Εξαρτήσεις από Τζόγο - Τυχερά και Ηλεκτρονικά Παιχνίδια Φαγητό -Τηλεόραση - Εργασία

Εξαρτήσεις από Τζόγο - Τυχερά και Ηλεκτρονικά Παιχνίδια Φαγητό -Τηλεόραση - Εργασία Όνομα ομάδας : Οι Άσσοι 2012-2013 4 ο ΓΕΛ Αθηνών Τάξη Α1 1

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα εργασία με θέμα «Εξαρτήσεις από το τζόγο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια» έγινε στο πλαίσιο του μαθήματος «Ερευνητική Εργασία» κάτω από την επίβλεψη της κυρίας Κοσιάβελου. Εντάσσεται στο γενικότερο θέμα «Νέοι και Εξαρτήσεις» με το οποίο ασχολήθηκε το Α1 τμήμα στο Β τετράμηνο. Στόχος αυτής της έρευνας ήταν να μάθουμε πότε κάποιος είναι εξαρτημένος, σε τι επίπεδο βρίσκεται και τι μπορεί να κάνει για να απεξαρτηθεί αλλά και σε ποια κέντρα μπορεί να απευθυνθεί. Θέλοντας να απαντήσουμε στα ερευνητικά μας ερωτήματα αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε την μέθοδο της βιβλιογραφικής έρευνας αλλά και της συνέντευξης. Με την ανάλυση και την επεξεργασία των στοιχείων που συγκεντρώσαμε οδηγηθήκαμε σε συμπεράσματα σχετικά με τις εξαρτήσεις που ερευνούσαμε. Έτσι στο πρώτο μέρος γίνεται μια μικρή παρουσίαση της σχετικής βιβλιογραφίας, στο δεύτερο η συνέντευξη που πήραμε από το ΚΕΘΕΑ ενώ στο τέλος βρίσκονται τα συμπεράσματα μας. 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος 5 Μεθοδολογία 6 Σκοπός της έρευνας και ερευνητικά ερωτήματα 7 Ι. Θεωρητικό μέρος Α. Εξάρτηση από το τζόγο Ορισμός του τζόγου 9 Κατηγορίες παιχνιδιών 9 Παιχνίδια που συγκεντρώνουν τα μεγαλύτερα ποσοστά εθισμού 9 Στατιστικά στοιχεία 9 Τζόγος και Έλληνες 10 Συμπτώματα του παθολογικού τζόγου 10 Αίτια 11 Συνέπειες 11 Πότε καταλαβαίνω τον εθισμό 11 Τι μπορείς να κάνεις όταν ξέρεις ότι κάποιος είναι εθισμένος 12 Απεξάρτηση 12 Β. ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΗΛΕΚΡΟΝΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ Ορισμός και συμπτώματα 14 Ποια παιχνίδια παίζονται περισσότερο 14 Νούμερα που σοκάρουν 14 Ο Η/Υ το internet και οι Έλληνες έφηβοι. 15 Πότε να ανησυχείτε. 15 Εθισμένα παιδιά σχολικής ηλικίας. 15 Ο ρόλος των γονέων και των φίλων 16 Τι να κάνουμε 16 Αντιμετώπιση του εθισμού 17 3

Γ. Εξάρτηση από το φαγητό 18 Δ. Εξάρτηση από την τηλεόραση 18 Ε. Εργασιομανία 18 ΙΙ. Συνέντευξη στο ΚΕΘΕΑ 20 ΙΙΙ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 22 ΕΠΙΛΟΓΟΣ 23 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 24 ΠΗΓΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ 25 4

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στο 2 ο τετράμηνο, στο μάθημα «Ερευνητική εργασία», ασχοληθήκαμε με το θέμα «Νέοι και Εξαρτήσεις» και πιο συγκεκριμένα με το υπόθεμα «Εξάρτηση από το τζόγο και τα Ηλεκτρονικά Παιχνίδια». Το θέμα των εξαρτήσεων μας φάνηκε ενδιαφέρον, γιατί πλέον όλο και κάποιος είναι εθισμένος σε κάτι. Μέσω της έρευνάς μας μάθαμε πως μπορεί κάποιος να αντιμετωπίσει έναν εθισμένο αλλά και να καταλάβει αν και ο ίδιος είναι εξαρτημένος αλλά και πως μπορεί κάποιος να απεξαρτηθεί. Μέσα από την εργασία αυτή προβληματιστήκαμε μήπως τελικά είμαστε και εμείς οι ίδιοι ή κάποιος φίλος μας εθισμένοι σε κάτι και πώς να αντιδράσουμε. 5

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Στην αρχή επιλέξαμε θέμα και χωριστήκαμε σε ομάδες. Η ομάδα μας ασχολήθηκε με το θέμα της εξάρτησης από τον τζόγο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, ενώ ένα μέλος της ομάδας ασχολήθηκε με τις εξαρτήσεις από την τηλεόραση, το φαγητό και την εργασία. Ξεκινήσαμε διατυπώνοντας τα ερευνητικά μας ερωτήματα και στην συνέχεια για να τα απαντήσουμε ψάξαμε πληροφορίες από το διαδίκτυο. Έπειτα επεξεργαστήκαμε το υλικό και εμπιστευτήκαμε τις πιο έγκυρες πήγες. Μετά ακολούθησε η συνέντευξη από το ΚΕΘΕΑ. Στην συνέντευξη οι απαντήσεις που πήραμε επαλήθευσαν τις πληροφορίες πού είχαμε βρει, ενώ μας ενημέρωσαν για καταστάσεις που δεν είχαμε ξανακούσει. Ο συνδυασμός των παραπάνω ερευνητικών εργαλείων μας οδήγησε σε συμπεράσματα. 6

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ τι είναι τζόγος; πότε καταλαβαίνω ότι κάποιος είναι εξαρτημένος; γιατί το άτομο εθίζεται στο τζόγο; πώς μπορεί να ξεφύγει κανείς απ' την εξάρτηση του τζόγου; ποιοι παθιάζονται πιο εύκολα με τα τυχερά παιχνίδια; ποιες είναι οι συνέπειες του παθολογικού τζόγου; ποια είναι τα δημοφιλέστερα τυχερά παιχνίδια; ποιοι επηρεάζονται περισσότερο απ' τα ηλεκτρονικά παιχνίδια; πότε πρέπει να ανησυχώ για τον εθισμό από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια; εθίζονται παιδιά σχολικής ηλικίας; τι πρέπει να κάνουν οι γονείς όταν καταλαβαίνουν ότι το παιδί τους είναι εθισμένο; πώς οδηγούμαστε στην εξάρτηση από το φαγητό; πώς οδηγούμαστε στην εξάρτηση από την τηλεόραση; πώς οδηγούμαστε στην εξάρτηση από την εργασία; 7

Ι. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Α. ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΤΖΟΓΟ ΟΡΙΣΜΟΣ: Ως παθολογικός τζόγος ορίζεται η έντονη ανάγκη του ατόμου να παίζει τυχερά παιχνίδια σε τέτοιο βαθμό που να δημιουργείται πρόβλημα στον προσωπικό ή επαγγελματικό τομέα. Ο τζόγος μπορεί να οριστεί ως το ρίσκο του χρήματος στη προσπάθεια να πολλαπλασιαστεί το χρήμα σε κάτι που ο τζόγος δεν είναι τίποτα λιγότερο ή περισσότερο από το χάσιμο του χρήματος. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ: Τα τυχερά παιχνίδια διακρίνονται σε α) παιχνίδια τύχης στα οποία ο παίχτης δεν ασκεί κανενός είδους έλεγχο (ρουλέτα, φρουτάκια, Κίνο, κ.α.) και β) στα παιχνίδια όπου απαιτείται ένας βαθμός δεξιότητας και γνώσης από τον παίχτη. ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΟΥΝ ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΠΟΣΟΣΤΑ ΕΘΙΣΜΟΥ: 1. Το Kino και το Στοίχημα, τα οποία είναι προσβάσιμα μέσω των πρακτορείων του ΟΠΑΠ. 2. Παιχνίδια με χαρτιά (πόκερ, μπλακτζάκ, κ.α.) σε καφενεία και άτυπες χαρτοπαικτικές λέσχες. 3. Διάφορα παιχνίδια στο καζίνο, όπως η ρουλέτα, οι κουλοχέρηδες, κ.α. 4. Ο τζόγος μέσω ιντερνέτ, δηλαδή τα αθλητικά στοιχήματα και το καζίνο μέσω ιντερνέτ. 5. Ο ιππόδρομος και διάφοροι αγώνες σκύλων κ.λ.π. στο εξωτερικό, οι οποίοι παρέχονται σαν θέαμα και σαν δυνατότητα στοιχήματος από διάφορα πρακτορεία. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ: Υπολογίζεται πως περίπου ένα 4%-7% του πληθυσμού των δυτικών κοινωνιών με πρόσβαση στον τζόγο θα παρουσιάσει τουλάχιστον μια φορά στη ζωή του συμπτώματα παθολογικού τζόγου για ένα διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών. Οι άντρες είναι δύο φορές πιο πιθανό σε σχέση με τις γυναίκες να γίνουν παθολογικοί τζογαδόροι. Τα δύο φύλα παρουσιάζουν και διαφορετικές μέσες ηλικίες έναρξης αυτής της συμπεριφοράς, με τους άνδρες να ξεκινάνε στην εφηβεία και τις γυναίκες μετά την ηλικία των 20 ετών. Ο μέσος εξαρτημένος από το τζόγο είναι 43 ετών, παντρεμένος, με σταθερή διαμονή και απασχόληση. Παίζει κυρίως παιχνίδια με αθλήματα και καταναλώνει 5-10 ώρες την ημέρα για να μελετήσει πριν παίξει. Κάθε βδομάδα ξοδεύει 200-800 ευρώ, παρότι αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Η ηλικία της προβληματικής ενασχόλησης ξεκίνησε μεταξύ 23-35 ετών. Στον ηλεκτρονικό τζόγο ενδίδουν ολοένα και περισσότερο οι έφηβοι, με τους Έλληνες εφήβους να καταγράφονται στην τρίτη θέση διεθνώς. 8

ΤΖΟΓΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ: Στα πρακτορεία του ΟΠΑΠ, στα καζίνο, στους πλανόδιους λαχειοπώλες, στα γκισέ του Ιπποδρόμου, οι Έλληνες καταθέτουν ετησίως περισσότερα από 1.000 ευρώ συνολικά, κατά μέσο όρο. Το ποσό αυτό δεν περιλαμβάνει τα χρήματα που παίζονται στο internet (ηλεκτρονικό τζόγο), καθώς και εκείνα του παράνομου τζόγου (σε λέσχες λ.χ.) Έρευνες έχουν φέρει την Ελλάδα στην τρίτη θέση της παγκόσμιας κατάταξης, πίσω μόνο από το Χονγκ Κονγκ και τη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ, χωρίς όμως να έχει υπολογιστεί ο τζίρος από τα καζίνο, αλλά μόνο από τα επίσημα τυχερά παιχνίδια. Οπως και να έχει, η χώρα μας θεωρείται παράδεισος του τζόγου. Από την ελληνική «πίτα» του τζόγου, το 37% απορροφούν τα καζίνο, το 5% ο Ιππόδρομος, το 6% τα λαχεία και το 52% τα παιχνίδια του ΟΠΑΠ. Από τα 9 παιχνίδια που προσφέρει ο ΟΠΑΠ, δημοφιλέστερα είναι το ΚΙΝΟ και το Στοίχημα. Σε αυτά οφείλει το 85% των εσόδων του. Ο Ιππόδρομος αποτελεί το πρώτο παιχνίδι της νεώτερης εποχής. Οι πρώτοι αγώνες πραγματοποιούνται στο Νέο Φάληρο το 1886. Το 1929 εκδίδονται τα πρώτα λαχεία. Το ΠΡΟΠΟ κάνει την εμφάνισή του το 1959.Το αγαπημένο παιχνίδι πρόγνωσης γνώρισε ημέρες δόξας μέχρι την έλευση του ΛΟΤΤΟ το 1990, μέχρι το 1996 άρχισε η σταδιακή πτώση του. Το 1992 μπήκε το ΠΡΟΤΟ στη ζωή μας. Εξαιρετικά ανοδικά στην αρχή και ως το 1995, έντονα καθοδικά από το 1998 και μετά. Το 1996 μπήκε το ΠΡΟΠΟ-ΓΚΟΛ, που εξαρχής παρέμεινε ένα περιφερειακό παιχνίδι για λίγους. Το 1997 έρχεται η ώρα του ΤΖΟΚΕΡ, που παρότι δεν γνώρισε τη δόξα του ΛΟΤΤΟ παρουσιάζει εξαιρετική αντοχή και είναι σήμερα το τρίτο πιο δημοφιλές παιχνίδι. Το 2000 έρχεται το Στοίχημα, που με εξαίρεση το 2005, είναι το «υπ. αριθμόν 1» παιχνίδι. Το 2002 μπήκαν τα παιχνίδια SUPER 3 και EXTRA 5, ενώ ένα χρόνο μετά το ΚΙΝΟ, ένα αριθμολαχείο προκαθορισμένης απόδοσης που είναι σήμερα το δεύτερο δημοφιλέστερο παιχνίδι. Αυτά όσον αφορά τα παιχνίδια του ΟΠΑΠ. Όσον αφορά τα καζίνο, τη δεκαετία του 60 ξεκίνησαν τη λειτουργία τους τα Καζίνο Κέρκυρας και Ρόδου, τα οποία ήταν και τα πρώτα. Το καζίνο της Πάρνηθας εγκαινιάστηκε το 1970. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΖΟΓΟΥ: Το άτομο : Σκέφτεται τον τζόγο πολλές φορές τη μέρα και αφιερώνει χρόνο στο να σκέφτεται πότε θα παίξει και πώς θα εξασφαλίσει χρήματα για να παίξει Αισθάνεται άσχημα γι αυτό. Παίζει σταδιακά όλο και μεγαλύτερα ποσά Έχει κάνει πολλές προσπάθειες να σταματήσει χωρίς επιτυχία Είναι ευερέθιστο και εκνευρισμένο όταν προσπαθεί να αντισταθεί στην ανάγκη του να παίξει Στρέφεται στον τζόγο, προκειμένου να αποφύγει δυσάρεστα συναισθήματα. 9

