Οικολογική συνείδηση μέσω ανακύκλωσης

Λεόντειο Λύκειο Νέας Σμύρνης Σχ. Έτος: 2011-2012 Οικολογική συνείδηση μέσω ανακύκλωσης Παγκάλου Αλεξάνδρα- Μαρία Παλαιολόγου Νεκταρία- Ανθή Πανταζίδη Μαρία Παντελάκος Στυλιανός Παπαδάκη Θεοδώρα Παπανικολάου Νικόλαος Σφυρή Παναγιώτα Τελούσης Χρήστος Τερζοπούλου Σοφία Τρίμμης Ιωάννης Τσαγκρή Μαρία Τσιαδής Γεώργιος Τσίρου Μυρτώ Φιλιππούσης Ιωάννης Φλώκου Αργυρώ Χατζηιωαννίδης Γεώργιος

Περιεχόμενα: Πρόλογος... 4 Εισαγωγή... 5 Πληροφορίες για το χαρτί... 6 Οικολογικές επιπτώσεις από την παραγωγή και τη μη ανακύκλωση του χαρτιού... 8 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της ανακύκλωσης... 10 Ανακύκλωση στην Ελλάδα και το εξωτερικό... 12 Σχήμα1... 12 Σχήμα2... 12 Τρόποι δημιουργίας οικολογικής συνείδησης... 14 ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΠΛΑΣΤΙΚΟΥ... 22 Ιστορία... 22 Θερμοπλαστικά... 22 Θερμοσκληρυνόμενα... 23 Τοξικότητα και περιβαλλοντικά θέματα... 23 Είδη πλαστικών... 23 Το πλαστικό υλικό και οι χρήσεις του... 26 Μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα των πλαστικών... 26 ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΜΕΤΑΛΛΩΝ:... 39 Ποια είναι η έννοια της ανακύκλωσης;... 39 Η ανακύκλωση από τα αρχαία χρόνια... 39 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ & ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΜΕΤΑΛΛΩΝ... 41 Ανακύκλωση και Οικονομία... 42 Σχήμα 3... 43 Σχήμα 4... 44 ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΜΕΤΑΛΛΩΝ... 45 Σχήμα 5: Διαδικασία ανακύκλωσης του αλουμινίου... 47 Ανακύκλωση Γυαλιού... 51 Ιστορία του γυαλιού... 51 Πως φτιάχνεται το γυαλί... 52 Πώς γίνεται η ανακύκλωση του γυαλιού... 52 Τα πλεονεκτήµατα του γυαλιού... 53 Μερικά είδη γυαλιού... 54 Μύθοι κατά της ανακύκλωσης... 55 ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ... 59 2

Γράφημα 1... 59 Γράφημα 2... 59 Γράφημα 3... 60 Γράφημα 4... 60 Γράφημα 5... 61 Γράφημα 6... 61 Γράφημα 7... 62 Γράφημα 8... 62 Γράφημα 9... 63 Γράφημα 10... 63 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ... 64 Επίλογος... 65 Βιβλιογραφία:... 66 3

Πρόλογος Η εργασία αυτή έχει στόχο να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες στον τοµέα της ανακύκλωσης. Είναι αδιαµφισβήτητο πως το περιβάλλον κινδυνεύει λόγω της κακής µεταχείρισης που υπέστη και συνεχίζει να υφίσταται από τον άνθρωπο και τις δραστηριότητές του. Η εργασία, ειδικότερα, αφορά τη δηµιουργία οικολογικής συνείδησης µέσω της ανακύκλωσης του χαρτιού. Μέσα στην εργασία συµπεριλαµβάνονται µεταξύ άλλων τα αποτελέσµατα ενός ερωτηµατολογίου και µια συνέντευξη από τη GENIKI BANK. Ευχαριστούµε πολύ όλους τους ανθρώπους που µας βοήθησαν για να ολοκληρωθεί η εργασία µας. Ειδικότερα θα θέλαµε να ευχαριστήσουµε τους υπεύθυνους καθηγητές µας κυρία Μ.Χ Ρούσου και τον κύριο Κουτσοβίτη για την πολύτιµη καθοδήγησή τους και τις χρήσιµες συµβουλές τους. Ακόµα, ευχαριστούµε θερµά τον κύριο Navarro, διευθύνοντα σύµβουλο της GENIKI BANK που διέθεσε λίγο από τον πολύτιµο χρόνο του παραθέτοντάς µας τη συνέντευξη. 4

Εισαγωγή Η ανακύκλωση σώζει τα αγαθά που προσφέρει η φύση από την τελική εξάντληση τους. Με την ανακύκλωση µπορούµε να ξαναχρησιµοποιήσουµε κάποιο υλικό. Έτσι αποφεύγουµε την κατάχρηση πρώτων υλών που µας προσφέρει η γη και τη γλιτώνουµε από επιπλέον βάρος, που προσδίδουν τα απορρίµµατα. Μ αυτόν τον τρόπο και η ανακύκλωση χαρτιού προσφέρει πολλά στο περιβάλλον. Σώζει τα δάση από την αποξήλωση, µειώνει τα απορρίµµατα µας αφού χρησιµοποιεί πεταµένο χαρτί και µε την προηγµένη τεχνολογία µας ξαναδίνει καινούριο ανακυκλωµένο χαρτί, έτοιµο για χρήση. Η ανακύκλωση όµως έχει µόνο θετικά αποτελέσµατα προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο; Στις αναπτυγµένες χώρες η ανακύκλωση του χαρτιού έχει πάρει σχεδόν τη διάσταση που της αξίζει. Γίνονται έρευνες και µελέτες για την ανάπτυξη καλύτερων µεθόδων ανακύκλωσης. Η Ελλάδα είναι από τις χώρες που προσπαθούν να ακολουθήσουν αυτό το παράδειγµα, αν και τα τελευταία χρόνια τα ποσοστά ανακύκλωσης του χαρτιού δεν είναι ικανοποιητικά. Παρόλ αυτά, γίνονται προσπάθειες να κάνουµε συνήθεια και τρόπο ζωής στην Ελλάδα την ανακύκλωση. Με το σύνθηµα ανακυκλώνω, επαναχρησιµοποιώ, ελαττώνω, οικολογικές οργανώσεις προσπαθούν να κάνουν εµάς τους κατοίκους του πλανήτη Γη να καταλάβουµε ότι είναι υποχρέωση µας προς την µητέρα-γη να τη φροντίζουµε. Οφείλουµε να συνειδητοποιήσουµε ότι δεν πρέπει να καταναλώνουµε αλόγιστα τα αγαθά που µας προσφέρει η γη, γιατί η πηγή της δεν είναι αστείρευτη. Πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουµε την ανάγκη να εξαντλούµε την χρησιµότητα των αγαθών πριν αποφασίσουµε να τα πετάξουµε οριστικά, ώστε να µειώνουµε τα απορρίµµατα και την κατανάλωση ταυτόχρονα. Θα προσπαθήσουµε µέσα από την εργασία µας να ευαισθητοποιήσουµε µαθητές και κάθε άλλο αναγνώστη στο να προσαρµόσουν στην καθηµερινότητά τους το διαχωρισµό των απορριµµάτων µας σε κατηγορίες ανακυκλώσιµων υλικών [χαρτί, γυαλί, πλαστικό, αλουµίνιο] µε στόχο τη βελτίωση των συνθηκών ζωής στον πλανήτη. 5

Πληροφορίες για το χαρτί Το πρώτο χαρτί κατασκευάστηκε στην Κίνα το 105 µ.χ από τον Τσαι Λουν οποίος δηµιούργησε ένα µείγµα από µεταξωτά κοµµάτια τοποθετηµένα σε νερό το οποίο το συµπίεσε σε ένα πλέγµα µπαµπού για να στεγνώσει. Έπειτα, το χαρτί έφτασε στην Αίγυπτο όπου εκεί χρησιµοποιούσαν συγκεκριµένα τον πάπυρο, ένα υλικό γραφής που κατασκευαζόταν από το φυτό πάπυρος. Αρχικά γινόντουσαν εισαγωγές παπύρου και στην Ελλάδα από τους Φοίνικες. Οι Άραβες διέδωσαν το χαρτί στην Μικρά Ασία, στην Βόρεια Αφρική αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το χαρτί πλέον ήταν απαραίτητο υλικό για την ζωή των ανθρώπων και έτσι ιδρύθηκαν πολλές χαρτοβιοµηχανίες. Εργοστάσια χαρτοποιίας δηµιουργήθηκαν και στην Ευρώπη, κυρίως σε Γαλλία,Γερµανία,Ισπανία,Αυστρία, Ιταλία,Ολλανδία και Ελβετία. Συγκεκριµένα το πρώτο εργοστάσιο ιδρύθηκε το 1189 στην Γαλλία. Στις µέρες µας το χαρτί κατασκευάζεται µε την βοήθεια των φυτών τα οποία περιέχουν φυτικές ίνες δηλαδή ίνες κυτταρίνης οι οποίες συνδέονται µε χηµικούς δεσµούς υδρογόνου. Έτσι τα φυτά µε την βοήθεια της ηλιακής ενέργειας αλλά και της χλωροφύλλης παράγουν αυτές τις ίνες. Το φυτό περιέχει µια κόλλα η οποία ονοµάζεται λιγνίνη και ευθύνεται για το κιτρίνισµα του χαρτιού, όπως της εφηµερίδας. Στην συνέχεια επιλέγονται ορισµένα τµήµατα φυτών από τα οποία αφαιρείται η λιγνίνη και έτσι γίνονται πολτός και αναµειγνύονται µε το νερό. Το νερό βοηθάει πολύ στην αραίωση του πολτού στον οποίο οι ίνες κολλάνε σιγά σιγά µεταξύ τους και έτσι δηµιουργούν το χαρτί. Στην συνέχεια δηµιουργήθηκε η πρώτη µηχανή για την πολτοποίηση του ξύλου το 1840. Έτσι, η ξυλεία ήταν βασικός παράγοντας για την παραγωγή του χαρτιού. Στην Ευρώπη η ξυλεία αναπτύχθηκε σχεδόν ταυτόχρονα µε την τυπογραφία. Μέχρι όµως τον 19 αιώνα αφού στην Ευρώπη δεν είχε αναπτυχθεί η πολτοποίηση του ξύλου είναι φανερό πως είχαν ανακαλύψει άλλους τρόπους για να παράγουν το χαρτί. Συγκεκριµένα η παραγωγή του βασιζόταν στην πολτοποίηση κουρελιών. Στις µέρες µας όµως είναι προφανής πως το χαρτί είναι ένα χρήσιµο υλικό και αυτό το συµπεραίνουµε από την µεγάλη κατανάλωση του χαρτιού καθηµερινώς. Σήµερα στη χώρα µας παράγονται χαρτιά κουζίνας και τουαλέτας, χαρτιά συσκευασίας, χαρτόνια και χαρτοκιβώτια από τη συλλογή χρησιµοποιηµένου χαρτιού για ανακύκλωση. Όµως ακόµα δεν έχει δηµιουργηθεί ολοκληρωµένη πολιτική για την προώθηση της ανακύκλωσης στη χώρα µας( νοµοθετικές ρυθµίσεις, οικονοµικά εργαλεία, κατάλληλη ενηµέρωση και ποικίλες επενδύσεις). Είναι αναµφισβήτητο, καθώς και λυπηρό το γεγονός πως η χώρα µας δεν έχει φτάσει ακόµη τα υψηλά- ικανοποιητικά ποσοστά που έχουν επιτευχθεί από τις άλλες χώρες της Ευρώπης. 6

Από την παραγωγή χαρτιού στην ανακύκλωσή του Η ανακύκλωση λοιπόν, βασίστηκε κυρίως στη πληθώρα υλικών που µπορούσαν να επαναχρησιµοποιηθούν. Οι ανάγκες δηλαδή που οδήγησαν στην ανάπτυξη της ανακύκλωσης οφείλονταν στην έλλειψη χώρου στις χωµατερές όπου κατέληγαν τα σκουπίδια. Καθώς ο πληθυσµός αυξανόταν, αυξανόταν εξίσου και η κατανάλωση, εποµένως και τα απορρίµµατα. Με αυτόν το ρυθµό οι χωµατερές θα ξεχείλιζαν. Γι αυτόν το λόγο αναπτύχτηκε η ανακύκλωση. Υπάρχουν διάφορα είδη χαρτιού όπως το δηµοσιογραφικό χαρτί και το χαρτί για γραφή. Στο δηµοσιογραφικό χαρτί χρησιµοποιείται κυρίως µηχανική χαρτοµάζα( προϊόν της µηχανικής πολτοποίησης και απολίνωσες του ξύλου) ενώ στο χαρτί που χρησιµοποιούµαι για την γραφή χρησιµοποιείται χηµική χαρτοµάζα(προϊόν της χηµικής πολτοποίησης των ινών). Και οι δύο τεχνικές έχουν θετικά στοιχεία. Οι πιο συνηθισµένες διαδικασίες για την ανακύκλωση του χαρτιού είναι οι εξής: Η πολτοποίηση του χαρτιού Μια διαδικασία η οποία συνδυάζει την πολτοποίηση, την χαρτοµάζα αλλά και τον καθαρισµό µε χηµικές και µηχανικές µεθόδους. Μια διεργασία παρόµοια µε την προηγουµένη στην οποία όµως µετά τον καθαρισµό ακολουθεί κλασµάτωση των ινών, συµπύκνωση και διασπορά. 7

Οικολογικές επιπτώσεις από την παραγωγή και τη μη ανακύκλωση του χαρτιού Είναι γνωστό πώς από την µη ανακύκλωση του χαρτιού προκαλούνται ποικίλα προβλήµατα µε επιπτώσεις όχι µόνο για τους ζωικούς και φυτικούς οργανισµούς, αλλά και για τον άνθρωπο. Σηµαντικά οικοσυστήµατα απειλούνται από την κατανάλωση του χαρτιού, ενώ εµείς συνεχίζουµε να το σπαταλάµε αυθαίρετα και αλόγιστα. Το µεγαλύτερο µέρος του πληθυσµού χρησιµοποιεί τεράστιες ποσότητες χαρτιού καθηµερινά για οικιακή χρήση ή στον επαγγελµατικό χώρο. Η χρήση χαρτιών για την κουζίνα, χαρτοπετσετών και χαρτοµάντιλων, χαρτιών για φωτοτυπίες και διαφηµιστικά, για περιοδικά και εφηµερίδες, για φίλτρα καφέ και τετράδια, χαρτοκιβωτίων και χαρτιών περιτυλίγµατος αυξάνονται κατακόρυφα. Τα προβλήµατα που δηµιουργούµε από την παραγωγή του χαρτιού είναι ποικίλα: Αρχικά, να τονίσουµε την εκχέρσωση των αυθεντικών δασών για να καλλιεργηθούν στη θέση τους τεχνητές καλλιέργειες και την αντικατάστασή τους από συστάδες που αποτελούνται µόνο από ένα δέντρο. Η απάντηση στα προβλήµατα αυτά έρχεται από τις χαρτοβιοµηχανίες µέσω της εντατικής καλλιέργειας ειδών, τα οποία αναπτύσσονται πολύ γρήγορα µε τη χρήση χηµικών λιπασµάτων και φυτοφαρµάκων. Τα δέντρα κόβονται συνήθως σε λιγότερο από ογδόντα χρόνια, στο µέγιστο της ανάπτυξης τους, χρονικό διάστηµα πολύ µικρότερο από αυτό που χρειάζεται ένα φυσικό δάσος για να αναπτυχθεί(περίπου 100-120 χρόνια το λιγότερο). Όµως η µονοκαλλιέργεια συνέβαλλε στη βιολογική φτώχεια. Ενδηµικά φυτά αντιµετωπίζονται ως ζιζάνια, ενώ τα ζώα σαν εχθροί. Ακόµα, βαριά µηχανήµατα(όπως τα VM501 και VM651) συµπιέζουν και σκληραίνουν το έδαφος. Πηγές, ποτάµια ή ρέµατα που πηγάζουν από τα βουνά και διαρρέουν τα δάση κινδυνεύουν µε ρύπανση εξ αιτίας της χρήσης χηµικών φαρµάκων και νιτρικών λιπασµάτων. Επιπρόσθετα, σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας καθώς και οι σχέσεις που τα συνδέουν χάνονται δια παντός µαζί µε τα οικοσυστήµατα. Χωρίς το δάσος δεν µπορούν να επιβιώσουν αρκετά είδη ζωικών αλλά και φυτών οργανισµών τα οποία είναι συχνά σηµαντικά και απαραίτητα για τον άνθρωπο. Οι γύπες, τα όρνια, τα πάντα, η καφέ αρκούδα είναι λίγα µόνο από τα ζώα που βρίσκονται υπό εξαφάνιση λόγο της καταστροφής του φυσικού τους περιβάλλοντος. Σύµφωνα µε εταιρίες και ορισµένες κρατικές υπηρεσίες, τα νεκρά δέντρα αποτελούν εµπόδια για τις µετακινήσεις των υλοτόµων και χαρακτηρίζονται ως «άχρηστα». Αντίθετα, τα νεκρά δέντρα είναι πάρα πολύ σηµαντικά για το οικοσύστηµα, γιατί εξασφαλίζουν την ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη των νέων δέντρων, δηλαδή τα νεκρά δέντρα λειτουργούν σαν ένα φυσικό λίπασµα και κάνουν το έδαφος πιο 8

