Δασική Οικονομική Μιχαήλ Βραχνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής
Περιεχόμενα 5 ου μαθήματος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 1.Η οικονομική δραστηριότητα και η αρχή της οικονομικότητας 2.Η παραγωγική διαδικασία, οι συντελεστές και τα προϊόντα της παραγωγής 3. Οι έννοιες της εισροής και της εκροής 4. Η παραγωγικότητα και τα μέτρα βελτίωσής της 5. Η οικονομικότητα και η επικέρδεια Μέτρα που τις βελτιώνουν
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΕΡΔΕΙΑ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Επίτευξη όσο το δυνατό μεγαλύτερο κέρδος (μεγιστοποίηση του κέρδους) Η ικανοποίηση των οικονομικών αναγκών του κοινωνικού συνόλου προκύπτει έμμεσα και ως συνέπεια της οικονομικής δραστηριότητας των οικονομικών μονάδων που αποσκοπούν στη μεγιστοποίηση των κερδών τους και επομένως και στη μέγιστη δυνατή επικέρδεια των διατιθέμενων απ αυτές κεφαλαίων
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΕΡΔΕΙΑ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Βραχυπρόθεσμα (Θεωρία της επιχείρησης) Μεσο/Μακρο - πρόθεσμα (Θεωρία της μεγιστοποίησης της αξίας της περιουσίας της επιχείρησης) Παρούσα ή σημερινή αξία (Present Value) Παρούσα αξία = Σημερινή ή κεφαλαιοποιημένη αξία των μελλοντικών κερδών της επιχείρησης (p=επιτόκιο κεφαλαιοποίησης)
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΕΡΔΕΙΑ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Θεωρία της συμπεριφοράς της επιχείρησης Ο επιχειρηματίας δεν επιδιώκει απλά τη μεγιστοποίηση των κερδών του ή και τη μεγιστοποίηση της αξίας της περιουσίας του αλλά τα επιδιώκει αυτά μέχρι το σημείο που θα ικανοποιήσουν τις ανάγκες του (κοινωνικό κύρος, ελεύθερος χρόνος, οικονομική ή και πολιτική δύναμη, προσωπική αλλά και κοινωνική ευημερία). Συνδυασμός της οικονομικής θεωρίας και της ψυχολογίας Αμφίδρομη σχέση (κέρδη/αξίες ανάγκες)
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΕΡΔΕΙΑ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΑΓΟΡΑΣ
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΕΡΔΕΙΑ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Επικέρδεια κεφαλαίου Ως επικέρδεια ή βαθμός επικέρδειας ε χαρακτηρίζεται η ποσοστιαία έκφραση των κερδών G σε σχέση με το χρησιμοποιούμενο για την επίτευξη αυτών κεφάλαιο Κ. 1. Επικέρδεια Ολικού κεφαλαίου Κο (Κεφάλαιο επιχειρηματία Κε + Κεφάλαιο δανεισμού Κδ) 2. Επικέρδεια κεφαλαίου επιχειρηματία
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΕΡΔΕΙΑ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΗΣ (ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ) 1. Αποκλεισμός του κέρδους σαν κινήτρου - κινητήριας δύναμης βελτιώσεως της λειτουργίας των οικονομικών μονάδων και γενικά της οικονομικής δραστηριότητας. Καθιέρωσή του μόνο ως μέσου εξασφάλισης των χρηματοδοτήσεων από μέρους του κράτους της παραγωγικής δραστηριότητας. 2. Καθορισμός της τιμής πωλήσεως των προϊόντων με διοικητικά μέτρα και έξω από το μηχανισμό της αγοράς. 3. Επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού, που προκαθορίζεται σαν ύψος ή όγκος παραγωγής, με όσο το δυνατό λιγότερες θυσίες σε μέσα παραγωγής. 4. Η οικονομική μονάδα αποτελεί ένα επί μέρους σύστημα στο συνολικό σύστημα της οικονομίας και έρχεται επομένως να υπηρετήσει αποκλειστικά τους στόχους του τελευταίου. Η έννοια της επικέρδειας αντικαθίσταται από την έννοια της παραγωγικότητας
Η επικέρδεια αποτελεί το δείκτη της επιτυχούς ή μη επιδράσεως της συνισταμένης όλων των βελτιωτικών μέτρων στη δασική εκμετάλλευση, δηλ. το δείκτη του επιτυχούς ή μη οικονομικού αποτελέσματος. Η επικέρδεια του διατιθέμενου κεφαλαίου στη δασική εκμετάλλευση είναι τόσο μεγαλύτερη, όσο τα έσοδα από την παραγωγή είναι μεγαλύτερα, οι δαπάνες της παραγωγής μικρότερες και όσο το ύψος του δεσμευομένου κεφαλαίου χαμηλότερο.
