Εισαγωγή Έρευνα Stedima: Ισότητα και Ισορροπία στην εργασιακή και προσωπική ζωή των ανωτάτων στελεχών Γιώργος Ντάκος, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, Ροζίνα Κωστιάνη, Ρέα Μάνεση, STEDIMA S.A. www.stedima.gr Παρουσιάζουμε τα πρώτα αποτελέσματα διαδικτυακής έρευνας που εκπόνησε η Stedima το τελευταίο εξάμηνο, σχετικά με θέματα που απασχολούν τα ανώτερα και ανώτατα στελέχη στην εργασία των. Η έρευνα βασίστηκε σε ερωτήματα που μας επέτρεψαν να κάνουμε συσχετισμούς και να εξάγουμε συμπεράσματα για ζητήματα όπως: Αναγνώριση και οικονομική ικανοποίηση από την εργασία Ενδιαφέρον στα εργασιακά καθήκοντα Θετικά και αρνητικά συναισθήματα Προαγωγές, ωράρια εργασίας, σχέσεις με προϊσταμένους Διαφοροποίηση ανδρών /γυναικών Θέματα σεξουαλικής παρενόχλησης Αποδοχές, προσλήψεις, απολύσεις Ισότητα των φύλλων, ενέργεια για την προσωπική ζωή μετά τη δουλειά. Συνολική ισορροπία προσωπικής εργασιακής ζωής Ταυτότητα της έρευνας: Το ερωτηματολόγιο, και το κοινό αποδέκτης ήταν σαφώς προσανατολισμένο προς άτομα με εργασιακή εμπειρία παρά σε νέους εργαζόμενους. Ειδικότερα αναφέρουμε ότι στην έρευνα περιλαμβάνονται έμπειρα στελέχη με αρκετά χρόνια εργασιακή εμπειρία σε σημαντικές θέσεις ευθύνης, ενώ αρκετοί από τους συμμετέχοντες στο δείγμα εργάζονται σε θέσεις Γενικού διευθυντή. Σημειώνεται ότι η έρευνα και τα αποτελέσματά της αποτυπώνουν τάσεις και θέτουν προβληματισμούς δίχως να φιλοδοξούν να εξάγουν στατιστικά τεκμηριωμένα συμπεράσματα Το προφίλ του δείγματος είναι το ακόλουθο : 13Α Kifissias Ave., 11 26 Athens Greece Tel: 6993 Fax: 691941 stedima@hol.gr www.stedima.gr - 1 -
Φύλλο 3% : Γυναίκα 6% : Άνδρας Ηλικία 23-3 : 33% 3-4 : 43% >4 : 24% Οικογενειακή κατάσταση Παντρεμένος : 8% Ανύπαντρος : 27% Διαζευγμένος : 9% Συζούσε : 6% Παιδιά Κανένα : 3% Ένα : 22% Δύο : 2% Τωρινή Εργασία Ελληνική επιχείρηση : 38% Πολυεθνική : 3% Ελληνική πολυεθνική : 23% Προσωπική επιχείρηση : 7% Δημόσιος τομέας : 2% Σπουδές Ελληνικό ΑΕΙ : 1% Ξένο ΑΕΙ : 6% ΤΕΙ/ΙΕΚ : 4% Deree : 6% Μεταπτυχιακά : 77% ΝΑΙ και 22% ΟΧΙ Στοιχεία της εργασίας Ωράριο: Ο πίνακας που ακολουθεί δείχνει την κατανομή των ωρών εργασίας σε εβδομαδιαία βάση κατά μέσο όρο: 4% : part time εργασία 4%: 4- ώρες / εβδ. 3%: -6 ώρες / εβδ. 13%: 6-7 ώρες / εβδ. 7% : >7 ώρες / εβδ. Σημειώνονται οι πολλές ώρες εργασίας, καθεστώς βέβαια όχι ασυνήθιστο για υψηλόβαθμα στελέχη, όπως αρκετά από αυτά που περιέχονται στο δείγμα. Οι απαντήσεις στην ερώτηση