Β Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Πρόληψης στις ενορίες της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών

Β Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Πρόληψης στις ενορίες της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών Εσωτερική Αξιολόγηση Το Κέντρο Πρόληψης στα πλαίσια της λειτουργίας του παρέχει συμβουλευτική και στήριξη σε χρήστες, παραπέμπει σε κατάλληλα θεραπευτικά προγράμματα, καθοδηγεί τους συγγενείς των εξαρτημένων ατόμων και συνεργάζεται με ιερείς για την ψυχοκοινωνική στήριξη των χρηστών. Παράλληλα, το προσωπικό του Κέντρου Πρόληψης συμμετέχει σε επιστημονικές ημερίδες και συνέδρια άλλων φορέων της ουσιοεξάρτησης. Στα πλαίσια της πρωτογενούς πρόληψης συμμετέχει α) στο πρόγραμμα των Σχολών Γονέων της Ι.Α.Α. στις οποίες υπήρχε βασικός θεματικός άξονας για την ουσιοεξάρτηση β) στις νεανικές συνάξεις των ενοριών γ) σε σχολεία και δ) οργανώνει προγράμματα πρόληψης για γονείς και κατηχητές. Στη σημερινή μας ομιλία θα θέλαμε να επικεντρωθούμε στο έργο που αφορά στους γονείς και στους κατηχητές και να παρουσιάσουμε τόσο τη δική μας εμπειρία όσο και τις απόψεις των ίδιων των μελών που προέκυψαν μέσα από την αξιολόγηση του προγράμματος. Έτσι λοιπόν, όσον αφορά στους κατηχητές, συμμετείχαμε στο πρόγραμμα της Επιμόρφωσης αλλά και των Φροντιστηρίων Κατηχητών. Είναι πεποίθησή μας ότι στις δύο αυτές επιμορφωτικές προσπάθειες της Ιεράς Συνόδου και της Ιεράς Αρχιεπισκοπής μας πρέπει να υπάρχει καθιερωμένα ευαισθητοποίηση, ενημέρωση, κατάρτιση πάνω στο θέμα της πρόληψης. Γιατί ο κατηχητής καλείται, μέσα στην ενορία, να συμβάλλει αποφασιστικά στην καλλιέργεια των προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων του παιδιού. Κι αυτό είναι έργο πρόληψης! Επίσης, πραγματοποιήθηκαν ενημερωτικές συναντήσεις σε νεανικές συνάξεις καθώς και το 1ο Εργαστήρι Κατηχητών. Για μεν τις νεανικές συνάξεις αποτελεί άμεση προτεραιότητα να γίνουν ομάδες στόχος. Τα πλαίσια αυτής της νέας προσπάθειας θα καθοριστούν βέβαια σε συνεργασία με το γραφείο Νεότητας της Αρχιεπισκοπής. Το εργαστήρι κατηχητών απευθυνόταν σε κατηχητές που είχαν ήδη ολοκληρώσει κατά το παρελθόν ιεραποστολικό έτος το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ευαισθητοποίησης στην πρόληψη. Στο εργαστήρι τούς δόθηκε η δυνατότητα να βιώσουν την πρακτική εφαρμογή της πρόληψης μέσα στο χώρο της κατηχητικής τους ομάδας και αποτέλεσε μια συνέχεια του 1ου εκπαιδευτικού προγράμματος. Θα ήθελα να υπογραμμιστεί και είναι κάτι που μας χαροποιεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι με το εργαστήρι αυτό ανταποκριθήκαμε στο αίτημα των κατηχητών που συμμετείχαν στο περσινό πρόγραμμα. Για όσους γνωρίζουν τη διαδικασία της πρόληψης

