ιατµηµατικό Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Ε.Μ.Π. Αρχιτεκτονική - Σχεδιασµός Χώρου. κατεύθυνση: Πολεοδοµία Χωροταξία. Ακαδηµαϊκό έτος 2005-2006. Περίοδος Φεβρουάριου. Μελέτη των επιρροών στην µορφή και την λειτουργία της πόλης της Αθήνας µε άξονα την διοργάνωση των Ολυµπιακών Αγώνων. Έµφαση στην Μετά-Ολυµπιακή χρήση µε αφορµή τον Φαληρικό όρµο. Επιβλέποντες: Α. Αραβαντινός Β. Σερράος Μ. Αγγελίδης. Σπουδάστρια : Άννα Μάϊνα ΜΑΘΗΜΑ: ΥΝΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΧΩΡΙΚΩΝ ΟΜΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 1
ιατµηµατικό Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Ε.Μ.Π. Αρχιτεκτονική - Σχεδιασµός Χώρου. κατεύθυνση: Πολεοδοµία Χωροταξία. Ακαδηµαϊκό έτος 2005-2006. Περίοδος Φεβρουάριου. Περίληψη Αφετηρία των αναζητήσεων της συγκεκριµένης εργασίας αποτελεί ο προβληµατισµός για το «πώς η χωροθέτηση των αστικών χρήσεων γης συσχετίζεται µε το σύνολο της πόλης και σε πιο βαθµό επηρεάζουν την µορφή και την λειτουργία της.» Η επόµενη κοµβική έννοια είναι «Οι Μεγάλης Κλίµακας ιεθνείς ιοργανώσεις», οι οποίες προϋποθέτουν την χωροθέτηση ενός πλέγµατος χρήσεων στον αστικό χώρο και ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις ανάπτυξης του παραπάνω προβληµατισµού. Οι λόγοι για τους οποίους επελέγησαν οι Ολυµπιακοί Αγώνες, ως σηµείο αναφοράς είναι: Το γεγονός ότι δηµιουργούν µία δυναµική στην χωροθέτηση χρήσεων που επεµβαίνει στο αρχιτεκτονικό και πολεοδοµικό γίγνεσθαι. Το ότι αποτελούν ένα Ελληνικό φαινόµενο, που έλαβε παγκόσµιες διαστάσεις. Η προσωπική µου συµµετοχή στην µελέτη και την κατασκευή κάποιων Ολυµπιακών έργων. Η ανάπτυξη του θέµατος ξεκινά µε µία αναφορά στην διεθνή προβολή της Ολυµπιακής Πόλης, και στο πλέγµα των σχέσεων - συνδέσεων που δηµιουργούν οι αγώνες. Από την αναβίωση του θεσµού, η Αθήνα κλήθηκε να τους διοργανώσει τρεις φορές, το 1896, το 1906 και το 2004. Η παρουσίαση που αφορά τις δύο πρώτες, γίνεται µε σκοπό την επισήµανση και την ανάδειξη των ανταποδοτικών χρήσεων σε σχέση µε την σηµερινή πόλη. Συνοπτικά θα µπορούσε να πει κανείς ότι άφησαν στην πόλη το Παναθηναϊκό Στάδιο, ένα έργο φορτισµένο µε ιστορικό και συµβολικό νόηµα, και µία κατεύθυνση επέκτασης προς τον Φαληρικό όρµο. Μπαίνοντας στο κυρίως θέµα επικεντρώνουµε στην χωροθέτηση του πλέγµατος των χρήσεων γης για τους Ολυµπιακούς αγώνες του 2004. Είναι χαρακτηριστική η διασπορά των λειτουργιών σε ολόκληρο το λεκανοπέδιο. Βεβαίως όπως είναι φυσικό δεν έχουν όλες οι εγκαταστάσεις την ίδια σηµασία. Οι κυριότεροι Ολυµπιακοί πόλοι είναι, το Ολυµπιακό στάδιο, το Ελληνικό και ο Φαληρικός όρµος, που µαζί µε το Παναθηναϊκό στάδιο, το ιστορικό κέντρο και το Ολυµπιακό χωριό αποτελούν έναν ακτύλιο µε τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις διατεταγµένες ακτινωτά γύρω του. Αυτός ο δακτύλιος υλοποιήθηκε χωρικά και λειτουργικά µε τον συγκοινωνιακό ακτύλιο κυκλοφορίας. Η δηµιουργία ενός πολύ καλά µελετηµένου Συστήµατος Ολυµπιακών Μετακινήσεων ήταν απολύτως απαραίτητη. Σε αυτό στηρίχθηκε η οµαλή διεξαγωγή, αφού εξασφάλισε την λειτουργικότητα της πόλης σε σχέση µε τις χρήσεις. Στην συνέχεια περνάµε στην αναλυτική περιγραφή του τι µας άφησαν οι αγώνες. Γίνεται αναφορά στις αθλητικές, τις κτιριακές και τις υποστηρικτικές εγκαταστάσεις 2
