Πανεπιστημίου 69 & Αιόλου, 105 64 Αθήνα Τηλ.: 210-3727400 Fax: 210-3255460 E-mail: info@rae.gr Web: www.rae.gr Αθήνα, 26/10/2007 Προς: ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε. - κ. Ι. Θεοδωρακόπουλο, Δ/ντα Σύμβουλο Κοινοποίηση: 1. Θέμα: Σχετικά: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2. ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε. - κ. Ε. Λεκατσά, Πρόεδρο Δ.Σ. 3. ΔΕΗ Α.Ε. Κωδικός : Ο- 19103 Σελίδες : 5 - κ. Π. Αθανασόπουλο, Δ/ντα Σύμβουλο & Πρόεδρο Δ.Σ. Παρατηρήσεις της ΡΑΕ επί του σχεδίου Μελέτης Ανάπτυξης Συστήματος Μεταφοράς (ΜΑΣΜ) περιόδου 2007-2011 1. Το με αρ. πρωτ. 7996/29.12.2006 έγγραφο ΔΕΣΜΗΕ Α.Ε. (ΡΑΕ/Ι- 44729/03-01-2007) με θέμα «Υποβολή σχεδίου Μελέτης Ανάπτυξης Συστήματος Μεταφοράς (ΜΑΣΜ) περιόδου 2007-2011» 2. Το με αρ. πρωτ. Γ.ΔΝΣ/1791/4-5-2007 έγγραφο ΔΕΗ Α.Ε. (ΡΑΕ/Ι- 50129/4-5-2007) με θέμα «Απόψεις της ΔΕΗ επί του σχεδίου ΜΑΣΜ 2007-2011» Παραλήπτες από ΥΠΑΝ: 1. Υπουργός Ανάπτυξης, κ. Χ. Φώλιας 2. Γ.Γ. ΥΠΑΝ, κ. Κ. Μουσουρούλης 3. Γεν. Διευθύντρια ΥΠΑΝ, κα. Ε. Σαργιάνου Αγαπητέ κε Θεοδωρακόπουλε, Σε συνέχεια του από 29-12-2006 εγγράφου σας και στο πλαίσιο της διαδικασίας έγκρισης της Μελέτης Ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς (ΜΑΣΜ) κατά τις διατάξεις του άρθρου 15 του Ν. 2773/1999 όπως ισχύει, σας γνωρίζουμε ακολούθως τις παρατηρήσεις μας επί του σχεδίου ΜΑΣΜ που μας υποβάλλατε για την περίοδο 2007-2011. Α. Γενικές παρατηρήσεις επί του περιεχομένου του σχεδίου ΜΑΣΜ 2007-2011 Το υποβληθέν σχέδιο ΜΑΣΜ 2007-2011 αποτελείται κατά το μεγαλύτερο τμήμα του από τα έργα των προηγούμενων εγκεκριμένων ΜΑΣΜ, καθώς ελάχιστα είναι τα νέα έργα που προτείνονται από τον ΔΕΣΜΗΕ για την πενταετία 2007-2011. Το υποβληθέν σχέδιο εμφανίζει ορισμένες βελτιώσεις όσον αφορά στην παρουσίαση των έργων (παρουσίαση σε ειδικές ενότητες των προτεινόμενων διαφοροποιήσεων του προγράμματος
ανάπτυξης σε σχέση με προηγούμενες εγκεκριμένες ΜΑΣΜ και των σημαντικότερων έργων που εμφανίζουν καθυστερήσεις, εμφάνιση για πρώτη φορά των έργων ενίσχυσης που προγραμματίζονται σε υφιστάμενους Υ/Σ και ΚΥΤ του Συστήματος). Όσον αφορά συγκεκριμένα στην υλοποίηση του εγκεκριμένου προγράμματος ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς σας παραθέτουμε ακολούθως τις παρατηρήσεις μας: 1. Όπως και σε προηγούμενες ΜΑΣΜ, παρατηρείται σημαντική ολίσθηση στο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του ήδη εγκεκριμένου προγράμματος