Α. Μέτρα αύξησης των εσόδων Α1. Καλύτερη απασχόληση του εδαφικού κεφαλαίου (Βελτίωση παραγωγικότητας του εδάφους)
Α. Μέτρα αύξησης των εσόδων Α2. Βελτίωση του βαθμού απασχολήσεως του κεφαλαίου, που μέσω των επενδύσεων έχει δεσμευθεί με τη μορφή μηχανημάτων και παντός είδους μηχανικού εξοπλισμού
Α. Μέτρα αύξησης των εσόδων Α3. Αξιοποίηση του υλοτομούμενου ξύλου
Α. Μέτρα αύξησης των εσόδων Α4. Η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς υπερβολικές τιμές πρώτης προσφοράς σκόπιμη δημιουργία του φαινομένου πλειοδοτικών διαγωνισμών χωρίς αποτέλεσμα προσφορά υπερβολικών τιμών από μεμονωμένους αγοραστές
Β. Μέτρα μείωσης των δαπανών Β1. Επιλογή, εκπαίδευση και επιμόρφωση του προσωπικού συστηματική εκπαίδευση και επιμόρφωση του προσωπικού όλων των βαθμίδων καθιέρωση, έστω και με δοκιμαστική εφαρμογή, του συστήματος προσλήψεως ενός ελαχίστου αριθμού μονίμων δασεργατών σε ΔΕ με πρόβλημα ανεύρεσης εργατών εφαρμογή ιδιαίτερου συστήματος αμοιβής της δασικής εργασίας στις ορεινές και δυσμενείς περιοχές, κατά παρέκκλιση των αμοιβών των εργαζομένων στις υπόλοιπες δημόσιες υπηρεσίες αναζήτηση και ανεύρεση, στον κάθε επί μέρους τομέα εργασιών της ΔΕ, λύσεων, που θα απλουστεύουν την εργασία και θα βελτιώνουν την παραγωγικότητα της διαχωρισμό των προσλαμβανομένων καθ υπέρβαση για κοινωνικούς λόγους
Β. Μέτρα μείωσης των δαπανών Β2. Μείωση της διάρκειας παραμονής του ξύλου ως κατακείμενου Προγραμματισμός των εργασιών συγκομιδής σημαίνει, επιλογή μεθόδων συγκομιδής με τη βραχύτερη δυνατή διάρκεια και μικρή δέσμευση κεφαλαίου εκτίμηση και αναζήτηση των μέσων και του εργατικού δυναμικού που επιβάλλουν οι επιλεγείσες μέθοδοι και ο όγκος της παραγωγής προγραμματισμός του χρόνου και του τόπου που τα μέσα και το δυναμικό θα χρησιμοποιηθούν και λήψη εγκαίρως όλων των αναγκαίων οργανωτικών μέτρων, ώστε μέσα και εργατικό δυναμικό να είναι διαθέσιμα στο χρόνο, στον τόπο και στις ποσότητες που προγραμματίσθηκαν προϋπολογισμός των δαπανών συγκομιδής
Β. Μέτρα μείωσης των δαπανών Β3. Προγραμματισμός της χρηματοδότησης των εργασιών τα απαραίτητα κεφάλαια για τις διάφορες πληρωμές να είναι διαθέσιμα στο ύψος που προϋπολογίσθηκαν και στο χρόνο για τον οποίο προγραμματίσθηκαν οι εργασίες
Β. Μέτρα μείωσης των δαπανών Β4. Αναδιάρθρωση των οργανωτικών δομών η αναδιάρθρωση της οργανωτικής δομής της ΔΕ καθώς και των οργανωτικών μονάδων που την εποπτεύουν βελτιώνει την παραγωγικότητα της εργασίας και του κεφαλαίου
Γ. Μέτρα μείωσης του δεσμευόμενου κεφαλαίου Μέτρα αποφυγής πλεονάζουσων δεσμεύσεων σωστή μελέτη και σωστός προγραμματισμός κάθε επένδυσης, με τεκμηριωμένη απόδειξη της οικονομικότητας 60 Ποσοστά (%) δέσμευσης κεφαλαίων για τη Δασοπονία 56,8 αποφυγή νέων επενδύσεων και εκμετάλλευση όσο το δυνατό περισσότερο του υπάρχοντος παγίου κεφαλαίου, όπως τούτο είναι δυνατό σωστή κατανομή μεταξύ της εκτελέσεως έργων με αυτεπιστασία και της αναθέσεως αυτών σε τρίτους (επιχειρηματίες) 50 40 30 20 10 0 26,5 Διοικητικές λειτουργίες 12 12 12,6 2,8 1,9 2,5 Προστασία Αναδασώσεις - Φυτώρια Οδοποιία - Κτίρια 1978 2005