ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΤΑΓΜΕΝΟ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΣΧΟΛΕΙΩΝ «ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΖΩΗΣ» ΤΟΥ Κ.Π.Ε. ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 4 ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΝΑΟΥΣΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΣ: ΜΠΟΥΖΔΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Το θέμα: «Βιοποικιλότητα Το Εργαστήρι της Ζωής» είναι μία ενότητα που περικλείει πολλά θέματα που έχουν να κάνουν με το άμεσο ενδιαφέρον των παιδιών. Οι εποχές και οι αλλαγές στη φύση τόσο στο ζωικό όσο και στο φυτικό βασίλειο είναι θέματα που εξάπτουν τη φαντασία τους και ασχολούνται πολύ ευχάριστα με αυτά. Από την αρχή της σχολικής χρονιάς και μέχρι το τέλος στο νηπιαγωγείο ότι έχει να κάνει με την παρατήρηση της ζωής των ζώων και των φυτών. Έτσι λοιπόν ένα τέτοιο θέμα πιστεύουμε πως είναι στα άμεσα ενδιαφέροντα των παιδιών και θα τους αρέσει πολύ. ΣΚΟΠΟΣ Βασικός σκοπός του περιβαλλοντικού προγράμματος που θέλουμε να υλοποιήσουμε είναι να γνωρίσουν τα παιδιά το μαγευτικό κόσμο των ζώων και των φυτών. Να τα αγαπήσουν, να τα σεβαστούν και να κατανοήσουν το σημαντικό ρόλο που παίζουν στην οικολογική ισορροπία της ζωής πάνω στον πλανήτη και το αντίκτυπο που έχει στη ζωή του ανθρώπου. Να κατανοήσουν πως η διατάραξη της οικολογικής ισορροπίας έχει ολέθριες συνέπειες στο περιβάλλον και κατ επέκταση στην υγεία του ανθρώπου. ΝΗΠΙΑ ΠΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ Μαριέττα Μπενζτάκη Μαριάννα Βασιλείου Ελένη Λαδά Κάτια Πετρά Δάφνη Σιώπη Εύα Ταμπάρη Στεφανία Τριανταφύλλου Κωνσταντίνος Ταούλας Μάνζτος Αντώνης Κολτσιάκης Πέτρος Κολτσάκης Παναγιώτης Καλπακίδης Αστέρης Χαράλαμπος Τεληγιαννίδης Κωσταντίνε Ασλάνι Γιώργος Μισαηλίδης ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να γνωρίσουν τα παιδιά τις αλλαγές στη φύση στις διάφορες εποχές τόσο στα ζώα όσο και στα φυτά. Να γνωρίσουν τους τρόπους αντιμετώπισης των φυτών και των ζώων των καιρικών φαινομένων που δημιουργούν οι αλλαγές στη φύση.
Να παραλληλίσουν τους τρόπους αυτούς με τις ετοιμασίες που έκαναν οι άνθρωποι τα παλιά χρόνια για να αντιμετωπίσουν αυτές τις αλλαγές. Να γνωρίσουν την ποικιλία της ζωής στο ζωικό και φυτικό βασίλειο, την αρμονία που υπάρχει στη φύση και να τη σεβαστούν. Να γνωρίσουν τους σπόρους, τα φυτά, τους καρπούς, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα λουλούδια. Να κατανοήσουν ότι το σποράκι είναι πηγή ζωής και να αντιληφθούν τη σημασία του για το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Να γνωρίσουν τις ανάγκες και την ανάπτυξη των φυτών και να την παρακολουθήσουν δημιουργώντας ένα μικρό φυτώριο. Να γνωρίσουν τα ήθη, τα έθιμα, μύθους και παραδόσεις που σχετίζονται με τις καλλιέργειες και τα φυτά και τη σημασία τους για τον άνθρωπο. Να καλλιεργηθεί η περιβαλλοντική τους συνείδηση μέσα από τις δράσεις που θα αναλάβουν. Να γνωρίσουν πώς δημιουργείται ένα δάσος. Να κατανοήσουν την σπουδαιότητά του και τα σημαντικά οφέλη του για τα ζώα και τον άνθρωπο. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Να είναι ικανά να παρατηρούν, να μελετούν και να καταγράφουν. Να δημιουργηθεί κλίμα επικοινωνίας και συνεργασίας με σκοπό την ανάληψη πρωτοβουλιών για δράση. Να αναπτύξουν την ικανότητα συνεργασίας και διαλόγου. Να συνδεθεί η σχολική ζωή με την καθημερινή ζωή. ΥΠΟΘΕΜΑΤΑ (ΠΟΙΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΑΜΕ) 1. Σπόροι, φυτά, καρποί, φρούτα, λαχανικά, λουλούδια 2. Αγροτικές ασχολίες 3. Περιβάλλον και φυτά άνθρωποι ζώα 4. Καλλιέργεια και περιβάλλον 5. Δάσος ζώα οφέλη στα ζώα και στον άνθρωπο
