Ερευνητική Εργασία Β Τάξης Πρότυπου Πειραματικού ΓΕΛ Αναβρύτων ΑΝΑΛΥΣΕΤΟ: Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ

Ερευνητική Εργασία Β Τάξης Πρότυπου Πειραματικού ΓΕΛ Αναβρύτων ΑΝΑΛΥΣΕΤΟ: Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ Αναγνωσταρά Φωτεινή Βλαχάκη κωνσταντίνα Γερούλη Κατερίνα Γεωργίου Κωνσταντίνα Γιαννόπουλος Νίκος Γκανή Ανθή Δούκας Θωμάς Κερασίδη Δήμητρα Κριεζή Όλγα Κωστόπουλος Δημήτρης Λίασκος Μάριος Μαντζακοπούλου Ελπίδα Μεσογείτης Χρήστος Μωυσιάδου Μαριέλπη Παπαπανάγου Χρόνη Μυρτώ Στάη Κατερίνα Διδάσκουσα: Βολυράκη Στέλλα (ΠΕ06) ΜΑΡΟΥΣΙ, Ιανουάριος 2015

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ...3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ...4 ΕΝΟΤΗΤΑ 1 ΜΕΛΕΤΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ...5 ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ...6 ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΟΙ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ... 12 ΕΠΙΛΟΓΟΣ... 14 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ/ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ... 15 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 16 2

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στα πλαίσια του μαθήματος της Ερευνητικής Εργασίας κατά το σχολικό έτος 2014 2015, επιλέξαμε να ασχοληθούμε με τις ερευνητικές εργασίες των σχολείων της περιφέρειας Β Αθήνας. Θέλαμε να διαπιστώσουμε κατά πόσο είναι ερευνητικές οι εργασίες που εκπονούνται στα πλαίσια του συγκεκριμένου μαθήματος. Έτσι, λοιπόν, χωριστήκαμε σε τέσσερις ομάδες, κάθε μια με ξεχωριστό ερευνητικό ερώτημα. Λόγω του όγκου των σχολείων, δυο ομάδες μελέτησαν τις ερευνητικές εργασίες της Α τάξης του σχολικού έτους 2013 2014, η 3η ομάδα ανέλαβε να συγγράψει και να μοιράσει ερωτηματολόγια στους μαθητές της Β Λυκείου (αξιοποώντας την περυσινή τους εμπειρία) και η τελευταία ομάδα ανέλαβε να φτιάξει συνεντεύξεις για τους καθηγητές που κάνουν το μάθημα αυτό στο Λύκειο. Πιο συγκεκριμένα, οι δύο ομάδες που δούλεψαν τα σχολεία, έψαξαν αν τα Γενικά Λύκεια της Β Αθήνας είχαν αναρτήσει ερευνητικές εργασίες το προηγούμενο σχολικό έτος και αν οι εργασίες αυτές είχαν σωστή δομή, ποιές μεθόδους έρευνας χρησιμοποιήθηκαν και ποιες ήταν οι πηγές πληροφόρισης. Χαρακτηριστικό ήταν ότι μόλις το 1/3 των εργασιών είχαν ξεκάθαρη προβληματική! Η ομάδα των ερωτηματολογίων αφού συμβουλέυτηκε πηγές, έφτιαξε ένα ερωτηματολόγιο και το μοίρασε στους μαθητές του σχολείου. Αξιοσημείωτο είναι ότι το 60% των ερωτηθέντων απάντησε ότι η ερευνητική εργασία ως μάθημα είναι λίγο ή καθόλου σημαντική, δεν ήταν ευδιάκριτη η διαφορά ανάμεσα σε βιβλιογραφία και δικτυογραφία, καταλαμβάνονας η τελευταία συντριπτικό ποσοστό (93%) ως πηγή πληροφόρισης. Τέλος, η ομάδα με των συνεντεύξεων επιβεβαίωσε με συνέντευξη από μαθητή του σχολείου τα πορίσματα της προαναφερθείσας ποσοτικής έρευνας, ότι δηλαδή η διαφορά ανάμεσα σε ερευνητική και απλή εργασία αναζήτησης και καταγραφής πληροφοριών, δεν είναι διακριτή. 3