ΑΙΤΙΑ: Μερικά αίτια που οδηγούν στον παθολογικό τζόγο είναι τα εξής: Οι ψυχολογικοί παράγοντες παίζουν τον σημαντικότερο ρόλο στην ανάπτυξη του συγκεκριμένου εθισμού. Ένα μεγάλο δείγμα των παθολογικών τζογαδόρων δηλώνει ότι αυτό που τους είναι πιο σημαντικό είναι το αίσθημα ευφορίας και ενθουσιασμού κατά την διάρκεια ενός τυχερού παιχνιδιού και όχι τόσο το χρηματικό έπαθλο. Άλλοι πάλι -κυρίως οι γυναίκες- αυτό που βλέπουν στον τζόγο είναι μια διέξοδος από την κατάθλιψη. Ενώ υπάρχουν ακόμα και οι παρακάτω παράγοντες: η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου οι κακές οικογενειακές σχέσεις το διαζύγιο ή οι επαγγελματικές αποτυχίες το γεγονός ότι βρισκόμαστε σε μια κατάσταση οικονομικής ανέχειας και κρίσης η προσπάθεια των ανθρώπων να διορθώσουν τα κακώς κείμενα της ζωής τους η προσδοκία του κέρδους Ισχυρό κίνητρο είναι επίσης και η περιέργεια, η οποία αφορά κυρίως στα νεαρά άτομα και οι σημαντικές διαφορές στον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου των τζογαδόρων σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ: Ο τζόγος, έχει την ιδιότητα να δημιουργεί στον παίχτη αισθήματα ηδονής, παρόμοια με αυτά που δημιουργούνται από συμπεριφορές που προορίζονται για τη διατήρηση και τη διαιώνιση της ζωής. Η ενασχόληση με το τζόγο κάνει τον παίχτη να ξεχνάει όλα τα άλλα προβλήματα που μπορεί να τον απασχολούν και να ενδιαφέρεται αποκλειστικά για το αποτέλεσμα. Επίσης ο τζόγος δημιουργεί προβλήματα στον οικονομικό τομέα, αφού ο τζογαδόρος χάνει μεγάλα χρηματικά ποσά και στο οικογενειακό περιβάλλον, καθώς ο παίχτης αφιερώνει περισσότερο χρόνο για να παίξει παρά στην οικογένεια του. ΠΩΣ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΩ ΤΟΝ ΕΘΙΣΜΟ: Κάποιος πρέπει να έχει τουλάχιστον πέντε από τα ακόλουθα συμπτώματα ώστε να διαγνωσθεί με παθολογικό τζόγο: 1. Το άτομο έχει συνεχόμενες σκέψεις γύρω από τυχερά παιχνίδια. 2. Το άτομο παίζει συνεχώς όλο και μεγαλύτερα χρηματικά ποσά σε τυχερά παιχνίδια. 3. Έχουν γίνει προσπάθειες διακοπής της συμπεριφοράς, αλλά ήταν ανεπιτυχείς. 4. Η συμπεριφορά του ατόμου αλλάζει δραστικά όταν προσπαθεί να διακόψει τον τζόγο (συναισθηματική ευαισθησία, μη λειτουργικότητα). 5. Χρησιμοποιεί τον τζόγο για να αποφύγει άλλα προβλήματα που έχει στη ζωή του. 6. Συνεχίζει να παίζει τυχερά παιχνίδια με σκοπό να κερδίσει όσα έχασε παίζοντας. 7. Ψεύδεται για τον αριθμό των ωρών που ασχολείται με τον τζόγο ή για το μέγεθος των ποσών που παίζει. 10