αυτό δεν είναι μόνο ένδειξη υπαρκτής ευαισθητοποίησης των κατηχητών αλλά κάτι πολύ περισσότερο και ουσιαστικότερο. Μεγαλύτερη όμως έμφαση δόθηκε από τα στελέχη του Κέντρου Πρόληψης σε δράσεις που αφορούν στους γονείς, δεδομένου ότι οι γονείς είναι αυτοί που έχουν τη μεγαλύτερη ευθύνη στην ανάπτυξη της παιδικής προσωπικότητας και στη θωράκισή της απέναντι σε κάθε είδους βλαπτικής συμπεριφοράς. Η εμπειρία που αποκόμισε το προσωπικό του Κέντρου Πρόληψης δουλεύοντας με τους γονείς κατά το προηγούμενο ιεραποστολικό έτος, κατέδειξε τη μεγάλη αγωνία που βιώνουν οι γονείς καθώς βρίσκονται ανεφοδίαστοι μπροστά στο δύσκολο μεγάλωμα των παιδιών, αλλά και την αναγκαιότητα καθοδήγησης και υποστήριξής τους. Οι σκέψεις αυτές σε συνδυασμό με το γεγονός ότι εργαζόμαστε μέσα στην εκκλησιαστική κοινότητα, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι δεχόμαστε πολλά αιτήματα και πολλοί ενδιαφέρονται για προγράμματά μας, μας ανάγκασε να διευρύνουμε το συνήθη προγραμματισμό των Κέντρων Πρόληψης που προβλέπει συγκεκριμένο αριθμό ομάδων κι έτσι υλοποιήσαμε 7 ομάδες γονέων, πραγματοποιήσαμε 33 ομιλίες στις σχολές γονέων της Ι. Α. Α. και έγιναν κάποιες πρώτες παρουσιάσεις σε σχολεία. Οι ομάδες στοχεύουν στην ενημέρωση των γονέων γύρω από το θέμα της ουσιοεξάρτησης καθώς και στην ευαισθητοποίησή τους στη φιλοσοφία της πρόληψης. Γι αυτό το λόγο, η θεματολογία του εκπαιδευτικού προγράμματος επικεντρώνεται σε δύο βασικούς άξονες: α) στην ενίσχυση των γονέων ώστε να είναι σε θέση μέσα από την αγωγή των παιδιών να τους καλλιεργούν τις προσωπικές και κοινωνικές τους δεξιότητες και β) στην αλλαγή της ομοιόστασης του οικογενειακού συστήματος μέσα από τη μετακίνηση και προσωπική αλλαγή στον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς του κάθε γονέα. Δηλαδή, ενώ στο πρόγραμμα συμμετέχει συνήθως ο ένας από τους δύο γονείς, καθώς εκείνος αρχίζει να διαφοροποιεί τη συμπεριφορά του απέναντι στα παιδιά και στο σύζυγό του, ο άλλος σύζυγος βλέποντας τα θετικά αποτελέσματα παρακινείται στην αλλαγή. Η κάθε ομάδα είχε διάρκεια περίπου δυόμισι μήνες και σήμερα είναι ουσιαστικά η επίσημη λήξη και ολοκλήρωση της κάθε μίας. Καθ όλη τη διάρκεια του προγράμματος, τα μέλη κατάφεραν να αξιοποιήσουν την επιστημονικότητα του προγράμματος, να αφομοιώσουν και να συστηματοποιήσουν γνώσεις, να μοιραστούν τις ανησυχίες και τις απόψεις τους, να χαλαρώσουν και να εκτονωθούν χάρη στο βιωματικό χαρακτήρα του προγράμματος. Και αν θέλετε, η δυνατότητα αυτή της 2

έκφρασης εκείνων που συμμετέχουν στα προγράμματά μας είναι σπάνια αλλά είναι πολύ σημαντική και αποτυπώνεται στους πίνακες που θα δείτε στη συνέχεια. Οι ομάδες γονέων που υλοποιήθηκαν κατά το φετινό ιεραποστολικό έτος, αντί να αφορούν συνολικά μια περιφέρεια όπως πέρυσι, συντελέστηκαν μέσα στην ενοριακή κοινότητα. Πολύτιμη στη δημιουργία των ομάδων υπήρξε η κινητοποίηση των ιερέων. Οι ιερείς καθώς έχουν αναπτύξει σχέση εμπιστοσύνης και εκτίμησης με το ποίμνιό τους είναι σε θέση να δουλέψουν για τη διάδοση της πρόληψης και την πραγματοποίηση αντίστοιχων εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην ενορία τους. Αυτή