Σύστηµα ιεργαστηριακών Ελέγχων Αξιοπιστίας Εργαστηρίων Τσιµέντου

Σύστηµα ιεργαστηριακών Ελέγχων Αξιοπιστίας Εργαστηρίων Τσιµέντου.Χ.Τσαµατσούλης ρ. Χηµικός Μηχανικός, ιευθυντής Συστήµατος Ποιότητας, ΧΑΛΥΨ ΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Α.Ε. Γ.Μαρίνος Χηµικός Μηχανικός, ιευθυντής Ποιότητας Έρευνας και Τεχνολογίας, ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ Λέξεις κλειδιά: Αναπαραγωγιµότητα, τσιµέντο, αντοχή, διεργαστηριακός έλεγχος, ποιοτικός έλεγχος ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Στην παρούσα µελέτη γίνεται στατιστική ανάλυση των αποτελεσµάτων των διεργαστηριακών δοκιµών τσιµέντου, που έγιναν στα πλαίσια της Επιτροπής Τυποποίησης του ΕΛΟΤ ΤΕ 51 «Τσιµέντο και οµική άσβεστος» υπό την αιγίδα της Ένωσης Τσιµεντοβιοµηχανιών Ελλάδος κατά την τετραετία 1999-22. Μετά από εξέταση για αποτελέσµατα εκτός ορίων, έγινε υπολογισµός της αναπαραγωγιµότητας των δοκιµών. Τα αποτελέσµατα µπορούν να συµβάλλουν : - στην βελτίωση των διεργασιών µετρήσεων των συµµετεχόντων εργαστηρίων - στον σχεδιασµό και εκτέλεση αποτελεσµατικότερων διεργαστηριακών ελέγχων - στον σχεδιασµό και εκτέλεση εσωτερικών εργαστηριακών ελέγχων τόσο για εργαστήρια που ασχολούνται µε δοκιµές τσιµέντου, όσο και γενικότερα για εργαστήρια ελέγχων δοµικών υλικών. Εν γένει συστήµατα διεργαστηριακών ελέγχων συµβάλλουν στην πληρέστερη παρακολούθηση του ποιοτικού ελέγχου και τελικά στην διασφάλιση της ποιότητας 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μία συνήθης πρακτική των εργαστηρίων που ασχολούνται µε δοκιµές τσιµέντου κατά τα τελευταία χρόνια είναι οι δοκιµές τσιµέντου µέσω ενός συστήµατος διεργαστηριακών ελέγχων. Στην προσπάθεια αυτή, στα πλαίσια της Επιτροπής Τυποποίησης του ΕΛΟΤ ΤΕ 51 «Τσιµέντο και οµική άσβεστος» υπό την αιγίδα της Ένωσης Τσιµεντοβιοµηχανιών Ελλάδος, συµµετείχαν 1 συνολικά εργαστήρια τα παρακάτω: (1) Τα τρία εργαστήρια των εργοστασίων τσιµέντου της ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ (2) Τα τρία εργαστήρια των εργοστασίων τσιµέντου του ΤΙΤΑΝ Α.Ε. (3) Το εργαστήριο του εργοστασίου τσιµέντου της ΧΑΛΥΨ ΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ Α.Ε. (4) Το Ελληνικό Κέντρο Ερευνών Τσιµέντου (ΕΚΕΤ) (5) Το Κεντρικό Εργαστήριο ηµοσίων Εργων (ΚΕ Ε) (6) Η ΕΚΕΠΥ Α.Ε. 2 ΣΤΟΧΟΣ ΚΑΙ ΠΕ ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Σε ετήσια βάση πραγµατοποιούνταν έως και 8 διεργαστηριακοί έλεγχοι σε µεγάλο αριθµό δοκιµών που περιλαµβάνονται στα πρότυπα της σειράς ΕΝ 196. Μετά κάθε έλεγχο ακολουθούσε στατιστική επεξεργασία και αποστολή των αποτελεσµάτων σε κάθε εργαστήριο. Αυτό το «round robin» σύστηµα διεργαστηριακών ελέγχων επέτρεψε κάθε συµµετέχοντα να εκτιµήσει την θέση των αποτελεσµάτων του για συγκεκριµένο επίπεδο δοκιµής. Με τον τρόπο