ιατµηµατικό Πρόγραµµα Μεταπτυχιακών Σπουδών. Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών. Ε.Μ.Π. Αρχιτεκτονική - Σχεδιασµός Χώρου. κατεύθυνση: Πολεοδοµία Χωροταξία. Ακαδηµαϊκό έτος 2005-2006. Περίοδος Φεβρουάριου. που αποτελούν την υλική κληρονοµιά. Στις υποδοµές που βελτίωσαν τις συνθήκες ζωής στην πόλη. Και τέλος στην βελτίωση της εικόνας της χώρας στο εξωτερικό, που αποτελεί την άυλη συνεισφορά. Υπάρχουν εκ διαµέτρου αντίθετες απόψεις για το αν ο τελικός απολογισµός είναι θετικός ή αρνητικός αλλά και ένα σηµείο στο οποίο όλοι συµφωνούν. Οι υποδοµές της πόλης βελτιώθηκαν σηµαντικά και σε πολύ σύντοµο χρονικό διάστηµα. Τώρα που οι Ολυµπιακοί Αγώνες τελείωσαν και οι αρχικές χρήσεις των εγκαταστάσεων πρόκειται να µετατραπούν, το «παιχνίδι» της αναζήτησης των επιρροών και των επιπτώσεων στον ρυθµό και την µορφή της πόλης ξεκινά εκ νέου. Έχει µεγάλη σηµασία η µετά ολυµπιακή πραγµατικότητα να µελετηθεί υπό το πρίσµα της βιωσιµότητας και της κοινωνικής αξιοποίησης. Με αυτές τις σκέψεις περνάµε στην αναλυτική παρουσίαση των εγκαταστάσεων που χωροθετήθηκαν στον Φαληρικό όρµο, καθώς και τα όσα προβλέπονται για την περιοχή. Γίνεται αναφορά τόσο στο νόµο Ν-2730/99 ΦΕΚ 130/Α/25-06-99, για τον «Σχεδιασµό και την ολοκληρωµένη ανάπτυξη και εκτέλεση Ολυµπιακών έργων», όσο και στο νόµο Ν- 3342/05 ΦΕΚ-131/Α/6-6-05 για την «βιώσιµη ανάπτυξη και την κοινωνική αξιοποίηση των ολυµπιακών εγκαταστάσεων». Συµπερασµατικά οι εξελίξεις για την µετά ολυµπιακή πραγµατικότητα του Φαληρικού όρµου είναι άµεσα συνδεδεµένες µε τον παράγοντα «κόστος λειτουργίας -συντήρησης» και γι αυτό δύσκολα προβλέψιµες. Είναι χαρακτηριστική: η έλλειψη Στρατηγικού σχεδιασµού για την επανάκτηση του µετώπου της θάλασσας και των αθλητικών εγκαταστάσεων η έλλειψη προβληµατισµού σχετικά µε τις κάθετες συνδέσεις και προσβάσεις µε τις γειτονικές περιοχές. η έλλειψη ενιαίας αντίληψης για την χρήση της ζώνης. Ο κίνδυνος να δοθεί η έκταση κοµµάτι κοµµάτι σε επί µέρους φορείς µε σκοπό την αξιοποίηση της είναι ορατός. Ο Φαληρικός όρµος αποτελεί µια µοναδική ευκαιρία για την δηµιουργία ενός αστικού θαλάσσιου µετώπου. Για να πραγµατοποιηθεί πρέπει να γίνουν συντονισµένες ενέργειες σε θεσµικό, επικοινωνιακό και σχεδιαστικό επίπεδο, ώστε να αποκτήσει η Αθήνα ένα µέτωπο, το οποίο δεν θα λειτουργεί ως τρισδιάστατο φράγµα προς την θάλασσα, αλλά θα αποκαθιστά την φυσική διέξοδο προς τον Σαρωνικό κόλπο. Λέξεις κλειδιά: Ολυµπιακοί Αγώνες, Χρήσεις γης, Φαληρικός όρµος, Αστικό θαλάσσιο µέτωπο. 3
Interdepartmental Program of Postgraduate Study. Faculty of Architects-Engineers. N.T.U. (National Technology University Architecture Space planning. Urban planning Land planning. Academic year 2005-2006 Winter Semester. February 2006 STUDY OF INFLUENCES IN THE FORM AND THE OPERATION OF THE CITY OF ATHENS WITH AXIS THE ORGANIZATION OF OLYMPIC GAMES Emphasis in the post-olympic use based in the case of Faliron Bay Supervising Professors: Student: A. Aravantinos V. Serraos M. Angelides Anna Maina LESSON: TERRITORIAL STRUCTURE DYNAMIC - USE OF LAND AND MODERN PRACTICES OF PLANNING Page 1 of 3
Interdepartmental Program of Postgraduate Study. Faculty of Architects-Engineers. N.T.U. (National Technology University Architecture Space planning. Urban planning Land planning. Academic year 2005-2006 Winter Semester. February 2006 SUMMARY Starting point of the research of this study, is the reflection of how the arrangement of urban uses of land is connected with the total part of the city and to what degree it influences the form and its operation The Large Scale International Organizations prerequisite the arrangement of a plan of uses in the urban area and respond to the requirements of development of the above mentioned reflection. The reasons for which the Olympic Games were selected as a point of reference are: The fact that they create a dynamism in the arrangement of uses that the architectural and urban being intervenes That they constitute a Greek phenomenon, with worldwide dimensions My personal participation in the study and manufacturing of certain Olympic works The presentation of this study begins with a report on the international promotion of the Olympic City, and in the form of relations-connections that the Olympic games create. Since their revival, Athens was called to organize them three times, in 1896, in 1906 