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Κατά το σχολικό έτος 2014 2015, μια ομάδα μαθητών της Β Λυκείου του Πρότυπου Πειραματικού Λυκείου Αναβρύτων συμμετείχε στο project «Ανάλυσέ το!». Αυτό που όλα τα παιδιά θα ήθελαν από την ερευνητική τους εργασία, είναι ένα θέμα πρωτότυπο. Κατόπιν, γνωρίζαμε εκ πείρας πως δεν είναι πολλά τα projects που καλύπτουν τις προϋποθέσεις μιας πραγματικά ερευνητικής εργασίας, άποψη που θέλαμε να επιβεβαιώσουμε ή να απορρίψουμε αναλόγως. Έπειτα, είδαμε πως η ενασχόληση με τον τρόπο διεξαγωγής μιας ερευνητικής εργασίας θα μας βοηθήσει στην μετέπειτα ζωή μας, κυρίως στον επαγγελματικό τομέα. Θεωρώντας έτσι το θέμα του project «Ανάλυσέ το!» ως μια ωραία πρόκληση, αποφασίσαμε να το παρακολουθήσουμε. Σκοπός της ερευνητικής αυτής εργασίας είναι να συμπεράνει εάν οι ερευνητικές εργασίες, τα projects δηλαδή, που γίνονται στα σχολεία είναι όντως ερευνητικά, ή αν είναι απλά εργασίες. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε τέσσερεις ομάδες, με τέσσερα άτομα η κάθε μία. Δύο από αυτές, όπως θα δείτε αναλυτικά στο 1 ο κεφάλαιο, θα ασχοληθούν με τις αναρτημένες ερευνητικής εργασίες των σχολείων της Β Αθήνας, ψάχνοντας στις ιστοσελίδες τους στο διαδίκτυο. Μελετώντας ουσιαστικά περιπτώσεις, θα ψάξουν να βρουν κατά πόσο οι εργασίες έχουν προβληματική και ερευνητικά ερωτήματα, αν ακολουθούν την δομή μιας ερευνητικής εργασίας, ποια μέθοδο έρευνας και ποιο μεθοδολογικό εργαλείο αντιστοίχως χρησιμοποιούν και ποιες είναι οι πηγές άντλησης πληροφοριών. Στο 2 ο κεφάλαιο, θα σας αναλύσουμε πως, η τρίτη ομάδα, επιλέγοντας την ποσοτική έρευνα, μοίρασε σε παιδιά της Β λυκείου ερωτηματολόγια για τα projects στα οποία συμμετείχαν την προηγούμενη χρονιά, εξετάζοντας τις απόψεις τους για την σημασία του μαθήματος, την αναγκαιότητά του καθώς και θέματα δομής της ερευνητικής εργασίας. Τέλος, εκτός από την ποσοτική έρευνα, η τέταρτη ομάδα ακολούθησε τις αρχές τις ποιοτικής έρευνας, καθώς χρησιμοποίησε ως μεθοδολογικό εργαλείο τις συνεντεύξεις από μαθητές λυκείου και από καθηγητές που έκαναν projects, ώστε να δούμε αν τα αποτελέσματα της ποσοτικής έρευνας ταυτίζονται με αυτά της ποιοτικής. 4

