ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Δ Κ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ- ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέκα: Σν επίπεδν πγείαο ηνπ γπλαηθείνπ πιεζπζκνύ ηνπ Ννκνύ Κπθιάδωλ Δπηβιέπνπζα: Γξ. ΑΝΓΡΗΧΣΖ ΓΔΠΟΗΝΑ πνπδάζηξηα: ΣΡΗΑΝΣΑΦΤΛΛΟΤ ΒΑΡΒΑΡΑ ΑΘΖΝΑ - 2010

ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ Γηα ηελ επηηπρή νινθιήξσζε ηεο εξγαζίαο ζπλέβαιαλ νη παξαθάησ: Ζ θ. Αλδξηώηε Γέζπνηλα (επηβιέπνπζα θαζεγήηξηα) Ο θ. Νηνύξνο Γηώξγνο ( Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία), θαη Ο Τπεχζπλνο πνπδψλ ηνπ Σκήκαηνο Κνηλσληθήο Γηνίθεζεο- Σκήκα Γηνίθεζεο Τπεξεζηψλ Τγείαο θ. Μπνπξζαλίδεο Υξήζηνο ηνπο νπνίνπο επραξηζηψ ζεξκά γηα ηελ θαζνδήγεζε, ηα ζηνηρεία, ηηο ζπκβνπιέο ηνπο θαη ηελ άκεζε αληαπφθξηζε ζε θάζε πξφβιεκα πνπ ηπρφλ παξνπζηαδφηαλ θαηά ηελ δηεθπεξαίσζε απηήο ηεο εξγαζίαο. 2

ΠΔΡΗΛΖΦΖ θνπφο ηεο εξγαζίαο είλαη ε απνηχπσζε ηνπ επηπέδνπ πγείαο ηνπ γπλαηθείνπ πιεζπζκνχ ζην Ννκφ Κπθιάδσλ. Δηδηθφηεξνη ζηφρνη ηεο ζπγθεθξηκέλεο εξγαζίαο είλαη ε απνηχπσζε ζπγθεθξηκέλσλ δεηθηψλ φπσο ν δείθηεο λενγληθήο ζλεζηκφηεηαο θαη ν δείθηεο πεξηγελλεηηθήο ζλεζηκφηεηαο ζην ζχλνιν ηεο Διιάδα θαη ζην λνκφ Κπθιάδσλ, ν δείθηεο βξεθηθήο θαη πεξηγελλεηηθήο ζλεζηκφηεηα αλά θχιν ζηηο Κπθιάδεο Πξνρσξψληαο ηελ εξγαζία θαη βάζεη ησλ δηαζέζηκσλ ζηνηρείσλ απνηππψζεθαλ δείθηεο πνπ δείρλνπλ ηελ αλαινγία ηαηξηθνχ πξνζσπηθνχ ζηα Κέληξα Τγείαο γηα ηνλ πιεζπζκφ ηνπ Νφηηνπ Αηγαίνπ. Δπηπξνζζέησο, έγηλαλ ππνινγηζκνί γηα ηνλ γπλαηθείν πιεζπζκφ ζηνλ Ννκφ Κπθιάδσλ σο πξνο ηνπο αθφινπζνπο δείθηεο: εηδηθφο δείθηεο ζλεζηκφηεηαο θαηά θχιν θαη ειηθία, εηδηθφο δείθηεο ζλεζηκφηεηαο θαηά θχιν, ειηθία θαη αηηία ζαλάηνπ. Σέινο, o αλαινγηθφο δείθηεο. Απηνί κε ηε ζεηξά ηνπο απνηέιεζαλ ην πιαίζην γηα ηελ εξκελεία ησλ λνζεκάησλ πνπ ζπληζηνχλ αηηίεο ζαλάηνπ(ηα λνζήκαηα ηεο πλεπκνληθήο θπθινθνξίαο θαη άιιεο κνξθέο θαξδηνπάζεηαο,ε λφζνο ησλ εγθεθαιηθψλ αγγείσλ, ε ηζραηκηθή θαξδηνπάζεηα, ν θαξθίλνο ηνπ καζηνχ θαη ηνπ πλεχκνλα θαη γεληθφηεξα ηα θαθνήζε λενπιάζκαηα) γηα ηνλ γπλαηθείν πιεζπζκφ ζηηο Κπθιάδεο αλά ειηθηαθέο θαηεγνξίεο. ε απηφ ην επίπεδν επηρεηξήζεθε κηα αληηπαξαβνιή ησλ επξεκάησλ κε ηα αληίζηνηρα γηα ζπγθεθξηκέλεο ρξνληέο θαη σο πξνο ζπγθεθξηκέλα λνζήκαηα κε ηνλ γπλαηθείν πιεζπζκφ γηα ην ζχλνιν ηεο ρψξαο. Ζ ρξεζηκφηεηα ηεο εξγαζίαο απηήο, φπσο θαη θάζε δεκνγξαθηθήο κειέηεο δελ πεξηνξίδεηαη κφλν ζηε κειέηε απηψλ ησλ ζεκάησλ αιιά θαη ζηε ρξεζηκνπνίεζε απηψλ ησλ επξεκάησλ απφ ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο ψζηε λα αμηνινγεζνχλ ήδε παξερφκελεο ππεξεζίεο. Δπίζεο, βνεζά ζηελ εθαξκνγή πξνγξακκάησλ δεκφζηαο πγείαο θαη ζηνλ ζρεδηαζκφ λέσλ ππεξεζηψλ πγείαο κε ζηφρν ηελ θάιπςε πηζαλψλ θελψλ πνπ δηαθαίλεηαη φηη ππάξρνπλ φζνλ αθνξά ζηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηνπ πιεζπζκνχ.(αλδξηψηε 2009) 3

SUMMARY This study aims to capture the health status of the female population in the islands of Cyclades. The specific objective of this study is the mapping of specific indicators such as: The neonatal mortality rate, the perinatal mortality rate in Greece as a whole and specifically in the Cyclades islands. Additionally, the infant and perinatal mortality rates by sex in the Cyclades were calculated. Using the available data, several indicators were calculated (such as the ratio of medical staff in health centres for the population of the southern Aegean) In addition, calculations were made for the female population in the Cyclades islands for the following indicators: age, sex and cause specific mortality rate, cause specific rate and finally the proportional ratio. These indicators in their turn formed the framework for the interpretation of the diseases that lead to death (the disease of pulmonary circulation and other forms of heart disease, cerebrovascular disease, ischemic heart disease, cancer and lung cancer and malignant neoplasm in general) the female population in the Cyclades (by age categories) Then, a comparison between the whole country and the specific area of Cyclades was made based on the proportional ratio. The usefulness of this work as of any demographic study is not confined to the study of these issues but aims to the use of these findings by health professionals to assess health services that already exist. It also aims to the implementation of public health programs and to the design of new health services to cover potential gaps that may exist while meeting the needs of the population 4

ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ Δπίπεδν πγείαο, γπλαηθείνο πιεζπζκφο, θχιν, Κπθιάδεο, Νάμνο, χξνο, Πάξνο, δείθηεο λενγληθήο ζλεζηκφηεηαο, δείθηεο πεξηγελλεηηθήο ζλεζηκφηεηαο, εηδηθφο δείθηεο ζλεζηκφηεηαο, αλαινγηθφο δείθηεο, ηα λνζήκαηα ηεο πλεπκνληθήο θπθινθνξίαο θαη άιιεο κνξθέο θαξδηνπάζεηαο,ε λφζνο ησλ εγθεθαιηθψλ αγγείσλ, ε ηζραηκηθή θαξδηνπάζεηα, ν θαξθίλνο ηνπ καζηνχ, ν θαξθίλνο ηεο κήηξαο, θαθνήζε λενπιάζκαηα, ζεκεία, ζπκπηψκαηα θαη αζαθψο θαζνξηζκέλεο θαηαζηάζεηο, θαπληζηέο, πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε, ηαηξηθφ πξνζσπηθφ, θέληξα πγείαο, ππνζηειέρσζε, Αηγαίν KEY WORDS Level of health, female population, sex, Cyclades, Naxos, Syros, Paros, neonatal mortality rate, Perinatal mortality ratε, specific mortality rate, indicators, proportional ratio, diseases of pulmonary circulation and other forms of heart disease, cerebrovascular disease, ischemic heart disease, breast cancer, cancer of the uterus, cervix, malignant neoplasms, signs, symptoms and ill-defined conditions, smoking, primary care, medical personnel, health centres, understaffed, Aegean 5

Πεξηερόκελα 1. Πξψηε Δλφηεηα... 7 1.1 Δηζαγσγή... 7 1.2 θνπφο θαη εηδηθφηεξνη ζηφρνη ηεο εξγαζίαο... 7 1.3 Μεζνδνινγηθφ Πιαίζην... 8 2 Γεχηεξε Δλφηεηα... 11 2.1 Θεσξεηηθφ Πιαίζην... 11 2.2 Κπθιάδεο- δεκνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά πιεζπζκνχ... 15 3 Σξίηε Δλφηεηα... 21 3.1 Δπηδεκηνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά... 21 4 Σέηαξηε Δλφηεηα... 23 Θλεζηκφηεηα απφ επηιεγκέλα λνζήκαηα... 23 4.1 Βξεθηθή ζλεζηκφηεηα θαη λενγληθή ζλεζηκφηεηα ζηελ Διιάδα θαη ζηελ πεξηνρή ησλ Κπθιάδσλ.... 23 4.2 πλνιηθή ζλεζηκφηεηα... 27 4.3 χγθξηζε αλαινγηθνχ δείθηε γπλαηθείαο ζλεζηκφηεηαο γηα ην έηνο 2004 κεηαμχ Διιάδαο θαη λνκνχ Κπθιάδσλ... 33 5 Πέκπηε Δλφηεηα... 40 Ννζήκαηα... 40 5.1 Καξδηναγγεηαθά λνζήκαηα... 40 5.2 Ηζραηκηθή θαξδηνπάζεηα... 41 5.3 Δγθεθαιηθά λνζήκαηα... 42 5.4 Σξνραία αηπρήκαηα... 43 5.5 Καθνήζε λενπιάζκαηα... 44 5.6 εκεία, πκπηψκαηα θαη αζαθψο θαζνξηζκέλεο θαηαζηάζεηο... 50 6 Έθηε Δλφηεηα... 52 6.1 πκπέξαζκα... 52 7 Έβδνκε Δλφηεηα... 55 7.1 Βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο... 55 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ Πίλαθεο Δηδηθψλ Γεηθηψλ Θλεζηκφηεηαο γηα Γπλαηθείν Πιεζπζκφ Κπθιάδσλ γηα ην δηάζηεκα 2004-2008.... 60 6

1. Πξώηε Δλόηεηα 1.1 Δηζαγωγή Οη αιιαγέο πνπ έρνπλ ζεκεησζεί ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ζε φια ηα επίπεδα έρνπλ νδεγήζεη ζε κηα αλαδηακφξθσζε ηεο ηαπηφηεηαο ησλ γπλαηθψλ, επαλαπξνζδηνξίδνληαο ηνλ ξφιν ηνπο ζηελ πνιηηηθή, θνηλσληθή, νηθνγελεηαθή θαη επαγγεικαηηθή δσή ηνπο. Ζ πνιπδηάζπαζε ηεο ζχγρξνλεο γπλαίθαο αλάκεζα ζε απηή ηελ πιεζψξα ησλ ξφισλ δελ αθήλεη, φπσο είλαη ινγηθφ αλεπεξέαζηε ηελ πγεία ηεο, έρνληαο άιιεο θνξέο ζεηηθή θαη άιιεο θνξέο αξλεηηθή επίδξαζε ζε απηή. Πην ζπγθεθξηκέλα αιιαγέο φπσο, ε αχμεζε ηνπ πξνζδφθηκνπ δσήο, ε κείσζε ηεο γελλεηηθφηεηαο, ε ζπκκεηνρή ηεο γπλαίθαο ζηνλ νηθνλνκηθά ελεξγφ πιεζπζκφ νδήγεζαλ ζηελ εκθάληζε ηδηαίηεξσλ πξνβιεκάησλ γηα ηελ πγεία ησλ γπλαηθψλ πνπ απαηηνχλ πξνγξάκκαηα πξφιεςεο θαη ράξαμεο πνιηηηθήο ζε γεληθφηεξν επίπεδν ψζηε λα γίλεη εθηθηή ε αλεκπφδηζηε ζπκβνιή ηεο γπλαίθαο ζηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή επεκεξία ηνπ ηφπνπ κέζσ ηεο βειηίσζεο ηνπ επηπέδνπ πγείαο ηεο θαη ηεο δηαρείξηζεο ησλ φπνησλ πξνβιεκάησλ ηπρφλ πξνθχπηνπλ. 1.2 θνπόο θαη εηδηθόηεξνη ζηόρνη ηεο εξγαζίαο θνπφο ηεο εξγαζίαο είλαη ε απνηχπσζε ηνπ επηπέδνπ πγείαο ηνπ γπλαηθείνπ πιεζπζκνχ ζην Ννκό Κπθιάδωλ, ν εληνπηζκφο ηδηαίηεξσλ πξνβιεκάησλ θαη ε πξφηαζε ζηνρεπκέλσλ παξεκβάζεσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζή ηνπο Δηδηθφηεξνη ζηφρνη ηεο ζπγθεθξηκέλεο εξγαζίαο είλαη ε απνηχπσζε ζπγθεθξηκέλωλ δεηθηώλ πνπ αθνξνχλ ζε δεκνγξαθηθά θαη επηδεκηνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά. 7

