ΤΟΜΟΣ ΣΥΝΟΨΕΩΝ
Επίδραση των δεξιοτήτων στις ΤΠΕ ως προς την πρόθεση χρήσης φορητών συσκευών από µελλοντικούς νηπιαγωγούς για τη διδασκαλία θεµάτων από το χώρο των Φυσικών Επιστηµών Μιχαήλ Καλογιαννάκης 1 & Σταµάτιος Παπαδάκης 2 1 Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπιστήµιο Κρήτης, Σχολή Επιστηµών Αγωγής Παιδαγωγικό Τµήµα Προσχολικής Εκπαίδευσης, mkalogian@edc.uoc.gr 2 Καθηγητής Πληροφορικής, Εκπαιδευτής ΤΠΕ Β Επιπέδου Υποψήφιος ιδάκτωρ, Πανεπιστήµιο Κρήτης, Παιδαγωγικό Τµήµα Προσχολικής Εκπαίδευσης stpapadakis@gmail.com Περίληψη Η υιοθέτησητων φορητών συσκευών για τη διδασκαλία των Φυσικών Επιστηµών (Φ.Ε.)εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό απότο εάνοι ίδιοι εκπαιδευτικοί πιστεύουνότι οι φορητές συσκευές θα συµβάλουν ουσιαστικά στο έργο τους. Η παρούσα έρευνα, µε χρήση του Μοντέλου Αποδοχής της Τεχνολογίας (ΤΑΜ, Technology Acceptance Model), εξετάζει πώς οι δεξιότητες τελειόφοιτων φοιτητών προσχολικής εκπαίδευσης στις ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας) και η στάση τους σχετικά µε τη χρήση των συσκευών φορητής µάθησης επηρεάζουν την πρόθεσηχρήσης των συσκευών αυτών για τη διδασκαλία θεµάτων από το χώρο των Φ.Ε. στο νηπιαγωγείο. Abstract The adaptation of mobile devices for teaching Natural Sciences depends to a great extend, on whether the teachers themselves believe that mobile devices contribute positively to their teaching. The current research which uses the Technology Acceptance Model (TAM) examines how the skills of the graduate students of preschool education in ICT (Information and Communication Technologies) and their attitude towards the use of mobile devices affect their willingness to use them for teaching Natural Sciences at Kindergarten. 1. Εισαγωγικά στοιχεία Τα τελευταία χρόνια, η φορητή µάθηση κυρίως µε τη µορφή των ταµπλετών κερδίζει συνεχώς έδαφος ως ένας εναλλακτικός τρόπος παροχής µαθησιακού περιεχοµένου. ύο βασικοί παράγοντες οι οποίοι επιδρούν στην υιοθέτηση της φορητής µάθησης είναι οι δεξιότητες των χρηστών στις ΤΠΕ και η εµπειρία τους στη χρήση των φορητών συσκευών. Η