and in 2004. The presentation concerning the two first, has been conducted in order to point out and prevail the retaliate uses concerning the city today. One could say that they left (offered) the Panathinaikon Stadium a work with historical and symbolic meaning and a direction of extension towards the Faliron Bay. In the main subject of this study, we focus on the arrangement of the uses of land for the Olympic Games of 2004. The dissemination of operations in all Attica area is obvious. Of course, all the installations have not the same importance. The main Olympic poles are the Olympic Stadium, the Hellenikon and the Faliron Bay, which together with the Panathinaikon Stadium, the Historical Center of Athens and the Olympic Village, constitute a ring with the remainder installations arranged radially around it. This ring was materialized territorially and functionally with the vehicle circulation ring. The creation of a very well studied System of Olympic Transportations was absolutely essential. In this system was based the smooth realization of the Games, having ensured the correct function of the city in relation with the uses. We continue with the analytical description of what the games left to us. We refer to the athletic, the building and supporting installations that constitute the material heritage. The infrastructures that improved the conditions of life in the city. And finally, the improvement of the country s image abroad, that constitutes the non material contribution. There are different opinions of whether the final assessment is positive of negative but there is a point in which all agree. The infrastructures of the city were significantly improved in a quite short time. Now that the Olympic Games are over and the initial uses of installations will be changed, the game of search of influence and repercussion in the rhythm and the form of the city, begins again. The post-olympic reality has a great importance and must be studied under the prism of viability and social exploitation. Page 2 of 3
Interdepartmental Program of Postgraduate Study. Faculty of Architects-Engineers. N.T.U. (National Technology University Architecture Space planning. Urban planning Land planning. Academic year 2005-2006 Winter Semester. February 2006 With these thoughts, we pass in the analytical presentation of installations that were localized in the Faliron Bay, as well as what were forecasted for the region. We refer to the Law N.2730/99 Official Journal of the Hellenic Republic 130/A/25-06-99, on the Planning and integrated development and implementation of the Olympic Works, as well as to the Law N-3342/05 Official Journal of the Hellenic Republic-131/a/6-6-05 on the viable development and social exploitation of the Olympic installations. The evolutions for the post-olympic reality in the Faliron Bay are connected with the cost of operation-maintenance factor and for that reason they are difficult to foresee. It is characteristic: The lack of strategic planning for the recapture of the sea coast and the athletic installations The lack of reflection with regard to the direct connections and accesses with neghbouring regions The lack of a unified perception for the use of the area. The danger is visible for the land to be given piece by piece to different institutions aiming at its exploitation. The Faliron Bay constitutes a unique occasion for the creation of urban marine front. In order to be realized, coordinated actions in institutional, communication and planning level should be done, so that Athens acquires a front, which will not function as a three-dimension dam to the sea, but will restore the natural way-out to the Saronic gulf. Key words: Olympic Games, Land Uses, Faliron Bay, Urban Marine Front. Page 3 of 3