γόνιµο. Συγχρόνως αποτελούν καταφύγιο για έναν τεράστιο αριθµό ειδών του δάσους. Επιπρόσθετα, τα πεσµένα δέντρα σε ρυάκια ή ποτάµια επιβραδύνουν την ροή του νερού, µε αποτέλεσµα τη δηµιουργία µικρών λιµνών όπου κατοικούν πλήθος µορφών ζωής, όπως κάστορες και σολοµοί. Παράλληλα, όταν εκχερσώνονται δασικές περιοχές, η βιοµηχανία είναι από το νόµο υποχρεωµένη να αφήνει άθικτα δέντρα µε πληθυσµούς µυκήτων που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν, αλλά όταν τα δάσος γύρω τους εξαφανιστεί οι πιθανότητες να επιβιώσουν είναι ελάχιστες, αν όχι µηδενικές. Οι επιπτώσεις στο περιβάλλον όµως δεν σταµατάνε εκεί. Για να γίνει το χαρτί, η βιοµηχανία πρέπει να επεξεργαστεί τους κοµµένους κορµούς. Συχνά αυτή η επεξεργασία προκαλεί σηµαντική ρύπανση, γιατί πολλές βιοµηχανίες ρίχνουν τα απόβλητά τους, που περιέχουν ένα σύνολο οργανοχλωριωµένων ενώσεων(αποτελούν σηµαντικούς ρύπους του περιβάλλοντος. Το γεγονός ότι δεν βιοαποικοδοµούνται µε πολύ αργούς ρυθµούς σε συνδυασµό µε µια σειρά ιδιοτήτων τους, όπως µικρή διαλυτότητα στο νερό, συσσώρευση στους λιπαρούς ιστούς των οργανισµών, δυνατότητα προσρόφησής τους στα αιωρούµενα σωµατίδια και τα ιζήµατα κλπ. τα καθιστά τοξικά για τους ζώντες οργανισµούς. Προκαλούν αλλοίωση της χλωρίδας και της πανίδας και εγκυµονούν τεράστιους κινδύνους για την υγεία του ανθρώπου. )σε υδάτινα οικοσυστήµατα. Η µόνη περιβαλλοντικά αποδεκτή λύση είναι η χρήση οξυγόνου για τη λεύκανση του χαρτιού ή εναλλακτικά η χρήση µη λευκασµένου χαρτιού. Βέβαια οι περισσότερες βιοµηχανίες παγκοσµίως δεν χρησιµοποιούν τις µεθόδους αυτές λόγω οικονοµικών κυρίως παραγόντων. Τέλος, το τροπικό δάσος που κόβεται δεν ξαναφυτρώνει. Μην ξεχνάµε τις δεκαετίες που πέρασαν µέχρι να πάρει την τελική του µορφή. Αλλά και τα δάση που αντικαθίστανται από τεχνητές καλλιέργειες χάνουν την βιοποικιλότητά τους. Οι µονοκαλλιέργειες εξαντλούν τα εδάφη και πολλές µελέτες επισηµαίνουν τον κίνδυνο να µην µπορούµε να καλύψουµε τις ανάγκες µας σε ξυλεία αν στηριχθούµε µόνο σ αυτές. Είναι γεγονός πως η σπατάλη του χαρτιού ασκεί υπερβολικές πιέσεις πάνω στα δάση του πλανήτη µας. Αν µειώσουµε την περιττή κατανάλωση του χαρτιού και αν βελτιώσουµε τα προγράµµατα ανακύκλωσής του, µπορούµε να ελαφρύνουµε τις πιέσεις που ασκούµαι στα δάση. Είναι απόλυτα κατανοητό πως η παύση της παραγωγής του χαρτιού δεν είναι εφικτή, δεδοµένου της χρησιµότητάς του. Όµως όλοι µας µπορούµε να µειώσουµε σηµαντικά τη άσκοπη χρήση του και να κινητοποιηθούµε τόσο ατοµικά όσο και οµαδικά(µέσω του σχολείου ή οργανώσεων) ανακυκλώνοντας τα χαρτικά είδη που χρησιµοποιούµε. 9

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της ανακύκλωσης H ανακύκλωση, αδιαµφισβήτητα, συντελεί στη µείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος, όµως τα αποτελέσµατά της δεν περιορίζονται µόνο σε θετικά, αλλά υπάρχουν και ποικίλες επιπτώσεις από την εφαρµογή της. Στόχος µας είναι η αποκόµιση µόνο των θετικών αποτελεσµάτων και η µείωση των αρνητικών επιπτώσεών της. Πλεονεκτήματα: Πρώτα απ όλα µε την ανακύκλωση µειώνονται σηµαντικά τα απορρίµµατα και πολλά από τα προβλήµατα που προκαλούν(π.χ. οι ανεξέλεγκτες χωµατερές που πληθαίνουν καθηµερινά λόγω της ανάγκης παραγωγής µεγαλύτερων ποσοτήτων χαρτιού και άλλων προϊόντων). Μείζονος σηµασίας είναι επίσης η συµβολή της ανακύκλωσης στη εξοικονόµησης ενέργειας και φυσικών πόρων. Η εξοικονόµηση της ενέργειας από την ανακύκλωση είναι πολύ σηµαντική, σύµφωνα µε τους ειδικούς, καθώς η ενέργεια που απαιτείται για την παραγωγή προϊόντων από ανακύκλωση είναι πολύ µικρότερη από την κατασκευή προϊόντων από πρώτη ύλη. ηλαδή απαιτείται 23-77% λιγότερη ενέργεια για την παρασκευή χαρτιού από ανακύκλωση σε σχέση µε την παραγωγή του από πρώτη ύλη. Η ενέργεια αυτή που εξοικονοµείται µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την παρασκευή άλλων προϊόντων. Επιπλέον, µειώνεται σηµαντικά η ρύπανση της ατµόσφαιρας, του εδάφους και των υπόγειων υδάτων και έτσι περιορίζεται η επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Επιπρόσθετα, συµβάλλει έµµεσα και µακροπρόθεσµα στην µείωση των τιµών των διάφορων προϊόντων, εφόσον δεν χρησιµοποιούνται πρώτες ύλες για την παραγωγή τους. Παράλληλα, προστατεύει τη ζωή της χλωρίδας και της πανίδας του πλανήτη, γιατί µειώνει σε µεγάλο βαθµό την καταστροφή δασών, τα οποία αποτελούν το φυσικό περιβάλλον των οργανισµών αυτών. Ακόµα, διασφαλίζει ένα καλύτερο µέλλον για τα παιδιά. Αξίζει να σηµειωθεί η δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας στους τοµείς των θετικών ενεργειών, µε σκοπό τη διάσωση του πλανήτη µας. Τέλος, σηµαντικό είναι να αναφέρουµε την ενεργοποίηση και την κινητοποίηση των πολιτών, καθώς και την ικανοποίησή τους µέσω της συµβολής τους στη δηµιουργία καλύτερων συνθηκών ζωής. 10

Μειονεκτήματα: Η ανακύκλωση όµως έχει και αρκετά µειονεκτήµατα. Ευτυχώς είναι λιγότερα από τα πλεονεκτήµατα όµως αυτό δε σηµαίνει πως παύουν να ισχύουν. Είναι ευρέως αποδεκτό πως για την παρασκευή του χαρτιού απαιτούνται τεράστιες ποσότητες ξύλου, νερού και ενέργειας. Όµως και η ανακύκλωση έχει σε ένα µικρότερο βαθµό τις επιπτώσεις αυτές για το περιβάλλον. Η πολτοποίηση του χρησιµοποιηµένου χαρτιού απαιτεί πολύ µεγάλες ποσότητες νερού, το οποίο µετά πηγαίνει για βιολογικό καθαρισµό, για να µπορεί αργότερα να ξαναχρησιµοποιηθεί. Επιπλέον, η ανακύκλωση του χαρτιού δεν είναι µια διαδικασία που µπορεί να γίνει επ αόριστον. Ένα χαρτί µπορεί να ανακυκλωθεί περίπου 5-6 φορές. Αυτό γίνεται επειδή οι ίνες που περιέχει το χαρτί χάνουν σιγά-σιγά τη µορφή τους, µε αποτέλεσµα να διαλύονται και να καταρρέουν. Επιπρόσθετα δεν µπορεί να ανακυκλωθούν όλα τα είδη χαρτιού. Για παράδειγµα, το χαρτί που έχει αναµιχτεί µε άλλα υλικά(ακόµα και ανακυκλώσιµα) δεν µπορεί να ανακυκλωθεί. Να προσθέσουµε τα χαρτιά των τσιγάρων( στα οποία γίνεται µόνο κατανάλωση), τα επιστηµονικά και λογοτεχνικά κείµενα(τα οποία δεν ανακυκλώνονται για πολιτιστικούς λόγους) και τις συσκευασίες τροφίµων(δεν ανακυκλώνονται γιατί οι ίνες που περιέχουν τα τρόφιµα είναι ακατάλληλες για ανακύκλωση). Τέλος, είναι γνωστό πως µε την ανακύκλωση υποβιβάζεται η ποιότητα του χαρτιού. ηλαδή, επηρεάζονται οι αντοχές του νέου προϊόντος. εν µπορούµε να παράγουµε εξαιρετικής ποιότητας χαρτί µόνο από 100% ανακυκλώσιµο χαρτί. 11

Ανακύκλωση στην Ελλάδα και το εξωτερικό 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 18 36 0 34 ανακύκλωση σε κιλά/ άτομο 2009 48 Γαλλία Βέλγιο Βουλγαρία 17 15 Δανία Ιρλανδία 48 Ελλάδα Ισπανία Γερμανία Ιταλία Κύπροσ Λιθουανία Λετονία 11 14 3 7 27 4 32 30 8 1 34 Λουξεμβούργο Μάλτα Ολλανδία Αυστρία 24 Πορτογαλία Ρουμανία Σλοβενία Φιλανδία 36 Σουδία Βρετανία Νορβηγία Ελβετία 26 28 34 Σχήμα1 ποσοστό της % 60% 40% 20% 0% 33% ανακύκλωση χαρτιού το 1989-19901990 34% 30% Γαλλία Βέλγιο Βουλγαρία Δανία Ιρλανδία Ελλάδα 41,40% Ισπανία 40,5% 22,30% 24,20% Γερμανία Ιταλία Κύπρος Λιθουανία Λεττονία Λουξεμβούργο Μάλτα Ολλανδία 22,40% Αυστρία 44,10% Πορτογαλία Ρουμανία Σλοβενία 51% Φιλανδία 40% Σουηδία 29,80% Βρετανία 20% Νορβηγία 20,80% Ελβετία χώρες Σχήμα2 Σύµφωνα µε το διάγραµµα 1 συµπεραίνουµε πως η κορυφαία χώρα στην ανακύκλωση στην Ευρώπη για το 2009, σύµφωνα µε στοιχεία της Ευρωπαϊκή Στατιστικής Υπηρεσίας (EUROSTAT), είναι η Γερµανία. Επίσης, βλέπουµε ότι χώρες όπως το Βέλγιο και η Σουηδία έχουν υψηλά ποσοστά ανακύκλωσης. Ικανοποιητικά είναι τα ποσοστά ανακύκλωσης και για τη Βρετανία, ενώ στις 12

τελευταίες θέσεις βρίσκονται η Τσεχία και η Ρουµανία. Τα παραπάνω στοιχεία αφορούν τα απόβλητα που παράγονται από τα νοικοκυριά, αλλά και από µικρές επιχειρήσεις. Η ανακύκλωση είναι η µέθοδος που αντιπροσωπεύει τη µισή ή και περισσότερο από την επεξεργασία των αποβλήτων στην Αυστρία, τη Γερµανία, τις Κάτω Χώρες, το Βέλγιο και τη Σουηδία, αν και οι µέθοδοι επεξεργασίας διαφέρουν ουσιαστικά µεταξύ των κρατών µελών. Στο διάγραµµα 2 παρουσιάζονται τα ποσοστά ανακύκλωσης του χαρτιού στις χώρες της Ευρώπης πριν µία εικοσαετία. Σε ορισµένες χώρες (Γαλλία, Βουλγαρία, Ιρλανδία, Κύπρος, Λιθουανία, Λεττονία, Λουξεµβούργο, Μάλτα, Ρουµανία, Σλοβενία) δεν υπάρχουν στοιχεία για την ανακύκλωση τη συγκεκριµένη χρονική περίοδο. Η Φινλανδία µπορεί να χαρακτηριστεί ως πρωταθλήτρια της ανακύκλωσης, αφού έχει τα υψηλότερα ποσοστά σε σχέση µε τις άλλες χώρες της Ευρώπης. Ακολουθούν η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Γερµανία µε ποσοστά που ξεπερνούν το 40%. Τελευταίες στη κατάταξη είναι η Νορβηγία, η Ελβετία και η Ιταλία. Με βάση τα στοιχεία του πρώτου διαγράµµατος διαπιστώνουµε ότι οι χώρες της βόρειας Ευρώπης ( ανία, Ιρλανδία, Λιθουανία, Λετονία, Φιλανδία, Σουηδία, Βρεττανία, Νορβηγία) το 2009 είχαν υψηλότερα ποσοστά απο την Νότια και την Κεντρική Ευρώπη. Συγκεκριµένα η Ιρλανδία και η Σουηδία έχουν κατακτήσει τις υψηλότερες θέσεις στην Βόρεια Ευρώπη. Αντίστοιχα στην Κεντρική Ευρώπη, που είναι δεύτερη στην κατάταξη, τα µεγαλύτερα ποσοστά τα έχουν η Γερµανία και το Βέλγιο. Παρόλο που στο διάγραµµα, παρουσιάζονται περισσότερες χώρες από την Νότια Ευρώπη (συµπεριλαµβανοµένου και της Ελλάδας) παρατηρείται πώς έχουν τα χαµηλότερα ποσοστά, µε την Βουλγαρία να βρίσκεται στην τελευταία θέση. Στο δεύτερο διάγραµµα που παρουσιάζει την ανακύκλωση του χαρτιού πρίν µια εικοσαετία ανά χώρα, η Βόρεια Ευρώπη εµφανίζει τα µεγαλύτερα ποσοστά, µε την Φιλανδία να κατέχει την υψηλότερη θέση. Στη συνέχεια ακολουθεί η Νότια Ευρώπη µε ελάχιστη διαφορά από την Βόρεια. Οι χώρες όµως της Κεντρικής Ευρώπης φαίνεται να βρίσκονται τελευταίες στην κατάταξη µε µεγάλη διαφορά από την Νότια και ιδιαίτερα από την Βόρεια Ευρώπη. Παρατηρούµε επίσης πως σε πολλές χώρες δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά µε την ανακύκλωση το 1989-1990. Οι περισσότερες από αυτές ανήκουν στην Νότια Ευρώπη και είναι η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Ρουµανία και η Σλοβενία. 13