ικανοποίησης για το ωράριο είναι συνολικά περισσότερο θετικές παρά αρνητικές, όπως φαίνεται στο διάγραμμα γεγονός που υποδηλώνει την αποδοχή των ανωτάτων στελεχών στις πολλές ώρες καθημερινής εργασίας. Ικανοποίηση ως προς το ωράριο εργασίας 2 2 1 1 1 2 3 4 6 7 8 9 1 Βαθμός Ικανοποίησης (1=Καμία Ικανοποίηση, 1=Απόλυτη 13Α Kifissias Ave., 11 26 Athens Greece Tel: 6993 Fax: 691941 stedima@hol.gr www.stedima.gr - 2 -
Εργασιακή εμπειρία / Εργοδότες: Ο μέσος όρος εργασιακής εμπειρίας του δείγματος είναι 14 χρόνια, ενώ κατά μέσo όρο το κάθε άτομο έχει αλλάξει 3 με 4 φορές εργοδοσία. Από αυτό προκύπτει συνεπώς ένας μέσος όρος παραμονής στην ίδια εργασία 4 έτη. Ποιοτικά και Ποσοτικά συμπεράσματα : Η μέση τυπολογία και ανταπόκριση των ατόμων του δείγματος εμφανίζει ιδιαίτερα θετικά χαρακτηριστικά ως προς τον παράγοντα ικανοποίησης από την εργασία τους : Βαθμός ικανοποίησης από την εργασία Το 84% έχουν επιτύχει να έχουν υψηλή αναγνώριση από την εργασία. Το 62% έχουν επιτύχει υψηλή σταθερότητα στην εργασία τους με μόνο ένα 3% να μην απαντά θετικά στον παράγοντα σταθερότητα. Η πλειοψηφία του δείγματος είναι ικανοποιημένοι από τις αποδοχές των, γεγονός που αντικατοπτρίζει το υψηλόβαθμο των στελεχών αυτών. Ένα σημαντικό 7% του δείγματος απαντά ότι έχει επιτύχει θετικό και σχεδόν απόλυτα θετικό ενδιαφέρον στα εργασιακά καθήκοντα. Έχετε επιτύχει οικονομική ικανοποίηση στην εργασία σας; 2 2 1 1 23 2 1 1 4 6 9 17 11 1 2 3 4 6 7 8 9 1 Βαθμός Ικανοποίησης (1=Καμία Ικανοποίηση, 1=Απόλυτη Ικανοποίηση) Έχετε επιτύχει σταθερότητα στην εργασία σας ; 2 2 1 1 2 14 17 16 6 6 8 3 4 1 2 3 4 6 7 8 9 1 Βαθμός Σταθερότητας (1=Καμία Σταθερότητα, 1=Απόλυτη Σταθερότητα) Τα παραπάνω στοιχεία συνολικά αποτυπώνουν μια εικόνα κάθε άλλο παρά αρνητική για τα γενικά επίπεδα παροχών, αποδοχών και ευρύτερης ικανοποίησης από τα εργασιακά καθήκοντα των ανωτάτων στελεχών. 13Α Kifissias Ave., 11 26 Athens Greece Tel: 6993 Fax: 691941 stedima@hol.gr www.stedima.gr - 3 -
Σχέσεις μεταξύ προϊσταμένων & υφισταμένων Το 81% του δείγματος έχει ως προϊστάμενο άνδρα, ενώ μόλις το 1% έχουν γυναίκα ως προϊστάμενο. Είστε ευχαριστημένος με τον προϊστάμενό σας; Ο Προϊστάμενός μου είναι : 2 1 1 2 2 4 1 12 14 18 1 12 1 2 3 4 6 7 8 9 1 1% 4% 81% Άνδρας Γυναίκα Δεν έχω προϊστάμενο Βαθμός Ικανοπ οίησης (1=Καμία Ικανοπ οίηση, 1=Απόλυτη Ικανοπ οίηση) Σχεδόν διπλάσιο ποσοστό γυναικών απ ότι ανδρών δηλώνει πως θα προτιμούσε να διοικείται από άντρα. Μόλις το 1% του