ΕΝΟΤΗΤΑ 1 ΜΕΛΕΤΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Οι δυο πρώτες ομάδες ασχοληθήκαμε με τα σχολεία, ποιο συγκεκριμένα με τα Λύκεια της Β Αθήνας. Ψάχνοντας στο Διαδίκτυο, βρήκαμε ότι είναι 60. Έτσι τα μοιράσαμε 30 σχολεία η μια ομάδα και 30 η άλλη. Στο πλαίσιο αυτό, αναζητήσαμε αν έχουν ιστοσελίδα ώστε να έχουμε πρόσβαση στις ερευνητικές εργασίες, που πρέπει να αναρτώνται στις ιστοσελίδες των σχολείων. Συμφωνήσαμε να περιορίσουμε την έρευνά μας πάνω στις ερευνητικές εργασίες της Α Λυκείου του έτους 2013 14 λόγω περιορισμένου χρόνου. Πέρα από την προβληματική, τα ερευνητικά ερωτήματα και την μέθοδο της έρευνας, εξετάσαμε κατά πόσο οι εργασίες είχαν την δομή μιας γραπτής ερευνητικής εργασίας, αν δηλαδή είχαν εξώφυλλο, περίληψη, πρόλογο, κυρίως θέμα, βιβλιογραφία/δικτυογραφία και παράρτημα. Διαπιστώσαμε λοιπόν ότι τέτοιου είδους αποτελέσματα μας δυσαρεστούν όσο να ναι, αφού τώρα συνειδητοποιούμε πως τόσο καιρό τα project μας δεν συμβάδιζαν πάντα με όλα τα προαναφερόμενα κριτήρια. Πιο συγκεκριμένα, όπως βλέπετε και στον παρακάτω πίνακα, μόλις το 25% των εργασιών διέθετε ξεκάθαρη προβληματική και το 40% ερευνητικά ερωτήματα. Αξίζει να αναφερθεί ότι 1 στις 5 περίπου εργασίες είχαν περίληψη και οι μισές περίπου βιβλιογραφικές ή διαδικτυακές αναφορές. Σχετικά με την μέθοδο της έρευνας τώρα, 25 εργασίες είχαν ποσοτική, λιγότερες μελέτη περίπτωσης και μόλις 17 ποιοτική έρευνα. 5

ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Η ομάδα μας ανέλαβε τη δημιουργία των ερωτηματολογίων. Αρχικά, ερευνήσαμε το πώς φτιάχνετε ένα σωστό ερωτηματολόγιο. Για το λόγο αυτό, διαβάσαμε δύο κείμενα των San Germain (n.d) και Robinsonn (n.d). Συμπεράναμε, λοιπόν, ότι ένα ερωτηματολόγιο πρέπει να είναι σύντομο, κατανοητό και χωρίς λάθη. Επίσης, υπάρχουν δύο είδη ερωτήσεων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ένα ερωτηματολόγιο, οι ανοιχτού τύπου (open ended questions) και οι κλειστού τύπου (close ended questions).έτσι, αποφασίσαμε ότι αφενός για να είναι πιο σύντομο και αφετέρου για να έχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, να δημιουργήσουμε κλειστού τύπου ερωτήσεις. Στη συνέχεια, συνεργαστήκαμε με τις ομάδες που μελέτησαν τα σχολεία, οι οποίες μας έδωσαν τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για μία ερευνητική εργασία. Με αυτό τον τρόπο, δημιουργήσαμε τις ερωτήσεις και αφού τις μοιράσαμε σε μαθητές της Β λυκείου συγκεντρώσαμε τα παρακάτω αποτελέσματα σε σύνολο 68 ερωτηματολογίων 1 : Αποτελέσματα έρευνας Πόσο χρησιμες είναιγια σας οι ερευνητικές εργασίες ; 1 Ολόκληρο το ερωτηματολόγιο μπορείτε να το δείτε στο Παράρτημα. 6

Στην ερώτηση αυτή παρατηρήσαμε πως μεγάλο ποσοστό μαθητών θεωρούν την ερευνητική εργασία πολύ σημαντική με τον 9% να την χαρακτηρίζει πάρα πολύ χρήσιμη και το 32% να πιστεύει πως είναι αρκετά σημαντική για το μέλλον το τους. Οι περισσότεροι μαθητές βέβαια (44%) φαίνεται να την θεωρούν ελάχιστα σημαντική. Τέλος το 15% των μαθητών που απάντησαν το ερωτηματολόγιο κρίνουν πως η ερευνητικές εργασίες που πραγματοποιούνται στα πλαίσια του σχολικού μαθήματος είναι ασήμαντες. Σχεδόν δηλαδή το 6 στους 10 μαθητές δεν θεωρούν χρήσιμο το μάθημα της ερευνητικής εργασίας! Τι είναι η βιβλιογραφία? Στην ερώτηση τι ονομάζουμε βιβλιογραφία το μεγαλύτερο μέρος των μαθητών που ερωτήθηκαν απάντησε πως βιβλιογραφία είναι η παραπομπή έργων η άρθρων άλλων συγγραφέων που χρησιμοποιήθηκαν για την συγκέντρωση κατάλληλων πληροφοριών. Μικρότερο ποσοστό την χαρακτήρισε ως μεθοδολογία που ακολουθήθηκε. Τέλος πολύ λίγα άτομα, 3% των μαθητών που απάντησαν, είπαν πως είναι η λογοκλοπή ή δεν γνώριζαν την απάντηση. 7