Οξηζκέλνη απφ ηνπο δείθηεο πνπ έρνπλ εμεηαζηεί είλαη : ν δείθηεο λενγληθήο ζλεζηκφηεηαο θαη ν δείθηεο πεξηγελλεηηθήο ζλεζηκφηεηαο ζην ζχλνιν ηεο Διιάδα θαη ζην λνκφ Κπθιάδσλ, ν δείθηεο βξεθηθήο θαη πεξηγελλεηηθήο ζλεζηκφηεηα αλά θχιν ζηηο Κπθιάδεο Πξνρσξψληαο ηελ εξγαζία έγηλαλ ππνινγηζκνί γηα ηνλ γπλαηθείν πιεζπζκφ ζηνλ Ννκφ Κπθιάδσλ σο πξνο ηνπο αθφινπζνπο δείθηεο: εηδηθφο δείθηεο ζλεζηκφηεηαο θαηά θχιν θαη ειηθία, εηδηθφο δείθηεο ζλεζηκφηεηαο θαηά θχιν, ειηθία θαη αηηία ζαλάηνπ. Σέινο, αλαινγηθφο δείθηεο ζλεζηκφηεηαο. Απηνί κε ηε ζεηξά ηνπο απνηέιεζαλ ην πιαίζην γηα ηελ εξκελεία ησλ λνζεκάησλ πνπ ζπληζηνχλ αηηίεο ζαλάηνπ γηα ηνλ γπλαηθείν πιεζπζκφ ζηηο Κπθιάδεο αλά ειηθηαθέο θαηεγνξίεο. ε απηφ ην επίπεδν επηρεηξήζεθε κηα αληηπαξαβνιή ησλ επξεκάησλ κε ηα αληίζηνηρα γηα ζπγθεθξηκέλεο ρξνληέο (έηε: 2004,2005, 2006, 2007 θαη 2008) θαη σο πξνο ζπγθεθξηκέλα λνζήκαηα ζε ζχγθξηζε κε ηνλ γπλαηθείν πιεζπζκφ γηα ην ζχλνιν ηεο ρψξαο. Ο δείθηεο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα λα γίλεη ε ζχγθξηζε ηεο ζπρλφηεηαο ησλ ζαλάησλ αλάκεζα ζηηο 2 πεξηνρέο (Κπθιάδεο- ζχλνιν ρψξαο) απφ ζπγθεθξηκέλα λνζήκαηα θαη γηα λα γίλεη ε θαηάηαμε ησλ λνζεκάησλ απηψλ είλαη ν αλαινγηθφο δείθηεο ζλεζηκφηεηαο. 1.3 Μεζνδνινγηθό Πιαίζην Ο ππνινγηζκφο ησλ δεηθηψλ έγηλε βάζεη ησλ αληίζηνηρσλ κεζφδσλ πνπ πεξηγξάθνληαη ζην βηβιίν ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζεκεηψζεσλ ηνπ καζήκαηνο «Γεκφζην Μάλαηδκελη θαη Πνιηηηθή Τγείαο» ηεο Κ Δθπαηδεπηηθήο εηξάο ηνπ έηνπο 2009, ηνπ Σκήκαηνο Τπεξεζηψλ Τγείαο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο. Ζ ζχλζεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ απηψλ ζεκεηψζεσλ ππήξμε ηδηαίηεξα ρξήζηκε ηφζν γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ δεηθηψλ ζλεζηκφηεηαο φζν θαη γηα ηελ αλάιπζή ηνπο. Δπηπξφζζεηα, απφ ην παξαπάλσ εθπαηδεπηηθφ πιηθφ άληιεζα ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο πνπ θαηέζηεζαλ εθηθηή ηελ πινήγεζή κνπ ζε κηα πνηθηιία δηαδηθηπαθψλ βάζεσλ δεδνκέλσλ. Σν βηβιίν «Γπλαίθα θαη Τγεία» ηελ επηζηεκνληθή επηκέιεηα ηνπ νπνίνπ έρνπλ νη Κνξλάξνπ Διέλε θαη ε Ρνπκειηψηε Αλαζηαζία θαη ζπγθεθξηκέλα ην θεθάιαην ηεο Αλδξηψηε Γέζπνηλαο, «Ζ επηδεκηνινγηθή πξνζέγγηζε ησλ γπλαηθψλ ηεο Υψξαο καο». 8

Σν ζπγθεθξηκέλν θεθάιαην ιεηηνχξγεζε ζαλ ην πξφηππν πάλσ ζην νπνίν αλέπηπμα ηε δνκή ηεο εξγαζίαο γηα ην επίπεδν πγείαο ησλ γπλαηθψλ ζηηο Κπθιάδεο θαη έδσζε ζεκαληηθά ζηνηρεία φζνλ αθνξά ην έηνο 2004, γηα ηε ζλεζηκφηεηα ησλ γπλαηθψλ ζηελ Διιάδα θαηά ειηθηαθά γθξνππ. Σα ζηνηρεία απηά ηέζεθαλ ζε αληηπαξαβνιή κε ηα επξήκαηα ηδίσλ ππνινγηζκψλ σο πξνο ην αληίζηνηρν ζέκα γηα ην γπλαηθείν πιεζπζκφ ησλ Κπθιάδσλ θαηά ην ίδην έηνο. Απνηέιεζαλ, νπζηαζηηθά, κηα βάζε ζηελ νπνία επηρεηξήζεθε κηα ζχγθξηζε κε ηε βνήζεηα γξαθεκάησλ αλάκεζα ζην γπλαηθείν πιεζπζκφ φιεο ηεο Διιάδαο θαη ηνλ αληίζηνηρν ησλ Κπθιάδσλ. ε απηφ ην ζεκείν αμίδεη λα ζεκεησζεί, ε δπλαηφηεηα κηαο άξηηαο θαη επδηάθξηηεο ζχγθξηζεο πνπ πξνζθέξνπλ ηφζν νη πίλαθεο φζν θαη ηα γξαθήκαηα. ε φιε ηελ έθηαζε ηεο εξγαζίαο γίλεηαη ρξήζε πηλάθωλ θαη γξαθεκάηωλ πξνθεηκέλνπ λα απνηππσζνχλ ηα απνηειέζκαηα ησλ ππνινγηζκψλ φζνλ αθνξά ζηνπο δείθηεο ζλεζηκφηεηαο. Έηζη δηαθαίλνληαη νη δηαθνξέο αλάκεζα ζε έηε θαη πεξηνρέο θαη ε εξκελεία απηψλ ησλ δηαθνξψλ θαζίζηαηαη πην εχθνιε. Όζνλ αθνξά ζηηο δηαθηπαθέο πεγέο, ζηηο νπνίεο πινεγήζεθα κέζσ ηεο ρξήζεο κεραλψλ αλαδήηεζεο θαη νη νπνίεο πξνηείλνληαη ζηηο εθπαηδεπηηθέο ζεκεηψζεηο ηεο Αλδξηψηε Γέζπνηλαο απηέο εθηείλνληαη απφ άξζξα πιεζψξαο ζπγγξαθέσλ σο ηηο κειέηεο ππφ ηε κνξθή ειεθηξνληθψλ βηβιίσλ- πνπ δεκνζηεχνληαη ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Τγείαο. Δπίζεο ε ηζηνζειίδα ηνπ Οξγαληζκνχ Ζλσκέλσλ Δζλψλ, ηδξχκαηα γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θαξθίλνπ, θνηλσθειείο νξγαληζκνί, ειεθηξνληθέο εθδφζεηο εθεκεξίδσλ πξνζέθεξαλ είηε κε κειέηεο είηε κε άξζξα ηνπο πνιχηηκεο πιεξνθνξίεο φπσο αλαιπηηθά πεξηέρνληαη ζηε βηβιηνγξαθία. ε απηφ ην επίπεδν, ρξήζηκε απνδείρηεθε ε ηζηνζειίδα ηνπ Τγεηνλνκηθνχ Υάξηε. ε απηφ ην ζεκείν λα ηνληζηεί πσο ε ρξήζε ηεο έγηλε, ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, επηθνπξηθά θαη δελ αληηθαηέζηεζε ηελ πξσηνβνπιία κνπ γηα ππνινγηζκνχο φζνλ αθνξά ζηνπο δείθηεο θαη άιινπο δεκνγξαθηθνχο ππνινγηζκνχο εθηφο ησλ πεξηπηψζεσλ γηα ηηο νπνίεο δελ δηέζεηα ηα πξσηνγελή ζηνηρεία. Υξήζηκε βάζε δεδνκέλσλ, πξνζβάζηκε ζην δηαδίθηπν θαη ηδηαίηεξα θηιηθή γηα ηνλ ρξήζηε είλαη ε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Τγείαο( Health for all Database) ηελ νπνία αμηνπνίεζα. Ζ ζπλερήο αλαλέσζε θαη ελεκέξσζε ηεο βάζεο κε ζηνηρεία απφ ηηο Δζληθέο ηαηηζηηθέο Τπεξεζίεο φισλ ησλ θξαηψλ επηηξέπνπλ κηα επηθαηξνπνηεκέλε απνηχπσζε ηνπ επηπέδνπ πγείαο ησλ πιεζπζκψλ ησλ ρσξψλ, 9

θαζηζηψληαο ηελ έηζη έλα ρξήζηκν εξγαιείν γηα δηεζλείο ζπγθξίζεηο θαη αμηνιφγεζε ησλ δεηθηψλ πγείαο. Όζνλ αθνξά ζηελ πξσηνγελή έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε γηα ην επίπεδν πγείαο ησλ γπλαηθψλ ζηηο Κπθιάδεο απηή βαζίζηεθε ζηα δεδνκέλα πνπ κνπ δφζεθαλ, θαηφπηλ αηηήκαηφο κνπ, απφ ηελ Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία. Ζ δηαδηθαζία πνπ αθνινπζήζεθε πξνθεηκέλνπ λα ηα αηηεζψ, αθνινχζεζε ειεθηξνληθή πνξεία, δειαδή πξνεγήζεθε ε ππνβνιή ηνπ αηηήκαηνο κνπ γηα εηδηθά δηακνξθσκέλα ζηνηρεία ζηελ ειεθηξνληθή ηζηνζειίδα ηεο Δζληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο. Σα ζηνηρεία πνπ εζηάιεζαλ ήηαλ: ηα γελλεζέληα λεθξά αλά λνκφ απφ 2004 σο 2008, νη γελλήζεηο αλά λνκφ απφ 2004 σο 2008, νη ζάλαηνη αλά θχιν, λνκφ θαη αηηίεο απφ 2004 έσο 2008 θαη ν πιεζπζκφο ζην κέζνλ ηνπ έηνπο γηα άλδξεο, γπλαίθεο θαη ζπλνιηθά θαηά λνκφ θαη θαηά ειηθία. Απφ ηα ζηνηρεία απηά απνκνλψζεθαλ ηα ζηνηρεία γηα ηνλ Ννκφ Κπθιάδσλ θαη έθαλα ηηο απαξαίηεηεο νκαδνπνηήζεηο πξνθεηκέλνπ λα είλαη εθηθηή ε νκαδνπνίεζε θαηά ειηθίεο (<15, 15-24, 25-64, 65+), γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηνπ ππνινγηζκνχ ησλ δηαζέζηκσλ δεκνγξαθηθψλ ζηνηρείσλ. Πέξα απφ ηα ζηνηρεία, ηα νπνία εζηάιεζαλ απφ ηελ Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία, δεδνκέλα αληιήζεθαλ απεπζείαο απφ ηελ ηζηνζειίδα ηεο ΔΤΔ, φπσο ηα δεδνκέλα γηα ην ηαηξηθφ θαη κε πξνζσπηθφ ζηα Κέληξα Τγείαο ηνπ Νφηηνπ Αηγαίνπ. Με βάζε ηα παξαπάλσ ζηνηρεία θαη ηνπο ηχπνπο γηα ηε κέηξεζε ησλ δηαθφξσλ δεηθηψλ ζλεζηκφηεηαο πξαγκαηνπνηήζεθαλ νη ππνινγηζκνί ησλ αληίζηνηρσλ δεηθηψλ γηα ηνλ γπλαηθείν πιεζπζκφ ζηηο Κπθιάδεο θαη γηα ηε βξεθηθή θαη πεξηγελλεηηθή ζλεζηκφηεηα ζηνλ ίδην λνκφ. Όπνπ ήηαλ εθηθηφ έγηλε ζχγθξηζε ησλ δεηθηψλ απηψλ κε ηνπο αληίζηνηρνπο γηα φιε ηελ Διιάδα έηζη ψζηε λα δηαπηζησζεί αλ ην επίπεδν πγείαο ησλ γπλαηθψλ ζηηο Κπθιάδεο ππνιείπεηαη ε ππεξβαίλεη ηνλ Διιεληθφ κέζν φξν θαη πνπ έγθεηληαη νη δηαθνξέο ηνπο. ην ηειεπηαίν ζπκπέξαζκα, ζπλέβαιε ε ζχγθξηζε ησλ αηηηψλ ζαλάηνπ αλά ειηθηαθέο θαηεγνξίεο γηα ηηο γπλαίθεο ζηηο Κπθιάδεο κε ηηο αληίζηνηρεο αηηίεο ζαλάηνπ γηα ηηο γπλαίθεο ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο. Ζ ηαμηλφκεζε πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηηο αηηίεο ζαλάηνπ ήηαλ απηή ηεο Δζληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο πνπ είλαη ζε ζπκκφξθσζε κε ηελ Σαμηλφκεζε ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Τγείαο(International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems,9th Revision Version) 10