ανάπτυξης του Συστήματος. Συγκεκριμένα, προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός των καθυστερήσεων που εμφανίζονται παγίως στην έναρξη σημαντικού αριθμού έργων και στην υλοποίηση των αρχικών φάσεων ανάπτυξης (εκπόνηση μελετών & υποβολή φακέλων αδειοδότησης). Ως απόρροια του γεγονότος αυτού, το πλήθος των έργων των οποίων η υλοποίηση ξεκινά και προχωρά σύμφωνα με το εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα των προηγούμενων ΜΑΣΜ είναι αρκετά περιορισμένο. 2. Η εικόνα των σημαντικών αυτών ολισθήσεων και καθυστερήσεων συνδυάζεται με τη φαινόμενη αδυναμία παρακολούθησης της προόδου των έργων ή τουλάχιστον την απουσία από τη ΜΑΣΜ μιας ολοκληρωμένης εικόνας σχετικά με την εξέλιξη του προγράμματος ανάπτυξης του Συστήματος. Η ΜΑΣΜ δεν παρέχει για κάθε εγκεκριμένο έργο σαφή ενημέρωση αναφορικά με την πρόοδο που έχει συντελεστεί το παρελθόν 12μηνο και συγκεκριμένα αναφορά στα αποτελέσματα των εργασιών που πραγματοποιήθηκαν. Ενδείξεις αναφορικά με την πρόοδο υλοποίησης ορισμένων έργων δύνανται να προκύπτουν μέσω των χρονοδιαγραμμάτων, ωστόσο όχι πάντοτε με βεβαιότητα. Αντιθέτως, μεγάλο μέρος του περιεχομένου της ΜΑΣΜ καταλαμβάνει η επαναλαμβανόμενη περιγραφή των ήδη εγκεκριμένων σε προηγούμενες ΜΑΣΜ έργων και της σκοπιμότητάς τους. Ενόψει των ανωτέρω, προτείνουμε να επανεξεταστεί η δομή και το περιεχόμενο της ΜΑΣΜ με βάση τις εξής γενικές κατευθύνσεις: - Να περιοριστεί σε έκταση η τεχνική περιγραφή και η τεκμηρίωση της σκοπιμότητας των ήδη εγκεκριμένων έργων (συνοπτική παρουσίαση). Να γίνεται εκτενής τεχνική περιγραφή και τεκμηρίωση σκοπιμότητας μόνο για τα νέα έργα που προτείνονται σε κάθε ΜΑΣΜ. - Να περιλαμβάνει η ΜΑΣΜ πλήρη αναφορά προόδου υλοποίησης των εγκεκριμένων έργων. Σχετικά με τα ανωτέρω, υπενθυμίζεται η υποχρέωση του ΔΕΣΜΗΕ βάσει των διατάξεων του άρθρου 263 του ΚΔΣ&ΣΗΕ να συντάσσει και να δημοσιοποιεί 6μηνιαίες εκθέσεις προόδου υλοποίησης των έργων της ΜΑΣΜ. Μέχρι σήμερα, δεν έχουν δημοσιοποιηθεί τέτοιες εκθέσεις, γεγονός που υπογραμμίζεται ως παράλειψη υποχρέωσης. Β. Παρατηρήσεις επί του προτεινόμενου προγράμματος ανάπτυξης του υποβληθέντος σχεδίου ΜΑΣΜ 2007-2011 1. Έργα επέκτασης 400 kv προς Πελοπόννησο: Παρατηρείται συνεχής ολίσθηση του εκτιμώμενου σε κάθε νέα ΜΑΣΜ χρόνου ένταξης των έργων (ΚΥΤ Κορίνθου: 2008Α 2010Β 2011Α, ΚΥΤ Πατρών: 2007Β 2009Α 2010Β) και συγκεκριμένα λόγω καθυστερήσεων στην έναρξη των έργων. Επιπλέον, τα στοιχεία