Τρόποι δημιουργίας οικολογικής συνείδησης Η ελλιπής οργάνωση και η απουσία εθνικής πολιτικής για την ανακύκλωση του χαρτιού σε συνδυασµό µε τις διαφωνίες στη συνεργασία των εµπλεκόµενων φορέων (χαρτοβιοµηχανία, έµποροι παλαιού χαρτιού, τοπική αυτοδιοίκηση, κοινωνικοί φορείς, οικολογικές οργανώσεις) έχουν ως συνέπεια τον ανταγωνισµό και την αποτυχή συνεργασία των διάφορων φορέων για την αντιµετώπιση των προβληµάτων. Έτσι, στην Ελλάδα το ποσοστό της ανακύκλωσης του χαρτιού δεν έχει αυξηθεί, σε αντίθεση µε άλλες χώρες του εξωτερικού. Αν θέλουµε να αυξηθεί το ποσοστό ανακύκλωσης χαρτιού στη χώρα µας και η διαδικασία αυτή να συµβάλλει στην αύξηση της απασχόλησης και την µακροχρόνια δηµιουργία ευκαιριών για κοινωνικά χρήσιµες οικονοµικές δραστηριότητες µε ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος (αειφορία) χρειάζεται να προωθηθούν από κοινού µία σειρά πρωτοβουλιών και δραστηριοτήτων: Από το σχολικό χώρο: Είναι ευρέως αποδεκτό πως το σχολείο αποτελεί ένα από τους βασικότερους φορείς, στους κόλπους του οποίου δηµιουργείται οικολογική συνείδηση στους µαθητές. Εφόσον κάθε παιδί περνά ένα µεγάλο µέρος της ζωής του στις αίθουσες του σχολείου του, είναι επόµενο να επηρεάζεται η προσωπικότητα και η συµπεριφορά του από τις αξίες και τα ιδανικά που προβάλει. Έτσι, κάθε σχολείο οφείλει να αναπτύξει οικολογική δράση, µε σκοπό να επηρεάσει τον τρόπο ζωής των µαθητών του. Αρχικά, από την πλευρά των µαθητών, µπορούν να οργανωθούν συζητήσεις µέσα στην τάξη για τη σηµασία της ανακύκλωσης του χαρτιού και να γίνουν εργασίες πάνω σε αυτό. Με αυτόν τον τρόπο οι νέοι θα κατανοήσουν ποια είναι τα οφέλη από την ανακύκλωση για το περιβάλλον και για τον ίδιο τον άνθρωπο. Επιπλέον, το σχολείο θα µπορούσε να µεριµνήσει για την απόκτηση κάδων ανακύκλωσης χαρτιού και άλλων ανακυκλώσιµων υλικών µέσω της συνεργασίας µε τον εκάστοτε δήµο. Επιπρόσθετα, ενδιαφέρουσα ιδέα θα ήταν η δηµιουργία ενός οµίλου ανακύκλωσης εντός του σχολείου. Με αυτόν τον τρόπο, µέσω της διασκέδασης και της συνεργασίας µαθητών-καθηγητών οι νέοι θα αποκτήσουν µια ολοκληρωµένη ιδέα για τις ωφέλειες της ανακύκλωσης και επίσης θα υιοθετήσουν οικολογική συνείδηση µέσω της πράξης και της δράσης και όχι µόνο της θεωρίας. 14

Από την κοινωνία: Αρχικά, οι χαρτοβιοµηχανίες οφείλουν να εκσυγχρονιστούν έτσι ώστε να αναβαθµιστεί η ποιότητα του ανακυκλωµένου χαρτιού και να βελτιωθεί η δυνατότητα απορρόφησης µεγαλύτερων ποσοτήτων του. Είναι ανάγκη να γίνονται ποιοτικοί έλεγχοι για να ελέγχεται κατά πόσον το χαρτί που παράγεται ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές που έχουν τεθεί. ηλαδή κάθε χαρτικό είδος πρέπει να έχει οµοιόµορφο βάρος και κατανοµή της υγρασίας, αύξηση της αντοχής στη διάτρηση και στη σύνθλιψη. Ακόµα πρέπει να αυξηθεί η χρήση των ανακυκλωµένων χαρτιών από τους πολίτες, τις δηµόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες, τους οργανισµούς και τους διαφόρους θεσµούς, έτσι ώστε τα χαρτιά που συλλέγονται για ανακύκλωση να ξανάκαταλήγουν πραγµατικά στην παραγωγή κι όχι να αποθηκεύονται και να καταλήγουν στις χωµατερές. Με την αύξηση της χρήσης του ανακυκλωµένου χαρτιού θα διευκολυνθούν σηµαντικά οι χαρτοβιοµηχανίες στον σχεδιασµό και την υλοποίηση προγραµµάτων ανακύκλωσης. Επιπρόσθετα, η προώθηση ολοκληρωµένου νοµοθετικού πλαισίου και εθνικής πολιτικής για την ανακύκλωση χαρτιού για τα επόµενα χρόνια, θα µπορούσε να ξεπεράσει το 60-65% της κατανάλωσης του χαρτιού. Η πολιτική αυτή, βέβαια, πρέπει να προβλέπει και οικονοµικά εργαλεία για την επιτυχία της. Ένα ακόµη µέτρο που θα βοηθήσει πραγµατικά στην αύξηση της ανακύκλωσης του χαρτιού είναι η βελτίωση ή η δηµιουργία νέων, καλύτερων σχέσεων συνεργασίας και όχι ανταγωνισµού µεταξύ των εµπλεκόµενων φορέων. Παράδειγµα αποτελούν οι ευρωπαϊκές χώρες της Ευρώπης, οι οποίες κατάφεραν µια αξιοσηµείωτη αύξηση της ανακύκλωσης του χαρτιού τα τελευταία χρόνια. Οι χαρτοβιοµηχανίες δεν ανταγωνίζονται πλέον τους εµπόρους παλιού χαρτιού, αλλά αντίθετα συνεργάζονται µαζί τους. Οι δύο αυτοί φορείς έχουν κοινή πολιτική στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α. Τέλος, µείζονος σηµασίας είναι η ενηµέρωση και η ευαισθητοποίηση των πολιτών και των επαγγελµατιών σχετικά µε την προώθηση της ανακύκλωσης του χαρτιού και τη µείωση της άσκοπης χρήσης του, κυρίως για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και µείωσης των απορριµµάτων. Μία από τις τράπεζες που εφαρµόζει δραστικά µέτρα στον τοµέα της ανακύκλωσης του χαρτιού είναι η GENIKI BANK, µέλος του οµίλου της SOCIETE GENERALE, µε την οποία είχαµε την τιµή και την χαρά να επικοινωνήσουµε µε σκοπό να µας µεταφέρει ένα ολοκληρωµένο πλαίσιο των ενεργειών της στον τοµέα αυτό. Η συνέντευξη που µας δόθηκε παραθέτεται παρακάτω (στα γαλλικά, όπως µας παραδόθηκε, και η µετάφρασή της στα ελληνικά): 15

1. Μπορείτε να µας ενηµερώσετε σχετικά µε το τι κάνετε για να µειώσετε τν κατανάλωση χαρτιού στη ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ; Στην ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ, σύµφωνα µε την πολιτική του Group της SOCIETE GENERAL για µια υπεύθυνη χρήση του χαρτιού, θέσαµε σε εφαρµογή τα Best Practices στο Intranet της τράπεζας που πρέπει να παρακολουθηθούν από τους υπαλλήλους κατά την καθηµερινή τους εργασία ώστε να µειώσουν τις εντυπώσεις τους. Ανάµεσά τους µπορούµε να διακρίνουµε δύο µεγάλα θέµατα για να µειωθεί η χρήση του χαρτιού: Αξιοποίηση των εντυπώσεων Πραγµατοποίηση του print-preview πριν εντυπωθεί ένα κείµενο Να εντυπώνονται αποκλειστικά οι αναγκαίες σελίδες Να εντυπώνονται και οι δύο πλευρές της σελίδας (recto-verso) Να εντυπώνονται δύο σελίδες ενός εγγράφου στο ίδιο φύλλο (π.χ. για τα σλάιντς του PowerPoint) Πριµοδότηση της ηλεκτρονικής µετάδοσης των δεδοµένων. Να µετατρέπεται πιο εύκολα το κείµενο για να εξετάζεται στην οθόνη (να αλλαχθεί το µέγεθος της επίβλεψης, να τεθεί η οθόνη σε λειτουργία ώστε να εµφανίζεται ολόκληρη η ιστοσελίδα) Να αποφεύγεται η συστηµατική εκτύπωση εγγράφων όπως τα e-mails Να βοηθηθεί η ευαισθητοποίηση των συνεργατών συµπεριλαµβάνοντας ένα παιδαγωγικό µήνυµα µε την ηλεκτρονική υπογραφή των e-mails( think before you print). 2. Τι κάνετε τα χαρτιά που χρησιµοποιείτε; Στην τράπεζα το χαρτί χρησιµοποιείται κυρίως: Στα καταστήµατα για τα εκτυπωµένα κείµενα για τις συναλλαγές µε τους πελάτες Στο κεντρικό κατάστηµα για την εκτύπωση των statements, των γραµµάτων επικοινωνίας µε τους πελάτες µας και για τα έγγραφα σχετικά µε την καθηµερινή εργασία στο διοικητικό τοµέα της τράπεζας. 3. Έχετε ευαισθητοποιήσει το προσωπικό σχετικά µε το θέµα της ανακύκλωσης του χαρτιού; Στη ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ θέσαµε σε εφαρµογή µια συγκεκριµένη διαδικασία σε καθηµερινή βάση από όλους τους υπαλλήλους για να ανακυκλώνεται όλο το χρησιµοποιηµένο χαρτί. Υπάρχει επίσης µια συγκεκριµένη διαδικασία για να ανακυκλωθούν όλα τα έγγραφα που περιέχουν εµπιστευτικά δεδοµένα. 4. Από πότε έχετε αρχίσει να εφαρµόζετε τα παραπάνω µέτρα; Η ανακύκλωση του χαρτιού προωθήθηκε στην τράπεζα το 2008 και αυτή η διαδικασία καθιερώθηκε σε όλο το δίκτυο και στις µονάδες του Κεντρικού Καταστήµατος. 16

5. Τα αποτελέσµατα είναι τέτοια ώστε να µπορούµε να µιλάµε για δηµιουργία οικολογικής συνείδησης στο προσωπικό; Από τη µία πλευρά τα Best Practices που έχουν καθιερωθεί και µε τις εύστοχες διαδικασίες, από την άλλη, η ανακύκλωση έγινε τώρα µια συνήθεια για τους συνεργάτες της Γενικής Τράπεζας. 6. Έχετε φτάσει σε ένα σηµείο που να µπορείτε να µιλάτε για µείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος και συνεπώς στην προστασία του; Είµαστε πολύ περήφανοι µε τις πράξεις που ακολουθούµε στο πλαίσιο του προγράµµατος για τη µείωση της χρήσης του χαρτιού στην τράπεζα και για την ανακύκλωσή του. Επιπλέον, η ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ, ως µέλος του οµίλου της SOCIETE GENERALE, έχει ήδη ενσωµατώσει µια πληθώρα πρακτικών περιβαλλοντικής πολιτικής του οµίλου στις καθηµερινές της ενέργειες και έχει µειώσει άµεσα τις αρνητικές επιδράσεις των δραστηριοτήτων της τράπεζας όσο αφορά στο περιβάλλον. Στην ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ θέσαµε µέτρα µείωσης των µεταδόσεων CO2 (διοξειδίου του άνθρακα) στα κτήρια ώστε να είµαστε ενεργά αποδοτικοί και µέτρα µείωσης της κατανάλωσης του νερού. Οι αναληφθείσες δράσεις της διοίκησης προς αυτή την κατεύθυνση ήταν: - Αντικατάσταση της παλιάς πλευράς των τζαµιών στα γραφεία µε νέο τύπο τζαµιών αποµονωµένου τύπου. - Τοποθέτηση stores και awnings στις πλευρές των γραφείων ώστε να περιοριστεί η θερµική ακτινοβολία. - Τοποθέτηση των δικτύων µε συστήµατα air-condition σύγχρονα και συντήρηση εξοπλισµού για ένα αποτέλεσµα όσο το δυνατόν καλύτερο. - Ρύθµιση των θερµοστατών του air-condition για µια επιχείρηση σύµφωνη µε τους νόµους της άνεσης και της µείωσης της κατανάλωσης ενέργειας. - Αντικατάσταση των λαµπών µε άλλες καινούριο τύπου που καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια της τάξης B ή C. - Αντικατάσταση του καζανακιού των W.C. µε ένα νέο που επιτρέπει την οικονοµία του νερού µε διπλή ενέργεια. IT 1 πράσινο Παρακάτω αναγράφονται κάποιες από τις ενέργειες που έχουν ληφθεί: - Αντικατάσταση ενός µεγάλου αριθµού servers στις αίθουσες πληροφορικής της τράπεζας µε καινούριους µε την µικρότερη κατανάλωση ενέργειας. - Χρήση της τεχνολογίας VTL (serveur virtuel). - Σταδιακό σβήσιµο όλων των servers του δικτύου. 1 ΙΤ: information technology 17