8. Έχει προσπαθήσει να βρει λεφτά για να τζογάρει μέσω παράνομων ή ανήθικων τρόπων 9. Αντιμετωπίζει προβλήματα στον επαγγελματικό ή προσωπικό τομέα που σχετίζονται με τον τζόγο. 10. Στηρίζεται αποκλειστικά σε άλλα άτομα ώστε να τον βοηθήσουν να βγει από το οικονομικό και ηθικό αδιέξοδο που έχει φτάσει μέσω του τζόγου. ΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΟΤΑΝ ΞΕΡΕΙΣ ΟΤΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΘΙΣΜΕΝΟΣ: Στις περισσότερες περιπτώσεις τα άτομα της οικογένειας και οι φίλοι αντιλαμβάνονται πρώτοι το πρόβλημα και υποφέρουν από τις συνέπειες αυτής της εξάρτησης. Για να βοηθήσει κανείς τον εθισμένο να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα πρέπει να ακολουθήσει κάποιες από τις παρακάτω οδηγίες. Άφησε τις επιπτώσεις του τζόγου στον παίχτη. Άφησε τον παίχτη να λύσει μόνος του τα προβλήματα που προκλήθηκαν από τον τζόγο. Όσο περισσότερα προβλήματα λύνεις δανείζοντας χρήματα, πληρώνοντας χρέη ή λέγοντας ψέματα τόσο ευκολότερο είναι για τον παίχτη να συνεχίσει να παίζει. Συζήτησε μαζί του τις επιπτώσεις που έχει σε σένα το να παίζει. Είναι σημαντικό ο παίχτης να γνωρίζει ότι η συγκεκριμένη συμπεριφορά του έχει επιπτώσεις στην οικογένεια και τους φίλους του. Δώσε του να καταλάβει ότι είσαι έτοιμος να βοηθήσεις και ότι μαζί θα μπορούσατε να ανακαλύψετε τον τρόπο για να ξεφύγει από το πρόβλημα. Θέσε κανόνες και όρια. Εξήγησε του ότι μπορείς πιθανώς να καταλάβεις ότι είναι δύσκολο γι αυτόν να σταματήσει να παίζει, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι μπορείς να δεχτείς τα πάντα. Δώσε στο άτομο που παίζει συγκεκριμένα χρήματα και περιόρισε την πρόσβασή του σε δικά σου χρήματα. Αναζήτησε βοήθεια από ειδικό για να μάθεις πώς να χειρίζεσαι ανθρώπους εξαρτημένους από τον τζόγο. ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗ: O τζόγος αποτελεί ψυχική πάθηση η οποία χρήζει ειδικής αντιμετώπισης. Η ψυχοθεραπευτική παρέμβαση έχει στόχο να βοηθήσει τον ασθενή να διαχειριστεί την επιθυμία για να παίξει μέσον ενός προστατευτικού συστήματος ούτως ώστε να τον αποτρέπει από την επιθυμία του τζογαρίσματος. Επίσης, κύρια επιδίωξη είναι να βοηθήσει τον πάσχοντα να μπορεί να διαχειριστεί τις καταστάσεις υποτροπής. Στο πρώτο στάδιο της θεραπείας ο θεραπευτής έχει στόχο να εξασφαλίσει σε συνεργασία με τον εξαρτημένο και την οικογένεια, την αποχή του τζογαδόρου με πρακτικούς τρόπους, όπως είναι η απαγόρευση εισόδου στα καζίνο, και η διαχείριση των οικονομικών του από κάποιο τρίτο άτομο εμπιστοσύνης. Επίσης παρέχεται ομαδική και ατομική θεραπεία για να βρεθούν τρόποι ούτως ώστε ο εθισμένος να απέχει οριστικά και μακροχρόνια από τον τζόγο. 11

Όταν κάποιος νιώθει εξαρτημένος από τον τζόγο, το πρώτο σημαντικό βήμα είναι να κατανοήσει το πρόβλημά του, ούτως ώστε να μπορέσει να απαλλαγεί από αυτό. Μερικές φορές, το να διακόψει κάποιος τον τζόγο οδηγεί σε σοβαρά ψυχολογικά και σωματικά προβλήματα. Είναι, λοιπόν, προτιμότερο να εμπλακούν και οι σύντροφοι ή οι γονείς στη διαδικασία της θεραπείας. Άλλη θεραπευτική μέθοδος των εξαρτημένων από τον τζόγο είναι να λάβουν βοήθεια μέσω ειδικών υπηρεσιών όπως το ΚΕΘΕΑ (Δες παράρτημα) Οι βασικοί στόχοι της ψυχολογικής θεραπείας είναι: Καταγραφή, επεξεργασία και κατανόηση της πορείας του ατόμου προς την προβληματική ενασχόληση με τον τζόγο. Στρατηγικές και μέθοδοι για τη μείωση της ενασχόλησης. Ανάπτυξη κινήτρων για την αποχή από τον προβληματικό τζόγο. Εκπαίδευση για την αντιμετώπιση καταστάσεων υψηλού ρίσκου. Εκμάθηση μεθόδων επίλυσης προβλημάτων και διαχείρισης διαπροσωπικών σχέσεων. Ομάδες Ανωνύμων Αυτοθεραπευόμενων Τζογαδόρων. Θεραπεία οικογένειας ή θεραπεία ζεύγους. Το χρονικό διάστημα παρακολούθησης είναι ανάλογο με τις ανάγκες του ενδιαφερόμενου και κυμαίνεται από 4 έως 18 μήνες. Κύριος στόχος της θεραπευτικής διαδικασίας του ασθενή είναι η κινητοποίηση αυτού προς την κατεύθυνση της βαθμιαίας διακοπής του τζόγου και η αναζήτηση τεχνικών για την μακροχρόνια αποχή αυτού από τα τυχερά παιχνίδια. Επίσης υπάρχουν και μερικές φαρμακοθεραπευτικές μέθοδοι βοήθειας. 12

Ορισμός και συμπτώματα Β. ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ Η συστηματική χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών μπορεί να οδηγήσει ένα παιδί στον εθισμό. Συμπτώματα αυτού του εθισμού είναι εμμονές ή φαντασιώσεις με θέματα και ρόλους που διαδραματίζονται στην πλοκή ενός ηλεκτρονικού παιχνιδιού, τρέμουλο, άγχος, ανησυχία, αϋπνία ή εφιάλτες. Συνήθως παρουσιάζονται με τη μείωση ή τη διακοπή της χρήσης των ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Σε τέτοιες περιπτώσεις, όπου πολλοί επιβαρυντικοί παράγοντες επιδρούν στον ψυχισμό του παιδιού και παράλληλα εκείνο εκτίθεται στην αλόγιστη χρήση βίας μέσω των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, το παιδί είναι πιθανό να παρουσιάσει επιθετικότητα απέναντι στον εαυτό του ή σε άλλα παιδιά. Ποια παιχνίδια παίζονται περισσότερο ; Για το πρόβλημα της υπερβολικής ενασχόλησης ευθύνονται συνήθως τα παιχνίδια που παίζονται online (ο «παίκτης» χρειάζεται να είναι συνδεδεμένος στο Διαδίκτυο). Στα παιχνίδια αυτά -λέγονται M.M.O. (Μassive Multiplayer Online) και συνήθως ανήκουν στην κατηγορία των R.P.G. (Role Playing Games), όπως τα δημοφιλή «World of Warcraft» και «Lineage»-, κάθε παίκτης επιλέγει ένα χαρακτήρα-ήρωα, που τον εξελίσσει όσο περισσότερο παίζει. Έτσι, το παιδί «αναγκάζεται» να παίζει όσο περισσότερο μπορεί, ώστε να φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα που έχει επιλέξει και, παράλληλα, να βρίσκεται συνδεδεμένο στο διαδίκτυο πολλές ώρες και κυρίως εκείνες που έχουν επιλέξει και οι υπόλοιποι παίκτεςχρήστες να βρίσκονται online (συνδεδεμένοι), για να παίξουν όλοι μαζί, συχνά ως «συμμορία», αντιμέτωποι με άλλους. Σε ένα περιοδικό περιγράφεται εκτενώς για πρώτη φορά στη χώρα μας η ενασχόληση των εφήβων ηλικίας 11, 13 και 15 ετών με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, το ίντερνετ και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, όπως και η πιθανή εξάρτησή τους από το ίντερνετ και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν, επίσης, τα ευρήματα για τη σχέση της υπερβολικής χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή (τουλάχιστον 3 ώρες κάθε μέρα) και διαφόρων συνθηκών της ζωής των εφήβων που αφορούν τους γονείς, τους φίλους και την ψυχοκοινωνική τους υγεία. Νούμερα που σοκάρουν: 1 στους 4 εφήβους (24,3%) ασχολείται για τουλάχιστον 3 ώρες την ημέρα τις καθημερινές με τον Η/Υ και το ίντερνετ, ενώ το ποσοστό αυτό σχεδόν διπλασιάζεται τα Σαββατοκύριακα (41%). Από το 2006 έως το 2012 έχει τετραπλασιαστεί ο αριθμός των εφήβων που ασχολούνται με τον Η/Υ και το ίντερνετ για τουλάχιστον 3 ώρες κάθε μέρα (από 5,7% σε 21,7% αντίστοιχα). Το 47,8% των εφήβων, κυρίως τα αγόρια και οι μαθητές ηλικίας 13 και 15 ετών, παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια από μισή έως και 2 ώρες τις καθημερινές και το ποσοστό αυτό διπλασιάζεται τα Σαββατοκύριακα. 13

