1ο Π.Ε.Κ. Θεσσαλονίκης Α Φάση Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Νεοδιόριστων Εκπαιδευτικών Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης Σχολικού Έτους 2012-2013 Εκπαιδευτική χρήση του διαδικτύου Γνωριμία με τα εργαλεία του Web 2.0 Αναστάσιος Παπάς 11/9/2012
Εκπαιδευτική χρήση του διαδικτύου Γνωριμία με τα εργαλεία του Web 2.0 Μορφή και οργάνωση του μαθήματος: Πρόκειται για ένα μάθημα γνωριμίας με τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της αναζήτησης πληροφορίας στο Διαδίκτυο, εξοικείωσης με τις τεχνικές για την ασφαλή και αποτελεσματική αναζήτηση πληροφοριών και κατανόησης των εργαλείων που παρέχει το web 2.0. Γνωστικά προαπαιτούμενα: Οι επιμορφωνόμενοι πρέπει να γνωρίζουν τις λειτουργίες του χρησιμοποιούμενου φυλλομετρητή ικανοποιητικά, σε επίπεδο τέτοιο, ώστε να μπορούν να μετακινούνται στις σελίδες που επιλέγουν (μπρος πίσω), να αποθηκεύουν, να αντιγράφουν κλπ., χωρίς βοήθεια. Στόχοι: Οι εκπαιδευτικοί: να μπορούν να εκτιμήσουν την αξιοπιστία και την εν γένει διδακτική αξία των πληροφοριών από το διαδίκτυο, έχοντας επίγνωση των πρακτικών ορθής χρήσης τους. να γνωρίσουν και να κατανοούν τις νέες διαστάσεις του Διαδικτύου (Web 2.0) καθώς και την εκπαιδευτική χρήση τους.
Το διαδίκτυο, ως πηγή πληροφοριών Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) προσφέρουν στους εκπαιδευτικούς και στους μαθητές πηγές πληροφόρησης, μέσα επικοινωνίας, νέους τρόπους αξιολόγησης και αυτό-αξιολόγησης και εργαλεία για έκφραση, διερεύνηση, προσομοίωση φαινομένων και κατασκευή μοντέλων. Επίσης, η χρήση των Τ.Π.Ε. είναι δυνατόν να βοηθήσει τους μαθητές να αναπτύξουν υψηλού επιπέδου γνωσιακές δεξιότητες (higher order cognitive skills), οι οποίες ενισχύουν τη μαθησιακή διαδικασία, όπως η ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, η διερεύνηση κι ανακάλυψη επιλογών και πολλαπλών οπτικών ενός γνωστικού θέματος, ο αναστοχασμός της μεθόδου και των κριτηρίων επιλογής της πιο κατάλληλης, η δυνατότητα για επικοινωνία και συνεργασία, καθώς και η κριτική σκέψη και η αμφισβήτηση (Steeples and Jones, 2002). Η πρώτη και πιο διαδεδομένη χρήση του διαδικτύου στην εκπαίδευση είναι η άντληση κειµενικού και οπτικοακουστικού υλικού. Οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές μπορούν εύκολα να επισκεφθούν ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες, διαδικτυακά μουσεία, να προσπελάσουν τόσο ειδησεογραφικές, όσο και εξειδικευμένες, ανά γνωστικό αντικείμενο, δικτυακές πύλες (portals), κ.ο.κ. Αυτή η δυνατότητα αίρει ανυπέρβλητες δυσκολίες τις οποίες αντιμετώπιζε η εκπαιδευτική κοινότητα για πολλά χρόνια. Το Διαδίκτυο, λοιπόν, προσφέρει άμεση πρόσβαση σε μεγάλης κλίμακας πληροφορία -συμπεριλαμβανομένων μαθησιακών πόρων και σχεδίων μαθημάτων που έχουν δημιουργήσει εκπαιδευτικοί από όλα τα σημεία του πλανήτη - που μπορεί να εξυπηρετήσει τους σκοπούς της διδασκαλίας των γνωστικών αντικειμένων του σχολείου. Οι εκπαιδευτικοί κι οι μαθητές που καλούνται να αξιοποιήσουν το Διαδίκτυο