- Αυτόµατο κλείσιµο των υπολογιστών µετά τις ώρες εργασίας. - Νέα οργάνωση στους εκτυπωτές του κεντρικού καταστήµατος µε την αντικατάσταση παλαιών εκτυπωτών µε καινούριους πιο οικονοµικούς που καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια. - Εγκατάσταση της λειτουργικότητας του impression duplex. - Χρήση του application των υπολογιστών για την ηλεκτρονική διαχείριση και τη αρχειοθέτηση των εγγραφών. Ανακύκλωση Για µα καλύτερη διαχείριση των απορριµµάτων που παράγουµε και για να βοηθήσουµε στη µείωση της µόλυνσης του περιβάλλοντος, στη ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ανακυκλώνουµε περισσότερο το χαρτί, τα δοχεία µελάνης και όλον τον ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισµό. Μείωση των επαγγελµατικών ταξιδιών Συστήµατα των teleconference και videoconference χρησιµοποιούνται ώστε να καλυτερεύσουν την επικοινωνία των µακρινών αποστάσεων και να επιτραπεί η µείωση των επαγγελµατικών ταξιδιών. Κάθε χρόνο η περιβαλλοντική δράση της ΓΕΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ( η ενέργεια. Το νερό που καταναλώνεται, η σπατάλη που περιορίζεται και η µείωση των επαγγελµατικών ταξιδιών) ελέγχεται από τους περιβαλλοντικούς δείκτες που έχουν εγκατασταθεί από τον όµιλο SOCIETE GENERAL. Ωστόσο πιστεύουµε ότι υπάρχουν ακόµα πράγµατα να γίνουν και να καλυτερεύσουν και για τα επόµενα χρόνια προβλέπουµε πράξεις να γίνουν προς αυτήν την κατεύθυνση. 7. Ξέρετε αν άλλες εταιρίες έχουν ακολουθήσει το παράδειγµά σας στον τοµέα της ανακύκλωσης; Ο όµιλος SOCIETE GENERALE ακολουθεί µια πολιτική ανάπτυξης διαρκείας που συµπεριλαµβάνει την διαχείριση του χαρτιού και που επέτρεψε στη ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ να αναπτύξει τις πράξεις της. Κινήσεις παρόµοιες πραγµατοποιήθηκαν επίσης σε µεγάλο αριθµό των µονάδων του οµίλου στη Γαλλία και σε άλλα Ευρωπαϊκά κράτη. Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ 1) Est-ce que vous pouvez nous informer sur ce que vous faites pour réduire l utilization quotidienne du papier? Dans la GENIKI BANK, et en accord avec la politique du Groupe Société Générale pour un usage responsable du papier, nous avons mis en place des Bonnes Pratiques (Best Practices), sur l intranet de la Banque, qui doivent être suivies par les employés durant leur travail quotidien afin de réduire leurs impressions. Parmi celles ci, nous pouvons distinguer deux grands thèmes pour réduire l utilisation du papier: 18

Optimisation des impressions Effectuer un aperçu-avant-impression (print-preview) avant d imprimer un document Imprimer uniquement les pages nécessaires Imprimer sur les deux cotés de la page (recto-verso) Imprimer les deux pages d un document sur la même feuille (par exemple pour les diapositives de powerpoint) Privilégier la transmission électronique des données Rendre le e texte plus facile à consulter à l écran (changer la taille de la police, la mise en page de l écran afin que la page entière s affiche) Eviter d imprimer systématiquement des documents comme les e-mails, Aider à la sensibilisation des collaborateurs en incluant un message pédagogique avec la signature électronique des e-mails «Think before you print!» 2) Qu est-ce que vous faites des papiers que vous utiliser? Dans la Banque, le papier est principalement utilisé : dans les Agences pour les documents imprimés pour les transactions avec les clients, au Siège, pour l impression des factures (statements), des lettres de communication avec nos clients et les documents relatifs au travail quotidien des Entités Administratives de la Banque. 3) Avez-vous mis au courant votre personnel par rapport au recyclage du papier? A la GENIKI BANK nous avons mis en place une procédure spécifique à suivre au quotidien par tous les employés pour recycler tout le papier utilisé. Il existe également une procédure spécifique pour recycler tous les documents contenant des données confidentielles. 4) Depuis combien de temps avez vous pris ces measures si dessus? Le recyclage du papier a été lance dans la Banque en 2008 et cette procédure est instaurée dans tout le Réseau et les Unités du Siège. 5) Les résultants sont tels qu on peut parler de la création d une conscience écologique au personnel? Par le biais des Bonnes Pratiques (Best Practices) qui ont été instaurées et avec les procédures pertinentes, le recyclage est maintenant devenu une habitude pour les collaborateurs de GENIKI BANK. 19

6) Est-ce que vous croyez que vous êtes arrivés à un point où vous pouvez dire que vous contribuez à la baisse de la pollution de l environnement et donc à sa protection? Nous sommes très fiers des actions que nous menons dans le cadre de la réduction du papier dans la Banque et du recyclage du papier. En plus, GENIKI Bank, en tant que membre du groupe Société Générale, a incorporé plus de pratiques de la Politique Environnementale du Groupe dans ses opérations quotidiennes et donc réduit l impact direct des activités de la Banque sur l environnement. Gestion Responsable des biens immobiliers Dans la GENIKI Bank nous avons mis en place des mesures de réduction des émissions de CO2 dans les bâtiments afin d être énergiquement efficaces et de réduction de la consommation de l eau: - Remplacement de vieux cotés des vitrages des agences par de nouveaux vitrages de type isolants - Emplacement de stores et de awnings sur les cotés des agences afin de réduire le rayonnement thermique - Mise à jour de réseaux avec des systèmes d air conditionné moderne et entretien des équipements pour une performance optimale - Ajustement des thermostats d air conditionné pour une opération conforme aux normes de confort et de réduction de consommation d énergie. - Remplacement des lampes avec des lampes de nouveau type consommant moins d énergie de classe B ou C - Remplacement du bassin de lavage de WC avec de nouveaux bassins permettant une économie d eau à double énergie. IT Vert Ci-dessous certaines des actions prises: - Remplacement d un grand nombre des serveurs dans le salles d ordinateurs de la Banque par de nouveaux serveurs avec une consommation d énergie moindre - Utilisation de la technologie VTL (Serveur virtuel) - Eteignement graduel de tous les serveurs du Réseau - Fermeture automatique des ordinateurs après les heures de travail - Réorganisation des imprimantes du Siège par le remplacement de vieillies imprimantes avec de nouvelles plus économiques consommant moins d énergie - Installation de la fonctionnalité d impression duplex - Utilisation d applications d ordinateurs pour la gestion électronique / archivage de documents Recyclage Pour une meilleure gestion des déchets que nous produisons, et pour aider à la réduction de la pollution de l environnement, dans GENIKI Bank 20

nous recyclons, en plus du papier, les cartouches d encre et tout l équipement électrique et électronique. Réduction des voyages professionnels Des systèmes de téléconférence & vidéoconférence sont utilisés afin d améliorer la communication de longue distance et permettre la réduction de voyages professionnels Tous les ans, la performance environnementale de la GENIKI Bank (l énergie et l eau consommés, le gaspillage causé et les voyages professionnels) est surveillée avec des indicateurs environnementaux qui sont établis par le groupe Société Générale. Cependant, nous pensons qu il y a encore des choses à faire et à améliorer et pour les années à venir nous prévoyons certaines actions dans ce sens. 7) Est-ce que vous savez si en France ou dans d autres pays européens les sociétés ont suivi votre exemple dans le domaine du recyclage? Le Groupe Société Générale suit une Politique de Développement Durable qui comprend la gestion du papier et qui a permis à la GENIKI BANK de développer ses actions. Des actions similaires ont été également menées dans bon nombre des unités du Groupe en France et dans d autres pays Européens. 21

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΠΛΑΣΤΙΚΟΥ Η ονοµασία πλαστικό είναι µία ονοµασία κοινή που χρησιµοποιείται ευρέως προκειµένου να περιγράψει την ποικιλία συνθετικών η ηµισυνθετικών υλικών. Τα περισσότερα πλαστικά είναι πολυµερή µεγάλου βάρους µορίων, γι αυτό οφείλεται η ονοµασία τους στο πρόθεµα πολύ-, και που µπορεί να περιέχουν πρόσθετα, οργανικά ή µη, για βελτίωση των ιδιοτήτων τους (µηχανική αντοχή, εµφάνιση, χρώµα κλπ). Κύριο συστατικό που παρασκευάζονται είναι οι συνθετικές ρητίνες που διαχωρίζονται σε εποξειδικές και ακρυλικές. Υπάρχει ένα ιδιαίτερα µεγάλο πλήθος πλαστικών, εντελώς διαφορετικών µεταξύ τους, άρα είµαστε ικανοί να τα χωρίσουµε σε δύο κατηγορίες. Τα θερµοπλαστικά είναι πολυµερή τα οποία έχουν µεγαλύτερη πλαστικότητα, δηλαδή είναι εύκολο να παραµορφωθούν και να αποκτήσουν το σχήµα που εµείς θέλουµε, κάθε φορά που θερµαίνονται. Στα θερµοσκληρυνόµενα κατά την αρχική θέρµανση και µίξη των συστατικών τους γίνεται πολυµερισµός και σκλήρυνση µε τρόπο µη αντιστρεπτό. ηλαδή τα θερµοσκληρυνόµενα ύστερα από την πήξη τους δεν γίνεται να µορφοποιηθούν παραπάνω. Ιστορία Ο Αλεξάντερ Παρκς (Alexander Parkes) παρασκεύασε το πρώτο πλαστικό πολυµερές το 1855. Ο Ουάλλας Κάροδερς (Wallace Carothers) παρασκεύασε το συνθετικό πλαστικό "Νάυλον" (Nylon) το 1935 στα εργαστήρια της εταιρίας DuPont. Τα πλαστικά κατατάσσονται στις παρακάτω υποκατηγορίες. Θερμοπλαστικά Πολυπροπυλένιο - PP Χρησιµεύει για Συσκευασία τροφίµων, οικιακές συσκευές. Πολυαιθυλένιο - PE Για Πλαστικές σακούλες, πλαστικές φιάλες, σωλήνες. Χλωριούχο πολυβινύλιο ή πολυβινυλοχλωρίδιο - PVC Χρησιµοποιείται για Μόνωση ηλεκτρικών καλωδίων, δίσκοι γραµµοφώνων, κουφώµατα. Nylon ή πολυαµίδες 22

Χρησιµοποιείται για ιακόπτες, πρίζες, τάπητες, µελανοταινίες, συνθετικά υφάσµατα, πετονιά. Θερμοσκληρυνόμενα Βακελίτης Παρουσιάζει Καλές µηχανικές ιδιότητες,και χρησιµοποιείται για προφυλακτήρες αυτοκινήτων, και για δάπεδα. Εποξειδική ρητίνη Ακριβό υλικό, κόλλες, ανθρακονήµατα, σκάφη θαλάσσης. Πολυεστερικές ρητίνες (τα πολυεστερικά πλαστικά γενικά µπορεί να είναι είτε θερµοπλαστικά είτε θερµοσκληρυνόµενα, ανάλογα µε τη χηµική τους σύσταση, ενώ οι ακόρεστοι πολυεστέρες ή αλλιώς πολυεστερικές ρητίνες είναι θερµοσκληρυνόµενα) Bινυλεστέρας Μηχανικές ιδιότητες και κόστος κάπου ανάµεσα σε πολυεστέρες και εποξειδικές ρητίνες, χρησιµοποιείται εκτεταµένα σε σύνθετα, ενισχυµένα µε ίνες, πλαστικά. Τοξικότητα και περιβαλλοντικά θέματα Σωρός από πλαστικές συσκευασίες συγκεντρωµένες και ταξινοµηµένες για ανακύκλωση. Τα πλαστικά υλικά είναι αρκετά ανθεκτικά στη διάβρωση και πολύ συχνά ευρισκόµενα ανεξέλεγκτα στο φυσικό περιβάλλον, προκαλούν αντιαισθητικό και δυσάρεστο αποτέλεσµα. Πολλά πλαστικά δεν είναι αποκοδοµήσιµα στη Φύση, µε αποτέλεσµα τη συσσώρευσή τους χωρίς προοπτική διάσπασής τους. Κάποια πλαστικά όταν καίγονται απελευθερώνουν τοξικούς ατµούς. Αν δεν ανακυκλώνονται, προκαλούν εξαιρετικό περιβαλλοντικό πρόβληµα. Είδη πλαστικών Κοιτώντας γύρω µας, καταλαβαίνουµε εύκολα ότι περιτριγυριζόµαστε από πλαστικό. Παιχνίδια, υλικά συσκευασίας, µέρη αυτοκινήτων, σκεύη κουζίνας, ιατρικές συσκευές, ρούχα και τόσα ακόµα. Πλαστικά σκουπίδια στους δρόµους φραγµένα φρεάτια από µπουκαλάκια και πνιγµένες, στο πλαστικό, παραλίες (από τα καλά του σύγχρονου ελληνικού πολιτισµού), πολλά από τα οποία µπορούν να ανακυκλωθούν. Ας µάθουµε λοιπόν τι σηµαίνει κάθε σήµα στα πλαστικά που χρησιµοποιούµε και ας το ρίξουµε στον κάδο ανακύκλωσης, αντί για τον δρόµο ή τη θάλασσα. 23

Πλαστικά νούµερο 1 Το PET είναι το πιο κοινό για µπουκάλια, γιατί είναι φθηνό, ελαφρύ και εύκολα ανανεώσιµο. Πλαστικά νούµερο 2 HDPE (πολυαιθυλένιο υψηλής πυκνότητας) Βρίσκεται σε: Μπουκάλια γάλακτος χυµών, απορρυπαντικών, σαµπουάν, βιοµηχανικών ελαίων, συσκευασίες γιαουρτιών, βουτύρων, σακούλες δηµητριακών. Ανακυκλώνεται σε: Καινούργια µπουκάλια, κάδους απορριµάτων, πλακάκια, σωλήνες αποχέτευσης, σπιτάκια κατοικιδίων, φράχτες κλπ Το HDPE είναι κοινό πλαστικό µε πολλές χρήσεις, ειδικά σε υλικά συσκευασίας και ανακυκλώνεται εύκολα. Πλαστικά νούµερο 3 V (Βινύλιο) ή PVC Βρίσκεται σε: Μπουκάλια καθαριστικών και απορρυπαντικών, σαµπουάν, µαγειρικών ελαίων, επενδύσεις καλωδίων, ιατρικό εξοπλισµό, παράθυρα, σωλήνες, επιχρίσµατα. Ανακυκλώνεται σε: πατώµατα, υλικά ραπτικής, λασπωτήρες αυτοκινήτων, λούκια δρόµων, καλώδια, σαµαράκια σε δρόµους, στρώµατα. Το PVC είναι σκληρό και ανθεκτικό στις καιρικές συνθήκες. Περιέχει χλώριο, οπότε αν πρέπει να µαγειρέψετε µε τέτοιο υλικό µη το ακουµπήσετε στο φαγητό. Και βέβαια µην το κάψετε! Πλαστικά νούµερο 4 LDPE (πολυαιθυλένιο χαµηλής πυκνότητας) Βρίσκεται σε: Μπουκάλια που συµπιέζονται, σακούλες ψωµιού, κατεψυγµένων προϊόντων, καθαριστηρίων, σούπερµάρκετ, βαλίτσες, ρούχα, έπιπλα, χαλιά. Ανακυκλώνεται σε: Κουτάκια, κάδους απορριµάτων και κοµποστοποίησης, επένδυση φακέλων, υλικά ξυλείας 24

