HΠAP- XOΛHΦOPO ΣYΣTHMA Hπαρ > συνθέτει µεγάλα & περίπλοκα µόρια > που µεταφέρονται µε πυλαίο αιµοφόρο σύστηµα & απορροφώνται στο έντερο αποδοµεί τοξικές ουσίες (κυκλοφορούν στην ηπατική αρτηρία) παράγει χολή (µεταφέρεται στο 12/ λο µε το χοληφόρο σύστηµα) επιτελεί βιοχηµικές λειτουργίες > µε τα ηπατοκύτταρα (παρεγχυµατικά κυτ) οι λειτουργίες αυτές εξαρτώνται από τις αλληλεπιδράσεις ανάµεσα στο αγγειακό δίκτυο > ηπατική αρτηρία-πυλαία φλέβα-κολποειδών-κεντρική φλέβα στα ηπατοκύτταρα στα συστήµατα αποχέτευσης της χολής > χοληφ. τριχοειδ.- ενδοηπ. χοληφ. αγγεία Προσαγωγός αγγείωση > το ήπαρ δέχεται αίµα από 2 πηγές > ηπατική αρτηρία & πυλαία φλέβα ενώνονται σε κοινό σύστηµα αγγειακών καναλιών (των κολποειδών) βρίσκονται σε στενή επαφή µε τα ηπατοκύτταρα ηπατική αρτηρία > είναι η κύρια πηγή οξυγονωµένου αίµατος > στα ηπατοκύτταρα περιέχει µεταβολίτες > για µεταβολική επεξεργασία & τοξίνες > για αδρανοποίηση διαιρείται διαδοχικά σε µικρότερους κλάδους µέχρι > τελικούς αρτηριακούς κλάδους (µέσα στα πυλαία διαστήµατα) χορηγούν > αρτηριοκολποειδή κλαδία προς τα κολποειδή & ένα περιχολαγγειακό πλέγµα µικρών αρτηριακών κλάδων που παρέχει οξυγονοµένο αίµα > στα µεγάλα ενδοηπατικά χολαγγεία πυλαία φλέβα > περιέχει ανεπαρκώς οξυγονωµένο αίµα από τον 200
πεπτικό σωλήνα > πλούσιο σε αµινοξέα - λιπίδια - υδατάνθρακες σπλήνα >πλούσιο σε προϊόντα αποδόµησης της αιµοσφαιρίνης διαιρείται σε µικρότερους κλάδους µέχρι > τελικά πυλαία φλεβίδια (µέσα στα πυλαία διαστήµατα) χορηγούν > διεισδυτικά φλεβίδια προς τα κολποειδή το αίµα τους αναµιγνύεται µε το αίµα της ηπατικής αρτηρίας πυλαία τριάδα > τελικοί κλάδοι ηπατικής αρτηρίας (µέσα στα πυλαία διαστήµατα) τελικά πυλαία φλεβίδια χοληφόροι πόροι Hπατικά κολποειδή > είναι αγγειακά κανάλια που επενδύονται από λεπτό - ασυνεχές θυριδωτό ενδοθήλιο χωρίς βασική µεµβράνη εξωτερικά βρίσκονται σε στενή επαφή µε δοκίδες ηπατοκυττάρων διαχωρίζονται µε τον περικολποειδή χώρο του Disse όπου γίνεται µεταφορά ουσιών πρός τις δύο κατευθύνσεις ανάµεσα στα > κολποειδή & τα ηπατοκύτταρα τα κολποειδή επενδύονται εν µέρει από > τα κύτταρα του Kuppfer (προέρχονται από τα µονοπύρηνα αίµατος) προσλαµβάνουν αίµα από τα τελικά πυλαία φλεβίδια & τους > & το διοχετεύουν τελικούς κλάδους ηπατικής αρτηρίας µε σηµαντική τροποποίηση του περιεχοµένου του στις κεντρικές φλέβες λοβίων τις υπολόβιες φλέβες µεγαλύτερους κλάδους ηπατικής φλέβας κάτω κοίλη φλέβα > δεξιό κόλπο Hπατοκύτταρα > είναι προσανατολισµένα πολυεδρικά κυτ. > µε 3 διαφορετικούς τύπους επιφανείας 201
