E.M.Π. ΣXOΛH APXITEKTONΩN ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ AKAΔΗΜΑΪΚΟ ETOΣ 2012-13 TOMEAΣ I APXITEKTONIKOY ΣXEΔIAΣMOY 5ο XEIMEPINO EΞAMHNO MAΘHMA: APXITEKTONIKOΣ ΣXEΔIAΣMOΣ 5 Διδακτική ομάδα: Β. Γκανιάτσας, Καθηγητής Στ. Γυφτόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Κ. Δεμίρη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ι. Κίζης, Καθηγητής Μ. Μαρλαντή, Λέκτορας Συντονίστρια: Μ. Μαρλαντή, Λέκτορας Γραμματειακή υποστήριξη: Mαρία Παπαδάτου, ETEΠ Θέμα: ΔΩΔΕΚΑΘΕΣΙΟ ΔHMOTIKO ΣXOΛEIO ΣTΑ ΚΑΤΩ ΠΑΤΗΣΙΑ 1. ΓENIKA ΣTOIXEIA Το συνθετικό αντικείμενο το οποίο θα μας απασχολήσει αυτό το εξάμηνο, είναι η αρχιτεκτονική επίλυση ενός δωδεκατάξιου Δημοτικού Σχολείου στην περιοχή των Κάτω Πατησίων. Με το θέμα αυτό θα έρθουμε για πρώτη φορά σ επαφή μ ένα κτίριο δημόσιας χρήσης. Το σχολείο, και ειδικά το δημοτικό σχολείο, συνιστά απαραίτητο εξοπλισμό κάθε γειτονιάς στην πόλη. Το δημοτικό σχολείο είναι ένα από τα πρώτα δημόσια κτίρια, με τα οποία έρχεται σ επαφή το παιδί. Το γεγονός αυτό του προσδίδει μια ιδιαίτερη σημασία έναντι των άλλων δημόσιων κτιρίων. Κάθε παιδί ανάλογα με την ηλικία του συμμετέχει στη ζωή του σχολείου μέσα από μικρές ή μεγαλύτερες ομάδες. Ένα σχολείο συγκροτείται από χώρους εκπαίδευσης, χώρους διοίκησης και χώρους κοινωνικούς που συντίθενται από χώρους κλειστούς, ημιυπαίθριους και υπαίθριους, μεγαλύτερα και μικρότερα στοιχεία, επαναλαμβανόμενα και μη, με μεγαλύτερη ή μικρότερη ιδιωτικότητα, χώρους στάσης και χώρους κίνησης.
2. Ο ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ «ΑΝΟΙΧΤΟΥ» ΣXOΛEIOΥ, Η ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΛΗ Προβληματισμός για τη σχέση του σχολείου με την κοινωνία και τη γειτονιά. Η εκπαιδευτική διαδικασία δεν περιορίζεται στα όρια του σχολείου και δεν αφορά μόνο στην εφαρμογή ενός θεσμικού πλαισίου. Ένα σχολείο πρέπει να είναι ανοιχτό στην κοινωνία και να αποβλέπει στη συνεργασία με την οικογένεια. Αν το «ανοιχτό σχολείο» είναι ένα παλιό αίτημα που επηρεάζει τα κτιριολογικά προγράμματα (αίθουσες συγκεντρώσεων, απογευματινή λειτουργία κ.λπ.), οι σημερινές συνθήκες επιβάλλουν την προσαρμογή του στις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί.