και πατωµάτωνπατώµατα, υλικά ραπτικής, λασπωτήρες αυτοκινήτων, λούκια δρόµων, καλώδια, σαµαράκια σε δρόµους, στρώµατα. Το LDPE είναι εύκαµπτο µε πολλές χρήσεις. εν ανακυκλώνεται ιδιαίτερα εύκολα. Πλαστικά νούµερο 5 PP (πολυπροπυλένιο) Βρίσκεται σε: Συσκευασίες γιαουρτιών, µπουκάλια σιροπιών και αρτυµάτων (κέτσαπ, µουστάρδα κλπ), καπάκια, καλαµάκια, µπουκαλάκια φαρµάκων. Ανακυκλώνεται σε: Καλώδια µπαταριών, βούρτσες, σκούπες, φανάρια δρόµων, ξύστρες πάγου, ράγες ποδηλάτων, στέκες µαλλιών, κουτιά, ψάθες, συρτάρια χαρτικών. Το PP έχει υψηλό σηµείο τήξης και γι αυτό επιλέγεται για περιέκτες που δέχονται πολύ ζεστά υγρά. Σιγά σιγά ανακυκλώνεται όλο καιπερισσότερο. Πλαστικά νούµερο 6 PS (πολυστυρένιο) Βρίσκεται σε: Σκεύη µίας χρήσης, δίσκους για συσκευασµένα κρέατα, συσκευασίες αυγών, συσκευασίες διανοµής φαγητού, µπουκαλάκια φαρµάκων, θήκες CD. Ανακυκλώνεται σε: Μονωτικά υλικά, αυγοθήκες, αεραγωγούς, χάρακες, συσκευασίες διανοµής φαγητού. Το PS µπορεί να µετατραπεί σε σκληρά ή αφρώδη προϊόντα. Υπάρχουν µαρτυρίες ότι απελευθερώνει τοξίνες στο περιβάλλον, ενώ ανακυκλώνεται δύσκολα. Πλαστικά νούµερο 7 OTHER ( ιάφορα) Βρίσκεται σε: Μπουκάλια νερού, αλεξίσφαιρα υλικά, γυαλιά ηλίου, DVD, θήκες υπολογιστώνκαι ipod, πινακίδες, νάιλον, περιέκτες τροφίµων. Ανακυκλώνεται σε: Πλαστική αποµίµηση ξύλου, προϊόντα κατά παραγγελία. 25

Μία µεγάλη ποικιλία πλαστικών ρητινών, που δεν εµπίπτουν στις παραπάνω κατηγορίες, ταξινοµούνται στην 7 κατηγορία. Μερικές προέρχονται από φυτά (πολυακτίδιο) και γίνονται λίπασµα. Το πολυανθρακικό ανήκει στη κατηγορία αυτή.είναι σκληρό πλαστικό και αποτελεί πηγή ανησυχίας για τους γονείς αφού έρευνες µαρτυρούν ότι απελευθερώνει ουσίες που διασπούν τις ορµόνες. PET or PETE (πολυαιθυλένιο τερεθφαλικού οξέως) Βρίσκεται σε: Μπουκάλια: αναψυκτικών, νερού, στοµατικού διαλύµατος κλπ, βαζάκια τροφίµων, λαδιού, σκεύη για φούρνο. Ανακυκλώνεται σε: Ενδύµατα φλις, συνθετικές ίνες, πλαστικά έπιπλα, χαλιά, νέα δοχεία, βαλίτσες, υλικά ραπτικής, ιµάντες κλπ. Το πλαστικό υλικό και οι χρήσεις του Το πλαστικό αποτελεί πλέον το πιο διαδεδοµένο υλικό για τις περισσότερες χρήσεις στην καθηµερινότητά µας. Είναι µέρος των συσκευασιών, των υλικών µιας χρήσης κλπ., κάποιος θα έλεγε πώς είναι πλέον αναπόφευκτο να µην τo χρησιµοποιούµε. Είναι αγαθό βιοµηχανίας και όσο αυξάνεται ο πληθυσµός, όσο βελτιώνεται το βιοτικό επίπεδο και η τεχνολογία, αυξάνεται και η παραγωγή του. Τα πλαστικά αποτελούνται από µια ευρεία ποικιλία συνθετικών ή ηµισυνθετικών οργανικών στερεών υλικών. Κύριο συστατικό παρασκευής τους είναι οι συνθετικές ρητίνες που διακρίνονται σε "εποξειδικές" και "ακρυλικές". Μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα των πλαστικών Τα πλαστικά σαν υλικά έχουν κάποια χαρακτηριστικά τα οποία παρατίθενται παρακάτω σαν µειονεκτήµατα και πλεονεκτήµατα αυτών: 26

Τα µειονεκτήµατα των πλαστικών είναι: o Η µικρή αντοχή τους και η ακαµψία o Τα θερµοκρασιακά όρια επεξεργασίας τους o Η παραµόρφωση που παρουσιάζουν υπό την επίδραση εξασκούµενης δύναµης (έρπουν). Πλαστικά που χρησιμοποιούνται στο εμπόριο 1. Πολυαιθυλένιο υψηλής πυκνότητας ( High Density Polyethylene, HDPE) Χρησιµοποιείται για κιβώτια, δοχεία, σαν µονωτικό για σύρµατα και καλώδια, για οικιακά είδη, κλπ. 2. Πολυαιθυλένιο χαµηλής πυκνότητας (Low Density Polyethylene, LDPE) Χρησιµοποιείται για δοχεία, φιλµ, σακούλες ρούχων, σαν µονωτικό καλωδίων, για παιχνίδια, κλπ. 3. Γραµµικό πολυαιθυλένιο χαµηλής πυκνότητας (Linear Low Density Polyethylene, LLDPE) Χρησιµοποιείται για λεπτά φιλµ υψηλής αντοχής. 4. Πολυβινύλιο-χλωρίδιο (Polyvinyl Chloride, PVC) Το άκαµπτο PVC χρησιµοποιείται για σωλήνες, οικιακά είδη. Το πλαστικοποιηµένο PVC χρησιµοποιείται για εύκαµπτα φύλλα, ταπετσαρίες, κλπ. 5. Πολυπροπυλένιο (Polypropylene, PP) Χρησιµοποιείται στην κατασκευή εξαρτηµάτων των αυτοκινήτων, σε οικιακά είδη, ίνες, αποσκευές, κλπ. 6. Πολυστυρένιο (Polystyrene, PS) 17 Χρησιµοποιείται για συσκευασίες, κιβώτια, και σε συνδυασµό µε καουτσούκ για είδη σπορ, έπιπλα για ράδιο και TV, εξαρτήµατα αυτοκινήτων, κλπ. Εικ. Πλαστικά ποτηράκια µιας χρήσης 7. NYLON-6 και NYLON-66 (πολυαµίδια) Χρησιµοποιείται σε εµπορικές πλαστικές και συνθετικές ίνες. Εικ. Νάιλον ρολό διάφανο 8. Πολυτερεφθαλικό αιθυλένιο (Polyethylene Terephthalate, PET) Χρησιµοποιείται σε φιλµ, δοχεία, ίνες, κλπ. Εικ. Πλαστικά δοχεία Εικ. Φωτογραφικό φιλµ 9. Πολυκαρβονικά (Polycarbonate, PC) Χρησιµοποιούνται στους δίσκους Compact (CD), στις οπτικές ίνες 10. ιφαινόλη Α 27

ιάφορα είδη πλαστικών που χρησιµοποιούνται για τη συσκευασία τροφίµων, µεταφέρουν επικίνδυνες τοξικές χηµικές ουσίες, µια από αυτές είναι και η ιφαινόλη Α. Γι αυτό θα πρέπει να προσεχθεί µε µεγαλύτερη ευθύνη η χρησιµοποίησή τους. Τα πλαστικά αυτά µπορούν να αναγνωριστούν από το σύµβολο PC, τον αριθµό 3,6 και 7, που αναγράφονται πάνω στις συσκευασίες των προϊόντων. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι κάτω από ειδικές συνθήκες, κυρίως της θερµοκρασίας, η ιφαινόλη Α µπορεί να εισχωρήσει στις τροφές και στη συνεχεία να απορροφηθεί από τον ανθρώπινο οργανισµό. Σε κανένα κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχει οριστεί ακόµα µία κατάλληλη νοµοθεσία που να υποχρεώνει τις βιοµηχανίες να αποδεικνύουν ότι τα προϊόντα τους είναι ασφαλή για τον ανθρώπινο οργανισµό. Από βρεφικά µπιµπερό µέχρι φακούς, DVD και CD. Πέντε κιλά συντηρητικά αναλογούν σε κάθε Έλληνα και 73 σταθερές χηµικές ουσίες εντοπίστηκαν στο αίµα των Ευρωπαίων πολιτών. Μεταξύ αυτών και η γνωστή και µη εξαιρετέα ιφαινόλη Α. Η οργανική αυτή ουσία χρησιµοποιείται στο εµπόριο εδώ και 50 χρόνια. Την συναντάµε πολύ συχνά σε πολλά υλικά και σκεύη από πλαστικό, όπως στα γυαλιά ηλίου, σε δοχεία για νερό και τρόφιµα, σε εµφυτεύσεις δοντιών, σε αθλητικούς εξοπλισµούς, σε ιατρικές συσκευές, σε φακούς επαφής, στα CD, σε οικιακά ηλεκτρικά σκεύη, σε παιδικά παιχνίδια, και στα θήλαστρα (µπιµπερό) των βρεφών. Στις ΗΠΑ παράγεται το 50% περίπου της ουσίας αυτής, από την οποία το 72% καταναλώνεται για την κατασκευή πολυανθρακικών πλαστικών και το 21.5% για εποξικές ρητίνες. Πλαστικό και Περιβάλλον Τα πλαστικά υλικά είναι πολύ ανθεκτικά στη διάβρωση και συχνά όταν βρίσκονται ανεξέλεγκτα στο φυσικό περιβάλλον προκαλούν αντιαισθητικό και δυσάρεστο αποτέλεσµα. Γνωστό είναι επίσης, πώς κάποια πλαστικά όταν καίγονται απελευθερώνουν τοξικούς ατµούς. H παραγωγή του πλαστικού υλικού γίνεται από το πετρέλαιο και έτσι η χρήση του επιβαρύνει σηµαντικά το περιβάλλον καθώς και η διάσπασή του στη θάλασσα απαιτεί δέκα µε είκοσι χρόνια περίπου. Αν τα πλαστικά δεν ανακυκλώνονται, προκαλούν σηµαντικό περιβαλλοντικό πρόβληµα. Τα πλαστικά απορρίµµατα διακρίνονται σε κάποιες κατηγορίες ανάλογα µε τις πηγές από τις οποίες προέρχονται: Βιοµηχανικά (απόβλητα παραγωγής) Εµπορικά (πλαστικά από εµπορικά καταστήµατα, υπηρεσίες κλπ.) Σπιτικά (υλικά συσκευασίας, οικιακά σκεύη) 28

Πλαστικά από οικοδοµές, κατασκευές (πλαστικά ηλεκτρικών εφαρµογών, πλαστικά πατώµατα, ταπετσαρίες) Πλαστικά από εξειδικευµένες πηγές (δοχεία χηµικών) Η πλαστική συσκευασία έχει τον κυριότερο λόγω στα πλαστικά απορρίµµατα διότι είναι εύχρηστη και χρησιµοποιείται ευρέως σε πολλούς τοµείς της καθηµερινότητας. Αξίζει να σηµειωθεί ότι περίπου 2.000 πλαστικές σακούλες και µπουκάλια συναντώνται ανά τετραγωνικό χιλιόµετρο στη Mεσόγειο, ενώ χιλιάδες θαλασσοπούλια µπλέκονται µε πλαστικές σακούλες και οδηγούνται σε πνιγµό από αυτές. Περίπου 200 θαλάσσια είδη πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω της κατάποσης πλαστικών συσκευασιών. Οι πλαστικές σακούλες αποτελούν το 15% όλων των «απορριµµάτων» που εκβράζονται κάθε χρόνο στις παραλίες. Σύµφωνα µε έρευνες, ένα πλαστικό µπουκάλι, του οποίου η χρήση περιορίζεται σε µερικά λεπτά της ώρας, χρειάζεται µέχρι και 450 χρόνια να διασπαστεί. Θα µπορούσαµε να αντικαταστήσουµε τις πλαστικές σακούλες µε κάποιο άλλο υλικό; Αν δεν είναι πλαστικές τότε τι θα είναι; 1. Μήπως χάρτινες; 2. Μήπως υφασµάτινες; 3. Μήπως βιοδιασπώµενες από φυσικά πολυµερή; 4. Μήπως φωτοδιασπώµενες από ορυκτά πολυµερή; 1. Χάρτινες, επειδή ανακυκλώνονται ευκολότερα και δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον Ένας τόνος χαρτί για να παραχθεί χρειάζονται: 4 τόνοι δένδρα. 28 τόνοι νερό, το οποίο δηλητηριάζεται από βαρέα µέταλλα. Προστίθενται βαρέα µέταλλα που µολύνουν το νερό. Το βάρος τις χάρτινης πρέπει να είναι τουλάχιστον 10 φορές µεγαλύτερο από αυτό της πλαστικής για τις ίδιες αντοχές. Η ηλεκτρική ενέργεια για την παραγωγή του χαρτιού είναι πολύ µεγαλύτερη αυτής του πλαστικού. 2. Υφασµάτινες Φτιαγµένες από λινό ή βαµβάκι από υλικά δηλαδή που δεν ανακυκλώνονται ενώ κατά την βιολογική τους αποδόµηση παράγουν µεγάλες ποσότητες CO2 που επιδεινώνουν το πρόβληµα του φαινοµένου του θερµοκηπίου. 3. ιασπώµενες από φυσικά πολυµερή Οι σακούλες αυτές: Έχουν µικρότερες αντοχές άρα απαιτείται περισσότερη πρώτη ύλη για το ίδιο αποτέλεσµα εν σχέση µε τις πλαστικές. 29

Η διαδικασία παραγωγής της βιοπλαστικής πρώτης ύλης είναι πολύπλοκη και αυτό έχει σαν αποτέλεσµα να είναι πολύ ακριβές (3,5 φορές επάνω εν σχέση µε τα πλαστικά) Η διαδικασία συγκέντρωσης πρώτων και βοηθητικών υλικών έχει µεταφορικές επιβαρύνσεις πολύ µεγαλύτερες εν σχέση µε τα πλαστικά µε ότι αυτές οι µεταφορές συνεπάγονται για το περιβάλλον. Απαιτούνται µεγάλες ποσότητες νερού για την καλλιέργεια των γεωργικών προϊόντων. Αλλά το σηµαντικότερο όλων : εν υπάρχουν εδαφικές εκτάσεις για την ανάπτυξη τέτοιων καλλιεργειών. 4. Φωτοδιασπώµενες Είναι σακούλες από ορυκτά πολυµερή (πετρέλαιο) στα οποία έχουν προστεθεί ειδικοί διασπαστές - καταλύτες που εκβιάζουν την αποδόµηση του πλαστικού µετά από ορισµένο χρονικό διάστηµα. Ανάλογα µε το ποσοστό του διασπαστού καταλύτου που προστίθεται στην πρώτη ύλη η αποδόµηση ξεκινά µετά από 6-18 µήνες περίπου. Με τα σηµερινά δεδοµένα που η έρευνα έχει εξασφαλίσει σε εµάς φαίνεται ότι είναι η πλέον πρακτική λύση γιατί: Είναι πρακτικές και λειτουργικές όπως οι πλαστικές σακούλες. Έχουν τις ίδιες αντοχές όπως και οι πλαστικές σακούλες. Συνεχίζουν να είναι χαµηλού κόστους όπως και οι πλαστικές σακούλες ( η επιβάρυνση λόγω προσθέτου είναι σε επιτρεπτά όρια, αξίζει δηλαδή µία µικρή επιβάρυνση του τελικού προϊόντος αν αναλογισθούµε τα οφέλη που θα προκύψουν για το περιβάλλον). ιατηρούνται οι θέσεις εργασίας για περίπου 35.000 εργαζόµενους. Άρα δύο λύσεις µπορούν να δοθούν.είτε να ανακυκλώνονται τακτικά είτε να αντικατασταθούν από βιοδιασπώµενα υλικά Η ανακύκλωση των πλαστικών υλικών Το πλαστικό είναι ένα από τα πιο συνηθισµένα υλικά που χρησιµοποιούνται στην κατασκευή ρούχων, συσκευασιών, παιχνιδιών και επίπλων. Ακόµα και µέρη των διαστηµοπλοίων κατασκευάζονται από πλαστικό. Είναι ελαφρύ και δεν σπάει εύκολα. Η ανακύκλωσή του είναι η πιο σηµαντική διαδικασία όσον αφορά την διαχείριση των πλαστικών, αλλά υπάρχουν πολλά εµπόδια στην ολοκλήρωσή της διότι: 1) Η συλλογή των πλαστικών αποβλήτων είναι δύσκολη. 2)Στη διάρκεια της διαδικασίας ένα ποσοστό των απορριµµάτων παραµένει ως απόβλητο εξαιτίας των ουσιών που περιέχουν τα πλαστικά. 3) εν µπορεί να πραγµατοποιηθεί ανακύκλωση εάν δεν προηγηθεί διαχωρισµός των διαφορετικών ειδών πλαστικού. Τα ΡΕΤ, ΡΡ, PVC, ΡΕ δεν µπορούν να αναµειχθούν ώστε να παραχθεί 30

