Στην αρχή της σχολικής χρονιάς διαπιστώνετε ότι παιδιά της τάξης σας έχουν έρθει από

Transcript

1 Να απαντήσετε στα επόμενα τρία (3) ισοδύναμα ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ. ΕΡΩΤΗΜΑ 1ο: Μια τάξη Νηπιαγωγείου πρόκειται να επισκεφθεί ένα μουσείο. Να περιγράψετε με ποιον τρόπο μπορεί να εμπλακεί η ανάγνωση και η γραφή: Α) στο σχεδιασμό (προετοιμασία), Β) στην εφαρμογή (υλοποίηση) και Γ) στην επεξεργασία αυτής της επίσκεψης στην τάξη. Να περιγράψετε ποιος θα είναι σε όλη αυτή τη διαδικασία ο ρόλος του εκπαιδευτικού. ΕΡΩΤΗΜΑ 2ο: Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, άρθ. 3 παράγραφος 4 του Νόμου 1566/1985, ʺΗ φοίτηση στα νηπιαγωγεία γίνεται υποχρεωτική σταδιακά και κατά περιοχές της χώρας που ορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Οικονομικώνʺ. Λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή πραγματικότητα, να σχολιάσετε το περιεχόμενο της συγκεκριμένης παραγράφου και να αναφέρετε τους παράγοντες που επηρεάζουν τη φοίτηση στα ελληνικά νηπιαγωγεία. ΕΡΩΤΗΜΑ 3 : Στην αρχή της σχολικής χρονιάς διαπιστώνετε ότι τρία από τα παιδιά της τάξης σας έχουν έρθει από ξένη χώρα και γνωρίζουν ελάχιστα ελληνικά. Να περιγράψετε τι θα κάνετε (ενέργειες και στρατηγικές που θα χρησιμοποιήσετε) προκειμένου να ενταχθούν στην τάξη, δηλαδή προκειμέ νου να μπορέσουν να αναπτύξουν σχέσεις με τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης και να οδηγηθούν σταδιακά στην κατάκτηση της ελληνικής γλώσσας. ΕΡΩΤΗΜΑ 1o 1

2 Η αισθητική αγωγή είναι για το κάθε άτομο ένα φυσικό μέσο μόρφωσης σε όλα τα στάδια της ανάπτυξης του, γιατί του διδάσκει τις ουσιαστικές αξίες για την πλήρη πνευματική, συναισθηματική, και κοινωνική αποδοχή στους κόλπους της κοινωνίας. Η αισθητική αγωγή παρουσιάζεται σαν η σύνθεση του ενδιαφέροντος και της προσπάθειας, της σκέψης και της πράξης της παρατήρησης και της ελεύθερης έκφρασης. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες και στη χώρα μας για την αναβάθμιση του ρόλου της Α.Α. στην εκπαίδευσή μας, και εντάσσονται επίσης στόχοι για τις επισκέψεις σε μουσεία. Το μουσείο είναι χώρος μύησης του παιδιού στην αισθητική και καλλιτεχνική ευαισθησία και σημαντικό μέσο ανάπτυξης της δημιουργικότητάς του. Είναι επίσης ο χώρος που μπορεί να προσφέρει ενδιαφέρουσες και επιτυχείς εμπειρίες για την κατανόηση του παρελθόντος. Οι επισκέψεις σε διάφορες κατηγορίες μουσείων είναι αναγκαίο να συνδυαστούν με συγκεκριμένα ενδιαφέροντα των παιδιών. Στα πλαίσια λοιπόν του εορτασμού της Επανάστασης του 1821 στο ολοήμερο νηπιαγωγείο μας, δυναμικότητας 25 νηπίων μικτής ηλικίας, παρουσιάστηκε το ενδιαφέρον να μάθουμε περισσότερα πράγματα για τις παραδοσιακές στολές μας. Αφού λοιπόν οργανώσαμε