2 Γεύηεξε Δλόηεηα 2.1 Θεωξεηηθό Πιαίζην ην επίθεληξν ηνπ ζεσξεηηθνχ ελδηαθέξνληνο ηνπνζεηείηαη ε ρξεζηκφηεηα ηεο επηζηήκεο ηεο δεκνγξαθίαο. 1 Ζ κεζνδνινγία θαη ηα εξγαιεία ηεο βνεζνχλ ζηε κειέηε ηεο θαηάζηαζεο πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ ελδηαθέξνληνο, ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ, ηεο ζλεηφηεηαο, ησλ ζπζηεκάησλ θαη ηεο δνκήο ηεο νηθνγέλεηαο, ηνπ ξφινπ ηεο γπλαίθαο θαη ηεο αμίαο ησλ παηδηψλ. Ζ ρξεζηκφηεηα ηεο επηζηήκεο ηεο δεκνγξαθίαο δελ πεξηνξίδεηαη κφλν ζηε κειέηε απηψλ ησλ ζεκάησλ αιιά θαη ζηε ρξεζηκνπνίεζε απηψλ ησλ επξεκάησλ απφ ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο ψζηε λα αμηνινγεζνχλ ήδε παξερφκελεο ππεξεζίεο. Δπίζεο, βνεζά ζηελ εθαξκνγή πξνγξακκάησλ δεκφζηαο πγείαο θαη ζηνλ ζρεδηαζκφ λέσλ ππεξεζηψλ πγείαο κε ζηφρν ηελ θάιπςε πηζαλψλ θελψλ πνπ δηαθαίλεηαη φηη ππάξρνπλ φζνλ αθνξά ζηελ θάιπςε ησλ αλαγθψλ ηνπ πιεζπζκνχ (Αλδξηψηε 2009). πλερίδνληαο ηελ αλάιπζε ηνπ ζεσξεηηθνχ πιαηζίνπ κέζα ζην νπνίν ζα αλαπηπρζνχλ νη δηαζηάζεηο γηα ηελ αλάιπζε ησλ επηκέξνπο ζηνηρείσλ φζνλ αθνξά ζηνλ γπλαηθείν πιεζπζκφ ησλ Κπθιάδσλ είλαη ινγηθφ λα δνζεί έκθαζε ζηνπο παξάγνληεο θηλδχλνπ πνπ απεηινχλ ηελ πγεία ηνπ πιεζπζκνχ ηνπ αλεπηπγκέλνπ θφζκνπ θαζψο θαη λα γίλεη κηα θαηεγνξηνπνίεζε ησλ ρξφλησλ λνζεκάησλ θαη ησλ αηηηψλ ηνπο. Ζ κεηαβνιή ηνπ λνζνινγηθνχ πξνηχπνπ θάζε ρψξαο έρεη απνδεδεηγκέλα ζπγρξνληζηεί κε ηε κεηαβνιή ηεο απφ αλαπηπζζφκελε ζε αλαπηπγκέλε (Αλδξηψηε: 2008). χκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ WHO ηνπ 2005 ην 60% ησλ ζαλάησλ, παγθνζκίσο, απφ φιεο ηηο αηηίεο, νθείινληαλ ζε ρξφληα λνζήκαηα. 1 Ο νξηζκφο ηεο δεκνγξαθίαο πνπ δίλεηαη απφ ηηο επηζηήκνλεο ηεο Τγείαο, Αλδξηψηε θαη Ρνπκειηψηε, ζαλ ηε ζπιινγή, παξνπζίαζε θαη αλάιπζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ θχθιν ηεο δσήο, δειαδή ζε γεγνλφηα θαη θαηλφκελα ηα νπνία επεξεάδνπλ ηε δσή ησλ αηφκσλ φπσο ε γέλλεζε, ν γάκνο, ην δηαδχγην, ε δεκηνπξγία νηθνγέλεηαο, ε απαζρφιεζε, ε γήξαλζε, ε κεηαλάζηεπζε θαη ν ζάλαηνο ζπγγελεχεη κε απηφλ δχν γλσζηψλ δεκνγξάθσλ, ησλ A. Gerard θαη G. Wunsch. Απηνί νξίδνπλ σο εμήο ην αληηθείκελν ηεο δεκνγξαθίαο: ε δεκνγξαθία ζηνρεχεη ζηε κειέηε ηεο κεηαιιαγήο ησλ πιεζπζκηαθψλ ελνηήησλ ή ηνπ ``επνηθηζκνχ``, κε ηελ ελεξγεηηθή ρξνηά ηνπ φξνπ, ζηα πιαίζηα ελφο ζπλφινπ θαζνξηζκέλνπ ζην ρψξν θαη θνηλσληθά πξνζδηνξηζκέλνπ. Καηά ηνπο ίδηνπο, νη κεηαιιαγέο ηνπ πιεζπζκνχ θαζνξίδνληαη απφ ηξεηο βαζηθέο ζπληζηψζεο: ηε γελλεηηθφηεηα, ηε ζλεζηκφηεηα θαη ηε γεσγξαθηθή θηλεηηθφηεηα.(κνηδακάλεο 2001). 11

Σν 45% ησλ ζαλάησλ απηψλ ζπλέβε ζε άηνκα θάησ ησλ 70 εηψλ. Οη πιεηηφκελνη είλαη εμίζνπ άληξεο θαη γπλαίθεο. Δίλαη ηφζν θιηληθά φζν θαη εκπεηξηθά ηεθκεξησκέλν φηη νη θπξηφηεξνη παξάγνληεο θηλδχλνπ, ζηνπο νπνίνπο νθείινληαη ηα πεξηζζφηεξα ρξφληα λνζήκαηα είλαη ηξεηο ηφζν γηα ηνπο άλδξεο φζν θαη γηα ηηο γπλαίθεο. Απηνί είλαη: ε θαθή δηαηξνθή, ε έιιεηςε θπζηθήο άζθεζεο θαη ε ρξήζε θαπλνχ (Αλδξηψηε: 2008). Πην ζπγθεθξηκέλα, ζηελ απφπεηξα καο λα αλαδηαηππσζεί επαξθψο ην εχγισηην ζρήκα ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Τγείαο (ΠΗΝΑΚΑ 1) πνπ αθνξά ζηηο αηηίεο ησλ ρξφλησλ λνζεκάησλ απηέο ζα κπνξνχζαλ λα ρσξηζηνχλ ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: α. ε έλα επξχ πιαίζην, ζηηο γεληθφηεξεο, θνηλσληθέο, νηθνλνκηθέο, πνιηηηθέο, πεξηβαιινληηθέο, πνιηηηζκηθέο κεηαβνιέο φπσο έρνπλ πξνθχςεη ζε έλα παγθνζκηνπνηεκέλν πεξηβάιινλ. ε απηφ ην ζεκείν αμίδεη λα ηνληζηεί ε ζεκαζία ηεο θηψρεηαο ζαλ παξάγνληα πνπ απνδνκεί ηελ πγεία θαη θπξίσο ηελ πγεία ησλ γπλαηθψλ. Όπσο ηεθκεξηψλεηαη απφ ζηνηρεία ηνπ 2004 ηεο ΔΤΔ ν ζρεηηθφο θίλδπλνο νηθνλνκηθήο επηζθάιεηαο ήηαλ κεγαιχηεξνο γηα φιεο ηηο γπλαίθεο φισλ ησλ νκάδσλ ειηθηψλ θαη ηδηαηηέξσο κεγαιχηεξνο ζηελ νκάδα 65+ (Αλδξηψηε: 2008) θάηη πνπ ζπλερίδεη λα ηζρχεη ζχκθσλα κε ηα δεδνκέλα ηεο έθζεζεο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο ηνπ 2010 γηα ηελ ηζφηεηα αληξψλ θαη γπλαηθψλ (Δπξσπατθή Δπηηξνπή: 2009). Δπηθεληξσλφκελνη, σο πξνο ηα δεδνκέλα απηά ζηελ Διιάδα θαη επηθαηξνπνηψληαο ηα κε ζηνηρεία ηνπ 2006 ε αλάιπζε ηνπ εηζνδήκαηνο απφ κηζζσηέο ππεξεζίεο (ΔΤΔ:2006 ζε Σξηαληαθχιινπ Υ.) αλαδεηθλχεη ζρεηηθά µε ηηο θαζαξέο κεληαίεο απνδνρέο φηη δπν ζηνπο ηξεηο απαζρνινχκελνπο κε θαζεζηψο κεξηθήο απαζρφιεζεο, έρνπλ θαζαξφ κεληαίν εηζφδεκα πνπ δελ ππεξβαίλεη ηα 500 επξψ θαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο (8 ζηνπο10 εξγαδφκελνπο) είλαη γπλαίθεο. Δπίζεο, ην 2006 ην 69% ησλ αηφκσλ πνπ εξγάδνληαλ κε θαζεζηψο κεξηθήο απαζρφιεζεο ήηαλ γπλαίθεο. (Σξηαληαθχιινπ Υ.). β. πλερίδνληαο ζηε δεχηεξε θαηεγνξία αηηηψλ, απηέο εληάζζνληαη ζε έλα πην ζπγθεθξηκέλν πιαίζην, ζηνπο θνηλνύο παξάγνληεο θηλδύλνπ πνπ επηδέρνληαη ηξνπνπνίεζε θαη ζηνπο νπνίνπο έρνπκε ήδε αλαθεξζεί δειαδή ζηελ αλζπγηεηλή δηαηξνθή, ζηελ έιιεηςε ζσκαηηθήο άζθεζεο θαη ζηε ρξήζε θαπλνχ. Ζ έιιεηςε ζσκαηηθήο άζθεζεο φπσο ζα δηαθαλεί θαη παξαθάησ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ θαθή δηαηξνθή νδεγεί ζηελ επηδεκία ηεο παρπζαξθίαο. 12