3. ΒΑΣΙΚΕΣ ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Βασικές παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπ όψιν κατά το σχεδιασμό του σχολικού κτιρίου είναι: -Ο τρόπος λειτουργίας του κτιρίου με βάση το εκάστοτε εκπαιδευτικό σύστημα, -Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, -Η ικανότητα του παιδιού να αντιληφθεί και να οικειοποιηθεί το χώρο - Η τυπολογική μονάδα της τάξης και η ανάπτυξη της, καθώς και η σχέση της με τον υπαίθριο χώρο και με τις κοινόχρηστες λειτουργίες. - H δυνατότητα που θα παρέχει το κτίριο για ανάπτυξη δημιουργικότητας, ατομικής πρωτοβουλίας και ομαδικής συνεύρεσης των μαθητών, καθώς και η σχέση της σχολικής κοινότητας με το άμεσο κοινωνικό περιβάλλον. -Η ένταξη του σχολείου στον υπάρχοντα αστικό ιστό και στις ποικίλες κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες του περιβάλλοντος της γειτονιάς Στο συγκεκριμένο θέμα, θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη σχέση του σχολείου με τη γειτονιά, καθώς σε αυτήν κατοικούν πολλές οικογένειες μεταναστών. Το σχολείο, μπορεί να λειτουργήσει συνεκτικά για την γύρω περιοχή και να προσφέρει ενημέρωση και εκπαίδευση στις οικογένειες αυτές. Διαμορφώνεται έτσι ένας χώρος εκπαίδευσης με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που μπορεί να είναι «ανοιχτός» στις ιδιαιτερότητες της γύρω περιοχής, στις δραστηριότητες των κατοίκων της και στη σχέση της με την κοινωνική καθημερινή πρακτική. - H ομαδοποίηση των χώρων ατομικού, ομαδικού και κοινωνικού χαρακτήρα και η σύνθεσή τους σε ένα εύκολα αντιληπτό σύνολο: O ρόλος, η οργάνωση και η επεξεργασία της κίνησης συντελούν αποτελεσματικά σ αυτό, καθώς επίσης και η οργανική σχέση κλειστών και υπαίθριων χώρων. - H επεξεργασία του υπαίθριου χώρου, απαραίτητου στη ζωή του σχολείου και η διάκριση ανάλογα με τον προορισμό χρήση, το μέγεθος και την ποιότητα (διάλειμμα, γυμναστική, οργανωμένο παιχνίδι, χώροι πρασίνου, σχολικός κήπος). - H εξασφάλιση της ποιότητας των χώρων του σχολείου (εξοπλισμός, μέγεθος και σχήμα χώρων, ηλιασμός, φωτισμός, αερισμός, συσχέτιση με άλλους χώρους). - H σχέση με το άμεσο δομημένο περιβάλλον (ύψη, όγκος και χρήσεις γειτονικών κτιρίων, ο χαρακτήρας των γύρω δρόμων). - Η πρόνοια για την καλύτερη ενεργειακή συμπεριφορά του κτιρίου, ώστε να εξασφαλίζονται ποιότητα στους εσωτερικούς τους χώρους (θερμική και οπτική άνεση) και οφέλη και προστασία από το περιβάλλον. Το κατασκευαστικό σύστημα και η αρχιτεκτονική έκφραση. - H επεξεργασία της τελικής επιφάνειας (υλικά, συμπληρωματικά στοιχεία, χρώμα).
4. H ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΑΙ ΤΟ OIKOΠEΔO Το προτεινόμενο οικόπεδο βρίσκεται στην διασταύρωση της Λ. Ιωνίας με την οδό Ιακωβάτων στα Κ. Πατήσια. Πρόκειται για γήπεδο 3.854 τμ. που αποτελεί τμήμα μιας μεγαλύτερης έκτασης περίπου 6500 τμ., στην οποία λειτουργούσε η εριουργία ΜηναΐδηΦωτιάδη. Σήμερα στο Δυτικό τμήμα του γηπέδου, που προτείνεται για το συνθετικό θέμα του 5ου εξαμήνου, λειτουργεί δημοτικός υπαίθριος χώρος στάθμευσης, ενώ το υπόλοιπο τμήμα είναι διαμορφωμένο ως χώρος πρασίνου.