Διεθνή ερευνητικά στοιχεία δείχνουν ότι στην Ελλάδα το 1% των εφήβων έχει εθιστεί στη χρήση του Διαδικτύου, ενώ στη Νορβηγία το 1,98%, στην Κίνα το 2,4% και στην Κορέα το 14%. Ο Η/Υ, το internet και οι Έλληνες έφηβοι Στη χώρα μας ειδικά, η έρευνα της Μονάδας Εφηβικής Υγείας (M.E.Y.) της Β Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού» το 2007 σε δείγμα 897 εφήβων, ηλικίας κατά μέσο όρο 15 ετών, που ζούσαν στην Αττική, έδειξε τα εξής: Το 12,8% παρουσίαζε περιοδικά ή συχνά προβλήματα σχετικά με την κατάχρηση του Διαδικτύου και το 1% ήταν «εθισμένο» στο Διαδίκτυο. Ο πιο συχνός λόγος χρήσης του Διαδικτύου ήταν τα διάφορα παιχνίδια. Το 4,2% του δείγματος είχε δεχθεί απειλές μέσω του Διαδικτύου. Το 53,4% χρησιμοποιούσε ήδη το Διαδίκτυο για διάστημα μεγαλύτερο του έτους. Το 26% το χρησιμοποιούσε καθημερινά και το 8% για περισσότερες από 20 ώρες εβδομαδιαίως. Τα αγόρια χρησιμοποιούσαν το Διαδίκτυο σημαντικά περισσότερο από τα κορίτσια. Πότε να ανησυχήσετε; Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που πρέπει να μας κινητοποιήσουν για την πιθανότητα εξάρτησης κάποιου εφήβου από το Διαδίκτυο. Τέτοιες είναι: Ο υπερβολικός χρόνος ενασχόλησης με τον υπολογιστή. Η παραμέληση των υποχρεώσεων και των άλλων ασχολιών του. Η απότομη πτώση των σχολικών του επιδόσεων. Η απομόνωση. Ο περιορισμένος χρόνος που περνά με τους φίλους και την οικογένειά του. Η επιθετικότητα. Η αδιαφορία για πράγματα που παλιά το ευχαριστούσαν. Σωματικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλοι, ξηροφθαλμία κ.ά. Μπορεί ένα παιδί σχολικής ηλικίας να εθιστεί στη χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών; Η συστηματική και παρατεταμένη χρήση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών μπορεί να προκαλέσει εθισμό σε ένα παιδί. Ιδιαίτερα ευάλωτα σε αυτή την εξάρτηση είναι τα αγόρια ηλικίας 8-18 ετών. Συνήθη συμπτώματα της εξάρτησης είναι: Η κατανάλωση σταδιακά περισσότερου χρόνου στα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Η έλλειψη ενδιαφέροντος για άλλες δραστηριότητες και η αγωνιώδης προσμονή της επόμενης στιγμής που θα ασχοληθεί με αυτά. Η ανοχή (ανάγκη για περισσότερο χρόνο χρήσης). Οι εμμονές ή οι φαντασιώσεις με θέματα και ρόλους που διαδραματίζονται στην πλοκή ενός ηλεκτρονικού παιχνιδιού, τρέμουλο, άγχος, ανησυχία, αϋπνία, εφιάλτες 14

