ΑΡΧΙΣΕΚΣΟΝΙΚΗ ΣΟΠΙΟΤ ΣΟΝ ΠΕΡΙΑΣΙΚΟ ΧΩΡΟ ΕΘΝΙΚΟΙ ΔΡΤΜΟΙ Εύναι γεωγραφικϊ οριοθετημενεσ περιοχϋσ με ιδιαύτερη αξύα για τη διατόρηςη πολυτύμων, μοναδικών και ςπϊνιων χαρακτηριςτικών τησ φύςησ. Εύναι προςτατευόμενεσ περιοχϋσ από την Εθνικό Κοινοτικό Νομοθεςύα και Διεθνεύσ ςυμβϊςεισ π.χ ΟΗΕ, WWF, FAO κ.α Προςτατευόμενεσ περιοχϋσ ςτην Ελλϊδα κοντϊ ςε μεγϊλα αςτικϊ κϋντρα εύναι ο δρυμόσ τησ Πϊρνηθασ και του ουνύου ςτην Αττικό.Άλλοι δρυμού εύναι τησ αμαρειασ, των Πρεςπων, του Ολύμπου, του Βύκου-Αώου, του Παρναςςού κ.α Αιςθητικϊ Δϊςη(ιδιαύτερου αιςθητικού κϊλλουσ), Μνημεύα τησ φύςησ (παρθϋνο δϊςοσ τησ Δραμασ,απολιθωμενο δαςοσ τησ Λϋςβου), Σο θαλϊςςιο Πϊρκο των πορϊδων, τησ Ζακύνθου, το δϊςοσ τησ Δαδιϊσ ΠΡΟΣΑΣΕΤΟΝΣΑΙ επύςησ από την Νομοθεςύα ωσ κατηγορύεσ περιοχών με ιδιαύτερη ςημαςύα.
Σα χαρακτθριςτικά των περιοχών που αποτελοφν τα πλζον αντιπροςωπευτικά φυςικά τοπία και χαρακτθρίηονται ωσ Εκνικοί Δρυμοί είναι : 1) τα ιδιαύτερα εύδη αυτοφυούσ χλωρύδασ και ϊγριασ πανύδασ που εύναι ςπϊνια και απειλούνται με εξαφϊνιςη 2) οι πολύτιμοι βιότοποι ςτουσ Εθνικούσ Δρυμούσ που αποτελούν καταφύγιο ςπϊνιων ειδών ζώων 3) οι ιδιαύτεροι φυςικού γεωμορφολογικοι και φυςιογραφικού ςχηματιςμού (πετρώματα, ϋδαφοσ, ανϊγλυφο κ.α) 4) τα τοπύα με ιδιαύτερα φυςικϊ και φυςιογνωμικϊ γνωρύςματα
Πωσ ςυμβάλλει θ Αρχιτεκτονικι Σοπίου ςτθν προςταςία των Εκνικών Δρυμών: Η Αρχιτεκτονικό Σοπύου καταγρϊφει λεπτομερώσ τα ςτοιχεύα που χαρακτηρύζουν τισ περιοχϋσ αυτϋσ, αξιολογεύ τισ φυςικϋσ και αιςθητικϋσ ποιότητεσ τουσ και ςημειώνει ςε λεπτομερό τοπογραφικϊ ςχϋδια τα ςτοιχεύα αυτϊ. Σϋλοσ καταςτρώνει ςχϋδια διαχεύριςησ ςε ςυνεργαςύα με ϊλλουσ επιςτόμονεσ. Σα ςχϋδια αυτϊ διαχεύριςησ προςδιορύζουν τισ ζώνεσ προςταςύασ και χωρύζουν τον δρυμό ςε ζώνεσ φυτοκαλυψησ κατϊ εύδοσ και πυκνότητα καθώσ επύςησ προςδιορύζουν γεωγραφικϊ και τον οικοτοπο των ζώων που υπϊρχουν μϋςα ςτον Δρυμό.