δευτερογενής ύλη ενώ το PVC δεν πρέπει να ανακυκλωθεί. Μετά το διαχωρισµό τους τα πλαστικά µπορούν να αξιοποιηθούν: α) για την κατασκευή προϊόντων µε παραπλήσιες ιδιότητες µε τα παρθένα υλικά και προϊόντων µε ιδιότητες κατώτερες των παρθένων υλικών, β) ως καύσιµα για την παραγωγή θερµότητας, γ) για την παραγωγή οργανικών ενώσεων, µε πυρόλυση και χηµική ανακύκλωση Γενικά, η ανακύκλωση των πλαστικών έχει σαν στόχο: να «κάνει οικονοµία» σε όσο περισσότερη ενέργεια γίνεται να µειώσει τον όγκο των απορριµµάτων την προστασία του περιβάλλοντος. Για να λειτουργήσει αποδοτικά ένα πρόγραµµα ανακύκλωσης σε µία κοινωνία πρέπει να συνεργαστούν κάποιοι παράγοντες και αυτοί είναι: Οι καταναλωτές Οι οργανισµοί για την προστασία του περιβάλλοντος Η αρµόδια διοίκηση Η ανάπτυξη της τεχνολογίας Η παγκόσµια ετήσια κατανάλωση πλαστικών υλικών έχει αυξηθεί από 5.000.000 τόνους στη δεκαετία του '50 σε 100.000.000 τόνους στις µέρες µας. Μελέτες έδειξαν ότι η ανακύκλωση πλαστικών µπουκαλιών είναι τεράστια πηγή εξοικονόµησης ενέργειας, καθώς η συνολική ενέργεια που χρειάζεται για να ανακυκλωθεί ένα πλαστικό µπουκάλι είναι µηδαµινή αν συγκριθεί µε την ενέργεια που καταναλώνεται για την κατασκευή του. Επίσης τα δηλητηριώδη αέρια που διοχετεύονται στο περιβάλλον κατά την ανακύκλωση πλαστικών µπουκαλιών είναι ελάχιστα συγκρινόµενα µε αυτά που εκπέµπονται κατά την εξ' αρχής κατασκευή τους. Η επαναχρησιµοποίηση του πλαστικού είναι προτιµότερη καθώς εκπέµπονται στο περιβάλλον λιγότερα χηµικά και χρησιµοποιούνται λιγότεροι πόροι. Υπόδειγµα ευαισθητοποιηµένης χώρας αποτελεί η Ελβετία: Η Ελβετία είναι δικαιολογηµένα περήφανη για τις επιδόσεις της. Ο µέσος Ελβετός δεν πετάει ποτέ γυαλί ή χαρτί. Υπάρχουν κάδοι για 71 µεταχειρισµένα µπουκάλια σε κάθε σούπερ µάρκετ στα οποία παραδίδονται και οι µεταχειρισµένες άχρηστες µπαταρίες. Όσοι έχουν κήπους µπορούν να αφήνουν στο πεζοδρόµιο, όχι πεταµένα φυσικά, κλαδιά ή ξερά φύλλα τα οποία οι δηµοτικές αρχές µαζεύουν δύο φορές το µήνα. Τα πλαστικά µπουκάλια που χρησιµοποιούνται στην Ελβετία προέρχονται κατά 80% από την ανακύκλωση, ποσοστό πολύ υψηλότερο από το µέσο όρο στην Ευρώπη που είναι 20 ως 40%. (Άρθρο του Τάσου Σαραντή στην Ηµερησία, 28/06/2005) Αγγλία: Στο Γιοκσάϊρ της Αγγλίας ανακυκλώνοντας πλαστικές φιάλες από PET για την κατασκευή παντελονιών. Μια άλλη µέθοδος είναι η εκ νέου επεξεργασία απορριµµάτων που περιέχουν πλαστικά, έτσι ώστε να κατασκευαστούν σβόλοι στερεών καυσίµων. Ένα τέτοιο παράδειγµα αποτελεί 31

το εργοστάσιο καυσίµων στο Νιούπορτ της Βρετανίας. Το Μάιο του 1989 το Σέφιλντ κέρδισε το τίτλο της πρώτης πόλης ανακύκλωσης της Βρετανίας, σε µια µεγάλη καµπάνια της οργάνωσης, Φίλοι της Γης για την σωστή αξιοποίηση των απορριµµάτων. Αρκετές γνωστές επιχειρήσεις διαφηµίζουν σ όλο τον κόσµο της προσπάθειες τους για την προώθηση αποτελεσµατικών προγραµµάτων ανακύκλωσης. Η Κόκα Κόλα για παράδειγµα συνεργάστηκε µε άλλους οργανισµούς για να πραγµατοποιηθεί ένα αποδοτικό πρόγραµµα ανακύκλωσης του PET. Πρόβλημα διαχείρισης των πλαστικών απορριμμάτων Σε πολλά µέρη του κόσµου παρουσιάζεται σοβαρό πρόβληµα ως προς τον τρόπο διαχείρισης των αποβλήτων γενικά, και ειδικότερα των αποβλήτων που χρειάζονται τον περισσότερο χρόνο για να διασπαστούν, όπως είναι τα πλαστικά. Από τη δεκαετία του 1980 ήδη ξεκίνησε να εµφανίζεται το πρόβληµα της έλλειψης χώρου απόθεσης των απορριµµάτων σε όλο το δυτικό κόσµο. Η ραγδαία αύξηση των απορριµµάτων οδήγησε σε αυξηµένη ανάγκη για δηµιουργία χωµατερών. Το γεγονός αυτό µεγαλώνει ακόµα περισσότερο τη ρύπανση του περιβάλλοντος που προκαλούν τα συσσωρευµένα απορρίµµατα. Ταυτοχρόνως, κατά την αποτέφρωση των πλαστικών απορριµµάτων, καταναλώνονται γιγάντια ποσά ενέργειας. Στις χώρες του υτικού κόσµου το πρόβληµα είναι έντονο και ήδη αναζητούνται τρόποι αντιµετώπισης. Στους τρόπους επίλυσης που πραγµατοποιούνται σε κάθε περίπτωση, η ύπαρξη πλαστικών απορριµµάτων δυσχεραίνει τη διαδικασία της διάσπασης, τη στιγµή που τα πλαστικά απορρίµµατα παραµένουν στο περιβάλλον και το ρυπαίνουν για εκατοντάδες χρόνια. Από στατιστικά στοιχεία που δόθηκαν και αφορούν τις Η.Π.Α. από το αρµόδιο Υπουργείο (Office of Solid Waste and Emergency Response) παρατηρήθηκε µια ραγδαία αύξηση στο σύνολο των απορριµµάτων της τάξης του 30% από το 1960 ως το 2000. Το 1960, τα πλαστικά αποτελούσαν µόνο το 1% του συνόλου των απορριµµάτων. Το 2000, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε κατά 10.7%. Από αυτό, σχεδόν το 50% αποτελούσαν δοχεία και υλικά συσκευασίας. Στην Ελλάδα το πρόβληµα της διαχείρισης των αποβλήτων υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια και σύµφωνα µε τη σχετική νοµοθεσία [Νόµος 2939/6-8-2001] αναζητούνται νέοι τρόποι επίλυσης του προβλήµατος µε εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων, κυρίως των προϊόντων που χρησιµοποιούνται για λίγο και συχνά ή που η εναπόθεσή τους στο περιβάλλον επιφέρει σηµαντική ρύπανση όπως συσκευασίες και µεταχειρισµένα ελαστικά οχηµάτων ακόµα και των ίδιων των οχηµάτων και των εξαρτηµάτων τους µετά το τέλος του κύκλου ζωής τους. Τα παραπάνω είδη 32

αποβλήτων, καθώς και πολλά ακόµη, προέρχονται κυρίως από προϊόντα που κατασκευάζονται από πολυµερικά υλικά. Πλαστικά και ανακύκλωση Θεωρητικά, ένας µεγάλος αριθµός θερµοπλαστικών που χρησιµοποιούνται σε εφαρµογές γίνεται να ανακυκλωθούν. Όµως στις µέρες µας δεν είναι οικονοµικά συµφέρουσα η ανακύκλωση πλαστικών, εξαιτίας της ποικιλίας φυσικών και χηµικών ιδιοτήτων που έχουν. Η ανακύκλωση του πλαστικού τελείται σε ένα πολύ µικρό ποσοστό σήµερα ενώ το µεγαλύτερο πρόβληµα είναι η ποικιλία των πλαστικών υλικών και η δυσκολία στη συλλογή και στην αξιοποίησή τους. Αν δεν προηγηθεί ένα δαπανηρό στάδιο διαχωρισµού. Συγχρόνως, η ανακύκλωση δεν είναι εφικτή σε όλες τις περιπτώσεις, ενώ µετά το πέρας της διαδικασίας το υλικό υποβιβάζεται ως προς τις ιδιότητές του. Γενικά, η ανακύκλωση δεν λύνει το πρόβληµα της διαχείρισης των πλαστικών, απλά το επιβραδύνει, τη στιγµή που αργά ή γρήγορα, τα πλαστικά θα βρεθούν στους χώρους ταφής των απορριµµάτων. Εξάρτηση από το πετρέλαιο Κατά τα τελευταία χρόνια το κόστος του πετρελαίου έχει αυξηθεί αρκετά, προκαλώντας πάρα πολλά προβλήµατα σε ολόκληρο τον κόσµο. Είναι γνωστό ότι τα υπάρχοντα αποθέµατα πετρελαίου εξαντλούνται µε γοργούς ρυθµούς και για το λόγο αυτό αναζητούνται εναλλακτικές πηγές πρώτων υλών και ενέργειας. Τα πλαστικά αποτελούν µια υποκατηγορία προϊόντων τα οποία εξαρτώνται άµεσα από το πετρέλαιο αφού παράγονται από πετροχηµικά υλικά. Η εκµετάλλευση φυσικών πρώτων υλών µε σκοπό να δηµιουργηθούν νέα υλικά τα οποία θα αντικαταστήσουν σε ορισµένες εφαρµογές τα πλαστικά, αποτελεί µια λύση που αξίζει να υλοποιηθεί. Τα βιοδιασπώµενα πλαστικά που προέρχονται από φυσικές, ανανεώσιµες πρώτες ύλες, όπως το άµυλο, προσφέρουν µια λύση στην παγκόσµια εξάρτηση από το πετρέλαιο, καθώς και στην έλλειψή του, που ήδη έχει αρχίσει να γίνεται αισθητή. Η βιοδιάσπαση των πλαστικών Η βιοδιάσπαση των πλαστικών εξαρτάται κυρίως από τη χηµική δοµή τους και την σύνθεσή τους. Για αυτό το λόγο τα βιοαποικοδοµήσιµα πλαστικά ίσως να προέρχονται από φυσικά ή από συνθετικά πολυµερή. Τα «περιβαλλοντικά διασπώµενα πολυµερή» χωρίζονται σε 6 κατηγορίες ανάλογα µε το µηχανισµό διάσπασής τους, οι οποίες είναι οι εξής: Βιοδιασπώµενα (biodegradable) Κοµποστοποιήσιµα (compostable) Υδρο-βιοδιασπώµενα 33

(hydrobiodegradable) Φωτο-διασπώµενα (photodegradable) Φωτο-βιοδιασπώµενα (photobiodegradable) Βιοδιαβρώσιµα Τα υδρο-βιοδιασπώµενα πολυµερή διασπώνται µέσω υδρόλυσης και είναι αυτά που περιέχουν άµυλο ή παράγωγά του σε υψηλό ποσοστό. Τα φωτοδιασπώµενα πολυµερή διασπώνται µόνο µε την επίδραση ηλιακής ακτινοβολίας. Τα φωτο- βιοδιασπώµενα πολυµερή, αντιθέτως, δεν χρειάζονται τη συνεχή παρουσία φωτός. Η τεχνολογία τους βασίζεται στην προσθήκη ελάχιστης ποσότητας «διασπαστή» ο οποία εισαγόµενη στο πλαστικό κατά τη διαδικασία παραγωγής της πρώτης ύλης αλλάζει τη συµπεριφορά του πλαστικού. Τα φωτο-βιοδιασπώµενα πλαστικά, όταν εκτίθενται για κάποιο διάστηµα στον ήλιο, ακόµη και µε την ταφή, θα αποικοδοµηθούν µε την βοήθεια βακτηρίων και µυκήτων καθώς προηγούµενα ο «διασπαστής» έχει διασπάσει τα µακροµόρια του πλαστικού σε άλλα µικρότερα. Τα βιοδιαβρώσιµα πολυµερή διασπώνται από φυσικούς παράγοντες, κυρίως µε την παρουσία µικροοργανισµών. Τα περιβάλλοντα διάσπασης των φωτοδιασπώµενων και βιοδιαβρώσιµων πολυµερών είναι διαφορετικά και για το λόγο αυτό δεν ανήκουν στην κατηγορία των βιοδιασπώµενων πολυµερών. Η ανάπτυξη των βιοδιασπώµενων πολυµερών, δηλαδή των πολυµερών που προέρχονται συνήθως από ανανεώσιµες πρώτες ύλες και διασπώνται µετά την απόρριψή τους από µικροοργανισµούς που βρίσκονται στο περιβάλλον, αποτελεί µια εναλλακτική λύση στις εφαρµογές των κοινών πλαστικών, αφού έχουν όµοιες φυσικές και µηχανικές ιδιότητες µε τα συµβατικά πλαστικά και επιπλέον δίνουν λύση στο πρόβληµα της µόλυνσης του περιβάλλοντος, της εξοικονόµησης χώρου απόθεσης απορριµµάτων και απεξάρτησης από το πετρέλαιο. Τα βιοδιασπώµενα πολυµερή, σε αντίθεση µε τα κοινά πλαστικά, διασπώνται σε συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα σε διοξείδιο του άνθρακα, νερό και βιοµάζα. Η ανάπτυξη των καινοτόµων αυτών υλικών είναι σε εξέλιξη αρκετά χρόνια, συνεχίζοντας να αποτελεί πηγή ενδιαφέροντος για τους επιστήµονες και τους ερευνητές. Από στατιστικές µελέτες το 2002, βρέθηκε ότι η ζήτηση των βιοδιασπώµενων υλικών αυξάνεται σε ποσοστό 30% κάθε χρόνο. Προκειµένου να αποκτήσουν ευρεία αποδοχή από την αγορά, θα πρέπει να τηρούν κάποιες προϋποθέσεις, όπως να συµφωνούν µε τους διεθνείς κανόνες διασφάλισης ποιότητας, να διαθέτουν επιθυµητές ιδιότητες, να µορφοποιούνται µε συµβατικές µεθόδους µορφοποίησης και να πωλούνται σε ανταγωνιστική τιµή. Πρακτικά, τα βιοδιασπώµενα πολυµερή δεν πρόκειται αντικαταστήσουν τα συνθετικά πλαστικά, παρά µόνο σε συγκεκριµένες εφαρµογές, κυρίως µιας χρήσεως ή γρήγορης διάρκειας. Έτσι κι αλλιώς, τα κοινά πλαστικά αναµένεται να παραµείνουν σε χρήση για πολλά χρόνια ακόµη. Από τη στιγµή όµως που είναι γνωστό ότι η µόλυνση του περιβάλλοντος αυξάνεται µε γρήγορο ρυθµό και αρκετοί οργανισµοί και κράτη λαµβάνουν 34