αυτό βοήθησε στην εκτίµηση της εξειδίκευσης των χειριστών, τον έλεγχο της ποιότητας του εξοπλισµού καθώς και της αξιοπιστίας των εργαστηριακών διεργασιών. Με τον τρόπο αυτό κατέστη δυνατή η βελτίωση των διεργασιών µετρήσεων των συµµετεχόντων εργαστηρίων. Σε τελική ανάλυση αυτού του είδους οι δοκιµές είναι µέρος των διαδικασιών παρακολούθησης και µέτρησης του ποιοτικού ελέγχου. Στην ανάλυση που ακολουθεί εξετάζονται τρεις τύποι δοκιµών ως προς το επίπεδο αναπαραγωγιµότητας: (1) Αντοχές δοκιµίων τσιµέντου σε θλίψη σύµφωνα µε την µέθοδο ΕΝ 196-1 (2) Απώλεια πύρωσης τσιµέντου σύµφωνα µε την ΕΝ 196-2 (3) Θειικά τσιµέντου µε µετρήσεις σύµφωνα µε ΕΝ 196-2 ή και XRF Κάθε εργαστήριο έδινε ένα αποτέλεσµα για κάθε δοκιµή. Για τον λόγο αυτό δεν είναι δυνατός ο υπολογισµός τυπικής απόκλισης επαναληψιµότητας, s r. Σε κάθε περίπτωση τα αποτελέσµατα συγκρίθηκαν µε αυτα του διεθνούς προγράµµατος διεργαστηριακών δοκιµών ATILH, στο οποίο συµµετέχουν σε ετήσια βάση πέραν των 17 εργαστηρίων από τα οποία 15 είναι πιλοτικά. Πρέπει να σηµειωθεί ότι η πλειοψηφία των εργαστηρίων που συµµετείχε στο πρόγραµµα της ΤΕ -51, συµµετέχει επίσης στο αναφερθέν διεθνές πρόγραµµα. 3 ΜΕΘΟ ΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Για τον υπολογισµό της αναπαραγωγιµότητας έγινε χρήση του προτύπου ISO 5725-2:1994. Για την εύρεση των τιµών εκτός ορίων έγινε χρήση της δοκιµής Grubbs η οποία επίσης περιγράφεται στο ανωτέρω πρότυπο. Οπου ήταν εφαρµόσιµο, η αναπαραγωγιµότητα συσχετίστηκε µε το επίπεδο της δοκιµής µέσω εξίσωσης. Παράλληλα µε χρήση διαγραµµάτων ελέγχου Shewhart µελετήθηκε εάν η διεργασία µέτρησης συγκεκριµένης ιδιότητας παρέµενε υπό έλεγχο, σύµφωνα µε το πρότυπο ISO 8258:1991. Σε περίπτωση που αυτό συνέβαινε συνεχώς, ήταν δυνατός ο υπολογισµός του δείκτη ικανότητας της διεργασίας (PCI). 4 ΑΝΤΟΧΕΣ ΤΣΙΜΕΝΤΟΥ ΣΕ ΘΛΙΨΗ 4.1 Συντελεστής µεταβλητότητας αντοχών Για τον υπολογισµό της αναπαραγωγιµότητας ελήφθησαν συνολικά 71 αποτελέσµατα για αντοχές 2, 7 και 28 ηµερών. Από την πρωτογενή επεξεργασία των αποτελεσµάτων και µετά τον αποκλεισµό αποτελεσµάτων εκτός ορίων έγινε φανερό, ότι ο συντελεστής µεταβλητότητας CV% - της αναπαραγωγιµότητας s R - είναι συνάρτηση του επιπέδου αντοχής. Τα διάφορα επίπεδα αντοχής ταξινοµήθηκαν σε περιοχές µε εύρος 5 Mpa και σε κάθε επίπεδο υπολογίστηκε η µέση αντοχή, αναπαραγωγιµότητα και συντελεστής µεταβλητότητας, για τα 1 συµµετέχοντα εργαστήρια. Τα αποτελέσµατα φαίνονται στο Σχήµα 1. Σύµφωνα µε το πρότυπο ΕΝ 196-1, η αναπαραγωγιµότητα της µεθόδου για αντοχές 28 ηµερών εκφρασµένη ως συντελεστής µεταβλητότητας αναµένεται να είναι µικρότερη του 6%. Οπως προκύπτει από το Σχήµα 1 για επίπεδα αντοχής > 15 Mpa, που αντιστοιχούν σε αντοχές ηλικίας µεγαλύτερης ή ίσης των 2 ηµερών για τσιµέντα τάξης 32.5 και µιας ηµέρας για τσιµέντα τάξης 42.5 ή 52.5 η συνθήκη ικανοποιείται. ηλ. τα εργαστήρια αποδεικνύονται αποτελεσµατικά και για