μια καινούρια γωνιά, ζητήσαμε με ανακοίνωσή μας προς τους γονείς να μας βοηθήσουν να την εμπλουτίσουμε. Η καταγραφή της ανακοίνωσης έγινε καθ υπαγόρευση σε εμάς, γνωστή διαδικασία από παρόμοιες δραστηριότητες. Παράλληλα αποφασίσαμε να συλλέξουμε περισσότερες πληροφορίες επισκεπτόμενοι το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης της πόλης μας Εμείς λοιπόν ως Νηπιαγωγοί επισκεφτήκαμε το μουσείο μιλήσαμε με τους αρμόδιους, εντοπίσαμε τα σημεία, συγκεκριμένα τις στολές, που θα επικεντρωθεί το ενδιαφέρον των παιδιών, δανειστήκαμε την ανάλογη «μουσειοβαλίτσα»και κανονίσαμε την ημέρα της επίσκεψης. Προετοιμασία των παιδιών στο Νηπιαγωγείο Παρουσιάζοντας το υλικό της μουσειοβαλίτσας, δημιουργούμε καταστάσεις προβληματισμού στα παιδιά για το υλικό της, που «εμπλουτίζει» την γωνιά μας. Αποφασίζουμε να φτιάξουμε ένα πίνακα αναφοράς όπου αναγράφεται ο τίτλος του μουσείου και παρακάτω κολλήσαμε φωτογραφίες των εικόνων των στολών που θα παρατηρήσουμε και να καταγράψουμε δίπλα τους ως λεζάντες την ονομασία της στολής Στη συνέχεια συζητούμε τι ακριβώς θα ρωτήσουμε τον αρμόδιο υπάλληλο και καταγράφουμε τις ερωτήσεις που θα του κάνουμε. Χωριζόμαστε σε ομάδες και αναλαμβάνουμε τις αρμοδιότητές μας και τι υλικά θα πάρουμε μαζί μας. Βίωση επίσκεψης 2

3 Μαζί με μερικούς γονείς, και τις κατάλληλες διοικητικές άδειες ξεκινάμε την επίσκεψή μας. Στο δρόμο παρατηρούμε τις επιγραφές και τα σήματα και τις σχολιάζουμε. Μόλις φτάσουμε στο μουσείο παρατηρούμε την επιγραφή του και την καταγράφουμε στα χαρτιά μας. Καλημερίζουμε τον υπάλληλο, κατευθυνόμαστε στις στολές που θα παρατηρήσουμε και κάνουμε τις ερωτήσεις μας. Καταγράφουμε στο μαγνητόφωνο τις απαντήσεις, διαβάζουμε τις πληροφοριακές καταγραφές του μουσείου δίπλα από τις στολές, τις σχολιάζουμε και παίζουμε το παιχνίδι «του χαμένου θησαυρού» ψάχνοντας την στολή που έχουμε και στο Νηπιαγωγείο. Στη συνέχεια ζωγραφίζουμε ότι μας αρέσει και θέλουμε να μην ξεχάσουμε, αποχαιρετούμε τους υπαλλήλους και αναχωρούμε. Επεξεργασία της επίσκεψης Όταν επιστρέφουμε στο Νηπιαγωγείο εμπλουτίζουμε την γωνιά μας με τις καρτ ποστάλ που αγοράσαμε από το μουσείο και συζητάμε τις εντυπώσεις μας, ακούμε τις μαγνητοφωνημένες συνομιλίες, και τις σχολιάζουμε. Αποφασίζουμε να κατηγοριοποιήσουμε το υλικό μας, να ζωγραφίσουμε τις στολές και να γράψουμε από κάτω λεζάντες, αλλά και σε μικρές ομάδες να φτιάξουμε ιστορίες για τις στολές ( τι ζήσανε, τι θυμούνται κ.