Η αλληλεπίδραση μεταξύ του συστήματος αναφοράς επειγόντων περιστατικών - ΕΚΑΒ, των πολιτών που μπορούν να εφαρμόσουν αποτελεσματική ΚΑΡΠΑ και της έγκαιρης χρήσης αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή είναι τα βασικά συστατικά για τη βελτίωση της επιβίωσης των ανθρώπων που εμφάνισαν καρδιακή ανακοπή εκτός νοσοκομείου Η αλυσίδα επιβίωσης 1
Αλληλουχία ενεργειών ΑΛΛΗΛΟΥΧΙΑ / Ενέργειες Περιγραφή τεχνικής ΑΣΦΑΛΕΙΑ Επιβεβαίωσε ότι το θύμα και οι όποιοι περευρισκόμενοι είναι ασφαλείς ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ Έλεγξε εάν το θύμα ανταποκρίνεται σε ερέθισμα Κούνησε απαλά τους ώμους του θύματος και ρώτησέ το δυνατά : «ΕΙΣΑΙ ΚΑΛΑ?» Εάν ανταποκριθεί άφησέ το στη θέση που το βρήκες, εφόσον επιβεβαιώσεις ότι δεν υπάρχει άλλος κίνδυνος; προσπάθησε να εξακριβώσεις τι συμβαίνει στο άτομο αυτό και κάλεσε βοήθεια, εάν το κρίνεις απαραίτητο; να ελέγχεις και να εκτιμάς το άτομο τακτικά ΑΕΡΑΓΩΓΟΣ Διάνοιξε τον αεραγωγό ΑΝΑΠΝΟΗ Κοίτα, άκου και αισθάνσου για φυσιολογική αναπνοή «Βλέπω, ακούω, αισθάνομαι» για 10sec ΑΝΑΝΤΙΔΡΑΣΤΟΣ ΚΑΙ ΔΕΝ ΑΝΑΠΝΕΕΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ Ενεργοποίησε το σύστημα επείγουσας άμεσης βοήθειας ΕΚΑΒ Εάν δεν ανταποκρίνεται : Μετακίνησε το θύμα σε ύπτια θέση εάν είναι απαραίτητο Τοποθέτησε το χέρι σου στο μέτωπό του και απαλά γύρισε το κεφάλι του προς τα πίσω σε κίνηση έκτασης; Τοποθέτησε τα δάκτυλα του άλλου χεριού κάτω από το πηγούνι του θύματος και ανασήκωσε το πηγούνι ώστε να ανοίξει ο αεραγωγός Στα πρώτα λεπτά μετά την καρδιακή ανακοπή το θύμα μπορεί μην να αναπνέει καθόλου, ή σπανιότερα να εμφανίζει αργούς και ηχηρούς γογγυσμούς. Μην μπερδεύετε αυτούς τους ήχους με τη φυσιολογική αναπνοή. Δείτε, ακούστε και αισθανθείτε για χρόνο όχι περισσότερο από 10sec, για να προσδιορίσετε εάν το θύμα αναπνέει φυσιολογικά. Εάν έχετε αμφιβολίες ότι η αναπνοή είναι φυσιολογική, πράξτε σαν να μην αναπνέει φυσιολογικά, και ετοιμαστείτε να ξεκινήσετε ΚΑΡΠΑ Εφόσον είναι δυνατόν, ζήτησε από κάποιον βοηθό ή παρευρισκόμενο να ειδοποιήσει το ΕΚΑΒ (166 ή 112), ή διαφορετικά κάλεσε το ΕΚΑΒ εσύ Μείνε κοντά στο θύμα, εφόσον είναι εφικτό, κατά τη διάρκεια που καλείς το ΕΚΑΒ Ενεργοποίησε το μεγάφωνο στο τηλέφωνό σου, ώστε να έχεις συνεχή επικοινωνία με το σύστημα άμεσης βοήθειας 2