αντοχές µικρότερης ηλικίας από 28 ηµερών. Ο συντελεστής µεταβλητότητας συσχετίστηκε µε το επίπεδο αντοχής µε συνάρτηση της µορφής: CV % = A*ln( str) + B όπου CV% = συντελεστής µεταβλητότητας, str = επίπεδο αντοχής (1) 9 8 7 8 Labs y = -2.4685Ln(x) + 12.88 Std_Err=.81 1 Labs y = -2.41Ln(x) + 11.877 Std_Err=.77 6 CV% 5 4 1 Labs 8 Labs Log. (1 Labs) Log. (8 Labs) 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 Αντοχή (Mpa) Σχήµα 1. Συσχέτιση Συντελεστή µεταβλητότητας και επιπέδου αντοχής Πρόγραµµα ΤΕ 51 Για να εκτιµηθούν τα κάτω όρια συντελεστών µεταβλητότητας των δοσµένων εργαστηρίων ακολουθήθηκε η παρακάτω διαδικασία. ύο από τα εργαστήρια που εµφάνισαν τις περισσότερες φορές αποτελέσµατα εκτός ορίων, εξαιρέθηκαν από τον συνολικό πληθυσµό. Ακολούθησε νέος υπολογισµός των µεταβλητών s R και CV%. Τα αποτελέσµατα επίσης δίνονται στο Σχήµα 1, όπως και συσχέτιση της µορφής (1). Για να ελεγχθεί εάν οι δύο πληθυσµοί είναι σηµαντικά διαφορετικοί µεταξύ τους έγινε χρήση t-test για τις διαφορές των συντελεστών µεταβλητότητας σε κάθε επίπεδο αντοχής. Με βάση τα αποτελέσµατα του τεστ Student, εκτιµήθηκε διαφορά στατιστικά διαφορετική από το. Αφαίρεση και τρίτου εργαστηρίου δεν έδωσε διαφορά σηµαντικά διαφορετική από το. Αρα τα κάτω όρια συντελεστή µεταβλητότητας υπολογίζονται επαρκώς από τα 8 εργαστήρια. 4.2 Σύγκριση µε τα αποτελέσµατα του διεργαστηριακού προγράµµατος ATILH Η ικανότητα της διεργασίας µέτρησης αντοχών από τα εργαστήρια που συµµετέχουν στο πρόγραµµα της ΤΕ 51 συγκρίθηκε µε την αντίστοιχη των 15 πιλοτικών εργαστηρίων που συµµετέχουν στο πρόγραµµα ATILH. Λήφθηκαν όλα τα αποτελέσµατα των πιλοτικών

εργαστηρίων της δεκαετίας 1993-22 όσον αφορά το πρόγραµµα αυτό. Οπως και στην προηγούµενη περίπτωση έγινε ταξινόµηση σε περιοχές µε εύρος 5 Mpa. Στο σχήµα 2 δίνονται τα αποτελέσµατα του προγράµµατος ATILH και των 8 εργαστηρίων του προγράµµατος της ΤΕ 51. Από το σχήµα 2 προκύπτουν τα εξής: (1) Επαληθεύεται η τάση µείωσης του συντελεστή µεταβλητότητας συναρτήσει του επιπέδου αντοχής. (2) Οι δύο πληθυσµοί δεν είναι σηµαντικά διαφορετικοί, όπως προκύπτει και µε χρήση Student-test. Αρα η ικανότητα της διεργασίας µέτρησης αντοχών από τα εργαστήρια που συµµετέχουν στο πρόγραµµα της ΤΕ 51 ( 8 εκ των 1) είναι ίδια µε αυτή των πιλοτικών εργαστηρίων που συµµετέχουν στο διεθνές πρόγραµµα ATILH. (3) Μπορεί να εξαχθεί µία κοινή εξίσωση του συντελεστή