η πρωτοβουλία της εκκλησίας εκτιμάται ιδιαίτερα από τους γονείς, διότι νιώθουν ότι η εκκλησία ανταποκρίνεται στα σύγχρονα κοινωνικά δεδομένα και τους παρέχει μια συστηματική βοήθεια αξιοποιώντας σ αυτήν την προσπάθεια την επιστήμη και την εμπειρία άλλων φορέων που δουλεύουν εδώ και δεκαετίες στο χώρο της ουσιοεξάρτησης. Επιπλέον, σημαντική ήταν και η συμβολή των ήδη εκπαιδευμένων γονέων στη δημιουργία νέων ομάδων. Τα στελέχη πρόληψης τούς ενεργοποίησαν ώστε να αποτελέσουν φορείς πρόληψης μεταφέροντας την εμπειρία τους από το πρόγραμμα μέσα στην ενορία και στο ευρύτερο κοινωνικό τους περιβάλλον. Απόδειξη αποτελεί το γεγονός ότι πολλοί γονείς που συμμετείχαν στις ομάδες είχαν παρακινηθεί από άλλους γονείς. Η εμπειρία των μελών αξιοποιείται όχι μόνο στη συνέχιση του έργου μας, αλλά και στον τομέα της αξιολόγησης. Η αξιολόγηση αποτελεί ουσιαστικό συστατικό κάθε προγράμματος πρόληψης και βασίζεται στη συμπλήρωση ενός δομημένου ερωτηματολογίου από τα μέλη των ομάδων. Μέσα από την αξιολόγηση επιδιώκεται να διερευνηθεί η ικανοποίηση των συμμετεχόντων από το πρόγραμμα, οι δυσκολίες που βίωσαν αλλά και οι αλλαγές που θα πρότειναν προκειμένου να βελτιωθεί το έργο του Κέντρου Πρόληψης. Τα σημαντικότερα στοιχεία αυτής της αξιολόγησης παρουσιάζονται παρακάτω. Ν αναφερθεί πως από τους 63 γονείς που συμμετείχαν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, οι 51 συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης, δηλαδή περίπου το 80 των συμμετεχόντων. 3

4 1. ΦΥΛΟ Από τα 51 άτομα που συμμετείχαν στην αξιολόγηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, τα 2 ήταν άνδρες (3,92) και τα 49 γυναίκες (96,08). Εμφανής δηλαδή είναι η απουσία των ανδρών από τις ομάδες γονέων, γεγονός που επισημάνθηκε και από ΦΥΛΟ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΕΛΩΝ την πλειοψηφία των μελών. Η συμμετοχή των ανδρών κρίνεται μεν απαραίτητη, καθώς η πρόληψη αφορά και στους δύο γονείς, αλλά είναι διαπιστωμένο ότι ο σύζυγος απουσιάζει από την πρώτη φάση της ευαισθητοποίησης και παρακινείται από τις όποιες θετικές αλλαγές στη συμπεριφορά της συζύγου. Άνδρας 2 3,92 Γυναίκα 49 96,08 2. ΗΛΙΚΙΑ Παρατηρήσαμε ότι η πλειονότητα των ατόμων που συμμετείχαν στις ομάδες γονέων ανήκει στην ηλικιακή ομάδα 36 40 και ο μέσος όρος ηλικίας ΑΡΙΘΜΟΣ ΗΛΙΚΙΑ τους είναι τα 38,2 έτη. ΜΕΛΩΝ Αξίζει να αναφερθεί στο σημείο αυτό ότι κατά την επιλογή των <20 21 25 1 0 1,96 0 γονέων βασικό κριτήριο απετέλεσε 26 30 4 7,84 τόσο η ηλικία τους όσο και η ηλικία 31 35 11 21,56 των παιδιών τους, προκειμένου να υπάρχει ομοιογένεια σε κάθε ομάδα. 36 40 18 43,26 Το γεγονός αυτό συνέβαλε στην καλύτερη λειτουργία της ομάδας και στο δέσιμο των μελών της. Η ομάδα, ήταν φυσικό υπ αυτές τις συνθήκες να λειτουργήσει καλύτερα εφόσον οι 41 45 46 50 >50 Δεν απάντησαν 9 5 1 2 17,64 9,80 1,96 3,92 γονείς εξέφραζαν κοινούς προβληματισμούς, βίωναν τις ίδιες αγωνίες και αλληλοϋποστηρίζονταν.