ΣΤΕΙΛΕ ΝΑ ΦΕΡΟΥΝ AED Στείλε κάποιον να φέρει έναν AED ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Ξεκίνησε θωρακικές συμπιέσεις Στείλε κάποιον να βρει και να φέρει έναν AED εφόσον υπάρχει δυνατότητα. Εάν είσαι μόνος σου, μην αφήσεις το θύμα : ξεκίνα άμεσα ΚΑΡΠΑ Γονάτισε δίπλα στο πλευρό του θύματος Τοποθέτησε την παλάμη του ενός χεριού σου στο κέντρο του θώρακα του θύματος; (που αντιστοιχεί στο κάτω μισό του στέρνου του θύματος) 3 ΕΑΝ ΕΙΣΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΙΚΑΝΟΣ Συνδύασε θωρακικές συμπιέσεις με διασωστικές εμφυσήσεις Τοποθέτησε την παλάμη του άλλου σου χεριού επάνω στο κάτω χέρι. Μπλέξε τα δάκτυλα των χεριών σου και επιβεβαίωσε ότι η πίεση δεν ασκείτε επάνω στις πλευρές του θύματος Κράτησε τα χέρια σου τεντωμένα Μην εφαρμόζεις πίεση στο πάνω μέρος της κοιλιάς ή στο κατώτερο μέρος του στέρνου Τοποθέτησε τον εαυτό σου κάθετα επάνω από το θώρακα του θύματος, και πίεσε το στέρνο προς τα κάτω περίπου 5cm (όχι περισσότερο από 6 cm) Μετά από κάθε συμπίεση, απέσυρε κάθε πίεση από το θώρακα, χωρίς όμως να χάσεις την επαφή μεταξύ των χεριών και του στέρνου Επανέλαβε με ρυθμό συμπιέσεων 100-120 / min Μετά από 30 θωρακικές συμπιέσεις διάνοιξε τον αεραγωγό ξανά χρησιμοποιώντας το χειρισμό έκταση κεφαλής - ανύψωση πηγουνιού. Πίεσε και κλείσε την άκρη της μύτης χρησιμοποιώντας το δείκτη και τον αντίχειρα του χεριού που υποστηρίζει /τραβάει το μέτωπο Επέτρεψε στο στόμα να ανοίξει, αλλά διατήρησε την ανύψωση του πηγουνιού Πάρε μία κανονική αναπνοή και τοποθέτησε τα χείλη σου γύρω από το στόμα του θύματος, επιβεβαιώνοντας ότι έχεις προκαλέσει καλή στεγανότητα Φύσηξε σταθερά μέσα στο στόμα, παρακολουθώντας ταυτόχρονα ότι ο θώρακας ανυψώνεται, για περίπου 1sec, όπως στη φυσιολογικά αναπνοή : αυτή είναι μία αποτελεσματική εμφύσηση διάσωσης Διατήρησε την έκταση κεφαλής ανύψωση πηγουνιού, απέσυρε το στόμα σου από το στόμα του θύματος και παρατήρησε το θώρακα να πέφτει, καθώς ο αέρας εξέρχεται Πάρε άλλη μία φυσιολογική αναπνοή και φύσηξε στο στόμα του θύματος άλλη μία φορά, για να πετύχεις ένα σύνολο 2 αποτελεσματικών εμφυσήσεων διάσωσης. Μη διακόπτεις τις συμπιέσεις για περισσότερο από 10sec προκειμένου να δώσεις τις 2 εμφυσήσεις. Μετά επέστρεψε τα χέρια σου χωρίς καθυστέρηση στη σωστή θέση επάνω στο στέρνο, και εφάρμοσε άλλες 30 θωρακικές συμπιέσεις Συνέχισε με ρυθμό 30 συμπιέσεις : 2 εμφυσήσεις
ΕAΝ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΜΕΝΟΣ Ή ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΔΩΣΕΙΣ ΔΙΑΣΩΣΤΙΚΕΣ EΜΦΥΣΗΣΕΙΣ Εφάρμοσε ΜΟΝΟ θωρακικές συμπιέσεις κατά την ΚΑΡΠΑ (συνεχείς συμπιέσεις με ρυθμό 100-120/min) Κάνε ΚΑΡΠΑ μόνο με θωρακικές συμπιέσεις ΌΤΑΝ ΦΤΑΣΕΙ Ο AED Άνοιξε τον AED και επικόλλησε τα ηλεκτρόδια Ακολούθησε τις ηχητικές και οπτικές οδηγίες Μόλις καταφτάσει ο AED: Άνοιξε τον AED (switch