ως πηγή πληροφοριών και μαθησιακών πηγών πρέπει να είναι σε θέση να ανακαλύψουν τις πληροφορίες, να τις αξιολογήσουν ως προς την παιδαγωγική τους αξία και την καταλληλότητά τους και στη συνέχεια να τις ενσωματώσουν στη διδασκαλία. Η αναζήτηση πληροφοριών στο Διαδίκτυο πραγματοποιείται κυρίως μέσω των γνωστών «Μηχανών Αναζήτησης». Παρά το γεγονός ότι οι μηχανές αυτές παρέχουν εξελιγμένους μηχανισμούς αναζήτησης και ταξινόμησης της πληροφορίας καθώς και τη δυνατότητα για διατύπωση ερωτήσεων σε φυσική γλώσσα, δεν επαρκούν για την αποτελεσματική
αναζήτηση μαθησιακών πηγών. Ένας πρώτος λόγος είναι το γεγονός ότι τα παραπάνω συστήματα έχουν πρόσβαση μόνο σε ένα μικρό ποσοστό των συνολικών διαθέσιμων πληροφοριών. Επιπλέον, η αναζήτηση μαθησιακού υλικού πραγματοποιείται συνήθως με βάση εξειδικευμένα κριτήρια που αφορούν στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που είναι επιθυμητό να έχει το μαθησιακό υλικό, όπως παιδαγωγικά ή τεχνικά. Έτσι, εξειδικευμένα συστήματα λογισμικού και υπηρεσίες έχουν αναπτυχθεί προς την κατεύθυνση αυτή. Το διαδίκτυο αποτελεί, επίσης, ένα μέσο για συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών. Οι εκπαιδευτικοί συχνά συνεργάζονται με συναδέλφους τους για τη συλλογή και παραγωγή μαθησιακού υλικού, τη δημιουργία και ανταλλαγή σχεδίων μαθημάτων, όπως συμβαίνει μέσω του κόμβου http://ifigeneia.cti.gr/ (σ.σ. απαιτείται σύνδεση με λογαριασμό χρήστη από το Π.Σχ. Δίκτυο). Τέλος, μία από τις κύριες προστιθέμενες αξίες του διαδικτύου στην εκπαίδευση είναι ότι αποτελεί ένα πρόσφορο μέσο επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή και μαθητών μεταξύ τους. Αποτελεί δηλαδή, το κύριο μέσο για τη δημιουργία «κοινοτήτων μάθησης». Ο Tim Burners-Lee, εργαζόταν ως Φυσικός στο CERN την εποχή που έβαζε τα θεμέλια του διαδικτύου ενώ τώρα είναι πρόεδρος του W3C Consortium. Είναι εκείνος, που δημιούργησε, επίσης, το σημασιολογικό ιστό (Semantic Web). Το W3C Consortium δίνει ώθηση στην ιδέα του σημασιολογικού δικτύου και κυρίως στα πρότυπα και τις τεχνολογίες που απαιτούνται. Το σημασιολογικό δίκτυο έχει σκοπό να δώσει οντολογικά χαρακτηριστικά και σημασιολογικό προσδιορισμό στις πηγές/κόμβους του διαδικτύου με απώτερο σκοπό κάθε πληροφοριακό σύστημα να μπορεί να συνεργασθεί με κάποιο άλλο ανταλλάσσοντας πληροφορία και όχι μόνο υπερμεσικό υλικό. Υπηρεσίες αναζήτησης πηγών στο Διαδίκτυο Η αποτελεσματική αναζήτηση γενικών πληροφοριών στον Ιστό Παγκόσμιας Εμβέλειας αποτελεί σημαντικό πρόβλημα. Η αναζήτηση πραγματοποιείται κυρίως μέσω κατάλληλων συστημάτων λογισμικού, των γνωστών «Μηχανών Αναζήτησης» (search engines), καθώς και των «Θεματικών Καταλόγων» (directories). Επίσης, εκτός από τις «γενικού σκοπού» μηχανές αναζήτησης, ειδικά για την εκπαίδευση, έχουν δημιουργηθεί ειδικά διαδικτυακά συστήματα όπως πύλες (portals),
