδα 18 από 64 2.2.1.8 Καθαρισμός και Αποκατάσταση Μετά την ολοκλήρωση της επίχωσης θα ξεκινήσουν οι εργασίες αποκατάστασης. Το επιφανειακό χώμα που είχε αφαιρεθεί, θα τοποθετείται ξανά επάνω στο διάδρομο εργασίας. Οι αρχικές ισοϋψείς του εδάφους θα αποκατασταθούν με όσο το δυνατόν πιστότερο τρόπο. Ως μέρος της διαδικασίας αποκατάστασης, θα απομακρυνθούν όλα τα σημεία πρόσβασης του εξοπλισμού. Όπου είναι απαραίτητο οι όχθες των ποταμών θα σταθεροποιηθούν, θα αποκατασταθούν και σταδιακά θα αναμορφωθούν ώστε να επιστρέψει η περιοχή στην αρχική της κατάσταση. Κάθε ζημιά προερχόμενη από τις δραστηριότητες του Έργου στα αποχετευτικά και αρδευτικά συστήματα θα αποκατασταθεί σε συμφωνία με τον ιδιοκτήτη τους. Το ίδιο ισχύει για κάθε ζημιά σε δημόσιο δρόμο ή καλλιεργήσιμα τμήματα. Αγροτικές δραστηριότητες όπως το όργωμα και η βόσκηση μπορούν να συνεχιστούν μετά την κατασκευή μέσα στη ζώνη εργασίας 8μ, ωστόσο δεν επιτρέπεται το φύτεμα βλάστησης βαθιών ριζών (δηλαδή δέντρα). Η όδευση του αγωγού θα μαρκαριστεί ώστε να μπορεί να επιθεωρηθεί από το έδαφος και τον αέρα. 2.2.2 Δοκιμές Πίεσης κατά την Κατασκευή (Υδραυλικές Δοκιμές) 2.2.2.1 Φιλοσοφία των Υδραυλικών Δοκιμών Η υδραυλική δοκιμή είναι η συνηθέστερη μέθοδος δοκιμής της ακεραιότητας ενός αγωγού και ελέγχου πιθανών διαρροών (π.χ. από ρωγμές στον αγωγό) πριν από τη θέση σε λειτουργία. Η δοκιμή περιλαμβάνει την εισαγωγή νερού στον αγωγό υπό συγκεκριμένη πίεση προκειμένου να ελεγχθεί ότι ο αγωγός δεν έχει βλάβες και δεν θα παρουσιάσει διαρροή κατά τη λειτουργία. Το πρώτο βήμα της υδραυλικής δοκιμής είναι ο καθαρισμός του αγωγού. Αυτό πραγματοποιείται με συσκευή ελέγχου της διαμέτρησης αγωγού ή «γουρουνάκι (pig)», το οποίο είναι ένα εργαλείο που εισάγεται στον αγωγό και προωθείται από την πίεση του ίδιου του προϊόντος μέσα στον αγωγό π.χ. του νερού που χρησιμοποιείται στην υδραυλική δοκιμή ή του αέρα που χρησιμοποιείται για τον καθαρισμό των σωλήνων. Υπάρχουν τρεις βασικές δραστηριότητες που θα πραγματοποιούνται από τα γουρουνάκια πριν και μετά την υδραυλική δοκιμή: 1. Καθαρισμός του εσωτερικού του αγωγού, ο οποίος πραγματοποιείται με γουρουνάκι τύπου βούρτσας, το οποίο κινείται κατά μήκος του αγωγού με αέρα πριν από την υδραυλική δοκιμή.