on) και επικόλλησε τα ηλεκτρόδια επάνω στο θώρακα του θύματος Εάν είναι παρόντες περισσότεροι από ένας διασώστες, τότε η ΚΑΡΠΑ θα πρέπει να συνεχίζεται μέχρι τα τοποθετηθούν σωστά τα ηλεκτρόδια επάνω στο θώρακα Εξασφάλισε ότι κανένας δεν ακουμπάει το θύμα, κατά τη διάρκεια που ο AED κάνει ανάλυση ρυθμού Εάν υπάρχει ένδειξη για χορήγηση shock, δώστε shock Επιβεβαίωσε ότι κανένας δεν ακουμπάει το θύμα Πίεσε το κουμπί του shock σύμφωνα με τις οδηγίες (οι αυτόματοι AED θα δώσουν shock αυτόματα) Ξεκίνα άμεσα ΚΑΡΠΑ με ρυθμό 30:2 Συνέχισε σύμφωνα με τις ηχητικές / οπτικές οδηγίες Εάν δεν υπάρχει ένδειξη για χορήγηση shock, συνέχισε ΚΑΡΠΑ Ξεκίνα άμεσα ΚΑΡΠΑ με ρυθμό 30:2 Συνέχισε σύμφωνα με τις ηχητικές / οπτικές οδηγίες ΕΑΝ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΣ AED, ΣΥΝΕΧΙΣΕ ΚΑΡΠΑ Συνέχισε ΚΑΡΠΑ Μη διακόψεις την αναζωογόνηση εκτός και αν : - Ένας επαγγελματίας υγείας σου πει να σταματήσεις - Το θύμα εμφανίζει σημεία ζωής, δηλαδή αρχίσει να κινείται, ανοίγει τα μάτια του και αναπνέει κανονικά - Έχεις εξαντληθεί 4 ΤΟ ΘΥΜΑ ΑΝΑΝΤΙΔΡΑΣΤΟ, ΑΛΛΑ ΑΝΑΠΝΕΕΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ Εάν είσαι σίγουρος ότι το θύμα αναπνέει κανονικά αλλά παραμένει χωρίς αντίδραση, τοποθέτησέ το σε θέση ανάνηψης Είναι σπάνιο μόνο η ΚΑΡΠΑ να κάνει την καρδιά να ξεκινήσει ξανά. Συνέχισε την ΚΑΡΠΑ εκτός και αν είσαι απόλυτα σίγουρος ότι το θύμα έχει ανανήψει Σημεία ανάνηψης του θύματος είναι : - αφύπνιση - κίνηση σώματος - άνοιγμα ματιών - φυσιολογική αναπνοή Να είσαι σε ετοιμότητα να επαναξεκινήσεις ΚΑΡΠΑ, εάν ο ασθενής επιδεινωθεί
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΝΙΓΜΟΝΗΣ ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΑΕΡΑΓΩΓΟΥ ΑΠΟ ΞΕΝΟ ΣΩΜΑ Αλληλουχία ενεργειών Ενέργεια ΥΠΟΨΙΑ ΠΝΙΓΜΟΝΗΣ Περιγραφή τεχνικής Να είστε σε εγρήγορση για πνιγμονή, ειδικά εάν το θύμα έτρωγε ΕΝΘΑΡΡΥΝΕ ΤΟ ΒΗΧΑ Καθοδήγησε το θύμα να βήξει ΔΩΣΕ ΠΛΗΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΗ Εάν ο βήχας γίνει αναποτελεσματικός, δώσε 5 πλήξεις στην πλάτη ΔΩΣΕ ΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΩΣΕΙΣ Εάν οι πλήξεις στην πλάτη είναι αναποτελεσματικές, δώσε 5 κοιλιακές ώσεις ΞΕΚΙΝΑ ΚΑΡΠΑ Εάν το θύμα χάσει τις αισθήσεις του, ξεκίνα άμεσα ΚΑΡΠΑ Εάν το θύμα εμφανίσει σημεία σοβαρής απόφραξης αεραγωγού και έχει ακόμα τις αισθήσεις του, δώσε 5 πλήξεις στην πλάτη Στάσου δίπλα και ελαφρώς πίσω από το θύμα Υποστήριξε το θώρακά του με το ένα χέρι, και γύρε το θύμα προς τα εμπρός, έτσι ώστε όταν το αντικείμενο απόφραξης μετακινηθεί να μπορεί να βγει από το στόμα και όχι