χκθσλα κε ηελ Παγθφζκηα ηξαηεγηθή ηνπ ΠΟΤ (Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Τγείαο) γηα ηε δηαηξνθή, ηε ζσκαηηθή δξαζηεξηφηεηα θαη ηελ πγεία, πεξηζζφηεξν απφ 1 δηζεθαηνκκχξην ελήιηθεο, παγθνζκίσο, είλαη ππέξβαξνη θαη ηνπιάρηζηνλ 300 εθαηνκκχξηα απφ απηνχο είλαη θιηληθά παρχζαξθνη. 2. ηηο ΖΠΑ ν αξηζκφο ησλ ππέξβαξσλ παηδηψλ έρεη δηπιαζηαζηεί θαη ν αξηζκφο ησλ ππέξβαξσλ εθήβσλ έρεη ηξηπιαζηαζηεί απφ ην 1980. Σν 1995, νη αλαδπφκελεο νηθνλνκίεο ηεο αγνξάο, φπσο ε Ηλδία, είραλ ην πςειφηεξν αξηζκφ δηαβεηηθψλ (WHO: 2003) Όζνλ αθνξά ζηε ρξήζε θαπλνχ, ζχκθσλα κε ηελ έθζεζε ηνπ 2009 ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Τγείαο γηα ηελ Παγθφζκηα Δπηδεκία ηνπ Καπλίζκαηνο, απηή ζθνηψλεη 5 εθαηνκκχξηα αλζξψπνπο θάζε ρξφλν θαη επζχλεηαη γηα έλαλ ζηνπο 10 ζαλάηνπο ελειίθσλ παγθνζκίσο. Οη πεξηζζφηεξνη απφ απηνχο ηνπο ζαλάηνπο ζπκβαίλνπλ ζε ρακεινχ θαη κεζαίνπ εηζνδήκαηνο ρψξεο. Σν ράζκα κεηαμχ ηνπ ρακεινχ θαη κεζαίνπ εηζνδήκαηνο ρσξψλ θαη ησλ ρσξψλ πςεινχ εηζνδήκαηνο αλακέλεηαη λα δηεπξπλζεί αθφκε πεξηζζφηεξν ηηο επφκελεο δεθαεηίεο. Δπηπξνζζέησο, ε ρξήζε θαπλνχ επζχλεηαη γηα ηνπο κηζνχο ζαλάηνπο απφ ην ζχλνιν ησλ ρξεζηψλ. Πξφθεηηαη γηα ηνλ θχξην παξάγνληα θηλδχλνπ γηα έμη απφ ηηο νθηψ βαζηθέο αηηίεο ζαλάηνπ ζηνλ θφζκν. Αλ νη ζεκεξηλέο ηάζεηο εμαθνινπζνχλ λα πθίζηαληαη, ν θαπλφο ζα ζθνηψλεη πεξηζζφηεξα απφ 8 εθαηνκκχξηα αλζξψπνπο ζε φιν ηνλ θφζκν θάζε ρξφλν κέρξη ην έηνο 2030, κε ην 80% απηψλ ησλ πξφσξσλ ζαλάησλ λα ζπκβαίλνπλ ζε ρακεινχ θαη κεζαίνπ εηζνδήκαηνο ρψξεο (WHO: 2009). Πξνρσξψληαο ζηε γ. θαηεγνξία παξαγφλησλ θηλδχλνπ, ζπκπεξηιακβάλνληαη απηνί πνπ δελ επηδέρνληαη ηξνπνπνίεζε θαη είλαη δχν: ε ειηθία θαη ε θιεξνλνκηθφηεηα. Όζνλ αθνξά ζηνπο ελδηάκεζνπο παξάγνληεο θηλδχλνπ ελδεηθηηθά κπνξεί λα γίλεη αλαθνξά ζηνπο εμήο: ζηελ απμεκέλε αξηεξηαθή πίεζε, ζην απμεκέλν ζάθραξν αίκαηνο θαη ζηελ παρπζαξθία. Σέινο, νδεγνχκαζηε ζην ζηάδην ησλ ζεκαληηθφηεξσλ ρξφλησλ λνζεκάησλ ζηα νπνία ζπγθαηαιέγνληαη: ηα θαξδηαθά λνζήκαηα, ην έκθξαγκα, ν θαξθίλνο, ηα ρξφληα αλαπλεπζηηθά λνζήκαηα θαη ν δηαβήηεο. 2 Όζνλ αθνξά ζηα πνζνζηά παρπζαξθίαο απηά θπκαίλνληαη θάησ ηνπ 5% ζηελ Κίλα, ηελ Ηαπσλία θαη ζε νξηζκέλεο αθξηθαληθέο ρψξεο ελψ ππεξβαίλνπλ ην 75% ζηελ αζηηθή ακφα. Αιιά αθφκε θαη ζε ρψξεο κε ζρεηηθά ρακειφ επηπνιαζκφ φπσο ε Κίλα, ηα πνζνζηά αγγίδνπλ ην 20% ζε νξηζκέλεο πφιεηο ηεο ρψξαο 13

Όιεο νη παξαπάλσ επηκέξνπο θαηεγνξίεο αηηηψλ ρξφλησλ λνζεκάησλ ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο κε κηα αηηηψδε ζρέζε μεθηλψληαο απφ ηνπο πνιχπινθνπο, παληφο είδνπο παξάγνληεο ηνπ παγθνζκηνπνηεκέλνπ πεξηβάιινληνο θαη θαηαιήγνληαο ζηα απνηειέζκαηα δειαδή ζηα ρξφληα λνζήκαηα. Δίλαη ζεκαληηθφ λα δνζεί έκθαζε ζηε δηαθνξνπνηεηηθή επίδξαζε πνπ αζθνχλ ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά θάζε θχινπ ζηηο αλάγθεο ηνπ γηα ππεξεζίεο πγείαο φζν θαη ζηελ πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο απηέο, δηαθνξέο νη νπνίεο φηαλ πξνθαινχλ αληζφηεηεο σο πξνο ηηο ππεξεζίεο πγείαο θαη έρνπλ επίδξαζε ζην επίπεδν πγείαο ησλ δπν θχισλ πξέπεη λα εληνπίδνληαη θαη λα αληηκεησπίδνληαη, φπσο δηαρξνληθά επηζεκαίλεηαη απφ ηνλ Παγθφζκην Οξγαληζκφ Τγείαο.(WHO: 2001 a, b ζε Αλδξηψηε 2008) Πίλαθαο 1 Αηηίεο ηωλ ρξόληωλ λνζεκάηωλ ΤΠΟΚΡΤΠΣΟΜΔΝΟΗ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΚΟΗΝΟΗ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΚΗΝΓΤΝΟΤ ΠΟΤ ΔΠΗΓΔΥΟΝΣΑΗ ΣΡΟΠΟΠΟΗΖΖ ΔΝΓΗΑΜΔΟΗ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΚΗΝΓΤΝΟΤ ΠΑΓΚΟΜΗΟΠΟΗΖΖ ΚΑΚΖ ΓΗΑΣΡΟΦΖ ΑΤΞΖΜΔΝΖ ΑΡΣΖΡΗΑΚΖ ΠΗΔΖ ΖΜΑΝΣΗΚΟΣΔΡΑ ΥΡΟΝΗΑ ΝΟΖΜΑΣΑ ΚΑΡΓΗΑΚΑ ΝΟΖΜΑΣΑ ΑΣΤΦΗΛΗΑ ΔΛΛΔΗΦΖ ΑΤΞΖΜΔΝΟ ΑΚΥΑΡΟ ΔΜΦΡΑΓΜΑ ΧΜΑΣΗΚΖ ΑΗΜΑΣΟ ΑΚΖΖ ΓΖΡΑΝΖ ΥΡΖΖ ΚΑΠΝΟΤ ΠΑΘΟΛΟΓΗΚΔ ΣΗΜΔ ΚΑΡΚΗΝΟ ΠΛΖΘΤΜΟΤ ΛΗΠΗΓΗΧΝ ΑΗΜΑΣΟ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΠΑΥΤΑΡΚΗΑ/ΤΦΖΛΟ ΥΡΟΝΗΑ ΚΗΝΓΤΝΟΤ ΠΟΤ ΓΔΝ ΓΔΗΚΣΖ ΜΑΕΑ ΑΝΑΠΝΔΤΣΗΚΑ ΔΠΗΓΔΥΟΝΣΑΗ ΧΜΑΣΟ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΣΡΟΠΟΠΟΗΖΖ ΖΛΗΚΗΑ ΓΗΑΒΖΣΖ ΚΛΖΡΟΝΟΜΗΚΟΣΖΣΑ Πεγή: WHO 2005b 14

2.2 Κπθιάδεο- δεκνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά πιεζπζκνύ Όπσο έρνπκε ήδε πξναλαθέξεη ν Ννκφο Κπθιάδσλ είλαη ε πεξηνρή ζην επίθεληξν ηεο ζπγθεθξηκέλεο κειέηεο. Οη Κπθιάδεο είλαη ην λεζηψηηθν ζχκπιεγκα πνπ βξίζθεηαη ζην λφηην θαη κέρξη ην θεληξηθφ Αηγαίν, κεηαμχ Κξήηεο - Πεινπνλλήζνπ - Δχβνηαο θαη ησλ λνκψλ άκνπ θαη Γσδεθαλήζνπ. Σα λεζηά ησλ Κπθιάδσλ βξέρνληαη απφ ην Αηγαίν, ην Μπξηψν θαη ην Κξεηηθφ Πέιαγνο. 3 Ο Ννκφο Κπθιάδσλ έρεη έθηαζε 2.572 ηεηξαγσληθά ρηιηφκεηξα θαη πιεζπζκφ, ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ 2001, 112.615 θαηνίθνπο εθ ησλ νπνίσλ 58.237 είλαη άλδξεο θαη 54.378 είλαη γπλαίθεο,. Ζ ηάζε πνπ παξνπζηάδεηαη ζηηο Κπθιάδεο έξρεηαη ζε αληίζεζε κε απηή πνπ επηθξαηεί γηα ην ζχλνιν ηεο ρψξαο. Γειαδή, αλ θαη ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο θαίλεηαη λα ππεξηεξεί ν γπλαηθείνο πιεζπζκφο έλαληη ηνπ αλδξηθνχ (θαηά κηα πνζνζηηαία κνλάδα), ζην Ννκφ Κπθιάδσλ ην πνζνζηφ ησλ αλδξψλ ζηνλ πιεζπζκφ παξνπζηάδεη ππεξνρή ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν ησλ γπλαηθψλ.(κ. Π. ΔQUAL). Ο παξαθάησ πίλαθαο απνηππψλεη ηνλ πξαγκαηηθφ πιεζπζκφ ηνπ Ννκνχ Κπθιάδσλ θαηά θχιν θαη θαηά λεζί ηφζν ζε απφιπηα λνχκεξα φζν θαη ζε πνζνζηά ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ 2001. Φαίλεηαη ζαθψο ε αξηζκεηηθή ππεξνρή ηνπ αλδξηθνχ έλαληη ηνπ γπλαηθείνπ θχινπ. 3 ηηο Κπθιάδεο αλήθνπλ ηα παξαθάησ λεζηά, ηα νπνία θαηά ζεηξά κεγέζνπο είλαη: Νάμνο, Άλδξνο, Πάξνο, Σήλνο, Μήινο, Κέα, Ακνξγφο, Ίνο, Κχζλνο, Μχθνλνο, χξνο, Θήξα ή αληνξίλε, έξηθνο, ίθλνο, ίθηλνο, Αλάθε, Κίκσινο, Αληίπαξνο, Φνιέγαλδξνο, Μαθξφλεζνο, Ζξάθιεηα, Γπάξνο, Πνιχαηγνο, Κέξνο, Ρήλεηα, Γνλνχζα, Θεξαζία, Αληίκεινο, Γεζπνηηθφ, ρνηλνχζα, Κνπθνλήζηα, Γήινο. Δπίζεο ν λνκφο Κπθιάδσλ πεξηιακβάλεη θαη πνιπάξηζκα κηθξφηεξα λεζηά θαζψο θαη ζπζηάδεο λεζηψλ φπσο ε ζπζηάδα Αληηπάξνπ, νη λεζίδεο Μαθάξεο, ε Άλπδξνο (ή Ακνξγνπνχια), ην Αζπξνλήζη, ε Νέα Κακέλε, ε Παιαηά Κακέλε, ε Αζθαληά, ε Δζράηε, ε Υξηζηηαλή, ε Νηθνπξηά, ε Καξδηψηηζζα, ε Κηηξηαλή, ε εξηθνπνχια, ηα Αβεινλήζηα θαη ην ρηλνλήζη. Σα έμη κηθξά λεζάθηα κεηαμχ Ακνξγνχ θαη Νάμνπ, απνηεινχλ ηηο Μηθξέο Κπθιάδεο. Απηά είλαη ηα πξναλαθεξφκελα: Κνπθνλήζηα (ην πάλσ θαη θάησ Κνπθνλήζη), ε Ζξάθιεηα, ε ρνηλνχζα, ε Γνλνχζα θαη ε Κέξνο Γηνηθεηηθά δηαηξείηαη ζε νθηψ επαξρίεο :ηεο Άλδξνπ κε πξσηεχνπζα ηελ Άλδξν, ηεο Θήξαο κε πξσηεχνπζα ηε Θήξα, ηεο Κέαο κε πξσηεχνπζα ηελ Κέα, ηεο Μήινπ κε πξσηεχνπζα ηε Μήιν, ηεο Νάμνπ κε πξσηεχνπζα ηε Νάμν, ηεο Πάξνπ κε πξσηεχνπζα ηελ Πάξν, ηεο χξνπ κε πξσηεχνπζα ηελ Δξκνχπνιε θαη ηεο Σήλνπ κε πξσηεχνπζα ηελ Σήλν(http://el.wikipedia.org) 15

Πίλαθαο 2: Πξαγκαηηθόο πιεζπζκόο 2001 θαηά θύιν αλά λεζί Πεξηνρή Πιεζπζκόο Πνζνζηό % ύλνιν Άλδξεο Γπλαίθεο Άλδξεο Γπλαίθεο ύλνιν ρώξαο 10.964.020 5.427.682 5.536.338 49,5 50,5 Ν. Κπθιάδωλ 112.615 58.237 54.378 51,7 48,3 χξνο 19.782 9.677 10.105 48,9 51,1 Ακνξγφο 1.859 1.004 855 54 46 Άλδξνο 10.009 5.198 4.811 51,9 48,1 Θήξα 13.670 7.056 6.614 51,6 48,4 Ίνο 1.838 981 857 53 47 Κέα 2.417 1.292 1.125 53,5 46,5 Κχζλνο 1.608 836 772 52 48 Μήινο 4.771 2.482 2.289 52 48 Μχθνλνο 9.320 5.043 4.277 54,1 45,9 Νάμνο 18.188 9.566 8.622 52,6 47,4 Πάξνο 12.853 6.694 6.159 51,1 47,9 έξηθνο 1.414 781 633 55 45 ίθλνο 2.442 1.287 1.155 52,7 47,3 Σήλνο 8.574 4.293 4.281 50,1 49,9 Αλάθε 273 136 137 49,8 50,2 Αληίπαξνο 1.037 549 488 53 47 Γνλνχζα 163 79 84 48,5 51,5 Ζξαθιεηά 151 81 70 53,6 46,4 Κίκσινο 769 405 364 52,7 47,3 Κνπθνλήζηα 366 194 172 53 47 ίθηλνο 238 122 116 51,3 48,7 ρνηλνχζα 206 116 90 56,3 43,7 Φνιέγαλδξνο 667 365 302 54,7 45,3 Πεγή: Equal 2003 Ο λνκφο Κπθιάδσλ απνηειείηαη απφ 20 Γήκνπο θαη 11 θνηλφηεηεο. Πξσηεχνπζα ηνπ λνκνχ Κπθιάδσλ είλαη ε Δξκνχπνιε ηεο χξνπ. Σα λεζηά ηνπ Ννκνχ Κπθιάδσλ ραξαθηεξίδνληαη απφ αλνκνηνγελή πνξεία νηθνλνκηθήο, γεσγξαθηθήο θαη δεκνγξαθηθήο αλάπηπμεο κέζα ζην ρξφλν. Οη εμειίμεηο ζε απηά δηαθέξνπλ απφ λεζί ζε λεζί, γηα ην ιφγν απηφ παξαηεξείηαη ηάζε εξήκσζεο θάπνησλ λεζηψλ θαη επνκέλσο απνδπλάκσζε ηεο νηθνλνκηθήο βάζεο ελψ ζε θάπνηα άιια παξαηεξνχκε αχμεζε ηνπ πξντφληνο, ηεο απαζρφιεζεο θαη ηνπ πιεζπζκνχ. 16