µεταβλητότητας συναρτήσει της αντοχής η οποία αντιπροσωπεύει µια οµάδα ικανών εργαστηρίων όσον αφορά την δοκιµή κατασκευής, συντήρησης και µέτρησης αντοχής δοκιµίων τσιµέντου, όπως προδιαγράφεται στο πρότυπο ΕΝ 196-1. Η εξίσωση αυτή είναι η παρακάτω : CV% = 1.89*ln( str) + 1.78 Std _ Error=.71 (2) (4) Η παραπάνω εξίσωση µπορεί να θεωρηθεί µία συνεισφορά για επιπλέον επεξεργασία του προτύπου ΕΝ 196-1, όπου απλώς αναφέρονται αναµενόµενα επίπεδα αναπαραγωγιµότητας για αντοχές 28 ηµερών 9 8 7 CV%=-1.89*Ln(Str)+1.78 Std_Err=.71 6 CV% 5 4 ATILH TE 51 CV%=F(Str) 3 2 1 1 2 3 4 5 6 7 Αντοχή (Mpa) Σχήµα 2. Συσχέτιση Συντελεστή µεταβλητότητας και επιπέδου αντοχής Προγράµµατα ΤΕ 51, ATILH

4.3 Χάρτες Ελέγχου Αντοχών Με χρήση χαρτών ελέγχου, όπως προδιαγράφονται στο πρότυπο ISO 8258:1991, µελετήθηκε εάν η διεργασία, κατασκευής, συντήρησης και θραύσης δοκιµίων, βρίσκεται υπό έλεγχο. Θεωρήθηκαν οι αντοχές 7 και 28 ηµερών των 8 εκ των 1 συµµετεχόντων εργαστηρίων. Οι κεντρικές γραµµές (central lines) και τα άνω και κάτω όρια ( UCL, LCL) της αναπαραγωγιµότητας s R, υπολογίστηκαν από τα αποτελέσµατα της τελευταίας δεκαετίας των πιλοτικών εργαστηρίων του ATILH. H εκτίµηση της απόκλισης απείρου πληθυσµού σ, για αντοχές 7 και 28 ηµερών, έγινε από την αντίστοιχη απόκλιση s, 1 αποτελεσµάτων. Οι τιµές δίνονται στον πίνακα 1 Πίνακας 1. Χάρτης ελέγχου Sewhart αντοχών 7 και 28 ηµερών Ηλικία (ηµ.) Κεντρική γραµµή (CL) Β5 Β6 Ανω όριο ελέγχου (UCL) Κάτω όριο ελέγχου (LCL) 7 1.64.179 1.751 2.96.29 28 1.96.179 1.751 3.53.35 Τα αποτελέσµατα δίνονται στο σχήµα 3. 4 9. 3 8. 2 7. sr_28 1 1 6 11 16 21-1 -2 6. 5. 4. 3. sr_7 sr_28 CL_28 UCL_28 LCL_28 sr_7 CL_7 UCL_7 LCL_7-3 2. -4 1. -5 Αριθµός είγµατος. Σχήµα 3. Sewhart χάρτης ελέγχου για αναπαραγωγιµότητα s R 7 και 28 ηµερών Από το σχήµα 3 προκύπτει ότι η ανωτέρω διεργασία για την αναφερθείσα οµάδα εργαστηρίων είναι υπό έλεγχο όσον αφορά την αναπαραγωγιµότητα µέσα στα όρια αποτελεσµάτων που έχουν βρεθεί από τα πιλοτικά εργαστήρια του πειράµατος ATILH. 4.4 είκτης ικανότητας της διεργασίας Ο δείκτης ικανότητας (PCI) υπολογίστηκε από τον τύπο:

UTL LTL PCI = 6σ (3) όπου PCI = δείκτης ικανότητας της διεργασίας, UTL=άνω όριο ανοχής, LTL=κάτω όριο ανοχής, σ=η αναµενόµενη για άπειρο πληθυσµό µέση απόκλιση της αναπαραγωγιµότητας. Ο δείκτης υπολογίστηκε για αντοχές 28 ηµερών. Εγινε διάκριση για τσιµέντα τάξης αντοχής 32.5 και για τσιµέντα τάξης 42.5 ή µεγαλύτερης όπως ορίζονται στο πρότυπο ΕΝ 197-1. Για κάθε τάξη υπολογίστηκε η µέση τιµή αντοχής. Θεωρήθηκε UTL =6% ως συντελεστής µεταβλητότητας όπως δίνεται στο ΕΝ 196-1. Από την τιµή αυτή και για κάθε µέση τιµή, κατηγορίας αντοχής υπολογίστηκε το UTL ως επιτρεπτή απόκλιση. Για