Η οδηγία για τα νερά κολύμβησης και η επίδραση της μυδοκαλλιέργειας στην ποιότητα νερών του Θερμαϊκού κόλπου (Βόρειο Αιγαίο) Δρ. Σοφία Γαληνού-Μητσούδη Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης Τμήμα Τεχνολογίας Αλιείας & Υδατοκαλλιεργειών
Ηπαραγωγήμυδιών Ελλάδα: ~ 5 % της Ευρώπης (FAO, 004)
Παραγωγή μυδιών Σέρρες % Κεντρική Μακεδονία Παραγωγή Μυδιών (t) Χαλκιδική % Πιερία 8% Θεσσαλονίκη 56% Ημαθία 4% Θερμαϊκός Κόλπος: 80 90 % της ελληνικής (εθνικής) παραγωγής
Συστήματα καλλιέργειας μυδιών πασσαλωτό (poles): ρηχά νερά, < 5 m δυναμικότητα: > 0 t/ 000 m (στρέμμα) Μονάδα: 0,5 - πλωτό (longlines): στρέμμα (0, ha) βαθύτερα νερά, > 8 m Μικρό σκάφος δυναμικότητα: 0 t/ 000 m (στρέμμα) Μονάδα: >0 στρέμματα (> ha) Μεγάλο σκάφος ειδικό
Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Ο.Α.Υ.).) Χωροδιάταξη μονάδων Ανατολικά του Αξιού: ΒΔ κόλπου Θεσσαλονίκης (Χαλάστρας), Δυτικά του Αξιού: ΒΔ Θερμαϊκού (Λουδία)
Πασσαλωτό μυδοτροφείο
πλωτό (longline)
Μήνας Βιολογική κατάσταση Μήκος (cm) Διαχειριστική ενέργεια Δεκέμβριος Αναπαραγωγή 0,080 Διαχειριστικός κύκλος Ιανουάριος Εγκατάσταση 0,50-0,00 Φεβρουάριος Εγκατάσταση 0,50-0,00 Τοποθέτηση συλλεκτήρων χειμερινός Μάρτιος Αύξηση Μήνας Βιολογική κατάσταση Μήκος (cm) Διαχειριστική ενέργεια Απρίλιος Αύξηση Απρίλιος Αναπαραγωγή 0,080 Μάϊος Αύξηση ~ - η αραίωση Μάϊος Εγκατάσταση 0,50-0,00 Τοποθέτηση συλλεκτήρων Ιούνιος Αύξηση Ιούνιος Αύξηση Ιούλιος Αύξηση ~ -4 Ιούλιος Αύξηση Αύγουστος Αύξηση ~ 4-5 η αραίωση Αύγουστος Αύξηση ~ - η αραίωση Σεπτέμβριος Αύξηση ~ 5 Πώληση Σεπτέμβριος Αύξηση ~ - Οκτώβριος Πώληση ~ 5-6 Οκτώβριος Αύξηση ~ -4 Νοέμβριος ~ 6 η αραίωση Νοέμβριος Αύξηση ~ 4 η αραίωση εαρινός Δεκέμβριος Αύξηση ~ 4-5 Ιανουάριος Αύξηση ~ 5 Πώληση Φεβρουάριος πώληση ~ 5-6 Μάρτιος ~ 6-7 η αραίωση
Ποιότητα νερών περιοχών κολύμβησης Οδηγία 000/60/ΕΚ Οδηγία 006/7/ΕΚ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ: Χαρακτηριστικά Καθορισμός & Περιοχής κολύμβησης εκτίμηση αιτίων Λεκάνης απορροής ρύπανσης Φυσικά Γεωγραφικά Εκτίμηση της δυναμικής Υδρολογικά των μικρο- & μακρο-φυκών Κατάταξη περιοχής κολύμβησης Παρακολούθηση περιοχής κολύμβησης
Θερμαϊκός κόλπος Χαρακτηριστικά Λεκάνη απορροής Ρυπογόνες πηγές 4 ποτάμια ( διασυνοριακό) Αστικές, Βιομηχανικές, Τουριστικές & Υγροτοπικές περιοχές (Συνθήκη Ramsar) Γεωργικές & Κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις Αλιεία Μυδοκαλλιέργειες Ναυσιπλοΐα 4 ποτάμια 4 αντλιοστάσια αποχετευτικοί αγωγοί Όμβρια Ναυσιπλοΐα Άλλοι αγωγοί Ανθρωπογενείς δραστηριότητες Βυθός Βόρεια και Δυτικά: Ιλυώδης - Αργιλώδης Νότια και Ανατολικά: Αμμώδης - Ιλυώδης συνεχίζεται
Θερμαϊκός κόλπος Θερμοκρασία (ºC) Αλατότητα ( ) ΒΔ κόλπος Θεσσαλονίκης Min Max ΒΔ Θερμαϊκός Κόλπος Min Max ΒΑ Θερμαϊκός Κόλπος Min Max 7-8 7-8 ºC 6,5 6, 0 - (Μάιος) 7,5 (χειμώνας), 7,7 4,7 7,7 συνεχίζεται
Υδροδυναμική Θερμαϊκού κόλπου 0.4 00 0. 0. 0. 80 60 0. 0.09 0.08 0.07 0.06 40 0.05 0.04 0.0 0 0.0 0.0 Barber et al., 997 0 40 60 80 00 0 40 0 Πρόβλεψη ΑΤΕΙΘ-ΤΑΥ, ΤΑΥ, Πρόγραμμα ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ ΙΙ, 006-007 007 συνεχίζεται
