Πράξεως 0001 Αριθμ. Συν/σεως 1 η /8.1.2008 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΜΗΜΑ VII Αποτελούμενο από τον Πρόεδρο του Τμήματος., Αντιπρόεδρο και τα μέλη.., Συμβούλους, Παρέδρους με συμβουλευτική ψήφο. Συνήλθε στην αίθουσα διασκέψεων του Καταστήματός του, που βρίσκεται στην Αθήνα, στις 8 Ιανουαρίου 2008, με την παρουσία του.υπαλλήλου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κωλυομένης της γραμματέως του.. Για να αποφανθεί, ύστερα από σχετική διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας και του Δήμου Αγρινίου αν πρέπει να θεωρηθεί το 1368, οικονομικού έτους 2007, χρηματικό ένταλμα του Δήμου αυτού. Αφού μελέτησε τα στοιχεία του φακέλου και έλαβε υπόψη
2 Την από 14.11.2007 έγγραφη γνώμη του Επιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο,., σύμφωνα με την οποία το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί. Σκέφθηκε κατά το νόμο Ι. Η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας αρνήθηκε, με την 28/26.9.2007 πράξη επιστροφής, να θεωρήσει το 1368, οικονομικού έτους 2007, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Αγρινίου, ποσού 98.651,00 ευρώ, που εκδόθηκε στο όνομα του φερόμενου ως δικαιούχου Ειδικού Λογαριασμού αξιοποίησης κονδυλίων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και αφορά στην εξόφληση του 1 ου λογαριασμού του "έργου" «Διερεύνηση δυνατοτήτων αστικής ανάπλασης και περιβαλλοντικής αναβάθμισης ευρύτερης περιοχής κέντρου πόλεως Αγρινίου». Ως αιτιολογία της άρνησης θεώρησης του ανωτέρω εντάλματος, η Επίτροπος προέβαλε ότι η εντελλόμενη με αυτό δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον το αντικείμενο του ως άνω έργου δεν εμπίπτει στην έννοια της έρευνας, όπως αυτή στοιχειοθετείται στο άρθρο 2 εδ. α του ν.1514/1985, ώστε να είναι δυνατή η απευθείας ανάθεσή του στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (Ε.Μ.Π.), αλλά στην έννοια της μελέτης (χωροταξικής, περιβαλλοντικής), η οποία έπρεπε να ανατεθεί κατ εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3316/2005. Ο Δήμος Αγρινίου με το υπ αριθ. πρωτ. 41184/24.10.2007 έγγραφο του Δημάρχου του, επανυπέβαλε το χρηματικό ένταλμα για θεώρηση υποστηρίζοντας τη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης προβάλλοντας ότι το αντικείμενο του ανωτέρω προγράμματος, στα πλαίσια του οποίου θα αναλυθεί, επισημανθεί, αξιολογηθεί
3 και καταγραφεί ολόκληρο το φάσμα των προβλημάτων και δυνατοτήτων που χαρακτηρίζουν την περιοχή της έρευνας, δεν έχει τα χαρακτηριστικά μελέτης αλλά έρευνας καταγραφής και αξιολόγησης περιβαλλοντικών και αστικών παραγόντων ρυθμιστικών της αναβάθμισης των συνθηκών διαβίωσης, και ως εκ τούτου δεν εντάσσεται στη διαδικασία του ν. 3316/2005, αλλά στη διαδικασία του ν. 1514/1985. Εξάλλου, στο απευθυνόμενο προς το Ελεγκτικό Συνέδριο υπ αριθ. πρωτ. 44344/8.11.2007 έγγραφό του ο Δήμαρχος Αγρινίου προβάλλει επιπροσθέτως, ότι πρόκειται για ένα καινοτόμο ερευνητικό πρόγραμμα που στοχεύει στην αναζήτηση νέων μεθοδολογικών και σχεδιαστικών εργαλείων και στην παραγωγή γενικών και καινοτόμων ιδεών που θα αποτελέσουν το πλαίσιο για τη μελλοντική ανάπλαση της περιοχής, επικαλείται δε και άλλα παραδείγματα ερευνητικών προγραμμάτων ανάλογου χαρακτήρα, τα οποία εκπονήθηκαν από Α.