Άρα η Αρχιτεκτονικό Σοπύου ϋχει αρμοδιότητα ςτην αξιολόγηςη του φυςικού κϊλλουσ των περιοχών, τησ οικολογικόσ τουσ ςημαςύασ και των ςτοιχεύων που την προςδιορύζουν. Η ςυμβολό τησ εύναι αποφαςιςτικό ςτην κατϊςτρωςη των ςχεδύων οριοθϋτηςησ των ζωνών προςταςύασ και διαχεύριςησ.
ΣΟΤΡΙΣΙΚΕ ΕΚΜΕΣΑΛΛΕΤΕΙ Καταλαμβϊνουν επιφϊνειεσ γησ οι οπούεσ ςυνόθωσ βρύςκονται 1.μεςα ςτον αςτικό ιςτό 2.ςτην περιαςτικη ζώνη 3.ςε περιοχϋσ μακριϊ από τισ πόλεισ Αντιπροςωπευτικϊ παραδεύγματα εύναι τα εξόσ: Α. ςχεδιαςμόσ παραθαλϊςςιων δραςτηριοτότων αναψυχόσ Β. η δημιουργύα καταςκηνώςεων Γ.οι περιαςτικοι αρχαιολογικού χώροι Δ. τα πϊρκα αναψυχόσ ανϊμικτα με αθλητικϋσ εγκαταςτϊςεισ Ε. οι μαρύνεσ, τα κϋντρα θαλϊςςιων ςπορ, ειδικϋσ εγκαταςτϊςεισ και υπηρεςύεσ κατϊ μόκοσ των ακτών
ΣΕΧΝΗΣΕ ΛΙΜΝΕ-ΠΟΣΑΜΙΑ-ΤΓΡΟΒΙΟΣΟΠΟΙ Οι τεχνητϋσ η φυςικϋσ λύμνεσ, τα ποτϊμια, οι όχθεσ και τα δϋλτα των ποταμών, οι υγροβιότοποι με την μορφό παρακτύων η χερςαύων οικοςυςτημϊτων αποτελούν ςτοιχεύα που χρειϊζονται ανϊδειξη και προςταςύα με ςκοπό την ϋνταξη τουσ ςε ϋνα μεγϊλο δύκτυο η μια ευρύτερη ζώνη περαςτικού πρϊςινου η ακόμα και ςτον αςτικό ιςτό (π.χ διϊφορα ρϋματα τα οπούα δεν ϋχουν μπαζωθεύ και ειςδύουν ςτον αςτικό ιςτό).
τόχοσ τθσ Αρχιτεκτονικισ Σοπίου Εύναι η επαναφορϊ των ςτοιχεύων αυτών ςε καλό αιςθητικό και οικολογικό κατϊςταςη (επαναφορϊ χλωρύδασ και πανύδασ) και ανϊδειξη τουσ. Αυτό επιτυγχϊνεται με διαχειριςτικϊ ςχϋδια που ςυντϊςςονται και τα οπούα αποςκοπούν ςτη διατόρηςη του οικολογικού τουσ χαρακτόρα ( εμπλουτιςμόσ με φυτεύςεισ ςυγγενεύσ με τισ όδη υπϊρχουςεσ, ςταθεροπούηςη του εδϊφουσ με τεχνικϊ ϋργα και μϋτρα απορρύπανςησ και καθαριότητασ. Επύςησ προκεύμενου να αναδειχτούν τα ςτοιχεύα αυτϊ ςχεδιϊζονται δύκτυα κυκλοφορύασ με μονοπϊτια και ξϋφωτα για περύπατο απόλαυςη του τοπύου και παρατόρηςη τησ ϊγριασ ζωόσ. Έτςι διευκολύνεται η περιβαλλοντικό ευαιςθητοπούηςη των κατούκων. Οι περιοχϋσ αυτϋσ χαρτογραφούνται και επιςημαύνονται τα όρια τουσ
ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ-ΛΙΜΑΝΙΑ Σα λιμϊνια και τα αεροδρόμια εύναι εγκαταςτϊςεισ που εμπεριϋχουν τα εξόσ ςτοιχεύα: Κτιριακϋσ εγκαταςτϊςεισ Μηχανολογικό εξοπλιςμό Χώρουσ ςτϊθμευςησ Εκτεταμϋνουσ ανοικτούσ χώρουσ από ςκληρϊ δϊπεδα Νηςύδεσ Επιφϊνειεσ πρϊςινου Διαδρόμουσ και δρόμουσ κυκλοφορύασ Μεγϊλουσ ςτεγαςμϋνουσ χώρουσ για προώόντα και ϊλλεσ δραςτηριότητεσ Ζώνεσ αςφϊλειασ και ζώνεσ περιοριςμϋνησ και απαγορευμϋνησ προςπϋλαςησ Περιμετρικϋσ περιφρϊξεισ μεγϊλου μόκουσ
ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ-ΛΙΜΑΝΙΑ (ςυνζχεια) Εύναι εγκαταςτϊςεισ ϋντονα επιβαρημϋνεσ από οχόματα, εμπορεύματα, θορύβουσ και ρύπανςη και δημιουργούν προβλόματα ςτον αςτικό πληθυςμό όταν βρύςκονται μϋςα η δύπλα ςτισ πόλεισ. Η Αρχιτεκτονικό Σοπύου ϋχει ωσ ςτόχο Να προςφϋρει ςτη βελτύωςη τησ αιςθητικόσ των χωρών αυτών και την διευκόλυνςη, το διαχωριςμό και την οργϊνωςη των λειτουργιών τουσ.
Η αρχιτεκτονικι τοπίου παρεμβαίνει ςτθν ανάπλαςθ των χώρων αυτών με: 1. περιμετρικϋσ φυτεύςεισ για διαχωριςμό οπτικού και ηχητικού πετϊςματοσ 2. διαμορφώςεισ πρϊςινου πλευρικϊ των δρόμων προςϋγγιςησ και αποχώρηςησ 3. καλλωπιςμόσ χώρων γραφεύων και ϊλλων κτιρύων 4. τεχνητού χλοοτϊπητεσ ςε νηςύδεσ ςε διαδρόμουσ προςγεύωςησ απογεύωςησ αεροςκαφών 5. ςταθεροπούηςη και αιςθητικόσ καλλωπιςμόσ πρανών, νηςύδων και παρκινγκ 6. ςχεδιαςμόσ και εγκατϊςταςη ςκληρών δαπϋδων ςε υπαύθριουσ χώρουσ και διαδρόμουσ κυκλοφορύασ ςε ςυνδυαςμό με παρτϋρια πρϊςινου 7. φυτεύςεισ για απόκρυψη αντιαιςθητικών ςτοιχεύων αλλϊ και για ανϊδειξη ςημαντικών ςτοιχεύων 8. δημιουργύα προςτατευτικών ζωνών πρϊςινου ( κωνοφόρα ςε πυκνό φύτευςη) όταν γειτονεύουν με οικιςμούσ και εμπορικϊ κϋντρα
ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ Οι ξενοδοχειακϋσ εγκαταςτϊςεισ μικρϋσ η μεγϊλεσ βρύςκονται ςτον αςτικό, περιαςτικό ιςτό η ςτισ παρϊκτιεσ ζώνεσ κοντϊ ςε μεγϊλεσ πόλεισ. Αποτελούνται από μεμονωμϋνα ογκώδη κτύρια με κακό η αποδεκτό αρχιτεκτονικό η διϊςπαρτα μικρϊ κτύρια η ςυνδυαςμό και των δυο. Οι επεμβϊςεισ που ϋχει ευθύνη η Αρχιτεκτονικό Σοπύου και αφορούν την διϊταξη του ξενοδοχειακού ςυγκροτόματοσ ϋχουν ςχϋςη με: Α) το ανϊγλυφο Β) τισ μικροκλιματικεσ ςυνθόκεσ Γ) τον χαρακτόρα του δομημϋνου περιβϊλλοντοσ τησ περιοχόσ Δ) τα χρώματα τησ φύςησ( ϋδαφοσ, βλϊςτηςη, θϊλαςςα) Ε) τισ οπτικϋσ ποιότητεσ του γύρω χώρου (θεϊ και πανορϊματα, ςημεύα ανατολόσ, δύςησ, ϊνεμοι )
Η Αρχιτεκτονικι Σοπίου ζχει τθν πλιρθ ευκφνθ τθσ ανάπλαςθσ και ανάδειξθσ του ανοικτοφ χώρου γφρω και ανάμεςα από τισ κτιριακζσ εγκαταςτάςεισ όπωσ: 1. ημι-υπαύθριοι χώροι 2. αυλϋσ 3. κηπαρια 4. κοινόχρηςτεσ πλατεύεσ και καθιςτικϊ 5. διϊδρομοι κυκλοφορύασ και νηςύδεσ που παρεμβϊλλονται 6. παρτϋρια και φυτεύςεισ των μεγαλύτερων χωρών κατϊ διαμϋριςμα 7. χώροι παθητικόσ αναψυχόσ όπωσ λύμνεσ, αύθρια, βερϊντεσ, μονοπϊτια ( περύπατοσ, ανϊπαυςη, εκδηλώςεων, ςυνϊθροιςησ) 8. χώροι ενεργού αναψυχόσ όπωσ ομαδικϊ παιχνύδια, παιδότοποι, γόπεδα, κολυμβητόρια, πιςύνεσ 9.παραλιακη ζώνη με κατϊλληλεσ φυτεύςεισ που διαχωρύζουν την παρϊλια από τισ υπόλοιπεσ εγκαταςτϊςεισ.
Ο κανόνασ ςτθν οργάνωςθ ξενοδοχειακών εγκαταςτάςεων και άλλων παρομοίων ανοικτών χώρων πρζπει να είναι θ ομαδοποίθςθ και ο διαχωριςμόσ χριςεων όταν δεν ςυμβιβάηονται θ μια με τθν άλλθ Η αρχιτεκτονικό τοπύου δύνει λύςεισ ωσ προσ τα ςχόματα των επύ μϋρουσ υποδιαιρϋςεων του ανοικτού χώρου, την ςύνδεςη τουσ και την ςχϋςη τουσ με το γύρω δομημϋνο περιβϊλλον. Προτεύνει ςχϋδια με φυτϊ δενδρωδη, θαμνώδη, εδαφοκαλυψησ και εποχιακϊ λαμβϊνοντασ υπόψη την φυςιογνωμύα τησ χλωρύδασ τησ ευρύτερησ περιοχόσ ώςτε να ςχετύζονται με την ενδημικό χλωρύδα.