µέτρα (συνήθως ανεπαρκή) για τον περιορισµό της, είναι χρήσιµο και θεµιτό για τις κοινότητες να υιοθετήσουν έναν τρόπο ζωής που θα αποσκοπεί στην «περιβαλλοντική αειφορία» χωρίς να χρειάζεται να κάνουν ριζικές περικοπές στις πολυτέλειες που ήδη παρέχονται από τα υπάρχοντα προϊόντα. Η ανακύκλωση του πλαστικού Η ανακύκλωση παίζει πολύ σηµαντικό ρόλο στην διαχείριση των πλαστικών αλλά δεν µπορεί να αντιµετωπίσει το σύνολο των υλικών συσκευασίας επειδή: Η συλλογή των πλαστικών αποβλήτων είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβληµα. Κατά την ανακύκλωση του πλαστικού περίπου το 15% των πλαστικών παραµένει ως απόβλητο εξαιτίας των ουσιών από τις οποίες αποτελούνται τα πλαστικά Με την ανακύκλωση δεν λύνουµε το πρόβληµα της ρύπανσης απλά το ελαχιστοποιούµε. εν µπορεί να πραγµατοποιηθεί ανακύκλωση εάν δεν χωρίσουµε τα διαφορετικά είδη πλαστικού. Τα ΡΕΤ, ΡΡ, PVC, ΡΕ δεν µπορούν να αναµειχθούν ώστε να παραχθεί δευτερογενής ύλη ενώ το PVC δεν πρέπει να ανακυκλωθεί. Υστερα από το διαχωρισµό τους τα πλαστικά µπορούν να χρησιµοποιηθούν: για την παραγωγή προϊόντων µε παραπλήσιες ιδιότητες µε τα παρθένα υλικά και προϊόντων µε ιδιότητες κατώτερες των παρθένων υλικών ως καύσιµα για την παραγωγή θερµότητας για την παραγωγή οργανικών ενώσεων, µε πυρόλυση και χηµική ανακύκλωση ως εδαφοβελτιωτικά σε γεωργικές εκµεταλλεύσεις Όλες οι παραπάνω µέθοδοι δηµιουργούν περιβαλλοντικά προβλήµατα και κοστίζουν ακριβά. Μείωση του κόστους γίνεται µε την συµµετοχή των καταναλωτών σε εκτεταµένα προγράµµατα συλλογής και διαχωρισµού των πλαστικών. Από όλα τα πλαστικά το ασφαλέστερο για το περιβάλλον είναι το ΡΕΤ λόγω της καθαρότητας του υλικού του και της µεγαλύτερης ευκολίας ανακύκλωσης. Στις µέρες µας υπάρχει η τεχνολογία παραγωγής ΡΕΤ πολλών χρήσεων για µπουκάλια. Οι συσκευασίες µπορούν µετά την πρώτη τους χρήση να γίνουν ξανά µπουκάλια, αφού η καθαρότητα του υλικού εγγυάται ένα προϊόν που θα έχει την ίδια χρήση. Τα θετικά από την ανακύκλωση πλαστικού είναι πολλά: Εξοικονοµούνται µη ανανεώσιµα ορυκτά καύσιµα και ενέργεια Μειώνεται η ποσότητα των στερεών κατάλοιπων που καταλήγουν στις χωµατερές και οι εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2), οξειδίου του αζώτου (NO) και διοξειδίου του θείου (SO2). 35

Όταν παράγουµε πλαστικές σακούλες από ανακυκλωµένο πλαστικό έχουµε τα εξής περιβαλλοντικά οφέλη: Μειώνουµε την κατανάλωση ενέργειας κατά δύο τρίτα Μειώνουµε την έκλυση τοξικών και επικίνδυνων αερίων Μειώνουµε τη χρήση του νερού σχεδόν κατά 90% Μειώνουµε την έκλυση διοξειδίου του άνθρακα κατά δυόµισι φορές Για κάθε τόνο ανακυκλωµένου πολυαιθυλενίου εξοικονοµούνται 1.8 τόνοι πετρελαίου, ενώ η ανακύκλωση ενός και µόνο πλαστικού µπουκαλιού εξοικονοµεί ενέργεια για να ανάψει µια λάµπα των 60 βατ για 6 ώρες!!! Η επιστήµη σήµερα έχει δώσει λύση στο πρόβληµα της ρύπανσης που προκαλείται χάρη στα πλαστικά. Πρόκειται για τα φωτο-βιοαποικοδοµήσιµα πλαστικά που έχουν τα εξής θετικά: Αποικοδοµούνται σε οποιοδήποτε εξωτερικό ή εσωτερικό χώρο Μπορούν να προγραµµατιστούν για τη διάρκεια ζωής τους Αντέχουν πιο πολύ, χρησιµοποιούνται πιο εύκολα και δεν κοστίζουν. Είναι πιο λεπτά και απαιτείται πιο λίγη πρώτη ύλη για την παραγωγή τους. Μπορούν να ανακυκλωθούν και να λιπασµατοποιηθούν Απαιτείται πιο λίγη ενέργεια για να παραχθούν και να µεταφερθούν. Είναι ασφαλή για απευθείας επαφή µε τρόφιµα και ιδανικά υλικά συσκευασίας κατεψυγµένων τροφίµων Η ανακύκλωση πλαστικού στην Ελλάδα και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες Ελλάδα: Στην Ελλάδα τα πλαστικά αποτελούν περίπου το 7-8% του βάρους των σκουπιδιών. Από το 7% που ήταν το 1985 στην Αθήνα το 1990 έφτασαν στο 10,5%. Στη χώρα µας η ανακύκλωση πλαστικών που γίνεται από τους Οργανισµούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης συναντάει σηµαντικές δυσκολίες. Η βασική δυσκολία που συναντάνε είναι η ποικιλία των διάφορων κατηγοριών και η δυσκολία διαχωρισµού τους. Ο Σύνδεσµος Βιοµηχανιών Πλαστικού Ελλάδος έχει ήδη στραφεί στην ανακύκλωση. Επίσης το 1990, ιδρύθηκε η Ελληνική Ένωση Ανακύκλωσης Πλαστικών από 20 εταιρίες. Τέλος αξίζει να σηµειώσουµε ότι η ανάκτηση πλαστικού και η χρησιµοποίηση του ως καύσιµο δοκιµάζεται και στην Ελλάδα, στη πειραµατική µονάδα µηχανικής ανακύκλωσης και λιπασµατοποίησης που λειτουργεί ο Ενιαίος Σύνδεσµος ήµων και Κοινοτήτων Νόµου Αττικής στα Άνω Λιόσια. Η Ελλάδα παραδέχεται ότι είναι 15 χρόνια πίσω από την υπόλοιπη Ευρώπη σε όλους τους τρόπους ανακύκλωσης και είναι πολύ απίθανο να επιτύχει τους στόχους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για το 2006. Στην Αθήνα οι κάδοι ανακύκλωσης που υπάρχουν σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις είναι σπάνιοι. Η ανακύκλωση δεν είναι στις προτεραιότητες ή συνήθειες του µέσου Αθηναίου. Οι σακούλες των σκουπιδιών περιέχουν χαρτιά, πλαστικά, µέταλλα 36

και γυαλιά, υλικά που ενώ θα µπορούσαν να ανακυκλωθούν καταλήγουν στις χωµατερές που φυσικά είναι γεµάτες. Το πιο περίεργο είναι ότι η Αθήνα διαθέτει µια από τις πιο σύγχρονες µονάδες ανακύκλωσης της Ευρώπης, η οποία υπολογίζεται ότι κόστισε 75 εκατοµµύρια ευρώ και η οποία δεν λειτουργεί Και ο λόγος που αυτή η µονάδα δεν είναι σε λειτουργία είναι οι ζηµιές που υπέστη από ένα βουνό σκουπίδια που έπεσε πάνω της. Η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις µεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών όσον αφορά στην ανακύκλωση απορριµµάτων. Το ποσοστό ανάκτησης στερεών αποβλήτων φτάνει µόλις το 20%, ενώ το υπόλοιπο 80% των σκουπιδιών οδηγείται σε υγειονοµική ταφή. Στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, το ποσοστό ανάκτησης φτάνει παραπάνω από το 70%. Ο κοινοτικός επίτροπος, αρµόδιος για το Περιβάλλον, απαντώντας σε κοινοβουλευτικό έλεγχο σχετικά µε τις επιδόσεις της Ελλάδας στην ανακύκλωση απορριµµάτων που άσκησε ο ευρωβουλευτής της Ν, καθηγητής, Γιώργος Παπαστάµκος, τόνισε ότι πρέπει να αλλάξουµε την νοοτροπία µας : «Αντί τα απόβλητα να αντιµετωπίζονται µόνο ως πρόβληµα, οφείλουν να θεωρούνται ως δυνητικά πολύτιµος πόρος». Σύµφωνα µε τη Eurostat, οι µέσοι όροι των 27 κρατών - µελών της Ε.Ε. το 2008 ήταν: 5,5% αποτέφρωση, 46% ανάκτηση, 48,5% διάθεση. Στην έκθεση για το 2011 προκύπτουν µερικές ανισότητες µεταξύ των χωρών. Πάντως, η ανακύκλωση των αστικών απορριµµάτων έχει διπλασιαστεί µέσα σε 10 χρόνια, από 19% σε 38% µεταξύ 1998-2007. ΗΠΑ: Το 1973 η πόλη του Berkeley στη Καλιφόρνια των Η.Π.Α. ήταν µία από τις πρώτες πόλεις που εφάρµοσαν πρόγραµµα ανακύκλωσης εφηµερίδων. Σήµερα το 28% των σκουπιδιών στις ΗΠΑ ανακυκλώνονται. Συγκεκριµένα, ανακυκλώνεται το 42% των χαρτιών, το 40% των πλαστικών µπουκαλιών, το 55% των κουτιών µπύρας και αναψυκτικών από αλουµίνιο, το 52% όλων των ηλεκτρικών ειδών. Το 1987 το απορριµµατοφόρο πλοίο Mobro 4000 µετέφερε τα απορρίµµατα από τη Νέα Υόρκη στη βόρεια Καρολίνα, όπου δεν τα δέχτηκαν. Έπειτα εστάλη στην Μπελίζ, όπου επίσης απορρίφθηκε. Τελικά το πλοίο επέστρεψε στη Νέα Υόρκη και τα απορρίµµατα αποτεφρώθηκαν. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε έντονες συζητήσεις για τη διάθεση και την ανακύκλωση των απορριµµάτων. Πριν από 20 χρόνια υπήρχε ένα µόνο πρόγραµµα για τη συλλογή και την ανακύκλωση ενω το 1998, υπήρχαν 9.000 και παράλληλα 12 χιλιάδες κέντρα ανακύκλωσης. Σήµερα, έχουν δηµιουργηθεί γύρω στις 480 µονάδες ανακύκλωσης υλικών. ανία: Τα σκουπίδια δεν είναι απλά σκουπίδια. Αυτή είναι η φιλοσοφία που επικρατεί σε µια από τις πιο «πράσινες» χώρες της Ευρώπης. Εδώ και δεκαετίες η ανία θεωρεί τα σκουπίδια της ως υλικά. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις χαράζουν αυστηρή πολιτική, αλλά οι δηµοτικές αρχές είναι αυτές που συλλέγουν τα σκουπίδια των νοικοκυριών. Σύµφωνα µε τα επίσηµα στοιχεία, το 31% των σκουπιδιών των νοικοκυριών ανακυκλώνεται, το 62% καίγεται και 37

το 6% καταλήγει σε χωµατερές. Γερµανία: Σε κάθε αυλή πολυκατοικίας υπάρχουν τουλάχιστον πέντε διαφορετικοί κάδοι για τα διαφορετικά σκουπίδια που προορίζονται για ανακύκλωση. Θεωρητικά, ένας γερµανικός νόµος υποχρεώνει τους πολίτες να πηγαίνουν τα «ιδιαίτερα τους σκουπίδια», µπαταρίες, χηµικές ουσίες κ.λ.π. σε ειδικά κέντρα ανακύκλωσης. Ο νόµος δεν υποχρεώνει τους πολίτες να ξεχωρίζουν τα σκουπίδια τους αλλά το 90% των Γερµανών το κάνουν οικειοθελώς. Ιταλία: Οι κανονισµοί για τη συλλογή και επεξεργασία απορριµµάτων είναι διαφορετικοί από περιοχή σε περιοχή. Στη Ρώµη όσοι δεν χωρίζουν σε κατηγορίες τα σκουπίδια τους και δεν τα τοποθετούν στους σωστούς κάδους, υποχρεούνται να πληρώσουν πρόστιµο 619 ευρώ, σε περίπτωση που οι κάδοι ανακύκλωσης βρίσκονται σε απόσταση 500 µέτρων από την εξώπορτα του σπιτιού τους. Οι δηµοτικές αρχές έχουν ήδη παραγγείλει 2.500 νέους κάδους που θα φέρουν διαφορετικά χρώµατα για τα διαφορετικά απορρίµµατα. 38