που παρέχονται σχετικά με την πρόοδο υλοποίησης των έργων είναι ελλιπή ή/και αντιφατικά (αναφέρεται ότι δεν έχει οριστικοποιηθεί η θέση εγκατάστασης ΚΥΤ Κορίνθου ενόψει της έναρξης προμελετών, δεν αναφέρονται αποτελέσματα εξεύρεσης χώρου για το ΚΥΤ Μεγαλόπολης, αναφέρεται προσπάθεια επίσπευσης της υλοποίησης του ΚΥΤ Πατρών τα αποτελέσματα της οποίας ωστόσο δεν προκύπτουν από το χρονοδιάγραμμα του έργου). Περαιτέρω, κρίνουμε ότι χρήζουν διερεύνησης οι απόψεις του Κυρίου του Συστήματος - 2 -
περί επανεξέτασης της σκοπιμότητας κατασκευής ή του χρόνου ένταξης του ΚΥΤ Κορίνθου. 2. Σύνδεση ΚΥΤ Αλιβερίου με το Σύστημα: Δεν δύναται να εγκριθεί η άνευ αιτιολόγησης εισήγηση του ΔΕΣΜΗΕ για τροποποίηση του εγκεκριμένου στη ΜΑΣΜ 2006-2010 χρονοδιαγράμματος κατασκευής των έργων σύνδεσης του ΚΥΤ Αλιβερίου με το Σύστημα. Επισημαίνεται ότι ο Διαχειριστής του Συστήματος είχε εισηγηθεί μόλις στην προηγούμενη ΜΑΣΜ την ταυτόχρονη κατασκευή δύο εναέριων γραμμών διπλού κυκλώματος για τη σύνδεση του ΚΥΤ Αλιβερίου, λαμβάνοντας υπόψη τη γενικευμένη δυσκολία υλοποίησης ανάλογων έργων λόγω αντιδράσεων και την προοπτική περαιτέρω αύξησης του παραγωγικού δυναμικού στην Εύβοια. Σε σχέση με τα ανωτέρω σημειώνουμε επιπλέον ότι ο ΔΕΣΜΗΕ, στο υπ αριθμ. 6637/17.10.2007 έγγραφό του (ΡΑΕ/Ι-62495/18-10-2007), επισημαίνει κατηγορηματικά την ανάγκη διασύνδεσης του ΚΥΤ Αλιβερίου με το Σύστημα μέσω τεσσάρων κυκλωμάτων, προκειμένου να δύνανται να συνδεθούν στο εν λόγω ΚΥΤ περισσότερες της μίας μεγάλες θερμοηλεκτρικές μονάδες. 3. Προσπάθεια επίσπευσης των έργων ΚΥΤ Ρουφ και Πατρών: Για το ΚΥΤ Ρουφ και το ΚΥΤ Πατρών, για τα οποία δεν απαιτούνται απαλλοτριώσεις, ο ΔΕΣΜΗΕ αναφέρει ότι προωθείται δημοπράτηση προ της λήψης των περιβαλλοντικών αδειών, ωστόσο αυτό δεν προκύπτει από τα αντίστοιχα χρονοδιαγράμματα. Περαιτέρω, ο Κύριος του Συστήματος εξέφρασε την άποψη ότι ο εκτιμώμενος χρόνος ένταξης του ΚΥΤ Ρουφ πρέπει να μετατεθεί κατά ένα έτος τουλάχιστον λόγω καθυστερήσεων κατά την προκαταρτική περιβαλλοντική αξιολόγηση και του καθορισμού όρων δόμησης που εκκρεμεί. Συνεπώς απαιτείται σχετική επανεξέταση και αναθεώρηση του χρονοδιαγράμματος. 4. ΚΥΤ Αργυρούπολης: Από το έτος κατά το οποίο προέκυψε εμπλοκή του έργου (2003) και έκτοτε, καμία ΜΑΣΜ δεν παρέχει σαφή ενημέρωση σχετικά με τις ενέργειες που γίνονται για την απεμπλοκή του έργου. Ο Κύριος του Συστήματος αναφέρει την ύπαρξη νέας Προμελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η οποία ωστόσο δεν έχει υποβληθεί στις αρμόδιες αρχές. Ωστόσο, κατά την άποψη της ΔΕΗ Α.