ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΩΡΓΟΤ ΚΟΤΣΡΟΤΜΑΝΗ MINISTER OF LABOUR AND SOCIAL SECURITY Third CSR Conference People with disability and the right to inclusion: What is the role of anthropocentric companies? ΣΡΙΣΗ 27 ΔΠΣΔΜΒΡΙΟΤ 2011
ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΩΡΓΟΤ ΚΟΤΣΡΟΤΜΑΝΗ MINISTER OF LABOUR ANDSOCIAL SECURITY Third CSR Conference People with disability and the right to inclusion: What is the role of anthropocentric companies? ΣΡΙΣΗ 27 ΕΠΣΕΜΒΡΙΟΤ 2011 Κπξίεο θαη θύξηνη, ε ζεκειίωζε θαη ε αλάπηπμε ηνπ θξάηνπο πξόλνηαο, ήηαλ θαη παξακέλεη κία βαζηθή επηδίωμε ζε θάζε επξωπαϊθή θαη όρη κόλν ρώξα. Με ηα όπνηα πξνβιήκαηα, ηηο θαζπζηεξήζεηο ή ηηο αλεπάξθεηεο πνπ παξαηεξήζεθαλ όια ηα πξνεγνύκελα ρξόληα, έρνπλ γίλεη αλακθίβνια ζεκαληηθά βήκαηα ζηνλ ηνκέα απηό. Δίλαη γλωζηό όηη ζηελ Διιάδα ηα βήκαηα απηά γηα ιόγνπο θνηλωληθνύο, νηθνλνκηθνύο αιιά θαη ηζηνξηθνύο, έγηλαλ κε ζεκαληηθή θαζπζηέξεζε. ήκεξα ζηηο λέεο ζπλζήθεο πνπ δηακνξθώλνληαη, επηθξαηεί έλαο ζθεπηηθηζκόο, έλαο πξνβιεκαηηζκόο. Μπνξνύλ νη ρώξεο ζε ζπλζήθεο θξίζεο, λ αλαπηύμνπλ θαη λα ζηεξίμνπλ έλα θξάηνο πξόλνηαο, έλα θνηλωληθό θξάηνο; Η απάληεζε πηζηεύνπκε είλαη πωο λαη, κπνξνύκε, γηαηί ην θνηλωληθό θξάηνο δελ είλαη έλα θξάηνο ειεεκνζύλεο, είλαη παξάγνληαο αλάπηπμεο ζε θάζε ρώξα, είλαη κέξνο ή πξέπεη λα είλαη κέξνο κηαο παγθνζκηνπνηεκέλεο νηθνλνκίαο πνπ ιεηηνπξγεί κε όξνπο ηζόξξνπεο αλάπηπμεο θαη θνηλωληθήο ζπλνρήο. έλα ηέηνην θνηλωληθό θξάηνο κπνξνύλ λ αλαπηπρζνύλ θαη λα εμεηδηθεπζνύλ νη πνιηηηθέο πνπ αθνξνύλ ζηα άηνκα κε αλαπεξία. Ση πεξηζώξηα
όκωο ππάξρνπλ ζε κηα ρώξα όπωο ε Διιάδα πνπ βξίζθεηαη ζε βαζηά ύθεζε, γη αλ αλαδεηήζνπκε ηέηνηεο πνιηηηθέο; Η απάληεζε θη εδώ είλαη όηη ππάξρνπλ πεξηζώξηα θαη ζηελ Διιάδα θαη ζε άιιεο ρώξεο, αθόκε θαη ζε κηα ηέηνηα πεξίνδν, πνπ θηλδπλεύνπλ λα θαηαξξεύζνπλ ηα Αζθαιηζηηθά Σακεία, νη δνκέο ηνπ θξάηνπο πξόλνηαο. Σώξα πξέπεη λα δώζνπκε κηα λέα απάληεζε ζην πξόβιεκα, πξέπεη