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΜΕΤΑΛΛΩΝ: Με τη διαλογή των ανακυκλώσιµων µετάλλων ( µπρούτζος, φωσφορούχος ορείχαλκος, χαλκός, αλουµίνιο, ζάµακ, µόλυβδος, ψευδάργυρος, σίδηρος) προστατεύουµε το περιβάλλον. Για αυτό δεν πρέπει να τα αντιµετωπίζουµε ως σκουπίδια αλλά ως πρώτη ύλη. Ποια είναι η έννοια της ανακύκλωσης; Με την ανακύκλωση έχουµε τη δυνατότητα να ξανά χρησιµοποιήσουµε διάφορα αντικείµενα τα οποία θεωρούµε άχρηστα και καταλήγουν στα σκουπίδια, µε µοναδικό αποτέλεσµα την επιβάρυνση του περιβάλλοντος. Συνεπώς, θα πρέπει να ενισχύουµε τη διαδικασία της ανακύκλωσης διότι τα θετικά στοιχεία της είναι αναµφισβήτητα πάρα πολλά. Συγκεκριµένα, τα προϊόντα ανακύκλωσης αποτελούν χρήσιµα υλικά για την καθηµερινότητα µας καθώς δε χάνουν την αξία τους. Επιπλέον, η ανακύκλωση µπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικερδής για όσους ασχολούνται µε αυτή. Τέλος, µέσω της ανακύκλωσης, τα υλικά επανέρχονται στην αρχική τους µορφή. Τα απορρίµµατα που προορίζονται για ανάκτηση ή ανακύκλωση προέρχονται από τρεις κυρίως πηγές. Πρώτον από τις µεγάλες βιοµηχανίες που αφήνουν πολλά µεταλλικά κατάλοιπα δεύτερον τα διάφορα συνεργεία αυτοκινήτων και τρίτον τις κατεδαφίσεις κτιρίων και τη διάλυση εξοπλισµών που περιέχουν µέταλλα. Υπάρχουν αρκετές εταιρίες που συλλέγουν και επεξεργάζονται σηµαντικές ποσότητες µετάλλων σε διάφορες µορφές όπως scrap κ.α. και κατόπιν τις οδηγούν στους αρµόδιους αποδέκτες(π.χ.ειδικά πιεστήρια,κ.λ.π.) προς ανακύκλωση. Μερικές από τις κατηγορίες µετάλλων που διαχειρίζονται είναι ο χαλκός (σκράπ, τέφρες, λιµδούρες), ο ορείχαλκος, το αλουµίνο (σκραπ, γρέζια, τσίγκος offset αλουµινίου) και τα καλώδια (ανάµεικτα) Η ανακύκλωση από τα αρχαία χρόνια Η ανακύκλωση είναι ένας όρος που µπήκε στη ζωή µας τις τελευταίες δεκαετίες µε αφορµή τα περιβαλλοντικά προβλήµατα, που δηµιούργησε στον πλανήτη o άνθρωπος µε την κακή και άσκοπη κάποτε χρήση των φυσικών πόρων. Η ανακύκλωση όµως, ως λειτουργία, είναι µία πανάρχαια υπόθεση που ξεκινά µαζί µε τη ζωή στον πλανήτη. Χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτελεί η αέναη λίπανση της χλωρίδας από νεκρούς οργανισµούς, περιττώµατα, σεσηπότα οργανικά υλικά. Ακόµα και ο µαύρος χρυσός, τόσο σηµαντικός στη σύγχρονη οικονοµία, είναι προϊόν ανακύκλωσης. Ο αρχαιότερος επαγγελµατίας ανακυκλωτής είναι ο παλιατζής. Αυτοί οι άνθρωποι χωρίς να έχουν σπουδάσει κάτι σχετικό, ασυνείδητα, ανακύκλωναν 39

µέταλλα. Παρατηρούµε λοιπόν, ότι τα κριτήρια για την ανακύκλωση του µετάλλου δεν ήταν περιβαλλοντικά αλλά οικονοµικά. Μεταλλουργία είναι ένας κλάδος της επιστήµης των υλικών σχετικός µε την παρασκευή µετάλλων και κραµάτων από µεταλλεύµατα ή άλλες πρώτες ύλες, καθώς και την κατεργασία των µετάλλων και των κραµάτων για την τροποποίηση των ιδιοτήτων αυτών των υλικών. Αναλόγως, ο κλάδος της µεταλλουργίας διακρίνεται σε εξαγωγική µεταλλουργία και µεταλλογνωσία ή φυσική µεταλλουργία. εδοµένου ότι η ζήτηση σε µέταλλα δεν µπορεί να καλυφθεί από την παραγωγή των µεταλλείων, ένα µεγάλο ποσοστό από αυτά παράγονται από την ανακύκλωση παλαιοµετάλλων (σκραπ). Για παράδειγµα, το 55% του µολύβδου παράγεται από ανακύκλωση (κυρίως παλιές µπαταρίες αυτοκινήτων). Παροµοίως, από ανακύκλωση παράγονται το 40% του χαλκού, το 32% του χάλυβα, το 30% του αλουµινίου, το 25% του νικελίου και µόλις το 1% του ψευδαργύρου. Μεταλλικά αντικείµενα Μία άλλη µεγάλη κατηγορία αντικειµένων που υπέστησαν και εξακολουθούν να υπόκεινται σε ανακύκλωση είναι γενικά τα µετάλλινα. Η δυνατότητα τήξης αχρηστευµένων µεταλλικών και απόκτησης υλικού για την κατασκευή νέων παραδίδεται και στη βιβλιογραφία. Γνωρίζουµε επίσης ότι ασκήθηκε σε όλη την αρχαιότητα και µέχρι την πρόσφατη ιστορία µας γνωστό είναι το επεισόδιο των αγωνιστών της Επανάστασης του 1821, οι οποίοι πολιορκώντας τους Τούρκους που είχαν κλειστεί στην Ακρόπολη, τους έδιναν µολύβι για τα βόλια τους, για να µην αποδοµήσουν τα µνηµεία της προκειµένου να χρησιµοποιήσουν για το σκοπό αυτό τους µολύβδινους συνδέσµους των αρχαίων οικοδοµηµάτων. Εκτός από την τήξη και την επαναχρησιµοποίηση των µετάλλινων αντικειµένων, όταν αυτό ήταν δυνατόν τα συγκολλούσαν και τα χρησιµοποιούσαν εκ νέου, γεγονός που καταγράφεται κυρίως σε τάφους, όπου τέτοια επισκευασµένα αντικείµενα δίδονταν ως κτερίσµατα στους νεκρούς. Τα µέταλλα τα οποία χρησιµοποιούµε χωρίζονται σε δύο µεγάλες κατηγορίες τα µη σιδηρούχα και τα σιδηρούχα µέταλλα. Η πρώτη κατηγορία περιλαµβάνει τον µπρούτζο (παλαιά υδραυλικά), το χαλκό (παλαιά υδραυλικά ), το αλουµίνιο (προφίλ λιθογραφικό ) και το ζαµακς (από την βιοµηχανία ). Η δεύτερη κατηγορία περιλαµβάνει το σίδηρο, το ανοξείδωτο και το µαντέµι. 40

Τα στάδια ανακύκλωσης είναι τα εξής. Πρώτα από όλα είναι η προσεκτική διαλογή και καθαρισµός των ξένων υλών του σιδήρου και των πλαστικών. Στην συνέχεια τοποθετούνται σε ξεχωριστά κέντρα διαλογής ανά µέταλλο και µετα τα λιώνουµε σε ξεχωριστό φούρνο, τα καθαρίζουµε, τα ελέγχουµε στο χηµείο µας και τα εµπλουτίζουµε µε στοιχεία η ποσοστά βασικών µετάλλων που τους λείπουν. Ύστερα µε ειδικά λιπάσµατα ανά µέταλλο, βγάζουµε από µέσα ξένες ύλες όπως άνθρακα, λάδι, αέρια, ασβέστιο κ.λ.π. Μετά τα µέταλλα σε µορφή ραβδων, συσκευάζονται ανά κιλά παραγγελίας για άµεση παράδοση σε εργοστάσια παραγωγής φωτιστικών, ποµόλων, είδη λαικής τέχνης, τουριστικών κ.λ.π. Τέλος το αντικείµενο µεταφέρεται στο εµπορικό κατάστηµα έως ότου πωληθεί στον καταναλωτή. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ & ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΜΕΤΑΛΛΩΝ Σε εργοστάσια επεξεργασίας µετάλλων υπάρχουν µηχανήµατα κοπής (plasma cutting, παντογράφος) που παράγουν καπναέρια, σκόνη και γρέζια, τα οποία πρέπει να συλλεχθούν µέσω φίλτρων και κυκλωνίων.επιπλέον σε χυτήρια και σε εργοστάσια διέλασης µετάλλων χρειάζονται σακόφιλτρα µεγάλου µεγέθους για να απάγουν σκόνη και καπναέρια από τους κλιβάνους.σε εργοστάσια ανακύκλωσης µετάλλων και ελαστικών χρειάζονται σπαστήρες shredder, µαγνητικοί διαχωριστές, κόσκινα και φίλτρα. Το προϊόν διακινείται πάνω σε µεταφορικές ταινίες. Το αλουµίνιο µετά τον σίδηρο είναι το µέταλλο που χρησιµοποιούµε περισσότερο από όλα τα άλλα. Η βιοµηχανική παραγωγή του αλουµινίου ξεκίνησε το 1886 και το 1900 η ετήσια παραγωγή του είχε φθάσει τους 1.000 τόνους. Στα τέλη του 20ου αιώνα η ετήσια παραγωγή αλουµινίου άγγιξε τα 32.000.000 τόνους! Είναι ένα µέταλλο που αφθονεί στον πλανήτη µας αλλά η εξόρυξή του γίνεται µόνο σε συγκεκριµένες περιοχές. Η παραγωγή του αλουµινίου είναι δαπανηρή και επιβαρυντική για το περιβάλλον διότι η εξόρυξη του βωξίτη καταστρέφει τη φυσική βλάστηση. Συνεπώς παράγονται µεγάλες ποσότητες σκουριάς που ρυπαίνουν το έδαφος και τις ακτές. Οι 41

επιστήµονες εκτιµούν ότι τα κοιτάσµατα βωξίτη θα εξαντληθούν στα επόµενα 50 ή το πολύ 100 χρόνια αν συνεχίσουµε τις εξορύξεις µε τους σηµερινούς ρυθµούς. Με την ανακύκλωση ενός τόνου αλουµινίου έχπυµε τη δυνατότητα να µειώσουµε τον όγκο των σκουδιπιών, να εξοικονοµίσουµε το 95% της ενέργεις που χρειάζεται για την παραγωγή του από καθαρή πρώτη ύλη και τέλος να εξοικονοµίσουµε τέσσερις τόνους βωξίτη, πεντακόσια κιλά σόδας, εκατό κιλά ασβεστόλιθου, εφτακόσια κιλά πετρελαίου και τριανατα πέντε κιλά φθοριούχου αλουµινιίου. Ένα βασικό είδος µετάλλου που πρέπει να κάνουµε ανακύκλωση είναι το σκραπ. Το σκραπ είναι αυτά που εµείς ονοµάζουµε παλιοσίδερα. Το παίρνουµε από µεγάλες βιοµηχανίες που αφήνουν πολλά µεταλλικά κατάλοιπα, από την κατεδάφιση κτιρίων και από τους πλανόδιους συλλέκτες παλιοσιδέρων. Το 1919 ιδρύθηκε η Οµοσπονδία Σκραπ. Εκεί χρησιµοποιούσαν σφυριά, σιδεροπρίονα, σµίλες, φτυάρια, αξίνες, καροτσάκια κι άλογα για να θρυµµατίζουν και να µεταφέρουν το σκραπ. Σήµερα οι σύγχρονες βιοµηχανίες χρησιµοποιούν υδραυλικά ψαλίδια, µεταλλοθραύστες και πολτοποιητές για την επεξεργασία του σκραπ. Ανακύκλωση και Οικονομία Εκτός από τη µεγάλη οικολογική της αξία, η ανακύκλωση συµβάλλει στην οικονοµική ενίσχυση, καθώς εξοικονοµούµε πρώτες ύλες, προστατεύουµε νέες θέσεις εργασίας στις βιοµηχανίες και συµβάλλουµε στην προστασία της εθνικής µας οικονοµίας. Ενδεικτικά αναφέρουµε ότι λιώνοντας τα µέταλλα στην Ελλάδα συµβάλουµε στην αύξηση του Α.Ε.Π καθώς και ότι πουλώντας ένα κιλό παλαιά µέταλλα συµβάλουµε στην ανακύκλωση ενώ ταυτόχρονα ενισχύουµε τον Εθνικό µας πλούτο. Μην σπαταλάς τα µέταλλα! Η εξαγωγή τους σε ξένες χώρες ζηµιώνει την Ελλάδα! Η ανακύκλωση του µετάλλου επιφέρει οφέλη περιβαλλοντικά όπως η κατανάλωση λιγότερης ενέργειας. Επιπροσθέτως µε την ανακύκλωση του µετάλλου εξοικονοµούµε ενέργεια αφού παραλείπονται τα δύο πρώτα στάδια επεξεργασίας του µετάλλου (εξόρυξη και διαχωρισµός κράµατος) και περνάµε κατευθείαν στη µορφοποίηση του υλικού. Ένα ακόµα όφελος είναι η κατανάλωση λιγότερου πετρελαίου. Εφόσον παραλείπονται ορισµένα στάδια της επεξεργασίας του µετάλλου, οι εκποµπές ρύπων στην ατµόσφαιρα λιγοστεύουν, όπως και η υπερθέρµανση του πλανήτη. Η ανακύκλωση του µετάλλου είναι πολύ σηµαντική αφού τα µέταλλα αλλοιώνονται πολύ αργά (έως και αιώνες) και δεν µπορούν να γυρίσουν στο έδαφος όπου βρέθηκαν. Μοναδική εξαίρεση αποτελεί ο σίδηρος ο οποίος όταν σκουριάζει γίνεται θρύµµατα σε αντίθεση µε τον µπρούτζο που παραµένει αναλλοίωτος. Χαρακτηριστικά παραδείγµατα είναι ο µηχανισµός των Αντικυθήρων και τα µπρούτζινα αγάλµατα που βρίσκονται µέσα στη θάλασσα. Με την ανακύκλωση του µετάλλου λοιπόν, αποφεύγουµε τη συσσώρευση µετάλλων στον πλανήτη µας επί χιλιάδες χρόνια. 42

Τα οικονοµικά οφέλη που προκύπτουν από την ανακύκλωση µετάλλων είναι τα εξής:κάθε αλουµινένιο κουτί έχει µια χρηµατική αξία.όταν πετάµε ένα κουτί είναι σαν να πετάµε χρήµατα. Παίρνοντας µέρος στην ανακύκλωση κερδίζουµε αυτά τα χρήµατα που θα χρησιµοποιηθούν για εµάς, για να βελτιώσουµε την ποιότητα της ζωής µας. Ακόµα, µε την ανακύκλωση του µετάλλου έχουµε µεγάλο οικονοµικό όφελος, αφού εξοικονοµείται το 95% της ενέργειας που χρειάζεται για την παραγωγή του από πρώτες ύλες. Ταυτόχρονα,η ανακύκλωση ενός τόνου µετάλλου οδηγεί στην εξοικονόµηση: 4 τόνων βωξίτη,400 κιλών σόδας,100 κιλών ασβεστόλιθου και τέλος 700 κιλών πετρελαίου. Για παράδειγµα µε την ανακύκλωση 40 κιλών σιδήρου ή χάλυβα από τα κουτάκια αναψυκτικών εξοικονοµούµε: 144 κιλοβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας 63 λίβρες ή 20.630 κιλά γαιάνθρακα 112 λίβρες ή 36.675 κιλά σίδηρο 5,4 λίβρες ή 1.768 κιλά ασβεστόλιθο Αυξάνεται η κατά κεφαλή κατανάλωση αλουµινίου στην ελληνική Αγορά Σχήμα 3 Τα περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης των χρήσεων αλουµινίου στην ελληνική αγορά είναι ακόµη µεγάλα, παρόλο που η κατά κεφαλήν κατανάλωση έχει αυξηθεί σηµαντικά. Σήµερα οι µισές και πλέον ποσότητες που καταναλώνονται, προορίζονται για χρήσεις στην οικοδοµή µέσω κυρίως της κατασκευής των κουφωµάτων. Υπάρχει δηλαδή µία µεγάλη εξάρτηση της εγχώριας κατανάλωσης προϊόντων αλουµινίου από την οικοδοµή και την κατασκευή πορτοπαραθύρων, όπου στις δραστηριότητες αυτές πηγαίνει σύµφωνα µε τα τελευταία στοιχεία του 2000, το 60% περίπου των ποσοτήτων που απορροφούνται, όπως παρατηρούµε και στο παραπάνω γράφηµα. 43