Ε., δεν είναι δυνατός ο προγραμματισμός του έργου και η πρόβλεψη χρόνου ένταξης λόγω των συνεχιζόμενων αντιδράσεων. Ενόψει των ανωτέρω κρίνεται σκόπιμο να αποσαφηνισθεί αν υπάρχει σχεδιασμός για την υλοποίηση του ΚΥΤ Αργυρούπολης, ενδεχομένως με τεχνολογία GIS, ή αν το έργο έχει πρακτικά εγκαταλειφθεί λόγω των έντονων αντιδράσεων και ποιες ενέργειες γίνονται ή προγραμματίζονται σχετικά (για την ολοκλήρωση του ΚΥΤ Αργυρούπολης ή για την προώθηση εναλλακτικών λύσεων). 5. Έργα διασύνδεσης Κυκλάδων: Δεδομένου ότι τα σχετικά έργα προγραμματίζεται να ενταχθούν το 2010, κρίνεται απαραίτητο να παρουσιασθεί στη ΜΑΣΜ αναλυτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης. Επισημαίνεται επίσης ότι ο Κύριος του Συστήματος εξέφρασε την άποψη ότι ο ανωτέρω εκτιμώμενος χρόνος ένταξης είναι αισιόδοξος. 6. Ενίσχυση υποβρύχιας διασύνδεσης Υ/Σ Αλιβερίου Υ/Σ Καλάμου: Δεδομένου ότι παρατηρείται μετάθεση του εκτιμώμενου χρόνου ένταξης κατά 12 μήνες σε σχέση με τη ΜΑΣΜ 2006 2010 και το έργο προβλέπεται πλέον να ενταχθεί ταυτόχρονα με το ΚΥΤ Αλιβερίου, ενώ επιπλέον δεν παρέχεται αναλυτικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου, κρίνεται σκόπιμο να διευκρινιστεί αν συνεχίζει να είναι αναγκαία η προτεινόμενη ενίσχυση και αν έχουν υπάρξει σχετικές ενέργειες για την υλοποίησή της. 7. Τροφοδότηση Β. Σποράδων με υποβρύχια διασύνδεση από Εύβοια: Το προτεινόμενο έργο ενέχει σαφώς μεγαλύτερο κόστος σε σχέση με τη σύνδεση της Σκιάθου με τον Υ/Σ Λαύκου, ωστόσο γίνεται αποδεκτός και από τη ΔΕΗ Α.Ε. καθώς, όπως ο Κύριος του Συστήματος αναφέρει, υπάρχουν έντονες αντιδράσεις για τα εναέρια τμήματα γραμμών επί της Σκιάθου αλλά και επί του Πηλίου. Δεδομένων των αντιδράσεων που εκδηλώθηκαν για το εναέριο τμήμα επί της Σκιάθου, τονίζεται ότι κατά τη σχεδίαση της - 3 -
νέας τοπολογίας σύνδεσης θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη χωροθέτηση του Υ/Σ Σκιάθου - ή ενδεχομένως να προβλεφθεί εξ αρχής υπογειοποίηση τυχόν γραμμών 150 kv επί της νήσου - και αντίστοιχα στη χάραξη του εναέριου τμήματος επί της Βορείου Εύβοιας. 