Τι είναι δικτυογραφία; Ως δικτυογραφία το 44% των μαθητών χαρακτήρισε την βιβλιογραφία στο διαδίκτυο ενώ μικρότερα ποσοστά της τάξεως 29% και 15% απάντησαν πως δικτυογραφία ονομάζεται η ιστοσελιδογραφία και δικτυογραφία αντίστοιχα. Μικρότερο ποσοστό 12% έδωσε ως απάντηση την ιστογραφία. Ποιά στοιχεία είχαν οι εργασίες σας? Στην επόμενη ερώτηση οι μαθητές κλήθηκαν να απαντήσουν ποιά στοιχεία περιείχαν οι ερευνητικές εργασίες τους. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου 58 μαθητές απάντησαν ότι οι εργασίες τους είχαν εισαγωγή, οι 48 ισχυρίστηκαν ότι υπήρχε πίνακας περιεχομένων και οι 50 έγραφαν τα συμπεράσματα τους. Μεγάλο ποσοστό εργασιών με 62 από τις 68 φαίνεται να είχε εισαγωγή ενώ πολύ μικρό ποσοστό ( 30 από τις 68 εργασίες). 8

Ποιές πηγές χρησιμοποιήσατε ; Τι χρησιμοποιήσατε περισσότερο; Μεγάλο ποσοστό των μαθητών περίπου 59% κατά την έρευνα τους χρησιμοποίησαν το διαδίκτυο. Αρκετοί βέβαια χρησιμοποίησαν και έντυπο υλικό όπως εφημερίδες και περιοδικά για την συλλογή πληροφοριών. Μικρότερα ποσοστά 3% δήλωσαν πως κατά την έρευνα τους χρησιμοποίησαν και το γραπτό αλλά και διαδικτυακό υλικό ενώ το υπόλοιπο 3% των μαθητών υποστήριξε πως δεν χρησιμοποίησε κανένα από τα δύο. Από όσους χρησιμοποίησαν όμως η συντριπτική πλειοψηφία 93% επέλεξε να εργαστεί περισσότερο με πηγές μέσω του διαδικτύου 9

Ποιά μέθοδο έρευνας χρησιμοποιήσατε; Το μεγαλύτερο μέρος των μαθητών που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο 30% είπαν πως χρησιμοποίησαν ποσοτική έρευνα, δίνοντας και οι ίδιοι ερωτηματολόγια προς απάντηση. Πολύ μικρό ποσοστό 4% χρησιμοποίησε ποιοτική μέθοδο έρευνας επιλέγοντας να πάρει συνεντεύξεις από συγκεκριμένα άτομα. Ένα σημαντικό ποσοστό μαθητών 21% μελέτησε ξεχωριστά περιπτώσεις προκειμένου να εξαγάγει αποτελέσματα. Οι υπόλοιποι μαθητές δεν χρησιμοποίησαν καμία από τις αναγραφόμενες μεθόδους ή χρησιμοποίησαν διαφορετικές μεθόδους από αυτές που αναφέρονταν στο ερωτηματολόγιο, χωρίς ωστόσο να σημειώσουν ποια. Έχετε ξανακούσει τον όρο προβληματική εργασία ; 10

Αν ναί τί εννούμε με αυτόν ; Στη συνέχεια, το 62% των μαθητών είπαν πως έχουν ακούσει τον όρο προβληματική εργασία ενώ οι άλλοι δήλωσαν πως ο όρος τους είναι άγνωστος. Από αυτούς που είχαν ξανακούσει τον όρο προβληματική ζητήθηκε να επιλέξουν την σημασία του όρου για μία εργασία. Το μεγαλύτερο ποσοστό 69% χαρακτήρισε τον όρο ως το βασικό κεντρικό ερώτημα της εργασίας ενώ μόλις το 19% απάντησε πως με τον όρο προβληματική εννοούμε το θέμα τις έρευνας. Το 12% των μαθητών δεν γνώριζε τι σημαίνει ο όρος. Ερευνητικά ερωτήματα είναι... Οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες μαθητές (71%) απάντησαν πως ερευνητικά ερωτήματα είναι επιμέρους ερωτήματα της εργασίας. Μικρότερο ποσοστό 22% υποστήριξε πως ο όρος ερευνητικό ερώτημα είναι ισοδύναμης 11

