Εργαστήριο Οικολογία ΙΙ Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (ΣΓΠ) και Εφαρμογές τους στην Οικολογία Εισαγωγή στο λογισμικό ArcGIS
Θεματικά επίπεδα πληροφοριών Ένα θεματικό επίπεδο πληροφορίας αποτελείται από ομοειδή γεωγραφικά αντικείμενα (οντότητες) και καλύπτει μια συγκεκριμένη γεωγραφική έκταση. Οι γεωγραφικές σχέσεις μεταξύ διαφορετικών θεματικών χαρτών μπορούν να ορισθούν μέσω της κοινής γεωγραφικής τους θέσης. Διανυσματικά δεδομένα (Features): κωδικοποίηση οντοτήτων, δηλαδή σημείων (points), όπως τοπωνύμια, γραμμών (lines), όπως οδικά δίκτυα, και πολυγώνων (polygons), όπως τύποι βλάστησης Πλεγματικά δεδομένα (Rasters): διαίρεση «εικόνας» σε γραμμές και στήλες και κωδικοποίηση των κελιών που προκύπτουν (π.χ. υψομετρικά δεδομένα εδάφους, δορυφορικές εικόνες, αεροφωτογραφίες) Περιγραφικά δεδομένα (Attribute tables) που συνοδεύουν διανυσματικά και πλεγματικά δεδομένα και περιέχουν περιγραφική πληροφορία γι αυτά.
Το λογισμικό ArcGIS Το ArcGIS οργανώνει αυτά τα δεδομένα είτε σε σχηματικά αρχεία (shapefiles), είτε σε αρχεία θεματικών επιπέδων (coverages), είτε σε αρχεία γεωβάσεων (geodatabases). Τα σχηματικά αρχεία περιέχουν μόνο διανυσματικά δεδομένα ίδιας γεωμετρίας (σημεία, γραμμές ή πολύγωνα), τα αρχεία θεματικών επιπέδων διανυσματικά δεδομένα που μπορεί να είναι διαφορετικής γεωμετρίας, ενώ τα αρχεία γεωβάσεων περιέχουν διανυσματικά ή/και ψηφιδωτά δεδομένα. Βασικές εφαρμογές του ArcGIS ArcView ArcGIS (ArcMap) αναζήτηση σε χωρικά και περιγραφικά δεδομένα, ανάλυση χωρικών σχέσεων, διόρθωση γραφικών και περιγραφικών δεδομένων και οπτικοποίηση των αποτελεσμάτων ArcCatalog οργάνωση και διαχείριση δεδομένων (παρόμοιες λειτουργίες με τον Windows Explorer ArcToolbox εργαλεία γεωεπεξεργασίας
Περιβάλλον εργασίας του ArcMap
Περιβάλλον εργασίας του ArcMap Μενού επιλογών Εργαλεία ArcCatalog ArcToolbox Πίνακας περιεχομένων χάρτη Παράθυρο εμφάνισης χάρτη
Εργαλειοθήκη (main menu toolbar) Προκαθορισμένη μεγέθυνση/σμίκρυνση από το κέντρο της οθόνης Εστίαση/Μεγέθυνση στα προηγούμενα/επόμενα όρια (previous/next extent) Εμφανίζει πληροφορίες για οντότητες του χάρτη Μέτρηση απόστασης Μεγέθυνση (zoom in +) Σμίκρυνση (zoom out -) Μετακίνηση του χάρτη (pan) Εστίαση σε ΟΛΗ την περιοχή του χάρτη Επιλογή κειμένου, γραφικών, οντοτήτων Επιλογή χαρακτηριστικών
Αρχεία που υποστηρίζει το ArcGIS Γεωβάσεις δεδομένων (Geodatabases) Σχηματικά αρχεία (shapefiles) Αρχεία θεματικών επιπέδων (coverages) Ψηφιακές εικόνες (Images) Πλεγματικά αρχεία (ARC/INFO Grids) Βιβλιοθήκες (ARC/INFO libraries, SDE data) Αρχεία χωρικής απεικόνισης (CAD αρχεία)
Προσθήκη εργαλειοθήκης
Οπτικοποίηση θεματικών επιπέδων (layers) Ενεργό θεματικό επίπεδο (εμφάνιση) Ανενεργό θεματικό επίπεδο (απόκρυψη) Σύμβολο στον χάρτη
Οπτικοποίηση θεματικών επιπέδων (layers) Το πρώτο θεματικό επίπεδο (Layer) στη λίστα σχεδιάζεται πάνω από το δεύτερο, το δεύτερο πάνω από το τρίτο κ.ο.κ. Για τη μεταφορά ενός θεματικού επιπέδου, το επιλέγουμε με τον κέρσορα (αριστερό κουμπί ποντικιού) και, έχοντας διαρκώς πατημένο το αριστερό κουμπί του ποντικιού, το σύρουμε στην επιθυμητή θέση.
Ορισμός παραμέτρων του χάρτη (Data Frame Properties) Προβολικό σύστημα
Προσθήκη θεματικών επιπέδων
Αλλαγές στις παραμέτρους των θεματικών επιπέδων
Εργαλείο αναγνώρισης παραμέτρων ( i - identify tool)
Επισκόπηση των πινάκων περιγραφικών δεδομένων (attributes) των θεματικών επιπέδων attribute tables
Επιλογή αντικειμένων θεματικού επιπέδου Επιλογή αντικειμένων πάνω στον χάρτη Επιλογή αντικειμένων από τον πίνακα περιγραφικών δεδομένων (Attribute table) Τα αντικείμενα εμφανίζονται με πιο έντονο περίγραμμα στο χάρτη
Χαρτογραφική απόδοση αποτελέσματος (layout)
Προσθήκη υπομνήματος και συμβόλων
Αποθήκευση εφαρμογής (Project)
Eξαγωγή σε αρχείο εικόνας (π.χ. jpg) και Εκτύπωση χάρτη
Προτεινόμενη βιβλιογραφία Καρτέρης Μιχάλης, 1999, Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών Περιβάλλοντος (Πανεπιστημιακές Παραδόσεις). Κουτσόπουλος, Κ. και Ανδρουλακάκης, Ν. 2003. Εφαρμογές γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών με χρήση του λογισμικού ArcGIS, Παπασωτηρίου, Αθήνα. Μηλιαρέσης, Γ. 2006. Ειδικές εφαρμογές στο ArcGIS, Ίων, Αθήνα. Manling, D.H. 1992. Coordinate Systems and Map Projections, Pergamon Press, Oxford, UK. Star, J., and J.E. Estes. 1990. Geographic Information Systems: An Introduction (Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall). ArcGIS software, δεδομένα και online μαθήματα http://www.esri.com/ http://training.esri.com/gateway/index.cfm http://hydrogis.geology.upatras.gr/gis/gis.htm http://www.maproom.psu.edu/dcw/ http://data.geocomm.com/ http://www.ngdc.noaa.gov/mgg/topo/globe.html http://www.gsis.gr/