01. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

1

2 01. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ------------------------------------------------------------------------------ Ο ήµος Μενεµένης βρίσκεται στη υτική πλευρά του Πολεοδοµικού Συγκροτήµατος Θεσ/νίκης και συγκεντρώνει στην περιοχή του αστικές και περιαστικές λειτουργίες του. Η συγκέντρωση των λειτουργιών αυτών συνεπάγεται : ü Την ύπαρξη µικρών περιθωρίων για αστική - οικιστική ανάπτυξη ü Την ασυµβατότητα χρήσεων στις διάφορες ζώνες οικονοµικών δραστηριοτήτων ü Την ασυνέχεια του αστικού ιστού και τη δυσκολία επικοινωνίας των περιοχών κατοικίας ü Τη δυνατότητα προσέλκυσης για εγκατάσταση οικονοµικών - παραγωγικών δραστηριοτήτων. Η µακροσκοπική εξέταση και ιεράρχιση των µεγάλων προβληµάτων του ήµου µας οδηγεί στη διαπίστωση πως τα θέµατα αιχµής είναι : ü Η περιχαράκωση της ούτως ή άλλως περιορισµένης οικιστικής περιοχής ü Οι µεγάλες δυσκολίες οργάνωσης και ενοποίησης των οικιστικών περιοχών οι οποίες χαρακτηρίζονται από ανυπαρξία κεντρικών λειτουργιών. ü Η υποβάθµιση του αστικού περιβάλλοντος και των συνθηκών ζωής των ηµοτών µας. ü Η αδυναµία ουσιαστικού ελέγχου των οικονοµικών - οργανωτικών δραστηριοτήτων στο ήµο οι οποίες κατ' ουσίαν εξυπηρετούν τη µητροπολιτική περιοχή του πολεοδοµικού συγκροτήµατος. ü Η δυσχέρεια για την ενσωµάτωση των περιθωριακών κοινωνικών οµάδων και των υποβαθµισµένων περιοχών. m Με βάση τα παραπάνω ο ήµος έχει διατυπώσει τις αναπτυξιακές του επιδιώξεις κι έχει εξειδικεύσει ένα σύνολο µεσοπρόθεσµων στόχων που συνιστούν το αναπτυξιακό του πρόγραµµα έως το 2.000. Στα πλαίσια αυτά έχει αναλάβει µεταξύ άλλων και συγκεκριµένες δράσεις που οριοθετούν και εξασφαλίζουν την αστική ανάπτυξη είτε µέσω ένταξης νέων περιοχών στο σχέδιο για υποδοχή κατοικίας είτε µέσω αναθεώρησης των εντός σχεδίου περιοχών για την ενίσχυση της χρήσης της κατοικίας, δράσεις που να βελτιώνουν τον αστικό/οικιστικό χώρο µε προτεραιότητα στην ολοκλήρωση εγκ/σεων κοινωνικής υποδοµής και πιλοτικής εφαρµογής προγραµµάτων ανάπλασης σε διαµορφωµένες περιοχές κατοικίας, δράσεις που να εξασφαλίζουν τη συνέχεια και λειτουργική ενότητα του αστικού χώρου, µέσω της ενίσχυσης των κεντρικών λειτουργιών. Οι δράσεις αυτές δοµούνται σε υποπρόγραµµα* το οποίο εµπεριέχει τα εξής µέτρα : ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ι : ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Μέτρο 1 : Αύξηση οικιστικής χωρητικότητας Καθορισµός οικιστικών επεκτάσεων σε κρίσιµες περιοχές Εναρξη διαδικασίας Γ.Π.Σ., µελέτη, έγκριση Γ.Π.Σ.

