Κ ώ ζ η α ς Γ. Β α ρ ε ι ί δ ε ς Πολιηικόρ Μησανικόρ ΕΜΠ, Μέλορ ηηρ Μόνιμηρ Επιηποπήρ ΓΟΚ και Πολεοδομικών Εθαπμογών ηος ΤΕΕ Δ Λ Δ Γ Υ Ο Κ Α Σ Α Κ Δ Τ Ω Ν Α Τ Θ Α Ι Ρ Δ Σ Η Γ Ο Μ Η Η Ειζήγηζη (26/1/2012) ζηη διημεπίδα ηος Τμήμαηορ Πολιηικών Δ Ε ΤΕΙ Πειπαιά με θέμα: «Νέερ Τάζειρ και Κανονιζμοί ζηην Επιζηήμη και ηιρ Εθαπμογέρ ηος Δομικού Μησανικού» (αμθιθέαηπο ζςνεδπιακού κένηπος) Αζήλα 20-1-2012
2 Δ Λ Δ Γ Υ Ο Κ Α Σ Α Κ Δ Τ Ω Ν Α Τ Θ Α Ι Ρ Δ Σ Η Γ Ο Μ Η Η Κώζηαρ Γ. Βαπελίδηρ, Πολιηικόρ Μησανικόρ ΕΜΠ, Μέλορ ηηρ Μόνιμηρ Επιηποπήρ ΓΟΚ και Πολεοδομικών Εθαπμογών ηος ΤΕΕ 1. Δηζαγωγή Τν Ν.Δ. 17-7-1923 ζην αξζ. 52 παξ. 1 πξνβιέπεη: «1. Πάζα οικοδομή και εκηέλεζιρ οποιαζδήποηε επγαζίαρ δομήζευρ και εν γένει ςπό ηος παπόνηορ διαηάγμαηορ πποβλεπομένηρ καηαζκεςήρ ή εγκαηαζηάζευρ ενηόρ και εκηόρ ηυν πόλευν, κυμών κ.λπ. ςπόκεινηαι, υρ ππορ ηην μελέηην, ηην εκηέλεζιν και σπηζιμοποίηζιν αςηήρ από απότευρ ςγιεινήρ, αζθαλείαρ, αιζθηηικήρ και εν γένει ηηπήζευρ ηυν διαηάξευν ηος παπόνηορ Διαηάγμαηορ και οιονδήποηε εηέπυν (καθόλα ηα ζηάδια ηηρ καηαζκεςήρ και μεηά ηαύηην) ειρ ηον έλεγσον ηος κπάηοςρ, αζκούμενον ςπό ηηρ καηά ηο παπόν Διάηαγμα απμοδίαρ ςπηπεζίαρ καηά ηα ειδικόηεπον δια Διαηάγμαηορ κανονιζθηζόμενα. Τν πεξηερφκελν ηνπ ειέγρνπ απηνχ, ζε φηη αθνξά ηηο πνιενδνκηθέο παξακέηξνπο, πξνζδηνξίδεηαη εηδηθφηεξα ζην αξζ. 7 παξ. 5α ηνπ Π.Δ. 8-7-1993 θαη αθνξά ηα νπζηψδε ζηνηρεία πεξηβαιινληηθνχ ραξαθηήξα (ζέζε ζην νηθφπεδν, εμσηεξηθέο δηαζηάζεηο, ζπληειεζηέο δφκεζεο θαη θάιπςεο, χςνο θαη πεξηβάιισλ ρψξνο) Τν θξάηνο επνκέλσο, είρε απφ ην 1923 ηελ επζχλε ηνπ ειέγρνπ ησλ θαηαζθεπψλ θαη ηδηαίηεξα ησλ πνιενδνκηθψλ παξακέηξσλ πνπ επεξεάδνπλ ην πεξηβάιινλ. Η ππνρξέσζε απηή ηνπ θξάηνπο νπδέπνηε ηεξήζεθε, κε απνηέιεζκα ηε δεκηνπξγία γελεψλ απζαηξέησλ πνπ εληζρχζεθαλ κε ηηο θαηά θαηξνχο «λνκηκνπνηήζεηο» θαη ππφ ην πξφζρεκα ηεο θαηαπνιέκεζεο ηεο απζαίξεηεο δφκεζεο εμππεξεηνχζαλ εηζπξαθηηθνχο θαη πειαηεηαθνχο ζηφρνπο. Η θαηά θαηξνχο πίεζε γηα πνιενδφκεζε πεξηνρψλ θαη ηελ θάιπςε ζηεγαζηηθψλ αλαγθψλ ζε πεξηφδνπο έληνλεο αζηηθνπνίεζεο, αθελφο δελ ηζρχνπλ ζήκεξα ζην βαζκφ πνπ ίζρπαλ παιαηφηεξα θαη αθεηέξνπ δελ απνηεινχλ δηθαηνινγία γηα ηε κε ηήξεζε εθ κέξνπο ηνπ θξάηνπο ησλ λνκνζεηηθψλ δεζκεχζεσλ πνπ ην ίδην ζεζκνζέηεζε.