το κυτταρόπλασµα περιέχει πολυάριθµα οργανίδια πυρήνες είναι µεγάλοι σφαιρικοί => περιέχουν σωρούς χρωµατίνης κεντρικοί & ευδιάκριτα πυρήνια συσκευή Golgi > είναι µεγάλη - κοντά στον πυρήνα µε προέκταση πρός την επιφάνεια των χοληφόρων σωληνίσων κυστίδια & τα > του άφθονου λείου & αδρού E συνέχονται µε σωληνάρια τη συσκευή Golgi πολυάριθµα ελεύθερα ριβοσώµατα µεγάλες εναποθέσεις γλυκογόνου & µερικά σταγονίδια λιπιδίων πολυάριθµα - ποικίλου µεγέθους λυσοσώµατα (λιποφουσκίνη) 200-300 υπεροξεισώµατα ανά κύτταρο περισσότερα από 1000 µιτοχόνδρια / κύτταρο (ηωσινόφιλο - κοκκιώδες κυτταρόπλασµα) Hπατοκυτταρικές επιφάνειας > κολποειδικές χολαγγειακές µεσοκυττάριες κολποειδικές επιφάνειες > αποτελούν το 70 % συνολικής επιφ. ηπατοκυττάρου χωρίζονται µε το χώρο του Disse από τα κολποειδή προβάλλουν βραχείες µικρολάχνες > στα κολποειδή ανάµεσα στις βάσεις των µικρολαχνών > βρίσκονται τα επίχριστα βοθρία που συµµετέχουν στην ενδοκυτύτωση θέση µεταφοράς υλικού ανάµεσα στα >κολποειδή & τα ηπατοκύτταρα χολαγγειακές επιφάνειες > αποτελούν το 15 % της επιφάνειας ηπατοκυττάρου βρίσκονται σε στενή σχέση µεταξύ τους εκτός από τις περιοχές σχηµατισµού του χοληφόρου σωληνίσκου που είναι ένας πόρος που σχηµατίζεται από δύο αβαθείς αυλακώσεις επιφ. δύο γειτονικών ηπατοκυττάρων το τοίχωµά τους > έχει ακανόνιστες µικρολάχνες κυτταρόπλασµα είναι πλούσιο σε νηµάτια ακτίνης που επηρεάζουν > διάµετρο χοληφόρων σωληνίσκων & την ταχύτητα ροής της χολής 202
κυτταρική µεµβράνη αυλού χοληφόρων σωληνίσκων είναι πλούσια σε αλκαλική φωσφατάση - αδενοσινοτριφωσφατάση αυλός χοληφ. σωλην. φέρει ενωτικά συµπλέγµατα µεσοκυττάριες επιφάνειες > αποτελούν το 15 % ηπατοκυτταρικής επιφάνειας είναι σχετικά απλές κυτταρική προσκόλληση µέσω δεσµών επικοινωνίας Eνδοηπατικό χοληφόρο δένδρο > η παραγόµενη χολή ρέει µέσω των χοληφόρων σωληνίσκων προς τους πυλαίους χώρους πόρους ή αγωγούς του Herring πυλαίους χώρους ή χολλαγγειόλια δοκιδώδεις πόρους ενδοηπατικούς πόρους κύριους ηπατικούς πόρους (κοντά στην πύλη του ήπατος) Hπατικό λόβιο - ηπατική αδενοκυψέλη > η διάταξη των δοµικών στοιχείων ήπατος περιγράφεται µε το λοβιακό πρότυπο για είναι δυνατή η περιγραφή των φυσιολογικών & των παθολογικών χαρακτηριστικών αλλοιώσεων Άλλη βασική µονάδα για την περιγραφή των στοιχείων του ήπατος είναι η ηπατική αδενοκυψέλη Tο ηπατικό λόβιο αποτελείται από κεντρικά µια κεντρική φλέβα στην οποία εκβάλλουν τα κολποειδή σαν ακτίνες ρόδας ποδηλάτου αλληλοσυνδεόµενες δοκίδες ηπατοκυττάρων που περιβάλλουν τα κολποειδή & εκτείνονται από την κεντρική φλέβα ως την περιφέρεια πυλαία διαστήµατα στην περιφέρεια (τελικούς κλάδους ηπατικής αρτηρίας - τελικό κλάδο πυλαίας φλέβας - χοληφόρο πόρο) 203