3 Μέτρο 2 : Μέτρο 3 : Πολεοδοµική µελέτη κι εφαρµογή στις περιοχές επέκτασης Αναθεώρηση Πολεοδοµικής Μελέτης Π.Ε. Βοσπόρου Αναβάθµιση αστικού χώρου Συγκοινωνιακές και κυκλοφοριακές ρυθµίσεις και υποδοµές Πρόγραµµα εξασφάλισης κοινωνικών εγκαταστάσεων και αξιοποίησης ελέυθερων χώρων Πιλοτικό πρόγραµµα ανάπλασης επιλεγµένης οικιστικής περιοχής Λειτουργική ενοποίηση αστικού χώρου Μετεγκατάσταση κατοίκων συνοικισµού Αγ. Βαρβάρας ιευθέτηση ορίων µε. Ελευθερίου - Κορδελιού ( συνοικισµός ιαλογής ) Πρόγραµµα δράσεων για την οριοθέτηση της ανάπτυξης των σιδηροδρόµων εντός του ήµου Μενεµένης Κατάρτιση προγράµµατος έργων για την ενοποίηση και προστασία των οικιστικών περιοχών από υπερτοπικές διελεύσεις Οργάνωση κεντρικών λειτουργιών. Μενεµένης - υλοποίηση προτάσεων Europan - 2 * ΣΥΝΟΛΟ ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ -------------------------------- ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ð Ρυθµίσεις αστικού χώρου Ι ÕÐÏÐÑÏÃÑÁÌÌÁ ÉÉ ð Οργάνωση, έλεγχος επαγγελµατικής εγκ/σης ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ð Ανάπλαση περιοχής εν/µου ΙΙΙ ÕÐÏÐÑÏÃÑÁÌÌÁ ÉV ð Πρόγραµµα δράσης ήµου 1994-2000 02. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ------------------------------------------------------------------------------ Για την υλοποίηση των µέτρων αυτών καθορίστηκαν ορισµένες βασικές ενέργειες, οι οποίες συνίστανται στην : α. Τροποποίηση Γ.Π.Σ. έτους 1989 και προσαρµογή του στα νέα δεδοµένα β. Σύνταξη ενός συντονισµένου σχεδίου και χρηµατοδοτικού προγράµµατος για µελέτες και έργα, ενόψει του Κ.Π.Σ. και των διάφορων χρηµατοδοτικών & αναπτυξιακών προγραµµάτων γ. Σύνταξη ενός ολοκληρωµένου πιλοτικού σχεδίου για την πολεοδοµική και κοινωνική ανάπτυξη του Συν/σµού εν/µου

4 δ. Εξειδίκευση των όρων και προϋποθέσεων για την εφαρµογή προγραµµάτων ανάβαθµισης της κεντρικής περιοχής του ήµου ( περιοχή µελέτης EUROPAN - 2 ) Πρέπει εξ αρχής να διευκρινιστεί πως µε εφαλτήριο τη συµµετοχή του ήµου στον πανευρωπαϊκό διαγωνισµό EUROPAN - 2, τη βραβευθείσα µελέτη και το διάλογο που ακολούθησε, θεωρήσαµε και θεωρούµε πως όλες οι ενέργειες µας πρέπει να συντείνουν στην ολοκληρωµένη διατύπωση ενός σχεδίου για την κεντρική περιοχή στην οποία προσβλέπουµε για την αναβάθµιση ολόκληρου του ήµου. Επιπρόσθετα εν συνειδήσει θεωρήσαµε πως πρέπει να προβούµε σε παράλληλες δράσεις µε στόχευση την υλοποίηση του προβλεπόµενου σχεδιασµού, µέσα όµως από µια ζύµωση µε όλα τα νέα στοιχεία που επενεργούν, επαναδιατυπώνουν, διαφοροποιούν και τελικά προωθούν τις επί µέρους επιλογές αλλά και το συνολικό σχεδιασµό. Οι δράσεις αυτές περιληπτικά συνίστανται σε : Α. ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ Γ.Π.Σ. Θεωρήθηκε επιβεβληµένη η τροποποίηση του Γ.Π.Σ. ώστε : α. Η όµορη περιοχή, της περιοχής µελέτης EUROPAN - 2, που είχε τη χρήση ΕΜΟ να µετατραπεί σε οικιστική. Προτάθηκε µάλιστα η ένταξή της µε τις διατάξεις του άρθρου 13 Ν1337/83 ώστε οι κοινόχρηστες εκτάσεις που θα προκύψουν, να αποτελέσουν ενιαίο χώρο παρέµβασης µε την περιοχή EUROPAN - 2. β. Η περιοχή µελέτης EUROPAN - 2 να χαρακτηριστεί ως ζώνη ειδικής µελέτης ώστε να κατοχυρωθεί ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της. γ. Από την περιοχή αυτή να απαλειφθεί η χωροθέτηση του ηλεκτραµαξοστασίου και συνεργείου INTERCITY του ΟΣΕ, εγκαταστάσεις που προέκυψαν µετά την εµµονή του ΟΣΕ και µε διαδοχικές αποφάσεις της Ε.Ε. του Ο.Ρ. Ταυτόχρονα ο ΟΣΕ - διαµέσου του Ο.Ρ. - να προχωρήσει στη σύνταξη ενός σχεδίου ρυθµιστικών παρεµβάσεων για το σύνολο των εγκαταστάσεών του, οι οποίες γειτνιάζουν µε οικιστικές περιοχές του ήµου, δηµιουργώντας ένα ασφυκτικό περιβάλλον. Οι διαδικασίες αυτές ξεκίνησαν από το ήµο το 1990 και αποτυπώθηκαν τελικά ως τροποποιήσεις του Γ.Π.Σ. - σε ΦΕΚ στις 16. 03. 1995! Παρέµεινε η απόφαση της Ε.Ε. του Ο.Ρ. µε την οποία περέχεται... η δυνατότητα ανάπτυξης εγκαταστάσεων του ΟΣΕ για τον εκσυγχρονισµό του σιδηροδροµικού δικτύου (απόφαση 4/8/8. 4. 94). Παρέµεινε όµως και ο όγκος της αλληλογραφίας µε το ΥΠΕΧΩ Ε, τον ΟΣΕ και τον Ο.Ρ. που αναφέρεται στη ριζική µας αντίθεση για τη χωροθέτηση του ηλεκτραµαξοστασίου στην καρδιά της υπό αναβάθµιση περιοχής µελέτης. Β. ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΕΝΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΩΝ

5 Από το 1992 έως τον Οκτώβρη του '93 διατυπώσαµε ένα συντονισµένο σχέδιο µελετών και έργων για την οικονοµική, πολεοδοµική, κοινωνική, περιβαλλοντική ανάπτυξη του ήµου, εν όψει των διαφόρων χρηµατοδοτικών προγραµµάτων και του Κ.Π.Σ. Καθόσον αφορά στην ανάπλαση της Κεντρικής περιοχής προτάθηκε : ð Η ανέγερση του πολιτιστικού κέντρου στα έργα της Π.Π. (λάβαµε χρηµατοδότηση 100 εκ. δρχ.) ð Η υλοποίηση των βραβευµένων σχεδίων της περιοχής EUROPAN - 2 µέσω του Κ.Π.Σ. ( εν λάβαµε καµµιά απάντηση, ούτε γνωρίζουµε το συγκεκριµένο ΠΕΠ ). ð Η επιπλέον χρηµατοδότηση του πολιτιστικού κέντρου από το ΕΑΠΤΑ - 2 ( Λάβαµε χρηµατοδότηση 55 εκ. δρχ. ) ð Η ένταξη της περιοχής EUROPAN - 2 στο ειδικό πρόγραµµα του ΥΠΕΧΩ Ε - µετά από πρόσκληση του Υπουργού στις 10. 01. 1994 - το οποίο αφορά " Μελέτες παρεµβάσεων για την αναβάθµιση του φυσικού και δοµηµένου περιβάλλοντος ". Μέχρι στιγµής δεν έχουµε λάβει καµµιά απάντηση, παρότι στις 17. 04. 1995 και 12. 0695 εστάλησαν κι άλλες δύο ( 2 ) επιστολές µας στον Υπουργό ΠΕΧΩ Ε. Γ. ΕΞΕΙ ΙΚΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΛΟΠOΙΗΣΗ TOY EUROPAN - 2. Σε όλη αυτή τη διαδροµή η περιοχή µελέτης υπέστη µεταβολές όπως αναφέρθηκε ήδη, αφού νέες παράµετροι παρουσιάστηκαν και ενσωµατώθηκαν στη σηµαντική µεν αλλά µε πολλά προβλήµατα περιοχής µελέτης. Παρά ταύτα επιδιώχθηκε η προώθηση και η τµηµατική έστω υλοποίηση των προβλέψεων της µελέτης EUROPAN - 2, επιτυγχάνοντας ορισµένους µικρούς αλλά καθοριστικούς στόχους όπως : ð Την εξασφάλιση ιδιωτικής γης εµβαδού 6.485,50 τ.µ. µέσω µεταφοράς Σ.. αφού εκδόθηκε ΦΕΚ στις 27. 07. 1992. ð Τη δροµολόγηση διαδικασιών για την πρόσκτηση του ΑΚ 7086 εµβαδού 10.823 τ.µ. ιδιοκτησίας ΚΕ, το οποίο ήταν χαρακτηρισµένο για ανέγερση τεχνικής σχολής. Στην κατεύθυνση αυτή υπήρξε επίµονη και επίπονη αλληλογραφία προς ΚΕ, Υπουργεία, Νοµαρχία Θεσ/νίκης ενώ διατυπώθηκε και αίτηµα προς τους Βουλευτές της Θεσ/νίκης µε το οποίο ζητήθηκε η νοµοθετική ρύθµιση του θέµατος, ώστε ακίνητα του ηµοσίου να παραχωρούνται στους ΟΤΑ εφόσον πρόκειται να δηµιουργηθούν εγκαταστάσεις κοινωνικού εξοπλισµού. ð Τη µετεγκατάσταση των κατοίκων του Συν/σµού Αγίας Βαρβάρας, αφού µε πλήθος ενεργειών από το 1991 έως σήµερα, προσπαθήσαµε µε όλες µας τις δυνάµεις να ενταχθεί ως στεγαστικό πρόγραµµα οικιστικής αποκατάστασης, στο υπουργείο Υγείας - Πρόνοιας. Μάλλιστα µε τα συνεχή υποµνήµατα του ήµου, επερωτήσεις Βουλευτών και παραστάσεις υπήρξε ουσιαστική δέσµευση του τότε Υφυπουργού ΠΕΧΩ Ε και του