Σα κηθξφηεξα λεζηά θαίλεηαη λα εκθαλίδνπλ ηάζεηο ζπξξίθλσζεο θαη εξήκσζεο απφ δεκνγξαθηθή άπνςε ζε ζχγθξηζε κε ηα κεγαιχηεξα. Ζ δεκνγξαθηθή ινηπφλ αχμεζε ζπλδέεηαη κε ηελ αληηθαηάζηαζε ησλ παξαδνζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ απφ ηνπξηζηηθέο, γη απηφ θαη ε ζπξξίθλσζε ηνπ πιεζπζκνχ παξαηεξείηαη ζηα κε ηνπξηζηηθά λεζηά. Ο θχξηνο φγθνο ηεο ζπλνιηθήο απαζρφιεζεο ζπγθεληξψλεηαη ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα, θαη ζπλεπψο ε επνρηθφηεηα ηεο απαζρφιεζεο απνηειεί έλα απφ ηα δπζκελή σο πξνο ηελ απαζρνιεζηκφηεηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ λνκνχ. Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηεο ζπλνιηθήο απαζρφιεζεο κε απμεηηθέο ηάζεηο, ζπγθεληξψλεη ν ηξηηνγελήο ηνκέαο, εμαηηίαο ηεο αλάπηπμεο ηνπ ηνπξηζκνχ, γεγνλφο πνπ πξνθάιεζε αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο ηνπ εκπνξίνπ, ησλ ηξαπεδψλ, ησλ εζηηαηνξίσλ θαη μελνδνρείσλ. ε ζχλνιν ηνκέσλ νη άλδξεο θαηέρνπλ ην πςειφηεξν κεξίδην ζηνλ δεπηεξνγελή ηνκέα ελψ νη γπλαίθεο ζηνλ ηξηηνγελή φπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ Πίλαθα 4 (EQUAL). Ο πξσηνγελήο ηνκέαο έξρεηαη δεχηεξνο ζηελ ηνκεαθή δηάξζξσζε ηεο απαζρφιεζεο ακθνηέξσλ ησλ θχισλ ελψ ν ηξηηνγελήο γηα ηνπο άλδξεο θαηαιακβάλεη αξθεηά κεγάιν κεξίδην αιιά κηθξφηεξν απφ ηνπο άιινπο δχν. Οη γπλαίθεο δελ απαζρνινχληαη παξά ειάρηζηα ζηνλ δεπηεξνγελή ηνκέα ελψ ζεκαληηθφ πνζνζηφ γπλαηθψλ λεαξήο ειηθίαο είλαη νηθνλνκηθά αλελεξγέο (ΔQUAL: 2003). Ο Ννκφο Κπθιάδσλ πεξηιακβάλεη λεζηά ηξηώλ θαηεγνξηώλ : Απηά πνπ αληηκεησπίδνπλ ζνβαξά πξνβιήκαηα αλάπηπμεο, κείωζεο πιεζπζκνύ θαη γεσγξαθηθήο απνκφλσζεο (Κνπθνλήζηα, ρνηλνχζα, Ζξαθιεηά, Κέξνο, Κίκσινο, Θεξαζηά, ίθηλνο, Φνιέγαλδξνο, Αλάθε θαη Γνλνχζα) Απηά πνπ δηαζέηνπλ εθκεηαιιεύζηκνπο πόξνπο θαη αλαπηύζζνληαη ηνπξηζηηθά (χξνο, Νάμνο, Άλδξνο, Σήλνο, Κέα, Κχζλνο, έξηθνο, ίθλνο, Μήινο, Ίνο, Ακνξγφο) θαη ηέινο Απηά κε κεγάιε αλάπηπμε ηνπξηζκνχ φρη κφλν ζε εζληθφ αιιά θαη ζε δηεζλέο επίπεδν (Μχθνλνο, αληνξίλε, Πάξνο) Ζ ειηθηαθή θαηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ ηνπ Ννκνχ Κπθιάδσλ εκθαλίδεη πςειά πνζνζηά ζηηο ειηθίεο ησλ 25 44 εηψλ κε ίζε αληηζηνηρία αλδξψλ γπλαηθψλ, κε κία πνιχ κηθξή ππεξνρή ησλ αλδξψλ έλαληη ησλ γπλαηθψλ θαη κέηξηα πνζνζηά ζηηο κηθξέο ειηθίεο (0-19) θαη ζηηο κεγάιεο ειηθίεο (55-74). Σέινο, ζχκθσλα κε ηα πνζνζηά ηνπ πιεζπζκνχ ηνπ Ννκνχ Κπθιάδσλ ην πνζνζηφ ησλ γπλαηθψλ ζηηο νκάδεο ειηθηψλ 0-4 θαη 80+ είλαη πςειφηεξν απφ ην αληίζηνηρν ησλ αλδξψλ. Γειαδή γελλνύληαη 17

πεξηζζόηεξα θνξίηζηα θαη νη γπλαίθεο ζην Ννκό Κπθιάδωλ θαίλεηαη λα είλαη καθξνβηόηεξεο. Παξά ην γεγνλφο απηφ, θαηά ηηο παξαγσγηθέο ειηθίεο ην πνζνζηφ ησλ αλδξψλ παξνπζηάδεη κία ειαθξηά ππεξνρή έλαληη απηνχ ησλ γπλαηθψλ. Μπνξνχκε λα ππνζέζνπκε φηη κεγαιχηεξν πνζνζηφ γπλαηθψλ εγθαηαιείπεη ηνλ Ννκφ Κπθιάδσλ είηε γηα νηθνγελεηαθνχο, θνηλσληθνχο ή επαγγεικαηηθνχο ιφγνπο.(δqual: 2003) Όζνλ αθνξά ζηελ αλεξγία, κεγαιχηεξε αλεξγία απφ άπνςε θχινπ θαη εθπαίδεπζεο παξαηεξείηαη ζηηο γπλαίθεο, ηνπο λένπο, ηνπο απφθνηηνπο κέζεο εθπαίδεπζεο θαη ζηνπο πηπρηνχρνπο αλσηέξσλ ηερληθψλ θαη επαγγεικαηηθψλ ζρνιψλ, ελψ νη πηπρηνχρνη αλσηάησλ ζρνιψλ παξνπζηάδνπλ πνζνζηά αλεξγίαο κηθξφηεξα ηνπ κέζνπ φξνπ. Πίλαθαο 3:Πνζνζηηαία ζπκκεηνρή ζην εξγαηηθό δπλακηθό αλά θύιν, 2001 Οκάδεο Οηθνλνκηθώο ελεξγνί χλνιν Απαζρ/λνη Άλεξγνη Οηθνλνκηθώο κε ελεξγνί Ακθνηέξσλ ησλ θχισλ 100 100 100 100 Άλδξεο 67,91 69,76 51,30 37,84 Γπλαίθεο 32,08 30,24 48,70 62,16 Πεγή:Equal 2003 Απφ γεσγξαθηθή άπνςε κεγαιχηεξν πνζνζηφ αλεξγίαο παξαηεξείηαη ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο επεηδή ζηηο αγξνηηθέο πεξηνρέο θαηαγξάθεηαη ε ππναπαζρφιεζε ζαλ θαλνληθή απαζρφιεζε. Σέινο, παξνπζηάδεηαη έληνλν ην θαηλφκελν ηεο επνρηαθήο αλεξγίαο, ε νπνία είλαη απνηέιεζκα ηνπ απμεκέλνπ πνζνζηνχ απαζρφιεζεο ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα θαη εηδηθφηεξα ζηνλ ηνπξηζκφ. Έηζη εκθαλίδεηαη ην θαηλφκελν κεηά ηε ιήμε ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ λα παξαηεξείηαη θαηαθφξπθε αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ εγγεγξακκέλσλ ζηνπο θαηαιφγνπο αλέξγσλ ηνπ Ο.Α.Δ.Γ. Όζνλ αθνξά ζην επίπεδν ηεο εθπαίδεπζεο, ηα πνζνζηά ζπκκεηνρήο ηνπ πιεζπζκνχ ζηνπο θαηφρνπο δηδαθηνξηθνχ, κάζηεξ, απνθνίηνπο Αλσηάησλ ρνιψλ θαη ΣΔΗ ζην Ννκφ Κπθιάδσλ είλαη ρακειφηεξα ζε ζρέζε κε ηα αληίζηνηρα πνζνζηά ηνπ πιεζπζκνχ ζηελ Πεξηθέξεηα Ννηίνπ Αηγαίνπ αιιά θαη ζην ζχλνιν ηεο Υψξαο. Αληίζεηα, πςειφηεξα πνζνζηά ζπγθεληξψλνληαη ζηνπο πηπρηνχρνπο ΣΔ, ζηνπο απφθνηηνπο Γεκνηηθνχ θαη ζε εθείλνπο πνπ εγθαηέιεηςαλ ην Γεκνηηθφ αιιά γλσξίδνπλ γξαθή θαη αλάγλσζε. 18

Σν εθπαηδεπηηθφ επίπεδν ησλ αλδξψλ θαη ησλ γπλαηθψλ θπκαίλεηαη πεξίπνπ ζηα ίδηα επίπεδα κε κία κηθξή ππεξνρή ησλ αλδξψλ. Ζ πιεηνςεθία θαη ησλ δχν θχισλ είλαη απφθνηηνη κέζεο εθπαίδεπζεο ή απφθνηηνη Γεκνηηθνχ. Οη γπλαίθεο θαίλεηαη λα ζπγθεληξψλνπλ πςειφηεξα πνζνζηά ζε ζρέζε κε ηνπο άλδξεο ζηηο νκάδεο απνθνίησλ κέζεο εθπαίδεπζεο, απνθνίησλ Γεκνηηθνχ, εθείλσλ πνπ εγθαηέιεηςαλ ην Γεκνηηθφ αιιά γλσξίδνπλ γξαθή θαη αλάγλσζε θαη εθείλσλ πνπ δελ γλσξίδνπλ γξαθή θαη αλάγλσζε. Οη άλδξεο ζπγθεληξψλνπλ πςειφηεξα πνζνζηά ζηηο νκάδεο πηπρηνχρσλ ΣΔΛ, ΣΔ θαη απνθνίησλ 3ηάμηνπ Γπκλαζίνπ (ΔQUAL). 19

Πίλαθαο 4: ΑΠΑΥΟΛΟΤΜΔΝΟΗ ΑΝΑ ΟΜΑΓΑ ΚΛΑΓΩΝ ΟΙΚ. ΓΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ ΑΠΑΥΟΛΟΤΜΔΝΟΙ ΑΝΑ ΟΜΑΓΑ ΚΛΑΓΩΝ ΟΙΚ. ΓΡΑΣΗΡΙΟΣΗΣΑ 2.2.1.1.1.1 Α Ν Γ Ρ% Δ 2.2.1.1.1.2 Γ Τ Ν Α Ι % Κ Δ Α. Γεωργία, κηηνοηροθία, θήρα, δαζοκομία 2.493 9,00 1.646 13,70 Β. Αλιεία 592 2,10 251 2,10 Γ. Ορστεία, λαηομεία 504 1,80 33 0,30 Γ. Μεηαποιηηικές βιομητανίες 2.321 8,30 357 3,00 Δ. Παροτή ηλεκηρικού ρεύμαηος, θσζικού αερίοσ, νερού 577 2,10 50 0,40 Ε. Δκπφξην, επηζθεπέο 3.164 11,40 2.162 17,90 Ζ. Ξελνδνρεία, εζηηαηφξηα 2.633 9,50 2.160 17.90 Θ. Μεηαθνξέο, απνζήθεπζε, επηθνηλσλίεο 2.295 8,30 403 3,30 Η. Δλδηάκεζνη ρξεκαηνπηζησηηθνί νξγαληζκνί 295 1,10 308 2,60 Κ. Γηαρείξηζε αθίλεηεο πεξηνπζίαο, εθκηζζψζεηο 749 2,70 786 6,50 Λ. Γημόζια διοίκηζη και άμσνα, σποτρεωηική κοινωνική αζθάλιζη 1.568 5,60 742 6,20 Μ. Δθπαίδεπζε 718 2,60 1.159 9,60 Ν. Τγεία θαη θνηλσληθή κέξηκλα 319 1,10 512 4,20 Ξ. Γξαζηεξηφηεηεο παξνρήο ππεξεζηψλ 849 3,10 446 3,70 Ο. Ιδιωηικά νοικοκσριά ποσ απαζτολούν οικιακό προζωπικό 53 0,20 352 2,90 Π. Δηεξφδηθνη νξγαληζκνί θαη φξγαλα 5 0 1 0 Σ. Καηαζθεπέο 7.276 26,20 82 0,70 Υ. Γε δήισζαλ θιάδν νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο 1.388 5,00 599 5,00 Πεγή: Equal 2003 20