(συμπτώματα που παρουσιάζονται με τη μείωση ή τη διακοπή της χρήσης τους). Η απομόνωση από τους συνομήλικους. Η σταδιακή μείωση του κινήτρου του παιδιού για το σχολικό διάβασμα και η σοβαρή πτώση της σχολικής του επίδοσης. Ο ΡΟΛΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ Οι γονείς πρέπει να απαγορεύουν στα παιδιά τη χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών; Οι έρευνες συγκλίνουν ότι η αλόγιστη χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών μπορεί να οδηγήσει σε απευαισθητοποίηση και ανοχή απέναντι στη βία και σε κοινωνικό αποκλεισμό, ιδιαίτερα όταν το παιδί είναι εσωστρεφές, με καταπιεσμένη επιθετικότητα και μεγαλώνει σε βίαιο περιβάλλον. Προτείνουμε στους γονείς: Να μιλούν και να μοιράζονται με τα παιδιά τους τις ανησυχίες τους. Να μη χρησιμοποιήσουν την απαγόρευση ως λύση, καθότι το απαγορευμένο εύκολα μετατρέπεται σε γοητευτικό αντικείμενο και μαγνητίζει την περιέργεια των παιδιών. Να κατανοήσουν ότι η χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών είναι σημείο των καιρών μας και να το αποδεχτούν, προσπαθώντας όμως να ελέγξουν την ποιότητα της θεματολογίας τους (λιγότερη βία) και την διάρκεια έκθεσης του παιδιού τους σε αυτά. Να ωθήσουν τα παιδιά τους σε άλλες δημιουργικές δραστηριότητες (π.χ. τέχνη, διάβασμα, αθλητισμός), που θα αντισταθμίσουν και θα ελαχιστοποιήσουν την επιρροή της κατάχρησης των ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Να μιλούν στα παιδιά για τη σκοτεινή πλευρά και τις επιπτώσεις της ανθρώπινης βίας. Να έχουν «ανοιχτές τις κεραίες τους» για ίχνη εξάρτησης ώστε να αναζητήσουν βοήθεια από ψυχολόγο. Τι να κάνουμε Δεν έχει νόημα η απόλυτη απαγόρευση του Η/Υ και των παιχνιδιών. Το "απαγορευμένο" μαγνητίζει την περιέργεια τους, και τους ωθεί ακριβώς στο αντίθετο αποτέλεσμα. Ο γονιός πρέπει να δείξει "προσαρμογή σκέψης". Να αντιληφθεί πως η χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών είναι σημείο των καιρών μας! Όμως, δεν πρέπει να παραδοθεί εύκολα στις επιθυμίες του παιδιού. Οφείλει με σοβαρό, αποφασιστικό, τρόπο να κάνει συμφωνία (ένα κάποιο συμβόλαιο) μαζί του. Να διαλέξουν "μαζί" παιχνίδια με μειωμένης βίας, συμφωνώντας στον χρόνο διάρκειας του παιχνιδιού. Να προειδοποιήσουμε το παιδί μας πως η συμφωνία μας μπορεί να είναι προφορική, αλλά είναι μια μορφή συμβολαίου και κάθε παραβίαση του έχει επιπτώσεις. Αν παραβιασθούν, τα συμφωνηθέντα, ο γονιός είναι υποχρεωμένος να επιβάλλει ποινή (στέρηση για αρκετό χρόνο του Η/Υ). ΤΕΛΟΣ, αν δυστυχώς, ο γονιός διαπιστώσει σημεία εθισμού, να μην κρυφτεί πίσω από το δάκτυλο του, να μην αγνοήσει τον τεράστιο κίνδυνο που καραδοκεί και να ζητήσει - το συντομότερο - βοήθεια από ψυχολόγο. 15

Αντιμετώπιση του εθισμού Ένα πρόγραμμα απεξάρτησης είναι το «ΒΗΜΑ ΜΕ ΒΗΜΑ» το οποίο είναι ένα δομημένο ατομικό πρόγραμμα Απεξάρτησης και βασίζεται στη λογική - συναισθηματική και συμπεριφορική θεραπεία. Μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε στάδιο της χρήσης. Η θεραπεία αυτή επικεντρώνεται στη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη σκέψη, το συναίσθημα και τη συμπεριφορά. Είναι ένα μοντέλο ανάλυσης: τι συμβαίνει; Περιλαμβάνει διαδικασίες αυτοελέγχου. Εφαρμόζεται σε πολύ τακτικές ατομικές συναντήσεις από εκπαιδευμένο ψυχολόγο που διαρκούν ενάμιση ώρα. Το πρόγραμμα με την επιτυχή αφομοίωση του προηγούμενου βήματος, εφαρμόζεται σταδιακά και καλύπτει ΒΗΜΑ ΜΕ ΒΗΜΑ τις ακόλουθες πτυχές: 1. Αναγνώριση και αποδοχή του προβλήματος 2. Η σχέση του ατόμου με τις ουσίες και συμπεριφορές εξάρτησης 3. Η ψυχολογική κατάσταση του θεραπευόμενου. Ψυχομετρικά τεστ. 4. Ψυχοεκπαίδευση 5. Ύπαρξη, αναζήτηση και ενίσχυση κινήτρων. 6. Αλλαγή στάσεων/ πιστεύω απέναντι στο φαινόμενο της χρήσης. 7. Δραστήρια συμμετοχή/σχεδιασμός/εφαρμογή αλλαγών συμπεριφοράς σε σχέση με την χρήση 8. Οριοθέτηση στις σχέσεις/χώρους/χρόνο 9. Τοποθέτηση στόχων 10. Το πρόβλημα της χρήσης και η οικογένεια του θεραπευόμενου/ συνεξάρτηση /σύμμαχοι. 11. Αποτροπή της υποτροπής 12. Σχεδιασμός προγράμματος κοινωνικής επανένταξης. ΕΠΙΣΗΣ στα εξαρτημένα άτομα και στις οικογένειες τους προτείνεται συμμετοχή σε ομαδικά προγράμματα ψυχολογικής απεξάρτησης. 16