5 3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ Καθόλου ικανοποιητικό 0 0 Λίγο ικανοποιητικό 0 0 Αρκετά ικανοποιητικό 1 1,96 Πολύ ικανοποιητικό 20 39,20 Πάρα πολύ ικανοποιητικό 30 58,84 Δεν απάντησαν 0 0 Το πρόγραμμα αξιολογήθηκε από το 98,04 των ερωτηθέντων από «πολύ έως πάρα πολύ ικανοποιητικό». Η άποψη αυτή ενισχύεται και από το γεγονός ότι το 96,08 των ερωτηθέντων απάντησε θετικά στην ερώτηση «Θα παρακολουθούσατε ξανά παρόμοιο πρόγραμμα;», καθώς και από το γεγονός ότι το 98,04 των ερωτηθέντων απάντησε θετικά στην ερώτηση «Θα προτείνατε σε άλλους να παρακολουθήσουν το πρόγραμμα;». Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από την αξιολόγηση και το οποίο σχετίζεται άμεσα με το βαθμό ικανοποίησης των γονέων από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα είναι πως ένα ποσοστό των συμμετεχόντων δήλωσε πως επιθυμεί κάποιο είδος συνέχειας του ΘΑ ΠΡΟΤΕΙΝΑΤΕ ΣΕ ΑΛΛΟΥΣ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ; ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ εκπαιδευτικού προγράμματος. Η επιθυμία αυτή των γονέων εκφραζόταν έντονα στους συντονιστές καθ όλη τη διάρκεια του προγράμματος. ΝΑΙ 50 98, 04 ΟΧΙ 0 0 Δεν απάντησαν 1 1,9 6 ΘΑ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑ ΣΕ ΠΑΡΟΜΟΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ; ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ ΝΑΙ 49 96, 08 ΟΧΙ 1 1,9 6 Δεν απάντησαν 1 1,9 6

6 4. ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Όλοι οι γονείς που συμμετείχαν στις ομάδες προσήλθαν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με συγκεκριμένες προσδοκίες. Κρίνεται σημαντικό λοιπόν να διαπιστωθεί η ανταπόκριση του προγράμματος στις προσδοκίες των γονέων. Συγκεκριμένα, το 96,08 των μελών δήλωσε πως το πρόγραμμα ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες του από «πολύ έως πάρα πολύ ικανοποιητικό» βαθμό. Οι προσδοκίες των γονέων προσανατολίζονταν σε τρεις βασικούς άξονες: προσδοκίες για ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΤΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ Καθόλου ικανοποιητικό 0 0 Λίγο ικανοποιητικό 0 0 Αρκετά ικανοποιητικό 2 3,92 Πολύ ικανοποιητικό 16 31,36 Πάρα πολύ ικανοποιητικό 33 64,72 Δεν απάντησαν 0 0 προσωπική εξέλιξη, βελτίωση των οικογενειακών σχέσεων, ενημέρωση και επικοινωνία, οι οποίες και επαληθεύτηκαν. Ειδικότερα, οι γονείς δήλωσαν πως μέσω του προγράμματος κατάφεραν να εντοπίσουν λάθη στη συμπεριφορά τους απέναντι στα παιδιά τους, να προβληματιστούν, να κάνουν αυτοκριτική και να αλλάξουν συμπεριφορές, να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους και να αποκτήσουν αυτοέλεγχο, να συνειδητοποιήσουν την αξία της πρόληψης, να συστηματοποιήσουν γνώσεις, να γνωρίσουν και να επικοινωνήσουν με ανθρώπους που έχουν κοινές με αυτούς ανησυχίες και αναζητήσεις. 