διαμεσολαβητές μαθησιακών πηγών (educational brokers), κ.α. ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της αναζήτησης. Παρακάτω παρουσιάζονται συνοπτικά τα διάφορα συστήματα. Μηχανές Αναζήτησης Οι μηχανές αναζήτησης χρησιμοποιούν προηγμένες τεχνικές ανάκτησης πληροφορίας (information retrieval) αξιοποιώντας στατιστικές τεχνικές ανάλυσης κειμένου που βασίζονται στη σάρωση των δικτυακών τόπων από κατάλληλα προγράμματα (crawlers), την αποθήκευση του περιεχομένου των δικτυακών τόπων σε κατάλληλες βάσεις δεδομένων και την κατάλληλη λεκτική ή/και σημασιολογική ανάλυση του περιεχομένου αυτού. Με αυτό τον τρόπο είναι δυνατή η παρουσίαση στο χρήστη μιας λίστας δικτυακών τόπων ταξινομημένης με βάση τη σημασιολογική συνάφεια σε σχέση με τις λέξεις κλειδιά ή φράσεις που αυτός εισάγει κατά την εκτέλεση ενός ερωτήματος αναζήτησης. Οι μηχανές αναζήτησης παρέχουν τη δυνατότητα για ερωτήματα αναζήτησης σε φυσική γλώσσα. Θεματικοί Κατάλογοι Αντίθετα από τις μηχανές αναζήτησης, οι θεματικοί κατάλογοι (web directories) υποστηρίζουν την εύρεση πληροφοριών μέσω καταλλήλων σχημάτων ταξινόμησης στα οποία κατηγοριοποιούνται οι δικτυακοί τόποι στον Ιστό Παγκόσμιας Εμβέλειας. Αυτά τα σχήματα ταξινόμησης ορίζονται από τους δημιουργούς του θεματικού καταλόγου. Συχνά επιτρέπεται στους κατόχους δικτυακών τόπων να εισάγουν μόνοι τους το δικό τους τόπο στην κατηγορία που θεωρούν κατάλληλη. Ειδικοί συντάκτες (editors) ελέγχουν την ορθότητα των στοιχείων που εισάγονται στον κατάλογο. Έτσι, ενώ η αποτελεσματικότητα μιας μηχανής αναζήτησης βασίζεται στις τεχνικές της δυνατότητες, δηλαδή τη χωρητικότητα και την επεξεργαστική ισχύ των συστημάτων αποθήκευσης και αναζήτησης καθώς και τους αλγορίθμους αναζήτησης και ταξινόμησης, οι θεματικοί κατάλογοι βασίζονται στην μη αυτοματοποιημένη ανθρώπινη παρέμβαση για την οργάνωση της πληροφορίας σε θεματικές κατηγορίες. Εκπαιδευτικές Πύλες (portals) Λέγοντας εκπαιδευτική πύλη (portal) εννοούμε μια τοποθεσία στον παγκόσμιο ιστό, η οποία φιλοδοξεί να οδηγήσει το χρήστη-εκπαιδευτικό σε
επιλεγμένους δικτυακούς τόπους, ταξινομημένους σε διάφορες κατηγορίες. Εκτός από την κατευθυνόμενη πρόσβαση, πολλές πύλες, για παράδειγμα η πύλη του σχολικού δικτύου www.sch.gr, προσφέρουν δωρεάν υπηρεσίες: μηχανισμούς αναζήτησης, αίθουσες συζητήσεων, λογαριασμούς e-mail και υπηρεσίες ειδήσεων, κ.ά. Το Web 2.0: Προς το τέλος του 2006, το περιοδικό Time, ανέδειξε ως «άνθρωπο της χρονιάς» (person of the year) τον «καθένα από μας». Στο εξώφυλλο εκείνης της έκδοσης, υπήρχε η φωτογραφία ενός προσωπικού υπολογιστή, όπου στην οθόνη εμφανιζόταν η λέξη «εσύ» (you) και από κάτω η φράση: «Ναι, εσύ. Εσύ ελέγχεις τη γενιά της πληροφορίας. Καλώς ήρθες στον κόσμο σου». Ο όρος Web 2.0, χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη νέα «έκδοση» του Παγκόσμιου Ιστού η οποία βασίζεται στην όλο και μεγαλύτερη δυνατότητα που παρέχεται στους χρήστες του Διαδικτύου να συμμετέχουν ως «παραγωγοί» (σε αντίθεση με τους «καταναλωτές») πληροφορίας και να συνεργάζονται μέσω του διαδικτύου. Με τον όρο αυτό υπονοείται μια δυναμική διαδικτυακή πλατφόρμα στην οποία μπορούν να αλληλεπιδρούν χρήστες χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις σε θέματα υπολογιστών και δικτύων. Ο όρος Web 2.0 χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2004 κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου όπου προτείνονταν ιδέες για την αναβάθμιση του παγκόσμιου ιστού και αποδίδεται στον Dale Dougherty (O'Reilly Media). Ο τελευταίος παρατήρησε ότι το διαδίκτυο είχε αρχίσει να γίνεται πολύ δημοφιλές και σημαντικό μέρος της καθημερινότητας όλο και μεγαλύτερου ποσοστού ανθρώπων. Συνεχώς έβγαιναν νέες εφαρμογές και ιστοσελίδες οι οποίες αναγνωρίζονταν από το ευρύ κοινό σε σύντομο χρονικό διάστημα. Επιπλέον οι περισσότερες εταιρείες άρχισαν να στρέφουν την επιχειρηματική τους δράση στο διαδίκτυο και να προσπαθούν να φέρουν τους καταναλωτές τους προς αυτό το κανάλι. Έχοντας όλα αυτά ως δεδομένα εξέτασαν το Web 2.0 ως μια δεύτερη γενιά υπηρεσιών βασισμένες στο διαδίκτυο.
Επιπλέον χρησιμοποίησαν αυτή την φράση ως τίτλο για μια σειρά από συνέδρια. Τα συνέδρια αυτά συνεχίζονται μέχρι σήμερα (έστω και αν σήμερα συζητείται ήδη το Web 3.0 ή σημασιολογικός ιστός) για να αποσαφηνιστεί ο όρος και να προωθηθεί η ιδέα σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Ο αρχικός ιστός (Web 1.0), που αναπτύχθηκε από τα μέσα του 90, έδωσε τεράστια ώθηση στην πρόσβαση στην πληροφορία. Η κίνηση για «ανοιχτά εκπαιδευτικά υλικά» (Open Educational Resources) είναι ένα παράδειγμα της επίδρασης που είχε το Web 1.0 στην εκπαίδευση. Το Web 2.0 που πήρε τα σκήπτρα τα τελευταία χρόνια, προάγει μια ακόμα μεγαλύτερη ανατροπή. Εργαλεία και πλατφόρμες, όπως τα ιστολόγια (blogs), τα wikis, τα κοινωνικά δίκτυα (social networks), τα συστήματα χαρακτηρισμού (tagging systems), τα συστήματα συνδυασμού στοιχείων (mashups), αλλά και ιστοσελίδες διαμοιρασμού περιεχομένου (content sharing sites) είναι παραδείγματα του νέου μοντέλου με επίκεντρο τον χρήστη, που δίνει έμφαση στη συμμετοχή σε αντίθεση με την παρουσίαση, που ενισχύει και ενθαρρύνει την εστιασμένη συζήτηση και τις σύντομες ενημερώσεις (βλ. Twitter) σε αντίθεση με την κλασσική «δημοσίευση». Το Διαδίκτυο πάντα υποστήριζε κάποιες μορφές κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Οι υπηρεσίες Web 2.0 και το social networking χαρακτηρίζονται ως «η δεύτερη φάση της επανάστασης στον online κόσμο». Το βασικό χαρακτηριστικό των τεχνολογιών αυτών, είναι ότι οι χρήστες παράγουν μόνοι τους το περιεχόμενο. Αυτό έχει βαθιές προοπτικές στην εκπαιδευτική δραστηριότητα στο μέλλον. Τα θεωρητικά πλεονεκτήματα του παραγόμενου από τους χρήστες περιεχομένου είναι σχεδόν φανερά: Το περιεχόμενο μπορεί να ανανεώνεται συνεχώς από τους ίδιους τους χρήστες και να μην απαιτείται ειδικός, ακριβός εξοπλισμός. Οι χρήστες χρησιμοποιούν τα εργαλεία για να δεσμευτούν πρακτικά στην δημιουργία των εμπειριών τους, από το να παρατηρούν παθητικά το ήδη υπάρχον περιεχόμενο. Πολλά από τα νέα αυτά εργαλεία υποστηρίζουν συλλογική δουλειά, δίνοντας τη δυνατότητα στους χρήστες να αναπτύξουν τα προσόντα τους στο να εργάζονται ομαδικά.
ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Online forums Τα online forums αναφέρονται συνήθως ως πίνακες μηνυμάτων, πίνακες συζητήσεων, ηλεκτρονικές ομάδες συζητήσεων και bulletin boards. Το forum είναι μια ιστοσελίδα που αποτελείται από έναν αριθμό από «νήματα». Τα σχόλια αυτά παραμένουν στην ιστοσελίδα που βρίσκεται και το forum, για μελλοντική τους χρήση, και δε διαγράφονται παρά μόνο αν το ζητήσει ο moderator (συντονιστής). Στα forums δεν είναι απαραίτητο να συμμετέχουν άτομα που βρίσκονται στην ίδια τάξη, σχολείο, πανεπιστήμιο. Έτσι απόψεις ανταλλάσσονται και μεταξύ ατόμων με διαφορετικές νοοτροπίες και τρόπους ζωής και η συζήτηση μπορεί να αποκτήσει περισσότερο ενδιαφέρον με αυτό τον τρόπο. Instant Messaging To instant messaging είναι μια απλή μορφή σύγχρονης online επικοινωνίας, ου επιτρέπει σε δύο ή και σε περισσότερους χρήστες υπολογιστών να επικοινωνούν μέσω μιας σύνδεσης δικτύου. Το αρχικό μέσο ήταν το κείμενο, ενώ με την πάροδο του χρόνου μπορεί να χρησιμοποιηθεί εικόνα και ήχος. Podcasting Το podcasting είναι η διακίνηση αρχείων ήχου ή βίντεο, με χρήση διάφορων τεχνικών, ώστε αυτά να μπορούν να ακούγονται σε προσωπικούς υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα, MP3 ή άλλες φορητές συσκευές. Οποιοσδήποτε με πρόσβαση στο Διαδίκτυο και την ικανότητα αναπαραγωγής αρχείων ήχου από τον προσωπικό του υπολογιστή ή από τη φορητή συσκευή του, μπορεί να αναπαραγάγει τα podcasts. Photo Sharing, Flickr Το photo sharing είναι η έκδοση ή η μεταφορά των ψηφιακών φωτογραφιών του καθενός, online στο Διαδίκτυο. Η λειτουργία αυτή παρέχεται μέσω των Websites και εφαρμογών που υποστηρίζουν και διευκολύνουν το «ανέβασμα» και την επίδειξη εικόνων. Το flickr είναι το πιο διαδεδομένο μέσο photo sharing. Είναι ένας ιστότοπος διαχείρισης, αναζήτησης και διανομής ψηφιακών φωτογραφιών.