8. Πρόταση ανάπτυξης νέου ΚΥΤ στην περιοχή Μεσογείων: Σύμφωνα με την εισήγηση του ΔΕΣΜΗΕ, προτείνεται η κατασκευή νέου ΚΥΤ στην περιοχή Μεσογείων για την εξυπηρέτηση μελλοντικών φορτίων της περιοχής και μέρους των φορτίων που θα εξυπηρετούσε το ΚΥΤ Αργυρούπολης. Παρατηρείται ωστόσο ότι οι δυνατότητες διασύνδεσης του προτεινόμενου ΚΥΤ Μεσογείων με Κέντρα Διανομής είναι επί του παρόντος περιορισμένες, ενώ είναι ενδεχομένως δύσκολο να υλοποιηθεί διασύνδεση με την πλευρά 150 kv του ΚΥΤ Αργυρούπολης. Σε συνδυασμό και με την αποσαφήνιση που ζητείται ανωτέρω σχετικά με τα μελλοντικά σχέδια για το ΚΥΤ Αργυρούπολης, κρίνεται σκόπιμο να διευκρινιστεί αν το ΚΥΤ Μεσογείων προτείνεται σε αντικατάσταση του ημιτελούς ΚΥΤ Αργυρούπολης, και με ποιο τρόπο θα επιτευχθεί η λειτουργική αυτή αντικατάσταση (τοπολογία διασύνδεσης). Σε κάθε περίπτωση, αν ο ΔΕΣΜΗΕ εκτιμά ότι το ΚΥΤ Μεσογείων αποτελεί εναλλακτική λύση για την τροφοδότηση των καταναλωτών της περιοχής, κρίνεται αναγκαίος ο ταχύτερος δυνατός προγραμματισμός του, ώστε να εξευρεθεί κατάλληλος χώρος και να χαραχθούν οι σχετικές διασυνδέσεις του όσο αυτό καθίσταται εφικτό, λόγω της συνεχιζόμενης ανάπτυξης της περιοχής. Επισημαίνεται τέλος ότι η κατασκευή του ΚΥΤ Μεσογείων προτείνεται από τον ΔΕΣΜΗΕ στο πλαίσιο της Στρατηγικής Ανάπτυξης του Συστήματος, προκειμένου να δρομολογηθούν οι εργασίες εξεύρεσης χώρου, και το γεγονός ότι το έργο αναφέρεται παράλληλα ως ήδη περιληφθέν στον προγραμματισμό της ΜΑΣΜ προκαλεί σύγχυση. Ενόψει των ανωτέρω, η ΡΑΕ δεν δύναται να γνωμοδοτήσει για την έγκριση του υποβληθέντος σχεδίου ΜΑΣΜ 2007-2011 και, δεδομένου ότι δεν επηρεάζεται η υλοποίηση του ήδη εγκεκριμένου προγράμματος ανάπτυξης του Συστήματος λόγω ενδεχόμενης μη ύπαρξης εγκριτικής απόφασης για το εν λόγω σχέδιο ΜΑΣΜ, καλεί τον ΔΕΣΜΗΕ να προβεί στις ακόλουθες ενέργειες: 1. Κατά τη σύνταξη του σχεδίου ΜΑΣΜ για την περίοδο 2008-2012 να λάβει υπόψη τις γενικότερες και ειδικότερες παρατηρήσεις της ΡΑΕ ανωτέρω. 2. Να οργανώσει την παρακολούθηση της προόδου υλοποίησης των έργων σύμφωνα με τις αρμοδιότητές του βάσει του Νόμου και της Άδειας Διαχείρισης και Εκμετάλλευσης του Συστήματος που του έχει χορηγηθεί. Στα πλαίσια της οργάνωσης αυτής καλείται ειδικότερα ο ΔΕΣΜΗΕ: α. Να οργανώσει τις διαδικασίες σύνταξης και δημοσιοποίησης 6μηνιαίων εκθέσεων προόδου υλοποίησης των έργων της ΜΑΣΜ, όπως υποχρεούται βάσει των διατάξεων του άρθρου 263 παρ. 6 του ΚΔΣ&ΣΗΕ β. Να ενημερώσει, προσκομίζοντας παράλληλα και τα αντίστοιχα πρωτογενή στοιχεία, τη ΡΑΕ σχετικά με τη συσχέτιση (σε επίπεδο προτεραιοτήτων) των έργων τα οποία έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς βάσει της εγκεκριμένης ΜΑΣΜ περιόδου 2006-2010 και των έργων ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς τα οποία έχει ήδη εντάξει ο Κύριος του Συστήματος ΔΕΗ Α.