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ: Διαθεματικότητα Project (σχέδιο εργασίας) Έρευνα πεδίου Παρατήρηση Πείραμα Επίλυση προβλήματος Με γεωπόνο Με το Κ.Π.Ε. Νάουσας Με το Κ.Π.Ε Καστοριάς και ένταξη στο Εθνικό Θεματικό Δίκτυο «Βιοποικιλότητα Το Εργαστήρι της Ζωής» ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ Γλώσσα Προφορική επικοινωνία Φυσικές Επιστήμες Μελέτη Περιβάλλοντος Γεωγραφία Μαθηματικά Ιστορία Λαογραφία Μυθολογία Εικαστικά ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Από την αρχή της σχολικής χρονιάς οι αλλαγές του καιρού και της φύσης στάθηκε η αφορμή για να ασχοληθούμε με τα φυτά και την ανάπτυξή τους. Μία εκδρομή στο κοντινό πάρκο ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσουμε το πρόγραμμα αβίαστα και με ενθουσιασμό από μέρους των παιδιών. Συζητήσαμε για τους τρόπους που εφευρίσκουν τα φυτά για να προστατεύονται από το κρύο και για να πολλαπλασιάζονται. Βοηθοί τους σε αυτή την προσπάθεια είναι τα ζώα που χωρίς να το καταλάβουν βοηθούν στην εξάπλωσή τους. Μάθαμε για την ποικιλία των φυτών και έννοιες όπως πόα, θάμνος, δέντρο, δάσος, συστάδα κ.ά. Παρατηρήσαμε τα φύλλα τους και προσπαθήσαμε να δώσουμε όνομα ανάλογα με το σχήμα τους. Την άνοιξη παρατηρήσαμε λουλούδια και εντοπίσαμε τις διαφορές από τα δέντρα.
Συζητήσαμε γιατί ορισμένα δέντρα κιτρινίζουν τα φύλλα τους και πέφτουν και τι γίνονται αυτά. Μάθαμε ότι η φύση κάνει ανακύκλωση τα φυσικά υλικά για να ξαναχρησιμοποιήσει. Κατανοήσαμε έννοιες όπως φυλλοβόλο και αειθαλές και παίξαμε ένα σχετικό παιχνίδι αναγνώρισής τους στο γειτονικό πάρκο. Μας επισκέφτηκε ένας πατέρας που ήταν γεωπόνος και μας μίλησε με τη σειρά του για τα φυτά και τους καρπούς. Μας έφερε φρούτα εποχής για να τα δούμε και μας εξήγησε γιατί υπάρχουν τα κουκούτσια μέσα στο φρούτο. Συζητήσαμε για τις γεωργικές ασχολίες των ανθρώπων σε κάθε εποχή και πήραμε πληροφορίες από τους γονείς και τους παππούδες. Προσπαθήσαμε να καταλάβουμε ποιες από αυτές τις γεωργικές ασχολίες γίνονται τώρα και με ποια μέσα. Μάθαμε πώς βοηθούν μερικές φορές τα ζώα στις καλλιέργειες των ανθρώπων. Φυσικά μιλήσαμε και για τα ζώα που προετοιμάζονται για το χειμώνα και τι κάνουν για να προστατευτούν από το κρύο και το χειμώνα, μια εποχή που δεν βρίσκουν τροφή εύκολα στο δάσος. Συζητήσαμε για τα οφέλη του δάσους στον άνθρωπο και πόσο σημαντικό είναι να υπάρχουν ζώα μέσα σε αυτό γιατί ο ρόλος τους στην ανάπτυξή του είναι πολύ σπουδαίος. Αντίθετα με την καταστροφή του ή με την εξαφάνιση των ζώων κινδυνεύει και η ζωή του ανθρώπου. Αφορμή για συζητήσεις και προβληματισμό στάθηκαν τα φύλλα εργασίας του εκπαιδευτικού πακέτου «Τα Μυστικά του Δάσους» του Κ.Π.Ε. Καστοριάς που πραγματικά μας βοήθησαν πολύ και ήταν η αφορμή για πολλές δημιουργικές εργασίες που θα παραθέσουμε παρακάτω. Ο γεωπόνος μας εξηγεί για τα φυτά και μας μαθαίνει τα φθινοπωρινά φρούτα.
ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ Με αφορμή την επίσκεψη στο πάρκο παρατηρήσαμε τις αλλαγές στην φύση και παρατηρήσαμε το χώμα κάτω από τα δέντρα. Τι περιέχει, πώς είναι, γιατί είναι έτσι. Μάθαμε έννοιες όπως αποικοδόμηση φυσικών υλικών από τους αποικοδομητές, φυλλοστρωμνή, χούμος, φυσικό λίπασμα, χλωροφύλλη, σπόροι κ.λπ. Προσπαθήσαμε να βρούμε τα ζωύφια που αποικοδομούν τα φυσικά υλικά και στα δέντρα που βρίσκονται στην αυλή του σχολείου μας. Μαζέψαμε φύλλα και ότι σπόρους βρήκαμε στο έδαφος και τους συγκρίναμε με τους σπόρους των φρούτων που τρώγαμε στο σχολείο. Μετά από την επίσκεψη του γεωπόνου, έχοντας μαζέψει και διάφορους σπόρους από την εκδρομή μας, από το σπίτι και από το σχολείο, αποφασίσαμε να τους περιεργαστούμε καλύτερα και να δούμε τις ομοιότητες και τις διαφορές τους. Μαζέψαμε επίσης διάφορα φύλλα και τα παρατηρήσαμε. Δημιουργήσαμε ένα μικρό φυτώριο και παρατηρούσαμε την ανάπτυξή τους.
Παρατηρήσαμε το δέντρο στις τέσσερεις εποχές και το ζωγραφίσαμε. Στο τέλος της σχολικής χρονιάς παρατηρήσαμε ότι το δέντρο έκανε έναν κύκλο ζωής από τη μία εποχή στην άλλη. Μάθαμε τις έννοιες φυλλοβόλο και αειθαλές. Ζωγραφική από το παραμύθι «Καλημέρα δέντρο», που μιλάει για τις τέσσερεις εποχές στο φυλλοβόλο δέντρο Με τη βοήθεια των φύλλων εργασίας του εκπ/κού πακέτου του Κ.Π.Ε. Καστοριάς μελετήσαμε τους τρόπους που πολλαπλασιάζονται τα φυτά και δημιουργείται το δάσος. Πειραματιστήκαμε με τα φυτά και αναρωτηθήκαμε αν έχουν και αυτά ανάγκες και ποιες είναι. Τι παθαίνει το φυτό όταν δεν το βλέπει ο ήλιος ή όταν δεν το ποτίζουμε; Γιατί πρέπει να υπάρχει χώμα στις γλάστρες για να φυτέψουμε; Ερωτήματα που απαντήθηκαν με τα πειράματά μας. Ένα υγειές και ένα κιτρινισμένο φυτό του οποίου δεν ικανοποιήθηκαν οι ανάγκες του