εισαγωγή των φορητών συσκευών στην προσχολική εκπαίδευση έχει ως βασικό στόχο να τονώσει το ενδιαφέρον των µικρών παιδιών για τη συµµετοχή τους σε συνεργατικές δραστηριότητες (Lindahl & Folkesson 2012). Στην παρούσα έρευνα µελετάµε την πρόθεση χρήσης φορητών συσκευών από µελλοντικούς νηπιαγωγούς για την υλοποίηση δραστηριοτήτων από το χώρο των Φυσικών Επιστηµών (Φ.Ε). 2. Μεθοδολογία Σκοπόςτης πιλοτικής αυτής έρευνας είναι να µελετήσει πώςηαντιλαµβανόµενηευκολία χρήσηςκαι η αντιλαµβανόµενη χρησιµότητατης φορητής τεχνολογίας, βάσει του µοντέλου ΤΑΜ, επηρεάζουν τηναυτο-αποτελεσµατικότητα των µελλοντικών νηπιαγωγών ειδικά ως προς τη διδασκαλία των Φ.Ε. µε χρήση εφαρµογών για φορητές συσκευές. Το δείγµα αποτελούσαν 75 τεταρτοετείς φοιτητές του Παιδαγωγικού Τµήµατος Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστηµίου Κρήτης και η έρευνα πραγµατοποιήθηκε την περίοδο Μαρτίου - Μαΐου του 2014.Το ΤΑΜ αποτελεί ένα από τα ευρέως χρησιµοποιούµενα µοντέλα για την εξήγηση των παραγόντωνπου επιδρούν στη υιοθέτηση µιας τεχνολογίας. Ο Davis(1989) ανέπτυξε το TAM για να εξηγήσει πως οι χρήστεςαποδέχονταικαι χρησιµοποιούνµιατεχνολογία. 3. Ερευνητικό εργαλείο Ένα ειδικά διαµορφωµένο ανώνυµο ερωτηµατολόγιοχρησιµοποιήθηκε για νααξιολογηθούν, οι δεξιότητες των µελλοντικών νηπιαγωγών στις ΤΠΕ και για να αναζητηθούν οι στάσεις τους στην υιοθέτηση της φορητής τεχνολογίας για τη διδασκαλία των Φ.Ε. Κατά την ανάπτυξη του ερωτηµατολογίου ορισµένα στοιχεία των δοµών του προσαρµόστηκαν σύµφωνα µε το ΤΑΜ. Οι υπόλοιπες δοµές του αναπτύχθηκαν από τα µέλη της ερευνητικής οµάδας. Για τις απαντήσεις των επτά βασικών δοµών του ερωτηµατολογίου χρησιµοποιήθηκε µιαπενταβάθµια κλίµακατύπου Likertη οποία κυµαίνονταν από την τιµή 1 (διαφωνώ απόλυτα)έως την τιµή 5 (συµφωνώ απόλυτα). Οι κατηγορίες αυτές αφορούσαν την πρόθεση χρήσης των φορητών συσκευών για τη διδασκαλία των Φ.Ε., την αντιλαµβανόµενη χρησιµότητα, την αντιλαµβανόµενη ευκολία χρήσης, τη στάση ως προς την παιδαγωγική χρήση των ταµπλετών, καθώς και την αξιολόγηση τριών εξωτερικών παραµέτρων οι οποίες σχετίζονται µε τη γνώση των φοιτητών ως προς τις βασικές δεξιότητες χρήσης των ΤΠΕ, τις βασικές και τις εξειδικευµένες δεξιότητες χρήσης των ταµπλετών. 4. Ερευνητικές υποθέσεις Βασιζόµενοι στο µοντέλο ΤΑΜ, εξετάζουµε αρχικά 4 ερευνητικές υποθέσεις: H1: οι φοιτητές οι οποίοι αντιλαµβάνονται τη φορητή µάθηση ως εύκολη στη χρήση της θα έχουν µια πιο θετική αντίληψη για τη χρησιµότητα της φορητής µάθησης. H2: οι φοιτητές οι οποίοι αντιλαµβάνονται τη φορητή µάθηση ως χρήσιµη είναι πιθανότερο να αναφέρουνότισκοπεύουν να υιοθετήσουντη φορητή µάθηση στη διδασκαλία των Φ.Ε. H3: οι φοιτητές οι οποίοι αντιλαµβάνονται τη φορητή µάθηση ως εύκολη στη χρήση της είναι πιθανότερο να υιοθετήσουν τη φορητή µάθηση ως µέσο διδασκαλίας των Φ.Ε.