3 Σξίηε Δλόηεηα 3.1 Δπηδεκηνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά Οη δείθηεο πνπ παξαδνζηαθά ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα αλαδείμνπλ ην πξνζδφθηκν επηβίσζεο είλαη νη δείθηεο ζλεζηκφηεηαο θαη λνζεξφηεηαο. χγρξνλα, φκσο, αλαπηχρζεθαλ θαη άιινη δείθηεο κε πιενλέθηεκα έλαληη ησλ παξαδνζηαθψλ λα δίλνπλ κηα εθηίκεζε γηα ην επίπεδν πγείαο ελφο ιανχ φρη κε αξλεηηθφ ηξφπν, φπσο γηλφηαλ κέρξη πξφζθαηα (κέρξη ην 2000) αιιά κε ζεηηθφ ηξφπν. Σέηνηνη δείθηεο είλαη ην πγηέο πξνζδφθηκν επηβίσζεο θαη ν δείθηεο αλζξψπηλεο αλάπηπμεο. Ο ηειεπηαίνο κε ζεκεία αλαθνξάο ην πγηέο πξνζδφθηκν επηβίσζεο, ην ΑΔΠ αλά θάηνηθν θαη ηηο δαπάλεο γηα πγεία θαη εθπαίδεπζε δείρλεη ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε κηαο ρψξαο ζε φξνπο πιεζπζκνχ θαη ζπκβάιιεη ζηελ θαηάηαμή ησλ ρσξψλ ζε αλεπηπγκέλεο, αλαπηπζζφκελεο θαη ππναλάπηπθηεο ρψξεο. Σα ρξφληα λνζήκαηα θαη ζηελ πεξίπησζε ηεο Διιάδαο απνηεινχλ ηελ θπξηφηεξε αηηία ζαλάηνπ, θάηη πνπ επζπγξακκίδεηαη κε ην επηδεκηνινγηθφ πξνθίι ησλ αλεπηπγκέλσλ ρσξψλ (Αλδξηψηε : 2008). Πξνρσξψληαο ηελ αλάιπζή καο, ζα επηθεληξσζνχκε ζην επηδεκηνινγηθφ πξνθίι ησλ γπλαηθψλ αξρηθά ζε φιε ηελ Διιάδα θαη ζηε ζπλέρεηα ζα ζπγθεθξηκελνπνηήζνπκε ηελ αλάιπζε ζην Ννκφ Κπθιάδσλ. Ξεθηλψληαο απφ ηα ζηνηρεία γηα ηνλ πιεζπζκφ ηεο ρψξαο ζχκθσλα κε ηελ ηειεπηαία απνγξαθή πνπ δηελεξγήζεθε απφ ηελ Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία ην 2001 πιεζπζκφο ηεο ρψξαο αλεξρφηαλ ζηνπο 10.939.605 θαηνίθνπο. Σν 2005 ν πιεζπζκφο αλήιζε ζηνπο 11.082.751, ζχκθσλα κε πεγέο ηεο Δζληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο. Γηαπηζηψλεηαη φηη νη γπλαίθεο ππεξηεξνχλ ζε ζρέζε κε ηνπο άλδξεο σο πνζνζηφ ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο θαζφηη γηα ην έηνο 2005 νη γπλαίθεο απνηεινχλ ην 50,5% ηνπ ζπλφινπ έλαληη 49,5% πνπ θαιχπηνπλ νη άλδξεο(δ..τ.δ). Ζ ηάζε απηή φπσο πξναλαθέξζεθε είλαη αληίζηξνθε γηα ην Ννκφ Κπθιάδσλ θαζφηη νη άληξεο ππεξηεξνχλ αξηζκεηηθά ησλ γπλαηθψλ, ζχκθσλα κε ηελ ηειεπηαία απνγξαθή ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Δζληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, αλαδεηψληαο ην επηδεκηνινγηθφ πξνθίι ησλ γπλαηθψλ ζηελ Διιάδα ε ρξήζε ηνπ δείθηε ηνπ πξνζδφθηκνπ επηβίσζεο ηνπο δίλεη κηα έλδεημε 21

πνζνηηθήο δηάζηαζεο θαη αθνξά ζηελ αλακελφκελε δηάξθεηα δσήο ηνπ αηφκνπ θαη δελ ζπγθεθξηκελνπνηεί αλ γηα φιε ηε δηάξθεηα πνπ ζα δήζεη ε γπλαίθα ζα είλαη πγηήο. Ζ Διιάδα, ην 2004, σο πξνο απηφ ηνλ δείθηε, μεπεξλά ην αληίζηνηρν κέζν φξν ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ησλ 27 ελψ ππνιείπεηαη ηνπ αληίζηνηρνπ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ησλ 15 ηνλ νπνίν κέρξη ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 μεπεξλνχζε. Σν γεγνλφο απηφ, ηνπ δηαρξνληθά, κεηά ην 1987 δειαδή, ρακειφηεξνπ κέζνπ φξνπ πξνζδφθηκνπ επηβίσζεο ησλ γπλαηθψλ ηεο Διιάδαο ζε ζρέζε κε ηνλ αληίζηνηρν επξσπατθφ (ησλ 15) νθείιεηαη ή ζηελ ηαρχηεξε αχμεζε ησλ δεηθηψλ ζλεζηκφηεηαο ηεο ρψξαο καο ή ζηελ ηαρχηεξε βειηίσζε ησλ αληίζηνηρσλ δεηθηψλ ζηα άιια θξάηε κέιε. Ζ ίδηα ηάζε ζπλερίδεηαη δηαρξνληθά απφ ην 2004 σο ην 2008 φπσο θαίλεηαη απφ ηνλ παξαθάησ πίλαθα. Ο αληίζηνηρνο δείθηεο, ηνπ πξνζδφθηκνπ επηβίσζεο θαηά ηε γέλλεζε δελ ήηαλ εθηθηφ λα ππνινγηζζεί γηα ηηο γπλαίθεο ηνπ Ννκνχ Κπθιάδσλ. Ζ ρξεζηκφηεηά ηνπ ζηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ γηα ην επίπεδν πγείαο ηνπ γπλαηθείνπ πιεζπζκνχ είλαη αλακθίβνια ζεκαληηθή. Παξφια απηά, δελ κπνξεί λα ακθηζβεηεζεί ε αληίζηνηρε ρξεζηκφηεηα ησλ δεηθηψλ ζλεζηκφηεηαο ηνπο νπνίνπο ρξεζηκνπνηνχκε ζηελ αλάιπζή καο. Πίλαθαο 5:Πξνζδόθηκν επηβίωζεο θαηά ηε γέλλεζε ηνπ γπλαηθείνπ πιεζπζκνύ ζηελ Διιάδα ΠΡΟΓΟΚΗΜΟ ΔΠΗΒΗΧΖ ΚΑΣΑ ΣΖ ΓΔΝΝΖΖ ΣΟΤ ΓΤΝΑΗΚΔΗΟΤ ΠΛΖΘΤΜΟΤ (ζε έηε) 2004 2005 2006 2007 2008 ΔΛΛΑΓΑ 81.46 81.76 82.14 81.97 82.49 EU λέα κέιε * 77.94 78.04 78.42 78.66 78.85 EU 81.58 81.71 82.09 82.24 82.3 EU κέιε πξηλ ηνλ Μάην ηνπ 2004 82.56 82.69 83.07 83.19 - πεγή: World Health Organization (2010) Regional Office for Europe, Δπεμεξγαζία: ηδία δηακφξθσζε 22

4 Σέηαξηε Δλόηεηα Θλεζηκόηεηα από επηιεγκέλα λνζήκαηα 4.1 Βξεθηθή ζλεζηκόηεηα θαη λενγληθή ζλεζηκόηεηα ζηελ Διιάδα θαη ζηελ πεξηνρή ηωλ Κπθιάδωλ. Πξηλ μεθηλήζνπκε ηελ πεξηγξαθή, κέζσ δεηθηψλ, ηεο βξεθηθήο θαη λενγληθήο ζλεζηκφηεηαο ζην Ννκφ Κπθιάδσλ ζα πξνεγεζεί ε απνηχπσζε κίαο δηάζηαζεο ηεο θπζηθήο θίλεζεο ηνπ πιεζπζκνχ ζην ζπγθεθξηκέλν Ννκφ, απηή ησλ γελλήζεσλ. Ο παξαθάησ πίλαθαο απνηππψλεη ηηο γελλήζεηο αλά θχιν, γηα ηα έηε απφ 2004 σο 2007, ζην Ννκφ Κπθιάδσλ. Πίλαθαο 6:Γελλήζεηο αλά θύιν γηα ην Νόκν Κπθιάδωλ από 2004-2007 Γελλήζεηο 2004 2005 2006 2007 Άξξελεο 553 568 610 624 Θήιεηο 577 553 531 625 πλνιηθά 1130 1121 1141 1249 Πεγή: Δ..Τ.Δ. 6-2010 - Δπεμεξγαζία: Ηδία δηακφξθσζε Παξαηεξείηαη αχμεζε ζηηο γελλήζεηο αξξέλσλ απφ ην 2004 σο ην 2007, ελψ γηα ηηο γελλήζεηο ζειέσλ απφ ην 2004 σο ην 2006 παξαηεξείηαη κείσζε. Σν 2007 νη γελλήζεηο ησλ ζειέσλ απμάλνληαη θαη είλαη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο γελλήζεηο αξξέλσλ γηα ην ίδην έηνο. Σν πςειφηεξν ζεκείν γελλήζεσλ παξνπζηάδεηαη ην 2007 γηα ηηο ζήιεηο. Δπίζεο, παξαηεξείηαη φηη γηα ηα έηε 2004 σο 2007 ζηνλ Ννκφ Κπθιάδσλ νη γελλήζεηο μεπεξλνχλ ηνπο ζαλάηνπο. Παξαηεξείηαη δειαδή ζεηηθφ ηζνδχγην ησλ γελλήζεσλ έλαληη ησλ ζαλάησλ. 23

Πίλαθαο 7: Θάλαηνη (ζπλνιηθά) γηα ην Νόκν Κπθιάδωλ από 2004-2007 Θάλαηνη 2004 2005 2006 2007 πλνιηθά 1043 1068 1049 1062 Πεγή: Δ..Τ.Δ. 5-2010 - Δπεμεξγαζία: Ηδία δηακφξθσζε Όζνλ αθνξά ζηελ Διιάδα ε βξεθηθή ζλεζηκφηεηα ζεκεηψλεη θαζνδηθή πνξεία. Παξφια απηά ζπλερίδεη λα είλαη ιίγν ςειφηεξε ηνπ επξσπατθνχ κέζνπ φξνπ. Σα ίδηα ζπκπεξάζκαηα ηζρχνπλ θαη γηα ηελ λενγληθή ζλεζηκφηεηα ε νπνία βέβαηα ζε κεγάιν ηεο κέξνο έρεη ζαλ αηηία ηελ πξνσξφηεηα θαη ηηο ζπγγελείο αλσκαιίεο θαη ε νπνία ηα ηειεπηαία ρξφληα αληηκεησπίδεηαη ιφγσ ησλ εμειίμεσλ ζε ζηελ εθαξκνγή πξνγλσζηηθνχ ειέγρνπ θαη ζηνλ αζθαιέζηεξν ηνθεηφ(αλδξηψηε:2009). Αλ θαη παιηφηεξα νη ζάλαηνη ησλ αξξέλσλ ήηαλ πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο αληίζηνηρνπο ησλ ζειέσλ, ε δηαθνξά απηή δελ πθίζηαηαη πιένλ ιφγσ ηεο πην έγθαηξεο θαη έγθπξεο αληηκεηψπηζεο-απφ ηηο πην εμειηγκέλεο θαη άξηηα επαλδξσκέλεο κνλάδεο λνζειείαο ησλ λενγλψλ- θαη γηα ηα δπν θχια. Όζνλ αθνξά ζηελ πεξίπησζε ησλ Κπθιάδσλ, σο πξνο ηελ πεξηγελλεηηθή ζλεζηκφηεηα ησλ ζειέσλ, κε ηε βνήζεηα ησλ ζηνηρείσλ (Δ..Τ.Δ. 2: 2010)πνπ καο δφζεθαλ απφ ηελ Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία νδεγνχκαζηε ζηα εμήο ζπκπεξάζκαηα. Ο δείθηεο πεξηγελλεηηθήο ζλεζηκφηεηαο (Perinatal Mortality rate) πξνθχπηεη σο εμήο γηα θάζε έηνο: έρεη σο αξηζκεηή ηηο γελλήζεηο λεθξψλ θαη ηνπο ζαλάηνπο λενγλψλ ειηθίαο 0-6 εκεξψλ θαη σο παξαλνκαζηή ηηο γελλήζεηο δψλησλ θαη λεθξψλ επί ηελ ζηαζεξά 1000 (Αλδξηψηε Γ. θαη Μπνπξζαλίδεο Υ.: 2009). ε απφιπηνπο αξηζκνχο 2 λενγλά γελλήζεθαλ λεθξά ην έηνο 2004 ζηηο Κπθιάδεο εθ ησλ νπνίσλ έλα είλαη ζειπθνχ θχινπ ελψ 5 λενγλά γελλήζεθαλ λεθξά ην έηνο 2006 εθ ησλ νπνίσλ δπν είλαη ζειπθνχ θχινπ. 24