3 Η επζχλε απηή κεηαηέζεθε ζηνπο επηβιέπνληεο κεραληθνχο, αθέζεθε ζηελ εζηκηθή θαζηέξσζε ειέγρνπ θαηφπηλ θαηαγγειηψλ θαη αλαιψζεθε ζε ιεπηνκεξείο ειέγρνπο θάζε κνξθήο παξαβάζεσλ, αλεμάξηεηα απφ ηελ πνιενδνκηθή ηνπο βαξχηεηα. Αληίζεηα, ηα πνιενδνκηθά γξαθεία αζρνινχληαη κε ιεπηνκεξείο ειέγρνπο ησλ ππνβαιινκέλσλ κειεηψλ ζε φιε ηελ έθηαζε κηαο πνιπδαίδαιεο λνκνζεζίαο κε πιήζνο δηαθνξεηηθψλ εξκελεηψλ αθφκα θαη γηα ην επηζηεκνληθφ πεξηερφκελν κηαο κειέηεο, πνπ πξνθαλψο είλαη θαη νθείιεη λα είλαη αληηθείκελν θαη επζχλε ησλ κειεηεηψλ. Όιν απηφ ην ζχζηεκα αγλνεί, φηη ην νηθνδνκηθφ έξγν (θαη φρη ε κειέηε) είλαη ην ηειηθφ παξαγσγηθφ απνηέιεζκα θαη απηφ αθξηβψο ζα πξέπεη λα ειέγρεηαη σο πξνο ηελ ηήξεζε ησλ πνιενδνκηθψλ δηαηάμεσλ πνπ αθνξνχλ ηελ πόιε (ηο ποιεοδοκηθό περηβάιιολ) θαη αλάγνληαη ζηε ζθαίξα ηνπ δεκόζηοσ ζσκθέροληος. 2. Προηάζεης ηοσ ΣΔΔ Τν ΤΕΕ έρεη επεμεξγαζζεί επαλεηιεκκέλα ζπγθεθξηκέλεο πξνηάζεηο γηα δηαξθή έιεγρν ησλ θαηαζθεπψλ, εθηφο απφ ηελ πξνηεηλφκελε ζηνλ ηξφπν έθδνζεο Αδεηψλ δηαδηθαζία ειέγρνπ θαη παξαιαβήο ησλ θηηξίσλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηαζθεπήο ηνπο (πξφηαζε ΤΕΕ). Οη βαζηθέο θαηεπζχλζεηο ησλ πξνηάζεσλ απηψλ είλαη νη αθφινπζεο: α) Δηαξθήο έιεγρνο ησλ θαηαζθεπψλ (φρη κφλν κέρξη ηελ απνπεξάησζή ηνπο) απφ έλαλ ππάιιειν πνπ ειέγρεη ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή κε αηνκηθή ηνπ επζχλε. Ο έιεγρνο πξέπεη λα γίλεηαη κφλν σο πξνο ηελ χπαξμε Άδεηαο θαη ηελ εθαξκνγή ηεο ζε φηη αθνξά ηηο δηαηάμεηο δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο, φπσο απηέο πξνζδηνξίδνληαη ζηελ πξφηαζε ησλ ΤΕΕ γηα ηελ έθδνζε ησλ Οηθνδνκηθψλ Αδεηψλ (Δφκεζε Κάιπςε Ύςνο επέκβαζε ζην έδαθνο). Ο ειεγθηήο πνπ πξναλαθέξζεθε, δελ πξέπεη λα αλήθεη δηνηθεηηθά ζηα Πνιενδνκηθά Γξαθεία αιιά λα ειέγρεηαη απφ απηά είηε απηεπαγγέιησο είηε ζε πεξίπησζε θαηαγγειηψλ. Σηηο πεξηζζφηεξεο επξσπατθέο ρψξεο ν ειεγθηήο απηφο νξίδεηαη απφ ην Δήκν θαη αλήθεη δηνηθεηηθά ζε απηφλ. Ο έιεγρνο απηφο πξνηείλεηαη γηα φιεο ηηο πεξηνρέο ζηηο νπνίεο θαηά θαλφλα θαη ππφ πξνυπνζέζεηο επηηξέπεηαη ε δφκεζε. β) Γηα ηηο πεξηνρέο ζηηο νπνίεο απαγνξεχεηαη θάζε δφκεζε, φπσο Αξραηνινγηθέο πεξηνρέο, δάζε θαη αηγηαιφο, ν έιεγρνο πξέπεη λα γίλεηαη αληίζηνηρα κε επζχλε ησλ ππεξεζηψλ ηνπ ΥΠ.ΠΟ., ηνπ Υπνπξγείνπ Γεσξγίαο θαη ηνπ Υπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο κε