5. KTIPIOΛOΓIKO ΠPOΓPAMMA Το κτιριολογικό πρόγραμμα του O.Σ.K. (Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων) δίνεται σαν βάση με δυνατότητα αυξομείωσης ±10%. Εντούτοις, ανάλογα με τις αντίστοιχες προσεγγίσεις που θα έχει ο κάθε σπουδαστής/στρια σε σχέση με το χαρακτήρα της σχολικής ζωής, μπορούν να γίνουν τροποποιήσεις στο συνδυασμό των χώρων και στο μέγεθος και τον χαρακτήρα της μονάδας τάξης. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει επίσης να δοθεί στους υπαίθριους χώρους του σχολείου (αυλή διαλειμμάτων, υπόστεγοι χώροι, σχολικός κήπος, παιδική χαρά, γήπεδα) στον προσανατολισμό των κλειστών και ανοικτών χώρων και στην τοποθέτηση τους στο οικόπεδο. Στο σχεδιασμό του κτιρίου τέλος θα πρέπει να ληφθεί πρόνοια για την προσπελασιμότητα όλων των χώρων του σχολείου από άτομα μειωμένης κινητικότητας με τη χρήση ανελκυστήρων και κεκλιμένων επιπέδων (μέγιστη κλίση 6%). Κατηγορίες χώρων Aριθμός θέσεων Συνολικός αριθμός ομοίων χώρων Εμβαδόν χώρου τμ. Συνολικό εμβαδόν ομοίων χώρων τμ. A. XΩPOI EKΠAIΔEYTIKOY TOMEA 900 1.Μονάδα-Τάξη 25 12 60 720 2.Εργαστήριο Φυσικοχημείας 25 1 60 60 4.Εργαστήριο καλλιτεχνικών 25 1 60 60 5.Εργαστήριο πληροφορικής 25 1 60 60 B. XΩPOI EKΠAIΔEYTIKOY - KOINΩNIKOY TOMEA 405 1α.Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων 200 200 1β.Σκηνή 1 20 20 1γ.Αποθήκη- Αποδυτήρια- WC 40 1δ.Αποθήκη εξοπλισμού 15 15 1ε.Γραφείο γυμναστή 10 10 2.Βιβλιοθήκη 25 1 100 100 3.Κυλικείο Γ. ΔIOIKHΣH 1 20 20 150 1.Γραφείο Διευθυντή 1 10 10 2.Γραφείο δασκάλων 1 30 30 3.Αναμονή 1 20 20 4.Γραμματεία και Αρχείο 1 30 30 5.Γραφείο μαθητικών κοινοτήτων 1 20 20 6.Γραφείο Συλλόγου Γονέων 1 20 20 7. Ιατρείο 1 10 10 8. W.C. Δ. BOHΘHTIKOI XΩPOI 2 10 10 130 1.Αποθηκευτικοί χώροι 1 60 60 2.Λεβητοστάσιο 1 25 25 3.Χώροι υγιεινής αγοριών-κοριτσιών 40 γ.αναπήρων 1W.C. 5 5 Ε. ΥΠΑΙΘΡΙΟΙ XΩPOI min ακάλυπτος 40% του εμβ. οικοπέδου ΣΤ. XΩPOI ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ (υπαίθριοι) 16 θέσεις αυτκ/των (μόνιμες) + 4 προσωρινές Συνολική επιφάνεια κτισμένων καθαρών χώρων τους υπόγειους βοηθητικούς) (χωρίς 1.585
ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ, ΚΛΙΜΑΚΑ 1:1000
6. ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ 1. Περιγραφή της λύσης α. Γενικές Συνθετικές Αρχές β. Αρχές και επιλογές ως προς: -τον χαρακτήρα, το είδος του κτιρίου και τη σχέση με το περιβάλλον σε αναφορά με τη σχολική ζωή των παιδιών -την οργάνωση και τη σχέση των χώρων (ενότητες, κινήσεις, σχέση κλειστών-υπαίθριων) -την αρχιτεκτονική έκφραση (κατασκευή, κλίμακα όγκων, επεξεργασία όψεων, υπαίθριος χώρος) 2. Σχέδια Τοπογραφικό και διαμόρφωση υπαίθριων χώρων 1:200. Κατόψεις, τομές, όψεις 1:200. Χαρακτηριστική τομή, όψη και τμήμα κάτοψης 1:100. 3. Μακέτα σε κλίμακα 1:200. 4. Σκίτσα ή άλλα στοιχεία κατά την επιλογή των σπουδαστών. Ο σχεδιασμός του κτιρίου θα γίνει από διμελείς σπουδαστικές ομάδες. Η λειτουργία του μαθήματος απαιτεί την προσωπική παρουσία των σπουδαστών τόσο κατά τη θεωρητική του ανάπτυξη, όσο και κατά τις φάσεις των ασκήσεων. Δεν θα είναι δυνατόν να ολοκληρωθεί η δουλειά κάθε σπουδαστή στο τέλος του εξαμήνου, χωρίς επαρκή παρακολούθηση των ομαδικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων: θεωρητικών αναπτύξεων, διορθώσεων, ασκήσεων σχεδιαστηρίου, επισκέψεων κ.λπ. ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου θα πραγματοποιηθούν επισκέψεις σε σχολεία της Αθήνας και θα γίνουν διαλέξεις σχετικές με το θέμα και κοινές παρουσιάσεις των σπουδαστικών θεμάτων, το πρόγραμμα των οποίων θα ανακοινωθεί αργότερα.