σημασίας με τον όρο προβληματική. Τέλος το 7% δεν απάντησε στην ερώτηση δηλώνοντας άγνοια. ΕΝΟΤΗΤΑ 3 ΟΙ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ Η δική μας ομάδα, έχοντας συμβουλευτεί σχετικές πηγές (McNamara, n.d), αποφάσισε να πάρει συνέντευξη από δυο μαθητές προκειμένου να διασταυρώσει τα ευρήματα της ποσοτικής έρευνας. Στα πλαίσια μιας ημιδομημένης συνέντευξης, ερωτήσεις τις οποίας μπορείτε να βρείτε στο Παράρτημα της παρούσας εργασίας, που έλαβε χώρα στο χώρο του σχολείου, μετά το πέρας των μαθημάτων, οι μαθητές, τα ονόματα των οποίων είναι στην διάθεσή μας, μας διαφώτισαν σχετικά με το πώς αντιλαμβάνονται και πως αντιμετωπίζουν τις ερευνητικές εργασίες. Αρχικά δεν ήταν ξεκάθαρη η διαφορά μεταξύ της απλής εργασίας με την ερευνητική εργασία στο μυαλό των μαθητών. Ωστόσο ο τρόπος με τον οποίο δούλεψαν, επεξεργάστηκαν τις πληροφορίες και κατέληξαν σε συμπεράσματα έμοιαζε αρκετά με τον τρόπο που γίνεται μια ερευνητική εργασία χωρίς όμως να είναι απόλυτα σωστός. Για παράδειγμα είχαν θέσει εξ αρχής το κυρίως θέμα με το οποίο θα ασχοληθούν στο τετράμηνο και είχαν κάνει κάποιες υποθέσεις. Όμως δεν είχαν θέσει επιμέρους ερευνητικά ερωτήματα και δεν είχαν σκεφτεί περαιτέρω το τι συμπεράσματα ήθελαν να βγάλουν και προς ποια κατεύθυνση ακριβώς θα κινηθούν. Ήταν ασαφής η εικόνα του τι έπρεπε να εξετάσουν στη συνέχεια πέρα από το κεντρικό θέμα. Παρ όλα αυτά, έψαξαν αρκετά και πληροφορήθηκαν αρκετά γύρω από το θέμα τους και στην πορεία θέσανε επιμέρους ερωτήματα τα οποία τα μοιραστήκανε οι ομάδες. Φάνηκε ότι το κάπως χαλαρό κλίμα που επικρατούσε στη διάρκεια του μαθήματος να έδρασε θετικά γιατί τους έκανε να νιώθουν πιο άνετα και να θέλουν περισσότερο να εργαστούν. Επιπλέον, οι μαθητές επιλέξανε οι ίδιοι με την καθοδήγηση του καθηγητή τους το θέμα που ασχολήθηκαν το οποίο τους παρακινούσε το ενδιαφέρον να δουλέψουν σωστότερα και σε μεγαλύτερο πλάτος και βάθος. Ο καθηγητής τους καθοδηγούσε αλλά τους άφηνε το περιθώριο να κινηθούν όπως εκείνοι επιθυμούσαν. 12