4 αλάινγν ηξφπν. Σεκεηψλεηαη, φηη, γηα ηηο πεξηνρέο απηέο, ν έιεγρνο είλαη επρεξέζηεξνο, γηαηί αθνξά νιφθιεξα ηα θηίζκαηα θαη φρη παξαβηάζεηο ησλ εγθεθξηκέλσλ ζρεδίσλ θαηά ηελ εθαξκνγή. Τν ΥΠ.ΠΟ. γηα ηηο ειεγρφκελεο απφ απηφ πεξηνρέο έρεη ήδε εθαξκφζεη παξφκνην ζχζηεκα ειέγρνπ. Πξνυπφζεζε γηα ηνλ αμηφπηζην έιεγρν απφ ηνπο θνξείο απηνχο είλαη ν ζαθήο πξνζδηνξηζκφο ησλ νξίσλ ησλ πεξηνρψλ απφιπηεο πξνζηαζίαο απφ ηα αξκφδηα Υπνπξγεία, πνπ ζήκεξα δελ πθίζηαηαη. Με ηα ζχγρξνλα ηερλνινγηθά δεδνκέλα είλαη δπλαηή θαη ε ρξήζε δνξπθνξηθψλ ζπζηεκάησλ γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ απζαηξέησλ απηήο ηεο θαηεγνξίαο. γ) Είζπξαμε ησλ βεβαησκέλσλ πξνζηίκσλ σο δεκνζίσλ εζφδσλ. Γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ κέηξνπ απηνχ, απαηηείηαη δηαδηθαζία δηαζηαχξσζεο ησλ ζηνηρείσλ βεβαίσζεο ησλ πξνζηίκσλ απφ ηα Πνιενδνκηθά Γξαθεία κε ηα αληίζηνηρα ζηνηρεία είζπξαμεο απφ ηηο Δ.Ο.Υ. δ) Τήξεζε εκεξνινγίνπ κε επζχλε ηνπ ηδηνθηήηε (ζε πεξίπησζε απηεπηζηαζίαο) ή ηνπ γεληθνχ εξγνιάβνπ, ζην νπνίν ζα ζεκεηψλνληαη ηνπιάρηζηνλ νη εληνιέο ηεο επίβιεςεο, ν εξγνιάβνο, νη ππεξγνιάβνη θαη νη πξαγκαηνπνηνχκελνη έιεγρνη. Πξνυπφζεζε γηα ηελ απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ηνπ εκεξνινγίνπ είλαη ε έθδνζε ησλ Π.Δ. πνπ πξνβιέπνληαη ζην Αξ. 22 ηνπ ηζρχνληνο ΓΟΚ απφ ην έηνο 2000, ηα νπνία ζα πξνζδηνξίδνπλ θαη ζα πηζηνπνηνχλ ηνπο εκπιεθφκελνπο ζηε δηαδηθαζία παξαγσγήο ησλ νηθνδνκηθψλ έξγσλ θαη ηα αληίζηνηρα θαζήθνληα, ηηο ππνρξεψζεηο θαη ηηο επζχλεο ηνπο. ε) Γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί ν πξνηεηλφκελνο δηαξθήο έιεγρνο, είλαη πξνθαλέο, φηη πξέπεη λα ππάξρνπλ ζηελ νηθνδνκή θαζ` φιε ηε δηάξθεηα ησλ εξγαζηψλ ε Οηθνδνκηθή Άδεηα, ην εγθεθξηκέλν Σρέδην Κάιπςεο θαη ελεκεξσκέλν Ηκεξνιφγην. Σε αληίζεηε πεξίπησζε, ν ειεγθηήο ζα δηαθφπηεη άκεζα ηηο εξγαζίεο. ζη) Σε πεξίπησζε δηαπίζησζεο παξαβάζεσλ, ελεκεξψλεηαη ε Πνιενδνκηθή Υπεξεζία θαη αθνινπζεί ε ζήκεξα ηζρχνπζα δηαδηθαζία. Όκσο, γηα ηελ απνθπγή ησλ ρξνλνβφξσλ γξαθεηνθξαηηθψλ δηαδηθαζηψλ βεβαίσζεο πξνζηίκσλ, ελζηάζεσλ θ.