ΔΙΚΣΤΑ ΕΘΝΙΚΩΝ ΟΔΩΝ Σα οδικϊ δύκτυα αποτελούν αντικεύμενο μελϋτησ τησ Αρχιτεκτονικόσ Σοπύου για τουσ παρακϊτω λόγουσ: 1. διαςχύζουν διϊφορων ειδών τοπύα με εναλλαςςόμενη δομό και χαρακτόρα 2. τισ περιςςότερεσ φορϋσ χαρϊςςονται με βϊςη την ςυντόμευςη των αποςτϊςεων και την οικονομικότητα τησ καταςκευόσ και όχι την αιςθητικό του τοπύου. Η αιςθητικό βελτιώνει την διαδρομό, ευχαριςτεύ και ξεκουρϊζει τον οδηγό και μειώνει τισ πιθανότητεσ ατυχόματοσ 3. προκαλούν ατμοςφαιρικό και ηχητικό ρύπανςη ςτισ περιοχϋσ που διατρϋχουν 4.καταλαμβανουν μεγϊλεσ εκτϊςεισ γησ που αφόνουν διαςταυρώςεισ και παρακϊμψεισ ελεύθερεσ προσ διαμόρφωςη
Κατά τθν καταςκευι των δρόμων δθμιουργοφνται τομζσ και επιχωματώςεισ προκαλώντασ διαταράξεισ ςτο ζδαφοσ και το ανάγλυφο τθσ περιοχισ. Ειδικότερα : 1. δημιουργούνται πρανό προσ τα μϋςα και προσ τα ϋξω των δρόμων 2. χρόςη υλικών από το γύρω φυςικό τοπύο με ϊςκαφεσ που προκαλούν καταςτροφό του 3. με τισ κοπϋσ ορεινών ςχηματιςμών προκύπτουν τερϊςτιεσ επιφϊνειεσ όπωσ των λατομεύων και πρϋπει να αναπλαςτούν 4. οι καταςκευϋσ δρόμων πϊνω ςε όδη υπϊρχουςεσ χαρϊξεισ προκαλούν μεγαλύτερη διατϊραξη ςτο τοπύο λόγω προςωρινόσ καταςκευόσ παρϊδρομων μϋχρι την περϊτωςη τησ καταςκευόσ
Ποιοσ ο ρόλοσ τθσ Αρχιτεκτονικισ Σοπίου ςτα ζργα οδοποιίασ; Η Αρχιτεκτονικό Σοπύου παρεμβαύνει ςτα ϋργα οδοποιύασ και προτεύνει τρόπουσ αποκατϊςταςησ, φύτευςησ, διαχεύριςησ και ςυντόρηςησ του πρϊςινου. Λαμβϊνει υπόψη το ευρύτερο τοπύο και όχι μόνο τη ςτενό λωρύδα του δρόμου. Απαλύνει τα ςτοιχεύα που κουρϊζουν τον οδηγό. Αναδεικνύει και εκμεταλλεύεται τα ποιοτικϊ ςημεύα τησ διαδρομόσ για ςτϊθμευςη. Όςον αφορϊ την ςταθεροπούηςη εδαφών προτεύνει γραμμικϋσ φυτεύςεισ ώςτε : 1. να καθοδηγούν τον οδηγό οπτικϊ και ςταθερϊ ςτο οδόςτρωμα 2. να το προςτατεύουν από κατολιςθόςεισ, καθιζόςεισ, πλημμύρεσ 3. να οριοθετούν τον δρόμο και να τον διαχωρύζουν ςαφώσ από το υπόλοιπο τοπύο τησ διαδρομόσ 4. να μην αποςπϊται η προςοχό των οδηγών