λα βξνύκε κηα λέα ιύζε ζηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεηωπίδεη ε Διιάδα, πνπ αληηκεηωπίδεη ε Δπξώπε, πνπ αληηκεηωπίδεη ε αλζξωπόηεηα. Όκωο, πξέπεη λα δνζεί θαη κηα πνιηηηθή απάληεζε ζε δηεζλέο επίπεδν. Ση θνηλωλίεο ζέινπκε, πνην είλαη ην λέν κνληέιν αλάπηπμεο, πώο νξακαηηδόκαζηε ην αύξην γηα ηνλ άλζξωπν, γηα ηνλ θόζκν ζπλνιηθά. Δίλαη πξνθαλέο όηη δε κπνξεί πιένλ θάζε ρώξα λα ζρεδηάζεη από κόλε ηεο, θαη αλ απηό γίλεη, ηα πεξηζώξηα γηα πνιηηηθέο πνιύ δηαθνξεηηθέο από ρώξα ζε ρώξα είλαη κηθξά ζηα πιαίζηα ελόο ζθιεξνύ αληαγωληζκνύ. Σν ζέκα ζα πξέπεη λ απαζρνιήζεη ηε δηεζλή θνηλόηεηα θαη λ απαληεζεί ην θεληξηθό απηό εξώηεκα. Αλ ζέινπκε θνηλωλίεο κε αιιειεγγύε θαη ζπλνρή, πνπ πξνϋπνζέηεη αλαδηαλνκή ηνπ πινύηνπ, ή θξάηε πνπ αδηαθνξνύλ γηα ηνλ άλζξωπν θαη ηηο αλάγθεο ηνπ. Δξρόκαζηε ηώξα ζηελ Διιάδα θαη ζηα πεξηζώξηα πνπ ππάξρνπλ, ηα νπνία πξέπεη λ αμηνπνηήζνπκε. Η Διιάδα είλαη από ηηο ρώξεο εθείλεο πνπ πξέπεη λα επαλαζρεδηάζνπλ ηελ πνιηηηθή ηεο, κέζα ζηα ζπγθεθξηκέλα πεξηζώξηα πνπ ππάξρνπλ, θαη ππάξρνπλ θαη ζην ζπγθεθξηκέλν ηνκέα. ηελ Διιάδα αθόκε θαη ζε πεξηόδνπο επεκεξίαο, νη δαπάλεο γηα θνηλωληθέο πνιηηηθέο ήηαλ δπζαλάινγα κεγάιεο ζε ζρέζε κε ην παξαγόκελν θνηλωληθό απνηέιεζκα. Οη βαζηθέο αηηίεο γηα ην απνηέιεζκα απηό ήηαλ βαζηθά δύν: Η κία αληηθεηκεληθή επηινγή ηωλ ωθεινπκέλωλ αηόκωλ, θπξίωο αηόκωλ κε αλαπεξία θαη δεύηεξνλ, ε ιαλζαζκέλε αμηνιόγεζε ηωλ αλαγθώλ, άξα θαη ηωλ κέηξωλ ζηήξημεο ηωλ εππαζώλ νκάδωλ ηνπ πιεζπζκνύ. Η πξώηε παξάκεηξνο, ε πξώηε αηηία νδήγεζε ζε αλάπηπμε πειαηεηαθώλ ζρέζεωλ, ζε δηεύξπλζε ηνπ αξηζκνύ ηωλ δηθαηνύρωλ θαη 2
επνκέλωο ζε κηα άδηθε θαηαλνκή ηωλ πόξωλ ζε βάξνο εθείλωλ πνπ είραλ ηηο κεγαιύηεξεο αλάγθεο. Η δεύηεξε βαζηθή αηηία νδήγεζε ζε κηα επηδνκαηηθή πνιηηηθή, πεξηνξίδνληαο ηηο δπλαηόηεηεο γηα επηινγέο πνπ είραλ έλαλ επξύηεξν ραξαθηήξα ζηήξημεο ηωλ αηόκωλ κε αλαπεξία. Ση ζεκαίλεη ζπγθεθξηκέλα απηό γηα ηα άηνκα κε αλαπεξία; Απηό ζεκαίλεη όηη δελ αλαπηύρζεθαλ νη απαξαίηεηεο πνιηηηθέο γηα έληαμε ηωλ αηόκωλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, γηα ηελ θαζεκεξηλή ζηήξημε πνπ ρξεηάδεηαη ν αλάπεξνο πξνθεηκέλνπ λα ζπκκεηέρεη ζε θάζε θνηλωληθή, νηθνλνκηθή, πνιηηηζηηθή ή άιιε δξαζηεξηόηεηα. Γηα ηνλ αλάπεξν δελ αξθεί ε ζύληαμε ή ην επίδνκα. Υξεηάδνληαη πνιηηηθέο πνπ θαζηζηνύλ ην άηνκν κε αλαπεξία ελεξγό πνιίηε θαη όρη πνιίηε β θαηεγνξίαο. Απηή είλαη ε πξνζέγγηζε πνπ έρνπκε ωο θπβέξλεζε θαη ζ απηή ηελ θαηεύζπλζε θηλνύκαζηε κε αλαζεώξεζε πνιιώλ πξαθηηθώλ από απηέο πνπ εθαξκόζηεθαλ ζην παξειζόλ. Έλα παξειζόλ πνπ βεβαίωο είρε θαη ζεηηθέο επηινγέο θαη εμειίμεηο, πνπ δεκηνύξγεζαλ έλα θαιύηεξν πεξηβάιινλ γηα ηα άηνκα κε αλαπεξία. Πξώηε πξνηεξαηόηεηά καο ινηπόλ είλαη ε αλακόξθωζε ηνπ θνηλωληθνύ θξάηνπο θαη ηνπ πιαηζίνπ ζηήξημεο ηωλ αηόκωλ κε αλαπεξία. Απηό ζεκαίλεη κεηαμύ άιιωλ, Δζληθό Μεηξών Αλαπήξωλ, Δληαίν Κέληξν Πηζηνπνίεζεο ηεο Αλαπεξίαο, κηα κεγάιε αιιαγή, κηα κεγάιε ηνκή πνπ πινπνηείηαη κέζα από ηα Κέληξα Πηζηνπνίεζεο ηεο Αλαπεξίαο θαη ηηο δνκέο ηνπο. Όπωο γλωξίδεηε, από ηηο αξρέο επηεκβξίνπ ιεηηνπξγεί ην Κέληξν Πηζηνπνίεζεο Αλαπεξίαο κε εληαίνπο θαλόλεο γηα όια ηα άηνκα πνπ ζέινπλ αμηνιόγεζε, πηζηνπνίεζε ηεο αλαπεξίαο. εκαίλεη επίζεο ζέζπηζεο λέωλ θαλόλωλ γηα ηελ αγνξά εξγαζίαο, ζεκαίλεη αιιαγή θνπιηνύξαο ζηηο επηρεηξήζεηο. Η αγνξά εξγαζίαο είλαη θιεηζηή ηηο πεξηζζόηεξεο θνξέο γηα ηα άηνκα κε αλαπεξία. Οη κέρξη ηώξα πξνζπάζεηεο θαη νη πνιηηηθέο ζηήξημεο ηεο απαζρόιεζεο πεξλνύζαλ ζ έλα πνιύ κεγάιν βαζκό κέζα από ην Γεκόζην θαη ηηο δεκόζηεο επηρεηξήζεηο. 3
Αληίζεηα, ν ηδηωηηθόο ηνκέαο ειάρηζηα ζπκκεηείρε ζε πξνγξάκκαηα ελίζρπζεο ηεο απαζρόιεζεο αηόκωλ κε αλαπεξία. ήκεξα νη ζπλζήθεο έρνπλ γίλεη αθόκε πην δύζθνιεο αθνύ ην Γεκόζην δε κπνξεί λα πξνζιάβεη θαη ε ύθεζε νδεγεί ζε απώιεηα ζέζεωλ εξγαζίαο. Γηα ηνπο ιόγνπο απηνύο, ην Τπνπξγείν Δξγαζίαο θαη Κνηλωληθήο Αζθάιηζεο ζρεδηάδεη θαη βξίζθεηαη κπξνζηά ζην ηειηθό ζηάδην απηνύ ηνπ πξνγξακκαηηζκνύ γηα ηηο