ιπ., πξνηείλεηαη ε άκεζε θαηαβνιή (κε ηε δηαπίζησζε ηεο παξάβαζεο) πνζνζηνχ ηνπ πξνζηίκνπ σο πξνυπφζεζε γηα ηελ δπλαηφηεηα πξνζθπγήο ζηελ επηηξνπή θξίζεσο απζαηξέησλ. Σεκεηψλεηαη, φηη ε πξφηαζε αθνξά ηηο δηαπηζηψζεηο ηνπ πξνηεηλνκέλνπ ειέγρνπ, πνπ, επεηδή ζρεηίδνληαη κε ην πεξηηχπσκα ηεο νηθνδνκήο, είλαη κε ακθηζβεηνχκελα θαη απνιχησο κεηξήζηκα κεγέζε. Δελ αθνξά δειαδή ιεπηνκέξεηεο, εθαξκνγή δηαηάμεσλ θαη άιια ακθηιεγφκελα ή ήζζνλνο
5 ζεκαζίαο ζέκαηα, κε ηα νπνία αζρνινχληαη επξχηαηα φζν θαη αλαπνηειεζκαηηθά ηα θαηά ηφπνπο Πνιενδνκηθά Γξαθεία κέρξη ζήκεξα. δ) Οη θαηαγγειίεο πξέπεη λα είλαη ζαθείο γηα λα κελ απνξξένπλ απνθιεηζηηθά θαη κφλν απφ πξνζσπηθέο αληηδηθίεο πνιηηψλ. Γηα ην ζθνπφ απηφ, πξνηείλεηαη ε θαηαβνιή κηθξνχ έζησ παξάβνινπ, πνπ ζα επηζηξέθεηαη ζε πεξίπησζε βάζηκσλ θαηαγγειηψλ θαζψο θαη ε κε εμέηαζε αζαθψλ θαηαγγειηψλ, ρσξίο έγγξαθε ζπκπιεξσκαηηθή απνζαθήληζή ηνπο. ε) Η δηαθνπή εξγαζηψλ είλαη επαρζέο κέηξν, πνιιέο θνξέο επαρζέζηεξν ησλ πξνζηίκσλ. Οη δε κηθξνκεηαβνιέο εληφο ησλ λνκίκσλ πιαηζίσλ είλαη ελδερνκέλσο επηβεβιεκέλεο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο θαηαζθεπήο. Οη ηξνπνπνηήζεηο απηέο, φπσο ιεπηνκεξψο πεξηγξάθνληαη ζηελ πξφηαζε ηνπ ΤΕΕ γηα ηελ έθδνζε ησλ Οηθνδνκηθψλ Αδεηψλ, δελ πξέπεη λα ζπλεπάγνληαη ζε θακία πεξίπησζε δηαθνπή εξγαζηψλ, δηφηη ην κφλν απνηέιεζκα πνπ παξάγνπλ είλαη ε αλνχζηα απαζρφιεζε ησλ Πνιενδνκηθψλ Υπεξεζηψλ θαη ε αληηπαξαγσγηθή θαζπζηέξεζε ηεο δηαδηθαζίαο παξαγσγήο ηνπ νηθνδνκηθνχ έξγνπ. ζ) Γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ ρξνλνβφξσλ γξαθεηνθξαηηθψλ δηαδηθαζηψλ βεβαίσζεο θπξίαο ρξήζεσο πνπ ρνξεγνχλ ζήκεξα ηα πνιενδνκηθά γξαθεία, πξνηείλεηαη ε ρξήζε ή νη ρξήζεηο (αλ δηαθέξνπλ ζην ίδην νηθνδνκηθφ έξγν) λα ζπλνδεχνπλ ηε ζεσξεκέλε Άδεηα Οηθνδνκήο θαη λα ηζρχνπλ θαη γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ ρνξεγνχλ Άδεηεο Λεηηνπξγίαο αιιά θαη γηα ηε δπλαηφηεηα δηαξθνχο ειέγρνπ ησλ ρξήζεσλ ησλ θηηξίσλ. η) Πξνηείλεηαη ηέινο ξεαιηζηηθή δηαδηθαζία ειέγρνπ ηεο λνκηκφηεηαο ησλ αθηλήησλ πνπ κεηαβηβάδνληαη (κέηξν ην νπνίν πηνζεηήζεθε εθ λένπ κε ην Ν. 4014/2011 αλ θαη πξνβιεπφηαλ λνκηθά απφ ην 1983). 3. Προϋποζέζεης εθαρκογής αλακελόκελα αποηειέζκαηα ζηο πιαίζηο ηοσ πρόζθαηοσ Ν. 4014/2011. 