Ε.Ι.. Η Επίτροπος όμως ενέμεινε στην άρνησή της και έτσι ανέκυψε διαφωνία, για την άρση της οποίας νομίμως απευθύνεται με την από 25.10.2007 έκθεσή της στο Τμήμα αυτό, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 21 παρ. 1 του π.δ. 774/80 (Φ.Ε.Κ. Α 189) και 139 παρ. 1 του π.δ. 1225/81 (Φ.Ε.Κ. Α 304), σε συνδυασμό με την υπ αρ. ΦΓ8/22431/6.10.2004 (Φ.Ε.Κ. Β 1620) κανονιστική απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. ΙΙ. Ο ν. 1514/1985 «Ανάπτυξη της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας» (Φ.Ε.Κ. Α 13) ορίζει στο άρθρο 1 ότι: «( ) Ο σχεδιασμός, τα προγράμματα για την επιστημονική έρευνα και την τεχνολογία και η εκτέλεσή τους διέπονται από τις διατάξεις του νόμου αυτού» και στο άρθρο 2 ότι: «Για
4 την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου: α) "Έρευνα" είναι η εργασία που έχει σκοπό να προαγάγει την επιστημονική γνώση σύμφωνα με διεθνώς αποδεκτές επιστημονικές θεωρίες ή η επεξεργασία νέων θεωριών, ικανών να γίνουν αποδεκτές από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Αναγκαία προϋπόθεση για να χαρακτηρισθεί μία εργασία ως ερευνητική είναι η πρωτοτυπία ( ) β) "Μελέτη" είναι η συλλογή και ταξινόμηση στοιχείων που προορίζονται για χρήση από κρατικούς, επιστημονικούς ή κοινωνικούς φορείς ( ) ε) Πρόγραμμα είναι το σύνολο των ερευνητικών και τεχνολογικών έργων που αποβλέπουν στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων ερευνητικών αναγκών σε καθορισμένη χρονική περίοδο ( )». Περαιτέρω, στο άρθρο 209 του νέου Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006 (Φ.Ε.Κ. Α 114), ορίζεται ότι: «1. Οι προμήθειες των Δήμων, των Κοινοτήτων, των πάσης φύσεως Συνδέσμων τους, των νομικών τους προσώπων δημοσίου δικαίου και των ιδρυμάτων τους διενεργούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ενιαίου Κανονισμού Προμηθειών των Ο.Τ.Α. ( ) 2. Η παροχή των κάθε είδους υπηρεσιών προς τους φορείς της προηγούμενης παραγράφου, πλην αυτών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α ), ρυθμίζεται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομίας και Οικονομικών». Εξάλλου, ο ν. 3316/2005 «Ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α, 42) ορίζει, στο άρθρο 1 ότι: «Για την εφαρμογή του νόμου αυτού, οι παρακάτω όροι έχουν τις
5 αντίστοιχες έννοιες: 1. ( ) 2. α) "Μελέτη" είναι το αποτέλεσμα συστηματικής και αναλυτικής επιστημονικής και τεχνικής εργασίας και έρευνας σε συγκεκριμένο απλό ή σύνθετο γνωστικό αντικείμενο, που αποβλέπει ιδίως στην παραγωγή τεχνικού έργου ή στην επέμβαση σε τεχνικό έργο ή αφορά στο σχεδιασμό και την απεικόνιση τεχνικού έργου ή παραγωγικής διαδικασίας ή σε μεθόδους ανάπτυξης και σχεδιασμού του ευρύτερου χώρου ( )», στο άρθρο 2 ότι: «1. Ο νόμος αυτός ρυθμίζει τη σύναψη και εκτέλεση όλων των δημοσίων συμβάσεων, ανεξαρτήτως αξίας, για την εκπόνηση μελετών ( ) της παραγράφου 2 ( ) 2. Οι μελέτες ( ), ανάλογα με το αντικείμενό τους, διακρίνονται στις ακόλουθες κατηγορίες: (1) Χωροταξικές και ρυθμιστικές μελέτες. (2) Πολεοδομικές και ρυμοτομικές μελέτες. (3) Οικονομικές μελέτες. (4) Κοινωνικές μελέτες ( ). (7) Ειδικές αρχιτεκτονικές μελέτες ( ). (27) Περιβαλλοντικές μελέτες ( )», στο άρθρο 7 ότι: «1. ( ) Η διαδικασία ανάθεσης που ακολουθείται είναι είτε η ανοικτή είτε η κλειστή, αναλόγως της πολυπλοκότητας του μεγέθους και της εξειδικευμένης εμπειρίας που απαιτείται για την εκπόνηση της μελέτης ( )» και στο άρθρο 10 ότι: «1. ( ) 2. Επιτρέπεται η χρήση της διαδικασίας με διαπραγμάτευση, χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης μόνο στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) Αν προηγήθηκε ανοικτός διαγωνισμός, στον οποίο δεν υποβλήθηκε καμία προσφορά ( ) β) Αν, για λόγους τεχνικούς, καλλιτεχνικούς ή σχετικούς με την προστασία αποκλειστικών δικαιωμάτων, η σύμβαση μπορεί να ανατεθεί μόνο σε συγκεκριμένο υποψήφιο γ) Αν κρίνεται απολύτως απαραίτητο και υφίσταται κατεπείγουσα ανάγκη, που οφείλεται σε γεγονότα απρόβλεπτα για την
6 αναθέτουσα Αρχή και δεν επιτρέπει την τήρηση των προθεσμιών δημοσίευσης της προκήρυξης ( ) δ) Όταν η προς ανάθεση σύμβαση αποτελεί συνέχεια ενός διαγωνισμού μελετών και πρέπει ( ) να ανατεθεί στο βραβευθέντα ( ) ε) Όταν πρόκειται για νέες μελέτες ή υπηρεσίες που αποτελούν επανάληψη παρόμοιων μελετών ( ) στ) Όταν συντρέχει επείγουσα περίπτωση για την ανάθεση μελέτης με συνολική προεκτιμώμενη αμοιβή μέχρι 30.000 ευρώ ( ) ζ. Στην περίπτωση των συμπληρωματικών εργασιών του άρθρου 29 η) Όταν συντρέχει επείγουσα περίπτωση αντιμετώπισης ζημιών σε έργα εκπαιδευτικών υποδομών μετά από φυσικές καταστροφές σε οποιαδήποτε περιοχή της χώρας ( )». Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτουν τα ακόλουθα: Βασικό στοιχείο της επιστημονικής έρευνας στο πλαίσιο του ν.1514/1985 είναι η πρωτοτυπία, δηλαδή η εισαγωγή και αξιοποίηση του νέου με τη μορφή της προαγωγής της επιστημονικής γνώσης ή της επεξεργασίας νέων θεωριών και όχι ο απλός και με γνωστές ήδη μεθόδους, συνδυασμός κεκτημένων γνώσεων για την αντιμετώπιση ενός μεμονωμένου ζητήματος, με συγκεκριμένο αντικείμενο, ακόμη και εάν το αντικείμενο αυτό είναι σημαντικό στον ειδικό κύκλο που εντάσσεται. Στην περίπτωση αυτή προσιδιάζει η έννοια της μελέτης, όπως αυτή στοιχειοθετείται στο άρθρο 1 παρ. 2 εδ. α του ν. 3316/2005. Ο εν λόγω ορισμός καλύπτει το μέγιστο μέρος της εφαρμοσμένης επιστήμης και τεχνικής, ως μέσων εξυπηρέτησης και προαγωγής της οικονομικής, κοινωνικής και ατομικής ζωής, χωρίς να απαιτεί αναγκαία τη συνδρομή της πρωτοτυπίας, σκοπός του δε δεν είναι η αναζήτηση του νέου, αλλά η ευθεία εφαρμογή ή εφαρμοσιμότητα της μελέτης για τη λύση
7 δεδομένων πρακτικών προβλημάτων, ανεξάρτητα από τη σημασία τους, στην οποία εφαρμογή και ουσιαστικά εξαντλείται (βλ. Πράξεις 54/1994, 15/1995, 41, 73/1996 IV Τμ.). Συνεπώς, έρευνα ή ερευνητικό πρόγραμμα στερούμενα του στοιχείου της πρωτοτυπίας εμπίπτουν στην έννοια της μελέτης, η ανάθεση εκπόνησης της οποίας διέπεται από τις διατάξεις του ν. 3316/2005 και διενεργείται κατά κανόνα κατόπιν δημόσιου, ανοικτού ή κλειστού, μειοδοτικού διαγωνισμού, ενώ κατ εξαίρεση είναι δυνατή η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, που καθορίζονται ρητά και περιοριστικά στο νόμο αυτό. ΙΙΙ. Στην προκείμενη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την 98/30.3.2007 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αγρινίου εγκρίθηκε η ανάθεση του "ερευνητικού έργου" με τίτλο «Διερεύνηση δυνατοτήτων ανάπλασης-αναβάθμισης ευρύτερης περιοχής κέντρου Αγρινίου», προϋπολογισμού 240.000 ευρώ, στον τομέα Πολεοδομίας-Χωροταξίας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ψηφίστηκε δε πίστωση ποσού 150.000 ευρώ για την ως άνω αιτία σε βάρος του ΚΑ 30-7413.028 του προϋπολογισμού του έτους 2007. Ακολούθως, με το Πρακτικό της 4 ης Συνεδρίασης/30.3.2007 της Επιτροπής Διαχείρισης του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας του Ε.Μ.Π. εγκρίθηκε η διεξαγωγή του ως άνω ερευνητικού προγράμματος, συνολικού προϋπολογισμού 212.706,00 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., το οποίο είχε εγκριθεί από τον Τομέα Πολεοδομίας και Χωροταξίας της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Ε.Μ.Π. (βλ. το υπ αριθ. πρωτ. 1388/20.3.2007
8 έγγραφο της Διευθύντριας του Τομέα) και από τη Γενική Συνέλευση της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών (βλ. το υπ αριθ. πρωτ. 884/26.3.2007 έγγραφο του Προέδρου της Σχολής). Σε εκτέλεση των ανωτέρω αποφάσεων, υπογράφηκε σχετική σύμβαση μεταξύ του Δήμου Αγρινίου και του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Όπως προκύπτει από την εν λόγω σύμβαση, καθώς και από την προαναφερθείσα απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αγρινίου, επιδίωξη του προγράμματος είναι η επισήμανση, καταγραφή και αξιολόγηση ολόκληρου του φάσματος προβλημάτων και δυνατοτήτων (φυσικών, πολιτιστικών, κοινωνικών και πολεοδομικών) που χαρακτηρίζουν την κεντρική περιοχή του Δήμου Αγρινίου, έκτασης 350 περίπου στρεμμάτων, και η διατύπωση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ή και εναλλακτικών σχεδίων αντιμετώπισης προβλημάτων αξιοποίησης δυνατοτήτων προς την κατεύθυνση της αστικής ανάπλασης και περιβαλλοντικής αναβάθμισης της περιοχής. Για την πληρωμή προκαταβολής για την εκτέλεση του ανωτέρω έργου εκδόθηκε το επίμαχο χρηματικό ένταλμα, ποσού 98.651,00 ευρώ, βάσει του 6495/5.7.2007 τιμολογίου του Ειδικού Λογαριασμού Αξιοποίησης Κονδυλίων του Ε.Μ.Π.. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι η ως άνω ανατεθείσα στο Ε.Μ.Π. εργασία δεν εμπίπτει στην έννοια του ερευνητικού προγράμματος, καθόσον δεν την χαρακτηρίζει το στοιχείο της πρωτοτυπίας, αλλά πρόκειται για σύνολο μελετών (όπως χωροταξικών, πολεοδομικών, κοινωνικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών), που εξυπηρετούν συγκεκριμένο και ειδικό αντικείμενο και εξαντλούνται στην εφαρμογή τους αυτή, για την ανάθεση των οποίων
9 τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις του ν. 3316/2005. Συνεπώς, η απευθείας ανάθεση της εκπόνησης των ως άνω μελετών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο δεν είναι νόμιμη, διότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προβλεπόμενες στο άρθρο 10 του νόμου αυτού προϋποθέσεις της απευθείας ανάθεσης. Κατ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη κι επομένως αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το 1368, οικονομικού έτους 2007 χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Αγρινίου, ποσού 98.651,00 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθεί. Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