Οι πηγές που χρησιμοποίησαν οι μαθητές στις εργασίες τους (ερευνητικές και μη)ήταν κυρίως από το διαδίκτυο. Στα περισσότερα πρότζεκτ φαίνεται να χρησιμοποίησαν μόνο το διαδίκτυο για την άντληση πηγών, όμως υπήρχαν και πρότζεκτ στα οποία χρησιμοποίησαν και διαφορετικές πηγές (εγκυκλοπαίδειες, βιβλία κ.ά.) αλλά και διαφορετικούς τρόπους έρευνας όπως ερωτηματολόγια και συνεντεύξεις. Υποθέτουμε λοιπόν ότι κάποιες φορές ίσως η σύγχυση που υπάρχει στο μυαλό των μαθητών σχετικά με το πώς πρέπει να δουλεύουμε σε μια ερευνητική εργασία μάλλον οφείλεται είτε στο ότι ούτε ο ίδιος ο καθηγητής που τους καθοδηγεί δεν ξέρει ακριβώς τον τρόπο είτε στο ότι δεν μπόρεσε να θέσει ξεκάθαρο τον τρόπο στους ώστε να τον καταλάβουν. Τις περισσότερες φορές οι μαθητές στάθηκαν κριτικά απέναντι στις πηγές τους και τις επεξεργάστηκαν. Δεν πήραν δηλαδή αυθαίρετα πληροφορίες και τις ενσωμάτωσαν στην εργασία τους. Ωστόσο όμως, υπήρχαν και περιπτώσεις όπου οι μαθητές δεν στάθηκαν ιδιαίτερα κριτικά και δεν επεξεργάστηκαν ιδιαίτερα τις πληροφορίες που πήραν. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που επεξεργάστηκαν αρκετά τα δεδομένα τους και έψαξαν αρκετά να βρουν πληροφορίες, δεν φαίνεται να δούλεψαν επαρκώς. Άλλες φορές δηλαδή είτε έψαχναν σε μεγαλύτερο πλάτος χωρίς να εμβαθύνουν ιδιαίτερα ενώ άλλες φορές εμβάθυναν σε πιο συγκεκριμένα κομμάτια χωρίς να έχουν δουλέψει σε ιδιαίτερο πλάτος. Αξιοθαύμαστο είναι το γεγονός ότι δούλεψαν πολύ ομαδικά και είχαν μοιράσει πολύ οργανωμένα τα κομμάτια με τα οποία θα ασχολούταν η κάθε ομάδα αλλά και ο κάθε μαθητής ξεχωριστά. Καταλήγοντας, λοιπόν, δεν φαίνεται να είναι ξεκάθαρη η διαφορά μεταξύ ερευνητικής και απλή εργασίας στους μαθητές. Αυτό ίσως οφείλεται και στον λανθασμένο τρόπο με τον οποίο ο καθηγητής καθοδηγεί τους μαθητές στο πώς θα δουλέψουν. Παρ' όλα αυτά τα στάδια της έρευνάς τους μοιάζουν αρκετά με τα στάδια με τα οποία γίνεται μια ερευνητική εργασία. Ο τρόπος με τον οποίο δούλεψαν φαίνεται πιο πολύ να μοιάζει με τον τρόπο που γίνεται μια εργασία παρά μια ερευνητική εργασία χωρίς όμως να είναι και απόλυτα ξεκάθαρη η διαφορά αυτή. 13

ΕΠΙΛΟΓΟΣ Κάπως έτσι λοιπόν, ολοκληρώσαμε την μικρής κλίμακας έρευνα μας σχετικά με τις ερευνητικές εργασίες. Τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε ήταν ποικίλα (η μη διαθεσιμότητα του εργαστηρίου της πληροφορικής λόγω των πολλών εργασιών που ταυτόχρονα γίνονταν στο σχολείο, η έλλειψη γρήγορης σύνδεσης στο διαδίκτυο, ο περιορισμένος χρόνος που είχαμε για να αναζητήσουμε πληροφορίες, να τις συλλέξουμε, να τις επεξεργαστούμε και να εξάγουμε συμπεράσματα) όμως μια έρευνα δεν γίνεται δίχως αυτά άλλωστε. Παίρνοντας ένα μικρό δείγμα, μια και μόνο περιοχή αστικού κέντρου, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι οι ερευνητικές εργασίες στο Λύκειο θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν τόσο ως προς το περιεχόμενό τους όσο και ως προς την αποτελεσματικότητά τους. Προκειμένου όμως να εξαχθούν γενικότερα συμπεράσματα, μια έρευνας μεγαλύτερου φάσματος κρίνεται απαραίτητη. 14