κάθε επίσης επίπεδο αντοχής υπολογίστηκε η απόκλιση σ της αναπαραγωγιµότητας. Με βάση τα παραπάνω υπολογίστηκε: Τάξη 32.5 : PCI = 1.43 Tάξη 42.5 : PCI = 1.13 (4) Από τα παραπάνω προκύπτει πως η διεργασία παρασκευής, συντήρησης και θραύσης δοκιµίων για την οµάδα των συµµετεχόντων εργαστηρίων είναι ικανή. Για µεν τσιµέντα τάξης 32.5 αποδεικνύεται ιδιαίτερα ικανή. Οσον αφορά τα τσιµέντα τάξης 42.5 µπορεί να βελτιωθεί, είτε να µετρηθεί µε µεγαλύτερη ακρίβεια µε κατάλληλες µετρήσεις επαναληψιµότητας. 5 ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΠΥΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΙΙΚΩΝ Οσον αφορά την διεργασία µετρήσεων απώλειας πύρωσης (LOI) και θειικών (SO 3 ) του τσιµέντου ακολουθήθηκε η µέθοδος ανάλυσης της αναπαραγωγιµότητας που περιγράφεται στην παράγραφο 3 και έγινε σύγκριση µε τα αντίστοιχα αποτελέσµατα των πιλοτικών εργαστηρίων του προγράµµατος ATILH της τελευταίας δεκαετίας. Σε κάθε περίπτωση συγκρίθηκαν οι δύο πληθυσµοί µε χρήση Student test για άνισες διασπορές, για επίπεδο εµπιστοσύνης 95% µε υπολογισµό των τιµών t_test µε βάση τα αποτελέσµατα της δοκιµής και t_cr από πίνακες της κατανοµής Student. Παράλληλα για τα δύο συστήµατα διεργαστηριακών ελέγχων δηµιουργήθηκαν χάρτες ελέγχου µε υπολογισµό των κεντρικών γραµµών (CL) και του άνω ορίου ελέγχου (UCL). Τα αποτελέσµατα δίνονται στον πίνακα 2. Οι τιµές που αναφέρονται για την αναπαραγωγιµότητα στο πρότυπο ΕΝ 196-2 είναι.8 για την απώλεια πύρωσης ενώ για τις µετρήσεις θειικών µε σταθµικό τρόπο είναι.4. Οσον αφορά τα διεργαστηριακά προγράµµατα η απώλεια πύρωσης µετρήθηκε σύµφωνα µε την ΕΝ 196-2 ενώ τα θειικά περιλαµβάνουν και άλλες µεθόδους Πινακας 2. Ορια ελέγχου και τιµές Student για µετρήσεις LOI, SO 3 Ιδιότητα CL_ΤΕ51 UCL_TE51 CL_ATILH UCL_ATILH t test t cr SO 3.16.193.83.148 1.46 1.73 LOI.127.23.77.137 3.41 1.7 Εξετάζοντας συνολικά τα αποτελέσµατα προκύπτει ότι όσον αφορά την µέτρηση SO 3 οι δύο πληθυσµοί δεν είναι σηµαντικά διαφορετικοί εφόσον t test < t cr. Οσον αφορά την µέτρηση LOI οι πληθυσµοί διαφέρουν σηµαντικά σε επίπεδο εµπιστοσύνης 95%. Μια πληρέστερη ανάλυση απαιτεί την µελέτη των χαρτών ελέγχου που δίνονται στα σχήµατα 4, 5 όπου παρατηρούνται τα εξής: Κατά τα δύο τελευταία χρόνια όλες οι µετρήσεις SO 3 είναι εντός των ορίων ελέγχου του προγράµµατος της ΤΕ51 και µόνο 2 εκ των 14 είναι εκτός των ορίων του προγράµµατος ATILH. To ίδιο παρατηρείται και για τις µετρήσεις LOI όπου µόνο 2 εκ των τελευταίων 13 είναι εκτός των ορίων των αποτελεσµάτων των πιλοτικών εργαστηρίων του ATILH. Από τους χάρτες ελέγχου