3.1. Οη πξνηάζεηο απηέο έρνπλ δηαηππσζεί επαλεηιεκκέλσο απφ ην 1990 κέρξη ζήκεξα θαη δελ έρνπλ πηνζεηεζεί (πιελ ειαρίζησλ εμαηξέζεσλ, φπσο π.ρ. ε δηαβάζκηζε ησλ πξνζηίκσλ ζηνλ πξφζθαην Ν. 4014/2011). Τα αίηηα απηήο ηεο αληηκεηψπηζεο έγθεηληαη βεβαίσο, ζην φηη θακία θπβέξλεζε δελ ζεψξεζε ζεκαληηθφ (απφ πνιηηηθή θαη πειαηεηαθή άπνςε) ην δήηεκα ηνπ ειέγρνπ ηεο
6 απζαίξεηεο δφκεζεο. Οη πξνζρεκαηηθνί ιφγνη πνπ θαηά θαηξνχο έρνπλ δηαηππσζεί είλαη, φηη ν έιεγρνο έρεη θφζηνο θαη φηη ν ειέγρσλ ππάιιεινο ζα ρξεκαηίδεηαη. Πξάγκαηη, ην άκεζν θφζηνο απηνχ ηνπ ειέγρνπ ζε παλειιήληα θιίκαθα είλαη ζεκαληηθφ, αλ δελ ζπλππνινγηζζνχλ ηα νθέιε πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ ζεκεξηλψλ αλαπνηειεζκαηηθψλ θαη γξαθεηνθξαηηθψλ δηαδηθαζηψλ ειέγρνπ (άκεζνο πεξηνξηζκφο ησλ απαζρνινχκελσλ ππαιιήισλ), φπσο θαη ην πξαγκαηηθφ θνηλσληθφ θαη παξαγσγηθφ φθεινο πνπ ζα πξνθχςεη, απφ ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ ηξηηνθνζκηθψλ πξαθηηθψλ ηεο επηβξάβεπζεο ησλ παξαλνκηψλ γηα εηζπξαθηηθνχο ιφγνπο. Σε κηα πξψηε πξνζέγγηζε, νη απαηηνχκελνη ππάιιεινη (ηερληθνί νπνηαζδήπνηε βαζκίδαο) ππνινγίδνληαη ζε έλαλ (1) αλά 10.000 θαηνίθνπο γηα αξαηνδνκεκέλεο πεξηνρέο (κε κηθξνχο Σπληειεζηέο Δφκεζεο), δειαδή πεξίπνπ 1.000 ειεγθηέο ζε παλειιήληα θιίκαθα. Απηφ ζπλεπάγεηαη εηήζηα άκεζε νηθνλνκηθή επηβάξπλζε ηεο ηάμεσο ησλ 20.000.000. Όια ηα πξνηεηλφκελα κέηξα ζα έρνπλ σο ζπλέπεηα, αθελφο ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο απαζρφιεζεο ησλ ζεκεξηλψλ ηκεκάησλ απζαηξέησλ ησλ πνιενδνκηθψλ γξαθείσλ (σο ζπλέπεηα ηνπ πεξηνξηζκνχ ησλ εμεηαδφκελσλ θαηαγγειηψλ, ηεο ππνβνιήο ελζηάζεσλ ππφ πξνυπνζέζεηο θαη ηνπ πεξηνξηζκνχ ηεο έθδνζεο βεβαηψζεσλ θπξίαο ρξήζεσο) θαη αθεηέξνπ ηε κεγάιε αχμεζε ησλ εζφδσλ ηνπ Δεκνζίνπ, πνπ ζα πξνθχςεη απφ ην ζχζηεκα βεβαίσζεο θαη ειέγρνπ είζπξαμεο ησλ πξνζηίκσλ, απφ ηα παξάβνια θαη θπξίσο απφ ηνλ εληνπηζκφ θαη ηε βεβαίσζε πξνζηίκσλ γηα ηε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ απζαίξεησλ θαηαζθεπψλ, νη νπνίεο κε ην ηζρχνλ ζχζηεκα νπδέπνηε εληνπίδνληαη. Τν ηειηθφ απνηέιεζκα ζα ζπλεπάγεηαη θαη άκεζν εηζπξαθηηθφ φθεινο ηνπ δεκνζίνπ, πέξα απφ ηα απηνλφεηα πεξηβαιινληηθά, νξγαλσηηθά θαη θνηλσληθά νθέιε. Τν