5. ΤΙ ΣΑΣ ΑΡΕΣΕ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Η συντριπτική πλειοψηφία των γονέων (82,36) δήλωσε την ικανοποίησή της για το βιωματικό χαρακτήρα του προγράμματος. Μέσα από αυτή τη διαδικασία οι γονείς βίωσαν στοιχεία όπως η ομαδικότητα, η επικοινωνία, το μοίρασμα και η συνεργασία. ΤΙ ΣΑΣ ΑΡΕΣΕ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΑΝΤΗΣΑ Ν Δεν απάντησαν 1 Διαδικασία (ο βιωματικός χαρακτήρας, η ομαδικότητα, η επικοινωνία) 42 Η θεματολογία 5 «Όλα» 2 1,9 6 82, 36 9,8 0 3,9 2

7 6. ΒΑΘΜΟΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Κατά την έναρξη του προγράμματος οι γονείς εξέφρασαν τους ενδοιασμούς τους και τη δυσκολία τους να δεσμευτούν για δέκα (10) συναντήσεις. Η άποψη αυτή αναιρέθηκε κατά τη διάρκεια του προγράμματος καθώς με τη λήξη του η πλειοψηφία ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ ΝΑΙ 21 41,16 ΟΧΙ 30 58,84 Δεν απάντησαν 0 0 των μελών (68,64) πρότεινε να δοθεί περισσότερος χρόνος για την υλοποίηση του εκπαιδευτικού προγράμματος. 7. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ Σε όλες τις κατηγορίες αλλαγών που αφορούν στην οργάνωση, στο υλικό, στο χρόνο και στη θεματολογία, το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων δεν έδωσε καμία απάντηση. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ Δεν απάντησαν 40 78,44 Καμία πρόταση 6 11,76 Προετοιμασία του σεμιναρίου (καλύτερη διαφήμιση) 2 3,92 Διαδικασία (λιγότερα μέλη, να δίνονται συμβουλές - κατευθύνσεις από τις συντονίστριες, ειδικός χώρος για τη διεξαγωγή του προγράμματος) 3 5,88

8 ΥΛΙΚΟ - ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ Δεν απάντησαν 37 72,56 Καμία πρόταση 3 5,88 Περισσότερο υλικό 7 13,72 Περισσότερη συζήτηση 2 3,92 Λιγότερα παιχνίδια 1 1,96 Το θέμα των δραματοποιήσεων να ορίζεται από τα μέλη 1 1,96 ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ Δεν απάντησαν 28 54,92 Καμία πρόταση 4 7,84 Ανθρώπινες σχέσεις (οικογενειακά θέματα, συζυγικές σχέσεις, ρόλοι δύο φύλων, φιλία) 10 19,60 Περισσότερα θέματα 6 11,76 Περισσότερη ανάλυση σε κάποια θέματα 3 5,88 Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ωστόσο, παρουσιάζουν οι προτάσεις των γονέων που αφορούν στη θεματολογία, οι οποίες εντάσσονται στις ακόλουθες τρεις κατηγορίες: α) ανθρώπινες σχέσεις, με ιδιαίτερη έμφαση στις συζυγικές σχέσεις β) ψυχολογικά θέματα, με ιδιαίτερη έμφαση στην εφηβεία γ) κοινωνιολογικά θέματα