Πίλαθαο 8:ΓΔΗΚΣΖ ΠΔΡΗΓΔΝΝΖΣΗΚΖ ΚΑΗ ΝΔΟΓΝΗΚΖ ΘΝΖΗΜΟΣΖΣΑ ΓΔΗΚΣΖ ΠΔΡΗΓΔΝΝΖΣΗΚΖ ΘΝΖΗΜΟΣΖΣΑ 2004 2005 2006 2007 2008 ΚΤΚΛΑΓΔ 1,76 5,32 4,36 - - ΓΔΗΚΣΖ ΝΔΟΓΝΗΚΖ ΘΝΖΗΜΟΣΖΣΑ 2004 2005 2006 2007 2008 ΚΤΚΛΑΓΔ 0 2,68 0 - - ΔΛΛΑΓΑ 2,62 2,64 2,49 2,25 1,79 Πεγέο :WHO(2009A),Τγεηνλνκηθφο Υάξηεο 2010 - Δπεμεξγαζία: Ηδία δηακφξθσζε Σν 2005 παξαηεξείηαη αχμεζε ηνπ ζπλνιηθνχ δείθηε πεξηγελλεηηθήο ζλεζηκφηεηαο γηα ηηο Κπθιάδεο θάηη πνπ απνδίδεηαη ζην φηη νη γελλήζεηο λεθξψλ ζεκεηψζεθαλ ζε εκηαζηηθέο θαη αγξνηηθέο πεξηνρέο φπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα θαη πνπ ε ζεσξία ην ζπγθαηαιέγεη αλάκεζα ζηνπο παξάγνληεο πνπ επλννχλ, γεληθά, ηελ αχμεζε ηεο βξεθηθήο ζλεζηκφηεηαο (Αλδξηψηε: 2009) θαη κπνξεί λα ζπλδέεηαη κε ηε κεησκέλε πξνγελλεηηθή θξνληίδα, ηε δηαηξνθή ηεο κεηέξαο θαη ηε θξνληίδα ηνπ ίδηνπ ηνπ βξέθνπο (Γηα ην έηνο 2005 ζεκεηψλεηαη έλαο ζάλαηνο βξέθνπο κίαο εκέξαο ζειπθνχ θχινπ). Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη γηα ην έηνο 2006 ελψ ην 2004 νη γελλήζεηο λεθξψλ λενγλψλ είλαη ζπλνιηθά 2, ιηγφηεξεο απφ ηα έηε 2005,2006,2007 θαη έρνπλ γίλεη ζε αζηηθέο πεξηνρέο (ΔΤΔ 4). Όζνλ αθνξά ζηε ζχγθξηζε ηνπ δείθηε πεξηγελλεηηθήο ζλεζηκφηεηαο θαηά θχιν γηα ην Ννκφ Κπθιάδσλ, απηφο είλαη απμεκέλνο γηα ηνπο άξξελεο ζηα έηε 2004 θαη 2006 ελψ πξνβάδηζκα σο πξνο ηνλ ίδην δείθηε έρνπλ νη ζήιεηο γηα έηε 2005 θαη 2007. Πίλαθαο 9: Γελλεζέληα λεθξά, Θάλαηνη βξεθώλ από 0-6 εκεξώλ. Γείθηεο Πεξηγελλεηηθήο ζλεζηκόηεηαο αλά θύιν γηα ηα έηε 2004-2007 γηα ην Ννκό Κπθιάδωλ. Γείθηεο Γείθηεο Γελλεζέληα Πεξηγγελεηηθεο Πεξηγγελεηηθεο Θειέωλ Αξξέλωλ Νεθξά Θλεζηκόηεηαο Θλεζηκόηεηαο Θειέωλ Αξξέλωλ 2004 1 1,73 1 1,80 2005 4 8,96 1 1,75 2006 2 3,75 3 4,89 2007 4 7,94 0 0 ΤΝΟΛΟ 11 5 Πεγή: ΔΤΔ 4, 2010 Δπεμεξγαζία: Ηδία δηακφξθσζε 25

Πίλαθαο 10: Γελλήζεηο λεθξώλ ζηηο Κπθιάδεο ην έηνο 2005 θαηά ηόπν κόληκεο θαηνηθίαο ηεο κεηέξαο, θύιν ηνπ θαη λνκηκόηεηα λεθξνγέλλεηνπ Ννκόο Αξξέλωλ Θειέωλ Κπθιάδωλ χλνιν Νφκηκν Δμψγ χλνιν Νφκηκν Δμψγ ακν ακν 1 1 4 4 Αζηηθέο 1 1 Πεξηνρέο Ζκ/Κεο Πεξηνρέο Αγξνηηθέο 1 1 3 3 Πεξηνρέο Πεγή: ΔΤΔ 4, 2010 - Δπεμεξγαζία: Ηδία δηακφξθσζε Όζνλ αθνξά ζηνλ δείθηε ηεο βξεθηθήο ζλεζηκφηεηαο απηφο πξνθχπηεη σο εμήο: είλαη ν αξηζκφο ησλ ζαλάησλ ησλ βξεθψλ ε ειηθία ησλ νπνίσλ μεθηλά απφ 0 εκέξεο θαη θηάλεη κέρξη 365 δειαδή είλαη θάησ ηνπ ελφο έηνπο πξνο ηνλ αξηζκφ ησλ γελλεζέλησλ δψλησλ επί ηελ ζηαζεξά 1000. Ο λνκφο Κπθιάδσλ καδί κε ηνλ λνκφ Γσδεθαλήζσλ είλαη νη λνκνί κε ηα κηθξφηεξα πνζνζηά βξεθηθήο ζλεζηκφηεηαο γηα ην έηνο 2006, ζπγθαηαιέγεηαη ζηνπο 3 πξψηνπο- κε ηε κηθξφηεξε ζλεζηκφηεηα- ην έηνο 2005 (είλαη ηξίηνο) ελψ ην 2004 είλαη ν δεχηεξνο λνκφο κε ηε κηθξφηεξε ζλεζηκφηεηα κεηά ηα Γξεβελά (Τγεηνλνκηθφο Υάξηεο : 2010). πκπεξαζκαηηθά, από ην 2004 έωο ην 2006 είλαη δηαρξνληθά ζηνπο λνκνύο κε ηα κηθξόηεξα πνζνζηά βξεθηθήο ζλεζηκόηεηαο (Τγεηνλνκηθφο Υάξηεο 2010). Πίλαθαο 11: Βξεθηθή Θλεζηκόηεηα αλά θύιν2004-2007 ΒΡΔΦΙΚΗ ΘΝΗΙΜΟΣΗΣΑ ΑΝΑ ΦΤΛΟ ΓΔΙΚΣΗ ΒΡΔΦΙΚΗ ΘΝΗΙΜΟΣΗΣΑ Ν. ΚΤΚΛΑΓΩΝ 2004 2005 2006 2007 ΘΗΛΔΩΝ 1,73 5,42 3,76 3,2 Ν. ΚΤΚΛΑΓΩΝ 2004 2005 2006 2007 ΑΡΡΔΝΩΝ 0 1,76 0 1,60 ΔΛΛΑΓΑ (ΤΝΟΛΟ) 4,06 3,80 3,69 3,55 Πεγή: Δ..Τ.Δ. 5-2010, Health for all Database,2010 - Δπεμεξγαζία: Ηδία δηακφξθσζε 26

ΒΡ.ΘΝΗΙΜΟΣΗΣΑ Όπσο θαίλεηαη απφ ηνλ παξαπάλσ πίλαθα, γηα ηηο Κπθιάδεο, ν δείθηεο βξεθηθήο ζλεζηκφηεηαο είλαη απμεκέλνο ζηηο ζήιεηο. Απφ ην 2004 ζην 2005 ζρεδφλ δηπιαζηάδεηαη ελψ κεηψλεηαη ζηα επφκελα έηε (2006 θαη 2007). Καζφηη ν δείθηεο ηεο βξεθηθήο ζλεζηκφηεηαο ζπλαπνηειεί κε ηνλ δείθηε κεηξηθήο ζλεζηκφηεηαο έλα κέηξν αμηνιφγεζεο ηνπ θνηλσληθννηθνλνκηθνχ επηπέδνπ πνπ επηθξαηεί ζε κηα ρψξα ζε ζπλδπαζκφ κε ην επίπεδν ησλ ππεξεζηψλ πγείαο (Αλδξηψηε : 2009) ε αχμνπζα πνξεία ηνπ αληίζηνηρνπ δείθηε γηα ηα θνξίηζηα ζηνλ Ννκφ Κπθιάδσλ θαη ε παγίσζε ηνπ, θαηά ην έηνο 2007 ζε ηηκή αλψηεξε απηήο ηνπ 2004 ππνδειψλεη ην ρακειφ επίπεδν ηφζν ησλ πξσηνβάζκησλ ππεξεζηψλ πγείαο πνπ θπξηαξρνχλ ζην Ννκφ Κπθιάδσλ, ηεο λνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο. Όπσο πξνείπακε, νη αγξνηηθέο πεξηνρέο είλαη απηέο πνπ πιήηηνληαη θπξίσο. Παξφια απηά, ζπλνιηθά ν δείθηεο ηεο βξεθηθήο ζλεζηκφηεηαο γηα ηνλ Ννκφ Κπθιάδσλ είλαη κηθξφηεξνο ζπγθξηηηθά κε ηνπο ππφινηπνπο λνκνχο ηεο ρψξαο (Τγεηνλνκηθφο Υάξηεο 2010). (I) Γξάθεκα :Γείθηεο βξεθηθήο ζλεζηκόηεηαο γηα λνκό Κπθιάδωλ ΓΔΙΚΣΗ ΒΡΔΦΙΚΗ ΘΝΗΙΜΟΣΗΣΑ ΓΙΑ ΝΟΜΟ ΚΤΚΛΑΓΩΝ 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2004 2005 2006 2007 ΔΣΗ ΑΡΡΔΝΩΝ ΘΗΛΔΩΝ Πεγή: Δ..Τ.Δ. 5-2010 - Δπεμεξγαζία: Ηδία δηακφξθσζε 4.2 πλνιηθή ζλεζηκόηεηα ηελ Διιάδα ε θπξηφηεξε αηηία ζαλάηνπ (84% ησλ ζαλάησλ) ηφζν γηα ηνλ γπλαηθείν φζν θαη ηνλ αλδξηθφ πιεζπζκφ είλαη φπσο θαη ζηηο ππφινηπεο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο-φπσο έρεη πξναλαθεξζεί- ηα ρξφληα λνζήκαηα κε πξψην ηα 27