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Όλο το πρόγραμμα ήταν μια μελέτη του γύρω μας κόσμου. Αναρωτηθήκαμε με τα παιδιά τι είναι το περιβάλλον, ποια φυτά υπάρχουν γύρω μας, ποιος τα «φυτεύει», πώς μεγαλώνουν, τι ανάγκες έχουν. Τι σημαίνει η έννοια δάσος, τι είναι και ποια είναι τα φυτά που το δημιουργούν. Η βιβλιοθήκη του σχολείου και το εκπ/κο πακέτο του Κ.Π.Ε. Καστοριάς μας βοήθησε να μάθουμε ποια ζώα ζουν στο δάσος και τι κάνουν για να επιβιώσουν όταν αλλάζουν οι εποχές. Τι ετοιμασίες κάνει η αρκουδίτσα μας όταν έρχεται το φθινόπωρο; Τι κάνει το φίδι, η χελώνα, ο βάτραχος και τόσα άλλα ζώα για να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες του χειμώνα; Τα φύλλα εργασίας του εκπ/κου πακέτου του Κ.Π.Ε. Καστοριάς έγιναν αφορμή να δούμε και να προβληματιστούμε για το ποιοι είναι αυτοί που βοηθούν κατά κύριο λόγο να πολλαπλασιαστεί το δάσος και να δημιουργήσουμε τη δική μας ιστορία για μια αρκούδα που άθελά της φύτεψε μια μηλιά. Κατανοήσαμε ότι ζώα και φυτά είναι αλληλένδετα και αλληλοεξαρτώμενα. Μάθαμε όλα τα ζώα που ζουν στο δικό μας δάσος αλλά και σε δάση άλλων περιοχών στις πέντε ηπείρους και προβληματιστήκαμε γιατί δεν ζουν κάποια ζώα σε μερικά μέρη της Γης. Τι είναι αυτό που τους εμποδίζει να ζήσουν κάπου ή το αντίθετο, τι είναι αυτό που τους αρέσει και ζουν στο συγκεκριμένο μέρος. Π.χ. αφθονία τροφής, ευνοϊκό μέρος για προστασία από τους εχθρούς, κ.ά.
Το θέμα «δεινόσαυροι» πολυαγαπημένο θέμα των παιδιών μας απασχόλησε μια βδομάδα. Πώς ήταν οι δεινόσαυροι, τι έτρωγαν, πώς ζούσαν, τι γεννούσαν, γιατί εξαφανίστηκαν, ποια ζώα αναπτύχθηκαν όταν αυτοί δεν υπήρχαν ποια, πολλά ερωτήματα που απαντήθηκαν με τη βοήθεια της σχολικής βιβλιοθήκης και του Διαδικτύου όπου είδαμε DVD με τη ζωή τους. Μια ματιά στα έπιπλα της τάξης μας και μια τεχνητή έλλειψη χαρτιού από μέρους της νηπιαγωγού έγινε αφορμή για συζήτηση και μας έπεισε πόσο απαραίτητο είναι το δάσος στον άνθρωπο και πόσο σημαντικά είναι τα οφέλη του στη ζωή του.