RSS Feeds Το Really Simple Syndication (RSS) πρόκειται για ένα σύνολο από feed formats που χρησιμοποιούνται για τη δημοσίευση περιεχομένου, όπως ενημερώσεις από blogs ή wikis, επικεφαλίδες ειδήσεων. Το RSS feed μπορεί να περιλαμβάνει είτε όλο το σύνολο πληροφοριών της ιστοσελίδας, είτε τη σύνοψη του περιεχομένου. Δηλαδή πρόκειται για μια τεχνολογία την οποία ο χρήστης χρησιμοποιεί για να πάρει και να διαβάσει πληροφορίες που έχουν σταλεί σε αυτόν με τη βοήθεια των RSS feeds αντί να επισκεφτεί μόνος τον κατάλληλο ιστότοπο και να αναζητήσει τις πληροφορίες. Η αξία των RSS feeds έγκειται στο γεγονός ότι οι χρήστες μπορούν να κρατάνε ένα είδος αρχείου με τις αγαπημένες τους ιστοσελίδες με έναν αυτόματο τρόπο χωρίς να χρειάζεται να τις επισκέπτονται συνέχεια. Έτσι το RSS feeds μπορεί να ονομαστεί και σαν «προσωπική εφημερίδα». Social Networking (MySpace, Facebook, Ning) Τα social networking έχουν γίνει ιδιαίτερα διάσημα στην εποχή μας και κυρίως από τους νέους ανθρώπους. Προσφέρουν ένα διαδραστικό δίκτυο από φίλους, προφίλ, blogs, groups, φωτογραφίες και βίντεο. Στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλών διαφορετικών ειδών σελίδες, άλλες πιο ειδικές σε κάποια θέματα και άλλες πιο ευρέως διαδεδομένες. Ένα παράδειγμα είναι το ΜySpace, που επιτρέπει στους χρήστες του να δημιουργούν τα προσωπικά, μοναδικά τους προφίλ και να συνδέονται μεταξύ τους μέσω δικτύων «εικονικών» φίλων Το Facebook είναι μια ακόμα εφαρμογή των social networking. Αρχικά, είχε παρουσιαστεί ως υπηρεσία δικτυακών συναντήσεων για μαθητικές, φοιτητικές και επιστημονικές κοινότητες για τις Αγγλόφωνες χώρες, ενώ γρήγορα άρχισε να γίνεται χρήση του από οποιονδήποτε έχει μια διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Όσον αφορά στη χρήση του, λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο με το MySpace, αλλά διαφέρει ως προς τη διαθεσιμότητα επαρκούς αριθμού λογαριασμών, τον έλεγχο του χρήστη, την εμφάνιση του περιεχομένου και τη γενικότερη εμφάνιση του ιστοτόπου. Video Clips, YouTube Το YouTube είναι μια εφαρμογή στην οποία οι χρήστες μπορούν να βλέπουν, να ανεβάζουν και να σχολιάζουν αρχεία βίντεο. Τα αρχεία αυτά μπορεί να δείχνουν δικές τους εμπειρίες ή να είναι βιντεοκλίπ τραγουδιών, σκηνές από ταινίες και σειρές.
Τα βίντεο που φιλοξενούνται στο YouTube είναι οργανωμένα με παρόμοιο τρόπο με τις φωτογραφίες στο Flickr, δηλαδή με βάση τη δημοτικότητα τους, τις ετικέτες τους και όποια χαρακτηριστικά τους προσδίδουν οι χρήστες. Το μέσο αυτό μπορεί να εμπλουτίσει την εμπειρία της μάθησης και της εκπαίδευσης των μαθητών, καθώς τα βίντεο μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με τα βιβλία, τη διάλεξη και τα μαθήματα και να αυξήσουν την ποιότητα της μάθησης. Wiki Ένα wiki είναι συνήθως μια επεξεργάσιμη ιστοσελίδα, που επιτρέπει στους χρήστες της να προσθέσουν, να αφαιρέσουν, ή και να επεξεργαστούν το περιεχόμενο της, πολύ γρήγορα και εύκολα, χωρίς να έχουν κάνει υποχρεωτική εγγραφή. Έτσι, διευκολύνεται η συνεργασία πολλών ατόμων για τη