ζθεπηηθφ απηφ κπνξεί εχθνια λα επηβεβαησζεί απφ πεηξακαηηθή πηινηηθή εθαξκνγή ησλ κέηξσλ ζε πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο ή πεξηνρέο κε έμαξζε ηεο απζαίξεηεο δφκεζεο. Όζνλ αθνξά ηηο αηηηάζεηο γηα ελδερφκελν ρξεκαηηζκφ ησλ ειεγθηψλ, απαηηείηαη πξάγκαηη νπζηψδεο αιιαγή ηεο ζπλνιηθήο θηινζνθίαο ηνπ θξαηνχληνο γξαθεηνθξαηηθνχ ζπζηήκαηνο ιεηηνπξγίαο ηνπ ειιεληθνχ δεκνζίνπ, ην νπνίν βαζίδεηαη ζηε ζπιινγηθή επζχλε ηεο ηεξαξρηθήο ππαιιειηθήο αθνινπζίαο θαη ησλ επηηξνπψλ, δειαδή ζηελ δηάρπζε θαη φρη ζηελ εμαηνκίθεπζε ηεο επζχλεο. Απαηηείηαη έζησ ζεκεηαθή αληηθαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο απηνχ ζηελ πεξίπησζε ηνπ ειέγρνπ ησλ θαηαζθεπψλ θαη εθαξκνγή ηνπ αγγινζαμσληθνχ ζπζηήκαηνο ηεο αηνκηθήο επζχλεο. Επεηδή ελ πξνθεηκέλσ, ηα επίκαρα ζηνηρεία πνπ ζα ειέγρνληαη ζε κία θαηαζθεπή, είλαη άκεζα κεηξήζηκα θαη ζπλεπψο κε ακθηζβεηνχκελα, ζε κηα θνηλσλία ήδε εζηζκέλε ζηηο
7 θαηαγγειίεο, ν εληνπηζκφο φζσλ ειεγθηψλ παξαλνκνχλ ζα είλαη άκεζνο θαη θπξίσο εμαηνκηθεπκέλνο. Σπκπιεξσκαηηθά κέηξα, φπσο ε ελεξγνπνίεζε ησλ δηαηάμεσλ ηεο κεηαθνξάο ζπληειεζηή δφκεζεο, ε Ηιεθηξνληθή Πνιενδνκία, ε εθαξκνγή θαη αμηνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ ηνπ Κηεκαηνινγίνπ θαη νη ζχγρξνλεο κέζνδνη ελαέξηαο θαηαγξαθήο ησλ θαηαζθεπψλ, ζα βνεζήζνπλ ζηνλ πεξηνξηζκφ θαη ζηελ θαηαγξαθή ηεο απζαίξεηεο δφκεζεο θαη ζα δηεπθνιχλνπλ ηελ εθαξκνγή ησλ πξνηεηλφκελσλ κέηξσλ. 3.2. Παξφιν φηη νη παξαπάλσ πξνηάζεηο έρνπλ δεκνζηνπνηεζεί επξέσο απφ ην 1990 (Βαπελίδηρ Κ., «Έλεγσορ ηυν Καηαζκεςών», διήμεπο για ηην οπγάνυζη και λειηοςπγία ηυν πολεοδομικών ςπηπεζιών ηηρ σώπαρ, ΤΕΕ) σο πξνο ηηο γεληθέο θαηεπζχλζεηο θαη αξρέο γηα ηνλ απνηειεζκαηηθφ έιεγρν ηεο δφκεζεο κεηά ην ηέινο ηεο δηαδηθαζίαο παξαγσγήο ηνπ νηθνδνκηθνχ έξγνπ θαη ηελ ειεθηξνδφηεζε ηνπ θαη` αξρήλ λνκίκνπ θηίζκαηνο θαη έρνπλ πξφζθαηα εμεηδηθεπζεί, θακία ξεαιηζηηθή πξφηαζε ειέγρνπ ησλ θαηαζθεπψλ δελ έρεη κέρξη ηψξα πηνζεηεζεί απφ ην αξκφδην Υπνπξγείν. Οη πξφζθαηεο λνκνζεηηθέο ξπζκίζεηο γηα ηνπο εκηυπαίζξηνπο ρψξνπο, ηηο απζαίξεηεο θαηαζθεπέο (Ν. 4014/2011) θαη ηελ έθδνζε αδεηψλ (Ν. 4030/2011) αζρνινχληαη κε ηνλ έιεγρν ησλ θαηαζθεπψλ κφλν κέρξη ηελ απνπεξάησζή ηνπο, ξπζκίδνπλ ηελ «ηαθηνπνίεζε» (βι. λνκηκνπνίεζε) ησλ ππαξρφλησλ απζαηξέησλ θαη επηβάιινπλ πνηλέο θαη πξφζηηκα γηα ηα λέα απζαίξεηα πνπ πξνθαλψο ζα πξνθχςνπλ. 