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ/ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ Robinsonn. (n.d). Questionnaires.. Available at http://web.utk.edu/~wrobinso/540_lec_qaire.html Last accessed 15/10/2014 McNamara. (n.d). General Guidelines for Conducting Interview. Available at http://www.managementhelp.org/evaluatn/intrview.htm Last accessed 15/10/2014 O Brien. (n.d.). Questionnaire Design. Available at http://wwwstatic.cc.gatech.edu/classes/cs6751_97_winter/topics/quest design/ Last accessed 15/10/2014 Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Β Αθήνας: http://srv dide vath.att.sch.gr/dide/index.php?option=com_content&view=article&id=448&itemid =210 Last accessed 24/10/2014 15

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Φύλο: Άρρεν Θήλυ Τάξη: 1. Πόσο χρήσιμες είναι για εσάς οι ερευνητικές εργασίες; πάρα πολύ πολύ λίγο καθόλου 2. Βιβλιογραφία είναι: A. η παραπομπή έργων/άρθρων άλλων συγγραφέων B. η λογοκλοπή C. η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε D. δεν γνωρίζω 3. Δικτυογραφία είναι: A. η ιστογραφία B. η διαδικτυογραφία C. η ιστοσελιδογραφία D. η βιβλιογραφία στο διαδίκτυο 4. Είχαν κάποια από τα παρακάτω στοιχεία οι ερευνητικές σας εργασίες; π εξώφυλλο εισαγωγή συμπεράσματα πίνακα περιεχομένων περίληψη 5. Ποιές από τις παρακάτω χρησιμοποιήσατε ως πηγές; διαδίκτυο έντυπο υλικό (εφημερίδες, περιοδικά) και τα δύο κανένα από τα δύο 6. Αν είχατε πηγές στην εργασία, τι χρησιμποιήσατε περισσότερο; διαδίκτυο έντυπα 7. Χρησιμοποιήσατε κάποια συγκεκριμένη μέθοδο έρευνας; ποσοτική (ερωτηματολόγια) ποιοτική (συνεντεύξεις) ππ π ππ. 8. Έχετε ξανακούσει τον όρο προβληματική στην έρευνα; ναι όχι 9. Αν ναι, προβληματική εννοούμε: το θέμα της έρευνας το κεντρικό ερώτημα της έρευνας δεν γνωρίζω 10. Ερευνητικά ερωτήματα είναι: άλλη λέξη για την προβληματική επιμέρους ερωτήματα δεν γνωρίζω 16

Ερωτήσεις συνέντευξης για μαθητές: 1. Ποιο είναι το θέμα της ερευνητικής εργασίας στην οποία συμμετέχεις? 2. Τι ακριβώς θέλετε να πετύχετε, ποιος είναι ο στόχος της εργασίας? 3. Πριν ξεκινήσετε την έρευνα, ο υπεύθυνος καθηγητής σας εξήγησε πως θα κινηθείτε, ποιες μεθόδους έρευνας θα εφαρμόσετε για να πετύχετε μια ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ εργασία? 4. Σε τι βαθμό βρίσκετε πληροφορίες περί του θέματος από το διαδίκτυο? 5. Χρησιμοποιείτε μεθόδους όπως ερωτηματολόγια ή συνεντεύξεις? (Αν ναι, που βασιστήκατε για να δημιουργήσετε τις κατάλληλες ερωτήσεις?) 6. Αναλύετε κυρίως δεδομένα από διαδικτυακές πηγές και εγκυκλοπαίδειες ή αποτελέσματα έρευνας? 7. Έχετε εντοπίσει διαφορές ανάμεσα στην ερευνητική εργασία και σε εργασίες άλλων μαθημάτων? (Αν ναι, ποιες?) 8. Δουλεύετε σε ομάδες ή ατομικά? 9. Πόσο παίρνει θέση ο καθηγητής στην εργασία σας? 10. Τέλος, τι πιστεύετε ότι θα σας προσφέρει το μάθημα της ερευνητικής εργασίας στη μετέπειτα ζωή σας (επαγγελματική και μη) 11. Το τελικό αποτέλεσμα διατυπώνεται σε word ή σε power point? 12. Σε προηγούμενες εργασίες δώσατε βάση σε ένα καλοσχεδιασμένο word? 17