Ένταση ρευμάτων Θερμαϊκού κόλπου Άνεμος ΒΔ 00 0.4 0. 00 0.4 0. 0. 0. 80 0. 0. 80 0. 0. 0.09 0.09 60 0.08 0.07 60 0.08 0.07 0.06 0.06 40 0.05 0.04 40 0.05 0.04 0.0 0.0 0 0.0 0.0 0 0.0 0.0 0.00 0.00 0 40 60 80 00 0 40 ΑΤΕΙΘ-ΤΑΥ, ΤΑΥ, Πρόγραμμα ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ ΙΙ, 006-007 007 0 40 60 80 00 0 40 Άνεμος ΝΔ συνεχίζεται
Συχνότητα έντασης ρευμάτων συνεχίζεται
συνεχίζεται Ίζημα ΕΚΘΕ,, 00 ΕΚΘΕ,, 00
/7/006 8/8/006 0/8/006 Διαλυμένο Οξυγόνο Διαλυμένο Οξυγόνο 7/6/006 9//006 6//006 5/4/006 /4/006 4/5/006 7/5/006 6//006 7 6 5 4 Σταθμός Μ = Μ = Μ = 95% CI for the Mean 000 συνεχίζεται ml DO/l
συνεχίζεται Δυσμενή βιολογικά φαινόμενα Δυσμενές γεγονός Χαρακτηριστικά Χρόνος εμφάνισης Περιοχή εμφάνισης Μετεωρολογική παράμετρος Μαζική θνησιμότητα μυδιών μαζική θερινή τοπικού ενδιαφέροντος Απώλειες Παραγωγής >50% Ιούλιος 994, 998 Αύγουστος 987, 99, 99 Επίδραση στην ποιότητα νερού ΒΔ κόλπος Θεσσαλονίκης Μέση μηνιαία μέγιστη θερμοκρασία (, ο C) Μέση μηνιαία ελάχιστη θερμοκρασία (0,9 ο C) Μηνιαία διάρκεια της ηλιοφάνειας (5, h) Ερυθρά παλίρροια Πιθανή επίδραση στην ποιότητα νερού, δημόσια υγεία εαρινή φθινοπωρινή Απώλεια εισοδήματος & παραγωγής σε παρουσία τοξικού φυτοπλαγκτού Απρίλιος 999 Μάιος 995, 996, 997 Οκτώβριος 99, 999 Νοέμβριος 997 Όρμος Θεσσαλονίκης Κόλπος Θεσσαλονίκης Α Θερμαϊκός Κόλπος Μηνιαία διάρκεια της ηλιοφάνειας (46,4 h)
Φυτοπλαγκτό (chl-a) Εύτροφη: >,00 mg/m ) Ανώτερη μεσότροφη: 0,60,00 mg/m Ολιγοτροφική κατάσταση: < 0,0 mg/m 0,05 mg/m 0,75 0,50 0,5 Σταθμός Μ = Μ = Μ = 000 mg Chla/m^ 0,00 0,075 0,050 0,05 0,000 6//006 9//006 6//006 5/4/006 /4/006 4/5/006 7/5/006 7/6/006 /7/006 8/8/006 0/8/006
Χαρακτηριστικά παραγωγής μυδιών Σημαντική μείωση του μήκους (~0 %) Ραγδαία μείωση του βάρους (> 00 %)
Επιδράσεις της μυδοκαλλιέργειας στην ποιότητα νερών του Θερμαϊκού Μείωση της έντασης των ρευμάτων Περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας στις θερμές περιόδους Μείωση του διαλυμένου στο νερό οξυγόνου Μείωση τροφικών διαθεσίμων (chl-a) Αύξηση της ιζηματαπόθεσης (φυσιολογική λειτουργία μυδιών) Αύξηση οργανικού φορτίου στον πυθμένα (από διαχειριστικές ενέργειες αραιώσεων) Ανθρωπογενείς επιδράσεις λόγω διαχείρισης άμεσες ή/και έμμεσες (π.χ. μολύνσεις, πυκνές αρμαθιές, υψηλές πυκνότητες μυδιών)
Αξιολόγηση Φυσικοχημικά ποιοτικά στοιχεία (Οδηγία 000/60) Γενικές συνθήκες: διαταραγμένες Συγκεκριμένοι συνθετικοί ρύποι: σε συνδυασμό με τις Οδηγίες 9/44/ΕΚ & 98/8/ΕΚ συνεχίζεται
Αξιολόγηση Βιολογικά ποιοτικά στοιχεία (Οδηγία 000/60) Φυτοπλαγκτό: μεγάλη τοπική μείωση Μακροφύκη: απουσία φανερόγαμων Βένθος: χαμηλή βιοποικιλότητα Υδροδυναμισμός: μειωμένος Πυθμένας: με δυσμενές περιβάλλον
τελικά για την Κατάταξη Ολοκληρωμένη εικόνα των απαιτητών παραμέτρων όπως: Η ποιότητα νερών βάσει της Οδηγίας 000/60, Περιστατικά και συχνότητα εμφάνισης μικροβιακού φορτίου, Περιστατικά και συχνότητα εμφάνισης κυανοβακτηρίων, Εκτίμηση μικρο- και μακρο-χλωρίδας, η διαδικασία για την κατάταξη συνεχίζεται