λέεο ελεξγεηηθέο πνιηηηθέο απαζρόιεζεο θαη ζε θάζε πξόγξακκα πνπ αθνξά είηε ηελ ελίζρπζε ηεο απαζρόιεζεο, είηε ηε δηαηήξεζε ζέζεωλ εξγαζίαο, είηε ηελ θαηάξηηζε εξγαδνκέλωλ θαη αλέξγωλ, ππάξρεη μερωξηζηή ελόηεηα γηα ηα άηνκα κε αλαπεξία. ηόρνο καο είλαη λ απνξξνθεζεί όζν γίλεηαη κεγαιύηεξνο αξηζκόο αλέξγωλ από ηηο επηρεηξήζεηο. Δίλαη όκωο πξνθαλέο όηη ηα πξνγξάκκαηα απηά γηα ηα νπνία ζπλνιηθά ζ αμηνπνηεζνύλ πόξνη 3,9 δηζεθαηνκκπξίωλ επξώ, δε κπνξνύλ λα δώζνπλ από κόλα ηνπο απάληεζε ζην πξόβιεκα ηεο αλεξγίαο. Δίλαη πξνγξάκκαηα αλάζρεζεο ηεο αλεξγίαο θαη απνηεινύλ αλαγθαία επηινγή ζηηο δύζθνιεο ώξεο πνπ έρνπλ δηακνξθωζεί ζηε ρώξα καο. Παξάιιεια, επηβάιιεηαη λα δνύκε μαλά ηηο επηινγέο απαζρόιεζεο εηδηθά ηωλ αηόκωλ κε αλαπεξία ζε βηώζηκεο ζέζεηο εξγαζίαο. Έλαο ηέηνηνο ζρεδηαζκόο δε κπνξεί παξά λα πεξηιακβάλεη ηε ζπκκεηνρή ηωλ επηρεηξήζεωλ ζ απηή ηελ πξνζπάζεηα. Γηα ην ιόγν απηό, αλαιακβάλνπκε ηηο απαξαίηεηεο πξωηνβνπιίεο, αμηνπνηώληαο ηε δηεζλή εκπεηξία, ζπλεξγαδόκελνη κε ηελ ΔΑκεΑ θαη ην Αλαπεξηθό Κίλεκα, κε ηνπο θνηλωληθνύο εηαίξνπο θαη ηνλ επηρεηξεκαηηθό θόζκν. Δίλαη, πηζηεύνπκε, ώξα επζύλεο γηα όινπο. Δίλαη ώξα λα δηακνξθώζνπκε λένπο θαλόλεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο, γηα ηα άηνκα κε αλαπεξία. Δίλαη επηβεβιεκέλν λα εληζρύζνπκε ηελ εηαηξηθή θνηλωληθή επζύλε γηα κηα θνηλωλία ζπλνρήο θαη αιιειεγγύεο, γηα κηα ηζόηηκε πξόζβαζε ηωλ αλαπήξωλ ζηελ εξγαζία θαη ζε θάζε δξαζηεξηόηεηα. αο επραξηζηώ πνιύ γηα ηελ πξόζθιεζε, ζπγραξεηήξηα ζηνπο δηνξγαλωηέο γηα ηελ πνιύ ρξήζηκε απηή εκεξίδα θαη βέβαηα, ζα έρνπκε ηε δπλαηόηεηα λα ζπλερίζνπκε απηό ην δηάινγν πνπ μεθηλά ζήκεξα ζ έλα 4
πιαίζην πνιύ πην ζπγθεθξηκέλν, έηζη ώζηε λα πεηύρνπκε ην ζηόρν, λα ζέζνπκε νπζηαζηηθά ζην ηξαπέδη ην πξόβιεκα, όρη κόλν ηεο ζηήξημεο ηωλ αλαπήξωλ κε επηδόκαηα ή κε δηεπθνιύλζεηο γηα ζπληαμηνδόηεζε, αιιά θπξίωο ηε δηεπθόιπλζε ηεο πξόζβαζεο, ηε δηεπθόιπλζε ηεο ηζόηηκεο ζπκκεηνρήο ζε θάζε δξαζηεξηόηεηα. αο επραξηζηώ πνιύ. 5