9 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ Δεν απάντησαν 12 25,52 Καμία πρόταση 2 3,92 Ανθρώπινες σχέσεις (συζυγικές σχέσεις, οικογένεια, αδερφικές σχέσεις) Ψυχολογία (εφηβεία, αυτογνωσία, ψυχολογία ενηλίκων &παιδιών, οικογένεια χρηστών) Περισσότερη ανάλυση στην υπάρχουσα θεματολογία Κοινωνιολογικά (μετανάστευση, εκπαιδευτικά θέματα ) 22 43,12 10 19,60 3 5,88 2 3,92 8. ΤΙ ΣΑΣ ΔΥΣΚΟΛΕΨΕ Στην ερώτηση «Τί σας δυσκόλεψε στο πρόγραμμα» δόθηκαν ποικίλες απαντήσεις. Οι δυσκολίες που συνάντησαν οι γονείς κατά την υλοποίηση του προγράμματος, οφείλονται κατά κύριο λόγο σε προσωπικούς παράγοντες. ΤΙ ΣΑΣ ΔΥΣΚΟΛΕΨΕ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ Δεν απάντησαν 26 51,00 «Τίποτα» 5 9,80 Προσωπικοί παράγοντες (η πρακτική εφαρμογή των γνώσεων, έντονος προβληματισμός μετά από κάποιες συναντήσεις, έκφραση γνώμης, η εικόνα του χρήστη) Διαδικασία (ορισμένα παιχνίδια και δραστηριότητες, το συμβόλαιο, περιορισμένος χρόνος, υποχρεωτική παρακολούθηση, ώρα διεξαγωγής των συναντήσεων, περιορισμένη ανάλυση κάποιων θεμάτων, η συνάντηση των ρόλων) 9 17,64 11 21,56

10 Κάποιες δυσκολίες σχετίζονται άμεσα με το χαρακτήρα των μελών (π.χ. δυσκολία στην έκφραση και στην οριοθέτηση), ενώ επισημάνθηκαν και κάποιες πρακτικές δυσκολίες (π.χ. η ώρα διεξαγωγής του προγράμματος, η υποχρεωτική παρακολούθηση κ.ά.). ΤΙ ΔΕΝ ΣΑΣ ΑΡΕΣΕ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ Δεν απάντησαν 27 52,96 Διαδικασία (περιορισμένος χρόνος, παιχνίδια, περιορισμένη ανάλυση κάποιων θεμάτων, δεν υπήρχε διαβάθμιση 14 27,44 θεμάτων ανάλογα με την ηλικία των παιδιών) «Όλα μου άρεσαν» 6 11,76 Προσωπικοί παράγοντες (έκφραση γνώμης, έντονος προβληματισμός από κάποιες συναντήσεις) 3 5,88 Μη συμμετοχή ανδρών 1 1,96 Σύνολο 51 100 Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η αξιολόγηση αποτελεί ουσιαστικό συστατικό κάθε προγράμματος πρόληψης. Ένα από τα καίρια ερωτήματα κάθε αξιολόγησης είναι κατά πόσο το πρόγραμμα επιτυγχάνει τους στόχους του. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί πως οι στόχοι που είχαν τεθεί από τα στελέχη πρόληψης για ανάπτυξη κοινωνικών και προσωπικών δεξιοτήτων, για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σχετικά με τις εξαρτήσεις, για προσωπική βελτίωση και οικογενειακή ανέλιξη, εκπληρώθηκαν σε πολύ σημαντικό βαθμό, όπως αυτό προκύπτει από τις απαντήσεις των γονέων στο ερωτηματολόγιο αξιολόγησης του προγράμματος Επίσης, τα δεδομένα που προκύπτουν από κάθε αξιολόγηση αποτελούν τη βάση τόσο για το σχεδιασμό καινούριων προγραμμάτων όσο και για τη βελτίωση του συγκεκριμένου προγράμματος. Εμείς, λοιπόν από την πλευρά μας, ως στελέχη πρόληψης, και με τη διάθεσή μας να παραμένει στο επίπεδο της νέας υπηρεσίας της Αρχιεπισκοπής παρά τα δύο χρόνια που εφαρμόζονται τα προγράμματά μας, οφείλουμε να λάβουμε σοβαρά υπόψη και να επεξεργαστούμε τις προτάσεις των ίδιων των μελών που βίωσαν την εκπαιδευτική διαδικασία, προκειμένου να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα για την αποτελεσματικότητα του προγράμματος και να προβούμε σε αλλαγές για τη βελτίωση του έργου μας.