Γ. ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΦΑΓΗΤΟ... Σύμφωνα με έρευνες, η ντοπαμίνη είναι υπεύθυνη για την εξάρτηση στο φαγητό. Καθώς έρευνες έχουν δείξει ότι ακόμα και η προσδοκία της ανταμοιβής, πυροδοτεί την έκρηξη ντοπαμίνης. Η ανταμοιβή είναι μεγαλύτερη του κανονικού, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ικανοποίησή μας. Το κυνήγι της ευχαρίστησης μπορεί να γίνει αυτοσκοπός, εάν πάψει να έχει σημασία το μέσον που οδηγεί στην έκκριση ντοπαμίνης (φαγητό, τζόγος, σεξ, αλκοόλ). Όσον αναφορά το φαγητό, έρευνες που έχουν βασιστεί στην παχυσαρκία, δείχνουν ότι ο εγκέφαλος ενός παχύσαρκου, ΔΕΝ ικανοποιείται με μια φυσιολογική ποσότητα φαγητού, με αποτέλεσμα να αυξάνουν σημαντικά την ποσότητα, προκειμένου να λάβουν την ίδια ικανοποίηση και ευχαρίστηση. Η απεξάρτηση μπορεί να είναι πρόβλημα, διότι ο οργανισμός πρέπει να ξεμάθει τον τρόπο με τον οποίο δεχόταν ευχαρίστηση, π.χ. φαγητό-- >ευχαρίστηση, και να μάθει νέους πιο ωφέλιμους τρόπους ευχαρίστησης, π.χ. μπάσκετ -- >ευχαρίστηση... Δ. ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΈΦΗΒΟΙ.ΜΙΑ ΣΧΕΣΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ... Η ΕΡΕΥΝΑ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ MEDITERANIAN COLLEGE, ΠΟΥ ΟΙ ΕΡΩΤΗΘΕΝΤΕΣ ΗΤΑΝ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑΙ ΕΦΗΒΟΙ, ΕΧΕΙ ΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: 1. Το σύνολο των ερωτώμενων διαθέτει τουλάχιστον μία συσκευή τηλεόρασης στο σπίτι. 2. To 65% των ερωτώμενων απαντά πως τις επιλογές προγραμμάτων στην τηλεόραση καθορίζουν τα παιδιά, έχοντας άμεση πρόσβαση σε αυτή. 3. Το 83% των γονέων δηλώνουν ότι τα παιδιά τους βλέπουν τηλεόραση κάθε μέρα ενώ το υπόλοιπο 17% δηλώνει ότι τα παιδιά βλέπουν τηλεόραση τουλάχιστον έξι ημέρες την εβδομάδα. 4. Το 78% των γονέων δηλώνει πως τα παιδιά τους βλέπουν τηλεόραση τουλάχιστον 3-4 ώρες ημερησίως, ενώ το υπόλοιπο 22% τουλάχιστον 2-3 ώρες την ημέρα. 5. Το 51% των γονέων δηλώνει ότι τα παιδιά παρακολουθούν τηλεόραση κυρίως τις βραδινές ώρες (από 20:00 έως 24:00), το 35% από 16:00 έως 20:00 και το υπόλοιπο 14% από 13:00 έως 16:00. 6. Το 22% των γονέων δηλώνει ότι διαθέτουν ξεχωριστή συσκευή τηλεόρασης στο δωμάτιο των παιδιών. 7. Ένα ποσοστό 17% των γονέων δηλώνει πως ελέγχει την πρόσβαση των παιδιών σε συγκεκριμένες εκπομπές της τηλεόρασης. Ε. ΕΡΓΑΣΙΟΜΑΝΙΑ ΟΤΑΝ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΩΡΕΣ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΑΦΙΕΡΩΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ, ΕΝΩ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ... Η Εργασιομανία, αφορά αυτούς που αναγκάζονται να δουλεύουν υπερωρίες, από το φόβο ότι θα απολυθούν, η ότι δεν θα πληρωθούν, η ελπίζοντας πως με αυτόν τον τρόπο θα αναγνωριστεί η αξία τους. ΚΑΤΙ ΤΕΤΟΙΑ ΑΤΟΜΑ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ ΣΥΝΕΧΩΣ.. Το να δουλεύεις υπερβολικά μπορεί να δείχνει την ανάγκη ενός ανθρώπου να μην εστιάζει στον εαυτό του η στο κέντρο βάρους του, αλλά να προσπαθεί να ξεφύγει από μια κατάσταση που του προκαλεί άγχος ή στενοχώρια, βρίσκοντας διαφυγή στην δουλειά. 17

Γνωστά συμτώματα εργασιομανίας Αυπνία, πονοκεφάλοι, διαταραχή της όρεξης, μελαγχολία, απαισιοδοξία, αίσθημα κενού, έλλειψη διάθεσης. Όλα αυτά αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιοπάθειας κατά 67%. Αντιμετώπιση «Το ιδανικό θα ήταν οι άνθρωποι να αλλάξουν μυαλά και να σκεφτούν πρώτα απ' όλα την υγεία τους» λένε οι επιστήμονες. "Μέχρι τότε ας είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί (υγιεινή διατροφή, γυμναστική), προσέχοντας την πίεση την χοληστερίνη και το σάκχαρό τους, και βρίσκοντας χρόνο για τα αγαπημένα τους πρόσωπα" συμβουλεύουν... 18

ΙΙ. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΚΕΘΕΑ Τι μέσο όρο ηλικίας έχουν οι εξαρτημένοι από τον τζόγο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια που ζητούν τις υπηρεσίες σας; Ο μέσος όρος ηλικίας είναι από 11 έως 21. Υπάρχουν και μετανάστες εξαρτημένοι από το τζόγο; Ποια είναι η αναλογία; Υπάρχουν μετανάστες εξαρτημένοι από τον τζόγο αλλά δεν έχουν επισκεφτεί το Κ.Ε.Θ.Ε.Α. Υπάρχει νομίζετε υγιής σχέση με τον τζόγο ή αναγκαστικά κάποιος που θα ασχοληθεί με αυτή την δραστηριότητας οδηγηθεί στην εξάρτηση; Όταν δεν υπάρχει μέτρο και αυτοέλεγχος, δεν υπάρχει υγιής σχέση με τον τζόγο. Ο αριθμός των εξαρτημένων έχει επηρεαστεί από την οικονομική κρίση; Οι εξαρτημένοι στα πρώτα στάδια επηρεάζονται άμεσα από την οικονομική κρίση ενώ αυτοί που είναι σε πιο προχωρημένο επίπεδο της εξάρτησης δεν την καταλαβαίνουν καθόλου. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της εξάρτησης για το άτομο; Οι επιπτώσεις είναι: α) σωματικές επιπτώσεις δηλαδή πονάει το σώμα β) η ακαδημαϊκή αποτυχία γ) παραμέληση της σωματικής υγιεινής δ) κακές διατροφικές συνήθειες ε) διαταραχή ύπνου στ) επηρεάζει το μεταιχμιακό σύστημα στο πίσω μέρος του εγκεφάλου Πως επηρεάζεται το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον του εξαρτημένου; Ο εξαρτημένος παραμελεί τους φίλους του και κάνει παρέες με άτομα τα οποία έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα με αυτόν και ίσως είναι και αυτοί εξαρτημένοι. Όσο αφορά την οικογένεια δημιουργούνται εντάσεις, θυμοί, επιθετικότητα και κακή επικοινωνία λόγω των συστάσεων τις οικογένειας προς τον εξαρτημένο. Μπορείτε να μας αναφέρετε τα πιο ακραία περιστατικά σε σχέση με τον τζόγο και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια που έχετε συναντήσει; Μερικά περιστατικά που μας ανέφεραν αφορούσαν ενήλικες οι οποίοι δεν έχουν βγει από το δωμάτιο τους έως και 32 ώρες και αυτό είχε σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία τους όπως η αλλαγή χρώματος στο δέρμα. Πότε πιστεύετε ότι πρέπει κάποιος να αρχίσει να ανησυχεί; 19