3.3. Οη δηαηάμεηο απηέο πάζρνπλ ζηα αθφινπζα ζεκεία: Α. Δελ αμηνινγνχλ ηηο θαηά ηελ έλλνηα ηνπ ΓΟΚ/85 κειινληηθέο απζαίξεηεο θαηαζθεπέο, αλάινγα κε ηε ζεκαζία ηνπο ζε ζρέζε κε ην πεξηβάιινλ. Υπελζπκίδεηαη, φηη ζχκθσλα κε ηνλ ηζρχνληα νξηζκφ ηεο απζαίξεηεο θαηαζθεπήο, σο απζαίξεηε θαηαζθεπή ραξαθηεξίδεηαη απφ κία απιή κε εθαξκνγή ηεο εγθεθξηκέλεο κειέηεο κέρξη εθηεηακέλεο παξαβηάζεηο νπζησδψλ πνιενδνκηθψλ παξακέηξσλ, φπσο ε δφκεζε, ε θάιπςε θ.ιπ. Είλαη εκθαλέο, φηη αλάινγα κε ηελ πεξίπησζε νη δηαθνξέο σο πξνο ηηο πξαγκαηηθέο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο θπκαίλνληαη απφ επηπηψζεηο κεδεληθήο ζεκαζίαο κέρξη επηπηψζεηο πνπ ζπληζηνχλ βάλαπζε παξαβίαζε θξίζηκσλ φξσλ δφκεζεο ηεο πεξηνρήο θαη ζπλαθφινπζα εμίζνπ βάλαπζε παξαβίαζε ηεο πνηφηεηαο θαη ησλ παξακέηξσλ ζρεδηαζκνχ ηνπ πνιενδνκηθνχ πεξηβάιινληνο.
8 Τν ίδην ηζρχεη θαη σο πξνο ηελ έθηαζε ηεο παξαβίαζεο: Άιιεο είλαη νη επηπηψζεηο απφ αχμεζε ηεο δφκεζεο θαηά 10 η.κ. θαη άιιεο γηα παξάδεηγκα θαηά 100 η.κ. Επεηδή νη παξαπάλσ παξαηεξήζεηο είλαη απηνλφεηεο ζε φπνηνλ έρεη έζησ ζηνηρεηψδε γλψζε ηεο πνιενδνκηθήο λνκνζεζίαο, νη ζρεηηθέο δηαηάμεηο ηεο πξφζθαηεο λνκνζεζίαο γηα ηηο κειινληηθέο απζαίξεηεο θαηαζθεπέο (Ν. 4014/2011 θαη 4030/2011) έρνπλ ζαθψο ηηκσξεηηθφ θαη φρη πεξηβαιινληηθφ ραξαθηήξα ελψ βεβαίσο είλαη κε ξεαιηζηηθέο σο πξνο ηελ εθαξκνγή ηνπο. Β. Τν ππεξβνιηθφ θαη κάιηζηα νξηδφληην χςνο ησλ πξνζηίκσλ ηεο πξφζθαηεο λνκνζεζίαο (γηα ηα κειινληηθά απζαίξεηα) είλαη θαηαθαλψο αλαληίζηνηρν κε ηελ πξαγκαηηθφηεηα ελψ νπδέπνηε απέηξεςε ηελ απζαίξεηε δφκεζε αθελφο, γηαηί ε πξφζθαηε «ηαθηνπνίεζε» ηξνθνδνηεί ηελ πξνζδνθία θαη λέαο κειινληηθήο θαη αθεηέξνπ, γηαηί επηβάιιεη θπξψζεηο ζε έηνηκεο ή ζρεδφλ έηνηκεο θαηαζθεπέο, ζε θαηαζθεπέο δειαδή πνπ εληνπίδνληαη, αθνχ έρνπλ ήδε αλεγεξζεί. Γ. Οπδέπνηε εθδφζεθαλ ηα πξνβιεπφκελα απφ ην 2000 Πξνεδξηθά Δηαηάγκαηα γηα ηελ θαηαλνκή ησλ επζπλψλ ζηνπο παξάγνληεο, νη νπνίνη ζπκκεηέρνπλ ζηελ παξαγσγή ησλ ηδησηηθψλ νηθνδνκηθψλ έξγσλ. Απηή ε νπζηψδεο παξάιεηςε νδεγεί ηα δηθαζηήξηα (αιιά θαη ηα δηνηθεηηθά φξγαλα) ζηελ απφδνζε επζπλψλ ζηνπο κεραληθνχο γηα νηηδήπνηε ζρεηίδεηαη κε ηελ θαηαζθεπαζηηθή δηαδηθαζία θαη επηθέξεη ηελ επηβνιή βαξχηαησλ θπξψζεσλ ζηνπο επηβιέπνληεο κεραληθνχο, αλεμάξηεηα απφ ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ θαηαζθεπή ηνπ απζαηξέηνπ. 