να μετακινηθεί πιο βαθιά στον αεραγωγό Δώσε 5 δυνατές πλήξεις στην πλάτη μεταξύ των ωμοπλατών με την παλάμη του άλλου σου χεριού Εάν οι 5 πλήξεις στην πλάτη αποτύχουν να ανακουφίσουν την απόφραξη του αεραγωγού, δώσε 5 κοιλιακές ώσεις ως εξής: Στάσου πίσω από το θύμα και τοποθέτησε και τα 2 σου χέρια γύρω από το πάνω μέρος της κοιλιάς Γύρε το θύμα προς τα εμπρός Σφίξε τη γροθιά σου και τοποθέτησέ την μεταξύ του ομφαλού και του θωρακικού κλωβού Πιάσε τη γροθιά με το άλλο σου χέρι και σπρώξε με κατεύθυνση προς τα μέσα και πάνω Επανέλαβε έως 5 φορές Εάν η απόφραξη εξακολουθεί, συνέχισε εναλλάσσοντας 5 πλήξεις στην πλάτη με 5 κοιλιακές ώσεις Εάν το θύμα, σε οποιονδήποτε χρόνο, χάσει τις αισθήσεις του, τότε : - Υποστήριξε το θύμα με προσοχή, τοποθετώντας το στο δάπεδο σε ύπτια θέση - Ενεργοποίησε άμεσα την υπηρεσία Άμεσης Βοήθειας - Ξεκίνα ΚΑΡΠΑ εφαρμόζοντας θωρακικές συμπιέσεις 5
ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΘΥΜΑΤΟΣ ΣΕ ΘΕΣΗ ΑΝΑΝΗΨΗΣ Αλληλουχία ενεργειών 1. Γονατίστε κοντά στο θύμα και βεβαιωθείτε ότι αναπνέει και ότι τα άκρα του είναι ευθειασμένα 2. Τοποθετήστε το χέρι το θύματος που βρίσκεται πιο κοντά σε εσάς σε ορθή γωνία με το σώμα του, και λυγίστε το στον αγκώνα ώστε η παλάμη να κοιτάει προς τα πάνω. 3. Με την παλάμη σας πιάστε απαλά την παλάμη του άλλου χεριού του θύματος, και φέρτε την επάνω επιφάνεια του χεριού του κάτω από το αντίθετο μάγουλό του. Κρατήστε το χέρι σας εκεί, ώστε να υποστηρίξετε το κεφάλι κατά την διάρκεια που θα ρολάρετε το σώμα του. 4. Με το άλλο σας χέρι φτάστε το πόδι του θύματος που είναι μακριά σας, και σηκώστε το ώστε να λυγίσει στο γόνατο και το πέλμα να πατάει στο δάπεδο 5. Απαλά σπρώξτε με το χέρι σας το γόνατο προς τα κάτω, ώστε το θύμα να ρολάρει επάνω στην πλευρά του προς εσάς. Το βάρος του, βοηθάει ώστε να ρολάρει εύκολα στη μία πλευρά. 6. Μετακινείστε το λυγισμένο πόδι που βρίσκεται πιο κοντά σε εσάς προς τα μπροστά, ώστε να ακουμπάει στο δάπεδο. Αυτή η θέση βοηθάει ώστε να διατηρήσει το θύμα την ισορροπία του. 7. Απαλά ανασηκώστε το πηγούνι του θύματος ώστε να γυρίσει ελαφρά το κεφάλι προς τα πίσω, ώστε να ανοίξει ο αεραγωγός και να επιτρέπεται η αναπνοή του. Ελέγξτε ότι τίποτε δεν αποφράσσει τον αεραγωγό. Εάν υπάρχει απόφραξη, π.χ. από κομμάτια τροφής, αφαιρέστε τα ΜΟΝΟΝ εφόσον τα βλέπετε και είναι ασφαλές. Μείνετε δίπλα στο θύμα, μέχρι να ανανήψει πλήρως. 8. Τοποθετήστε το χέρι του θύματος κάτω από το μάγουλο ώστε να υποστηρίζει το κεφάλι. Ελέγχετε τακτικά την αναπνοή του. 6 D.A. Zideman et al. /Resuscitation 95 (2015) 278-287.