δείγματος επιθυμεί γυναίκα προϊστάμενο, ενώ η μεγάλη πλειοψηφία, 73% των γυναικών και 84% των ανδρών, δεν εκφράζουν προτίμηση μεταξύ άνδρα / γυναίκας προϊσταμένου. Είμαι γυναίκα και ο προϊστάμενός μου θα ήθελα να είναι : Είμαι άντρας και ο προϊστάμενός μου θα προτιμούσα να είναι : 73% 27% % Άνδρας Γυναίκα Δεν με απασχολεί 84% 1% 1% Άνδρας Γυναίκα Δεν με απασχολεί 13Α Kifissias Ave., 11 26 Athens Greece Tel: 6993 Fax: 691941 stedima@hol.gr www.stedima.gr - 4 -
Σεξουαλική Παρενόχληση στην εργασία Το 1% των γυναικών στο δείγμα αναφέρει ότι έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στον εργασιακό χώρο. Όμως το 33% του δείγματος (άνδρες και γυναίκες) απαντά ότι γνωρίζει άτομα (συναδέλφους, γνωστούς) που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στον εργασιακό χώρο. Φύλο Σεξουαλική Παρενόχληση Είσαι γυναίκα. Έχεις υποστεί σεξουαλική παρενόχληση ; Αρνητικές Συνέπειες λόγω Αντίδρασης στη Σεξ. Παρενόχληση; 8% 1% Ναι Όχι 62% 38% Ναι: Όχι Ένα σημαντικό ποσοστό 1% γυναικών δηλώνει πως έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας. Δεν υπάρχει στο δείγμα μας άντρας που να δηλώνει το ίδιο. Από αυτές, ένα 2% δεν έκανε καμία ενέργεια για την αντιμετώπιση της παρενόχλησης. Ενώ από αυτές που αντέδρασαν, ένα 38% αναφέρει ότι το πρόβλημα δεν λύθηκε. Οι αρνητικές συνέπειες που μας δήλωσαν οι γυναίκες που αντέδρασαν στη σεξουαλική παρενόχληση, ήταν μεγάλη δυσκολία στη συνεργασία και αποχώρηση από την εταιρεία. Ισότητα των φύλλων στην εργασία : Προσλήψεις, αποδοχές, προαγωγές, απολύσεις Πάνω από το 6% του δείγματος αναφέρει ισότητα μεταξύ των δύο φύλλων στην εργασία. Ειδικότερα ως προς τις παραμέτρους : πρόσληψη / αποδοχές / προαγωγές / απολύσεις η εικόνα εμφανίζεται στον ακόλουθο πίνακα. Φαίνεται έντονα η διαφοροποίηση ως προς τις προαγωγές με τους άνδρες να εμφανίζουν 6πλάσια πιθανότητα προαγωγής σε σύγκριση με τις γυναίκες. Επίσης ακόμα καταλυτικότερη υπέρ των ανδρών εμφανίζεται η εικόνα στις αποδοχές. Έχουν Ευνοϊκότερη αντιμετώπιση: άνδρες γυναίκες ισότητα Προσλήψεις 21% 16% 63% Αποδοχές 4% 3% 7% Προαγωγές 37% 6% 7% Απολύσεις 13% 1% 77% 13Α Kifissias Ave., 11 26 Athens Greece Tel: 6993 Fax: 691941 stedima@hol.gr www.stedima.gr - -