α) Παράλληλα, ορίζουμε μία μέρα όπου θα επισκεφτούν οι γονείς μας το Νηπιαγωγείο μας και να τους ενημερώσουμε για ότι μάθαμε. Τέλος, αξιολογούμε όλοι μαζί τι κάναμε και αν επιτεύχθηκαν οι στόχοι μας. Βασικός στόχος μας είναι να γνωρίσουμε τα δημιουργήματα της Ελληνικής Τέχνης, που αποτελούν την πολιτιστική μας κληρονομιά και να υιοθετήσουν θετική στάση απέναντι στο φαινόμενο της Τέχνης. Σχετικά με την ανάγνωση και τη γραφή αναδύθηκαν και επιτεύχθηκαν οι παρακάτω στόχοι: Διαμορφώθηκαν επικοινωνιακές καταστάσεις όπου τα παιδιά ενθαρρύνθηκαν να διηγούνται, να περιγράφουν, εμπλούτισαν τον προφορικό τους λόγο Ήρθαν αβίαστα σε επαφή με διαφορετικές εκδοχές του γραπτού λόγου, υιοθέτησαν βασικές συμβάσεις ανάγνωσης, κατανόησαν απλά κείμενα, αναγνώρισαν λέξεις στο περιβάλλον. Ευαισθητοποιήθηκαν σε θέματα που συνδέονται με το γιατί και πώς γράφουμε, να κατανοήσουμε τη σημασία της γραφής με την υπαγόρευση στον εκπαιδευτικό δικών τους κειμένων, να αντιγράψουν λέξεις που έχουν νόημα γι αυτά και να ενθαρρυνθούν να γράψουν όπως μπορούν. Ο ρόλος μας πριν, μέσα και μετά την επίσκεψή μας στο μουσείο είναι να ενισχύσουμε τη δημιουργικότητα, εφευρετικότητα και φαντασία τους με αφορμή την Τέχνη. Δεχόμαστε τους πειραματισμούς, τις πρωτοβουλίες των παιδιών, δημιουργούμε κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας, αλλά και δημιουργούμε κίνητρα για την αφύπνιση των ενδιαφερόντων των παιδιών. Παράλληλα έχουμε από την αρχή της χρονιάς οργανώσει καταστάσεις και δραστηριότητες που βοηθούν στην επίτευξη μέσω της εργασίας σε ομάδες ενός κοινού έργου. Γενικά, ο ρόλος του μουσείου δεν είναι μόνο να αποκτά, να συντηρεί και να εκθέτει αλλά και να ερευνά, να ερμηνεύει, να εκπαιδεύει και να ψυχαγωγεί. 3

4 Το μουσείο μπορεί να προσφέρει τις γνώσεις ως ενιαίο σύνολο και βοηθάει το παιδί να ερμηνεύσει το φυσικό και πολιτισμικό του περιβάλλον, και να βοηθήσει το παιδικό κοινό, να περάσει από τη θέση του παθητικού δέκτη, του παθητικού θεατή, στη θέση του ενεργητικού πομπού, στη θέση του δημιουργού. Γενικά, οι δραστηριότητες είναι ενδεικτικές ΕΡΩΤΗΜΑ 2o Το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (2002) αναφέρει ότι «Σκοπός του Νηπιαγωγείου σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία είναι να βοηθήσει τα νήπια ν αναπτυχθούν, νοητικά και κοινωνικά μέσα στο πλαίσιο των ευρύτερων στόχων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το Νηπιαγωγείο ως φορέας κοινωνικοποίησης του παιδιού (μετά την οικογένεια) θα πρέπει να εξασφαλίζει τις προϋποθέσεις ώστε τα παιδιά να αναπτύσσονται και να κοινωνικοποιούνται ομαλά και πολύπλευρα. Στο πλαίσιο αυτό κρίνεται απαραίτητη η ισότιμη ενσωμάτωση της Π.Α. στον ενιαίο σχεδιασμό της εκπαίδευσης, δεδομένου ότι η Π.