Σελίδα 19 από 64 2. Έλεγχο διαμετρήματος του αγωγού χρησιμοποιώντας γουρουνάκι το οποίο φέρει δίσκο διαμέτρησης αγωγού. Αυτό το γουρουνάκι διέρχεται από όλο το μήκος του αγωγού για έλεγχο για κοψίματα, ατέλειες και φθορές. Όταν εντοπίζεται κάποια γίνεται επισκευή του φθαρμένου τμήματος του αγωγού πριν από την υδραυλική δοκιμή. 3. Στέγνωμα του αγωγού χρησιμοποιώντας γουρουνάκια με αφρώδη υλικά για καθαρισμό, μετά την υδραυλική δοκιμή Ο αγωγός στη συνέχεια πληρώνεται με νερό υπό πίεση. Η υδραυλική δοκιμή θα πραγματοποιηθεί κατά τμήματα το μήκος των οποίων φτάνει τα 20 km. Οι δραστηριότητες υδραυλικής δοκιμής αναμένονται να απαιτήσουν 5 έως 6 μήνες συνολικά και θα ολοκληρωθούν πριν από τις δραστηριότητες θέσης σε λειτουργία. Το χρησιμοποιούμενο νερό θα πρέπει να είναι απαλλαγμένο από ρύπους και να είναι σχετικά ουδέτερο (ph μεταξύ 5 και 8), ενώ δεν θα χρησιμοποιούνται πρόσθετα, αντιδιαβρωτικές ουσίες ή χημικά. Στη συνέχεια πραγματοποιείται συμπίεση με αντλία υψηλής πίεσης. Μετά την πλήρωση και συμπίεση του αγωγού, και τη μέτρηση όλων των απαραίτητων παραμέτρων, πραγματοποιείται αποστράγγιση και αφύγρανση του αγωγού. 2.2.2.2 Πηγές Απομάστευσης Υδάτων Έχει εξεταστεί η χρήση πηγών επιφανειακών υδάτων με μεγάλη ροή νερού για την απομάστευση και την απόρριψη του νερού. Ο Πίνακας 2-1, παρουσιάζει τις εν δυνάμει πηγές υδάτων που εντοπίζονται κατά μήκος της όδευσης του αγωγού ΤΑΡ και τους όγκους που απαιτούνται για την υδραυλική δοκιμή κάθε κύριου τμήματος. Ο χρόνος εκτέλεσης των δραστηριοτήτων υδραυλικών δοκιμών θα λαμβάνει υπόψη τις εποχικές μεταβολές των ποτάμιων ροών και των μειωμένων ροών κατά τους θερινούς μήνες.
Σελίδα 20 από 64 Πίνακας 2-1 Απαιτήσεις νερού για τις υδραυλικές δοκιμές Σημείο άντλησης νερού (Χ.Θ.) Σημείο απόρριψης νερού (Χ.Θ.) Απαιτούμενος κατά προσέγγιση όγκος (m 3 ) Ποταμός Έβρος (Χ.Θ. 0) Ποταμός Έβρος (Χ.Θ. 0) 51880 Ποταμός Φιλιούρης (Χ.Θ.77,4) Ποταμός Φιλιούρης (Χ.Θ.77,4) 40200 Ξηροπόταμος (Χ.Θ. 113,0) Ξηροπόταμος (Χ.Θ. 113,0 33820 Ποταμός Κόσυνθος (Ξάνθης)(Χ.Θ.136,0) Ποταμός Κόσυνθος (Ξάνθης) (Χ.Θ. 136,0) 31170 Ποταμός Νέστος (Χ.Θ. 153,6) Ποταμός Νέστος (Χ.Θ. 153,6) 25230 Αγγίτης I (Χ.Θ. 223,7) Αγγίτης I (KP 223,7) 55620 Στρυμόνας (Χ.Θ. 290,3) Στρυμόνας (Χ.Θ. 290,3) 62230 Παρθενόρεμα (ΧΘ 382,3) Αξιός (ΧΘ 376) 28970 Ποταμός (ΧΘ 419,9) Αμμορυχεία (ΧΘ 469,3) 52870 Αμμορυχεία (ΧΘ 469,3) Αμμορυχεία (ΧΘ 469,3) 33040 Αλιάκμονας (ΧΘ 524,6) Αλιάκμονας (ΧΘ 524,6) 43200 Πηγή: (ENT, 2012) Ο ανάδοχος της υδραυλικής δοκιμής θα λάβει έγγραφες εγκρίσεις από τις κατά τόπους αρχές και τον ιδιοκτήτη ή ιδιοκτήτες όπου βρίσκεται η πηγή νερού, πριν από την απομάστευση. Ο ποταμός Φιλιούρης έχει επιλεγεί ως πηγή άντλησης νερού. Περισσότερες