συγγραφή ενός έργου. Ο όρος προέρχεται από τη γλώσσα της Χαβάης και σημαίνει «γρήγορος». Επίσης, η λέξη wiki ερμηνεύεται μερικές φορές και ως ακρώνυμο για την έκφραση «What I Know Is» που σημαίνει «Αυτό που ξέρω είναι». Η φράση αυτή είναι χαρακτηριστική για τον τρόπο λειτουργίας του wiki, ο κάθε χρήστης που συμμετέχει στη συγγραφή κάποιου έργου προσθέτει την προσωπική του γνώση, έτσι ώστε όλοι να μπορούν να τη μοιράζονται. Ο όρος wiki όμως μπορεί να αναφέρεται και στο λογισμικό που χρησιμοποιείται για να κατασκευαστούν wiki σελίδες Τα wikis επιτρέπουν στους εκπαιδευόμενους να εμπλέκονται σε συνεργατικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες που υπερβαίνουν τα όρια της κλασικής τάξης. Το μεγαλύτερο παράδειγμα, η εγκυκλοπαίδεια Wikipedia. Ιστολόγια - Blogs Τα ιστολόγια (blogs) είναι σελίδες διαδικτύου που μοιάζουν με προσωπικά ημερολόγια και αποτελούν την «ανέκδοτη, δημοσιευμένη φωνή των ανθρώπων». Η μορφή και ο τρόπος λειτουργίας τους προσφέρουν πιο εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σε πληροφορίες, ενθαρρύνουν τη συνεργατικότητα, τη βιωματική μάθηση και αποτελούν θετικό κίνητρο για όλες τις ομάδες εκπαιδευομένων. Επίσης, η σωστή χρήση τους σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες, οδηγεί τους εκπαιδευόμενους στην ανάπτυξη δεξιοτήτων του 21ου αιώνα, όπως την κριτική σκέψη και ενεργό συμμετοχή
Τα ιστολόγια (blogs), από εκπαιδευτική σκοπιά, προσφέρουν ευκαιρίες για αυξημένη επικοινωνία και συζήτηση στη τάξη και ενθαρρύνουν τις δεξιότητες της γραφής και της έκφρασης, καθώς αποτελούν μια μορφή προσωπικού ημερολογίου. Μαθητές, που σε άλλες περιπτώσεις δε θα μπορούσαν να εκφράσουν την πραγματική άποψή τους πάνω σε ένα θέμα. Τα ιστολόγια (blogs) μπορούν να προσθέσουν περισσότερη αξία στην online κοινότητα, ακόμα και σε μαθήματα εκπαίδευσης από απόσταση. Όλα τα παραπάνω εργαλεία-εφαρμογές μπορούν να ενταχθούν στη μαθησιακή διαδικασία και μαζί με πρακτικές σωστής χρήσης, τόσο από την πλευρά των εκπαιδευμένων εκπαιδευτικών, όσο κι απ αυτή των εκπαιδευμένων μαθητών να αποτελέσουν τα όπλα του Νέου Σχολείου, του σχολείου του μέλλοντος.
Βιβλιογραφία Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, (2006). Επιμορφωτικό Υλικό Γενικού μέρους του προγράμματος Σπουδών για την εκπαίδευση επιμορφωτών. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. (σελ 96-110) Πανταζοπούλου Φ., Παράσχος Π., (2009).Χρήση τεχνολογιών Web 2.0 για την υποστήριξη εκπαίδευσης από απόσταση και μικτής μάθησης. Θεσσαλονίκη: Α.Π.Θ. Ι.Τ.Υ. (2007). Επιμορφωτικό Υλικό για την εκπαίδευση επιμορφωτών στα πανεπιστημιακά κέντρα επιμόρφωσης. Πάτρα: Ι.Τ.Υ. (σελ 163-212) Δικτυογραφία: http://www.etpe.gr/files/proceedings/24/1244803833_%cc%e1%e8%e7% F3%E9%E1%EA%DD%F2%20%D0%EB%E1%F4%F6%FC%F1%EC%E5%F2%2 0%EC%E5%20%F7%F1%DE%F3%E7%20%F4%E5%F7%ED%EF%EB%EF%E3 %E9%FE%ED%20Web%202.0.%20%C3%E9%E1%20%C5%EA%F0%E1%E9%E4 %E5%F5%F4%E9%EA%EF%FD%F2%20%D0%F1%F9%F4%EF%E2%DC%E8% EC%E9%E1%F2%20%C5%EA%F0%E1%DF%E4%E5%F5%F3%E7%F2.pdf (προσπελάστηκε στις 10-9-2012))