3.4. Ο ζπζηεκαηηθφο έιεγρνο γηα ηηο λέεο θαηαζθεπέο πεξηνξίδεηαη, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο γηα ηελ έθδνζε ησλ νηθνδνκηθψλ αδεηψλ, κφλν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηαζθεπήο θαη φρη κεηά ηελ ειεθηξνδφηεζή ηεο. Η δηαθνξά ζπλίζηαηαη ζην φηη ν έιεγρνο γίλεηαη απφ πηζηνπνηεκέλνπο ηδηψηεο ειεγθηέο θαη φρη απφ ηελ πνιενδνκηθή ππεξεζία θαη θαζνξίδεηαη ιεπηνκεξψο ε δηαδηθαζία φπσο θαη ην πεξηερφκελν ηνπ ειέγρνπ. Αλ, φπσο πξνβιέπεηαη, ν έιεγρνο πεξηνξηζηεί ζηα βαζηθά πνιενδνκηθά κεγέζε (δφκεζε, θάιπςε, χςνο, απνζηάζεηο, δηακφξθσζε αθαιχπησλ), ηφηε ην κέηξν είλαη πξνο ζεηηθή θαηεχζπλζε, δηφηη πεξηνξίδεη ην πεδίν ζπλαιιαγήο πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ αζάθεηα ηεο πνιενδνκηθήο λνκνζεζίαο θαη ηαπηφρξνλα, επηθεληξψλεη ηνλ έιεγρν ζηηο νπζηψδεηο δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο πνιενδνκηθέο δηαηάμεηο.
9 4. σκπεράζκαηα Είλαη πξνθαλέο, φηη, απφ ην ζπλνιηθφ πιέγκα κέηξσλ πνπ πξνηείλεη ην ΤΕΕ εδψ θαη δεθαεηίεο, ην ΥΠΕΚΑ έρεη πηνζεηήζεη κφλν ηνλ έιεγρν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαηαζθεπήο ηνπ έξγνπ θαη ηελ εθαξκνγή ηνπ κέηξνπ ηεο απαγφξεπζεο κεηαβίβαζεο απζαηξέησλ θαηαζθεπψλ πνπ ίζρπε απφ ην 1983 αιιά νπδέπνηε εθαξκφζζεθε. Δχν βαζηθέο παξάκεηξνη έκεηλαλ εθηφο ησλ ελδηαθεξφλησλ ηνπ ΥΠΕΚΑ: Α. Η ελζάξξπλζε ηεο δεκηνπξγίαο λέσλ απζαηξέησλ κεηά ηελ εηζπξαθηηθνχ ραξαθηήξα καδηθή λνκηκνπνίεζή ηνπο κε ην Ν. 4014/2011. Β. Η πιήξεο αλππαξμία δηαξθνχο ειέγρνπ κεηά ηελ απνπεξάησζε ηνπ θηηξίνπ θαη γεληθφηεξα ε πιήξεο αλππαξμία δηαξθνχο ειέγρνπ ηεο δφκεζεο (εληφο ή εθηφο ζρεδίνπ, εληφο ηνπ ζπζηήκαηνο αδεηνδφηεζεο ή απνιχησο εθηφο απηνχ). Καηφπηλ φζσλ πξναλαθέξζεθαλ θαη ζχκθσλα κε ηα φζα κέρξη ζήκεξα επαλεηιεκκέλσο έρνπλ ζπκβεί, είλαη εκθαλέο, φηη, κεηά ηηο πξφζθαηεο ξπζκίζεηο, αλακέλεηαη κία λέα γεληά απζαηξέησλ κε ηηο γλσζηέο ζπλέπεηεο θαη γηα ην πεξηβάιινλ αιιά θαη γηα ηελ αζθάιεηα ησλ θαηαζθεπψλ.