λεπτομέρειες για τις προτεινόμενες εργασίες της υδραυλικής δοκιμής παρουσιάζονται στην Ενότητα 4 της ΜΠΚΕ. 2.2.2.3 Επιλογές Απόρριψης / Διάθεσης Εφόσον οι δοκιμές πραγματοποιηθούν με επιτυχία, το χρησιμοποιημένο νερό θα επιστραφεί σε υδάτινο σώμα μετά την παραμονή του σε λεκάνη ιζηματοποίησης, διαμέσου της οποίας το νερό θα ρέει με πολύ χαμηλή ταχύτητα. Αυτές οι λεκάνες είναι διαστασιολογημένες έτσι ώστε να παρέχουν χρόνο κατακράτησης 5 λεπτών, ο οποίος θεωρείται επαρκής προκειμένου να επιτρέπει στα στερεά σωματίδια που έχουν απομακρυνθεί από τον αγωγό να επικάθονται και να παραμένουν στον πυθμένα της λεκάνης. Μετά την ολοκλήρωση των υδραυλικών δοκιμών, ο ρυθμός απόρριψης θα ακολουθεί τους αντίστοιχους κανόνες του ρυθμού άντλησης. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αναμένεται να είναι ελάχιστες ή αμελητέες όταν τα ποσοστά απόρριψης είναι κάτω από το 10% της ροής του ποταμού. Το νερό απόρριψης θα είναι απαλλαγμένο από τυχόν χημικές ουσίες.
Σελίδα 21 από 64 Ο ανάδοχος των υδραυλικών δοκιμών θα λάβει έγγραφες εγκρίσεις από τις τοπικές αρχές και τον ιδιοκτήτη ή ιδιοκτήτες για το σημείο όπου θα απορριφθεί το νερό των υδραυλικών δοκιμών. Δεν θα πραγματοποιηθεί απόρριψη νερού σε οποιοδήποτε υδάτινο σώμα χωρίς την άδεια της αρμόδιας τοπικής αρχής. Ο ποταμός Φιλιούρης έχει επιλεγεί ως θέση απόρριψης του νερού. Περισσότερες λεπτομέρειες για τις προτεινόμενες εργασίες της υδραυλικής δοκιμής παρουσιάζονται στην Ενότητα 4 της ΜΠΚΕ. 2.3 Λειτουργία και Συντήρηση Επειδή ο αγωγός στην Ελλάδα θα είναι υπόγειος σε όλο το μήκος του, δεν αναμένονται αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον κατά την ομαλή λειτουργία του, ούτε επιπτώσεις. Το σύστημα του ΤAP θα βρίσκεται υπό παρακολούθηση και συντήρηση ώστε να εξασφαλίζεται ότι το σύστημα, όπως σχεδιάστηκε, κατασκευάστηκε και δοκιμάστηκε, παραμένει «κατάλληλο για την προοριζόμενη χρήση» καθ' όλη τη σχεδιασμένη διάρκεια λειτουργίας, ενώ παράλληλα ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο (βλ. Ενότητα 2.5). Γενικά, θα γίνεται επόπτευση του αγωγού, έλεγχοι λειτουργίας και παρακολούθηση της κατάστασης προκειμένου να προβλέπονται προβλήματα του συστήματος και να δίνεται η δυνατότητα για έγκαιρη διόρθωσή τους. Οι εργασίες επιθεώρησης και συντήρησης κατά τη λειτουργία του αγωγού, θα περιλαμβάνουν τα παρακάτω: παρακολούθηση αγωγού, επόπτευση διαδρομής αγωγού (πιθανότατα με οχήματα και ελικόπτερα), επιθεώρηση σημείων ειδικών διασταυρώσεων, παρακολούθηση του πληθυσμού και των δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται από τρίτους κοντά στην περιοχή του αγωγού, παρακολούθηση συστήματος καθοδικής προστασίας, παρακολούθηση απογραφής μηχανημάτων και εξοπλισμού,