Θετικά & αρνητικά συναισθήματα στην εργασία Τα θετικά και αρνητικά συναισθήματα που μου προκαλεί η εργασία μου : (πολλαπλές επιλογές) Θετικά συναισθήματα Αρνητικά συναισθήματα Δημιουργικότητα : 81% Κούραση : 7% Αυτοεκτίμηση : 81% Έλλειψη αναγνώρισης : 49% Ικανοποίηση : 81% Φόβος : 4% Ανεξαρτησία : 74% Ρουτίνα: 44% Συναδερφικότητα : 69% Αδιαφορία: 44% Ασφάλεια : 66% Αδικία: 42% Παρότι σε επίπεδο πολλαπλών επιλογών γίνεται αναφορά σε αρκετά θέματα τόσο θετικά, όσο και αρνητικά, σημειώνουμε ότι τα θετικά συναισθήματα συνολικά είναι τα πλέον συχνότερα αναφερόμενα. Σημειώνεται επίσης η έμφαση στον παράγοντα ασφάλεια της εργασίας στα θετικά που δίνεται ως ο Νο. 3 παράγων σε σημαντικότητα. Εξίσου ενδιαφέρουσα και συνάμα ανησυχητική είναι και η θέση του εργασιακού άγχους ως του Νο. 1 συναισθήματος θετικού ή αρνητικού που προκαλείται από την εργασία. Ποια είναι τα 3 πιο σημαντικά θετικά και αρνητικά συναισθήματα που μου προκαλεί η εργασία μου. Θετικά συναισθήματα Αρνητικά συναισθήματα Δημιουργικότητα : 24% Άγχος : 38% Ικανοποίηση : 24% Κούραση : 21% Ασφάλεια : 22% Αδικία : 17% Σα αντίθεση με το σύνολο των συναισθημάτων (όπου υπερτερούν τα θετικά), όταν η ερώτηση εστιάζεται στα 3 πιο σημαντικά, οι συχνότερες απαντήσεις αφορούν αρνητικό συναίσθημα: το άγχος στο 38% όλων των απαντήσεων. Προσωπική ζωή Ένα 77% των εργαζομένων αναφέρει ότι τα ζητήματα της δουλειάς τους απασχολούν εκτός γραφείου. Ενώ εξ αυτών το 44% απαντά ότι η δουλειά τους απασχολεί πάντα εκτός γραφείου. Παρόλα αυτά, ένα % από τα ίδια άτομα αναφέρουν ότι μετά τη δουλειά διαθέτουν αρκετή ενέργεια για την προσωπική τους ζωή. Τέλος ένα σημαντικό 26% ( 1 στους 4) αναφέρει ότι ποτέ ή σχεδόν ποτέ δεν έχουν ενέργεια για την προσωπική τους ζωή. 13Α Kifissias Ave., 11 26 Athens Greece Tel: 6993 Fax: 691941 stedima@hol.gr www.stedima.gr - 6 -
Σας απασχολούν ζητήματα της δουλειάς εκτός γραφείου; Έχετε ενέργεια για την προσωπική σας ζωή μετά τη δουλειά; 2 2 1 1 1 2 2 14 16 3 7 6 3 3 4 1 2 3 4 6 7 8 9 1 1 18 1 1 11 1 1 4 6 4 4 1 2 3 4 6 7 8 9 1 Βαθμολόγηση (1=Ποτέ, 1=Πάντα) Βαθμολόγηση (1=Ποτέ, 1=Πάντα) Προσωπικός χρόνος: Παρά τις πολλές ώρες εργασίας οι απαντήσεις ανδρών και γυναικών στελεχών τους εμφανίζουν να διαθέτουν κατά μέσο όρο, 1. 2 ώρες αυστηρά προσωπικό χρόνο σε ημερήσια βάση. Διαθέσιμος προσωπικός χρόνος / ημέρα: Έως 1 ώρα / ημέρα : 2% άνδρες / γυναίκες 1-2 ώρες / ημέρα : 2% γυναίκες, 31% άνδρες 2-3 ώρες / ημέρα : 38% γυναίκες, 33% άνδρες 3 ώρες / ημέρα : 12,% άνδρες / γυναίκες Θα δεχόμουν να εργάζομαι λιγότερες ώρες με χαμηλότερες αποδοχές; ΟΧΙ: 87% ΝΑΙ: 13% Επίσης στο δίλημμα που θέσαμε: ανάμεσα σε υψηλότερη ιεραρχικά θέση άρα και υψηλότερες αποδοχές και ευθύνες και σε