προκύπτει η βελτίωση της αναπαραγωγιµότητας της οµάδας των συµµετεχόντων εργαστηρίων στο πρόγραµµα της ΤΕ51, γεγονός στο οποίο συνέβαλε και το ίδιο το πρόγραµµα..25.2 sr_so3.15.1 sr_te51 CL_ATILH UCL_ATILH CL_TE51 UCL_TE51.5 1 6 11 16 21 Αριθµός είγµατος Σχήµα 4. Χάρτης ελέγχου αναπαραγωγιµότητας θειικών.3.25.2 sr_loi.15.1 sr_loi CL_ATILH UCL_ATILH CL_TE51 UCL_TE51.5 1 6 11 16 21 Αριθµός είγµατος Σχήµα 5. Χάρτης ελέγχου αναπαραγωγιµότητας απώλειας πύρωσης

6 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί στην Ελλάδα ένα σύστηµα διενέργειας διεργαστηριακών ελέγχων αξιοπιστίας εργαστηρίων που εκτελούν δοκιµές τσιµέντου, στα πλαίσια της Επιτροπής Τυποποίησης του ΕΛΟΤ ΤΕ 51 «Τσιµέντο και οµική άσβεστος» υπό την αιγίδα της Ένωσης Τσιµεντοβιοµηχανιών Ελλάδος. Ορισµένα από τα αποτελέσµατα παρουσιάστηκαν στην παρούσα εργασία. Η διεργασία κατασκευής, συντήρησης, θραύσης και µέτρησης αντοχής δοκιµίων εµφανίζει αποτελέσµατα µη διακριτά από αυτά των πιλοτικών εργαστηρίων που συµµετέχουν στο παγκόσµιο πρόγραµµα ATILH. Με βάση αυτά τα αποτελέσµατα υπολογίστηκε εξίσωση που συσχετίζει τον συντελεστή µεταβλητότητας της αναπαραγωγιµότητας της αντοχής µε το επίπεδο της αντοχής, για κάθε ηλικία, γεγονός που αποτελεί συµβολή στο πρότυπο ΕΝ 196-1, το οποίο αναφέρει αναµενόµενη τιµή συντελεστή µεταβλητότητας για 28 ηµέρες. Οι διεργασίες µέτρησης απώλειας πύρωσης και θειικών του τσιµέντου κατά δύο τελευταία έτη βρίσκονται σε επίπεδο συγκρίσιµο µε αυτό των πιλοτικών εργαστηρίων που συµµετέχουν στο ATILH. Στην βελτίωση των εργαστηρίων, συντέλεσε και το διεργαστηριακό πρόγραµµα. Τα συµµετέχοντα εργαστήρια τα οποία στην πλειοψηφία είναι εργαστήρια βιοµηχανιών αποδεικνύονται από συγκρίσιµα έως ισοδύναµα µε τα ευρωπαϊκά πιλοτικά εργαστήρια Το διεργαστηριακό πρόγραµµα συνέβαλλε στην αξιολόγηση της αξιοπιστίας, στην βελτίωση των διεργασιών µετρήσεων των συµµετεχόντων εργαστηρίων και ως αποτέλεσµα στην αύξηση της ικανοποίησης των πελατών και όλων των ενδιαφεροµένων µερών. Με βάση τα δεδοµένα του υπάρχοντος συστήµατος σχεδιάστηκε και εκτελείται ήδη νέο σύστηµα διεργαστηριακών ελέγχων από την ίδια επιτροπή και εργαστήρια, µε την υποστήριξη του ΕΛΟΤ, βασισµένο πλέον αποκλειστικά στις αρχές του πρότυπου ISO 5725-2. 7 ΑΝΑΦΟΡΕΣ [1] ΕΛΟΤ ΕΝ 197-1. 2. «Τσιµέντο Μέρος 1: Σύνθεση, προδιαγραφές και κριτήρια συµµόρφωσης για τα κοινά τσιµέντα», ΕΛΟΤ [2] ΕΛΟΤ ΕΝ 196-1. 2. «Μέθοδοι δοκιµών τσιµέντου Μέρος 1 : Προσδιορισµός αντοχών», ΕΛΟΤ [3] ΕΛΟΤ ΕΝ 196-2. 2. «Μέθοδοι δοκιµών τσιµέντου Μέρος 2 : Χηµική ανάλυση τσιµέντου», ΕΛΟΤ [4] ISO 5725-2 1994. Accuracy (trueness and precision) of measurement methods and results Part 2: Basic method for the determination of repeatability and reproducibility of a standard measurement method, ISO [5] ISO 8258. 1991. Shewhart control charts, ISO