Τον Ιούνιο επισκεφτήκαμε το άλσος του Αγίου Νικολάου όπου υλοποιήσαμε πρόγραμμα περιβαλλοντικής αγωγής του Κ.Π.Ε. Νάουσας που αφορούσε το δάσος με τίτλο «Τα κατορθώματα μιας δροσοσταλιάς». Τα παιδιά άγγιξαν, μύρισαν, αγκάλιασαν τα δέντρα και άκουσαν τους χυμούς τους ν ανεβαίνουν. Γίνανε σποράκια που ο αέρας τα πέταξε μακριά και φύτρωσαν στο δάσος. Έψαξαν για έντομα και βιοδείκτες στα καθαρά νερά του ποταμού και αφουγκράστηκαν τα πουλάκια που κελαηδούσαν. Γίνανε ζωάκια και δραματοποίησαν το παραμύθι της δροσοσταλιάς, κυνήγησαν το ένα το άλλο και κατανόησαν την τροφική αλυσίδα σε σχέση με την οικολογική ισορροπία Γνωρίσαμε τα ζώα που ζουν κοντά στον άνθρωπο και μάθαμε τι του προσφέρουν. Την ημέρα των ζώων, στις 4 Οκτωβρίου, μιλήσαμε για τα δικαιώματα που έχουν τα ζώα και για την αγάπη και το σεβασμό που πρέπει να δείχνει ο άνθρωπος σε αυτά. Οφείλουμε να τα προστατεύουμε και αποφασίσαμε να το κάνουμε γνωστό στους γονείς και στα παιδιά του δημοτικού που συστεγάζεται μαζί μας με μια αφίσα. Την άνοιξη ασχοληθήκαμε με τα έντομα και γνωρίσαμε τη μεγάλη ποικιλία που υπάρχει σ αυτά. Μάθαμε για τα βλαβερά αλλά και τα ωφέλιμα έντομα και το σπουδαίο ρόλο τους στον πολλαπλασιασμό των φυτών. Παρατηρήσαμε λουλούδια, τα συγκρίναμε μεταξύ τους, μάθαμε έννοιες όπως πέταλα, σέπαλα, στήμονες, κοτσάνι, κορμός, εντοπίσαμε τις διαφορές από τα δέντρα.
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Μελετήσαμε το χάρτη των πέντε ηπείρων και με τη βοήθεια των βιβλίων της τάξης δημιουργήσαμε μια αφίσα όπου τοποθετήσαμε κάθε ζώο στην περιοχή όπου του αρέσει να ζει. Μελετήσαμε την εξέλιξη της ζωής και θαυμάσαμε την ποικιλία ζωής που δημιουργήθηκε πριν από εκατομμύρια χρόνια πάνω στη Γη. Γνωρίσαμε καινούριες έννοιες όπως τι σημαίνει θηλαστικά, πρωτόζωα, έντομα κ.λπ. και κατανοήσαμε τις διαφορές ανάμεσά τους.
ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ Διαβάσαμε το βιβλίο «Οι μύθοι των λουλουδιών», εκδόσεις Στρατίκη και τα βιβλία της μυθολογίας της τάξης μας και θαυμάσαμε τον πλούτο της ελληνικής μυθολογίας γύρω από τα φυτά και την ερμηνεία των αλλαγών της φύσης. Ζητήσαμε από τους παππούδες και τις γιαγιάδες να μας ενημερώσουν για τις προετοιμασίες που κάνανε οι άνθρωποι τα παλιά χρόνια και για τις γεωργικές ασχολίες πριν έρθει ο βαρύς χειμώνας, Οι γονείς μας βοήθησαν να βρούμε παροιμίες σχετικές με τα φυτά και τις γεωργικές ασχολίες. Τις διαβάσαμε και τις ερμηνεύσαμε. Εκφραστήκαμε με τις δικές μας ζωγραφιές και ζωντανέψαμε τους μύθους μέσα από την δραματοποίησή τους. Παραθέτουμε μερικές από τις ωραίες ζωγραφιές των παιδιών. Παροιμία που μιλάει για τις γεωργικές ασχολίες των γεωργών Ο μύθος της Περσεφόνης και των τεσσάρων εποχών Η κυρά σαρακοστή με διάφορους σπόρους
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Ομαδοποιήσαμε και κατατάξαμε τα φρούτα ανάλογα με την εποχή τους. Παρατηρώντας την ανάπτυξη των φυτών από το σπόρο μέχρι να γίνει φυτό ασχοληθήκαμε με την χρονική εξέλιξη σαν έννοια των μαθηματικών. Μαθηματικές έννοιες (ολόκληρο, μισό, 1/2, τέταρτο, ¼) με τον τεμαχισμό των φρούτων. Μοίρασμα ίσων ποσοτήτων φρούτου σε κάθε παιδί.
Ομαδοποίηση σπόρων και φύλλων ανάλογα με το μέγεθος, το σχήμα και το χρώμα. Η σειρά γεγονότων στη ζωή των ζώων και η χρονική τους εξέλιξη μέσα από τα μαθηματικά. Αντιστοίχιση μητέρας παιδιού.
ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΗ Κάναμε λίστα με διάφορους σπόρους και τους γράψαμε. Καταγράψαμε τις παρατηρήσεις μας σχετικά με τις ανάγκες του φυτού. Γράψαμε τα ονόματα των ζώων που αγαπάμε, που έχουμε στο σπίτι μας και τα φροντίζουμε. Δημιουργήσαμε αφίσα με τον παγκόσμιο χάρτη και γράψαμε τα ονόματα των ηπείρων και των ωκεανών όπου ζουν τα ζώα. Σε άλλη αφίσα που δημιουργήσαμε για την εξέλιξη των ζώων, γράψαμε τα ονόματά τους. Δημιουργήσαμε και μία τρίτη αφίσα όπου γράψαμε τα οφέλη του δάσους στον άνθρωπο. ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Εκφραστήκαμε μέσα από το δημιουργικό παιχνίδι αναπαριστώντας τα ζώα, τα λουλούδια και τους μύθους τους, τη ζωγραφική, το τραγούδι, τη χειροτεχνεία. Δημιουργήσαμε το δικό μας παραμύθι με τίτλο «Η αρκούδα που φύτεψε μια μηλιά» και το δραματοποιήσαμε.
ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΜΑΣ Το παραμύθι που δημιουργήσαμε ήταν μια ευχάριστη και εμπνευσμένη δημιουργία των παιδιών έπειτα από τα πολύ ωραία φύλλα εργασίας στο εκπαιδευτικό πακέτο με θέμα «Τα Μυστικά του Δάσους» που αφορούν στον πολλαπλασιασμό των δέντρων με τη βοήθεια των ζώων και των δυνάμεων της φύσης. Ολόκληρο το παραμύθι υπάρχει σε φάκελο που συνοδεύει την εργασία μας.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Στο Διαδίκτυο παίξαμε το παιχνίδι «Η ζωή της αρκουδίτσας», που προσπαθεί να βρει τρόπους να επιβιώσει στο δάσος (http://www.callisto.gr/arkoudi/index.html). Είδαμε βίντεο με τη ζωή των ζώων και των δεινοσαύρων. Ψάξαμε πληροφορίες και μύθους για τα φυτά. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μαζί με τα παιδιά θέσαμε κάποιους στόχους και προσπαθήσαμε να τους υλοποιήσουμε. Πέρα όμως από το ότι υλοποιήσαμε όλους τους στόχους που θέσαμε στην αρχή κυρίως στον γνωστικό τομέα, προσπαθήσαμε να αλλάξουμε κάποιες στάσεις των παιδιών και να δημιουργήσουμε αξίες που θα διαμορφώσουν έναν υπεύθυνο πολίτη που θα είναι ευαίσθητος απέναντι στα προβλήματα του περιβάλλοντος, που θα αγαπά, θα σέβεται και θα φροντίζει τα φυτά και τα ζώα. Πιστεύουμε ότι τα παιδιά ενστερνίστηκαν ότι προσπαθήσαμε να τους μεταδώσουμε και αυτό φάνηκε από το ζωηρό ενδιαφέρον τους να ψάξουν και να μάθουν όσα περισσότερα γίνεται για αυτά. Μάθανε γιατί πρέπει να φροντίζουμε τα ζώα και τα φυτά, γιατί υπάρχει αυτή η ποικιλία και ποια τα οφέλη για το περιβάλλον και κατ επέκταση και για τον άνθρωπο. Οι γονείς μας μετέφεραν επίσης ότι γινόταν στο σπίτι μετά το σχολείο για το ζωηρό ενδιαφέρον που επικρατούσε και στο σπίτι από τις ανακοινώσεις τους. Ελπίζουμε πως τα παιδιά αυριανοί πολίτες αυτού του κόσμου να αλλάξουν την νοοτροπία τους απέναντι στη φύση. Ας μην ξεχνάμε πως το σχολείο βάζει το λιθαράκι και η οικογένεια το βράχο πάνω στον οποίο θεμελιώνεται η αγάπη και ο σεβασμός για το περιβάλλον.