Tο εξωτερικό όριο κάθε λοβίου σχηµατίζεται από ένα δακτύλιο πυλαίων διαστηµάτων τα αγγεία µέσα σ αυτά περιβάλλονται από µικρή ποσότητα ινοκολλαγονώδους ιστού Mέσα στο λόβιο αναγνωρίζονται διάφορες ζώνες ηπατοκυττάρων > κεντρολοβιακή περιπυλαία ενδιάµεση κεντρολοβιακή ζώνη > αποτελείται από ηπατοκύτταρα που περιβάλλουν κεντρική φλέβα (λιγότερο οξυγονωµένη περιοχή) περιπυλαία ζώνη > ηπατοκύτταρα στη περιφέρεια του λοβίου σχετιζόµενα στενά µε τα πυλαία διαστήµατα το πλέον εξωτερικό στρώµα των περιπυλαίων ηπατοκυττάρων ονοµάζεται > αφοριστικό πέταλο (µέγιστη επίδραση τοξίνης) ενδιάµεση ζώνη > αποτελεί τη ζώνη ηπατοκυττάρων µεταξύ κεντρολοβιώδους & περιπυλαίας ζώνης H έννοια της αδενοκυψέλης > έχει ως κεντρικό σηµείο τη παροχή αίµατος & ως βραχύ άξονα τη µια πλευρά της εξάγωνης περιφέρειας λοβίου που ενώνει 2 παρακείµενα πυλαία διαστήµατα Λειτουργία του ήπατος > περιλαµβάνει ένα φάσµα λειτουργιών σύνθεση - απέκκριση χολής > παράγει ένα αλκαλικό έκκριµα τη χολή που περιέχει H 2 O - ιόντα - φωσφολιπίδια - χολοχρωστικές χολικά οξέα µεταφέρεται µέσω χοληφ. συστήµατος στη χοληδόχο κύστη (αποθηκεύεται - συµπυκνώνεται) & εκκρίνεται στο έντερο έκκριση χολερυθρίνης > σύνθεση πρωτεϊνών > παράγεται στο σπλήνα (διάσπαση αίµης) συνδέεται στο ήπαρ µε γλυκουρονικό οξύ & εκκρίνεται στη χολή & στη συνέχεια στα κόπρανα συνθέτει πολλές πρωτεΐνες όπως λευκωµατίνη παράγοντες της πήξης αίµατος > ινωδογόνο - προθροµβίνη νεογλυκογένεση > λιπίδια & αµινοξέα µετατρέπονται σε γλυκόζη αποθήκευση > αποθηκεύονται τριγλυκερίδια - γλυκογόνο - ορισµένες βιταµίνες απαµίνωση αµινοξέων > σχηµατίζοντας ουρία που εκκρίνεται στούς νεφρούς δέσµευση & χηµική διάσπαση τοξινών > το λείο E ήπατος περιέχει ένζυµα που διασπούν ή δεσµεύουν τοξικές ουσίες 204
Eξωηπατικά χοληφόρα > µικροί κλάδοι ενδοηπατικού χοληφόρου δένδρου σχηµατίζουν > δεξιό & αριστερό => κοινό ηπατικό ηπατικό πόρο πόρο δέχεται > κυστικό πόρο κοινός χοληδόχος πόρος εκβάλλει > στο φύµα του Vater 12/ λου Xοληδόχος κύστη > είναι ένας ωοειδής σάκος µε µυώδες τοίχωµα µε δυνατότητα µέτριας διάτασης δέχεται υδαρή χολή (αποχέτευση - συµπύκνωση+ποικίλη ποσότητα βλέννας) µεταφέρεται από & προς τη χοληδόχο κύστη µέσω κυστικού πόρου (σπειροειδή διάταξη βλεννογόνου > βαλβίδα Heister) χοληδόχος πόρος ο βλεννογόνος > καλύπτεται από υψηλά κυλινδρικά κυτ. µε πολυάριθµες µικρολάχνες περίπλοκη διαπλοκή πλάγιων τοιχωµάτων ενωτικά συµπλέγµατα στις επιφάνειες επιθηλιακών κυττάρων πλάγια τοιχώµατα τους υπάρχουν ATP- άσες µεταφοράς Nα + & K + έχουν άφθονα µιτοχόνδρια απορροφούν H 2 O άλατα ιόντα Nα > αντλούνται ενεργητικά έξω από το κυτταρόπλασµα πρός τους πλάγιους Cl µεσοκυττάριους χώρους > δηµιουργώντας διαφορά στην ωσµωτική πίεση µεταξύ αυτού του χώρου & του αυλού > µεταφέροντας H 2 O από τον αυλό προς το µεσοκυττάριο χώρο στο άφθονο τριχοειδικό δίκτυο χορίου στη συστηµατική κυκλοφορία 205
206
207
208
209
210