Κάποιος πρέπει να ανησυχεί όταν: α) εμφανίζει υπερβολική κόπωση β) αλλάζει διατροφικές συνήθεις γ) υπάρχει απουσία από το σχολείο και πτώση στα μαθήματα δ) χάνει και αλλάζει παρέες ε) παραμελεί αγαπημένες του δραστηριότητες στ) αρχίζει να έχει μεγάλες εντάσεις και επιθετικότητα Ποιές μεθόδους απεξάρτησης χρησιμοποιείτε για τους εξαρτημένους από ηλεκτρονικά παιχνίδια και τζόγο; Ακολουθούμε το ψυχοκοινωνικό μοντέλο. Τα άτομα μέσα από ατομικές ή ομαδικές συναντήσεις προσπαθούν να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους, να ελέγξουν τα συναισθήματά τους και να καλύψουν τις ανάγκες τους τις οποίες τους παρέχει ο τζόγος με άλλες δραστηριότητες. Πόσο διαρκεί η διαδικασία απεξάρτησης; Η διαδικασία απεξάρτησης διαρκεί 1 με 1,5 χρόνο. Υπάρχουν άλλοι τρόποι που εφαρμόζονται αλλού; Πού; Στην Ελλάδα δεν ακολουθούνται ακραίοι τρόποι. Εφαρμόζεται ψυχοκοινωνική δουλειά, θεραπευτική αγωγή σε περιπτώσεις διαταραχής και συνήθως ατομική συμβουλευτική. Εκτός από το ΚΕΘΕΑ που αλλού μπορεί να απευθυνθεί κάποιος; Μας ενημέρωσαν για υπηρεσίες σε όλη την Ελλάδα (δες ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ) ΣΥΖΗΤΗΣΗ Παρόλο που τα περισσότερα που ακούσαμε τα είχαμε ήδη βρει στη βιβλιογραφία, μας ενημέρωσαν και για πράγματα που δεν είχαμε ξανακούσει όπως τις επιπτώσεις για τον εξαρτημένο και για ακραίες καταστάσεις οι οποίες έφταναν μέχρι και 32 ώρες μπροστά στον υπολογιστή. 20

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Καταλήξαμε στα παραπάνω συμπεράσματα έχοντας ψάξει σε βιβλιογραφία και επιπλέον από την συνέντευξη στο ΚΕΘΕΑ : Οι άντρες είναι περισσότερο εξαρτημένοι στο τζόγο από τις γυναίκες. Στον ηλεκτρονικό τζόγο εθίζονται ολοένα και περισσότερο οι έφηβοι. Μερικοί παράγοντες που οδηγούν το άτομο στην εξάρτηση από το τζόγο είναι: η ψυχολογική του κατάσταση τα οικογενειακά προβλήματα η προσδοκία του κέρδους η περιέργεια Η ενόχληση με τον τζόγο κάνει τον παίχτη να παραμελεί όλα τα προβλήματά του. Η οικογένεια και οι φίλοι υποφέρουν από τις συνέπειες τις εξάρτησης. Η θεραπεία για την απεξάρτηση διαρκεί συνήθως 4-18 μήνες. Πιο ευάλωτα στην εξάρτηση από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια είναι τα αγόρια ηλικίας 8-18 ετών. Ένα μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την εξάρτηση των παιδιών στα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν οι γονείς. Η ντοπαμίνη είναι υπεύθυνη για την εξάρτηση από το φαγητό. Σύμφωνα με τους γονείς τα παιδιά βλέπουν κάθε μέρα τηλεόραση. Οι συνέπειες της εργασιομανίας αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιοπάθειας. 21

Επίλογος Η ενασχόλησή μας με αυτήν την ερευνητική εργασία μας βοήθησε να μάθουμε περισσότερα για την εξάρτηση στον τζόγο, στα ηλεκτρονικά παιχνίδια, στο φαγητό, στην εργασία και στην τηλεόραση. Συγκεκριμένα γνωρίσαμε καλύτερα πότε κάποιος είναι εξαρτημένος και τι μπορεί να κάνει για να απεξαρτηθεί, τις συνέπειες πού προκαλεί η εξάρτηση και πως μπορούμε να βοηθήσουμε τους εξαρτημένους γύρω μας. Επίσης γνωρίσαμε την διαδικασία της συνέντευξης μέσα απ' την συνέντευξη πού μας παραχώρησαν στο ΚΕΘΕΑ. 22

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Μονάδα Απεξάρτησης του 18 ΑΝΩ του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθηνών-Τμήμα Παθολογικής Χρήσης διαδικτύου (για ηλικίες από 17 χρονών και πάνω): Βουρνάζου 37, Αμπελόκηποι, Αθήνα. Τηλ. 210-6448003, 6448980 ΚΕΘΕΑ ΠΛΕΥΣΗ, μονάδα έγκαιρης παρέμβασης προβληματικής χρήσης του διαδικτύου (για ηλικιες απο 11-21 χρονών ): Τσαμαδού 7,Εξάρχεια,Αθήνα. Τηλ 210-9212961 Μονάδα Εφηβικής Υγείας (β Παιδιατρική Κλινική του Παν/μίου Αθηνών) στο Νοσοκομείο Παίδων <<Π. & Α. Κυριακού>> Πτέρυγα <<Ελένη Δαλακούρα >> (για ηλικίες 11 έως 19 χρονών): Μεσογείων 24,6 ος όροφος,αθήνα. Τηλ. 210-7710824,213-2009804 Ψυχιατρική Κλινική Παίδων και Εφήβων για την αντιμετώπιση του εθισμού στους Η/Η και το Διαδίκτυο του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου στη Θες/νίκη: 2310-892417 Ελληνική Εταιρία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο (για ηλικίες έως 21 χρονών):καραισκάκη 60,Λάρισα. Τηλ. 2410-539690 Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου saferinternet 8001180015(για την ασφαλή χρήση των μέσων της τεχνολογίας και κυρίως του Διαδικτύου), report@safeline.gr. Υποδιεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Λεωφ. Αλεξάνδρας 173,115 22 Αθήνα 11012 για καταγγελίες 210-6476464, 6476000 11012@hellenicpolice.gr ccu@cybercrimeunit.gov.gr www.hellenicpolice.gr Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο: αποτελεί το βασικό πάροχο υπηρεσιών του Διαδικτύου για τα σχολεία : www.e-yliko.gr 23

ΠΗΓΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ WWW.PSYCHOLOGY.COM WWW.TELEGRAMM.COM WWW.ΚΕΘΕΑ.GR WWW.ΨΥΧΟΛΟΓΕΙΝ.COM WWW.GAZZETTA.GR WWW.PROLIPSIS.GR WWW.MAMA365.GR WWW.VARESIES.GR WWW.ASXETOS.GR 24