Α. αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του εκπαιδευτικού συστήματος κάθε προηγμένης κοινωνίας και γενικευμένη αρχή» Η σημασία της φοίτησης των παιδιών στο Νηπιαγωγείο τονίστηκε σε πάρα πολλές έρευνες από τη δεκαετία του 60 όπου απέδειξαν την επιρροή της στην ανάπτυξη της νοημοσύνης αλλά και τις στάσεις απέναντι στον εαυτό τους και στο σχολείο. Το ελληνικό κράτος με το νόμο Ν.1566/85 δημιουργεί την κατηγορηματική διάταξη σύμφωνα με την οποία «η φοίτηση στα Νηπιαγωγεία γίνεται υποχρεωτική σταδιακά και κατά περιοχές της χώρας» στηριζόμενη στα εξής επιχειρήματα: Α) δίνεται η δυνατότητα σε πολλές γυναίκες να συμμετάσχουν στην παραγωγική διαδικασία Β) τα παιδιά αναπτύσσονται σε προφυλαγμένο περιβάλλον Γ) μπορούν να διαγνωστούν δυσκολίες στην γενική ανάπτυξη του παιδιού που έχουμε τη δυνατότητα πιο εύκολα να τις εξαλείψουμε. Δ) εξασφαλίζεται η ομοιόμορφη γλωσσική ανάπτυξη και παρέχονται οι ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση Ε) διευκολύνει την μετάβαση στο δημοτικό σχολείο αλλά και γενικότερα την ένταξή τους στο κοινωνικό περίγυρο. Το παραπάνω σκεπτικό όμως αντιμετωπίζει δυσκολίες όπως ότι τα κτίρια των ελληνικών νηπιαγωγείων δεν είναι πολλές φορές κατάλληλα για τη φοίτηση των νηπίων. Επίσης, για την πραγμάτωσή τους είναι αναγκαία και η διεύρυνση του θεσμού του ολοήμερου σχολείου που βοηθάει το παιδί αλλά και τους γονείς πολύπλευρα. Ένα στοιχείο ακόμα είναι ότι η υποχρεωτική φοίτηση στο Νηπιαγωγείο έρχεται σε α ντίθεση με τη διεθνή πραγματικότητα αφού σε παγκόσμιο επίπεδο η Π.Α είναι προαιρετική. Παρότι λοιπόν είναι δύσκολη η εφαρμογή του παραπάνω άρθρου λόγω κοινωνικοοικονομικών συνθηκών το Νηπιαγωγείο μέσω των προγραμμάτων του, της εκπαίδευσης των Νηπιαγωγών, της καλυτέρευσης της υλικοτεχνικής υποδομής του, της ενημέρωσης για την αξία του των γονέων απαιτείται να γίνει όργανο εκδημοκρατισμού με 4

5 την εξίσωση των πιθανοτήτων επιτυχίας που δίνονται στα παιδιά ευθύς αμέσως από τη νηπιακή ηλικία. 5

6 ΕΡΩΤΗΜΑ 3o Η πολιτισμική πραγματικότητα στην Ελλάδα αναγκάζει το Ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα να βοηθήσει τη συνύρπαξη στην ίδια τάξη μαθητών με ποικίλες κοινωνικοπολιτισμικές αφετηρίες και να συμπεριλάβει στην εκπαιδευτική της πολιτική διαπολιτισμικές πρακτικές και στρατηγικές υιοθετώντας τη φιλοσοφία της Διαπολιτισμικής Αγωγής. Με τον όρο Δ.Α. εννοείται το σύνολο των παιδαγωγικών αρχών με τις οποίες ρυθμίζονται μέτρα και διαδικασίες που απευθύνονται σ όλα τα μέλη ενός κοινωνικού συνόλου, όπου αναπόφευκτα υπάρχουν διαφοροποιήσεις στη νοοτροπία, στις αντιλήψεις και στο τρόπο ζωής. (Κ.Δ.Α.2003) Οι βασικές αρχές της Δ.Α. συνοψίζονται στην ισότιμη αντιμετώπιση των πολιτισμών, στην αποδοχή του μορφωτικού/ πολιτισμικού κεφαλαίου των παιδιών διαφορετικής πολιτισμικής προέλευσης και στην παροχή ίσων ευκαιριών για όλους. Στη διαπολιτισμική της διάσταση η εκπαιδευτική πρακτική κατανοείται ως επικοινωνία μέσα από την οποία διδάσκοντες και διδασκόμενοι αυτοπραγματώνονται καλλιεργώντας την ατομικότητά τους μέσα από μία αμοιβαία σχέση. Ειδικότερα στο σχολείο οι παραπάνω βασικές αρχές της Δ.