Η4: οι φοιτητές οι οποίοι έχουν θετική στάση για τη χρήση των ταµπλετών στη διδασκαλία των Φ.Ε. είναι πιθανότερο να υιοθετήσουν τη φορητή µάθηση ως µέσο διδασκαλίας των Φ.Ε. Η κλίµακα αξιολόγησης των δεξιοτήτων του δείγµατος στις ΤΠΕαπαρτιζόταν απόδιάφορες δραστηριότητες βασισµένες στη χρήση τηςτεχνολογίας. Οι συµµετέχοντες κλήθηκαννα βαθµολογήσουντην ικανότητά τουςγιακάθεµια δραστηριότητα. Για την έρευνά µας βασιστήκαµε στην κλίµακα των Kennedy et al. (2008). Προκειµένου να διερευνήσουµε τη σχέση µεταξύ των δεξιοτήτων στις ΤΠΕ και της υιοθέτησης της φορητής µάθησης εξετάζουµε τις ακόλουθες ερευνητικές υποθέσεις: H5-7: Οι φοιτητές µε υψηλότερα επίπεδα αυτοαποτελεσµατικότητας στις βασικές δεξιότητες στις ΤΠΕ (H5), στις βασικές δεξιότητες χρήσης των ταµπλετών (H6) και στις εξειδικευµένες δεξιότητες χρήσης των ταµπλετών (H7) είναι πιθανότερο να αντιλαµβάνονται τη χρήση της φορητής µάθησης στη διδασκαλία των Φ.Ε ως εύκολη (H5α, H6α, Η7α) και χρήσιµη (Η5β, H6β, Η7β). H8-10: Οι φοιτητέςµε τα υψηλότεραεπίπεδα ικανοτήτων στις βασικές δεξιότητες στιςτπε(h8), στις βασικές δεξιότητες στη χρήση των ταµπλετών (Η9), και στις προηγµένες δεξιότητες χρήσης των ταµπλετών(h10), είναι πιο πιθανόναέχουν θετική στάση γιατη φορητή µάθηση για τη διδασκαλία των Φ.Ε. Επιπρόσθετα, εξετάζουµε τις ακόλουθες υποθέσεις: H11-13: Καθώς οι χρήστεςαποκτούν δεξιότητεςσ ένα τεχνολογικό εργαλείο είναιπιο πιθανό νααποκτήσουν δεξιότητες και σε κάποιο άλλο εργαλείο των ΤΠΕ. Στο σχήµα1παρουσιάζεται συνοπτικά το προτεινόµενο εκτεταµένοµοντέλο.οι έντονες γραµµές αντιπροσωπεύουν το κλασικό ΤΑΜ και οι κανονικές γραµµές επεκτάσεις του ΤΑΜ. Οι διακεκοµµένες κόκκινες γραµµές αναπαριστούν το θεωρητικό µοντέλο το οποίο προτείνουµε στην παρούσα έρευνα. Σχήµα 1: Παρουσίαση του κλασικού µοντέλου ΤΑΜ και του προτεινόµενου εκτεταµένου µοντέλου 5. Αποτελέσµατα και συζήτηση Ως µέθοδος ανάλυσης των δεδοµένων επιλέχθηκε το δοµικό µοντέλο εξίσωσης (StructuralEquationModelling - SEM), κάνοντας χρήση του στατιστικού πακέτου SPSS και
του πρόσθετου AMOS (Analysis of Moment Structures). Από τα πρώτα αποτελέσµατα διαπιστώνουµε ότι το µοντέλο που δηµιουργήσαµε επιβεβαιώνει τη βασική υπόθεση ότι η αντιλαµβανόµενη ευκολία χρήσης, η αντιλαµβανόµενη χρησιµότητα καθώς και η στάση των φοιτητών είχαν την ισχυρότερη επίδραση στην πρόθεσή τους να υιοθετήσουν τη φορητή µάθηση στη διδασκαλία των Φ.Ε. Τα αποτελέσµατα της έρευνας φανερώνουνότι οι µελλοντικοί νηπιαγωγοί µεκαλή γνώση στο χειρισµό των ταµπλετών εµφανίζουν σχετικάυψηλήπρόθεσηναυιοθετήσουν τη φορητή µάθηση ως µέσο διδασκαλίας των Φ.Ε. Φοιτητέςµευψηλές δεξιότητες στη χρήση των φορητών συσκευών είναιπιθανότερονααντιληφθούν τη φορητή µάθησηωςεύκολη στη χρήση της καιεποικοδοµητική στη διδασκαλία τους για την υλοποίηση δραστηριοτήτων από το χώρο των Φ.Ε.Η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη και ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχει η µελλοντική επέκτασή της και για άλλα γνωστικά αντικείµενα. 6. Βιβλιογραφία Davis, F. D. (1989). Perceived usefulness, perceived ease of use, and user acceptance of information technology. MIS Quarterly, 13(3), 9-340. Kennedy, G., Dalgarno, B., Bennett, S., Judd, T., Gray, K., & Chang, R. (2008). Immigrants and Natives: Investigating differences between staff and students' use of technology. In R. Atkinson & C. McBeath (Eds.). Hello! Where are you in the landscape of educational technology? Proceedings ascilite Melbourne 2008, 484-492, Melbourne: Deakin University. Lindahl, G., & Folkesson, A. (2012). ICT in preschool: friend or foe? The significance of norms in a changing practice. International Journal of Early Years Education, 20(4), 422-436.