θαξδηαγγεηαθά λνζήκαηα (45%), δεχηεξν κε πνζνζηφ 25% ηα θαθνήζε λενπιάζκαηα, ελψ 6% ζπγθεληξψλνπλ ηα αηπρήκαηα. Ζ αληηκεηψπηζε ηεο θαηάζηαζεο απαηηεί κηα πνιχπιεπξε θηλεηνπνίεζε, ηφζν ζην επίπεδν ηεο πξφιεςεο θαη αγσγήο πγείαο φζν θαη ζηελ δηάγλσζε θαη ζεξαπεία κέζα ζε έλα πεξηβάιινλ φισλ ησλ ηνκέσλ ηεο νηθνλνκίαο (γεσξγία, βηνκεραλία, κεηαθνξέο) πνπ βειηηψλνληαη κε ζηφρν ηελ πξνζηαζία θαη ηελ πξναγσγή ηνπ επηπέδνπ πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ.( Αλδξηψηε: 2008) εκαίλνληα ξφιν ζε απηή ηελ πξνζπάζεηα θαηέρεη ε αγσγή θαη πξναγσγή ηεο πγείαο θαη ε πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε ε νπνία δελ πινπνηεί ηνλ ξφιν πνπ ζεσξεηηθά, εθ ηνπ λφκνπ ηεο έρεη αλαηεζεί. Ο ξφινο ηεο είλαη αθφκε πην ζεκαληηθφο γηα ηνλ Ννκφ ησλ Κπθιάδσλ θαζφηη ζε απηφλ πθίζηαληαη θπξίσο κνλάδεο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο ελψ κφλν δπν είλαη ηα Γεληθά Ννζνθνκεία, ην Γεληθφ Ννζνθνκείν Νάμνπ θαη ην Γεληθφ Ννζνθνκείν χξνπ πνπ αλήθνπλ θαη ηα δπν ζηελ 2ε ΤΠΔ Πεηξαηψο θαη Αηγαίνπ. Σν Γεληθφ Ννζνθνκείν Νάμνπ είλαη ζπλνιηθήο δχλακεο 22 θιηλψλ κε παζνινγηθφ θαη ρεηξνπξγηθφ ηνκέα νη νπνίνη κνηξάδνληαη εμίζνπ ηηο θιίλεο ελψ ην Γεληθφ Ννζνθνκείν χξνπ είλαη ζπλνιηθήο δχλακεο 110 θιηλψλ. Όζνλ αθνξά ζηελ πιεηνςεθία ησλ κνλάδσλ παξαγσγήο θαη δηαλνκήο πγείαο, απηέο είλαη εμσλνζνθνκεηαθέο θαη ζπκπίπηνπλ κε ηα θέληξα πγείαο θαη ηα πεξηθεξεηαθά Ηαηξεία 4. Σν 1983 δεκηνπξγήζεθαλ ηα πξψηα νξγαλσκέλα Κέληξα Τγείαο ζηελ Διιάδα κε πξσηαξρηθνχο ζθνπνχο ηελ ηαηξνθνηλσληθή θαη επηδεκηνινγηθή έξεπλα, ηελ παξνρή ππεξεζηψλ ζρνιηθήο πγηεηλήο, ηελ ελεκέξσζε θαη δηαθψηηζε ηνπ πιεζπζκνχ ζε ζέκαηα νηθνγελεηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ, ηελ εθπαίδεπζε ησλ γηαηξψλ θαη ηνπ ινηπνχ 4 Απηά είλαη ην θέληξν Τγείαο Πάξνπ, χξνπ, ε Κηλεηή Μνλάδα Φπρηθήο Τγείαο Β.Α Κπθιάδσλ ζηελ Πάξν, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Ζξαθιείαο, Δκπνξείνπ, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Κνπθνλεζίσλ, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Κνξζίνπ (Άλδξνο), ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Όξκνπ Αηγεηάιεο(Ακνξγφο), ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Αγθαηξίαο (Πάξνο), ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν εξίθνπ, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Μαξπήζζαο(Πάξνο), ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν ηθχλνπ, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Φνιεγάλδξνπ, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Κχζλνπ, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Αδάκαληα Μήινπ, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Γνλνχζαο, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν ίθλνπ(απνιισλία),ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Γξπνπίδαο( Κχζλνπ), ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Ζξάθιεηαο, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Θεξαζηάο, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Νάνπζαο Πάξνπ, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Μεζζαξηάο, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Κνπθνλεζίσλ θαη ην Κέληξν Τγείαο Θήξαο, ην Κέληξν Τγείαο ηελήο(σήλνο), ην Κέληξν Τγείαο Ηζηεξληψλ(Σήλνο) θαη ην Κέληξν Τγείαο Σήλνπ. Όζνλ αθνξά ζηε Νάμν, πνπ είλαη ην κεγαιχηεξν λεζί- ζε έθηαζε-ησλ Κπθιάδσλ ηελ πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε έρνπλ επσκηζηεί λα παξέρνπλ ην Κέληξν Τγείαο Νάμνπ, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Άγηνπ Αξζέληνπ, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Φηινηίνπ, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Απεξάζνπ Γξπκαιίαο, ην Πεξηθεξεηαθφ Ηαηξείν Κνξψλνπ Γξπκαιίαο 28

πξνζσπηθνχ πγείαο, ηελ παξνρή ππεξεζηψλ θνηλσληθήο θξνληίδαο θαη ηελ παξνρή θαξκάθσλ ζε δηθαηνχρνπο, αλ δελ ιεηηνπξγεί θαξκαθείν ζηελ πεξηνρή. Τπήξμε φκσο κηα αλαθνινπζία κεηαμχ λνκνζεηηθψλ ξπζκίζεσλ θαη ηεο πξαθηηθήο εθαξκνγήο ηνπο κε απνηέιεζκα ηα θέληξα πγείαο λα κελ είλαη επαξθψο εμνπιηζκέλα θαη ζηειερσκέλα (Πξεδεξάθνο: 2009). Αθνινπζεί έλαο πίλαθαο πνπ δίλεη κηα εηθφλα γηα ην ηαηξηθφ πξνζσπηθφ ζηα θέληξα Τγείαο ζην Νφηην Αηγαίν, ζπλνιηθά (δειαδή πεξηιακβάλνληαη θαη ηα Γσδεθάλεζα) Πίλαθαο 12: ΠΡΟΧΠΗΚΟ ΣΑ ΚΔΝΣΡΑ ΤΓΔΗΑ ΣΟΤ ΝΟΣΗΟΤ ΑΗΓΑΗΟΤ ΚΑΣΑ ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ΚΑΗ ΚΛΑΓΟ 2004 2005 2006 ΚΛΑΓΟΗ ΤΔ ΓΔ ΣΔ ΠΔ ΤΔ ΓΔ ΣΔ ΠΔ ΤΔ ΓΔ ΣΔ ΠΔ ΤΝΟΛΟ 33 127 46 141 32 130 60 132 30 122 61 157 ΗΑΣΡΗΚΟ ΠΡΟΧΠΗΚΟ 139 130 156 ΜΖ ΗΑΣΡΗΚΟ ΠΡΟΧΠΗΚΟ 33 127 46 2 32 130 60 2 30 122 61 1 ΠΛΖΘΤΜΟ ΝΟΣΗΟΤ ΑΗΓΑΗΟΤ : 301.745 ΚΑΣΟΗΚΟΗ Πεγή: Δ..Τ.Δ. 3 Δπεμεξγαζία: Ηδία δηακφξθσζε πλεπψο πξνθχπηεη πσο γηα ην έηνο 2004, 0,139 γηαηξνί αληηζηνηρνχλ ζε 1000 θαηνίθνπο,(1,39 γηα 100) 0,13 γηαηξνί (1,3 γηα 100) γηα 1000 θαηνίθνπο γηα ην 2005 θαη 0,156 γηαηξνί (1,56 γηα 100) αληίζηνηρα γηα ην έηνο 2006 γηα φιε ηελ πεξηθέξεηα ηνπ Νφηηνπ Αηγαίνπ πνπ πεξηιακβάλεη εθηφο απφ ην Ννκφ Κπθιάδσλ θαη ην Ννκφ Γσδεθαλήζσλ. Ύζηεξα απφ ηε παξέλζεζε γηα ηε ζεκαζία ηεο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο θαη ηεο δπλαηφηεηαο ζπκβνιήο ηεο ζηε κείσζε ηεο ζλεζηκφηεηαο, ε αλάιπζε επηθεληξψλεηαη ζηε κειέηε ηεο ζλεζηκφηεηαο ηνπ γπλαηθείνπ πιεζπζκνχ ησλ Κπθιάδσλ. Ζ πξνζπάζεηα απηή έρεη σο ζηφρν ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ ζρεηηθά κε ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο ησλ γπλαηθψλ. Ζ κειέηε ηεο ζλεζηκφηεηαο ελφο πιεζπζκνχ ζηεξίδεηαη ζηε κειέηε ηνπ ζαλάηνπ, γεγνλφηνο αλαπφθεπθηνπ πνπ ζπκβαίλεη κηα θνξά θαηά ηε δηάξθεηα δσήο ηνπ αηφκνπ. Ζ κειέηε ηεο ζλεζηκφηεηαο έρεη εμαηξεηηθή ζεκαζία γηαηί βνεζά ζηελ θαηαλφεζε ησλ πξνηχπσλ ηνπ πιεζπζκνχ, ζηελ εθηίκεζε ηεο ηξέρνπζαο θαη πξννπηηθήο δεκνγξαθηθήο θαηάζηαζεο, ζηελ εθπφλεζε θαη αμηνιφγεζε εηδηθψλ 29

πξνγξακκάησλ δεκφζηαο πγείαο, ζηελ εθηίκεζε ηεο επίδξαζεο δηάθνξσλ λφζσλ ζην ζάλαην (Αλδξηψηε 2009). Ζ ζλεζηκφηεηα κεηξηέηαη κε ηνλ αδξφ(γεληθφ)δείθηε ή θαη κε άιινπο εηδηθνχο δείθηεο ζλεζηκφηεηαο. Αλαθέξεηαη ζηε ζπρλόηεηα κε ηελ νπνία ζπκβαίλνπλ ζάλαηνη ζε έλαλ πιεζπζκφ (Παπαδάθεο θαη Σζίκπνο ζε Αλδξηψηε 2009). Ο αδξφο δείθηεο ζλεζηκφηεηαο (crude death rate), είλαη ν απινχζηεξνο δείθηεο. Οη αδξνί δείθηεο δίλνπλ γεληθέο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηε ζπλνιηθή ζλεζηκφηεηα ελφο πιεζπζκνχ ζε έλα ζπγθεθξηκέλν έηνο, αιιά δελ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα δηεζλείο ζπγθξίζεηο, γηα ζπγθξίζεηο κεηαμχ δηαθνξεηηθψλ πιεζπζκψλ ή γηα ηε κειέηε ηεο δηαρξνληθήο εμέιημεο ηεο ζλεζηκφηεηαο επεηδή δελ ιακβάλνληαη ππφςε ε θαηά ειηθία θαη θχιν ζχλζεζε ηνπ πιεζπζκνχ. Σα κεηνλεθηήκαηα πνπ απνξξένπλ απφ ηε ρξήζε απηνχ ηνπ δείθηε αθνξνχλ ζηα ιάζνο ζπκπεξάζκαηα πνπ θαλείο κπνξεί λα εμάγεη θαζφηη γηα παξάδεηγκα ζε κηα ρψξα κε κεγάιν πιεζπζκφ ειηθησκέλσλ αλζξψπσλ νη νπνίνη είλαη ινγηθά πεξηζζφηεξν εθηεζεηκέλνη ζηνλ θίλδπλν ηνπ ζαλάηνπ, ε ζπλνιηθή ηεο ζλεζηκφηεηα ζα είλαη κεγαιχηεξε. Απηφ φκσο δελ ηαπηίδεηαη, νπσζδήπνηε, κε ρακειφ επίπεδν πγείαο (Αλδξηψηε 2009). Όζνλ αθνξά ζηα πιενλεθηήκαηά ηνπ, ν εχθνινο ππνινγηζκφο ηνπ θαη ε δπλαηφηεηα λα πξνζθέξεη κηα ζρεηηθά αμηφπηζηε εηθφλα αθφκα θαη φηαλ δηαζέηνπκε αλεπαξθή ζηνηρεία είλαη ηα θπξηφηεξα. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε φηη ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ Τγεηνλνκηθνχ Υάξηε, ν αδξφο δείθηεο ζλεζηκφηεηαο γηα ηνλ γπλαηθείν πιεζπζκφ ησλ Κπθιάδσλ παξνπζηάδεη απμνκεηψζεηο. Μεηψλεηαη απφ 9,22 ην 2004 ζε 8,94 ην 2005. Σν 2006 θηάλεη ζην 9,06. Γηα αζθαιέζηεξα απνηειέζκαηα κπνξεί, λα εηδηθεπηεί ζε εηδηθφηεξνπο δείθηεο. Γεγνλφο είλαη φηη αζθαιέζηεξα θαη αλαιπηηθφηεξα ζπκπεξάζκαηα κπνξνχκε λα εμάγνπκε σο πξνο ην θχιν, ηελ αηηία ζαλάηνπ θαη ηελ ειηθία κέζσ αληίζηνηρσλ εηδηθψλ δεηθηψλ ζλεζηκφηεηαο (Αλδξηψηε 2009). Έρνληαο απηά ζαλ δεδνκέλα, ζα πξνρσξήζνπκε ζηε κειέηε ηνπ πγεηνλνκηθνχ πξνθίι ηνπ γπλαηθείνπ πιεζπζκνχ ηνπ Ννκνχ Κπθιάδσλ αλαδεηψληαο ηε ζπρλφηεηα κε ηελ νπνία ζπκβαίλνπλ νη ζάλαηνη ζηνλ ζπγθεθξηκέλν πιεζπζκφ κε ηε βνήζεηα ηνπ αλαινγηθνχ δείθηε ζλεζηκφηεηαο θαη ησλ εηδηθψλ δεηθηψλ ζλεζηκφηεηαο ζηνπο νπνίνπο πξναλαθέξζεθα. ηνλ πίλαθα πνπ πεξηιακβάλεηαη ζην Παξάξηεκα απνηππψλνληαη ηξείο δείθηεο. Πξψηνλ, ν εηδηθφο δείθηεο ζλεζηκφηεηαο θαηά θχιν θαη ειηθία. Γεχηεξνλ, ν εηδηθφο 30