ΦΤΣΕΤΕΙ οδικών δικτφων Κϊνουμε εναλλαςςόμενεσ, μεςαύου ύψουσ, γραμμικϋσ φυτεύςεισ με ομοιογϋνεια ςτο χρώμα, την υφό, το ςχόμα και το μϋγεθοσ, ςε αποχρώςεισ που κϊνουν αντύθεςη με το ςτεγνό η το βρεγμϋνο οδόςτρωμα για να εξαςφαλύζουν αςφαλό οδόγηςη. υγχρόνωσ επιτρϋπουν ςτον επιβϊτη να βλϋπει πϋρα από την φύτευςη αυτό προσ το ευρύτερο τοπύο. Οι διαχωριςτικϋσ νηςύδεσ φυτεύονται με την ύδια λογικό ϋτςι ώςτε να διαχϋεται το φωσ των προβολϋων κατϊ την νύχτα και να εξαςφαλύζουν πιο αςφαλό οπτικό διϊδρομο. Δύςκολεσ επιφϊνειεσ πρανών και βραχωδών τομών αποκαθύςτανται με μεθόδουσ υδροςπορασ, δύκτυα ποτύςματοσ, δύχτυα, κλαδοπλεγματα, αναβαθμύδεσ κ.α τα ςημεύα των κόμβων η φύτευςη γύνεται με κριτόριο την ορατότητα του οδηγού προσ όλεσ τισ κατευθύνςεισ με χαμηλϋσ εδαφοκαλυψεισ από πολυετό και θαμνώδη εύδη η ψηλοκορμα δϋνδρα χωρύσ χαμηλό βλϊςτηςη
ΠΡΟΣΤΠΟΙ ΟΙΚΙΜΟΙ Οι πρότυποι οικιςμού δημιουργούνται περιμετρικϊ των πόλεων, αναπτύςςονται κατϊ μόκοσ και όχι κατϊ ύψοσ, καταλαμβϊνουν μεγϊλεσ επιφϊνειεσ γησ και ϋχουν μικρό πυκνότητα κατούκων. Έτςι εύναι διαθϋςιμοσ αρκετόσ ελεύθεροσ χώροσ για ανϊπτυξη κοινόχρηςτου πρϊςινου και κόπων. Οι ομϊδεσ των κατοικιών ςυνδϋονται μπροσ και πύςω με ϋνα δύκτυο από ςτενούσ πεζόδρομουσ. Σα αυτοκύνητα κινούνται μόνο ςε ϋνα δρόμο και υπϊρχουν θϋςεισ ςτϊθμευςησ τισ κοινόχρηςτεσ εγκαταςτϊςεισ υπϊρχουν καταςτόματα αθλητικού χώροι, εκκληςύεσ, κτύρια διούκηςησ, θϋατρα κινηματογρϊφοι κ.λ.π
Φυτεφςεισ και διαμόρφωςθ τοπίου Οι φυτεύςεισ και η διαμόρφωςη τοπύου ςυνδυϊζονται με τον χαρακτόρα του οικιςμού, τησ τοπογραφύασ και του ευρύτερου τοπύου, η οπτικό του οπούου διαφυλϊςςεται και δεν παρεμποδύζεται. Σο χρώμα, η υφό, τα μεγϋθη των φυτών και οι θϋςεισ φύτευςησ ςυνυπϊρχουν με τα δομικϊ υλικϊ των κτιρύων και των δαπϋδων των οικιςμών δημιουργώντασ μια αρμονικό ςύνθεςη. Προτεύνονται μεγϊλα φυτϊ όταν δεν διακόπτεται η κοντινό και μακρινό θεϊ και μικρϊ φυτϊ ςτουσ κόπουσ και κατϊ μόκοσ των διαχωριςτικών τοιχύων ςτισ αυλϋσ. Αναρριχώμενα ςτισ βερϊντεσ και ςτισ κολώνεσ μπαλκονιών και πϋργολεσ. ε αύθρια ςε κεντρικούσ χώρουσ και πλατειϋσ μεγϊλα δϋνδρα ςε ςυνδυαςμό με καθιςτικϊ, δϊπεδα με ψηφιδωτϊ, παγκϊκια και παρτϋρια με εποχιακϊ φυτϊ. Γενικϊ τα κριτόρια επιλογόσ του φυτικού υλικού εξαρτώνται από τη γεωγραφικό περιοχό, την πυκνότητα και διϊταξη των κατοικιών, το ανϊγλυφο, το πλϊτοσ των δρόμων ςε ςχϋςη με τουσ όγκουσ των κτιςμϊτων.
Πηγό: Σαναώνη, Μ. (2014). ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΠΙΟΥ. Ανϊκτηςη Οκτώβριοσ 26, 2015, από ΟΙ ΚΗΠΟΤΡΟΙ ΜΑ: https://docs.google.com/file/d/0b9lrmtiagfgpwhvqdwu4qufjod Q/edit?pli=1