Ε. στο προσφάτως επικαιροποιηθέν Επιχειρησιακό του Πρόγραμμα. 3. Ενόψει των αντιδράσεων που εμφανίζονται κατά πάγιο και γενικευμένο τρόπο, λόγω των οποίων παρατηρούνται σημαντικές καθυστερήσεις στην υλοποίηση των έργων ΜΑΣΜ ή ακόμη και μακροχρόνιες παύσεις εργασιών, κρίνεται σκόπιμο να διερευνηθεί από τον ΔΕΣΜΗΕ η πρακτική της υπογειοποίησης γραμμών στην περιοχή σύγκλισή τους σε κάθε νέο ΚΥΤ και κατά περίπτωση σε Υ/Σ. - 4 -
4. Να εισηγηθεί στη ΡΑΕ μεθοδολογία επιμερισμού του κόστους των έργων διασύνδεσης Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών με το Σύστημα Μεταφοράς, μεταξύ Παραγωγών από ΑΠΕ και λοιπών Χρηστών που συνδέονται στο δίκτυο των προς διασύνδεση νησιών, η οποία εγκρίνεται από τον Υπουργό Ανάπτυξης στο πλαίσιο έγκρισης της ΜΑΣΜ (Ν.3468/2006, άρθρο 11, παρ. 3). Όσον αφορά την εγκεκριμένη ΜΑΣΜ 2006-2010, η μεθοδολογία αυτή αναφέρεται στην διασύνδεση Κυκλάδων. Στην περίπτωση που ενταχθούν στη ΜΑΣΜ και άλλες διασυνδέσεις Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, θα πρέπει να ληφθεί σχετική μέριμνα και γι αυτές. Υπενθυμίζεται επίσης η υποχρέωση σύναψης συμβάσεων μεταξύ του ΔΕΣΜΗΕ και του Κυρίου του Συστήματος βάσει των διατάξεων του Ν.2773/1999 (άρθρο 12, παρ. 3) για την υλοποίηση των έργων της ΜΑΣΜ τα οποία ανατίθενται στον Κύριο του Συστήματος και καλείται ο ΔΕΣΜΗΕ να κοινοποιήσει στη ΡΑΕ αντίγραφα των ανωτέρω συμβάσεων. Τέλος, επισημαίνουμε ότι τυχόν συνεχιζόμενη εμφάνιση καθυστερήσεων στις αρχικές φάσεις ανάπτυξης των έργων εγκεκριμένου προγράμματος ΜΑΣΜ, στο βαθμό που παρατηρείται στο υποβληθέν σχέδιο αλλά και σε προηγούμενες ΜΑΣΜ θα εκλαμβάνεται ως αδυναμία του ΔΕΣΜΗΕ να διασφαλίσει την υλοποίηση του προγράμματος ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς και ως αδυναμία του Κυρίου του Συστήματος να τηρήσει το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των έργων ΜΑΣΜ, γεγονός που κρίνουμε ότι ενεργοποιεί τις σχετικές ρυθμίσεις του άρθρου 15 παρ. ζ του νόμου 2773/1999 περί άρνησης εκτέλεσης του έργου από τον Κύριο του Συστήματος, λόγω αδυναμίας του. Κατά συνέπεια, την υλοποίησή κάθε τέτοιου έργου θα πρέπει να αναλάβει τρίτος, μετά από σχετική ανάθεση του ΔΕΣΜΗΕ, κατά την κείμενη νομοθεσία. Είμαστε στη διάθεσή σας για διευκρινήσεις επί των ανωτέρω. Με εκτίμηση, Μ. Καραμανής Πρόεδρος ΡΑΕ - 5 -