11 Πρέπει να γνωρίζετε πράγμα το οποίο δεν αποτυπώνεται σε πίνακες ότι έχουμε επισκεφθεί το ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - σύνολο των ενοριών της Ι.Α.Α. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ (145 ενορίες), έχουμε συνεργαστεί σε όλες τις ενορίες αυτές με κάποιους από τους ιερείς και ιδιαίτερα εκεί που Δεν απάντησαν Καμία πρόταση Ευχαριστίες 30 1 9 58,84 1,96 17,64 πραγματοποιήθηκαν ομάδες γονέων έχουμε καταγράψει και τη δική τους αξιολόγηση. Και αυτό γιατί ο ρόλος μας είναι βοηθητικός της δικής τους ποιμαντικής εργασίας. Οι άνθρωποι που συμμετέχουν στις ομάδες παραμένουν ζωντανά μέλη της ενορίας τους και ελπίζουμε και συνεργάτες του υπεύθυνου ιερέως. Συνέχιση του προγράμματος 8 15,68 Περισσότερος χρόνος 1 1,96 Καλύτερη διαφήμιση του προγράμματος Εκπροσώπηση του ανδρικού φύλου 1 1,96 1 1,96 Στο σημείο αυτό θα θέλαμε να επισημάνουμε πως δεν υπάρχει ρόλος πιο δύσκολος, πιο περίπλοκος, περισσότερο γεμάτος άγχος και αγωνία, από το ρόλου του γονιού. Εσείς, οι γονείς, διδάσκετε στο πιο δύσκολο σχολείο του κόσμου: το Σχολείο Διάπλασης Ανθρώπων. Για την επιτυχία σ αυτή τη δουλειά απαιτείται υπομονή, κοινή λογική, αφοσίωση, αγάπη, χιούμορ, σοφία, διάκριση, γνώση, διάθεση για αλλαγή και βέβαια πίστη στο Θεό. Εμείς, χαιρόμαστε ιδιαίτερα που γνωρίσαμε γονείς σαν εσάς, έτοιμους να αγωνιστούν, να ασκηθούν και να δεχτούν το σπόρο της αλλαγής. Άλλωστε, μην ξεχνάτε ότι από την αλλαγή απέχουμε μόνο τόσο, όσο από την αλλαγή γνώμης και από τη συγκατάθεσή μας να προχωρήσουμε σε νέα κατεύθυνση, κάτι που εσείς το έχετε ήδη πράξει. Σας ευχόμαστε καλό κουράγιο και δύναμη σ αυτό το δύσκολο έργο σας και δεσμευόμαστε ότι εμείς θα είμαστε αρωγοί σας. Σας θεωρούμε, γονείς και κατηχητές, συνεργάτες μας στην πρόληψη και σας ευχαριστούμε θερμά που αγκαλιάσατε αυτή την προσπάθεια της Εκκλησίας. Μην ξεχνάτε ότι μέσα από το ρόλο σας μπορείτε να συμβάλλετε στη διάδοση της πρόληψης και να ενθαρρύνετε και άλλους να συμμετάσχουν στα εκπαιδευτικά μας προγράμματα. Κλείνοντας, θα θέλαμε να δοξάσουμε το Θεό που μας στήριξε και για μια ακόμη χρονιά στο έργο μας, να ευχαριστήσουμε τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπό μας γιατί χάρη στο προσωπικό του ποιμαντικό ενδιαφέρον εργαζόμαστε σ αυτό το σπουδαίο εκκλησιαστικό τομέα, το Διευθυντή μας, π. Κωνσταντίνο Καραϊσαρίδη και τους συνεργάτες του για την αμέριστη συμπαράστασή τους, καθώς και όλους τους ιερείς, που

υποστήριξαν και υποστηρίζουν αυτή την προσπάθεια του Κέντρου Πρόληψης. 12