6 Υπουργού Βιοµηχανίας για την επίλυση του προβλήµατος. Ενδεικτικά µνηµονεύουµε ορισµένες επερωτήσεις και έγγραφα Υπουργών µε συγκεκριµένο ενδιαφέρον που όµως εξανεµίστηκε στο πέρασµα του χρόνου. 03. ΕΣΜΕΥΣΕΙΣ - ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ - ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ---------------------------------------------------------------------------- Από το 1991 µε ενηµερωτικά σηµειώµατα προς την Εθνική Επιτροπή του EUROPAN θέσαµε : n Το θέµα της διαδικασίας ανάθεσης της µελέτης σε σχέση µε το υπάρχον θεσµικό πλαίσιο ανάθεσης µελετών n Την πρόβλεψη πιστώσεων για την εκπόνηση των µελετών n Την αναγκαιότητα ολοκλήρωσης και κατοχύρωσης του πολεοδοµικού σχεδιασµού και πρόσκτησης των διαφόρων µη δηµοτικών οικοπέδων. n Την αποφυγή χωροθέτησης εγκαταστάσεων ΟΣΕ στην περιοχή µελέτης. Τονίσαµε δε µε έµφαση πως η περιοχή µελέτης είναι ουσιαστικά η κεντρική περιοχή του ήµου µε πολλές επιδράσεις και διαφοροποιήσεις χρήσεων και δραστηριοτήτων, µε πολλά και δυσεπίλυτα προβλήµατα και ως εκ τούτου ο συνολικός σχεδιασµός θα είναι τελικά µακρόσυρτος και επίπονος στον οποίο ο φορέας υλοποίησης θα έχει ουσιαστικό λόγο αφού το νέο κέντρο πόλης θα αποτελέσει το καθοριστικό στοιχείο για την κοινωνική- οικονοµική - διοικητική αποκέντρωση και ανάπτυξη στα επόµενα χρόνια και θα σηµαδέψει τη δοµή του ήµου ολόκληρου. ιαπιστώσαµε δηλαδή πως απαιτείται ουσιαστική και εις βάθος διερεύνηση των σχεδιαστικών προσεγγίσεων, ώστε µε νηφαλιότητα να καταλήξουµε στη βέλτιστη λύση. Καλλιεργήσαµε τις επί µέρους πτυχές για τη συνολική ανάδειξη της περιοχής µελέτης, χωρίς όµως να κατορθώσουµε τη δροµολόγηση διαδικασιών για την εκπόνηση των µελετών, αφού οι δυνάµεις του ήµου δεν επαρκούν για τέτοιας κλίµακας επεµβάσεις. Ταυτόχρονα καµµιά " εξωτερική βοήθεια " δεν εκδηλώθηκε έµπρακτα. Η πρόσφατη αλληλογραφία όµως µε το ΥΠΕΧΩ Ε, κατά τα έτη 1994-95, µας δίδει µια αισιοδοξία πως τουλάχιστον η προώθηση του στεγαστικού προγράµµατος για τη µετεγκατάσταση των κατοίκων του Συν/σµού της Αγίας Βαρβάρας θα συντελεστεί µέσω του επιχειρησιακού προγράµµατος " ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ " του Υπουργείου και κατ' αυτήν την έννοια θα ανατεθεί και τµήµα της µελέτης. Ωστόσο ο ήµος σε συνεργασία µε τον Οργανισµό Π.Π. και τον ΤΥΕ, προωθεί και θα υλοποιήσει στο άµεσα προσεχές διάστηµα την ανάθεση της µελέτης " χωροθέτηση χρήσεων & δραστηριοτήτων στην κεντρική περιοχή " και την " ανέγερση του Πολιτιστικού Κέντρου " στον βραβευθέντα µελετητή, ώστε µε πληρότητα να αντιµετωπίσουµε όλα τα νέα δεδοµένα που

7 αναφέρθηκαν σε επίπεδο πολεοδοµικής διερεύνησης, σε συνδυασµό µε την ανέγερση του νέου κτιρίου για πολιτιστικές δραστηριότητες, µε χρηµατοδότηση του Ο.Π.Π. Είναι η πρώτη εφικτή και ρεαλιστική πηγή χρηµατοδότησης που µας παρέχει τόσο την εξεύρεση των πιστώσεων όσο και την µεθοδολογία για την ανάθεση της µελέτης.

8

9

10

11

12

13