Α. επιδιώκονται να επιτευχθούν μέσα στα αναλυτικά προγράμματα με τους παρακάτω στόχους: Λαμβάνουν υπόψη το περιβάλλον της ζωής και της μάθησης καθώς και το επίπεδο μάθησης του κάθε παιδιού Συμβάλλουν στη διερεύνηση του γνωστικού και συναισθηματικού ορίζοντα του παιδιού και στην ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών μεταξύ των μαθητών Διευκολύνουν την επικοινωνία των παιδιών μεταξύ τους και με το ευρύτερο περιβάλλον άμεσα και μακροπρόθεσμα στη κοινωνία Αναβαθμίζουν τους πολιτισμούς και τις γλώσσες καταπολεμώντας παράλληλα ο ποιοδήποτε είδος ρατσισμού, προκύπτει με τη μορφή συμβόλου ή συμπεριφοράς μέσα από ανάλογα πολιτιστικά και γλωσσολογικά στοιχεία. Εμπνέουν και καλλιεργούν την ανθρώπινη ευαισθησία, αλληλεγγύη και συνεργασία Αντισταθμίζουν την πολιτισμική στέρηση των παιδιών χωρίς διακρίσεις. Το ελληνικό Νηπιαγωγείο καλείται να πραγματώσει τους παραπάνω στόχους μέσα από δραστηριότητες που θα εντάξει στο πρόγραμμά του από την αρχή της σχολικής χρονιάς κυρίως λόγω της αποτελεσματικότητάς τους εξαιτίας της μικρότερης ηλικίας των παιδιών. Στην αρχή λοιπόν της χρονιάς καλλιεργούμε ένα περιβάλλον ασφάλειας και εμπιστοσύνης για όλα τα παιδιά και επιλέγουμε δραστηριότητες γνωριμίας μεταξύ τους, εφαρμόζουμε ασκήσεις εμπιστοσύνης και ασκήσεις σε ζευγάρια κυρίως με τη βοήθεια του θεατρικού κώδικα, εξαιτίας της ελλιπής λεκτικής επικοινωνίας των παιδιών που προέρχονται από άλλες χώρες. Στη συνέχεια διαβάζουμε αλλά και συζητάμε γύρω από αυτά παραμύθια διαπολιτισμικού περιεχομένου. 6

7 Γλωσσικές ασκήσεις εφαρμόζονται καθημερινά όπου τα παιδιά γράφουν και αναγνωρίζουν λέξεις και με τη γραφή των γλωσσών που κατάγονται τα παιδιά, όπως το μικρό όνομά τους ή όποια άλλη λέξη θέλουν και έχει νόημα για τα παιδιά. Κατά τη διάρκεια όλων των σχεδίων εργασίας όλα τα παιδιά είναι έτοιμα να μας καταθέσουν βιώματα τους και ειδικότερα τα παιδιά από άλλες χώρες τα ξεχωριστά βιώματά τους όπως ήθη και έθιμα της ιδιαίτερης πατρίδας τους, τραγούδια, τρόπους και συνήθειες καθημερινής ζωής, παιχνίδια. Σημαντικό ρόλο παίζει και η συμμετοχή των γονέων στις δραστηριότητες της τάξης όπου μπορούν να μας φτιάξουν ένα φαγητό, να μας πουν ένα παραμύθι, να μας περιγράψουν την εθνική ενδυμασία και πολλά άλλα. Είναι αμέτρητες οι δραστηριότητες που μπορούν να οργανωθούν στο Νηπιαγωγείο αρκεί ο/η νηπιαγωγός να μην λειτουργεί ως αυθεντία, και ρατσιστικά, να ενδιαφέρεται πραγματικά για τους μαθητές τους αλλοδαπούς και μη να ενδιαφέρεται ο ίδιος, να είναι ειλικρινείς, να αποδέχεται και να σέβεται πραγματικά το διαφορετικό. 7