περισσότερο χρόνο εργασίας με μείωση του διαθέσιμου προσωπικού χρόνου, μόνο το 31% απαντά αρνητικά. Η μεγάλη πλειοψηφία, παρότι εργάζεται ήδη σκληρά και αναφέρει σημαντικές δυσαρμονίες μεταξύ εργασιακής και προσωπικής ζωής, επιλέγει να θυσιάσει κι άλλο προσωπικό χρόνο, αν αυτό θα φέρει υψηλότερα καθήκοντα. Και η απάντηση στο ερώτημα αυτό εμφανίζεται ομοιόμορφη μεταξύ ανδρών και γυναικών. Θα θυσίαζα περισσότερο προσωπικό χρόνο για καλύτερη θέση ; 2% 13% 31% Καθόλου Λίγο Αρκετά 31% Πολύ 13Α Kifissias Ave., 11 26 Athens Greece Tel: 6993 Fax: 691941 stedima@hol.gr www.stedima.gr - 7 -
Συνολική ισορροπία μεταξύ εργασιακής και προσωπικής ζωής : Η συνολική εικόνα των απαντήσεων όπως αποτυπώνεται στο διάγραμμα, κάθε άλλο παρά ρόδινη δείχνει. Σε ότι αφορά τη διαφοροποίηση μεταξύ ανδρών και γυναικών αυτή δεν δείχνει εμφανής. Ο μέσος όρος ισορροπίας γυναικών είναι,6/1 ενώ το αντίστοιχο αποτέλεσμα ανδρών είναι,43/1. Οι δείκτες αυτοί αποτυπώνουν αρκετή δυσαρμονία μεταξύ προσωπικής και εργασιακής ζωής για άνδρες και γυναίκες. Η γυναίκα / ανώτερο ή ανώτατο στέλεχος εμφανίζεται οριακά μεν, αλλά πιο ευχαριστημένη απ ότι οι άνδρες. Συνολική Ισορροπία μεταξύ Εργασιακής και Προσωπικής Ζωής 2 1 1 9 14 14 14 11 12 17 2 1 2 3 4 6 7 8 9 1 Βαθμός Ισορροπ ίας (1=Καμία Ισορροπ ία, 1=Απόλυτη Ισορροπ ία) Συνολικά συμπεράσματα: Το μέσο ανώτατο στέλεχος εργάζεται πάνω από ώρες την εβδομάδα, με το 2% να εργάζεται πάνω από 12 ώρες / ημέρα. Παρά το βαρύ εργασιακό φόρτο είναι αρκετά ικανοποιημένοι με τις αποδοχές τους και ιδιαίτερα ευχαριστημένοι με τον προϊστάμενό τους. Την ίδια στιγμή βέβαια που το 42% εξ αυτών αναφέρει ως βασικό αρνητικό συναίσθημα στην εργασία την αδικία. Ο Νο. 1 αρνητικός παράγοντας / συναίσθημα που προκαλείται από την εργασία είναι το άγχος. Σχεδόν πάντα, άνδρες και γυναίκες στελέχη σκέφτονται για τη δουλειά, μετά τη δουλειά ενώ ο 1 στους 4 αναφέρει ότι ποτέ ή σχεδόν ποτέ, δεν έχει ενέργεια μετά τη δουλειά για την προσωπική ζωή. Ο ένας στους 3 εργαζόμενους γνωρίζει κάποια γυναίκα που έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία. Συνολικά τέλος υπάρχει αρκετή δυσαρμονία μεταξύ εργασιακής και προσωπικής ζωής, παρά το γεγονός ότι σχεδόν οι 2 στους 3 θα θυσίαζαν κι άλλο προσωπικό χρόνο, προκειμένου να ανέβουν ιεραρχικά. Οι γυναίκες στελέχη τέλος είναι μια ιδέα πιο ευχαριστημένες από τους άνδρες. 13Α Kifissias Ave., 11 26 Athens Greece Tel: 6993 Fax: 691941 stedima@hol.gr www.stedima.gr - 8 -